Terugblik Dag van de Herbestemming. Erfgoed in de participatiemaatschappij Het organiseren van maatschappelijke betrokkenheid

Transcriptie

1 Terugblik Dag van de Herbestemming Erfgoed in de participatiemaatschappij Het organiseren van maatschappelijke betrokkenheid Donderdag 20 september 2018

2 Thema: Erfgoed in de participatiemaatschappij Het organiseren van maatschappelijke betrokkenheid Datum: Donderdag 20 september 2018 Locatie: Annakerk, Amstelveen Dagvoorzitter: Nancy van Asseldonk Sprekers: Jack van der Hoek (Gedeputeerde Provincie Noord-Holland), Hein Jan van Ogtrop (plebaan St. Bavokathedraal Haarlem) Panelleden: Marian van der Weele (wethouder Ouder-Amstel), Herbert Raat (wethouder Amstelveen), Ellen Klaus (Cultureel Gebiedsontwikkelaar), Edwin Raap (Landschap Noord-Holland), Peter Oussoren (Loods Herbestemming Monumenten Provincie Noord-Holland) Deelsessies: Jose Duindam en Marjorie Verhoek (gemeente Zaanstad), Carolien Rozendaal (gemeente Alkmaar) en Paul Schaapman (gemeente Bloemendaal) Doel: Inspireren, informeren en netwerken Erfgoed in de participatiemaatschappij Hoe breng je participatie in de praktijk en onder welke voorwaarden? Deze en andere vragen kwamen aan bod tijdens de Dag van de Herbestemming die op 20 september werd georganiseerd door het Steunpunt Monumenten en Archeologie. Het decor was de prachtige Sint-Annakerk in Amstelveen die voorlopig is herbestemd en die nu evenementen en sinds kort een heuse brouwerij huisvest. In de zaal zaten veel ambtenaren, stichtingen, historische verengingen, betrokken burgers en een enkele ondernemer. Wat leverde deze dag op? Specifieke aanpak De inzet van de gemeente bij een participatietraject zou hoger moeten zijn dan enkel het unilateraal zoeken van draagvlak. Dag van de Herbestemming

3 Deelsessie Relatie tussen gemeente en monumenteneigenaren door gemeente Alkmaar en Bloemendaal Het in gesprek brengen van belanghebbenden kan stimulerend werken, maar ook als obstakel worden gezien door de initiatief nemende partij(en). De interactie tussen alle betrokken partijen kan de uitvoering van een plan namelijk ook ernstig bemoeilijken. Tijdens het ochtendprogramma werd besproken wat je als gemeente kunt doen om een vruchtbare situatie te creëren. Kant en klare oplossingen bestaan niet, zo bleek uit de gesprekken. De aanpak moet altijd specifiek zijn. Wel kun je er als gemeente in de rol van aanjager voor zorgen dat je van te voren weet waar de belangen en sentimenten liggen. Bijvoorbeeld door één op één gesprekken met belanghebbenden te voeren en door te proberen om onder de gesprekspartners ambassadeurs te vinden voor een herbestemmingsplan. Zo kun je polarisatie voorkomen. De gemeente Zaanstad ontwikkelde hiervoor het situatie-specifieke communicatieplan Factor C, waarbij een stakeholder-analyse de basis vormt. Een voorbeeld van de Factor C-benadering, met de Zaanse Schans als casus, is te downloaden op onze website. Passie Een herbestemmingsopgave moet in de harten en hoofden van de mensen zitten, anders is een plan op de lange termijn niet levensvatbaar. Appeleer daarom als gemeente aan het gevoel van trots bij eigenaren en omwonenden. Dit kan bijvoorbeeld door middel van crowdfunding, benadrukte de gedeputeerde Jack van de Hoek in zijn verhaal. (Hier vindt u het Handboek Crowdfunding & Erfgoed) Vergeet echter niet ook intern draagvlak te vinden. Ook collega s binnen de gemeente moeten de waarde van erfgoed en herbestemming gaan inzien, zodat zij op het juiste moment de juiste collega s bij een project betrekken. En maak jezelf niet te druk, benadrukten doorgewinterde erfgoedambtenaren: je kunt herbestemming ook zien als gewoon een ingewikkeld vergunningstraject voor een monument, business as usual. De Dag van de Herbestemming werd afgesloten met een inzicht dat de plebaan van de Sint Bavo Kathedraal in Haarlem ons verschafte (lees hier de volledige toespraak): echt waardevolle kerkgebouwen zijn geen prestigeobjecten, maar vervullen een samenbrengende functie. De kerk is in wezen een clubhuis. De herbestemde Sint-Annakerk is daar een heel mooi voorbeeld van. Infographic Hulp bij Herbestemmen Tijdens de Dag van de Herbestemming werd de infographic Hulp bij Herbestemmen gelanceerd, die het Steunpunt samen met de Loods Herbestemming Monumenten van de Provincie Noord-Holland ontwikkeld heeft. Deelsessie methode Factor C door gemeente Zaanstad. Dag van de Herbestemming

4 Uit onze gesprekken bij verschillende Noord-Hollandse gemeenten is gebleken dat er onbekendheid is over de rol die gemeenten kunnen hebben bij herbestemming van hun erfgoed. Om ambtenaren van een duidelijk overzicht van deze mogelijkheden te voorzien en om herbestemming binnen hun gemeenten nog meer te stimuleren, is daarom de infographic Hulp bij Herbestemmen ontwikkeld. De infographic is een A3-checklist, waarop in vijf verschillende stadia het herbestemmingsproces uiteengezet is. Het dient ter inspiratie, ter informatie en als geheugensteuntje voor gesprekken met bijvoorbeeld initiatiefnemers of eigenaren. U kunt de infographic hier downloaden. Het concept is de afgelopen maanden getest door verschillende erfgoedspecialisten die werkzaam zijn bij verschillende gemeenten in Noord-Holland. Het is echter een dynamisch document, dus wij horen graag van u hoe u de infographic beoordeelt op informatie, functionaliteit en gebruiksvriendelijkheid. Heeft u een inhoudelijke reactie of suggesties voor verbetering, dan horen wij dat graag. Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland Het Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland is een vraagbaak voor Noord-Hollandse gemeenten. Het Steunpunt biedt kennis over monumenten, archeologie, herbestemming, cultuurlandschap en de omgevingswet. Het is tevens een platform om te netwerken en biedt inspiratie door middel van goede voorbeelden en instrumenten om cultuurhistorie in de ruimtelijke ordening te verankeren. Het Steunpunt is een samenwerkingsverband tussen MOOI Noord-Holland en Stichting NMF en wordt mogelijk gemaakt door de Provincie Noord-Holland en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Heeft u vragen naar aanleiding van de Dag van de Herbestemming of deze terugblik, dan kunt u contact opnemen met Reinier Mees van het Steunpunt, via r.mees@mooinoord-holland.nl. Gedeputeerde van de Provincie Noord-Holland, Jack van der Hoek (links) en gastspreker plebaan van de St. Bavokathedraal in Haarlem, Hein Jan van Ogtrop. Dag van de Herbestemming

5 Het Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland is een samenwerking tussen MOOI Noord-Holland en Stichting NMF en wordt mogelijk gemaakt door de Provincie Noord-Holland en de RCE.