DIENSVOORWAARDES VIR PERSONEEL BYKOMEND TOT DIE STAAT SE DIENSSTAAT

Transcriptie

1 DIENSVOORWAARDES VIR PERSONEEL BYKOMEND TOT DIE STAAT SE DIENSSTAAT DIENSVOORWAARDES: AGTERGROND Weens departementele begrtingstekrte en greiende beheftes in skle, is dit vandag algemene praktyk dat sklbeheerliggame aanstellings uit sklgeld finansier. Indien die beheerliggaam ʼn aanstelling maak, dien die skl, en nie die departement van nderwys nie, 1 as werkgewer. Die belangrikste gevlg hiervan is dat arbeidswetgewing in plaas van nderwyswetgewing 2 reguleer. dié werksverhuding As werkgewer met die skl aan die vlgende wette se vereistes vlden: Die Wet p Basiese Diensvrwaardes 3 Die Wet p Arbeidsverhudinge 4 Die Wet p Vergeding vir Berepsbeserings en -siektes 5 Die Wet p Berepsgesndheid en -veiligheid 6 Die Wet p Werklsheidsversekering 7 Die Wet p Werklsheidsversekeringsbydraes 8 Die Wet p Vaardigheidsntwikkeling 9 Die Wet p Vaardigheidsntwikkelingsheffings 10 1 Hewel daar in die mgangstaal dikwels na die beheerliggaam as werkgewer, f na beheerliggaamaanstellings, -persneel f -pste verwys wrd, stel artikel 20 van die Suid-Afrikaanse Sklewet, Wet 84 van 1996, dit duidelik dat die skl, en nie die beheerliggaam nie, as werkgewer dien. Die beheerliggaam is blt ʼn instelling van die skl as regspersn. 2 Wet p die Indiensneming van Opveders, Wet 76 van Wet 75 van Wet 66 van Wet 130 van Wet 85 van Wet 63 van Wet 4 van Wet 97 van Wet 9 van van 22

2 Die Wet p Diensbillikheid 11 Die beheerliggaam met vraf die skl se bepaalde beheftes en die beskikbare geld vir persneelsalarisse en -vergeding bepaal. In hierdie verband is dit belangrik dat die beheerliggaam p die vereistes van artikel 20(4) tt (10) van die Suid- Afrikaanse Sklewet let. Hierdie vereistes kan krtliks ss vlg saamgevat wrd: Subartikel 4 Die skl kan bykmende pste vir pveders instel. Subartikel 5 Die skl kan bykmende pste vir nie-pveders instel. Subartikel 6 Persne wat in enige van vrmelde pste aangestel wrd, met aan die indiensnemingsvereistes vervat in enige ander tepaslike wet vlden. (Persne wat as pveders aangestel wrd, met byvrbeeld r die vereiste kwalifikasies beskik.) Subartikel 7 Persne kan slegs as pveders aangestel wrd as hulle as sdanig by die Suid-Afrikaanse Raad vir Opveders geregistreer is. Subartikel 8 Persne wat aangestel wrd, met reenkmstig die basiese waardes en beginsels beg in artikel 195 van die Grndwet in diens geneem wrd. Faktre wat by aanstellings in ag geneem met wrd, is nder meer die kandidaat se bekwaamheid, die beginsel van billikheid, die behefte m die ngeregtigheid van die verlede reg te stel, en die behefte m verteenwrdigend te wees. Subartikel 9 Wanneer die jaarlikse begrting vir gedkeuring aan die uers vrgelê wrd, met die beheerliggaam vldende besnderhede van enige begde bykmende pste, die geraamde kste van sdanige bykmende pste, en die manier waarp die vrgestelde kste bekm/betaal sal wrd ter tafel lê. Subartikel 10 Die Staat is nie aanspreeklik vir enige handeling f late vrtspruitend uit die skl se kntraktuele verantwrdelikheid as 11 Wet 55 van van 22

3 werkgewer teenr die persneel wat die skl bykmend tt die Staat se diensstaat aanstel nie. Die beheerliggaam kan twee srte aanstellings maak: ʼn vaste/permanente aanstelling, f ʼn termyn-/kntrakaanstelling. Permanente aanstelling Met s ʼn aanstelling verbind die beheerliggaam hm vir ʼn nbepaalde tydperk. Die beheerliggaam kan s ʼn werksverhuding slegs p grnd van drie redes beëindig, naamlik wangedrag deur die werknemer, nbevegdheid f ngeskiktheid van die werknemer, f die werkgewer se bedryfsvereistes. Wanneer die werknemer aftreeuderdm bereik, kan die werksverhuding k kntraktueel beëindig wrd. Termynaanstelling Hierdie srt kntrak is vir ʼn vasgestelde tydperk, byvrbeeld ʼn skljaar, en is veral geskik in mstandighede waar die tekmstige beskikbaarheid van geld nie ʼn uitgemaakte saak is nie. Die beheerliggaam verbind hm dus hierdeur vir ʼn bepaalde tydperk, teen ʼn bepaalde vergeding, en die werksverhuding km met die verstryking van die kntraktermyn tt ʼn einde. 12 Beheerliggame kan die vlgende persne aanstel: Opveders 13 Nie-pveders (byvrbeeld administratiewe persneel, terreinpersneel f sprtafrigters) 12 Die niehernuwing, f hernuwing met minder gunstige vrdele, van ʼn vastetermyn-dienskntrak km ingevlge artikel 186 van die Wet p Arbeidsverhudinge p ntslag neer indien daar ʼn regmatige verwagting by die werknemer geskep is dat die kntrak hernu sal wrd. 13 Per die mskrywing van pveder in die Wet p Indiensneming van Opveders, Wet 76 van 1998, dra dié knsep die betekenis van "ʼn persn wat ander persne leer, pved f plei f wat prfessinele pvedkundige dienste, met inbegrip van prfessinele terapie en nderwyssielkundige dienste, by 'n penbare skl,... verskaf van 22

4 Beheerliggame kan k ʼn persn aanstel wat minder as 24 uur diens per maand met lewer, byvrbeeld ʼn sprtafrigter wat net vyf uur per week afrig. Hierdie kategrie werknemers wrd van heelparty arbeidswette uitgesluit. Om te verseker dat elke party sy presiese regte en verpligtinge begryp, is dit ndsaaklik dat behrlike kntrakte vir alle werknemers pgestel wrd. 14 Die Wet p Basiese Diensvrwaardes behrt grndliggend aan s ʼn kntrak te wees, met spesifieke aanpassings vir die nderwyssektr. Die Wet p Basiese Diensvrwaardes, Wet 75 van 1997, het p 1 Desember 1998 in werking getree. Die Wet dwing nie net sekere basiese diensvrwaardes binne die werkgewer-werknemer-verhuding af nie, maar vereis k dat werkgewers skriftelike besnderhede van diens, met ander wrde ʼn dienskntrak, aan werknemers verskaf. Hierdie wetsafgedwnge frmalisering van die werkgewer-werknemer-verhuding spr werkgewers aan m die minimum wetlike diensvrwaardes, ss in dienskntrakte vervat, swel as die diensvrwaardes wat reeds jare lank tegepas wrd en nié deur wetgewing gereguleer wrd nie, by amptelike beleid in te sluit. Hierdie dkument bied aan werkgewers ʼn vrbeeld van ʼn beleidsdkument r diensvrwaardes, en behrt saam met FEDSAS se dkument r die aanstelling van persneel bykmend tt die Staat se diensstaat gelees te wrd FEDSAS beskik r standaardkntrakte en -kdes vir alle mntlike aanstellingsvrme wat gratis aan lede beskikbaar is by 15 Hierdie dkument is k beskikbaar by nder die pskrif DIE AANSTELLING VAN PERSONEEL BYKOMEND TOT DIE STAAT SE DIENSSTAAT. 4 van 22

5 DIENSVOORWAARDES INLEIDING Hierdie riglyndiensvrwaardes stel dit ten del m te verseker dat billike persneelpraktyke knsekwent binne die raamwerk van tepaslike wetgewing tegepas wrd. Die riglyndiensvrwaardes dien as ʼn beheerliggaamriglyn m beheerliggaambesluite ten psigte van diensvrdele en -vrwaardes te rig. Hierdie riglyndiensvrwaardes sal van tepassing wees p alle werknemers wat deur die werkgewer aangestel wrd. Indien die werkgewer en werknemer reeds vr die datum van indiensneming p bepaalde bykmende f gewysigde bepalings en vrwaardes van diens reenkm, met ʼn gewysigde dienskntrak te dien effekte pgestel en deur albei partye nderteken wrd. Tensy skriftelik anders reengekm, sal hierdie riglyndiensvrwaardes as ʼn integrale deel van die dienskntrak tussen werkgewer en werknemer besku wrd. Enige wysigings in die bepalings en vrwaardes van diens ná indiensneming met tussen werkgewer en werknemer reengekm en skriftelik bevestig wrd. 1. WOORDOMSKRYWING EN -VERKLARING Tensy uit die samehang anders blyk, sluit wrde en uitdrukkings wat p die manlike geslag dui k die vrulike geslag in, het enkelvudsvrme k p die meervud betrekking, en dra die vlgende terme die betekenisse ss hier nder daaraan tegeken: AFTREESKEMA Enige pensien- f vrsrgfnds wat die werkgewer vir sy werknemers kan instel BEHEERLIGGAAM Die beheerliggaam ss saamgestel ingevlge die Suid-Afrikaanse Sklewet BUITEWERK Werksaamhede wat buite óf binne werksure snder die werkgewer se gedkeuring uitgever wrd, en wat nie in die werkgewer se belang is nie BYVOORDELEFONDS Die byvrdele (byvrbeeld medies, pensien, ensvrts) wat met die werknemer reengekm en in sy dienskntrak vervat is 5 van 22

6 DIENSKONTRAK Die reenkms tussen werkgewer en werknemer wat die kntraktuele grndslag van die werksverhuding uitmaak DIENSBEËINDIGING Beëindiging van diens deur bedanking, ntslag f aftrede DIENSTYDPERK Die tydperk van aaneenlpende diens aan die werkgewer vanaf die werknemer se aanstellingsdatum tt sy uitdienstreding DIENSVOORWAARDES Die vrwaardes wat in die werknemer se dienskntrak vervat wrd, ss aangevul deur hierdie riglyndiensvrwaardes TUGKODE EN -PROSEDURE Die tugkde en -prsedure waarvlgens tugstappe geden wrd en wat deel uitmaak van die diensvrwaardes GEVOLMAGTIGDE VERTEENWOORDIGER/AMPTENAAR Sdanige persn, hetsy die sklhf, departementshf, sekretaris, beheerliggaamlid f enige ander persn, aan wie vlmag f beperkte magtiging verleen is m sekere pdragte van en namens die werkgewer uit te ver, en wat gemagtig is m tersaaklike besluite namens die werkgewer te neem GRIEWEPROSEDURE Die prsedure waarvlgens werknemers se griewe hanteer wrd en wat deel uitmaak van die diensvrwaardes KALENDERDAE Opeenvlgende dae vanaf Maandag tt Sndag KALENDERMAAND Die tydperk vanaf die eerste dag van ʼn maand tt die laaste dag van sdanige maand 6 van 22

7 MEDIESE SKEMA Enige mediese skema wat die werkgewer vir sy werknemers kan instel NIESKOFWERKERS Werknemers wat vanaf Maandag tt Vrydag (wat penbare vakansiedae uitsluit) kantrure werk OPENBARE VAKANSIEDAE Die dae ss in die Wet p Openbare Vakansiedae (Wet 36 van 1994) genem SALARIS Die vergeding wat met die werknemer reengekm is en wat p ʼn maandelikse, weeklikse f daaglikse grndslag bereken en betaal wrd SKOFWERKERS Werknemers wat vanaf Maandag tt Vrydag werk, swel as p Saterdae, Sndae en penbare vakansiedae indien laasgenemde dae in die werknemer se geskeduleerde werkstyd val WANGEDRAG Verbde ptrede deur werknemers, ss in die tugkde mskryf WERKNEMER Enige persn wat p permanente óf tydelike grndslag, hetsy vltyds f deeltyds, in diens van die werkgewer is en wat p besldiging geregtig is Tydelike werknemer ʼn Werknemer wat vir ʼn bepaalde tydperk en/f vir die afhandeling van ʼn bepaalde werkspdrag aangestel wrd, waarna sy diensverhuding met die werkgewer utmaties ten einde lp Permanente werknemer ʼn Werknemer wat vanaf die datum van indiensneming permanent aangestel is, f wat ná aflp van sy tydelike dienskntrak permanent aangestel wrd Inwnende werknemer ʼn Werknemer wat p skleiendm wn 7 van 22

8 WERKGEWER Die skl, ss deur die beheerliggaam verteenwrdig WERKSDAE Opeenvlgende dae vanaf Maandag tt Vrydag 2. INDIENSNEMING 2.1 AANSTELLING Die beheerliggaam behartig die aanstelling van werknemers. Aanstelling van werknemers geskied vlgens ʼn vrgeskrewe dienskntrak. Die werknemer wrd k van ʼn afskrif van die diensvrwaardes, tugkde en -prsedure swel as die grieweprsedure vrsien. Diensaanvaarding geskied p ʼn vrafreengekme datum, en werknemers sal te alle tye ʼn bevredigende werkstandaard handhaaf TYDELIKE AANSTELLING ʼn Werknemer kan tydelik vir ʼn maksimum tydperk van ses maande aangestel wrd, waarna die dienskntrak utmaties ten einde lp, tensy permanente aanstelling skriftelik bevestig f ʼn termynkntrak gesluit wrd WERKSURE Die werksure wat p ʼn werknemer van tepassing is, wrd deur die werkgewer bepaal, en wrd aldus in die dienskntrak neergelê. Etenstye maak nie deel uit van die nrmale werksure nie SKRIFTELIKE AANVAARDING ʼn Suksesvlle aanseker met die dienskntrak vr indienstreding skriftelik aanvaar. Die rsprnklike aanvaarding met in die werknemer se lêer bewaar en ʼn duplikaat-rsprnklike aan hm rhandig wrd MEDIESE ONDERSOEK Ten einde vir die vlle versekeringsaanspraak met betrekking tt sterfte- en ngeskiktheidsvrdele van die pensien-/vrsrgfnds in aanmerking te km, kan die versekeraar wat die vrdele nderskryf die werknemer versek m bevredigende bewys van gesndheid te lewer. Die werkgewer kan ʼn werknemer versek m in die lp van diens verdere mediese nderseke en/f bepaalde tetse te ndergaan, waarvan die uitslag aan die werkgewer beskikbaar gestel sal wrd. Die kste van hierdie nderseke en/f tetse sal deur die werkgewer gedek wrd. 8 van 22

9 2.1.5 VALS VERKLARINGS Alle werknemeraanstellings is nderwrpe aan die vlledige vltiing van aansekvrms, en/f die indiening van ʼn curriculum vitae met betrekking tt persnlike en lpbaanbesnderhede. Enige vals verklarings in dié verband kan tt tugptrede lei AFWESIGHEID VAN DIE WERK, EN DROSSERY ʼn Werknemer mag nie van diens afwesig wees, sy vasgestelde diensure verander, f diens met enige ander werknemer uitruil snder die testemming van ʼn gevlmagtigde verteenwrdiger nie. Indien ʼn werknemer vir drie peenvlgende dae van die werk afwesig is snder m die werkgewer in kennis te stel en aanvaarbare redes vir sdanige afwesigheid aan te ver, sal daar aanvaar wrd dat sdanige werknemer nie vrnemens is m terug te keer werk te nie, en sal sy ptrede as drssery besku wrd, nderwrpe aan die vlgende: (a) (b) (c) (d) Indien sdanige werknemer binne ʼn tydperk van twee kalenderweke vanaf die datum van die eerste afwesigheid, f sdanige langer tydperk as wat die werkgewer geheel na sy eie geddunke ged ag, na die werk terugkeer, en p ʼn rwig van waarskynlikhede kan bewys dat hy vrnemens was m terug te keer werk te, maar redelike grnde kan aanver hekm hy dit nie kn den nie en k nie die werkgewer kn inlig nie, kan s ʼn werknemer na die werkgewer se geddunke afhangende van alle tersaaklike mstandighede die werkenemer weer in diens neem. Indien sdanige werknemer nie die feite ss in paragraaf (a) hier b vereis, kan bewys nie, sal hy steeds as ʼn drster besku wrd en net tt p die laaste dag wat hy vir werk pgedaag het, betaal wrd. Die werkgewer sal alle redelike stappe den m hm van die welstand van die werknemer te vergewis, en met dus in dié verband redelikerwys pg m die werknemer te bel f p enige ander manier met die werknemer te skakel. Die werkgewer kan indien mntlik vir ʼn bepaalde tydperk ʼn tydelike aanstelling maak ttdat die werkgewer hm van die stand van sake met die werknemer vergewis het POSBESKRYWING Met sy aanstelling sal die werknemer k van ʼn psbeskrywing met betrekking tt die ps wat hy beklee, vrsien wrd. 2.2 VERGOEDING SALARISSE Werknemersalarisse swel as enige wysiging daaraan wrd deur die werkgewer bepaal. Werknemersalarisse wrd as ʼn vertrulike aangeleentheid tussen die werkgewer en werknemer besku. 9 van 22

10 In die bepaling van salarisse sal die werkgewer billik ptree en teen werknemeruitbuiting waak. Die werkgewer sal aftrekkings van die maandelikse salaris maak reenkmstig wetlike vereistes en die bepalings van die reengekme byvrdelefnds. Indien ʼn werknemer tydelik aan ʼn ps met grter verantwrdelikheid afgestaan wrd, kan die werkgewer dit rweeg m die betrkke persn in dié tydperk ʼn bykmende bedrag te betaal BONUS (indien van tepassing) Geen bnus is betaalbaar tensy dit uitdruklik in ʼn dienskntrak vervat is nie. Indien dit wél in die dienskntrak vervat is, is nderstaande van tepassing: ʼn Bnus gelykstaande aan die brut maandelikse salaris ss p 30 Nvember/31 Desember van ʼn jaar wrd saam met die salaris vir Nvember/Desember betaal. Indien ʼn werknemer nie ʼn vlle jaar in diens is wanneer die bnus uitbetaal wrd nie, wrd dit p pr rata-grndslag bereken indien die werknemer drie maande f langer in diens is en permanent aangestel is. Met diensbeëindiging gedurende ʼn kalenderjaar wrd ʼn pr rata-diensbnus p dieselfde grndslag bereken en uitbetaal indien die werknemer drie maande f langer in diens was. ʼn Bnusbetaling kan te eniger tyd ná nderhandeling met die werknemer verminder f pgeskrt wrd indien die finansiële psisie van die betrkke saak sdanige pskrting f vermindering ndsaak BETAALDATUM Die werknemer se salaris sal nie later as die laaste werksdag van elke maand betaal wrd nie. Met diensbeëindiging wrd ʼn werknemer se salaris p die laaste werksdag van die bedankingsmaand betaal. Betaling geskied slegs nadat die finale berekening van alle verskuldigde geld geden is OORTYD Die werknemer stem te m rtyd te werk wanneer buitengewne mstandighede dit vereis, nderwrpe aan finansiële vergeding in reenstemming met artikel 10 van die Wet p Basiese Diensvrwaardes (Wet 75 van 1997, ss gewysig), f in ruil vir vrye tyd. Ortyd is vrywillig, en kan net per reenkms gewerk wrd. Die reenkms verval ná 12 maande, waarna ʼn nuwe reenkms bereik met wrd OORBETALING/TERUGVORDERING Die werknemer stem te dat enige rbetaling en/f bedrae deur die werknemer aan die werkgewer verskuldig van die werknemer se salaris en/f enige ander kntantvrdele wat die werkgewer kan teval, verhaal mag wrd. Die terugbetalingstydperk sal met die werknemer reengekm wrd. 10 van 22

11 2.2.6 TOELAES Telaes, ss van tyd tt tyd deur die werkgewer bepaal, is betaalbaar aan werknemers wat uit die aard van hulle pligte daarvr in aanmerking km. Die mvang daarvan sal deur die werkgewer bepaal wrd. As die werknemer nie meer daardie pligte waarvr die telaag betaal wrd, vervul nie, verval die telaag TYDHOUDING Alle werknemers met hulle aanwesigheid by die werk registreer p ʼn wyse ss deur die werkgewer bepaal VOORSKOTTE Geen vrsktte sal p salarisse tegestaan wrd nie, behalwe in buitengewne mstandighede en na die werkgewer se geddunke. Verseke vir vrsktte met skriftelik geskied, en die werknemer met skriftelik testem dat die terugbetalings van sy salaris afgetrek mag wrd. S ʼn vrskt sal nie meer as ʼn werknemer se pr rata-bnus wees nie. 2.3 BYVOORDELE Werkers sal slegs p byvrdele geregtig wees indien daar uitdruklik in die dienskntrak daarp reengekm is AFTREESKEMA: PENSIOEN-/VOORSORGFONDS (indien van tepassing) Behudens die bepalings van die fnds en die werkgewer, met alle maandeliks besldigde werknemers wat permanent aangestel is tt die werkgewer se pensien-/vrsrgfnds behrt. Lidmaatskap is nderwrpe aan die reëls en regulasies van die pensien-/vrsrgfnds, wat van tyd tt tyd gewysig kan wrd MEDIESE SKEMA (indien van tepassing) Onderstaande paragraaf is slegs van tepassing in gevalle waar die werkgewer wél r ʼn mediese skema beskik: Alle vltydse werknemers met ʼn basiese maandelikse salaris van meer as R1 800,00 met tt die werkgewer se mediese skema behrt, behalwe in gevalle waar sdanige werknemers reeds as ʼn afhanklike by ʼn gade se mediese skema geregistreer is. Bewys van sdanige registrasie met tt bevrediging van die werkgewer gelewer wrd. Die salarisperk (vir verpligte lidmaatskap) sal jaarliks deur die werkgewer vasgestel wrd met die heersende inflasiekers as riglyn. Lidmaatskap is nderwrpe aan die reëls en regulasies van die mediese skema, wat van tyd tt tyd gewysig kan wrd. 11 van 22

12 Werknemers met ʼn basiese maandelikse salaris van minder as R1 800,00 sal met hulle aanstelling kan kies m by die mediese skema aan te sluit f nie. Die werknemer se keuse is eenmalig en finaal, en indien hy su kies m nié by die werkgewer se mediese skema aan te sluit nie, sal ʼn vrywaringsvrm dienreenkmstig nderteken wrd. Sdanige werknemer sal nie in ʼn latere stadium tegelaat wrd m by die mediese skema aan te sluit nie, behalwe wanneer s ʼn werknemer bevrder wrd en by wyse van sy inkmstevlak daarvr in aanmerking km. Werknemers sal nie tegelaat wrd m uit die mediese skema te bedank nie, behalwe in gevalle waar die werknemer die werkgewer se diens verlaat. Die werkgewer subsidieer die maandelikse werknemerbydraes p grnd van ʼn frmule ss deur die werkgewer bepaal, en wat geheel na die werkgewer se eie geddunke van tyd tt tyd aangepas en aan lede van die mediese skema rgedra sal wrd. Die werkgewersubsidie van maandelikse bydraes wrd met aftrede gestaak, ngeag die werknemer se uderdm en f die aftrede as gevlg van ngeskiktheid is VERSEKERING Die werkgewer betaal werknemers se versekering ingevlge die vereistes van die Wet p Vergeding vir Berepsbeserings en -siektes (Wet 130 van 1993). Enige beserings f ngevalle aan diens met binne twee dae nadat dit plaasgevind het by die gevlmagtigde verteenwrdiger aangemeld wrd. Aanmelding met skriftelik geskied en vlledige besnderhede van die ngeluk en beserings verstrek. Ingevlge die Wet p Werklsheidsversekering met alle werknemers tt die Werklsheidsversekeringsfnds behrt. Die werknemer en werkgewer dra elkeen 1% van die werknemer se salaris tt die Fnds by. Prfessinele persneel (maatskaplike werkers, verpleegpersneel en sielkundiges) met bnp ʼn plis vir prfessinele aanspreeklikheidsversekering sluit HUISVESTING EN ETES Inwnende werknemers kan na die werkgewer se geddunke verplig wrd m vir hulle eie en/f hulle inwnende gesin se lsies en etes te betaal, welke bedrag van tyd tt tyd deur die werkgewer vasgestel kan wrd. Daar sal van die werknemer verwag wrd m stiptelik sdanige betaling te maak, m alle vrwaardes verbnde aan sdanige lsies na te km, swel as m te te sien dat sy gesin en vriende hulle aan sdanige vrwaardes nderwerp. Nie-inwnende werknemers kan k na die werkgewer se geddunke verplig wrd m vir etes te betaal, welke bedrag van tyd tt tyd deur die werkgewer vasgestel kan wrd. Ok sdanige werknemer sal stiptelik vir sdanige etes betaal. Inwnende werknemers is verder verplig m met summiere ntslag hulle wnkwartiere nmiddellik te ntruim. 12 van 22

13 2.3.5 VERLOF VAKANSIEVERLOF Verlfvrsiening Verlf wrd jaarliks aan werknemers tegeken. Vir ʼn nvltide jaar wrd verlf pr rata bereken. Die vlgende getal dae vakansieverlf, mét vlle besldiging, wrd aan werknemers tegestaan ten psigte van elke tydperk van twaalf agtereenvlgende maande wat die werknemer in diens van die werkgewer is, dit wil sê in ʼn verlfsiklus van 12 maande. Nie-pveders: a) Vir werknemers met ʼn vyfdagwerkweek (nie-skfwerkers) Algemene assistente en tuiniere -. werksdae Fakttums, vertuigbestuurders en kkke -. werksdae Vakkundige persneel, verpleegkundiges, administratiewe persneel, huishudsters (ks-/linne-/vlermatrnes) en vedseldiensbestuurders, plaasbestuurders -. werksdae Bestuurders van diensafdelings f departemente -. werksdae (b) Vir werknemers met ʼn sewedagwerkweek (skfwerkers) Algemene assistente en tuiniere -. kalenderdae Fakttums, vertuigbestuurders en kkke -. werksdae Vakkundige persneel, verpleegkundiges, administratiewe persneel, huishudsters (ks-/linne-/vlermatrnes) en vedseldiensbestuurders, plaasbestuurders -. werksdae Vir deleindes van verlfberekening wrd werksdae vir werknemers met ʼn vyfdagwerkweek (nieskfwerkers) geag te wees van Maandag tt Vrydag, wat penbare vakansiedae uitsluit. In die geval van werknemers met ʼn sewedagwerkweek (skfwerkers) wrd werksdae geag te wees van Maandag tt Sndag, wat penbare vakansiedae uitsluit. 13 van 22

14 Werknemers met ʼn vyfdagwerkweek met verkrte diensure, dit wil sê werknemers wat elke dag diens lewer, maar nie vir die vlle werksdag nie, is p dieselfde getal verlfdae as vltydse werknemers geregtig. Werknemers wat net smmige werksdae diens lewer se vakansieverlf sal p ʼn pr ratagrndslag bereken wrd vlgens die getal dae gewerk per week. Ná vltiing van die eerste vlle kalendermaand diens is die pr rata-gedeelte van die jaarlikse vakansieverlf beskikbaar. ʼn Werknemer kan jaarlikse verlf ntvang vrdat ʼn jaar se diens verstreke is. Indien ʼn werknemer bedank vrdat hy die vlle dienstydperk waarvlgens verlf reeds geneem is, gewerk het, kan ʼn bedrag gelykstaande aan die rtllige verlf wat ntvang is van die laaste maand se salaris verhaal wrd. Opveders: Opveders is geregtig p betaalde verlf gedurende alle amptelike sklvakansietye wat p die skl van tepassing is, met dien verstande dat die werknemer se verlf een werksdag ná die eerste dag van die amptelike sklvakansie ʼn aanvang kan neem, en een werksdag vr die laaste dag van die amptelike sklvakansie ten einde kan lp. Jaarlikse verlf kan slegs gedurende hierdie tydperke geneem wrd. Die werkgewer is geregtig m sewe sklvakansiedae as werksdae te gebruik vir pvedkundige f sprtdeleindes. Neem van verlf Tensy die beheerliggaam f gevlmagtigde verteenwrdiger aandui dat geen verlf jaarliks mag plp nie, is die riglyn dat werknemers verplig is m jaarliks minstens 75% van hulle jaarlikse verlf te neem, waarvan ten minste 14 kalenderdae aaneenlpend met wees. Die partye sal nderwrpe aan tepaslike wetgewing reenkm wanneer die verlf geneem wrd nadat skriftelike gedkeuring van die werkgewer verkry is. Indien die werknemer per abuis f te geder tru meer verlf ntvang as die getal dae wat kragtens die diensvrwaardes telaatbaar is, en sdanige verlf neem en gebruik, sal die rtllige verlf van enige verlf afgetrek wrd waarp hy daarna geregtig is, tensy die werkgewer geheel na sy eie geddunke anders besluit. Ophping van verlf Indien verlf wél pgehp mag wrd nderwrpe aan die bepalings van bstaande paragraaf, mag dit slegs tt ʼn maksimum getal dae gelykstaande aan een maal die werknemer se jaarlikse verlftekenning (benewens die huidige jaar se tekenning) php, waarna alle verdere pgehpte verlf sal verval. Uitbetaling van verlfkrediet 14 van 22

15 Wanneer ʼn werknemer die werkgewer se diens verlaat, sal hy geregtig wees p die uitbetaling van die vlle kntantwaarde van sy verlfkrediet, wat die pr rata-gedeelte van die verlf vir die betrkke jaar insluit. Met ʼn werknemer se afsterwe terwyl hy in diens van die werkgewer is, wrd die waarde van enige verlfkrediet ten tyde van sy afsterwe aan sy afhanklikes uitbetaal, f aan sy bedel indien hy geen afhanklikes het nie SIEKTEVERLOF Indien die werknemer as gevlg van siekte f besering nie in staat is m te werk nie, sal die werknemer p siekteverlf geregtig wees. Gedurende elke siekteverlfsiklus van 36 maande is die werknemer geregtig p die ekwivalent van ses weke se werksdae betaalde siekteverlf (30 dae indien die werknemer van Maandag tt Vrydag 5 dae per week werk, en 36 dae indien die werknemer van Maandag tt Saterdag 6 dae per week werk). Gedurende die eerste ses maande diens is die werknemer geregtig p een dag se betaalde siekteverlf vir elke 26 dae gewerk. ʼn Werkgewer hef nie ʼn werknemer gedurende siekteverlf te betaal nie indien die werknemer afwesig was vir meer as twee peenvlgende dae, f by meer as twee geleenthede gedurende ʼn tydperk van agt weke, snder m nderwrpe aan tepaslike wetgewing ʼn mediese sertifikaat vr te lê wat verklaar dat die werknemer as gevlg van siekte f besering nie vir die duur van sy afwesigheid kn werk nie. Die mediese sertifikaat met uitgereik en nderteken wees deur ʼn mediese praktisyn, f ʼn ander persn wat gekwalifiseer is m pasiënte te diagnseer en te behandel en wat by ʼn statutêr ingestelde berepsraad geregistreer is. Die werkgewer behu in uitsnderlike gevalle die reg m ʼn mediese sertifikaat vir krter tydperke van afwesigheid aan te vra. Die werkgewer behu k die reg m p eie nkste ʼn sertifikaat aan te vra van ʼn geneesheer wat hy self benem het. Indien ʼn werknemer se siekteverlf uitgeput is, kan die werkgewer p die werknemer se skriftelike versek aan hm vakansieverlf testaan, indien beskikbaar. S nie, met die werknemer nbetaalde verlf neem, tensy die werkgewer anders besluit. Indien ʼn werknemer as gevlg van siekte f besering nie diens kan hervat nie, met hy s spedig mntlik die werkgewer vlgens die interne reëls in kennis stel KRAAMVERLOF Die werknemer is geregtig p vier maande nbetaalde kraamverlf. Die verlf kan nderwrpe aan die tepaslike wetgewing te eniger tyd binne vier weke vr die verwagte gebrtedag ʼn aanvang neem. Die presiese aanvangsdatum van die verlf sal tussen die partye reengekm 15 van 22

16 wrd. Indien die werkgewer testem, kan die werknemer reeds ses weke ná die bevalling weer begin werk. Gedurende afwesigheid met kraamverlf kan daar gereël wrd dat die beheerliggaam en werknemer se bydrae tt die aftreeskema gestaak wrd. Werknemers wat gedurende kraamverlf medies ngeskik raak, sal egter slegs vir ngeskiktheids- f sterftevrdele in aanmerking km indien pensienbydraes nnderbrke gedurende kraamverlf vrtgaan. Die werknemer is self verantwrdelik vir haar bydrae tt die mediese skema gedurende kraamverlf, tensy die werkgewer anders besluit. ʼn Werknemer aan wie kraamverlf snder besldiging tegestaan wrd, en wat vakansieverlfkrediet het, kan kies m vakansieverlf te neem in plaas van die reenstemmende getal dae nbetaalde verlf. Dié bepaling het geen invled p die werknemer se reg p nbetaalde kraamverlf óf haar reg p betaalde vakansieverlf nie. Die werknemer kan die keuse uitefen indien sy s verkies. Werknemers kan ingevlge die Wet p Werklsheidsversekering gedurende nbetaalde kraamverlf by die Departement Arbeid m kraamvrdele aansek den. Kraamverlf kan k per diensreenkms vasgestel wrd GESINSVERANTWOORDELIKHEIDSVERLOF Onderwrpe aan tepaslike wetgewing, is ʼn werknemer wat langer as vier maande in diens is, en minstens vier dae per week werk, geregtig p drie dae betaalde verlf gedurende die jaarlikse verlfsiklus: met sy kind se gebrte; indien sy kind siek is; f indien sy gade f lewensmaat, uer, sknuer, aangenme uer, grtuer, kind, aangenme kind, kleinkind, brer f suster sterf. Vrdat ʼn werknemer vir die tydperk van gesinsverantwrdelikheidsverlf betaal wrd, kan die werkgewer p redelike bewys van die rede waarvr die verlf geneem is, aandring. Werknemers wat minder as vier dae per week werk, kan na die werkgewer se geddunke hanteer wrd SPESIALE VERLOF Spesiale verlf, teen vlle betaling, kan na die werkgewer se geddunke aan ʼn werknemer tegestaan wrd vir deleindes ss die vlgende: Studieverlf 16 van 22

17 (a) Vir erkende eksamens wat in ʼn vrafgedgekeurde studierigting afgelê wrd twee werksdae vir elke eksamendag (b) Buiten die eksamendae: Vir ʼn dktrsgraad 40 werksdae r die duur van die kursus Vir ʼn magistersgraad 25 werksdae r die duur van die kursus Vir ʼn hnneursgraad 15 werksdae r die duur van die kursus Vir sekndêre en vrgraadse studie 5 werksdae per jaar, vir twee jaar Studieverlf wrd geneem met dien verstande dat: die studie in belang van die werkgewer se saak is; vrafgedkeuring verkry is m met die studie te begin; bewys van registrasie by ʼn pvedkundige inrigting gelewer wrd; die gevlmagtigde verteenwrdiger van die beheerliggaam die werksure wat aan studie bestee wrd, byvrbeeld vir die bywning van klasse, pteken; en vrderingsverslae van die betrkke pleidingsinrigting ntvang wrd sdat die werkgewer kan bepaal f verdere studieverlf tegestaan met wrd. Ander: (a) Wanneer ʼn werknemer afwesig is weens afsndering as gevlg van kntak met ʼn aansteeklike siekte reenkmstig die Wet p Vergeding vir Berepsbeserings en -siektes (Wet 130 van 1993, ss gewysig) f kragtens mediese pdrag. (b) Wanneer ʼn werknemer afwesig is weens die pden van ʼn besering aan diens, f ʼn siekte in die lp van, en as gevlg van, sy diens. (c) B en behalwe vrafgaande, kan die werkgewer sdanige getal dae spesiale verlf, met óf snder betaling, aan die werknemer testaan as wat hy geddink, indien die werkgewer van rdeel is dat dit in belang van die werkgewer f die werknemer is ONBETAALDE VERLOF Onbetaalde verlf kan in uitsnderlike gevalle na die werkgewer se geddunke tegestaan wrd. Gedurende tye van nbetaalde verlf wrd geen verlf f bnus verdien nie. 17 van 22

18 Benewens die werknemer se bydraes tt die aftree- en die mediese skema, kan die werkgewer nder bepaalde mstandighede vereis dat die werknemer vir die duur van die nbetaalde verlf k die werkgewer se bydraes tt hierdie skemas betaal ONGEMAGTIGDE AFWESIGHEID Enige ngemagtigde afwesigheid sal snder betaling wees STAKING VAN VERLOFAANWAS Indien nbetaalde verlf m enige rede tegestaan wrd, km die aanwas van enige vakansieen siekteverlf gedurende sdanige tydperk tt ʼn einde VERLOFAANSOEKE Verlfaanseke deur werknemers wrd deur die gevlmagtigde verteenwrdiger van die werkgewer rweeg. Kragtens hierdie diensvrwaardes wrd verlf m afwesig te wees slegs tegestaan nadat daar skriftelik p ʼn vrgeskrewe vrm 16 daarm aansek geden is, en die prsedure ss van tyd tt tyd vrgeskryf, gevlg is, behalwe in gevalle waar dit weens skielike siekte nmntlik is. In s ʼn geval met die werkgewer f sy gevlmagtigde verteenwrdiger s gu denlik van die siekte in kennis gestel wrd. Verlf wrd na die werkgewer se geddunke tegestaan. Die aanseker mag nie die werk verlaat vrdat hy seker is dat die ndige verlfreëlings getref is, en die verlf waarm aansek geden is, gedgekeur is nie. Wanneer verlf tegestaan wrd, wrd die aansek behrlik deur die werkgewer f sy gevlgmagtigde verteenwrdiger nderteken, en in ʼn verlfregister aangeteken ALGEMEEN Deeltydse werknemers se verlf wrd teen een dag verlf vir elke 17 dae gewerk bereken, f ss anders reengekm in die dienskntrak. Die werkgewer hu ʼn register waarin die verlf vlgens die verskillende kategrieë aangeteken wrd, en wel p ʼn manier wat duidelik die heveelheid verlfkrediet van elke werknemer tn. 2.4 TUG EN GRIEWE TUGOPTREDE Die gedgekeurde tugkde en -prsedure maak deel uit van hierdie diensvrwaardes. 16 ʼn Vrbeeld van hierdie dkument is aan FEDSAS-lede beskikbaar by 18 van 22

19 2.4.2 GRIEWE Die gedgekeurde grieweprsedure maak deel uit van hierdie diensvrwaardes. 2.5 DIENSBEËINDIGING KENNISGEWINGSTERMYN Onderwrpe aan die Wet p Basiese Diensvrwaardes, Wet 75 van 1997, kan die dienskntrak beëindig wrd met wedersydse skriftelike kennis van ten minste: een week indien die werknemer ses maande f krter in diens was; twee weke indien die werknemer langer as ses maande, maar nie langer nie as ʼn jaar in diens was; en vier weke indien ʼn werknemer ʼn jaar f langer in diens was. Ondanks bstaande bepalings, kan die werknemer se diens k beëindig wrd vir ʼn dissiplinêre rtreding, swak werksprestasie, nvermë f bedryfsredes, reenkmstig die bepalings van die Wet p Arbeidsverhudinge, Wet 66 van 1995, ss gewysig. Verlf mag nie in die kennisgewingstermyn geneem wrd nie, tensy anders met die werkgewer reengekm. ʼn Werknemer wie se frmele kennisgewing van bedanking aanvaar is, kan nie sy bedanking terugtrek tensy die werkgewer testem nie. AFTREDE Werknemers wat met pensien uittree, den dit reenkmstig die reglement van die vastebydrae-pensienfnds vir amptenare, f die vastebydrae-vrsrgfnds vir amptenare waarte hulle behrt. Die nrmale aftreeuderdm vir enige werknemer is 65, en die nrmale aftreedatum is die eerste dag van die maand wat saamval met f vlg p die werknemer se 65e verjaarsdag. Met die werkgewer se gedkeuring, kan ʼn werknemer vlgens die reglement van die pensienen vrsrgfnds reeds tussen die uderdm van 55 en 60 aftree. 2.6 INDIENSOPLEIDING Indienspleiding en persneelntwikkelingsprgramme sal gereël wrd, en daar wrd van werknemers verwag m by hierdie prgramme in te skakel. Die werkgewer met dit redelikerwys vir werknemers mntlik maak m aan die prgramme deel te neem. 19 van 22

20 Opleidingskntrakte kan k gesluit wrd ALGEMEEN KENNISGEWING VAN VERANDERINGE Werknemers met binne 14 dae ná enige van die vlgende veranderinge die werkgewer skriftelik daarvan in kennis stel: Verandering van wnadres Verandering van getal afhanklikes Verandering van huwelikstaat Verandering van bankreëlings Verandering van huistelefnnmmer, indien enige Enige verandering in die persnlike status van die werknemer wat die pensienfnds, vrsrgfnds f mediese skema enigsins kan raak DEURSOEKINGSREG Die werkgewer behu die reg m aan ʼn werknemer magtiging te verleen m enige werknemer self, enige huer in sdanige werknemer se besit, f enige vertuig wat hy bestuur te deursek wanneer sdanige werknemer die werkgewer se perseel binnegaan f verlaat. Enige verdere deurseking sal ingevlge die beleid van die werkgewer geskied VEILIGHEIDSTANDAARDE Alle werknemers is nderwrpe aan die veiligheidsvrskrifte en -standaarde wat die werkgewer reenkmstig die bepalings van die Wet p Berepsgesndheid en -veiligheid (Wet 85 van 1993) en die regulasies daarby neerlê. Versuim deur die werknemer m aan genemde wetgewing te vlden, stel die werkgewer vry van enige aanspreeklikheid en/f verantwrdelikheid ten psigte van ngelukke, beserings f enige ander gebeurlikheid BUITEWERK ʼn Werknemer mag nie snder die werkgewer se skriftelike testemming buitewerk den nie. As ʼn werknemer hm as kandidaat vir enige vlak van regering, dit wil sê plaaslik, prvinsiaal óf nasinaal, beskikbaar wil stel, met die werkgewer se gedkeuring vraf verkry wrd. 17 ʼn Vrbeeld van hierdie dkument is aan FEDSAS-lede beskikbaar by 20 van 22

21 2.7.5 KOLLEKTES EN LITERATUUR ʼn Werknemer mag nie snder vraf- skriftelike testemming van die werkgewer p die werkgewer se perseel enige kllekte pneem, geld f skenkings insamel, enige niewerkverwante literatuur versprei f p kennisgewingbrde plaas, enige artikel verkp, f geld leen en uitleen nie VOORDEEL VIR EIE GEWIN VOORTVLOEIEND UIT DIE DIENSVER- HOUDING ʼn Werknemer mag nie gedurende sy dienstydperk enige vrdeel vir eie gewin in die vrm van enige kmmissie, fie f geskenke snder die werkgewer se testemming aanvaar nie HERWINNING VAN SKADEVERGOEDING As ʼn werknemer na die werkgewer se rdeel deur nalatigheid f kwaadwilligheid die belange van die werkgewer f die werkgewer se saak benadeel, stem die werknemer in hierdie verband te dat sdanige skadevergeding van sy salaris afgetrek kan wrd. Sdanige aftrekking mag nie meer as 25% van die werknemer se maandelikse salaris uitmaak nie. Indien die bedrag meer as 25% van die werknemer se salaris belp, kan die bedrag mettertyd van die werknemer se salaris verhaal wrd ONGEMAGTIGDE OPTREDE Werknemers is nie daarp geregtig m p enige wyse hegenaamd enige verbintenisse namens die werkgewer f die betrkke beheerliggaam f saak aan te gaan nie, behalwe ss uitdruklik in die psbeskrywing van sdanige werknemers vermeld. Werknemers wat in stryd met vrmelde ptree, sal persnlik aanspreeklik wees m die werkgewer f betrkke beheerliggaam f saak van enige skade f verliese wat die werknemers se ptrede mag teweegbring te vrywaar f daarteen skadels te stel INLIGTINGVERSKAFFING AAN DIE MEDIA Die werknemer mag geen verklaring maak f feitemateriaal aan lede f verteenwrdigers van die media beskikbaar stel met betrekking tt enige saak en/f belange van die werkgewer nie, en mag nie antwrde met betrekking tt vrae r sdanige sake en/f belange aan die media verskaf nie, tensy die werkgewer se vraf- skriftelike en bepaalde testemming vir die maak van ʼn verklaring en/f die verskaffing van ʼn bepaalde antwrd verkry is REGTE OP NAVORSINGSRESULTATE EN PRODUKTE Alle navrsingsresultate, met inbegrip van ngepubliseerde en gepubliseerde ntas en verslae, prgramme, pleidingspakkette f enige ander prduk wat ʼn werknemer gedurende die uitvering van sy pligte pstel, ntwikkel en/f ntwerp, is die uitsluitlike eiendm van die werkgewer; alle regte daarp berus uitsluitlik by die werkgewer, en mag nie vir private deleindes, in mededinging met die werkgewer, f in diens van enige ander werkgewer gebruik wrd nie. 21 van 22

22 PLIGTE VAN WERKNEMERS Daar wrd van elke werknemer verwag m te alle tye ʼn bevredigende werkstandaard in die uitvering van sy pligte te handhaaf, swel as m redelike ander pdragte wat aan hm pgedra wrd uit te ver. Die werknemer nderneem dat hy p die werkgewer se versek sdanige ure sal werk as wat bepaalde mstandighede van die werkgewer se saak vereis, en wat buite nrmale werksure kan val. Die werknemer nderneem vrts: m snder versuim en vr die nrmale aanvangstyd die werkgewer in kennis te stel wanneer hy nie vir werk kan aanmeld nie; m te alle tye rdelik p te tree; m die werkgewer se eiendm versigtig en met respek te hanteer, en dit nie vir enige ngemagtigde vrdeel aan te wend nie; m alle ander mense se eiendm met respek te hanteer; m nie ander te viktimiseer f te intimideer nie; m die reëls vir die rdelike bestuur en bedryf van die betrkke saak, ss van tyd tt tyd deur die werkgewer bepaal, na te km. Hierdie reëls hef nie p skrif te wees nie, maar sluit gebruike en reëls in waarvan die werkgewer die werknemer mndeling in kennis stel; en m nie aan enige nbeskermde slerstakings, werk vlgens reëls, f enige ander vrm van nbeskermde arbeidsptrede deel te neem, f persneel p te stk f aan te medig m daaraan deel te neem nie WYSIGINGS Hierdie diensvrwaardes kan slegs per reenkms en ná ʼn behrlike raadplegingsprses gewysig wrd. 22 van 22