Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Bergen NH

Transcriptie

1 Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Bergen NH

2

3 Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Bergen NH Doelmatige invulling van de zorgtaken DEFINITIEF GRP Vastgesteld 24 oktober 2011

4

5 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Verantwoording Titel Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Bergen (NH) Opdrachtgever Gemeente Bergen (NH) Projectleider Peter Neijts Auteur(s) Marieke Kruitwagen, Gwendolijn Vugs en Peter Neijts Tweede lezer Nils Kappenburg, adviseur Riolering Projectnummer Aantal pagina's 66 (exclusief bijlagen) Datum Vastgesteld 24 oktober 2011, laatste aanpassing 12 december 2011 Handtekening Ontbreekt in verband met digitale verwerking. Dit rapport is aantoonbaar vrijgegeven. Colofon Tauw bv afdeling Water Australiëlaan 5 Postbus GA Utrecht Telefoon Fax Dit document is eigendom van de opdrachtgever en mag door hem worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document blijven berusten bij Tauw. Kwaliteit en verbetering van product en proces hebben bij Tauw hoge prioriteit. Tauw hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd dan wel geaccrediteerd volgens: - NEN-EN-ISO 9001 Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 3\66

6 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL 4\66 Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

7 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Inhoud Verantwoording en colofon... 3 Samenvatting Inleiding Aanleiding Doelstelling Geldigheidsduur Vaststelling Bestuursmonitoring GRP Leeswijzer Evaluatie afgelopen planperiode Evaluatie doelstellingen Benchmark Rioleringszorg 2008 & Financiën Conclusie Het rioleringsbeleid voor de komende jaren Beleidskaders De gemeentelijke zorgplichten Toetsingskader Doelmatig beheer in de waterketen Innovaties Duurzaamheid Waterplan Bergen,Castricum, Heiloo en HHNK Baggerplan Doelstelling komende planperiode Stedelijk afvalwater Inzameling afvalwater Emissiereductie Bronbeleid afval water Hemelwater Inzameling hemelwater Scheiding hemelwater en afvalwater Wateroverlast Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 5\66

8 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL 3.4 Grondwater Goede ontwatering en verwerken van overtollig grondwater Oplossen grondwaterproblemen Bronneringen Oppervlaktewater Beheer Servicenormen Waterloket Transparantie in dienstverlening Beheer gegevens Inspectie en rioolvervanging Financiën Opgave Toetsing huidige situatie Speerpunten Beheer en bestuur (Administratieve) gegevens op orde Toezicht en handhaving Rioolheffing Plantoetsing nieuwbouw Individuele Behandeling Afvalwater (IBA) Samenvatting Onderzoek Inspectieprogramma riolering Meten en sturen in het riool Benchmark Rioleringszorg Klimaatbestendigheid Foutieve aansluitingen Innovaties Grondwateronderzoek Nieuw gemeentelijk rioleringsplan Afstemming wegbeheer Wvo-maatregelen Samenvatting Onderhoudsactiviteiten Rioolreiniging Onderhoud pompen en gemalen Straatvegen & kolkenzuigen \66 Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

9 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Riooloverstorten en overige voorzieningen Samenvatting Incidentele en projectmatige uitvoerende werkzaamheden Storingsonderhoud Rioolrenovatie en -vervanging Pompen, gemalen, persleidingen en drukriolering Verbetermaatregelen (hydraulische maatregelen) Overige maatregelen Maatregelen tegen wateroverlast als gevolg van extreme regenbuien De middelen Personele middelen Benodigde personele middelen Beschikbare personele middelen Financiële middelen Vervangingswaarde rioleringssysteem Totale lasten Kostendekking Uitgangspunten kostendekking Rioolheffing Bijlage(n) 1. Evaluatie afgelopen planperiode 2. Achtergrondinformatie vigerende beleidskaders 3. Doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden 4. Kwaliteitseisen NEN 3398 / NEN Toetsing huidige situatie 6. Resultaten hydraulische berekeningen 7. Voorzieningen 8. Financiële tabellen en resultaten KDP 9. Toerekening veeg- en baggerkosten 10. Reactie HHNK en Provincie 11. Raadsbesluit 24 oktober 2011 incl. bijlagen Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 7\66

10 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL 8\66 Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

11 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Samenvatting In de afgelopen periode heeft de gemeente Bergen het belang van een goede riolering aan den lijve ondervonden; wateroverlast in 2006 in Egmond aan Zee heeft aangetoond hoe belangrijk een goede riolering is voor welzijn en welvaart van haar burgers. Maar er is meer; riolering beïnvloedt de watersystemen en daarmee de aantrekkelijkheid van de gemeente als woon- en recreatiegebied. Het Gemeentelijke Rioleringsplan (GRP) is één van de instrumenten om hier op een transparante manier inzicht in te geven. De gemeente Bergen richt zich in de planperiode op de volgende thema s: Het implementeren van de verbrede zorgplichten Het verbeteren van de waterkwaliteit Het inspelen op klimaat- en duurzaamheidsontwikkelingen Het verbeteren van de doelmatigheid van rioleringsactiviteiten Evaluatie GRP Inzameling van het binnen het gemeentelijke gebied geproduceerd afvalwater: Het saneringsplan is uitgevoerd, waarmee conform doelstelling een reductie van 87,5 % is behaald. Daarnaast zijn alle nieuwbouwlocaties aangesloten op de riolering. Voor alle niet aangesloten percelen heeft de gemeente een ontheffing bij de provincie, hiermee voldoet de gemeente voor 99 % aan het gestelde doel Inzameling hemelwater: in 2008 is het maatregelenplan Maatregelen tegen wateroverlast door de gemeenteraad goedgekeurd. De uitvoering hiervan is in volle gang, waarmee de gemeente op schema ligt om de gestelde doelen te halen Transport van het ingezamelde water naar een geschikt afleveringspunt: De locaties waar vermoedens waren van problemen zijn geïnspecteerd. Op basis van de beoordeling van de inspecties is een korte termijnplanning gemaakt voor de meest acute vervangingen Het voorkomen van ongewenste emissies naar het oppervlaktewater, bodem en grondwater: In totaal is 25,5 ha afgekoppeld, het overgrote deel van de geplande maatregelen rondom riooloverstorten is uitgevoerd en de gemeente is gestart met een monitoringsprogramma van de riooloverstorten. Hiermee voldoet de gemeente aan het gestelde doel Het voorkomen van overlast voor de leefomgeving: Door het nemen van maatregelen om wateroverlast tegen te gaan heeft de gemeente een forse inspanning geleverd om overlast voor de leefomgeving te voorkomen. De gemeente voldoet voor 80 % aan het gestelde doel Doelmatig beheer en een goed gebruik van de riolering: het beheersysteem is up-to-date, de gemeente stelt jaarlijks een operationeel plan op en werkzaamheden worden met andere werkzaamheden gecombineerd voor minimale overlast voor de burger. De gemeente voldoet voor 90 % aan het gestelde doel Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 9\66

12 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Financiën: De rioolheffing is meer gestegen dan in het voorgaande GRP was voorzien. Oorzaak hiervoor is dat in het voorgaande GRP de intensieve inspanning voor het tegengaan van wateroverlast en schade in Egmond niet was voorzien. Verder was er geen rekening gehouden met de invoering van de verbrede zorgplichten. Het saldo van de voorziening is per 1 januari 2011 EUR ,00 negatief Benchmark Riolering In 2008 en 2010 heeft de gemeente deelgenomen aan de Benchmark Riolering. Uit de Benchmark 2008 kwam naar voren dat wat betreft de uitvoering van haar rioleringstaken de gemeente over de volle breedte goed scoort. In de Benchmark 2010 blijft dit beeld overeind; er zijn weinig tot geen klachten of storingen bekend. Als kanttekening dient hierbij wel geplaatst worden dat door de grote investeringen om de wateroverlast tegen te gaan de kosten per km riolering de afgelopen jaren in vergelijking met het landelijk gemiddelde hoger zijn, dit geldt ook voor de rioolheffing. Beleid voor de komende jaren Op 1 januari 2008 is de Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken in werking getreden. Hiermee is de gemeentelijke rioleringszorgplicht in de Wet milieubeheer (het oude artikel 10.33) vervangen door een zorgplicht voor inzameling en transport van stedelijk afvalwater en zijn er zorgplichten en bevoegdheden bijgekomen voor hemelwater en grondwater. Dit GRP geeft invulling aan de nieuwe zorgplichten. Ook thema s als doelmatig beheer in de waterketen, innovaties en duurzaamheid en input vanuit het waterplan Bergen, Castricum, Heiloo en HHNK en het baggerplan zijn meegenomen. Stedelijk afvalwater Alle percelen op gemeentelijk grondgebied zijn of moeten worden voorzien van een rioolaansluiting, tenzij het betreffende perceel een provinciale ontheffing heeft of lokale zuivering doelmatiger is. Daarbij hanteert de gemeente de zogenaamde brede zorgplicht. De provinciale ontheffing loopt tot Op dit moment wordt dit de bestuursovereenkomst Opgave inzameling en het transport van stedelijk afvalwater in Noord-Holland geëvalueerd en bepaald of de overeenkomst in deze vorm wordt voortgezet en of het gekozen beleid doelmatig is. Mogelijk leidt dit tot bijstelling van het gemeentelijk beleid. Hemelwater De gemeente hanteert het uitgangspunt dat afvalwater en hemelwater bij de bron moeten worden gescheiden. In de gebieden met een gemengd stelsel wordt, met inachtname van de voorkeursvolgorde (zie bijlage 2), het overtollige hemelwater aangesloten op het gemengde stelsel. In de door de gemeente afgekoppelde en nog af te koppelen gebieden is of wordt naast het bestaande gemengd riool een separate hemelwatervoorziening aangelegd. 10\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

13 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Op deze voorziening is het hemelwater van het openbare gebied en waar mogelijk het hemelwater van de woningen en percelen aangesloten. Het scheiden van lozingen vanaf particulier terrein of bebouwing geschied tot op heden op basis van vrijwilligheid. De gemeente onderzoekt in de komende planperiode of een tegemoetkoming in kosten haalbaar is. Op termijn wil de gemeente ook over de mogelijkheid beschikken om afkoppelen af te dwingen. Dit wil zij borgen in een afkoppelverordening. In nieuwe situaties gaat de voorkeur uit naar het omgaan met hemelwater op het perceel waar het valt (de bron). Hierbij is de particulier zelf verantwoordelijk voor de inzameling en de verwerking van het hemelwater. Verwerking kan plaatsvinden op eigen terrein door infiltratie in de bodem of het lozing op oppervlaktewater. Water dat niet redelijkerwijs door de perceelseigenaar kan worden verwerkt, dient door de gemeente te worden ingezameld en verwerkt. Wateroverlast Naar aanleiding van de wateroverlast in Egmond aan Zee heeft de gemeente geformuleerd wat zij acceptabel vindt. Uitgangspunt voor het uitvoeringsplan Maatregelen tegen de wateroverlast voor Egmond aan Zee is dat er geen schade mag optreden bij een bui gelijk aan die van augustus 2006 (De destijds gevallen bui had een theoretische kans van minder dan eens per 100 jaar). Het uitvoeringsprogramma is erop gericht om de kans op schade te verminderen. De gemeente streeft er naar dat bij een bui, met een kans op voorkomen minder dan een keer per 100 jaar, in geen enkele kern schade optreedt. Wateroverlast in de zin van water op straat waarbij geen directe schade optreedt, is wel acceptabel net als tijdelijke hinder. In onderstaande tabel zijn de technische uitgangspunten weergegeven voor het ontwerp van de riolering. Tabel Uitgangspunten acceptatie wateroverlast per gebruiksfunctie. Gebruiksfunctie Toelaatbare frequentie Hinder Overlast Schade Woongebied Eens per 2 jaar 1 Eens per 5 jaar Niet (minder dan eens per 100 jaar) Bedrijventerreinen Eens per 2 jaar Eens per 5 jaar Niet (minder dan eens per 100 jaar) Hoofd infrastructuur Eens per 5 jaar Eens per 10 jaar (maximaal 15 minuten) Niet (minder dan eens per 100 jaar) Grondwater De zorgplicht voor grondwater is een inspanningsverplichting, geen resultaatsverplichting. Centraal staat hierbij dat problemen structureel en de maatregelen doelmatig zijn. De gemeente moet in het openbaar gemeentelijk gebied maatregelen treffen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken. De zorgplicht werkt niet met terugwerkende kracht en leidt niet tot aansprakelijkheid voor 1 Bui 08 Leidraad Riolering, neerslag 19,6 mm Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 11\66

14 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL schadesituaties die zich in het verleden hebben voorgedaan. De gemeente streeft er naar in lijn met het Waterbeheerplan van HHNK bestaande grondwaterproblemen op te lossen en te voorkomen dat nieuwe ontstaan. Grondwateroverlast als gevolg van bouwkundige tekortkomingen en incidentele gebeurtenissen vallen buiten de gemeentelijke zorgplicht. De gemeente hanteert een ontwateringcriterium van 0,70m voor primaire wegen. Voor secundaire wegen is dat 0,60m. Oppervlaktewater Het oppervlaktewatersysteem zorgt voor het transport van het overtollig grond- en hemelwater naar het Noordhollandsch kanaal (in Bergen). De gemeente is onderhoudsplichtige voor een aantal oppervlaktewateren (inclusief watergangen) en wil de kwaliteit en kwantiteit daarvan waarborgen. In de komende planperiode ontwikkelt de gemeente uitgangspunten om hier invulling aan te geven. Beheer De gemeente heeft dienstverlening richting haar burgers hoog in het vaandel staan. Om deze dienstverlening tastbaar te maken stelt de gemeente servicenormen op, publiceert hierover en bewaakt de resultaten. Voor wat betreft storingen aan de minigemalen streeft de gemeente ernaar deze binnen een dagdeel te verhelpen. In geval van een verstopping verwacht de gemeente dat de bewoner zelf actie onderneemt. Indien de verstopping in het gemeentelijk deel van de riolering zit, geldt dezelfde hersteltermijn als bij de minigemalen; een dagdeel. Om inzicht in de kwaliteit van de riolering te behouden worden rioolinspecties uitgevoerd. De inspectiegegevens worden verwerkt in het rioolbeheersysteem. Beoordeling van de inspectiegegevens vindt plaats conform de landelijk normen. Bij constatering van een ingrijpmaatstaf wordt per schadebeeld bepaald welke maatregel noodzakelijk is. Hierbij wordt de afweging gemaakt tussen deelreparaties of vervangingen/ renovatie. De opgave Om goed zich te hebben in hoeverre de gemeente voldoet aan het gewenste beleid is een toetsing uitgevoerd met de huidige situatie. Alle percelen zijn aangesloten op een voorziening Voor circa 50 % van het rioolstelsel zijn rijdende camera-inspecties uitgevoerd. De gemeente heeft daarmee nog onvoldoende inzicht in de toestand van de riolering Het stelsel van de gemeente is hydraulisch getoetst. Op verschillende locaties is water op straat berekend. Daarnaast is voor de kern Egmond aan Zee een WOLK 2 uitgevoerd. De gemeente heeft in beeld welke inspanningen nog nodig zijn De gemeente voldoet nog niet aan de basisinspanning De gemeente heeft inzicht in het functioneren van het stelsel middels een meetplan De middelen bestemd voor de rioleringsactiviteiten worden doelmatig aangewend 2 WOLK staat voor WaterOverlastLandschapsKaart, voor een nadere toelichting wordt naar het vijfde punt van bijlage 5 verwezen. 12\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

15 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Er vindt (te) weinig toezicht plaats op de aanleg van (gescheiden) aansluitingen. Alleen bij de aanleg vindt voorlichting aan bewoners plaats over hoe om te gaan met gescheiden stelsels Voor de riolering geldt dat alle gegevens (inclusief drainage) up-to-date zijn opgenomen in het rioolbeheersysteem en voldoen aan de eisen volgens de WION. De revisiegegevens worden binnen 30 dagen verwerkt Speerpunten De speerpunten voor de komende planperiode zijn: 1. Aanpak van water op straat in alle kernen 2. Planmatig onderhoud en planmatige vervangingen 3. Voorkomen foutieve huisaansluitingen gescheiden systemen Strategie De strategie voor de komende planperiode uit de volgende maatregelen: Alle revisiegegevens worden in het beheersysteem verwerkt. Tijdens het verwerken van de revisiegegevens worden ook de kolkleidingen in het beheersysteem opgenomen Toezicht en handhaving op het niet aansluiten van hemelwater op druk- of persriool De huidige heffingsgrondslag voor de rioolheffing blijft gehandhaafd Bij nieuwbouwplannen watertoetsproces volgen De komende jaren staan de inspecties in het teken van de inhaalslag, na afronding hiervan wordt een langjarige inspectieplanning opgesteld Continueren bestaande meetplan De gemeente zal in de komende planperiode minimaal één keer deelnemen aan de Benchmark In lijn met de afgelopen periode neemt de gemeente maatregelen om de klimaatbestendigheid te vergroten Om de aandacht op het gescheiden houden van de waterstromen te houden, publiceert de gemeente informatie van de stichting Rioned op haar website. Daarnaast vergroot zij de bewustwording ten aanzien van hoe om te gaan met gescheiden waterstromen binnen de overige afdelingen van de gemeente Onderzoek op foutieve aansluitingen in vrijvervalriolering Onderzoek haalbaarheid innovatieve oplossingen Aanwijzen grondwatercoördinator en instellen grondwaterloket Handhaven van het grondwatermeetnet Inzicht verkrijgen in de aard en omvang van de klachten zoals die in het grondwateronderzoek naar voren zijn gekomen Daar waar het vermoeden bestaat van een drainerende werking van lekke oude riolering, wordt bij de vervanging van deze riolering een drain neergelegd Tweejaarlijks opstellen van een voortgangsrapportage Opstellen nieuw GRP in 2015 Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 13\66

16 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Opstellen GIS-kaart met urgentiegebieden vervangingen voor afstemming met wegbeheer Jaarlijks opstellen operationeel plan Voortzetten onderhoudsschema pompen, gemalen en overige voorzieningen Vegen centra woonkeren 1 per week, buiten centra 1 per maand Kolken zuigen 1 per jaar, in Egmond aan Zee 2 per jaar en na een storm Rioolvervangingen voor de komende drie jaar zijn ingepland op basis van kwaliteitsgegevens. Voor de overige riolering is globale vervangingsplanning opgesteld op basis van de Gaussverdeling Vervangingen pompen, gemalen, drukriolering en persleidingen volgens strategische planning Verbeter/hydraulische maatregelen conform perspectiefnota 2008 De vervangingskosten zijn tot en met 2029 jaarlijks met 20 % verhoogd ten behoeve van afkoppelen verbetermaatregelen De middelen Personele middelen Om de strategie zoals opgenomen in dit GRP uit te kunnen voeren is 0,8 fte extra noodzakelijk. In de berekeningen is rekening gehouden met deze uitbreiding. Financiële middelen De rioleringsobjecten die bij de gemeente in beheer zijn vertegenwoordigen samen een vervangingswaarde van EUR 93,9 miljoen. In totaal zijn in de planperiode investeringen van circa EUR 14,7 miljoen voorzien. Deze investeringen zorgen in totaal voor circa EUR 2,5 miljoen aan nieuwe kapitaallasten. De totale lasten in de planperiode bedragen EUR 24,6 miljoen. Over de beschouwde periode van 60 jaar bedragen de lasten circa EUR 369 miljoen. Voor de kostendekkingsberekening zijn de uitgangspunten Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) in acht genomen. De stand van de voorziening is per 1 januari 2011 EUR ,00 negatief. Conform afspraken met de provincie zal de voorziening uiterlijk in 2013 een positief saldo bereiken. In de berekening is rekening gehouden met het huidig vastgestelde tarieven voor Er is rekening gehouden met een stijging in de heffingseenheden, gebaseerd op de prognose woningvoorraad (november 2010). Als uitgangspunt is gehanteerd dat 80% gerealiseerd wordt. De inkomsten uit bijdragen overige diensten voor het realiseren van nieuwe rioolaansluitingen en de subsidiebijdrage van de provincie Noord-Holland zijn in de berekening meegenomen. 14\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

17 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Voor de toekomstige ontwikkelingen van de rioolheffing zijn drie scenario s berekend. Scenario 1 is berekend op basis van de in dit GRP genoemde uitgaven en het blijven hanteren van het tarief 2011 Scenario 2 gaat uit van dezelfde uitgaven als scenario 1, waarbij echter de rioolheffing dusdanig is aangepast dat een kostendekkend tarief wordt verkregen In scenario 3 zijn ook de veeg- en baggerkosten deels aan de rioolheffing toegeschreven, ook hier is met een kostendekkend tarief gerekend. Hierbij is rekening gehouden met 30 % van de veegkosten (EUR ,00 + EUR ,00 BTW) en 50 % van de baggerkosten (EUR ,00 + EUR ,00 BTW) In onderstaande tabel is de rioolheffing weergegeven (inflatiepercentage van 1,5 %) Tabel 0.1 hoogte rioolheffing. Scenario 1 Scenario 1 Scenario 2 Scenario 2 Scenario 3 Scenario 3 excl. Inflatie incl. Inflatie excl. Inflatie incl. Inflatie excl. Inflatie incl. Inflatie nvt 268 nvt 268 nvt Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 15\66

18 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL 16\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

19 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL 1 Inleiding De riolering speelt in de gemeente Bergen een prominente rol: behalve de bescherming van de volksgezondheid, voorkomt het wateroverlast en draagt het bij aan een aantrekkelijke woon- en recreatieomgeving. Reden om de afspraken hierover voor de komende jaren goed vast te leggen. 1.1 Aanleiding In de afgelopen periode heeft de gemeente Bergen het belang van een goede riolering aan den lijve ondervonden; wateroverlast in 2006 in Egmond aan Zee heeft aangetoond hoe belangrijk een goede riolering is voor welzijn en welvaart van haar burgers. Maar er is meer; riolering beïnvloedt de watersystemen en daarmee de aantrekkelijkheid van de gemeente als woon- en recreatiegebied. De aanleg en het in stand houden van de riolering is een gemeentelijke taak die is vastgelegd in de Wet Milieubeheer (Wm). Per 1 januari 2008 is deze zorgplicht uitgebreid met zorgplichten voor het inzamelen en verwerken van overtollig hemelwater en grondwater. Hierdoor is het traditionele taakveld van de rioleringszorg binnen de gemeente veranderd in een verbreed pakket van watertaken. 1.2 Doelstelling Het rioleringssysteem en de maatregelen die de gemeente hierin moet uitvoeren vertegenwoordigen samen met de grijze infrastructuur in de openbare ruimte een aanzienlijk maatschappelijk en financieel kapitaal. De lokale overheid heeft de taak om deze voorzieningen doelmatig en tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten in goede conditie te houden. Het Gemeentelijke Rioleringsplan (GRP) is één van de instrumenten om hier op een transparante manier inzicht in te geven. Een GRP beschrijft - als verplichte planvorm - op hoofdlijnen hoe richting wordt gegeven aan de rioleringszorg, het betreft een visie en strategie voor de lange termijn. Daarmee waarborgt de gemeente de continuïteit van de rioleringszorg, in lijn met de eisen vanuit wetgeving. De gemeente Bergen richt zich in de planperiode op de volgende thema s: Het implementeren van de verbrede zorgplichten Het verbeteren van de waterkwaliteit Het inspelen op klimaat- en duurzaamheidsontwikkelingen Het verbeteren van de doelmatigheid van rioleringsactiviteiten Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 17\66

20 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL 1.3 Geldigheidsduur Het vigerend Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) van de gemeente Bergen loopt tot en met Als looptijd voor het GRP is een periode van vijf jaar gekozen. Gelet op de dynamiek in het landelijke beleid en de wet- en regelgeving, wordt een langere geldigheidsduur niet wenselijk geacht. 1.4 Vaststelling Het GRP is opgesteld door Tauw, in nauwe samenwerking met het ambtelijk apparaat van de gemeente Bergen, waarbij afstemming heeft plaatsgevonden met de waterkwaliteitsbeheerder Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) en de provincie Noord-Holland is geïnformeerd. Stichting RIONED heeft in haar Leidraad Riolering een module voor de inhoud en de opzet van een gemeentelijk rioleringsplan. Deze is geraadpleegd. Het ontwerp GRP is aangeboden aan het college van Burgemeester en Wethouders. Na instemming is het besproken in de algemene raadscommissie en ter vaststelling aan de gemeenteraad aangeboden. De gemeenteraad van Bergen heeft het GRP op 24 oktober 2011 vastgesteld. Het bijbehorende raadsbesluit is te vinden in bijlage 11. De reacties van de externe partijen zijn als bijlage 10 aan het GRP toegevoegd. De vaststelling wordt gepubliceerd. 1.5 Bestuursmonitoring GRP Omdat rioleringsbeleid niet statisch is, monitoort de gemeente de activiteiten en evalueert de gemeente het GRP jaarlijks. Zo is zij in staat bij te kunnen sturen en rekening te houden met nieuwe ontwikkelingen. Eens per twee jaar wordt de voortgang van het GRP gerapporteerd naar college, HHNK en de Provincie. Een voortgangsrapportage is dan ook het instrument voor de gemeenteraad om beleidsvoornemens te monitoren. Het GRP zal tevens besproken worden tijdens de reguliere overleggen tussen gemeente en HHNK. 18\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

21 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL 1.6 Leeswijzer Hoofdstuk 2 Evaluatie GRP geeft inzicht in hoe het voorgaande GRP gefunctioneerd heeft en welke ontwikkelingen de gemeente heeft doorgemaakt. H2 Evaluatie Zijn alle doelen gerealiseerd? Hoofdstuk 3 geeft aan op welke manier de gemeente Bergen invulling geeft aan de gemeentelijke zorgplichten en binnen welke kaders zij dit doet. Dit vormt tevens het uitgangspunt voor de op te stellen strategie voor de komende planperiode. Hoofdstuk 4 is een vertaling van de gewenste situatie naar concrete maatregelen voor de komende planperiode. Hoofdstuk 5 geeft welke middelen, op zowel het financiële als het personele vlak, benodigd zijn om de strategie tot uitvoering te brengen. H3 H4 H5 Het rioleringsbeleid Kwaliteitsniveau & ambitie De opgave Doelmatige invulling ambitie Middelen Personeel, middelen, kostendekking Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 19\66

22 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL 20\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

23 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL 2 Evaluatie afgelopen planperiode De doelstellingen uit de voorafgaande planperiode zijn geëvalueerd. De doelen waren; 1. Inzameling van het binnen het gemeentelijke gebied geproduceerd afvalwater. 2. Inzameling van hemelwater. 3. Transport van het ingezamelde water naar een geschikt afleveringspunt. 4. Het voorkomen van ongewenste emissies naar oppervlaktewater, bodem en grondwater. 5. Het voorkomen van overlast voor de leefomgeving. 6. Doelmatig beheer en een goed gebruik van de riolering. Om de doelstellingen te behalen waren een viertal speerpunten benoemd. De keuze voor een speerpunt kwam voort uit verschil tussen de bestaande situatie in 2006 en het te behalen doel in De speerpunten waren: Verbeteren kwaliteit van bodem en oppervlaktewater Het verkrijgen van inzicht in de kwaliteit van de bestaande riolering Het uitvoeren van onderhoud aan de riolering Efficiënte inzet van middelen De speerpunten waren vertaald in concrete maatregelen. Bijlage 1 geeft op detailniveau aan in welke mate deze doelen, speerpunten en maatregelen zijn gerealiseerd. Hieronder volgt een samenvatting. 2.1 Evaluatie doelstellingen Inzameling van het binnen het gemeentelijke gebied geproduceerd afvalwater Met uitzondering van enkele percelen in zeer kwetsbare gebieden 3 in het buitengebied, voldoet de gemeente aan de gestelde doelen in het Saneringsplan Ongezuiverde Lozingen Buitengebied. De percelen zijn aangesloten op de riolering of beschikken over een alternatieve voorziening. In de kwetsbare gebieden is een reductie van 87,5 % behaald tegenover 80 % voorzien. In de zeer kwetsbare gebieden is een reductie van 87,0 % behaald tegenover 90 % voorzien. In totaal is een reductie van 87,5 % behaald, dit komt overeen met de doelstelling in het saneringsplan. Alle nieuwbouw locaties zijn aangesloten op de riolering. Voor de niet aangesloten percelen heeft de gemeente een ontheffing bij de provincie. 3 De termen zeer kwetsbaar en kwetsbaar zijn inmiddels komen te vervallen. Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 21\66

24 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL De gemeente voldoet hiermee voor 99 % aan het gestelde doel. Inzameling hemelwater In 2006 is tijdens zeer hevige regenbuien (herhalingstijd 1 keer per 100 jaar) in Egmond aan Zee gebleken dat de gemeente niet aan de door haar gestelde doelen voldeed. Daarom heeft zij tussentijds een maatregelplan ( Maatregelen tegen de wateroverlast ) voor Egmond aan Zee opgesteld. De uitvoering van deze maatregelen, welke in 2008 door de gemeenteraad zijn goedgekeurd, is nog steeds in volle gang. De gemeente is ligt op schema om de gestelde doelen te halen. Figuur 2.1 Realisatie waterberging/ infiltratievoorziening op Burgermeester Eymaplein. Transport van het ingezamelde water naar een geschikt afleveringspunt In het GRP had de gemeente aangegeven een inhaalslag te willen uitvoeren en 40 km riolering per jaar te willen inspecteren. De gemeente heeft deze getalsmatige insteek losgelaten en is prioriteiten gaan stellen op basis van globale inspecties. Met deze inspecties heeft de gemeente inzicht gekregen in locaties waar vermoedens waren van problemen. De gemeente heeft een rioolinspectieplan opgesteld en vervolgens in 2006, 2008 en 2009 rioolinspecties uitgevoerd. 22\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

25 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL In 2008 is ongeveer 20 km vrijverval riool geïnspecteerd, in 2009 is 12 km vrijverval riool geïnspecteerd en 10 km drainage. Op basis van de beoordeling van de inspecties is een korte termijnplanning gemaakt voor de meest acute vervangingen. Het voorkomen van ongewenste emissies naar het oppervlaktewater, bodem en grondwater Het overgrote deel van de geplande maatregelen rondom riooloverstorten is uitgevoerd. Ook ligt de gemeente op schema met het afkoppelen van het verhard oppervlak. In totaal is 25,5 ha afgekoppeld (4,6 ha Schoorl + 14 ha Bergen + 6,9 ha Egmonden). Bovendien is zij begonnen met een monitoringsprogramma van riooloverstorten, waaruit de effectiviteit van de maatregelen kan worden afgeleid. In totaal heeft de gemeente via internet inzicht in 186 monitoringspunten. De gemeente voldoet aan het gestelde doel. Het voorkomen van overlast voor de leefomgeving Door het nemen van maatregelen om wateroverlast tegen te gaan heeft de gemeente een forse inspanning geleverd om overlast voor de leefomgeving te voorkomen (zie ook bij inzameling hemelwater). De gemeente voldoet voor 80 % aan het gesteld doel. Doelmatig beheer en een goed gebruik van de riolering. De gemeente beschikt over een up-to-date beheersysteem en heeft hiermee inzicht in de kwaliteit van de bestaande riolering. Voor het beheer en onderhoud stelt de gemeente jaarlijkse een operationeel programma op. Voor de lange termijn is het zaak een betere prognose te ontwikkelen om zicht te hebben op toekomstige inspanningen en bijbehorende middelen. De gemeente stemt waar mogelijk de werkzaamheden af op andere disciplines en combineert werkzaamheden voor minimale overlast voor de burger. Afkoppelen en het toepassen van zuiverende voorzieningen voor hemelwater ziet de gemeente als duurzame oplossing. Wel is het zaak goed zicht te hebben op de diverse hemelwatervoorzieningen en het beheer daarvan. De gemeente voldoet voor 90 % aan het gesteld doel. 2.2 Benchmark Rioleringszorg 2008 & 2010 De gemeente Bergen heeft in het voorjaar van 2008 (op basis van kengetallen uit 2007) aan de Benchmark Rioleringszorg van Stichting Rioned 4 deelgenomen. Door het invullen van de benchmark was de gemeente in staat om te toetsen of het ingezette beleid het beoogde resultaat heeft opgeleverd. 4 De Stichting RioNED behartigt de belangen op het gebied van de rioleringszorg in Nederland. Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 23\66

26 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Uit de benchmark blijkt dat de gemeente wat betreft de uitvoering van haar rioleringstaken over de volle breedte goed scoort. In figuur 2.2 zijn de uitkomsten van de benchmark grafisch weergegeven. De rode lijn is het gemiddelde van de deelnemende gemeenten en de groene vlakken geven de prestaties van de gemeente Bergen weer. Figuur 2.2 Uitkomsten Benchmark Op het gebied van planefficiëntie, uitgave rioleringszorg per inwoner en benodigde milieu-inspanningen bleven de prestaties iets achter. De hogere uitgaven zijn eenvoudig te verklaren. Zo liggen de kapitaallasten in de gemeente relatief hoog. Het achterblijven van de milieu-inspanningen werd veroorzaakt door een verschuiving in werkzaamheden naar afkoppelen, de aanleg van een bergingsriool en het aansluiten van het buitengebied om wateroverlast te verminderen. De rioolheffing is in de afgelopen planperiode veel sterker gestegen dan vooraf was aangenomen. Dit is te verklaren door de hierboven genoemde extra maatregelen voor het tegengaan van de wateroverlast en de maatregelen in het kader van de verbreding van de gemeentelijke zorgplicht. Uit de Benchmark kwam verder naar voren dat door de vele benodigde extra inspanningen èn een proactieve inzet, de kwaliteit de afgelopen jaren sterk verbeterd is. De extra inzet kwam daarnaast de onderlinge samenhang ten goede. 24\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

27 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Op basis van de Benchmark heeft de gemeente verder nog de volgende adviezen meegekregen: Gebruik bij een herberekening de monitoringsresultaten om het rekenmodel te valideren Ga door met de inhaalslag op inspectie gebied Inventariseer het verhard oppervlak opnieuw Evalueer goed het afkoppelbeleid zowel financieel als uitvoeringstechnisch. Deze aanbevelingen zijn meegenomen bij de totstandkoming van voorliggend GRP. In 2010 heeft de gemeente wederom deelgenomen aan de Benchmark Rioleringszorg. De Benchmark Riolering 2010 laat zien dat de gemeente goed scoort op het technisch functioneren van vrijvervalsysteem en de gemalen, er zijn weinig meldingen en klachten en geen schadeclaims. In lijn met de voorgaande benchmark scoort de gemeente relatief hoog op het inspectiepercentage, dit wordt veroorzaakt door de inhaalslag. De gemeente heeft tussen 2006 en 2009 relatief veel riolering omgebouwd en staat ook voor de komende jaren nog voor aanzienlijke inspanningen aan de lat. Deze inspanningen hebben rechtstreeks verband met het tegengaan van wateroverlast en resulteren mede in hoge kapitaallasten. Hierdoor zijn de kosten per km riolering de afgelopen jaren hoog in vergelijking met het landelijk gemiddelde (zie figuur 2.3) dit geldt ook voor de rioolheffing 5. Figuur 2.3 Resultaten Benchmark Let op: voor een goede onderlinge vergelijking van de rioolheffing zijn ook de kostendekkendheid en de lange termijn ontwikkeling noodzakelijk. Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 25\66

28 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL 2.3 Financiën In de financiële paragraaf van het GRP was een stijging van de rioolheffing voorzien. Voor 2006 bedroeg deze 0,5 %, voor de jaren 2007, 2008 en % en in % tot een tarief van EUR 182,00 (inclusief inflatie zou de heffing EUR 200,00 bedragen). Dit met het oog op de voorziene benodigde investeringen voortkomend uit de basisinspanning. De rioolheffing bedroeg in 2005 EUR 107,00 voor aansluitingen met een waterverbruik kleiner dan 500 m 3. Aan het eind van de planperiode, in 2010, bedraagt de heffing EUR 214,00 voor deze groep. Hiermee is de heffing verdubbeld, hetgeen niet voorzien was in het GRP. Dit wordt met name veroorzaakt doordat bij het opstellen van het GRP de intensieve inspanning voor het tegengaan van wateroverlast en schade in Egmond aan Zee niet was voorzien. Verder was nog geen rekening gehouden met de invoering van de verbrede zorgplichten. In het GRP was voorzien dat het saldo van de voorziening tijdelijk negatief zou staan (gelet op de investeringen voor de basisinspanning). Eind 2010 bedroeg de voorziening EUR ,00 negatief. 2.4 Conclusie De gemeente werkt hard en ligt op schema om de kans op wateroverlast te verminderen. Daarnaast is het beleid om de riooloverstorten op oppervlaktewater aan te pakken vooruitstrevend. Op het terrein van beheer en onderhoud is een meerjarenprognose van belang om goed zicht te hebben op toekomstige inspanningen en financiën. 26\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

29 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL 3 Het rioleringsbeleid voor de komende jaren Dit hoofdstuk beschrijft de situatie die de gemeente Bergen in de aankomende planperiode wil bereiken. Het rioleringsbeleid is beschreven aan de hand van algemene doelstellingen, die vervolgens verder zijn geconcretiseerd per thema (paragraaf 3.3 tot en met paragraaf 3.8). Alvorens hierop in te gaan, is in paragraaf 3.1 op hoofdlijnen het kader geschetst, waarbinnen de gemeente haar rioleringsbeleid dient vorm te geven. Met name is dit afhankelijk van andere overheden, waaronder HHNK en de provincie. In bijlage 2 zijn deze kaders uitgebreid weergegeven. Voorts is in bijlage 2 achtergrondinformatie opgenomen over de recente wetswijzigingen rondom het rioleringsbeleid. In onderstaande paragraaf volgen alleen de kernpunten van deze wijzigingen. 3.1 Beleidskaders De gemeentelijke zorgplichten Op 1 januari 2008 is de Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken in werking getreden, kortweg Wet gemeentelijke watertaken. Het is geen zelfstandige wet maar een titel voor de wijziging van drie bestaande wetten. Zo is de gemeentelijke rioleringszorgplicht in de Wet milieubeheer (het oude artikel 10.33) vervangen door een zorgplicht voor inzameling en transport van stedelijk afvalwater en zijn er zorgplichten en bevoegdheden bijgekomen voor hemelwater en grondwater. De wijzigingen zijn doorgevoerd in de Wet milieubeheer (Wm), de Gemeentewet en de Wet op de waterhuishouding. De wet voorziet in de volgende plichten en instrumenten: 1. Zorgplicht voor de inzameling en transport van stedelijk afvalwater (artikel 10.33, Wm). 2. Zorgplicht voor de doelmatige inzameling en verwerking van het afvloeiende hemelwater voor zover dat niet redelijkerwijs van de perceeleigenaar kan worden verwacht (artikel 9a Wet op de waterhuishouding). 3. Zorgplicht voor het in het openbaar gemeentelijk gebied treffen van maatregelen teneinde structureel nadelige gevolgen voor de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is en niet tot de zorg van HHNK of provincie behoort (artikel 9b, Wet op de waterhuishouding). 4. Heffingsbevoegdheid voor het verhalen van de kosten van de gemeentelijke zorgplichten (artikel 228a, Gemeentewet). 5. Verbreding gemeentelijk rioleringsplan waarin ook aandacht aan de zorgplichten voor hemelwater en grondwater moeten worden besteed (wijziging artikel 4.22, Wm). Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 27\66

30 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Toetsingskader Alle aspecten van het gemeentelijk rioleringsbeleid worden op drie vlakken getoetst. 1. Wat zijn de wettelijke kaders van de gemeentelijke riolering; waar moet de gemeente in ieder geval aan voldoen? Hieronder worden allereerst de (wettelijke) verplichtingen verstaan die de gemeente als beheerder van de riolering nu eenmaal heeft. Daarnaast gaat het hier om de afspraken die de gemeente maakt met de gebruikers van de voorziening. 2. Welke prestatieafspraken kan de gemeente maken ten aanzien van de riolering; waar kunnen de gebruikers van de riolering op rekenen ( servicemanagement ). De vraag Welke doelen stelt de gemeente zichzelf daarbij? staat centraal. 3. Op welke wijze wordt de riolering beheerd en onderhouden; hoe wordt met de middelen omgesprongen ( asset-management ). De centrale vraag hierbij is hoe de gemeente met de verschillende rioleringsvoorzieningen en objecten omgaat Doelmatig beheer in de waterketen Om besparingen te realiseren kiezen Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Unie van Waterschappen voor een gezamenlijke aanpak van de afvalwaterketen. De aanpak richt zich op intensievere samenwerking in de investeringsprogrammering en de uitvoering van een deel van de operationele taken op de schaal van het waterschapsgebied. De gemeente volgt de ontwikkelingen op dit terrein aandachtig en ziet de intensievere samenwerking en kennisdeling met de waterpartners ook in de toekomst als een belangrijk aandachtspunt. In geval van het overdragen van taken is de gemeente van mening dat de gekozen schaal en uitvoerder moeten passen bij de taak. De afstand tussen burger en uitvoerder moet niet te groot worden. Doelmatig beheer volgens de gemeente houdt in ieder geval in dat de gemeente bepaald wat de juiste taken zijn en vult die vervolgens ook goed in tegen minimale middelen. Dit GRP is daar een weergave van. Om overzicht en duidelijkheid te bieden over de door het hoogheemraadschap gehanteerde uitgangspunten heeft het HHNK de nota Omgaan met hemelwater en riolering 2010 uitgebracht. Deze nota biedt een startpunt voor verdere samenwerking in de waterketen tussen de gemeente Bergen en HHNK Innovaties De gemeente wil aansluiten op nieuwe ontwikkelingen en richt zich de komende planperiode op een aantal kansrijke innovaties. Zo verkent de gemeente de mogelijkheden om energie terug te winnen uit afvalwater. Dit wil zij doen aan de hand van pilotstudy s. Verder wil de gemeente onderzoeken hoe zij door slim rioleringsbeheer de hoeveelheid slib, die bij overstortingen wordt geloosd, kan verkleinen. De gemeente zal de mogelijkheden onderzoeken om meer inzicht te krijgen in de locatiegebonden slibopbouw. 28\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

31 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Duurzaamheid De gemeente Bergen verstaat onder Duurzaamheid een wijze van plannen, bestemmen, ontwerpen, bouwen, inrichten en beheren van projecten (in zijn algemeenheid) die is gericht op het bevorderen van een aantrekkelijke en leefbare omgeving om in te wonen, werken en recreëren voor nu en in de toekomst. Het begrip duurzaamheid verenigt de ecologische, economische en sociale belangen. Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid om bij elke stap in het proces van de keten te zoeken naar duurzame verbeteringen. Het realiseren van duurzame rioleringssystemen staat voor duurzaam ontwerpen, inkopen, produceren, aanleggen, functioneren, beheren en onderhouden en recyclen Waterplan Bergen,Castricum, Heiloo en HHNK Het Gemeentelijk Rioleringsplan biedt de gemeente bij uitstek de kans om inspanningen vanuit het waterplan te realiseren. Het waterplan (ten tijde van het opstellen van dit beleidsplan in concept) is een gezamenlijk initiatief van HHNK en de gemeenten Castricum, Bergen en Heiloo. Het plan beschrijft de toekomstige rol van water binnen deze gemeenten. Het plan vertaalt zich in inspanningen voor de drie gemeenten en HHNK, die de werkzaamheden veelal gezamenlijk zullen oppakken. Een uitgebreidere toelichting op het waterplan is opgenomen in bijlage 2. De maatregelen van het waterplan richten zich op borgen en versterken van de uitvoering van wet en regelgeving en het versterken van de waarden van water. Bergen gaat zich op hoofdlijnen inzetten voor; Het vergroten van waterbergingscapaciteit Het verbeteren van de zichtbaarheid en beleving èn recreatieve mogelijkheden van water Het verbeteren van ecologie en waterkwaliteit De voor het GRP relevante maatregelen zijn hieronder weergegeven; Aanpak van de riooloverstort in de Hargervaart Afkoppelen voor het verminderen vuillast achter overstort Aagtdorp Aanpak van de overstort van Egmond aan Zee Opzetten van grondwaterbeheer Verder zijn maatregelen benoemd die in lijn liggen met de gemeentelijk zorgplichten zoals die in het GRP vormgegeven worden, namelijk; Het instellen van een grondwaterloket, welke onderdeel kan uitmaken van het Waterloket Het uitvoeren van monitoring en bepalen maatregelen vuilwateroversort Catrijpermoor Het terugbrengen van de vuilwaterlozingen door recreatie op de Hargervaart Het komen tot een bronaanpak van het bollengebied De geconcentreerde afvoer uit het bollengebied mogelijk maken Genoemde maatregelen zijn verder beschreven in hoofdstuk 4 De opgave. Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 29\66

32 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Baggerplan De gemeente heeft een baggerplan voor de watergangen in het bebouwde gebied. Uitgangspunt is een baggercyclus van 10 jaar. De prioriteiten voor het baggeren worden gelegd bij de doorstroming (afvoercapaciteit) en de baggerkwaliteit Doelstelling komende planperiode Algemeen uitgangspunt bij de doelstellingen voor de komende planperiode is dat de gemeente Bergen de vooruitstrevende rol die zij de afgelopen jaren vervuld heeft op het gebied van de rioleringszorg, wil continueren. Dit gebeurt door te anticiperen op en rekening te houden met beleidsthema s als duurzaamheid en innovatie. Daarnaast zal de dienstverlening naar de burgers aan de orde worden gesteld, en verdient het passen op de winkel (beheer en onderhoud en het op orde brengen van de financiën) de nodige aandacht. Deze doelstellingen zijn onderverdeel in: Inzameling en transport van stedelijk afvalwater Inzameling en transport van hemelwater Inzameling en transport van grondwater Doelmatig beheer De doelstelling zijn opgesteld met inachtneming van de toetsingskaders, zoals beschreven in de volgende paragrafen. De doelstellingen zijn concreet vertaald naar Doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden zoals opgenomen in bijlage Stedelijk afvalwater Inzameling afvalwater Vanuit de Wet Milieubeheer heeft de gemeente de verplichting om een voorziening aan te bieden voor het inzamelen van afvalwater. Hierbij continueert de gemeente het beleid uit de vorige planperiode: Alle percelen op gemeentelijk grondgebied zijn of moeten worden voorzien van een rioolaansluiting, tenzij het betreffende perceel een provinciale ontheffing heeft of lokale zuivering doelmatiger is. Daarbij hanteert de gemeente de zogenaamde brede zorgplicht, waarbij ook het beheer en onderhoud van lokale zuiveringen (zogenaamde IBA s) door de gemeente wordt geregeld voor de bewoners. Het beheer en onderhoud van de IBA s is uitbesteed. Aansluitingen worden vervaardigd tegen jaarlijks herziene tarieven. De provinciale ontheffing voor een aantal ongezuiverde lozingen loopt tot Op dit moment wordt de bestuursovereenkomst Opgave inzameling en het transport van stedelijk afvalwater in Noord-Holland geëvalueerd en bepaald of de overeenkomst in deze vorm wordt voortgezet en of het gekozen beleid doelmatig is. Mogelijk leidt dit tot bijstelling van het gemeentelijk beleid. 30\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

33 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Emissiereductie De gemeente streeft er naar om ongewenste emissies naar oppervlakte water, bodem en grondwater te beperken. Daarmee continueert zij het beleid uit de vorige planperiode, vastgelegd in afspraken met HHNK. De resterende maatregelen worden aankomende planperiode gerealiseerd Bronbeleid afval water Als aanvulling daarop neemt de gemeente ook een aantal bronmaatregelen, zoals het controleren op foutieve aansluitingen en het stimuleren van gereduceerde afvoer van afvalwater van (toekomstige) industrie. 3.3 Hemelwater Inzameling hemelwater De gemeente heeft de verantwoordelijkheid voor de doelmatige inzameling van overtollig hemelwater. Belangrijk vertrekpunt daarbij is dat de zorgplicht in eerste instantie bij de burger ligt. Wanneer dit redelijkerwijs niet mogelijk is, dan neemt de gemeente het over (denk hierbij aan onvoldoende infiltratiemogelijkheden, te grote afstand tot een hemelwatervoorziening enzovoorts) Scheiding hemelwater en afvalwater De gemeente hanteert het uitgangspunt dat afvalwater en hemelwater bij de bron moeten worden gescheiden. Door water bij de bron te scheiden en afvalwater en hemelwater apart af te voeren, neemt de hoeveelheid hemelwater in de afvalwaterketen af. Deze aanpak levert verder een positieve bijdrage aan de verbetering van de waterkwaliteit en doorstroming van het oppervlaktewater. Bij hemelwater geldt dat lokale lozingen van hemelwater in het milieu (al dan niet via een gemeentelijk hemelwatersysteem) de voorkeur geniet boven lozing op een gemengd stelsel. Lozingen op oppervlaktewater zijn gelijkwaardig aan lozing in de bodem. Hieronder is beschreven hoe de gemeente ten aanzien van het hemelwater wil omgaan in bestaande en nieuwe situaties. Bestaande situaties In de gebieden met een gemengd stelsel wordt, met inachtname van de voorkeursvolgorde (zie bijlage 2), het overtollige hemelwater aangesloten op het gemengde stelsel. Op termijn zal dit stelsel vervangen worden door een gescheiden stelsel. Tijdens deze werkzaamheden worden de gerealiseerde hemelwateraansluitingen aangesloten op het hemelwaterstelsel. In de door de gemeente afgekoppelde en nog af te koppelen gebieden is of wordt naast het bestaande gemengd riool een separate hemelwatervoorziening aangelegd. Op deze voorziening is het hemelwater van het openbare gebied en waar mogelijk het hemelwater van de woningen en percelen aangesloten. Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 31\66

34 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Het scheiden van lozingen vanaf particulier terrein of bebouwing geschied tot op heden op basis van vrijwilligheid. Om het afkoppelen van particulier verhard oppervlak te stimuleren, de betrokkenheid van de bewoners en bedrijven te verhogen en het rendement te vergroten, is een gemeenschappelijke regeling van belang. De gemeente onderzoekt in de komende planperiode of een tegemoetkoming in kosten haalbaar is. Op termijn wil de gemeente ook over de mogelijkheid beschikken om afkoppelen af te dwingen. Dit wil zij borgen in een afkoppelverordening. Figuur 3.1 Door afkoppelen zal de overstortfrequentie op de Hargervaart te Groet sterk verlagen. In gebieden met een (verbeterd) gescheiden rioolstelsel (apart riool voor de inzameling en afvoer van hemelwater) moet het overtollige hemelwater op het hemelwaterstelsel aangesloten zijn. In gebieden waar een druk- of persriool aanwezig is (met name buiten de bebouwde kom) bedoeld voor de inzameling van alleen afvalwater, is het niet toegestaan hemelwater hier op aan te sluiten. Hierop is handhaving en controle noodzakelijk. 32\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

35 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Nieuwe situaties In nieuwe situaties gaat de voorkeur uit naar het omgaan met hemelwater op het perceel waar het valt (de bron). Hierbij is de particulier zelf verantwoordelijk voor de inzameling en de verwerking van het hemelwater. Verwerking kan plaatsvinden op eigen terrein door infiltratie in de bodem of het lozing op oppervlaktewater. Water dat niet redelijkerwijs door de perceelseigenaar kan worden verwerkt, dient door de gemeente te worden ingezameld en verwerkt. De gemeente zal enkele criteria onderbrengen in een (ver)nieuw(d)e aansluitverordening. Voor de borging van hemelwateraspecten in ruimtelijke ontwikkelingen stelt de gemeente de onderstaande handvatten centraal. Daarbij geldt als principe dat waterproblemen niet worden afgewenteld op de omgeving maar zoveel mogelijk in of bij de (nieuw)bouwlocatie worden verwerkt. De voorkeursvolgorde is: 1. (Her)gebruik van hemelwater; het hemelwater wordt opgevangen om binnen de ontwikkeling nuttig in te zetten waardoor het niet tot afvoer komt. 2. Bergen en vertraagd afvoeren; na (hevige) regenval wordt water in het plangebied opgevangen en tijdelijk geborgen om vervolgens vertraagd te worden afgevoerd naar de openbare ruimte. Voorbeelden zijn: bergingsvijvers, wadi s, groene daken, infiltratieriolering, verlaagde parkeerterreinen etc. 3. Rechtstreeks afvoeren naar oppervlaktewater; indien hemelwater niet kan worden geborgen wordt het afgevoerd naar gebieden met oppervlaktewater zoals vijvers, sloten en kanalen. 4. Afvoeren naar het rioolstelsel; alleen als de eerste drie opties niet mogelijk zijn vindt afvoer plaats via de (vuilwater-)riolering. Voor nieuwbouw (herbouw) op percelen geldt (in lijn met de bouwverordening) dat het afvalwater en hemelwater gescheiden moet worden ingezameld en bij afvoer naar het gemeentelijk rioolstelsel, ter hoogte van de perceelgrens gescheiden moet worden aangeboden. Om verontreiniging van het hemelwater tegen te gaan, schrijft de gemeente voor om bij nieuwbouw niet-uitlogende materialen toe te passen. Ook dit borgt zij in de aansluitverordening Wateroverlast Klimaatveranderingen, nader beschouwd in bijlage 2, zorgen ervoor dat de belasting op de riolering naar verwachting toeneemt. Dit leidt tot meer en vaker water op straat. Omdat de capaciteit van de riolering gelimiteerd is en de riolering niet onbeperkt kan worden vergroot, zoekt de gemeente naar mogelijkheden om ook bovengronds berging c.q. afvoer te creëren. Daarom introduceert de gemeente een aantal acceptatieniveau s per gebruiksfunctie. Waarbij een differentiatie is gemaakt naar de toelaatbare frequentie van water op straat, met onderscheid tussen hinder, kortdurende overlast of extreme(re) overlast/schade. De betekenis van hinder, overlast en schade in deze context is weergegeven in tabel 3.1. Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 33\66

36 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Tabel 3.1 Algemene omschrijving gradaties water op straat. Acceptatieniveau Hinder Overlast Omschrijving Kortdurend water op straat van geringe omvang Ernstige hinder (zoals afvalwater op straat of stremming) en forse hoeveelheden water op straat Schade Kort- of langdurend water op straat van een dusdanige omvang dat er schade aan eigendommen optreedt en/of er essentiële (gebruiks-) functies uitvallen Naar aanleiding van de wateroverlast in Egmond aan Zee heeft de gemeente geformuleerd wat zij acceptabel vindt. Uitgangspunt voor het uitvoeringsplan Maatregelen tegen de wateroverlast voor Egmond aan Zee is dat er geen schade mag optreden bij een bui gelijk aan die van augustus 2006 (De destijds gevallen bui had een theoretische kans van minder dan eens per 100 jaar). Het uitvoeringsprogramma is erop gericht om de kans op schade te verminderen. De gemeente streeft er naar dat bij een bui, met een kans op voorkomen minder dan een keer per 100 jaar, in geen enkele kern schade optreedt. Wateroverlast in de zin van water op straat waarbij geen directe schade optreedt, is wel acceptabel net als tijdelijke hinder. Om dit streven te bewerkstelligen hanteert de gemeente de technische uitgangspunten voor het ontwerp van de riolering. Het betreft een theoretische benadering voor de acceptatie van wateroverlast bij de verschillende gebruiksfuncties. In tabel 3.2 zijn de uitgangspunten opgenomen. Tabel 3.2 Uitgangspunten acceptatie wateroverlast per gebruiksfunctie. Gebruiksfunctie Toelaatbare frequentie Hinder Overlast Schade Woongebied Eens per 2 jaar 6 Eens per 5 jaar Niet (minder dan eens per 100 jaar) Bedrijventerreinen Eens per 2 jaar Eens per 5 jaar Niet (minder dan eens per 100 jaar) Hoofd infrastructuur Eens per 5 jaar Eens per 10 jaar (maximaal 15 minuten) Niet (minder dan eens per 100 jaar) 3.4 Grondwater De gemeente heeft in het kader van de grondwaterzorgplicht een aantal verantwoordelijkheden: De zorg voor een goede ontwatering van openbaar gebied (als eigenaar) De zorg voor het verwerken van overtollig grondwater De regie bij de (gezamenlijke) aanpak van stedelijke grondwaterproblematiek Grondwateraspecten betrekken bij ruimtelijk beleid (vergunningverlening) 6 Bui 08 Leidraad Riolering, neerslag 19,6 mm 34\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

37 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL De zorgplicht voor grondwater is een inspanningsverplichting, geen resultaatsverplichting. Centraal staat hierbij dat problemen structureel en de maatregelen doelmatig zijn Goede ontwatering en verwerken van overtollig grondwater Particulieren, HHNK en de Provincie hebben ook een wettelijke taak in het grondwaterbeheer: de particulier zorgt voor bouwkundige of waterhuishoudkundige voorzieningen op eigen terrein omdat hij verantwoordelijk is voor de goede staat van zijn eigendom; het Hoogheemraadschap dient door peilbeheer voldoende ontwatering en afvoercapaciteit te garanderen, tevens zijn zij vergunningverlener voor grondwateronttrekkingen. De Provincie blijft vergunningverlener voor grootschalige en langdurige grondwateronttrekkingen zoals drinkwateronttrekkingen en bodemenergiesystemen. De gemeente moet in het openbaar gemeentelijk gebied maatregelen treffen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken. De zorgplicht werkt niet met terugwerkende kracht en leidt niet tot aansprakelijkheid voor schadesituaties die zich in het verleden hebben voorgedaan. De gemeente streeft er naar in lijn met het Waterbeheerplan van HHNK bestaande grondwaterproblemen op te lossen en te voorkomen dat nieuwe ontstaan. De gemeente doet dit onder andere door waar nodig bij rioolvervanging drainage aan te leggen. Daarnaast hanteert de gemeente een ontwateringcriterium van 0,70m voor primaire wegen. Voor secundaire wegen is dat 0,60m. Grondwateroverlast als gevolg van bouwkundige tekortkomingen en incidentele gebeurtenissen vallen buiten de gemeentelijke zorgplicht Oplossen grondwaterproblemen De zorgplicht voor grondwater legt in eerste instantie de verantwoordelijkheid bij de perceelseigenaar. Bij grondwaterproblemen verwacht de wetgeving dat de perceelseigenaar de vereiste maatregelen neemt om de problemen te verhelpen. De gemeente is dus niet zonder meer verantwoordelijk te houden voor een optredend grondwaterprobleem. Alleen als de gemeente aantoonbaar haar zorgplicht niet is nagekomen of heeft verwaarloosd, kan zij aansprakelijk worden gesteld voor de schade Bronneringen Bij een bronnering wordt tijdelijk grondwater aan de bodem onttrokken om de grondwaterstand te verlagen. Zo kunnen werkzaamheden, zoals de aanleg van bouwwerken en kabels en leidingen, droog worden uitgevoerd. Voor zowel het onttrekken van grondwater als het lozen van het opgepompte grondwater op oppervlaktewater geldt dat HHNK hiervoor het bevoegd gezag is. Voor lozing van bronneringswater op de riolering geldt dat de gemeente hiervoor het bevoegd gezag is. Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 35\66

38 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Uitgangspunt is dat schoon bronneringswater niet op het vuilwaterriool wordt geloosd, maar of terug wordt gebracht in de bodem of afgevoerd wordt naar oppervlaktewater, in de praktijk zal dit echter niet altijd mogelijk zijn. Voor het lozen van bronneringswater op de riolering dient in het kader van het Activiteitenbesluit een verzoek tot maatwerkvoorschrift te worden ingediend bij de gemeente. 3.5 Oppervlaktewater Het oppervlaktewatersysteem zorgt voor het transport van het overtollig grond- en hemelwater naar het Noordhollandsch kanaal (in Bergen). Het transport van het overtollig hemelwater van het verharde oppervlak naar het oppervlaktewater geschiedt veelal via de riolering. De gemeente is onderhoudsplichtige voor een aantal oppervlaktewateren (inclusief watergangen) en wil de kwaliteit en kwantiteit daarvan waarborgen. In de komende planperiode ontwikkelt de gemeente uitgangspunten om hier invulling aan te geven. Beheersaspecten maken daar een onderdeel van uit. Figuur 3.2 Aanleg regenwateroverstort Egmond aan Zee 3.6 Beheer Servicenormen De gemeente heeft dienstverlening richting haar burgers hoog in het vaandel staan. Om deze dienstverlening tastbaar te maken stelt de gemeente servicenormen op, publiceert hierover en bewaakt de resultaten. 36\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

39 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Op deze wijze krijgen de bewoners van de gemeente inzicht in wat zij uiteindelijk mogen verwachten van de rioleringsactiviteiten van de gemeente. Gezien de intentie tot samenwerking binnen het grenzen van HHNK, moeten servicenormen afgestemd worden met HHNK. Op deze wijze kunnen de partijen voordat zij gezamenlijk activiteiten uitvoeren overeenstemming krijgen over waar deze activiteiten aan moeten voldoen. Voor wat betreft storingen aan de minigemalen streeft de gemeente ernaar deze binnen een dagdeel te verhelpen. In geval van een verstopping verwacht de gemeente dat de bewoner zelf actie onderneemt. De bewoner dient het aansluitput (erfscheidingsput), gelegen op zijn terrein te openen en te constateren of de verstopping op particulier terrein ligt, of juist op openbaar gebied. In het eerste geval dient de burger dit zelf te verhelpen. Indien de verstopping in het gemeentelijk deel van de riolering zit, geldt dezelfde hersteltermijn als bij de minigemalen; een dagdeel. De gemeente is hierbij tevens (financieel) verantwoordelijk. Wanneer de verstopping echter is ontstaan door onjuist gebruik van het riool, kan de gemeente deze kosten bij de huiseigenaar verhalen. Bij nieuwe aansluitingen worden aansluitputten aangelegd met inspectiedeksels op maaiveldhoogte Waterloket De zorgplicht schrijft voor dat de gemeente een (grond)waterloket instelt. Hier kunnen burgers terecht wanneer zij klachten hebben. In het waterplan is verwoord dat de gemeente een eenvoudig (grond)waterloket wenst in te richten. Dit sluit aan op het algemeen serviceloket van de gemeente Transparantie in dienstverlening Doen wat we zeggen, zeggen wat we doen: transparantie in de uitvoering van de activiteiten is essentieel zodat bestuur en bewoners inzicht krijgen in wat er voor hun geld gebeurt en in hoeverre de gemaakte afspraken ook daadwerkelijk worden nagekomen. Dit gebeurt door de jaarlijkse planningscyclus te continueren, door middel van het opstellen van het integrale civieltechnische uitvoeringsplanning, en de verantwoording hierover naar College en Raad, en publicatie op de website Beheer gegevens De Wet Milieubeheer schrijft voor dat bij de gemeente bekend moet zijn welke rioleringsvoorzieningen aanwezig zijn en in welke staat zij verkeren. Ook de WION schrijft voor dat de aanwezige rioleringsvoorzieningen in beeld moeten zijn. Zonder deze gegevens is effectieve (be)sturing niet mogelijk en kan de doelmatigheid niet worden gewaarborgd Inspectie en rioolvervanging Om inzicht in de kwaliteit van de riolering te behouden worden rioolinspecties uitgevoerd. De inspectiegegevens worden verwerkt in het rioolbeheersysteem. Beoordeling van de inspectiegegevens vindt plaats conform de landelijk normen, zoals opgenomen in bijlage 4. Bij constatering van een ingrijpmaatstaf wordt per schadebeeld bepaald welke maatregel noodzakelijk is. Hierbij wordt de afweging gemaakt tussen deelreparaties of vervangingen/ renovatie. Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 37\66

40 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Lokale omstandigheden zoals verkeerbelasting, diepteligging, toerisme, kosten en dergelijke bepalen of de streng vervangen of gerenoveerd wordt. Dit is altijd een maatwerkoplossing. 3.7 Financiën De gemeente streeft naar een solide beleid ten aanzien van de financiering van de strategie uit het voorliggende GRP. Verder is het financieel beleid gericht op een goede instandhouding van bestaande voorzieningen. Doel is om dit tegen een kostendekkend tarief aan te bieden. Uiterlijk 2013 zal het saldo van de voorziening positief zijn, in lijn met de afspraken 7 met de provincie. 7 Deze afspraken zijn vastgelegd in het gespreksverslag van het overleg (9 oktober 2008) met de provincie Noord-Holland en bevestig door de provincie Noord-Holland op 5 november \66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

41 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL 4 Opgave Dit hoofdstuk beschrijft de opgave voor de komende planperiode. Hierbij wordt bepaald wat de gemeente Bergen moet doen om over vijf jaar de gestelde doelen te behalen. De basis hiervoor wordt gevonden in de toetsing van de huidige situatie aan de kwaliteit van de rioleringszorg, zoals de gemeente Bergen zich heeft voorgenomen in het vorige hoofdstuk. 4.1 Toetsing huidige situatie Om te kunnen bepalen welke maatregelen nodig zijn om de gewenste doelstellingen te behalen is de huidige situatie getoetst op basis van de gestelde functionele eisen (bijlage 3). De volledige toetsing is opgenomen in bijlage 5, de belangrijkste conclusies uit de toetsing zijn onderstaand weergegeven. Alle percelen zijn aangesloten op een voorziening Voor circa 50 % van het rioolstelsel zijn rijdende camera-inspecties uitgevoerd. De gemeente heeft eerst op basis van putinspecties, de slechtste riolering geïnspecteerd. Daarnaast zijn voor circa 22 km opleveringsinspecties uitgevoerd (dit komt overeen met circa 10 % van het stelsel). Daarmee is een eerste stap gezet om het inzicht te vergroten. Gesteld wordt dat de gemeente daarmee onvoldoende inzicht heeft Het gehele stelsel van de gemeente is hydraulisch getoetst. Op verschillende locaties komt water op straat voor. Daarnaast is voor de kern Egmond aan Zee een WOLK 8 uitgevoerd. Voor de overige kernen is nog geen WOLK uitgevoerd De gemeente voldoet nog niet aan de basisinspanning De gemeente heeft inzicht in het functioneren van het stelsel middels een meetplan. De middelen bestemd voor de rioleringsactiviteiten worden doelmatig aangewend Er vindt (te) weinig toezicht plaats op de aanleg van (gescheiden) aansluitingen. Alleen bij de aanleg vindt voorlichting aan bewoners plaats over hoe om te gaan met gescheiden stelsels Voor de riolering geldt dat alle gegevens (inclusief drainage) up-to-date zijn opgenomen in het rioolbeheersysteem en voldoen aan de eisen volgens de WION. De revisiegegevens worden binnen 30 dagen verwerkt 4.2 Speerpunten De belangrijkste thema s voor de planperiode zijn aangeduid als de speerpunten van beleid. Op basis van de toetsing van de huidige situatie zijn de volgende speerpunten benoemd: Speerpunt 1: Aanpak van water op straat in alle kernen In de kern Egmond aan Zee is een maatregelenpakket samengesteld om water op straat te voorkomen. Op basis van de WOLK is bepaald welke mogelijkheden in bovengrondse afvoer mogelijk zijn. Deze lijn wordt de aankomende planperiode doorgevoerd voor alle kernen. Met als resultaat inzicht in bovengrondse afvoer en bergingsmogelijkheden. 8 WOLK staat voor WaterOverlastLandschapsKaart, voor een nadere toelichting wordt naar het vijfde punt van bijlage 5 verwezen. Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 39\66

42 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Figuur 4.1 Gedrag water op straat in huidige situatie (2009). Speerpunt 2: Planmatig onderhoud en planmatige vervangingen De gemeente constateert dat de aard van haar werkzaamheden op rioleringsbeheer enigszins verschuift. De laatste jaren is een enorme inspanning geleverd om aan de basisinspanning te kunnen voldoen en de gemeente vrij te maken van water op straat. Goed beheer van deze voorzieningen, naast het beheren van de bestaande voorzieningen is van essentieel belang. De gemeente wil dit beheer de aankomende periode beter vormgeven, zodat het voorzieningenniveau ook in de toekomst gewaarborgd blijft. Een eerste stap zet de gemeente met het opstellen van een operationeel programma. Kwaliteitsgegevens van objecten worden vastgelegd en beoordeeld, inspanningen worden afgestemd op overige veranderingen in de openbare ruimte, etc. Afstemming vindt nu veelal ad hoc plaats. De afstemming dient structureel te zijn. Verder zal per voorziening in beeld worden gebracht, hoe de gemeente deze beheerd. 40\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

43 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Speerpunt 3: Voorkomen foutieve huisaansluitingen gescheiden systemen Het scheiden van hemel- en afvalwater wordt op grote schaal toegepast binnen de gemeente Bergen. De kans op foutieve aansluitingen stijgt hiermee. Hemelwater op het vuilwatersysteem kan voor onvoorziene capaciteitsproblemen zorgen (water op straat). Afvalwater op het schoonwatersysteem kan tot verontreiniging van oppervlaktewater en bodem leiden. Beide situaties zijn niet wenselijk. De gemeente wil dan ook voorkomen dat foutieve aansluitingen ontstaan. Daarnaast wil de gemeente in de komende planperiode onderzoeken of reeds foutieve aansluitingen zijn ontstaan en deze zo nodig herstellen. De ontwikkelingen die met de speerpunten gepaard gaan, worden in de eerst komende voortgangsrapportage van het GRP verwerkt. Aan de hand van de bevindingen uit de toetsing van de huidige situatie en de speerpunten is een activiteitenprogramma opgesteld. Hierbij is onderscheid gemaakt in beheermaatregelen, onderzoeksmaatregelen, onderhoudsmaatregelen en (incidentele en projectmatige) uitvoeringsmaatregelen. In de volgende paragrafen is het activiteitenprogramma nader toegelicht. 4.3 Beheer en bestuur (Administratieve) gegevens op orde Conform de WION / Grondroerdersregeling heeft de gemeente met betrekking tot de riolering (inclusief drainage) de gegevens op orde. Het blijft voor de komende periode dan ook zaak alle revisiegegevens in het beheersysteem te verwerken. Tijdens het verwerken van de revisiegegevens worden ook de kolkleidingen in het beheersysteem verwerkt, zodat binnen 10 jaar alle kolkleidingen in het beheersysteem zijn opgenomen Toezicht en handhaving In gebieden waar een druk- of persriool aanwezig is (met name buiten de bebouwde kom) bedoeld voor de inzameling van alleen afvalwater, is het niet toegestaan hier hemelwater op aan te sluiten. De gemeente houdt hier toezicht op en zal indien nodig handhaven. Condities voor lozingen van bedrijven op de riolering zijn in een milieuvergunning opgenomen. De milieudienst houdt hier toezicht op Rioolheffing De huidige heffingsgrondslag voor de rioolheffing blijft gehandhaafd. Voor wat betreft de hoogte van de rioolheffing hanteert de gemeente Bergen het uitgangspunt om deze zo laag mogelijk te houden. De gemeente heeft afspraken met de Provincie om uiterlijk in 2013 een positief saldo van de voorziening te bereiken. Gelet op de benodigde maatregelen ontkomt de gemeente er niet aan om in de aankomende jaren toch een aanzienlijke stijging door te voeren. Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 41\66

44 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Aandachtpunten daarbij zijn het beheersen van de jaarlijkse exploitatielasten en de kostendekkingsgraad van de rioolheffing, zie hiervoor verder hoofdstuk 5 De Middelen Plantoetsing nieuwbouw Voor de beoordeling van nieuwbouw- en reconstructieprojecten zijn procedureafspraken van groot belang. Daarbij wordt, in samenspraak met HHNK, het watertoetsproces gevolgd. Een toename in het aantal woningen of bedrijven heeft tot gevolg dat de hoeveelheid af te voeren afvalwater toeneemt. De consequenties voor zowel het rioolstelsel als de zuiveringsinstallaties dienen tijdig inzichtelijk te zijn, in verband met mogelijk noodzakelijke aanpassingen aan stelsels, pompen, persleidingen, et cetera. Om die reden wordt HHNK tijdig en nauw betrokken in de planvorming. De toetsing van nieuwbouw- of reconstructieplannen door de rioolbeheerder is van belang vanwege: Goedkeuring van de rioleringsplannen Mogelijkheden voor afkoppelen verhard oppervlak en drainagevoorzieningen Nieuwe voorschriften hemel- en grondwater Knelpunten beheer en onderhoud Aanpak wateroverlast Opleveringsinspecties Aanleveren revisiegegevens Individuele Behandeling Afvalwater (IBA) De gemeente hanteert de zogenaamde brede zorgplicht, wat betekent dat zij ook het beheer en onderhoud van de lokale zuiveringen, de zogenaamde IBA s voor haar rekening neemt. In totaal zijn er 49 IBA s (klasse II en III) in beheer en onderhoud bij de gemeente. De gemeente heeft deze werkzaamheden uitbesteed Samenvatting In onderstaande Tabel 4.1 is een overzicht gegeven van alle maatregelen met betrekking tot beheer en bestuur. Hierbij is tevens aangegeven wanneer de maatregel gepland staat en met welk bedrag in het kostendekkingsplan rekening is gehouden. Tabel 4.1 maatregelen met betrekking tot beheer en bestuur. Omschrijving Uitvoering Geraamde kosten Verwerken revisiegegevens in beheersysteem Jaarlijks EUR ,00 WION uitwisseling Jaarlijks EUR 3.000,00 Planningscyclus operationeel rioleringsplan (ORP) Jaarlijks Binnen huidige bezetting Onderzoek heffingseenheden / -grondslag 2011 Binnen huidige bezetting Plantoetsing nieuwbouw- en reconstructieprojecten Jaarlijks Binnen huidige bezetting Beheer en onderhoud IBA s Jaarlijks EUR 7.636,00 42\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

45 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Figuur 4.2 Regenwatervoorziening aan het Pompplein (tijdens én na de aanleg) 4.4 Onderzoek Inspectieprogramma riolering Het inspectieprogramma voor de vrijvervalriolering binnen de gemeente Bergen is de aankomende jaren gericht op een inhaalslag. Dit houdt in dat de gemeente in de komende planperiode het stelsel volledig in beeld heeft. Op basis hiervan stelt de gemeente een langjarige inspectieplanning op. De volgende punten verdienen daarbij de aandacht: Welke strengen zijn meer dan 10 jaar geleden voor het laatst geïnspecteerd? Welke strengen zijn in het verleden gerelined en welke daarvan zijn aan een controle inspectie toe? Welke strengen zijn in de afgelopen periode geïnspecteerd en met gebreken- toch goed (genoeg) bevonden. Voor deze strengen moet gecontroleerd worden in hoeverre de gedane aannames nu nog kloppen Welke strengen behoeven in verband met de geconstateerde vervuiling in het verleden, een extra reinigingsbeurt? Meten en sturen in het riool Het bestaande meetplan wordt de komende planperiode gecontinueerd. Hierbij worden metingen uitgevoerd naar 7 (gevoelige) overstorten en 35 gemalen. Tevens worden de meetresultaten systematisch geanalyseerd, waaruit vervolgens conclusies worden getrokken. Incidenteel kan het nodig zijn om aanvullende metingen uit te voeren Benchmark Rioleringszorg De gemeente heeft deelgenomen aan de Benchmark Rioleringszorg van 2008 en de gemeente zal ook in de komende planperiode minimaal één keer deelnemen aan de benchmark, om de doelmatigheid van het rioleringsbeheer te blijven meten. Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 43\66

46 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Klimaatbestendigheid In lijn met de afgelopen periode neemt de gemeente maatregelen om de klimaatbestendigheid te vergroten. Bovengrondse oplossingen maken daar onderdeel vanuit. De gemeente maakt voor alle kernen binnen de gemeente met behulp van WOLK inzichtelijk waar zich bovengrondse knelpunten / oplossingsmaatregelen bevinden. De samenhang met hydraulische maatregelen vanuit de controleberekening worden daarin meegewogen Foutieve aansluitingen Bij het voorkomen van foutieve aansluitingen is voorlichting en communicatie met de bewoners essentieel. Momenteel vindt over het algemeen alleen voorlichting plaats op het moment van aanleg. Nieuwe bewoners van woningen aangesloten op een gescheiden systeem missen deze voorlichting dus. Om ook deze groep bewoners te bereiken en de aandacht op het gescheiden houden van de waterstromen publiceert de gemeente informatie van de stichting Rioned op haar website. Een ander aandachtspunt is het verbeteren van toezicht tijdens de uitvoering. Het betreft hier vooral het vergroten van bewustwording hoe om te gaan met gescheiden waterstromen binnen de overige afdelingen van de gemeente. Het bovenstaande heeft voornamelijk betrekking op het voorkomen van foutieve aansluitingen in de toekomst. Daarnaast dient onderzocht te worden of momenteel reeds foutieve aansluitingen zijn ontstaan. In het buitengebied kunnen de pompregistraties (hoogwatermeldingen) inzicht verschaffen. Voor de vrijvervalriolering geldt dat met zekere regelmaat onderzocht moet worden of er foutieve aansluitingen zijn. Hierbij vindt eerst globaal onderzoek plaats, voor het bepalen van foutieve gebieden/wijken/straten, met behulp van gemaalgegevens, temperatuurmetingen en dergelijke. Vervolgens worden de verdachte locaties nader onderzocht door middel van rookproeven, geluidsmetingen, tracers of andere technieken. Tot en met 2014 ligt de aandacht op het opsporen en verhelpen van de foutieve aansluitingen in Egmond aan Zee. Enerzijds om wateroverlast in het centrum doordat verhard oppervlak op het vuilwatersysteem is aangesloten te voorkomen, anderzijds om te voorkomen dat het grondwater vervuild en infiltratievoorzieningen verstopt raken. Vanaf 2015 wordt overgegaan op periodieke monitoring van de foutieve aansluitingen in de gehele gemeente Innovaties Zoals in paragraaf aangegeven streeft de gemeente naar innovatieve oplossingen, zoals mogelijkheden voor energiewinning uit de afvalwaterketen en emissievermindering. Onderstaand is hierop een korte toelichting gegeven: Energie uit de waterketen: er zijn grote kansen om warmte te winnen uit riolering. In de gemeente wordt nu op twee locaties bekeken wat de winst kan zijn om dit te implementeren. 44\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

47 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Emissievermindering door screens en lamellen: in het buitenland (met name Groot Brittannië, Duitsland en Zwitserland) worden bij diverse overstorten screens toegepast om rioolemissie te verlagen voor een betere oppervlaktewaterkwaliteit. Screens worden vaak ingezet om visuele vervuiling te voorkomen. Het rendement hangt vanzelfsprekend sterk af van o.a. de hydraulische belasting, de samenstelling van de verontreinigingen en de dimensies van de zeef en voorziening en de effectiviteit hiervan wordt op twee plaatsen onderzocht. Emissievermindering door beter beheer: emissies uit de gemengde riolering bestaan voor een belangrijk deel uit rioolslib dat bij hevige neerslag wordt opgewoeld. Met beheermaatregelen in de riolering kan de hoeveelheid slib die bezinkt of vlak voorafgaand aan een bui in het riool ligt worden beperkt. Hierdoor zal de emissie bij een overstorting kleiner zijn. Onderzocht wordt welke locaties gevoelig zijn voor slibophoping en hoe we kosteneffectief vanuit beheer de emissie kunnen verminderen. Om de haalbaarheid van deze innovatieve oplossingen te bepalen, is geld gereserveerd. De innovatieve oplossingen moeten zichzelf terugverdienen (mogelijk geld opleveren), hiervoor zijn derhalve geen extra budgetten gereserveerd Grondwateronderzoek Binnen de gemeente Bergen bestaan de inspanningen met betrekking tot de grondwaterproblematiek uit het volgende: Aanwijzen van een grondwatercoördinator en instellen van een grondwaterloket, om invulling te geven aan de regierol Het handhaven van het grondwatermeetnet Inzicht verkrijgen in de aard en omvang van de klachten zoals die in het grondwateronderzoek naar voren zijn gekomen. Hiermee moet onder andere duidelijk worden of de grondwaterproblemen gelijktijdig met overige werkzaamheden in de wijk kunnen worden uitgevoerd Daar waar het vermoeden bestaat van een drainerende werking van lekke oude riolering, wordt bij de vervanging van deze riolering een drain neergelegd Nieuw gemeentelijk rioleringsplan Aan het einde van de planperiode zal de gemeente een nieuw GRP moeten opstellen. Tussentijds wordt tweejaarlijks een voortgangsrapportage opgesteld waarin het tot dan verstreken gedeelte van de planperiode wordt geëvalueerd en vooruit gekeken wordt naar de resterende planperiode. Onderwerpen die in de voortgangsrapportage ter sprake komen zijn: Hoe is de uitvoering van het GRP tot nu toe verlopen? Hoe spelen we in op nieuwe wetgeving? Hoe ver zijn we met het afkoppelen van verhard oppervlak van gemengde riolering en hoe ver staan we met de overige hydraulische maatregelen? Is de kwaliteit die we in het voorliggend GRP nastreven wenselijk of is een bijstelling nodig? Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 45\66

48 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Daarnaast zal ook het financiële gedeelte van het GRP tegen het licht worden gehouden. Hierbij staat centraal: Zijn er voldoende personele middelen beschikbaar voor de uitvoering van het GRP? Handhaven we de huidige financiële uitgangspunten zoals technische levensduur en afschrijftermijnen van de riolering? Loopt de rioolheffing nog in de pas? Afstemming wegbeheer Afstemming met het wegbeheer vindt nu veelal ad hoc plaats. Deze afstemming moet meer structureel plaats vinden om besparingen te bewerkstelligen en overlast voor omwonenden te beperken. Naar inschatting heeft wegbeheer circa 20% aan achterstallig onderhoud. Wanneer getracht wordt zoveel mogelijk werk met werk te maken heeft dit invloed op de planning voor de rioleringswerken. In de planperiode moet onderzocht worden hoe het wegenbeheer en rioolbeheer op elkaar afgestemd kan worden. Uitgangspunt hierbij is dat eerst de wegen en riolering die beide een urgente prioriteit hebben worden vervangen. Een GIS-kaart met urgentiegebieden is een eerste stap om hier inzicht in te verkrijgen en dient vervolgens als input voor het operationeel plan. Jaarlijks wordt een operationeel plan opgesteld Wvo-maatregelen De gemeente heeft regulier overleg met HHNK met betrekking tot de voortgang van de gemeente inspanningen (BRP en afvalwaterakkoord 9 ). De concrete maatregelen vormen onderdeel van de investeringsmaatregelen. Daarnaast kent de gemeente enkele algemene verplichtingen: Monitoring gemengde overstorten Onderhoudsplan Clustering van de inspecties Opstellen van een calamiteitenplan riolering Plan van Aanpak diffuse bronnen Deze verplichtingen vormen onderdeel van het kostendekkingsplan Samenvatting In navolgende tabellen 4.2 en 4.3 is een overzicht gegeven van alle onderzoeksmaatregelen. Hierbij is onderscheid gemaakt in de jaarlijkse onderzoeken en de eenmalige onderzoeken, of onderzoeken met een afwijkende frequentie. Hierbij is tevens aangegeven met welk bedrag in het kostendekkingsplan rekening is gehouden. 9 De WVO-verplichting is vervallen met de invoering van de Waterwet. De meeste verplichtingen zijn ondergebracht in Algemene Maatregelen van Bestuur (AmvB s). Aanvullingen hierop zijn ondergebracht in een afvalwaterakkoord. 46\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

49 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Tabel 4.2 Jaarlijkse onderzoeksmaatregelen. Omschrijving Geraamde kosten Opmerking Meetplan EUR ,00 Monitoring EUR ,00 Inspectieprogramma EUR ,00 Opstellen inspectieplan EUR 5.000,00 Beoordelen inspectiegegevens EUR ,00 Afzonderlijke adviezen EUR ,00 Onderzoeken tbv openwater EUR ,00 Voorlichting voorkomen foutieve aansluitingen EUR 2.500,00 Opstellen operationele plannen EUR ,00 Grondwatermeetnet en grondwaterklachten EUR 5.000,00 Grondwatercoördinator en grondwaterloket. Binnen bezetting Monitoren foutieve aansluitingen EUR ,00 Vanaf 2015 Tabel 4.3 Overige onderzoeksmaatregelen Omschrijving Jaar Geraamde Opmerking kosten Wateroverlast 2011 EUR Wateroverlast 2012 EUR Wateroverlast 2013 EUR Wateroverlast 2014 EUR Benchmark riolering 2013 EUR frequentie 1 per twee jaar Wolk overige kernen 2011 EUR Onderzoeken foutieve aansluitingen 2011 EUR opgenomen in projectkosten Onderzoeken foutieve aansluitingen 2012 EUR opgenomen in projectkosten Onderzoeken foutieve aansluitingen 2013 EUR opgenomen in projectkosten Onderzoeken foutieve aansluitingen 2014 EUR opgenomen in projectkosten Onderzoek haalbaarheid innovatieve oplossingen 2011 EUR Opstellen Nieuw GRP 2015 EUR frequentie 1 per vijf jaar Opstellen voortgangsrapportage GRP 2012 EUR Opstellen voortgangsrapportage GRP 2014 EUR GIS-kaart tbv afstemming wegen- en rioolbeheer 2011 EUR PVA difusse bronnen 2012 EUR Calamiteitenplan 2012 EUR nacalculatie meterprijzen vervanging vv-riolering 2011 EUR opgenomen in projectkosten Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 47\66

50 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL 4.5 Onderhoudsactiviteiten Rioolreiniging Visuele rioolinspecties met rijdende camera gaan altijd gepaard met reiniging. Na afronding van de benodigde inhaalslag zal, op basis van visuele inspecties, beschouwd worden of er gebieden aan te wijzen zijn waar reiniging noodzakelijk is, maar waar geen nadere inspecties nodig zijn. In dat geval zal in het betreffende jaar een iets lager percentage van het stelsel worden geïnspecteerd, maar een hoger percentage worden gereinigd Onderhoud pompen en gemalen Het bestaande onderhoudsschema voor pompen en gemalen binnen de gemeente Bergen wordt in de planperiode voortgezet Straatvegen & kolkenzuigen De centra van de woonkernen worden 1x per week geveegd na de markten. Buiten de centra's wordt 1x per maand geveegd. Incidenteel wordt extra geveegd. Na iedere storm veegt de gemeente langs de boulevards van Egmond en Bergen aan Zee, om te voorkomen dat kolken vol zand komen te liggen. In het najaar wordt vaker geveegd, om overlast en verstopping te voorkomen, ten gevolge van bladval. De kolken worden éénmaal per jaar gezogen. Voor de kern Egmond aan Zee geldt een frequentie van twee keer per jaar Riooloverstorten en overige voorzieningen De gemeente controleert met regelmaat alle riooloverstorten te controleren op: Constructieve gebreken Verstoppingen Daarnaast vragen ook de andere voorzieningen van de riolering onderhoud, zoals: Het doorspuiten van drainagevoorzieningen Controleren van ont- en beluchters Controleren van schuiven en kleppen Reinigen van lamellenfilters Controleren van zinkers Reinigen van infiltratievoorzieningen Het onderhoud voor de voorzieningen is opgenomen in de jaarlijkse exploitatie Samenvatting In onderstaande Tabel 4.4 is een overzicht gegeven van alle onderhoudsmaatregelen. Hierbij is tevens aangegeven wanneer de maatregel gepland staat en met welk bedrag in het kostendekkingsplan rekening is gehouden. 48\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

51 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Tabel 4.4 Onderhoudsmaatregelen Omschrijving Uitvoering Geraamde kosten Rioolreiniging Jaarlijks EUR ,00 Onderhoud pompen en gemalen Jaarlijks EUR ,00 Kolk reiniging Jaarlijks EUR ,00 Diversen klein onderhoud Jaarlijks EUR , Incidentele en projectmatige uitvoerende werkzaamheden Storingsonderhoud De gemeentelijke gemalen en pompunits kennen relatief veel storingen. De oorzaken zijn divers van aard. Daarom is nader onderzoek naar de oorsprong van deze storingen gewenst. De buitendienst van de gemeente Bergen draagt zorg voor de storingen aan pompen en gemalen. Signalering vindt plaats via hoofdpost of meldingen. Het gemalenbeheer en storingsdienst buiten kantooruren om, is uitbesteed. De buitendienst vervult daarnaast een storingsdienst voor het verhelpen van de volgende storingen: Kolkaansluitingen; meldingen van gebroken / verstopte kolken, veelal matig urgente problemen Rioolaansluitingen; de gemeente heeft duidelijke afspraken met de bewoners over de begrenzingen van haar verantwoordelijkheden (erfgrens). Problemen buiten de erfgrens zijn bijna altijd urgent Rioolverstoppingen hoofdriool; urgente problemen Overige klachten / meldingen Rioolrenovatie en -vervanging Voor de komende drie jaar zijn op basis van kwaliteitsgegevens rioolvervangingen ingepland. Daarnaast is voor de resterende periode van 60 jaar (de technische levensduur van riolen) een globale vervangingsplanning opgesteld. Uitgangspunt is om de uitvoering van de vervangingen zoveel mogelijk te koppelen aan wegonderhoud en herstructureringen van de openbare ruimte. De koppeling van werken is kostenbesparend en minimaliseert maatschappelijke overlast. De afweging tussen renovatie en vervanging komt hierbij meer centraal te staan. Eventueel kunnen deelrenovaties de levensduur dusdanig oprekken dat de aansluiting met wegbeheer te maken is. Met dit mogelijke voordeel is in het kostendekkingsplan geen rekening gehouden. In het kostendekkingsplan is wel rekening gehouden met het verder afkoppelen en verbeteren van het stelsel ook na Hiervoor zijn de vervangingskosten tot en met 2029 jaarlijks met 20% verhoogd ten behoeve van afkoppel- en verbetermaatregelen. Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 49\66

52 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Wanneer de uitvoering van het aan rioolvervanging gekoppelde wegonderhoud of herstructurering om technische, financiële of politieke redenen verschuift, is het tevens mogelijk dat de rioolvervanging mee schuift. Uitgangspunt is dat in de planperiode van dit GRP in ieder geval alle hierin opgevoerde rioolvervangingen worden uitgevoerd voor de bijbehorende financiële middelen. Voor de globale vervangingsplanning is de Gauss-verdeling aangehouden. Hiermee worden de lasten voor vervanging van de bestaande riolering met behulp van de vaste gegevens geprognosticeerd. Hierbij wordt niet bepaald welke streng wanneer vervangen moet worden, maar per jaar worden middelen gereserveerd ten behoeve van het gehele stelsel. Door de leeftijd van de riolering te combineren met een gemiddelde levensduur en spreiding worden jaarlijkse investeringen uitgerekend. Voor de gemeente Bergen zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Spreiding: 10 jaar Gemiddelde levensduur riolen aangelegd voor 1970: 50 jaar 10 Gemiddelde levensduur riolen aangelegd vanaf 1970: 60 jaar In onderstaande Figuur 4.3 zijn de vervangingsinvesteringen op basis van de Gauss-verdeling weergegeven. 10 Voor de riolering aangelegd voor 1970 wordt 50 jaar aangehouden omdat is gebleken dat in deze periode de kwaliteit van het beton minder was. 50\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

53 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL vervangingskosten [EUR 1 000] jaar Figuur 4.3 Vervangingsinvesteringen lange termijn Jaarlijks wordt een operationeel plan opgesteld. Hierin is een harde planning van alle werken in de openbare ruimte voor het eerstvolgende jaar opgenomen. Tevens wordt een doorkijk gemaakt naar de drie daaropvolgende jaren. Deze planning moet als leidend worden gezien ten opzichte van de planning in dit GRP. De in de planperiode voorziene vervangingsmaatregelen zijn als integrale projecten (vervangingen, afkoppelen, bestrijden wateroverlast) opgenomen met de verbetermaatregelen. Voor een overzicht wordt verwezen naar 11 Vanaf 2015 zijn de vervangingskosten bepaald aan de hand van een theoretisch model, gebaseerd op jaar van aanleg en gemiddelde levensduur van de voorzieningen Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 51\66

54 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Tabel 4.5. Ook het opsporen en herstelen van foutieve huisaansluitingen maakt deel uit van deze werkzaamheden. Daarnaast dient in de komende planperiode nacalculatie uitgevoerd te worden voor het verkrijgen van inzicht in reële eenheidsprijzen voor de gemeente Bergen. In de eerste voortgangsrapportage vindt een actualisatie van het kostendekkingsplan plaats, waarin de vervangingen op basis van deze eenheidsprijzen worden bepaald Pompen, gemalen, persleidingen en drukriolering Voor de pompen en gemalen, waar geen onderhoudsachterstand wordt geconstateerd, geldt dat met een zekere regelmaat groot onderhoud aan of vervanging van de installaties nodig zijn. Ten behoeve van het kostendekkingsplan is een strategische planning opgesteld voor de vervanging van pompen, gemalen, drukriolering en persleidingen 12. Voor de strategische planning wordt verwezen naar de financiële tabellen zoals opgenomen in bijlage Verbetermaatregelen (hydraulische maatregelen) Het maatregelenpakket, gericht op het voorkomen van wateroverlast, bestaat uit het extra creëren van berging en het verder afkoppelen van verhard oppervlak. Hierdoor wordt meer berging in het stelsel gecreëerd, wat bovendien een positief effect op de vuiluitworp heeft. De gemeente is volop aan de slag met de uitvoering van het maatregelenpakket. Naar verwachting zijn de meeste maatregelen aan het einde van de planperiode gerealiseerd, met uitzondering van de afkoppelinspanningen. In onderstaande tabel is een opsomming gegeven van de maatregelen die op basis van de huidige kennis gedurende de planperiode worden uitgevoerd. Geraamde uitvoeringskosten zijn een indicatie op basis van kengetallen. Lokale kenmerken kunnen ervoor zorgen dat projecten duurder of goedkoper uitvallen. De planning wordt zo nodig bijgesteld waarbij het uitgangspunt is dat de jaarlijkse totalen binnen de vastgestelde kaders blijven. 12 In het kostendekkingsplan zijn de persleidingen, die leidingen die aangesloten zijn op de gemalen en hebben een diameter groter dan 90 mm, drukriolering is aangesloten pompunits in het buitengebied en hebben een diameter tot 90 mm. 52\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

55 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Tabel 4.5 Overzicht hydraulische maatregelen planperiode (exclusief inflatie en EUR 1.000) Omschrijving Totaal Afkoppelen Groet Heereweg Noord Uitlaatvoorziening Smeerlaan Heereweg Zuid Afkoppelen Schoorl centrum Noord Afkoppelen Schoorl centrum Zuid Plan Oost Schoorl Afkoppelen Aagtdorp Nessen Oranjebuurt Breelaan Afkoppelen Bergen centrum Hoflaan De Dreef Loudelsweg eo Kruidenbuurt CF Zeilerboulevard N. Egmonderstraatweg Berging infiltratie Pr. Hendrik tbv P. Schotmanstraat en Ad de Ruyterweg Aanpassingen op maatregelpakket EaZ Berging en infiltratie centrumgebied Berging en infiltratievoorzieningen - Boulevard en Noord west Berging en infiltratievoorzieningen - Dr. Wiardi Beckmanlaan en Noord oost Aanvullende berging en infiltratievoorzieningen Sluiting pijp strand Egmond aan Zee Herenweg Egmond Binnen St. Adelbertusweg Totaal Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 53\66

56 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Overige maatregelen Naast de vervangings- en verbetermaatregelen heeft de gemeente ook nog overige maatregelen. Deze maatregelen zijn gericht op: Onderzoeken en plannen Waterplan Aanpassen Electrisch-mechanische delen Hemelwaterafvoer Grondwateroverlast bestrijding Incidenteel nog te plannen vervangingen In onderstaande tabel is een overzicht van deze overige maatregelen in de planperiode weergegeven. Tabel 4.6 Overzicht overige maatregelen planperiode (exclusief inflatie en EUR 1.000). Omschrijving Totaal Onderzoeken en plannen Waterplan Aanpassen Electr.mech. delen Hemelwater afvoer Grondwateroverlast bestrijding Incidenteel nog te plannen vervangingen Totaal Voor een totaal overzicht van alle maatregelen en exploitatie wordt verwezen naar hoofdstuk 5 De middelen en bijlage Maatregelen tegen wateroverlast als gevolg van extreme regenbuien In 2006 is de Voorstraat in Egmond aan Zee twee keer onder water komen te staan als gevolg van extreme regenbuien. Deze gebeurtenissen waren voor de gemeente aanleiding om in samenspraak met de Provincie Noord-Holland (PNH), Rijkswaterstaat(RWS) en het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) een plan van aanpak op te stellen om de kans op wateroverlast te verminderen. Een vergelijkbare aanpak is in dit GRP opgenomen als Speerpunt voor de overige kernen (zie alinea 4.2) De uit het plan van aanpak voortvloeiende uitvoeringsplannen zijn geïntegreerd in tabel 4.5, hydraulische maatregelen. De voortgang van het uitvoeringsprogramma in Egmond aan Zee wordt jaarlijks gerapporteerd en zowel op ambtelijk als op bestuurlijke niveau met PNH, RWS en HHNK besproken. 54\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

57 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL 5 De middelen In dit hoofdstuk komt aan de orde welke financiële en personele middelen nodig zijn om de in hoofdstuk 4 weergegeven strategie te kunnen realiseren. Aspecten met doelmatige rioleringszorg, de strategie en de benodigde middelen zijn onverbrekelijk met elkaar verbonden. Dit hoofdstuk geeft een onderbouwing. 5.1 Personele middelen Benodigde personele middelen Alle voor het rioleringsbeheer benodigde activiteiten zijn vertaald naar takenpakketten (kernfuncties) die door personen moeten worden ingevuld. Conform module D2000: Personele aspecten van gemeentelijke watertaken van de Leidraad Riolering wordt onderscheid gemaakt in vijf deeltaken: 1. Planvorming 2. Onderzoek 3. Onderhoud 4. Maatregelen 5. Facilitair Voor een gemeente van inwoners is in onderstaande tabel een overzicht opgenomen van de tijdsbesteding voor het adequaat kunnen uitvoeren van de vijf genoemde deeltaken. De kengetallen zijn gebaseerd op de Leidraad Riolering. Tabel 5.1 Benodigde personele middelen (1 fte = 175 dagen) Alles in eigen beheer Maximale uitbesteding Deeltaak dagen fte uitbesteed dagen fte 1. Planvorming 200 1,1 45 % 110 0,6 2. Onderzoek 255 1,5 60 % 102 0,6 3. Onderhoud 723 4,1 90 % 72 0,4 4. Maatregelen 844 4,8 60 % 338 1,9 5. Facilitair 85 0,5 25 % 64 0,4 Totaal , ,9 1. Bron: Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 55\66

58 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Op basis van de kengetallen kan worden geconcludeerd dat een gemeente van circa inwoners, globaal 3,9 fte nodig heeft om alle taken binnen de rioleringszorg te kunnen uitvoeren. Hierbij is uitgegaan van maximale uitbesteding binnen de vijf deeltaken. Wanneer zoveel mogelijk taken in eigen beheer (minimale uitbesteding) worden uitgevoerd is ongeveer 12,0 fte noodzakelijk Beschikbare personele middelen De gemeente besteedt een groot deel van de taken uit. Op basis van een inschatting van de mate van uitbesteding van een deel van de taken, is voor de situatie in de gemeente Bergen circa 6,3 fte gewenst. De overige capaciteit wordt ingehuurd. Dit betreffen met name taken Technische planning en bestandsbeheer en Voorbereiding en directievoering. In de begroting 2011 is circa 5,5 fte opgenomen. Hieruit blijkt dat de gemeente structureel circa 0,8 fte te kort komt. Dit wordt door de afdeling ook als dusdanig ervaren. In onderstaande tabel is een overzicht van de beschikbare en benodigde hoeveelheid uren en fte s weergegeven. Uitgangspunt is een volledig bezetting van de rioolwagen (2.6 fte). Tabel 5.2 Overzicht beschibare en gewenste hoeveelheid uren en fte s Afdeling Team Uren cf Fte s cf Uren Fte s begroting begroting gewenst gewenst Interne dienstverlening Administratie 850 0, ,5 Beheer Openbare Ruimte Onderhoud , ,6 Beheer Openbare Ruimte Beheer , ,2 FBA Totaal , ,3 Het verschil van 0.8 fte tussen de huidige bezetting en de benodigde bezetting heeft enerzijds het terugbrengen van de geboekte uren van de buitendienst van 3.2 fte naar 2.6 fte tot gevolg en anderzijds een toename in bezetting bij afdeling BOR(beheer) met 1,5 fte. In het kosten dekkingsplan is gerekend met de fte s zoals opgenomen in de begroting, aangevuld met de extra gewenste 0,8 fte. In totaal is een bedrag van circa EUR 0,64 mln. aan personele middelen opgenomen. 5.2 Financiële middelen In deze paragraaf zijn de benodigde financiële middelen samengevat die gemoeid zijn met de activiteiten uit het vorige hoofdstuk. De in dit hoofdstuk genoemde bedragen zijn op prijspeil 2011 en exclusief BTW en moeten voor de toekomst met de optredende inflatie worden geïndexeerd. De in dit hoofdstuk genoemde investeringen, zowel vervangingsinvesteringen als investeringen in milieumaatregelen, zijn inclusief kosten voor voorbereiding en directievoering. 56\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

59 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Vervangingswaarde rioleringssysteem Het rioleringssysteem in de gemeente Bergen bestaat uit vrijvervalriolering, hoofdgemalen, pompunits, persleidingen en drukriolering. De rioleringsobjecten die bij de gemeente in beheer zijn vertegenwoordigen samen een vervangingswaarde van EUR 93,9 miljoen. Deze waarde is in Tabel 5.3 nader uitgewerkt. Tabel 5.3 Vervangingswaarde rioleringsobjecten per Rioleringsobjecten Hoeveelheid Vervangingswaarde Binnen de bebouwde kom: Vrijvervalriolering 212,6 km EUR 84,3 miljoen Hoofdgemalen 33 st. EUR 2,1 miljoen Persleiding 5,5 km EUR 0,5 miljoen Randvoorzieningen 3 st. EUR 3,8 miljoen Buitengebied: Minigemalen 192 st. EUR 1,7 miljoen Drukriolering 27,1 km EUR 1,5 miljoen Totaal EUR 93,9 miljoen Vervangingswaarde gehele rioolstelsel Per strekkende meter vrijvervalriolering EUR 442,00 Per aansluiting (uitgaande van aansluitingen) EUR 5.818,00 De totale vervangingswaarde van het gehele rioolstelsel bedraagt circa EUR 442,00 per strekkende meter vrijvervalriolering. Per aansluiting (uitgaande van aansluitingen) bedraagt de vervangingswaarde circa EUR 5.818, Totale lasten De lasten bestaan zowel uit exploitatiekosten (beheer en onderhoud ), als uit investeringskosten; de verbetermaatregelen en de vervangingen. Nieuwbouw wordt uit de grondexploitatie gefinancierd en is niet meegenomen in de investeringskosten. De investeringskosten bedragen circa EUR 14,7 miljoen (zie tabel 4.5 en tabel 4.6). De verbetermaatregelen bestaan uit het afkoppelen van verhard oppervlak en het tegengaan van wateroverlast. De investeringen zorgen in de planperiode in totaal voor nieuwe kapitaallasten van EUR 2,5 miljoen (zie Tabel 5.4). De vervangingsinvesteringen voor na de planperiode zijn op basis van een statistisch benadering bepaald. Voor een planning van deze investeringen wordt verwezen naar bijlage 8, tabel A1 t/m A5 vervangingen vrijvervalriolering, hoofdgemalen, minigemalen en drukriolering. Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 57\66

60 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Conform de uitgangspunten van de commissie Besluit Bevordering en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) (zie ook paragraaf 5.3.1), worden de investeringen voor de vervangings- en verbeteringsmaatregelen geactiveerd en als nieuwe kapitaallast (rente en aflossing) opgenomen. Deze kapitaallasten van de hierboven genoemde nieuwe investeringen vormen samen met de kapitaallasten van investeringen uit het verleden en de exploitatielasten de totale lasten, noodzakelijk voor een goede invulling van de gemeentelijke zorgplicht. De exploitatielasten worden conform BBV niet geactiveerd. In bijlage 8 is een overzicht opgenomen van alle financiële gegevens die als basis dienen voor het kostendekkingsplan. De totale lasten in de planperiode bedragen totaal circa EUR 24,6 miljoen (zie Tabel 5.4). In Figuur 5.1 zijn de lasten op langere termijn weergegeven. De totale lasten over de beschouwde periode van 60 jaar ( ) bedragen circa EUR 369 miljoen. De periode van zestig jaar is daarbij gekozen om alle uitgaven in beeld te kunnen brengen. Tabel 5.4 Totale lasten rioleringszorg planperiode GRP (exclusief inflatie en EUR 1.000) Planperiode Nieuwe Kapitaallasten 102,1 340,5 533,7 699,6 870, ,8 Exploitatie regulier 1.487, , , , , ,9 Onderzoeken 70,0 57,0 30,0 32,0 35,0 224,0 Kapitaallasten verleden 2.823, , , , , ,0 BTW-compensatie 164,6 162,2 157,2 157,9 158,9 800,9 Totale lasten 4.647, , , , , ,6 In onderstaande Figuur 5.1 zijn de lasten over de periode tot en met 2070 grafisch weergegeven. 58\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

61 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Lasten ( EUR 1 000) Jaartal Exploitatie Onderzoek Kapitaallasten verleden Nieuwe kap.lasten BTW Figuur 5.1 Overzicht totale lasten over 60 jaar (periode ). 5.3 Kostendekking Het doel van de kostendekking is een onderbouwde prognose te maken van het verloop van de rioolheffing in de toekomst, gebaseerd op de lasten, zoals deze in de vorige paragraaf zijn benoemd. Hoewel een zo goed mogelijke benadering wordt nagestreefd van het toekomstige verloop van uitgaven en inkomsten, blijft dit vooral het bepalen van de trend naar de toekomst. Het verloop van de rioolheffing is afhankelijk van onder meer veranderende wetgeving, nieuw beleid of het gemeentelijke uitgavenpatroon, waardoor een regelmatige actualisatie van de kostendekking wenselijk is Uitgangspunten kostendekking In de berekening van de rioolheffing is met de volgende gemeentelijke financiële uitgangspunten rekening gehouden: Rentepercentage voor afschrijving bedraagt 5,0 % Afschrijving lineair Alle genoemde bedragen zijn prijspeil 2011 (dus geen rekening gehouden met inflatie) Saldo egalisatievoorziening uiterlijk in 2013 positief Afschrijvingstermijnen en theoretische levensduur: Elektromechanische installatie gemalen 15 jaar Elektromechanische installatie drukriolering 15 jaar Bouwkundige onderdelen gemalen en drukriolering 45 jaar Pers- en drukleiding 45 jaar Vrijvervalriolering 60 jaar Randvoorzieningen 60 jaar Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 59\66

62 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Uitgangspunten Besluit Begroting en verantwoording (BBV) De Gemeentewet en de Provinciewet schrijven voor dat elke gemeente en elke provincie jaarlijks begrotings- en verantwoordingsstukken moet opstellen. Het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) bevat de regelgeving daarvoor. In de BBV zijn ook regels en randvoorwaarden opgenomen voor gemeenten met betrekking tot het bepalen van de kostendekking van de rioolheffing en financiering van investeringen in de riolering. Onderstaand zijn de belangrijkste voorwaarden opgenomen: Investeringen ten behoeve van riolering worden gezien als investeringen met meerjarig economisch nut en dienen te worden geactiveerd (artikel 59, lid 1) Jaarlijkse exploitatiekosten worden niet geactiveerd (ontbreken voorwaarde meerjarig economisch nut) Alle vaste activa worden voor het bedrag van de investering geactiveerd (artikel 62, lid 1) Een specifieke bijdrage van derden die in directe relatie staat tot de investering mag in mindering worden gebracht (artikel 62, lid 2). De gemeente Bergen hanteert geen voorziening groot onderhoud riolering of bestemmingsreserve toekomstige investeringen en hanteert dan ook geen spaarcomponent. In dit GRP zijn eventuele bijdragen niet verrekend maar als baten opgenomen Er wordt gebruik gemaakt van een egalisatievoorziening met als doel ongewenste schommelingen in de rioolheffing te voorkomen (artikel 43, lid 1b). Uit de toelichting valt af te leiden dat het volgens het BBV om een voorziening gaat en geen onderdeel uitmaakt van het eigen vermogen. De rioolheffing mag alleen worden uitgegeven aan het doel waarvoor het is ingesteld (zogenaamd gebonden besteding) Rente wordt niet via de resultaatsbestemming aan de voorziening toegevoegd (artikel 45 en toelichting). Dit is alleen toegestaan indien de waardering op basis van contante waarde heeft plaatsgevonden. In feite betreft het hier ook geen rente maar de noodzakelijke toevoeging om de voorziening op het gewenste niveau te houden Rioolheffing Binnen de gemeente Bergen wordt ten aanzien van de rioolheffing onderscheid gemaakt tussen woningen en grootgebruikers. Hierbij worden in 2011 de volgende tarieven gehanteerd (inclusief het aantal aansluitingen): 60\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

63 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Tabel 5.5 Tarieven rioolheffing 2011 Omschrijving Tarief Aantal heffingseenheden <= 500 m³ EUR 268, m³ EUR 1.005, m³ EUR 2.111, m³ EUR 3.313, m³ EUR 4.606, m³ EUR 6.034,00 2 > m³ EUR 7.542,00 25 Totaal De lastendruk tussen de klein verbruikers (<500 m³ water) en de verschillende grootverbruikers wordt nog nader beschouwd hetgeen kan leiden tot aanpassing van de tarieven voor de verschillende gebruikers. Voor het kostendekkingsplan is gerekend met een omgerekend aantal heffingseenheden (2010) op basis van het standaardbedrag (EUR 214,00 in 2010), hiervoor zijn heffingseenheden aangehouden. Daarnaast is rekening gehouden met een stijging in het aantal heffingseenheden, zoals in onderstaande tabel is weergegeven. Deze stijging is gebaseerd op de prognose woningvoorraad (november 2010), waarbij een voorzichtigheid van 80% realisatie is aangehouden. Tabel 5.6 Toename heffingseenheden Jaar Heffingsheden Totaal 461 Overige inkomsten Naast inkomsten uit de rioolheffing heeft de gemeente inkomsten uit bijdragen overige diensten EUR ,00 per jaar. Dit betreft een vergoeding voor het realiseren van nieuwe rioolaansluitingen. Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 61\66

64 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Voor het sluiten van de strandleiding op het strand van Egmond aan Zee ontvangt de gemeente een subsidiebijdrage van de provincie Noord-Holland. De subsidiebijdrage bedraagt maximaal EUR ,00 en is gebaseerd op een investeringsvolume van EUR ,00 in het kader van Maatregelen tegen de wateroverlast Pas na afronding van alle werkzaamheden wordt de definitieve subsidiebijdrage bepaald. Tot die tijd ontvangt de gemeente een jaarlijks voorschot van 80 %. De gemeente ligt op schema en naar verwachting zal het volledige subsidiebedrag worden toegekend, de resterende 20 % wordt in 2015 uitgekeerd. In het kostendekkingsplan is met de volgende bijdragen rekening gehouden: Tabel 5.7 Bijdrage sluiten strandleiding Jaar Bijdrage 2011 EUR , EUR , EUR , EUR , EUR ,00 Egalisatievoorziening De lasten, gemoeid met de gemeentelijke rioleringszorg, worden volledig gedekt uit de inkomsten via de rioolheffing. Om schommelingen in de lasten op te kunnen vangen en daardoor ook de schommelingen in de rioolheffing te voorkomen, maakt de gemeente gebruik van een egalisatievoorziening. De stand van deze voorziening is per 1 januari 2011EUR ,00 negatief op basis van de begroting Bepaling rioolheffing Voor de toekomstige ontwikkelingen van de rioolheffing zijn drie scenario s berekend. Scenario 1 is berekend op basis van de in dit GRP genoemde uitgaven en het blijven hanteren van het tarief Scenario 2 gaat uit van dezelfde uitgaven als scenario 1, waarbij echter de rioolheffing dusdanig is aangepast dat een kostendekkend tarief wordt verkregen. In scenario 3 zijn ook de veeg- en baggerkosten deels aan de rioolheffing toegeschreven, ook hier is met een kostendekkend tarief gerekend. Onderstaand zijn deze drie scenario s nader uitgewerkt. In het voorgaande GRP is geen rekening gehouden met investeringen gemoeid met de pijp op het strand in Egmond aan Zee. In de perspectiefnota 2008 zijn deze investeringen wel meegenomen, evenals de nieuwe gemeentelijke watertaken. Ten opzichte van de perspectiefnota zijn in dit GRP dezelfde maatregelen meegenomen, de bedragen zijn hierbij geïndexeerd naar prijspeil nu. Daarnaast is rekening gehouden met 0,8 extra fte. Deze fte s zijn noodzakelijk om de in dit GRP voorgestelde strategie uit te kunnen voeren. 62\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

65 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL In onderstaande tabel is het effect van de totale lasten en inkomsten op de voorziening weergegeven bij een gelijkblijvende rioolheffing (er is wel rekening gehouden met de stijging in heffingseenheden); scenario 1. In 2011 is een stijging opgenomen van 25% ten opzichte van Tabel 5.8 Inkomsten en lasten bij vigerend rioolheffingsplan (exclusief inflatie) scenario Rioolheffing EUR Stijging t.o.v. vorig jaar 25% 0% 0% 0% 0% Totale lasten (zie tabel 5.4) EUR Totale inkomsten EUR Toevoeging aan voorziening EUR Dekkingspercentage 103% 99% 97% 95% 96% Saldo voorziening EUR De huidige rioolheffing is niet dekkend ten opzichte van de lasten. Daarnaast blijft het saldo van de egalisatievoorziening negatief. Een verdere rioolheffingstijging is noodzakelijk om kostendekkend te zijn en een positief saldo te bereiken. Onderstaande figuur laat het totale verloop van de lasten, inkomsten en saldo van de egalisatievoorziening zien. Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 63\66

66 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL EUR mln Scenario 1: alleen vastgestelde stijging heffing in Totale lasten Totale inkomsten Voorziening Figuur 5.2 verloop lasten, inkomsten en saldo voorziening scenario 1 Dit scenario laat een drastisch negatieve trend in de egalisatievoorziening zien. Om tot een kostendekkend en positief saldo van de egalisatievoorziening te komen is scenario 2 doorgerekend. In onderstaande tabel en figuur is voor scenario 2 het verloop van de lasten, inkomsten en het saldo van de voorziening weergegeven. Tabel 5.9 Inkomsten en lasten (exclusief inflatie) scenario Rioolheffing (woningen) EUR Stijging t.o.v. vorig jaar 25% 5% 4% 0% 0% Totale lasten 14 EUR Totale inkomsten EUR Toevoeging aan voorziening EUR Dekkingspercentage 103% 104% 106% 104% 105% Saldo voorziening EUR Ten opzichte van de lasten uit scenario 1 is een lichte stijging in de lasten te zien. Dit wordt veroorzaakt doordat de kwijtschelding van de rioolheffing is gekoppeld aan de hoogte van de rioolheffing. 64\66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

67 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Scenario 2: stijging heffing kostendekkend 8 7 EUR mln Figuur 5.3 verloop lasten, inkomsten en saldo voorziening scenario Totale lasten Totale inkomsten Voorziening De rioolheffing laat het toe ook kosten die een zijdelings verband houden met de rioleringszorg ten laste van de rioolheffing te brengen. De veeg- en baggerkosten zijn hier voorbeelden van. Als derde scenario is een scenario doorgerekend waarin het deel van de veeg- en baggerkosten dat aan de riolering toegerekend kan worden (inclusief de daarbij behorende BTW), is meegenomen. Hierbij is rekening gehouden met 30% van de veegkosten (EUR ,00 + EUR ,00 BTW) en 50% van de baggerkosten (EUR ,00 + EUR ,00 BTW). Voor een onderbouwing van deze kosten wordt naar bijlage 9 verwezen. In onderstaande tabel en figuur is voor scenario 3 het verloop van de lasten inkomsten en het saldo van de voorziening weergegeven. Tabel 5.10 Inkomsten en lasten (exclusief inflatie) scenario Rioolheffing (woningen) EUR Stijging t.o.v. vorig jaar 25% 14% 14% -5% -5% Totale lasten EUR Totale inkomsten EUR Toevoeging aan voorziening EUR Dekkingspercentage 94% 103% 115% 108% 103% Saldo voorziening EUR Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH) 65\66

68 Kenmerk R KUM-ena-V05-NL Scenario 3: incl. straatvegen en baggeren, stijging heffing kostendekkend 8 EUR mln Figuur 5.4 verloop lasten, inkomsten en saldo voorziening scenario Totale lasten Totale inkomsten Voorziening In de berekening van de rioolheffing is geen rekening gehouden met de inflatie. De hoogte van de rioolheffing dient jaarlijks nog met de inflatie te worden geïndexeerd. In onderstaande tabel is de rioolheffing inclusief inflatie weergegeven, hierbij is gerekend met een inflatiepercentage van 1,5 % Tabel 5.11 hoogte rioolheffing inclusief inflatie Scenario 1 Scenario 1 Scenario 2 Scenario 2 Scenario 3 Scenario 3 excl. Inflatie incl. Inflatie excl. Inflatie incl. Inflatie excl. Inflatie incl. Inflatie nvt 268 nvt 268 nvt \66 Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Bergen (NH)

69 Bijlage 1 Evaluatie afgelopen planperiode

70

71 Evaluatie afgelopen planperiode De afgelopen planperiode is geëvalueerd. Hieronder volgt een beschrijving, hetgeen als input is gebruikt voor hoofdstuk 2. Verbeteren kwaliteit van bodem en oppervlaktewater In het kader van dit speerpunt zouden de ongezuiverde lozingen aangepakt en de maatregelen uit het Basisrioleringsplan (BRP, 2004) uitgevoerd worden. Ongezuiverde lozingen Voor het aanpakken van de ongezuiverde lozingen is gewerkt met het Saneringsplan Ongezuiverde Lozingen Buitengebied. De gemeente heeft op vrijwillige basis IBA s klasse II en III geplaatst. Tijdens het invullen van de benchmark 2010 (zie 2.4) heeft de gemeente de uitvoering van het saneringsplan geïnventariseerd. In de kwetsbare gebieden heeft de gemeente meer ongezuiverde lozingen gesaneerd dan op basis van het plan was vastgelegd. De gemeente heeft in deze gebieden een reductie van de vervuilingseenheden van 87,5% behaald, terwijl in het plan een reductie van 80% was voorzien. In de kwetsbare gebieden wordt nog door circa 90 percelen ongezuiverd geloosd. In de zeer kwetsbare gebieden is een reductie van de vervuilingseenheden van 69 % gerealiseerd, terwijl in het saneringplan een reductie van 90% was vastgelegd. In de zeer kwetsbare gebieden wordt nog door circa 21 percelen ongezuiverd geloosd. Nieuwbouw locaties In de afgelopen planperiode zijn 413 nieuwbouwwoningen gerealiseerd in de gemeente Bergen. Daarnaast zijn er 154 recreatiewoningen gerealiseerd. Over dezelfde periode zijn er 24 woningen en 50 recreatiewoningen onttrokken aan het woningbestand. Bij de realisatie van de woningen heeft de gemeente het bouwbesluit als uitgangspunt gebruikt, waarbij perceeleigenaren afval- en hemelwater gescheiden moesten aanbieden. Er is gestreefd naar zoveel mogelijk infiltratie op eigen terrein. Bij bouwontwikkelingen heeft de gemeente aangegeven in welke gebieden infiltratie mogelijk is. De gemeente heeft onvoldoende inzicht of aansluitingen correct zijn aangesloten (foutieve aansluitingen). De aansluitkosten van de nieuwbouw locaties zijn betaald uit grondexploitatie van de nieuwbouw. Basisrioleringsplannen Het basisrioleringsplan (BRP) en de bijbehorende maatregelen van de gemeente Bergen komen voort uit een samenvoeging van de BRP s van de voormalige gemeenten Schoorl, Bergen en Egmond. De maatregelenlijst uit het BRP is opgenomen in het GRP Voor Schoorl heeft een herberekening plaatsgevonden en zijn de maatregelen bijgesteld. De maatregelenlijst uit het BRP is tegen het licht gehouden en gerationaliseerd. In de loop van het GRP zijn, in overleg met HHNK of naar aanleiding van onderzoek, maatregelen aangepast. Minimaal eenmaal per jaar voert de gemeente overleg met HHNK over de voortgang van de uitvoering van de maatregelen.

72 Op basis van de destijds geldende kenmerken heeft HHNK een aantal overstorten aangemerkt als risicovol. De gemeente heeft de afgelopen jaren hemelwater afgekoppeld van het gemengde riool om de overstortingen zoveel mogelijk terug te brengen. In totaal is er circa 2,3 ha afgekoppeld in relatie met gevoelige overstorten; in Groet (ten behoeve van overstort Hargervaart) circa. 0,9 ha, in Catrijp (ten behoeve van overstort Smeerlaan) circa 1,0 ha en in Aagtdorp (ten behoeve van overstort Omloop) circa. 0,4 ha. De gemeente en HHNK zoeken gezamenlijk naar aanvullende doelmatige maatregelen. In het kader daarvan dient vastgesteld te worden hoe frequent de overstorten daadwerkelijk functioneren. Op de overstorten is telemetrie aangebracht en wordt monitoring verricht, om inzicht in hun functioneren te krijgen. Schoorl In het GRP werden voor Schoorl 21 maatregelen genoemd, vanuit het herziene BRP zijn 17 maatregelen naar voren gekomen die uitgevoerd moesten worden. De meest in het oogspringende was de realisatie van een lamellenafscheider, deze voorziening is in 2009 gerealiseerd. De daarmee samenhangende maatregelen moeten nog worden uitgevoerd. Afkoppelen is een van deze openstaande maatregelen. Dit gebeurt voor zo ver mogelijk in combinatie met weg en/of rioolreconstructiewerkzaamheden. De afkoppelinspanningen lopen nog tot Bergen Voor Bergen werden in het GRP zeven maatregelen genoemd. Eén daarvan was het realiseren van een lamellenafscheider, welke in overleg met het HHNK is aangelegd. Verder is conform het BRP afgekoppeld in Saenegeest (5,85 ha), de Negen Nessen (1,51 ha), Tuin& Oostdorp (4,13 ha) en Bergen Noord-West (2,44 ha). In totaal is in dit gebied bijna 14 ha afgekoppeld. De Egmonden Voor de Egmonden (Egmond Binnen, Egmond aan de Hoef en Egmond aan Zee) stonden negen maatregelen in het BRP. In Egmond aan Zee is het onderzoek naar functioneren van zakputten uitgevoerd en zijn deze gerenoveerd. Het onderzoek naar de omvang van de foutieve aansluitingen en de sanering daarvan loopt in 2010 nog. Tevens is in Egmond aan Zee verhard oppervlak afgekoppeld. In de kern Egmond aan Zee is sprake van een speciale situatie. Door de geografische ligging ligt de kern in een kom en is het gebied kwetsbaar voor water op straat en wateroverlast. Een voorbeeld hiervan is de wateroverlast die in 2006 is opgetreden. Verder speelt de voorziene sluiting van de strandpijp een rol. De gemeenteraad heeft 28 januari 2008 in gestemd met het uitvoeringsplan Maatregelen tegen de wateroverlast voor Egmond aan Zee. Uitgangspunt voor dit plan is dat er geen schade mag op treden bij een bui gelijk aan die van augustus 2006 (theoretische voorkomen minder dan eens per 100 jaar). In dit plan worden maatregelen benoemd waarmee de kans op schade wordt teruggebracht en het sluiten van de standpijp mogelijk wordt. Na de sluiting van de standpijp wordt Egmond aan Zee min of meer een absoluut stelsel 15. Veel onderzoeks- en bouwinspanningen van de gemeente Bergen hebben zich er dan ook opgericht om in Egmond aan Zee wateroverlast te voorkomen. Deze inspanningen zijn in 2010 nog in volle gang. Waar mogelijk wordt afgekoppeld. Verder wordt er naar gestreefd de belasting op het centrum terug te dringen door het water middels bijvoorbeeld verkeersdrempels langer vast te houden in andere wijken. 15 Een stelsel zonder uitlaat of overstort

73 Aanvullend hierop is de gemeente begin 2010 gestart met de bouw van een (hemel-)water infiltratievoorziening (en deels vuilwaterberging) onder het Burgermeester Eymaplein en zijn in de Voorstraat grote infiltratiemogelijkheden gerealiseerd. In het 3 de kwartaal van 2010 zal gestart worden met de realisatie van nog een tweede infiltratievoorziening op het Pompplein. Overige inspanningen De gemeente is sinds 2008 aangesloten op een digitaal besturings-en signaleringssysteem. De gemeente heeft via internet inzicht in 186 monitoringspunten. De lamellenafscheiders in Bergen en Schoorl, de strandpijp in Egmond aan Zee en een groot aantal (mini-)gemalen worden continu gemonitoord en de gemeente kan de gegevens op elk gewenst moment ontsluiten. De uitgevoerde metingen variëren van niveaumetingen tot overstortmetingen en pompwaardes. Door de metingen en het signaleringssysteem heeft de gemeente een beter inzicht gekregen in het functioneren van haar rioleringsstelsel en kan zij sneller reageren op bijvoorbeeld pompstoringen. Jaarlijks zijn monitoringsrapportages opgesteld. Op verzoek van HHNK is de monitoring uitgebreid, waarbij de nadruk is komen te liggen op de overstorten die als gevoelige overstorten aangewezen waren. De gemeente Bergen stelt een actieplan diffuse bronnen op. De inventarisatie hiervan is afgerond. De gemeente wil waar mogelijk beleidsaanpassingen doorvoeren. Het verkrijgen van inzicht in de kwaliteit van de bestaande riolering Om gericht onderhoud te kunnen uitvoeren en riolen tijdig te kunnen vervangen is inzicht nodig in het (achterstallig) onderhoud en de kwaliteit van de riolering. De gemeente heeft in de afgelopen periode door middel van inspecties en een update van het beheersysteem de riolering (beter) in beeld gebracht. Inspecties In het GRP had de gemeente aangegeven een inhaalslag te willen uitvoeren en 40 km riolering per jaar te willen inspecteren. De gemeente heeft deze getalsmatige insteek losgelaten en is prioriteiten gaan stellen op basis van globale inspecties. Met deze inspecties heeft de gemeente inzicht gekregen in locaties waar vermoedens waren van problemen. De gemeente heeft een rioolinspectieplan opgesteld en vervolgens in 2006, 2008 en 2009 rioolinspecties uitgevoerd. In 2008 is ongeveer 20 km vrijverval riool geïnspecteerd, in 2009 is 12 km vrijverval riool geïnspecteerd en 10 km drainage. Op basis van de inspecties is een korte termijn planning gemaakt voor de meest acute vervangingen. Beheersysteem Om gegevens goed bij te houden heeft de gemeente flink geïnvesteerd om de afgelopen planperiode het systeem te vullen met rioleringgegevens. Het rioolbeheersysteem is nu weer up-to-date. De gemeente is echter niet geheel tevreden over het rioolbeheersysteem zelf. Het huidige systeem is traag met de gegevens invoer en onoverzichtelijk. Derhalve heeft de afdeling Beheer Openbare Ruimte ervoor gekozen een ander rioolbeheerpakket (Kikker) als viewer naast haar huidige beheerpakket te laten draaien.

74 Het uitvoeren van onderhoud aan de riolering In het GRP waren diverse inspanningen opgenomen om de riolering op het gewenste niveau in stand te brengen. Het voornemen om hiervoor een onderhouds- en vervangingsplanning op te stellen is niet gerealiseerd. De afdeling Beheer Openbare Ruimte heeft alleen inzicht in de vervangingen die in de eerste drie jaar nodig zijn. Efficiënte inzet van middelen Om tijd en geld efficiënt te benutten zijn twee strategieën verwoord in het GRP ; Werk-met-werk maken; bijvoorbeeld rioolwerkzaamheden worden gecombineerd met andere vakgebieden zoals wegbeheer, groenbeheer en openbare verlichting. Toepassen van duurzaamheid, bij zowel de keuze van het materiaal als bij de keuze van de maatregel. Bovendien zou het onderhouds- en vervangingsplan eens per jaar worden herzien om het voordeel van opgedane ervaringen eruit te halen en de kosten weer in beeld te krijgen. Dit laatste is niet gebeurd. Waar mogelijk stemt de gemeente werkzaamheden af met andere disciplines en voert deze gecombineerd uit. Afkoppelen en het toepassen van zuiverende voorzieningen voor hemelwater ziet de gemeente als duurzame maatregelen.

75 Bijlage 2 Achtergrondinformatie vigerende beleidskaders

76

77 Achtergrondinformatie vigerende beleidskaders Onderstaand zijn de volgende beleidskaders nader toegelicht: De gemeentelijke zorgplicht Relaties met externe plannen Vierde Nota waterhuishouding Waterbeheer 21 e eeuw (WB21) Wet milieubeheer (Wm) Waterwet Waterplan (provincie Noord-Holland) Convenant Samenwerking waterketen Noord-Holland Waterbeheerplan (HHNK Holland Noorderkwartier) Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten (WION) Leidraad Riolering (RIONED) Intergemeentelijke samenwerking en HHNK (Waterplan Castricum, Heiloo, Bergen, HHNK) Europese Kader Richtlijn Water Duurzaamheid De Gemeentelijke zorgplicht Op 1 januari 2008 is de Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken in werking getreden, kortweg Wet gemeentelijke watertaken. Het is geen zelfstandige wet maar een titel voor de wijziging van drie bestaande wetten. Zo is de gemeentelijke rioleringszorgplicht in de Wet milieubeheer (het oude artikel 10.33) vervangen door een zorgplicht voor inzameling en transport van stedelijk afvalwater en zijn er zorgplichten en bevoegdheden bijgekomen voor hemelwater en grondwater. De wijzigingen zijn doorgevoerd in de Wet milieubeheer (Wm), de Gemeentewet en de Wet op de waterhuishouding. De wet voorziet in de volgende plichten en instrumenten: 1. Zorgplicht voor de inzameling en transport van stedelijk afvalwater (artikel 10.33, Wm). 2. Zorgplicht voor de doelmatige inzameling en verwerking van het afvloeiende hemelwater voor zover dat niet redelijkerwijs van de perceeleigenaar kan worden verwacht (artikel 9a Wet op de waterhuishouding). 3. Zorgplicht voor het in het openbaar gemeentelijk gebied treffen van maatregelen teneinde structureel nadelige gevolgen voor de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is en niet tot de zorg van HHNK of provincie behoort (artikel 9b, Wet op de waterhuishouding). 4. Heffingsbevoegdheid voor het verhalen van de kosten van de gemeentelijke zorgplichten (artikel 228a, Gemeentewet). 5. Verbreding gemeentelijk rioleringsplan waarin ook aandacht aan de zorgplichten voor hemelwater en grondwater moeten worden besteed (wijziging artikel 4.22, Wm).

78 Gelet op het belang en de impact van deze herziende wetgeving is hieronder een korte toelicht opgenomen. Zorgplicht afvalwater De nieuwe zorgplicht voor de inzameling van afvalwater kent enkel paar kleine wijzigingen. Gemeenten blijven verplicht het afvalwater dat op de percelen op haar grondgebied vrijkomt in te zamelen en te transporteren door middel van een openbaar vuilwaterriool. Als het (financieel) niet haalbaar is overal riolering aan te leggen, kan hiervan afgeweken worden als met een alternatieve voorziening eenzelfde graad van milieubescherming wordt bereikt. De gemeente moet een visie hebben of ontwikkelen over de vraag in welke situaties ze kiest voor transport naar de RWZI via een openbaar vuilwaterriool en wanneer andere (individuele) systemen toepast worden. Bovendien zal de keuze tussen een smalle zorgplicht (alleen inzamelen) en een brede zorgplicht (inzamelen en zuiveren) duidelijk naar voren moeten komen. Zorgplicht hemelwater Formeel bestaat nu een zorgplicht voor de inzameling van hemelwater voor zover de perceelseigenaar het hemelwater redelijkerwijs niet zelf kan verwerken. Gemeenten bepalen in welke situaties zij redelijkerwijs van perceelseigenaars mogen verwachten dat zij het hemelwater zelf verwerken. De gemeente heeft instrumenten in de vorm van maatwerkvoorschriften en/of een gemeentelijke verordening om eisen te stellen aan de kwantiteit en de kwaliteit van het in te zamelen hemelwater. In het GRP moet duidelijk gemaakt worden wat in principe verwacht wordt van perceeleigenaren. De hemelwaterzorgplicht is een inspanningsverplichting. Gemeenten kunnen niet (direct) het hemelwater van alle extreme buien inzamelen. Hierin hebben gemeenten ook een keuze: hoe vaak vinden we water op straat of wateroverlast aanvaardbaar? Bovendien dient een GRP aan te geven hoe de gemeente van plan is zelf dit hemelwater te gaan verwerken. In de definities is onderscheid gemaakt tussen stedelijk afvalwater en hemelwater. Hemelwater wordt zolang het niet in aanraking komt met ander afvalwater of verontreinigingen, niet (meer) beschouwd als afvalwater. Zorgplicht grondwater Ook de zorgplicht voor het grondwater heeft het karakter van een inspanningsverplichting. De gemeente is niet per definitie verantwoordelijk voor handhaving van het grondwaterpeil in het bebouwde gebied. De zorgplicht beperkt zich tot structurele problemen, en voor zover niet de verantwoordelijkheid voor HHNK of provincie. Bovendien is de particulier in eerste instantie zelf verantwoordelijk. Overtollig grondwater dat hij redelijkerwijs niet zelf kan afvoeren, moet hij kwijt kunnen bij de gemeente, mits dit doelmatig is. De gemeente is hierbij het eerste aanspreekpunt (loket) voor de burger. De zorgplicht is in algemene bewoordingen beschreven. Het is van belang om die ruime begrippen in het GRP toegespitst op de lokale situatie duidelijk af te bakenen.

79 Doelmatig: voor de rioleringszorg geldt dat alle doelen die de gemeente stelt om invulling te geven aan haar zorgplicht doelmatig moeten zijn. Een (voorgenomen) handelswijze is doelmatig als de betreffende inspanningen en uitgaven daadwerkelijk bijdragen aan de realisatie van het beoogde doel en de kosten daarbij in verhouding staan tot de opbrengsten. Dit wordt onder andere bewerkstelligd door te handelen tegen de laagst mogelijk maatschappelijke kosten Redelijkheid: behelst de sociaal aanvaardbare normen zoals ze door het gewoonterecht of de ongeschreven rechtsregels zijn omschreven. Deze kunnen strijdig zijn met beschreven recht, bijvoorbeeld wanneer het naleven van een overeenkomst zou leiden tot een dermate ongunstig effect voor een van de betrokkenen, dat het afdwingen van naleving van die overeenkomst in strijd zou zijn met de redelijkheid en billijkheid. Voorkeursvolgorde In de Wet milieubeheer (Wm, artikel 10.29a) is een voorkeursvolgorde opgenomen voor het omgaan met o.a. hemelwater. De voorkeursvolgorde luidt: 1. Het ontstaan van afvalwater wordt voorkomen of beperkt 2. Verontreiniging van afvalwater wordt voorkomen of beperkt 3. Afvalwaterstromen worden gescheiden gehouden, tenzij het niet-gescheiden houden geen nadelige gevolgen heeft voor een doelmatig beheer van afvalwater 4. Huishoudelijk afvalwater en, voor zover doelmatig en kostenefficiënt, afvalwater dat daarmee wat biologische afbreekbaarheid betreft overeenkomt worden ingezameld en naar een inrichting als bedoeld in artikel 3.4 van de Waterwet getransporteerd 5. Ander afvalwater dan bedoeld in onderdeel 4 zo nodig na zuivering bij de bron, wordt hergebruikt 6. Ander afvalwater dan bedoeld in onderdeel 4 (in de praktijk dus met name hemelwater) wordt lokaal in het milieu teruggebracht (zo nodig na zuivering bij de bron) 7. Ander afvalwater dan bedoeld in onderdeel 4 naar een inrichting als bedoeld in artikel 3.4 van de Waterwet wordt getransporteerd. Wat regelt een verordening afvoer hemelwater en grondwater Met de inwerkingtreding van de Wet Gemeentelijke Watertaken per 1 januari 2008 is o.a. de Wet milieubeheer (Wm) gewijzigd. In deze wet (art a) is opgenomen dat gemeenten een nieuwe bevoegdheid hebben en in het belang van de bescherming van het milieu bij verordening regels kunnen stellen aan het lozen van hemelwater en grondwater op de riolering en op of in de bodem. De modelverordening regelt dat een gemeente een gebied kan aanwijzen, waarbinnen het niet is toegestaan hemelwater of grondwater te lozen op het openbaar vuilwaterriool. Hierbij zal de gemeente een redelijke termijn moeten hanteren. Het is mogelijk om in de zogenaamde gebiedsaanwijzing een onderscheid te maken in het afkoppelen van de aansluiting die zich bevindt aan de voorzijde van een gebouw en de achterkant.

80 Visie lange termijn Waterketen Op dit moment krijgt ieder huishouden in Nederland drinkwater van topkwaliteit uit de kraan. De inzameling en zuivering van ons afvalwater gaan voor bewoners als vanzelf. De volksgezondheid staat voorop en is gewaarborgd. Dit is van onschatbare waarde. We hebben een systeem om trots op te zijn. Toch willen we méér uit ons systeem halen. Hierbij staat de mens centraal. We willen het systeem flexibeler vormgeven. Zo kunnen we beter inspringen op nieuwe inzichten en innovaties. We willen het systeem ook duurzamer maken door het principe van cradle to cradle (C2C) in de waterketen te implementeren. Dit betekent dat afvalstromen worden gescheiden bij de bron en weer worden verwerkt tot nieuwe producten. En dat we energie winnen uit ons afvalwater. Door het toepassen van cradle to cradle lijdt de waterkwaliteit niet onder het gebruik van het water. We willen ook het comfort voor de mens in huis nog groter maken. Bijvoorbeeld door water als energiedrager te gebruiken. En een bijdrage leveren aan een schone, groene en waterrijke leefomgeving. Dat kan alleen als het water schoon is en wordt vastgehouden. Tot slot willen we innoverend zijn en nieuwe technieken ontwikkelen, die ook in het buitenland ingezet kunnen worden. Zo bieden we oplossingen voor de wereldwijde vraagstukken van schoon (drink)water en sanitatie en dragen we bij aan het halen van de Millennium Development Goals. We gaan in gezamenlijkheid aan deze ambitieuze visie werken Relaties met externe plannen De riolering binnen een gemeente maakt deel uit van de openbare ruimte en staat daarmee in nauwe relatie met de dynamiek die daarin aanwezig is. Hiernaast is de riolering ook een belangrijk onderdeel van het watersysteem, welke zich uitstrekt buiten de gemeentelijke grenzen. Doordat riolering op verschillende schaalniveaus van invloed is, zijn er een groot aantal partijen, die richting geven aan het functioneren van de riolering binnen de gemeente. Volgens de Wet milieubeheer dient het GRP te worden opgesteld rekening houdend met én in samenspraak met andere betrokkenen. Binnen dit hernieuwde GRP is verder rekening gehouden met de volgende plannen en regelgeving: De Vierde Nota waterhuishouding, waarin als streefwaarde voor het niet aankoppelen van verhard oppervlak 60 % wordt genoemd. Het gevolg hiervan is onder meer dat er zo weinig mogelijk schoon hemelwater naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie wordt afgevoerd. Gemeenten kunnen hier binnen de hemelwaterzorgplicht invulling aangeven De strategie volgens Waterbeheer 21e eeuw (WB21) waarin wordt gestreefd naar het zolang en zoveel mogelijk vasthouden van gebiedseigen water (trits vasthouden-bergen-afvoeren ) en om schoon water schoon te houden en te krijgen (trits schoonhouden-scheiden-zuiveren ) Voor gemeenten is het van belang dat in het GRP maatregelen zijn opgenomen om enerzijds in 2015 structurele wateroverlast problemen opgelost te hebben en anderzijds om dit zo te houden tot 2050 In de Wet milieubeheer (Wm) zijn voorschriften gesteld aan het lozen van afvalwater. Met het intreden van de Wet verankering en bekostiging Gemeentelijke Watertaken is een deel van de Wm aangepast. Voor gemeenten betekent dit een verschuiving van vergunningverlening naar toezicht en handhaving

81 In de nieuwe Waterwet zijn negen bestaande wetten op het gebied van oppervlaktewater en grondwater geïntegreerd. Belangrijk voor de rioleringszorg is dat de overstortvergunning wordt afgeschaft en vervangen voor een AMvB. Regels voor lozingen op de riolering (de gemeente is hier het bevoegde gezag) zijn opgenomen in de WABO De provincie Noord-Holland heeft in het Waterplan ( Beschermen, beheren en benutten ) als doelstelling opgenomen dat alle gemeenten in robuust en klimaat bestendig moeten zijn ingericht en kansen voor water moeten inpassen. Als onderdeel hiervan moeten gemeenten binnen een waterhuishoudkundige eenheid een gezamenlijke watervisie hebben en hun ongezuiverde lozingen hebben gesaneerd De provincie Noord-Holland heeft in het Convenant Samenwerking waterketen Noord- Holland vijf speerpunten benoemd; benchmarking, samenwerking, zicht op kosten, innovatie en betrokken burger. De gemeenten worden gemotiveerd invulling aan te geven HHNK heeft in haar Waterbeheerplan aan dat klimaatverandering en de implementatie van de Europese Kaderrichtlijn Water de komende jaren koersbepalend zijn. HHNK streeft er naar grondwateroverlast te verminderen. In 2012 wordt in samenwerking met provincies en gemeenten een integraal grondwaterbeleidskader ontwikkeld. De gemeenten kunnen hierop vooruitlopen door in het GRP de reikwijdte van de grondwaterzorgplicht te beschrijven. Verder wil HHNK de riooloverstorten terugdringen, afkoppelen mag echter niet leiden tot diffuse verontreinigingen. Gemeenten kunnen hier in hun hemelwaterbeleid bij een sluiten De Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten (WION) omvat de verplichting tot informatie-uitwisseling tussen gravers en beheerders van kabels en leidingen. Concreet betekent dit voor de riolering onder meer dat gegevens van de hoofdriolering bekend moeten zijn Dit GRP is opgesteld conform de Leidraad Riolering (RIONED). Naar aanleiding van de invoering van de Wet verbrede watertaken zijn er aantal modules vernieuwd die relevant zijn voor het GRP. Bij het opstellen van dit GRP is rekening gehouden met de meest recente wijzigingen Intergemeentelijke samenwerking (Waterplan Castricum, Heiloo, Bergen) In de periode is het regionale waterplan Bergen Castricum Heiloo in samenspraak met HHNK opgesteld. Het plan stelt een kader voor de waterinspanningen die de drie gemeenten en HHNK verrichten. Daarnaast bevat het een eigen pakket van maatregelen voor de planperiode en een visie tot De maatregelen richten zich vooral op het verbeteren van de samenhang van maatregelen die voortkomen uit de wet en regelgeving en het versterken van de waarden van water. In het kader van dit plan zijn de volgende speerpunten verwoord; Aansluiten bij identiteit van het gebied; recreatie en natuur krijgen een volwaardige plaats en er wordt aangesloten bij de identiteit van het gebied Het zichtbaar maken van water; water kan een waardevolle bijdrage leveren aan de woon en leefomgeving Het breder bruikbaar maken van water; naast waterberging en de aan- en afvoer ook recreatief gebruik en landschappelijke aankleding aandacht geven Het levensrijker maken van het water; een rijk waterleven, versterkt de ecologische waarde en belevingswaarde van het water

82 Per gemeente zijn maatregelen benoemd die bijdrage om deze speerpunten in 2050 gerealiseerd te hebben. Hierin is een onderscheid gemaakt tussen basis maatregelen die voortkomen uit wettelijke verplichting en extra maatregelen die voortkomen uit de aanvullende ambities van de gemeente. Bergen gaat zich op hoofdlijnen inzetten voor; Vergroten waterberging Verbeteren zichtbaarheid en beleving en recreatieve mogelijkheden van water Verbeteren ecologie en waterkwaliteit In de maatregelenlijst van het waterplan komt een aantal maatregelen voor waarvan wordt aangegeven dat de basis daarvoor gevormd wordt door het GRP. Dit zijn bijvoorbeeld; aanpak van de overstort in de Hargervaart, middels afkoppelen verminderen vuilwateroverstort Aagtdorp, de aanpak van de overstort van Egmond aan Zee en het opzetten van grondwaterbeheer. Verder worden als maatregelen genoemd die in lijn liggen met de gemeentelijk zorgplichten zoal die in het GRP vorm gegeven worden, namelijk; Het instellen van een grondwaterloket Het uitvoeren van monitoring en bepalen maatregelen vuilwateroversort Catrijpermoor Het terugbrengen van de vuilwaterlozingen door recreatie op de Hargervaart Het komen tot een bronaanpak van het bollengebied op stellen Het mogelijk maken van de concentreerde afvoer uit het bollengebied Europese Kader Richtlijn Water De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) is eind 2000 in werking getreden. Hiermee wordt op het niveau van stroomgebieden gestuurd op de kwaliteit van oppervlaktewater en grondwater. Op Europees niveau zijn afspraken gemaakt die de kwaliteit van het grondwater en het water van sloten, plassen en vaarten in 2015 moeten verbeteren. Binnen de gemeente Bergen zijn de waterdelen van de polders Egmondermeer, de Sammerspolder, de Verenigde polders, de Hargerpolder en van het duingebied Zuid van Noord Holland Noord aangewezen als waterlichamen in het kader van de KRW. Voor die waterlichamen is de huidige situatie beschreven, zijn streefbeelden geformuleerd en maatregelen (deels) uitgewerkt. In het merendeel van de gebieden is HHNK de initiatiefnemer voor de uitvoering van de maatregelen.

83 Klimaatontwikkelingen Klimaatverandering is één van de factoren, waarop de gemeente moet anticiperen 16. Naar de oorzaken van klimaatverandering is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan en zijn structurele oplossingsrichtingen nog niet voorhanden, gelet op schaalgrootte en doelmatigheid. De bijdrage van de mens als oorzaak van de klimaatverandering speelt daar zeker een rol in. Op basis van beschikbare modellen wordt een verdere temperatuurstijging in deze eeuw verwacht 17. De gemeten tendens laat zien dat de verdere toename van gemiddelde en extreme neerslag doorzet, waardoor de kans op extreme lokale buien met wateroverlast toeneemt. In de zomer neemt de kans op extreem warme zomers toe, waardoor de zomers waarschijnlijk ook droger worden. In de winter voorspellen de modellen juist een afname in de kans op extreme koude en is een toename in neerslag zeer waarschijnlijk. De verandering van het klimaat heeft verstrekkende gevolgen. Bij voortzetting van de trend van meer dagen met extreme neerslag is het reëel dat het aantal water op de straat situaties zal toenemen alsmede het aantal riooloverstortingen. De gemeente anticipeert hierop door het ingezette afkoppelbeleid sinds 2006 te continueren en gaat daarbij onconventionele wegen niet uit de weg. Het is echter problematisch om een doorvertaling van de verwachte klimaatsveranderingen te maken naar nieuwe criteria voor het ontwerpen van het rioolstelsel op een piekbui. Bovendien is het niet doelmatig om het rioolstelsel keer op keer te vergroten teneinde meer hemelwater af te kunnen voeren. De oplossing ligt in het aanpassen van de lokale situatie (bergen van hemelwater in het groen, groene daken en voorkomen dat hemelwater de panden instroomt door de openbare ruimte anders en slim(mer) in te richten. Omgaan met klimaatverandering Om de gemeente klimaatbestendig(er) te maken voor intensieve neerslag gelden de volgende uitgangspunten: Voor de opvang en afvoer van hemelwater dienen er robuuste en veerkrachtige waterstructuren aanwezig te zijn Oplossingen voor opvang en afvoer van extremen neerslag wordt vooral op lokaal niveau gezocht door het slim (her-)inrichten van de openbare ruimte. Voor de bepaling van de capaciteit / afmeting van het riool wordt uitgegaan van acceptatieniveaus per gebiedsfunctie (zie hieronder). Indien een extreme bui valt, zal het hemelwater via oppervlakkige afstroming zijn weg zoeken. Om schades zoveel mogelijk te voorkomen dient het hemelwater in een dergelijke situatie tijdelijk te worden geborgen 16 Commissie waterbeheer 21 e Eeuw 17 Bron: KNMI

84 Voor nieuwe situaties en bij herinrichtingen streven we naar extra bovengrondse waterberging (orde van grootte van ca. 60 mm) om weerstand op te bouwen voor extreme neerslaggebeurtenissen. Mogelijke oplossingen zijn: - Het groen lager aanleggen dan de verharding. - Het aanbrengen van trottoirbanden. - Het aanbrengen van een oppervlakkig afstromingsprofiel naar locaties waar water tijdelijk kan worden geborgen, bijvoorbeeld laag gelegen plantsoenen, pleinen. - Het ontharden van de stad bijvoorbeeld door het toepassen van groene daken. Investeren in het kunnen voorspellen van extreme neerslaggebeurtenissen en daarop anticiperen met maatregelen, bijvoorbeeld met behulp van sturing in het rioolstelsel en oppervlakwater (in samenspraak met HHNK). Duurzaamheid De gemeente Bergen heeft de algemene klimaatsdoelstellingen van de gemeente afgeleid van het Rijksbeleid. Met de vaststelling van het Klimaatbeleidsplan zijn de ambities van de gemeente Bergen stevig neergezet: een scala aan doelstellingen en activiteiten. Speerpunten zijn 2% energiebesparing per jaar t.o.v. 1990, 100% inkoop groene stroom in 2010 en 30% CO2-reductie in 2020 en klimaat neutraal in In het klimaatbeleidsplan heeft de gemeente vastgelegd dat haar grootste inzet is gericht op de eigen gemeentelijke bedrijfsvoering en op woningbouw. Bij alle projecten is de eerste focus gericht op het terugdringen van de energievraag, daarna voor de resterende vraag indien mogelijk duurzame energietechnieken toepassen en in de laatste instantie op efficiënte wijze fossiele brandstoffen inzetten. In het coalitieakkoord is als een van de gezamenlijke uitgangspunten benoemd dat gewerkt gaat worden aan een duurzame toekomst. De nadruk ligt op het behoud en de versterking van de bestaande kwaliteiten van natuur en landschap. Dit is in lijn met de visie van het versterken van het landschap uit het concept waterplan. Hoewel Bergen in 2010 is verkozen tot klimaatvriendelijkste gemeente van Noord-Holland, blijven ook hier een aanscherping van beleid en investeringen noodzakelijk om de landelijke doelstellingen te realiseren. Naast haar ambities heeft de gemeente ook doelstellingen geformuleerd. De gemeente heeft in 2004 een start gemaakt met duurzaam inkopen en dit vastgelegd in het inkoop- en aanbestedingsbeleid. In 2009 heeft het college zich tot doel gesteld al haar producten en diensten zo duurzaam mogelijk in te kopen. Om toepassing van de duurzaamheidsaspecten in de praktijk te bevorderen en te vergemakkelijken is er een 'Handleiding Duurzaam Inkopen' opgesteld. Hierbij is aansluiting gezocht bij de productgroepen van AgentschapNL. Voor de productgroep riolering zijn de duurzaamheidseisen beschreven in "Criteria voor duurzaam inkopen van riolering, versie 1.3, d.d. 21 januari 2010."

85 Bijlage 3 Doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden

86

87 Nummer Functionele eis Maatstaf Meetmethode 1. Inzicht dient te bestaan in de toestand van de riolering 80% van de strengen met een diameter groter dan 300 mm is geïnspecteerd d.m.v. videoinspecties die minder dan 10 jaar oud zijn. 2. De pompen en gemalen dienen in Het aantal storingen aan goede staat te zijn pompinstallaties/ persleidingen bedraagt voor minstens 90% van de installaties minder dan drie stuks per jaar. Rioolinspectiegegevens, rioolbeheersysteem Storingsregistratiesysteem 3. De riolering en hemelwaterstelsels dienen in Maximaal 5% van de jaarlijks geïnspecteerde strengen voldoet Rioolinspectiegegevens, Meerjarig Onderhoudsplan goede staat te zijn niet aan de door de gemeente opgestelde ingrijpmaatstaven. Eventuele noodzakelijke maatregelen worden binnen een jaar uitgevoerd 4. Alle percelen binnen de Alle percelen hebben toegang tot Registratie ongezuiverde lozingen, gemeentegrenzen waar stedelijk de riolering of zijn voorzien van een provinciale ontheffing afvalwater vrijkomt, moeten op de gemeentelijke riolering zijn aangesloten, uitgezonderd situaties waar individuele behandeling doelmatiger is door het bevoegde gezag goedgekeurde en functionele IBA (of een ter beoordeling van de gemeente gelijkwaardig alternatief) met uitzondering van de percelen waarvoor een ontheffing is verkregen van de Provincie 5. Verbetering hydraulisch functioneren riolering Emissiereductie en/of besparing energiekosten ten opzichte van huidige situatie Metingen in het rioolstelsel o.b.v. meetplan riolering, hydraulische berekeningen conform module C2100 van leidraad Riolering 6. De vuilemissie vanuit de riolering Waterkwaliteitsproblemen door Klachtenregistratie (ook van HHNK), moet in verhouding staan tot de functie van het oppervlaktewater vuilemissie vanuit de riolering, zoals erkend door gemeente en operationeel jaarplan, opstellen en uitvoeren van meetplan riolering (uitgedrukt in waterkwaliteit) HHNK, wordt binnen de planperiode verholpen 7. Ongewenste lozingen op de riolering mogen niet plaats vinden Uitvoering toezicht- en handhavingsplan Jaarlijkse rapportage door Milieudienst conform toezicht- en handhavingsplan

88 Nummer Functionele eis Maatstaf Meetmethode 8. Overlast door hemelwater dient te worden beperkt Klimaatbestendige inrichting en Aanpak van wateroverlast in de openbare ruimte Ontwerp herinrichting, Meerjarig Onderhoudsplan, instrumentarium normering wateroverlast. 9. Particuliere perceelseigenaren dragen in eerste instantie zorg voor de inzameling en verwerking van hemelwater 10. Grondwaterover- en onderlast zullen worden beperkt of voorkomen, indien doelmatig 11. Gemeente is aanspreekpunt voor bewoners met betrekking tot grond- en hemelwater 12. Gemeente stuurt actief haar rioleringsactiviteiten aan 13. De middelen bestemd voor de rioleringsactiviteiten moeten doelmatig worden aangewend 14. De gegevens van de riolering, hemelwaterstelsels, en drainage dienen betrouwbaar en actueel te zijn. In geval van nieuwbouw of Plantoetsing, bouwaanvragen herinrichting zal de Inzameling en verwerking van hemelwater van particulieren volgens de afgesproken voorkeursvolgorde worden uitgevoerd. Grondwaterover- en onderlast Registratie en beoordeling aanvragen zullen op basis van aanvragen door door grondwatercoördinator particulieren volgens de afgesproken voorkeursvolgorde en voorwaarden worden aangepakt Grondwatercoördinator en Klachten/meldingenregistratie (grond)waterloket binnen bestaande klachten/meldingenprocedure Op basis van Meerjarig B&W-besluiten over MOP en Onderhoudsplan (MOP) jaarlijkse rapportage hierover rapportage van uitgevoerde activiteiten en gerealiseerde investeringen naar B&W De rioolheffing zal de komende niet Kostendekkingsplan GRP, jaarlijkse meer stijgen dan 4% per jaar en de uitgaven voor de rioleringszorg per inwoner per jaar zijn gelijk of minder dan het gemiddelde conform de Benchmark Rioleringszorg Gegevens over de riolering, hemelwaterstelsels en drainage voldoen aan de eisen van de WION Rijkswaterstaat en voor de riooloverstorten aan de eisen zoals geformuleerd in de nog bestaande WvO-vergunningen begroting, Rapportage Benchmark Rioleringszorg Rapportage en informatie van Kadaster, acceptatie gegevens door HHNK en

89 Nummer Functionele eis Maatstaf Meetmethode 15. Dienstverlening naar burgers Gemeente voldoet aan de gestelde Gemeentelijk klachten/meldingen m.b.t. riolering wordt optimaal servicenormen (waaronder: registratiesysteem door de gemeente aangeboden minstens 95% van de Klachten/meldingen wordt binnen twee werkdagen verholpen, brieven worden binnen 10 werkdagen beantwoord, 90% van de storingen aan pompen wordt binnen 24 uur verholpen) 16. Gemeente is transparant m.b.t. Publicatie servicenormen en Gemeentelijke website haar prestaties op het gebied van jaarlijkse resultaten op internet, riolering alsmede de rapportage MOP en Benchmark Rioleringszorg

90

91 Bijlage 4 Kwaliteitseisen NEN 3398 / NEN 3399

92

93 Basiskwaliteit vrijvervalriolen gemeente Bergen volgens NEN 3398 (2004) Inspectiemethode: camera vanauit riool Hoofdcode Omschrijving hoofdcode Subcode Materiaal Streefkwaliteit BAA deformatie (alleen flexibele buizen) BAB scheur BAC breuk/instorting BAD defectieve bakstenen of defectief metselwerk BAE ontbrekende metselspecie BAF oppervlakteschade A B,C,D,E BAG instekende inlaat BAH defectieve aansluiting BAI indringend afdichtingsmateriaal, ring A indringend afdichtingsmateriaal, anders Z BAJ verplaatste verbinding, axiaal A beton/pvc overig verplaatste verbinding, radiaal B vaar/moer mof/spie verplaatste verbinding, hoelverdraaiing C BAK defectieve lining A,B,C BAL defectieve reparatie BAM lasfouten BAN poreuze buis BAO grondzichtbaar dóór defect BAP holle ruimte zichtbaar dóór defect BBA wortels A B,C BBB aangehechte afzettingen A,B,Z C BBC bezonken afzettingen A,B,C,Z BBD binnendringen van grond A,D B,C,Z BBE andere obstakels AtmZ BBF infiltratie BBG exfiltratie BBH ongedierte BCC kromming in riool BDD waterpeil Klasse volgens NEN 3399/NEN-EN Verklaring kwaliteit OK waarschuwingsmaatstaf ingrijpmaatstaf Geen klasse gedefinieerd in NEN3398

94

95 Bijlage 5 Toetsing huidige situatie

96

97 Toetsing huidige situatie De basis voor het activiteitenprogramma voor de komende jaren, is de vergelijking tussen de huidige situatie en de gewenste kwaliteit, zoals de gemeente Bergen zich heeft voorgenomen in hoofdstuk 3. In deze bijlage is inzicht gegeven in de huidige stand van zaken. Per functionele eis, zoals opgenomen in bijlage 3 is bepaald in hoeverre de huidige situatie voldoet aan de gewenste kwaliteit zoals beschreven in hoofdstuk Inzicht dient te bestaan in de toestand van de riolering In tabel A is aangegeven welke voorzieningen de gemeente met betrekking tot de verbrede rioleringstaken in beheer en eigendom heeft. Verder is in figuur A de verhouding tussen de verschillende stelseltypes (gemengd, gescheiden, IT-riool, persleiding en drukleiding) binnen de gemeente weergegeven. Tabel A: Voorzieningen in beheer bij de gemeente. Voorziening Omvang Vrijverval riolering 212,6 km IT-riool 4,1 km Drukriolering 27,1 km Persleiding 5,5 km Drainage 33 km Pompunits/minigemalen 192 stuks IBA s IBA I 8 stuks IBA II 30 stuks IBA III 19 stuks Giertank 1 stuks Gierkelder 2 stuks Septictank 1 stuks Geen lozing 19 stuks Gemalen 33 stuks Overstorten (incl. interne overstorten) 42 stuks Overige voorzieningen: Tast 1 - lamellenbak 50 m³ Tast 2 - lamellenbak 100 m³ Bergingsinfiltratievoorziening - Eymaplein m³ Bergingsinfiltratievoorziening Pompplein m³ Krattenvelden en IT-Riool parkeerplein Breelaan Bergen Krattenvelden en IT-Riool Grootland Bergen

98 Krattenvelden en IT-Riool Zeeweg, Ruiterweg, Hendrikstr. EaZ Krattenveld Voorstraat Egmond aan Zee Krattenvelden Plan Zuid Egmond aan Ziee Krattenveld Julianastraat Egmond aan Zee 2% 11% 2% 30% Gemengd riool Gescheiden riool IT-riool Drukleiding persleiding 55% Figuur A Verdeling stelseltypes over gemeente Bergen. Opbouw leeftijd vrijverval riolering lengte [km] < periode Figuur B Leeftijd opbouw rioolstelsel gemeente Bergen.

99 Figuur B is een weergave van de aanlegjaren van het vrijverval rioolstelsel. Een klein gedeelte van het stelsel kent een langere levensduur dan de gehanteerde afschrijvingstermijn van 60 jaar. De gemeente heeft sinds 2003, 107 km (dit is circa 49,5%) van haar riolering geïnspecteerd. Vooraf is op basis van putinspecties bepaald welke riolering in de slechtste staat verkeerde. Deze riolering is met rijdende camera geïnspecteerd. Daarnaast heeft de gemeente 22 km aan opleveringsinspecties uit laten voeren (circa 10%). In totaal heeft de gemeente hiermee circa 59,5% van het vrijverval stelsel geïnspecteerd. De komende één tot twee jaar is de gemeente nog bezig de achterstand in de inspecties weg te werken. Daarna wordt overgegaan op een reguliere inspectiefrequentie. De gemeente heeft daarnaast circa 2,5 km drainage geïnspecteerd. De gemeente heeft inzicht in de hoeveelheid voorzieningen en heeft inspectiebeelden van 45% van het stelsel. Daarmee voldoet de gemeente nog niet aan de maatstaf dat 80% van het stelsel geïnspecteerd moet zijn.

100 Conclusie: voldoet gedeeltelijk 2. De pompen en gemalen dienen in goede staat te zijn Jaarlijks vinden onderhoudsinspecties aan de gemalen plaats, deze werkzaamheden zijn extern uitbesteed. Hierbij wordt tevens klein onderhoud uitgevoerd. Storingen aan de gemalen worden eveneens door dit bedrijf verholpen. Alle gemalen en pompunits zijn voorzien van telemetrie. De storinggegevens zijn geanalyseerd. De aard van de meldingen is voor een groot deel terug te leiden tot communicatiestoringen (meer dan ) en buiten beschouwing gelaten. Bij circa 100 gemalen volgt dat deze 3 of meer storingen per jaar kennen. De oorzaken van de storingen zijn divers van aard en dus niet eenduidig te herleiden. De hoogwatermeldingen zijn indicatoren voor hemelwater aangesloten op de drukriolering. Voor deze locaties wordt nader onderzocht of hier inderdaad foutieve aansluitingen zijn. Conclusie: voldoet gedeeltelijk 3. De riolering en hemelwaterstelsels dienen in goede staat te zijn In totaal is circa 50 % van de riolering binnen de gemeente Bergen geïnspecteerd. Momenteel worden de inspectiegegevens van 2009/2010 beoordeeld. De beoordeling vindt plaats op basis van de ingrijpen waarschuwingsmaatstaven, zoals opgenomen in bijlage 4. Per schade en de hoeveelheid schadebeelden in één streng worden de te treffen maatregelen bepaald. Daarbij wordt rekening gehouden met de omgevingsfactoren. Van deze 50% kent circa 20% een ingrijpmaatstaf (voldoet niet aan de gestelde kwaliteitseisen). Met name betreffen dit toestanden die te maken hebben met de waterdichtheid. Verder kent het geïnspecteerde stelsel een behoorlijk aantal waarschuwingsmaatstaven. De beoordeling zal moeten uitwijzen of deze in de toekomst van invloed zijn. Op basis van de eerste inspecties is geconstateerd dat de kwaliteit van de riolering niet op het gewenste niveau ligt. Onduidelijk is welke consequenties dit meeneemt voor de vervangingsplanning. Op dit moment is de gemeente bezig meer inzicht te verwerven in de benodigde vervangingen en de daarmee samenhangende kosten. Voor de eerste drie jaar zijn de meest urgente locaties, op basis van kwaliteitsgegevens, in beeld gebracht. De inhaalinspanning is gepleegd vanuit het kwaliteitsoogpunt van het stelsel, maar ook in het kader van wateroverlast en politieke druk. Momenteel vindt een inhaalslag plaats met betrekking tot de inspectiegegevens. Pas wanneer deze inhaalslag is afgerond kan een volledige vervangingsplanning op basis van kwaliteit worden bepaald. Voor de komende drie jaar zijn op basis van de beschikbare kwaliteitsgegevens, vervangingen bepaalt.

101 Conclusie: voldoet niet 4. Alle percelen binnen de gemeentegrenzen waar stedelijk afvalwater vrijkomt, moeten op de gemeentelijke riolering zijn aangesloten, uitgezonderd situaties waar individuele behandeling doelmatiger is De gemeente heeft het Saneringsplan Ongezuiverde Lozingen Buitengebied uitgevoerd. Na afronding van het saneringsplan is een reductie in de vervuilingseenheden 87,7 % in de kwetsbare gebieden en 87,0% in de zeer kwetsbare gebieden (de gemeente heeft geen niet kwetsbare gebieden) gerealiseerd. Hiermee voldoet de gemeente aan de doelstelling van het saneringsplan. Conclusie: voldoet 5. Verbetering hydraulisch functioneren riolering Bij het opstellen van het GRP is een hydraulische controleberekening uitgevoerd. Bij deze berekening is het functioneren van het hemelwatersysteem bij bui 08 (theoretische kans op voorkomen eenmaal per 2 jaar) en bui 10 (theoretische kans op voorkomen eenmaal per 5 jaar) getoetst. In bijlage 6 is een kort overzicht van de resultaten van de hydraulische berekening gegeven. Voor een volledige beschrijving wordt verwezen naar het basisrioleringsplan (BRP). De gemeente heeft in het kader van de voortgaande werkzaamheden in Egmond aan Zee een onderzoek laten uitvoeren naar de behaalde resultaten in de afgelopen jaren ( Stand van zaken Egmond aan Zee R EDG-irb-V02-NL). De nog resterende maatregelen zijn opgenomen in voorliggend plan. Verder heeft de gemeente voor Egmond aan Zee een gevoeligheidsonderzoek laten uitvoeren. Met behulp van de tool WOLK (WaterOverlastLandschapsKaart) is de situatie nagebootst waarbij 40 mm water zich over het maaiveld door de kern verplaatst. Op basis hiervan kan een uitspraak gedaan worden over de locaties die het meest gevoelig zijn voor wateroverlast. De resultaten hiervan zijn verwoord in notitie N EDG-V01. Daarnaast heeft de gemeente een meetplan opgesteld, dat voorziet in het meten aan 7 (gevoelige) overstorten en 35 gemalen. De gemeente heeft goed inzicht in het hydraulisch functioneren. Voor de bovengrondse situatie geldt dit alleen voor de kern Egmond aan Zee. Voor de overige kernen ontbreekt dit inzicht. De gemeente heeft een meetplan.

102 Conclusie: voldoet gedeeltelijk 6. De vuilemissie vanuit de riolering moet in verhouding staan tot de functie van het oppervlaktewater (uitgedrukt in waterkwaliteit) Uit de emissieberekening voor de gemeente Bergen blijkt dat in de huidige situatie de gemengde rioolstelsels nog niet voldoen aan de basisinspanning. Het maatregelpakket voor de toekomstige situatie is dan ook gedeeltelijk toegespitst op het terugdringen van de vuilemissie, echter ook op het oplossen van de water op straat situaties. Deze maatregelen hebben echter ook een positief effect op de vuiluitworp, doordat extra berging wordt gecreëerd of verhard oppervlak wordt afgekoppeld. De gemeente voldoet in de huidige situatie nog niet aan de basisinspanning. Conclusie: voldoet gedeeltelijk 7. Ongewenste lozingen op de riolering mogen niet plaats vinden De gemeente koppelt waar mogelijk af, door bij werkzaamheden aan de verharding direct een hemelwaterstreng aan te leggen of door huizen op vrijwillige basis individueel af te koppelen. Bij nieuwbouw worden de afkoppelmogelijkheden in overleg tussen de ontwikkelaar en de gemeente verkend. De gemeente hanteert hiervoor geen vastgestelde kaarten of achtergrond document. Op basis van terreinkennis wordt een maatwerk inschatting gemaakt. Op sommige locaties dient het hemelwater volledig op eigen terrein geborgen te worden, hiervoor zijn geen vastgelegde voorschriften. In gebieden waar is afgekoppeld blijft de voorlichting aan bewoners - hoe om te gaan met een hemelwaterstelsel - achterwegen. Hierdoor ontstaat een kans op verontreiniging van bodem of oppervlakte water door foutief gebruik van de hemelwaterriolering. Bij nieuwbouw houdt de gemeente tijdens de uitvoering geen toezicht op de aanleg van de aansluitingen. Hierdoor kunnen eveneens foutieve aansluitingen ontstaan. Daarnaast is de gemeente niet in het bezit van een toezicht- en handhavingsplan om ongewenste lozingen (foutieve aansluitingen) te minimaliseren. Er zijn geen concrete afspraken met de milieudienst gemaakt voor structureel toezicht en handhaving. De gemeente beschikt niet over kaart of plan op basis waarvan duidelijk gecommuniceerd kan worden waar en op welke manier omgegaan moet worden met hemelwater bij nieuwe ontwikkelingen. Daarnaast ontbreekt de voorlichting aan bewoners over hoe om te gaan met gescheiden stelsel. Er vindt geen toezicht plaats op de aanleg van de aansluitingen. Hiermee heeft de gemeente heeft haar doelstelling om waterstromen te scheiden onvoldoende gewaarborgd. Er zijn geen concrete afspraken met de milieudienst gemaakt voor structureel toezicht en handhaving.

103 Conclusie: voldoet niet 8. Overlast door hemelwater dient te worden beperkt De benodigde inspanningen zoals deze naar voren zijn gekomen in het uitvoeringsplan Maatregelen tegen de wateroverlast liggen op schema. De gemeente is volop bezig de voorgestelde maatregelen uit te voeren en waarnodig op basis van onderzoek van de maatregelen, nieuwe oplossingsrichtingen te verkennen. De strandpijp, die nu nog meewerkt om de wateroverlast te verzachten, zal begin 2015 gesloten worden. Daarnaast zijn maatregelen noodzakelijk naar aanleiding van de hydraulische berekeningen en de WOLK. Aan het einde van de looptijd van dit GRP zullen deze maatregelen zijn uitgevoerd met uitzondering van de langjarige afkoppelinspanningen. De gemeente is volop bezig met de uitvoering van het maatregelenpakket om wateroverlast te voorkomen. Naar verwachting zijn de meeste maatregelen aan het einde van de planperiode gerealiseerd met uitzondering van de afkoppelinspanningen. Conclusie: voldoet gedeeltelijk 9. Particuliere perceelseigenaren dragen in eerste instantie zorg voor de inzameling en verwerking van hemelwater In de bouw verordening van de gemeente is opgenomen dat getracht moet worden om het hemelwater in eerste instantie niet aan te sluiten. Of dit mogelijk is hangt mede af van de geo-hydrologische situatie ter plekke. Wanneer lokaal verwerken niet mogelijk is, kan het hemelwater gescheiden aangeleverd worden. Bouwaanvragen worden hieraan getoetst. Conclusie: voldoet 10. Grondwaterover- en onderlast zullen worden beperkt of voorkomen, indien doelmatig De gemeente beschikt over een grondwatermeetnet. Sinds 2002 worden op verschillende locaties tweewekelijks de grondwaterstanden bepaald. Indien dit in het kader van ontwikkelingen relevant is, worden deze gegevens geraadpleegd. Als input voor het opstellen van het Waterplan is in april 2008 in de hele gemeente een enquête uitgevoerd naar grondwateroverlast. De enquête had een responspercentage van 39 %. Iets meer dan de helft van de respondenten (51 %) gaf aan enige vorm van grondwateroverlast te ondervinden. In Egmond en Bergen aan Zee is de frequentie en voorkomen van grondwateroverlast beperkt. In Egmond aan de Hoef zijn verspreid meldingen binnen gekomen.

104 In de andere kernen zijn geclusterde knelpuntlocaties aan te wijzen. In het rapport wordt geconcludeerd dat de overlast vaak veroorzaakt wordt door meerdere aspecten; vroegere aanwezigheid van duinrellen, 18 lage ligging woningen en kruipruimtes, ondiepe slecht doorlatende lagen in de ondergrond en niet op de grondwaterafgestemde bouw. De gemeente vermoed dat een aantal oudere riolen nu drainerend werkt. Om (grond)wateroverlast te voorkomen legt de gemeente bij vervanging van oude, mogelijk lekkende riolen door waterdichte riolen, een drain mee. Dit betreffen alleen die gebieden waar zij grondwateroverlast vermoed of waar grondwaterklachten bekend zijn. Momenteel ontbreekt het inzicht in de aard en omvang van de klachten zoals die in het grondwateronderzoek naar voren zijn gekomen. Nader onderzoek is nodig om te bepalen of de grondwaterproblemen gelijktijdig met overige werkzaamheden in de wijk kunnen worden verholpen. De gemeente streeft er in ieder geval naar de grondwaterproblemen op te lossen wanneer dit in combinatie met andere werkzaamheden mogelijk is. De gemeente beschikt niet over voldoende inzicht in de samenhang tussen het grondwatermeetnet, de waargenomen grondwaterklachten en de vermoedens van drainerende riolen. Daar waar mogelijk en voor zo ver dit doelmatig kan, wordt grondwateroverlast verholpen gelijktijdig met andere werkzaamheden in de openbare ruimte. Conclusie: voldoet gedeeltelijk 11. Gemeente is aanspreekpunt voor bewoners met betrekking tot grond- en hemelwater Als één van de maatregelen uit het waterplan is naar voren gekomen dat de gemeente een (grond)waterloket moet instellen, welke onderdeel kan uitmaken van het Waterloket. Tevens dient een grondwatercoördinator benoemd te worden. Beide zijn nog niet gerealiseerd. Conclusie: voldoet niet 12. Gemeente stuurt actief haar rioleringsactiviteiten aan Jaarlijks vindt een planningscyclus plaats door middel van het opstellen van het operationeel rioleringsplan (ORP). Verantwoording hierover vindt plaats naar college en raad, en publicatie op de website. 18 De duinrellen die vroeger in het landschap aanwezig waren zorgden voor de afvoer van kwelwater uit de duinen. Het landschap is veranderd en de afvoer vanuit de duinen is gestopt en de duinrellen zijn verdwenen uit het landschap (soms gedempt)

105 Conclusie: voldoet 13. De middelen bestemd voor de rioleringsactiviteiten moeten doelmatig worden aangewend In 2009 en 2010 is de rioolheffing meer verhoogd dan in het voorgaande GRP was voorzien (respectievelijk 25 % en 20 %, tegenover 15 % en 11 % begroot). Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de intensieve inspanning voor het tegengaan van wateroverlast en schade in Egmond aan Zee. Conclusie: voldoet 14. De gegevens van de riolering, hemelwaterstelsels, en drainage dienen betrouwbaar en actueel te zijn. De eisen zoals gesteld in de WION zijn: Coördinaten van riolen en drainage mogen niet meer dan één meter afwijken Revisiegegevens moeten binnen 30 dagen na melding worden verwerkt 20 dagen voor uitvoering moet een melding worden gedaan bij het Kadaster De vectorisatie moet in IMKL-formaat Bij uitvoering zijn KLICK-meldingen verplicht Binnen de gemeente wordt momenteel gewerkt aan het stroomlijnen van alle gegevens van de ondergrondse netwerken. Voor de riolering geldt dat alle gegevens (inclusief drainage) up-to-date zijn opgenomen in het rioolbeheersysteem en voldoen aan de eisen volgens de WION. De revisiegegevens worden binnen 30 dagen verwerkt. In de praktijk blijkt dat het aanleveren van de revisiegegevens door de aannemer vaak op zich laat wachten Conclusie: voldoet 15. Dienstverlening naar burgers m.b.t. riolering wordt optimaal door de gemeente aangeboden Afgelopen jaar heeft de gemeente 18 meldingen en klachten ontvangen in relatie tot riolering en stedelijk waterbeheer. De gemiddelde reactietijd hierbij was twee dagen en de gemiddelde oplostijd 5 dagen. De gemeente blijft hiermee binnen de gestelde servicenormen. De gemeente heeft een digitaal klachten/meldingen registratiesysteem.

106 Conclusie: voldoet 16. Gemeente is transparant m.b.t. haar prestaties op het gebied van riolering De servicenormen staan niet op de gemeentelijke website gepubliceerd. De operationele plannen alsmede jaarlijkse resultaten worden eveneens niet gepubliceerd. Conclusie: voldoet niet

107 Bijlage 6 Resultaten hydraulische berekeningen

108

109 Resultaten hydraulische berekeningen In figuur A zijn de resultaten de hydraulische berekeningen weergegeven. De resultaten zijn weergegeven als waking. Waking is de afstand tussen de (maximaal) optredende waterstand in de rioolputten en het maaiveld. Het geeft een indicatie van de afvoercapaciteit van het rioolstelsel. Een waking van 50 cm onder maaiveld betekent dat het rioolsysteem veel minder gevoelig is voor het optreden van water op straat bij diverse zware regenbuien dan als de waking slechts 10 cm is, zie figuur A. Op de locaties aangegeven met de groene kleuren is sprake van een waking van 50 cm onder maaiveld. De kleuren blauw, geel en rood geven een theoretische water op straat situatie weer.

110 >= Sportlaan Jan Scorelpark Meidoornlaan Parkweg Wiertdijkje Gijsbert Pieterszlaan Nesdijk Driehuizerweg Boulevard Hanswijk Noorderstraat Prinses Irenelaan Slotweg Waking pointer >= >= 0.00 >= 0.30 >= 0.80 Visweg Limmenweg Km _10001M.MXD Op basis van het rekenmodel wordt op de locaties zoals weergegeven in tabel A, water op straat berekend.

111 Tabel A Locaties water op straat. Locatie Catrijp Jan Scorelpark Schoorl Meidoornplantsoen Sportlaan Bergen Gijsbert Pieterszlaan Nesdijk Wiertdijkje Bergen aan Zee Parkweg Egmond aan de Hoef Hanswijk/Slotweg Slotweg/Prins Willem Alexanderlaan Prinses Irenelaan/Tiggellaan Driehuizerweg Egmond aan Zee Noorderstraat Boulevard Egmond-Binnen Visweg/Tymonskroft Vennewatersweg/Limmenweg Onderstaand is een aantal locaties nader toegelicht. Nesdijk (Bergen) Waking >= >= >= 0.00 >= 0.30 >= Km _10001M.MXD Figuur B Nesdijk huidige situatie: waking bij bui 8.

112 Mogelijk dat in de buurt Nesdijk te Bergen een te groot oppervlak op het stelsel is aangesloten. Een geschikte maatregel kan zijn ter plaatse het oppervlak af te koppelen. Noorderstraat (Egmond aan Zee) Waking >= >= >= 0.00 >= 0.30 >= Km _10001M.MXD Figuur C Noorderstraat huidige situatie: waking bij bui 8. Ter plaatse van de Noorderstraat te Egmond aan Zee creëert een streng met een te kleine diameter voor opstuwing. Deze opstuwing die een water op straat situatie creëert kan worden opgelost door de buisdiameter te vergroten. Slotweg/Prinses Irenelaan (Egmond aan de Hoef) Waking >= >= >= 0.00 >= 0.30 >= Km _10001M.MXD Figuur D Slotweg en Prinses Irenelaan huidige situatie: waking bij bui 8.

113 Mogelijk dat ter plaatse van Slotweg/Prinses Irenelaan te Egmond aan de Hoef en omgeving een te groot oppervlak op het stelsel is aangesloten. Een geschikte maatregel kan zijn ter plaatse het oppervlak af te koppelen. Sportlaan (Schoorl) Waking >= >= >= 0.00 >= 0.30 >= Km _10001M.MXD Figuur E Sportlaan huidige situatie: waking bij bui 8. Mogelijk dat ter plaatse van de Sportlaan te Schoorl en omgeving een te groot oppervlak op het stelsel is aangesloten. Een geschikte maatregel kan zijn ter plaatse het oppervlak af te koppelen.

114

115 Bijlage 7 Voorzieningen

116

117 Tabel B Kenmerken riooloverstorten gemengde riolering gemeente Bergen. Locatie Locatie Overstort- Overstort x-coördinaat y-coördinaat put nr. niveau breedte volume CZV [m+nap] [m] [m 3 /jaar] [kg/jaar] BE02RO Bergen, Hertshooiweg BE03RO Bergen, Dirk Klompweg BE05RO Bergen, Kievitslaan BE08RO Bergen, Churchillaan BE09ARO Bergen, Landweg BE11RO Bergen, Joost Ivanghlaan BE12RO Bergen, Nesdijk/Meerweg BE13RO Bergen, Nesdijk/Lijtweg BE17RO Bergen, Tast I , SA09RO Aagtdorp, Omloop SC04RO Schoorl, Heereweg SD05RO Schoorldam, Ribesweg SD08RO Schoorldam, Rekerweg SD196 Schoorldam, Tast II , SE01RO Kamperduin, Kleiweg SG02RO Groet, Hargervaart ,488 1, SG03RO Groet, Kievitslaan ,

118 Figuur E overzicht locaties overstorten gemengde riolering gemeente Bergen.

119 Tabel C Kenmerken nooduitlaten gemeente Bergen. Locatie put nr. Locatie Puttype Stelseltype x-coördinaat y-coördinaat EB3261 Egmond Binnen, Kloosterweg Overstortput DWA-riool EB5701 Nooduitlaat DWA-riool EH2098A EH2098 EO4019 EO4019A EH2025 EH2025A MG1301 BV0434 MG2801 SD606 SC270 SC274-SC234 SA124 SA124A EO2300 EO2300A EB2301 Egmond aan den Hoef, Sabine Nooduitlaat van beierenlaan Nooduitlaat Egmond Buitengebied, Overstortput Rinnegommerlaan Nooduitlaat Egmond Buitengebied, Overstortput Driehuizerweg Nooduitlaat Schoorl Buitengebied, Minigemaal Hargervaart Nooduitlaat Schoorl Zuid, Rijksweg Minigemaal Nooduitlaat Schoorl Noord, Scorelpark J. v. Gemaal Overstortleiding naar RWA DWA-riool DWA-riool DWA-riool DWA-riool DWA-riool DWA-riool DWA-riool DWA-riool DWA-riool DWA-riool DWA-riool Schoorl Zuid, Duinweg Gemaal Nooduitlaat DWA-riool DWA-riool Egmond aan den Hoef, Gemaal DWA-riool Herenweg Nooduitlaat Egmond Binnen, Gemaal DWA-riool Noordervelderweg EB2302 Egmond Binnen, Doelen Gemaal DWA-riool

120 Tabel D Kenmerken uitlaten gemeente Bergen. Locatie put nr. Locatie Stelseltype x-coördinaat y-coördinaat BZR27A Bergen aan Zee, Kerkstraat RWA-riool BZR14A Bergen aan Zee, Parkweg RWA-riool BZR9A Bergen aan Zee, Verspyckweg RWA-riool BER1953 Bergen Oost, Cornelis Kooijmanlaan RWA-riool BER1690A Bergen Oost, Dawson-Nes RWA-riool BER1823A Bergen Oost, De Rougemont-Nes RWA-riool BER931A Bergen Oost, De Rougemont-Nes RWA-riool BER694U Bergen Oost, Flo RWA-riool BER1811A Bergen Oost, Guardini-Nes RWA-riool BER1727A Bergen Oost, Haya van Somerenstraat RWA-riool BER1729A Bergen Oost, Haya van Somerenstraat RWA-riool BERO351 Bergen Oost, Irenelaan RWA-riool BER1744A Bergen Oost, Joke Smitstraat RWA-riool BER1933 Bergen Oost, Joost Ivanghlaan RWA-riool BER1013A Bergen Oost, Kerkedijk RWA-riool BER1664A Bergen Oost, Mansholt-Nes RWA-riool BER1828A Bergen Oost, Mansholt-Nes RWA-riool BER1029 Bergen Oost, Molenweidtje RWA-riool R30A Bergen Oost, Piet Boendermakerweg RWA-riool BER1906 Bergen Oost, Prins Hendriklaan RWA-riool BER350B Bergen Oost, Prins Hendriklaan RWA-riool BERO348A Bergen Oost, Prins Hendriklaan RWA-riool BERO348B Bergen Oost, Prins Hendriklaan RWA-riool BER1700A Bergen Oost, Teijlingenlaan van RWA-riool BER1910 Bergen Oost, Westerweg RWA-riool BER689U Bergen Oost, Wetering RWA-riool BER656B Bergen Oost, Zakedijkje RWA-riool BER598A Bergen Oost, Zijl RWA-riool BER1402 Bergen West, Buerweg RWA-riool BER1421 Bergen West, Buerweg RWA-riool BERO493A Bergen West, Burgemeester Lovinklaan RWA-riool BER891A Bergen West, Emmalaan RWA-riool BERO890A Bergen West, Emmalaan RWA-riool BER2139A Bergen West, Grootland RWA-riool BER905 Bergen West, Grootland RWA-riool BER944 Bergen West, Kapelweidtje RWA-riool

121 BER2115A Bergen West, Lindenlaan RWA-riool BERO898A Bergen West, Marijkelaan RWA-riool BERO899A Bergen West, Marijkelaan RWA-riool BER1A Bergen West, Meerweg RWA-riool BER1435A Bergen West, Mosselenbuurt RWA-riool BER318A Bergen West, Nassaulaan RWA-riool BER370A Bergen West, Nassaulaan RWA-riool R11A Bergen West, Oude Bergerweg RWA-riool BER882A Bergen West, Prins Bernhardlaan RWA-riool BERO881A Bergen West, Prins Bernhardlaan RWA-riool BER200A Bergen West, Van Reenenpark RWA-riool BER501A Bergen West, Wilhelminalaan RWA-riool BZR39 Bergen West, Zeeweg RWA-riool BER1621B Bergen West, Ursulinelaan verbeterd gescheiden BER1621C Bergen West, Ursulinelaan verbeterd gescheiden BER1638A Bergen West, Ursulinelaan verbeterd gescheiden BER22A Bergen West, Van Reenenpark verbeterd gescheiden EHR2873 Egmond aan den Hoef, Bijlmansweg dakwater riool EH2710A Egmond aan den Hoef, Bisschopskroet dakwater riool EH2735A Egmond aan den Hoef, Bisschopskroet dakwater riool EH2759 Egmond aan den Hoef, De Oude Watergeul dakwater riool EH2725B Egmond aan den Hoef, Herenweg dakwater riool EH2716A Egmond aan den Hoef, Mosselaan dakwater riool EH2739 Egmond aan den Hoef, Mosselaan dakwater riool EHR1226 Egmond aan den Hoef, Anna van burenlaan RWA-riool EHR1220 Egmond aan den Hoef, Egmonderstraatweg RWA-riool EHR1227 Egmond aan den Hoef, G van ijsselsteinlaan RWA-riool EHR1228 Egmond aan den Hoef, Julianaweg RWA-riool EHR1221 Egmond aan den Hoef, Pr beatrixlaan RWA-riool EHR1222 Egmond aan den Hoef, Pr beatrixlaan RWA-riool EHR1223 Egmond aan den Hoef, Pr beatrixlaan RWA-riool EHR1224 Egmond aan den Hoef, Pr beatrixlaan RWA-riool EHR1231 Egmond aan den Hoef, Pr beatrixlaan RWA-riool EHR1229 Egmond aan den Hoef, Pr margrietlaan RWA-riool EHR1225 Egmond aan den Hoef, Pr w alexanderlaan RWA-riool EHR1168 Egmond aan den Hoef, Rustenburg RWA-riool EHR1208 Egmond aan den Hoef, Slotweg RWA-riool EHR1205 Egmond aan den Hoef, Weg naar de oude veert RWA-riool EHR2543A Egmond aan den Hoef, Ambachtsweg verbeterd gescheiden EHR1233 Egmond aan den Hoef, F. van luxemburglaan verbeterd gescheiden

122 EHR2559 Egmond aan den Hoef, Lamoraalweg verbeterd gescheiden EH5808A Egmond aan den Hoef, Mosselaan verbeterd gescheiden EHR2830A Egmond aan den Hoef, Mosselaan verbeterd gescheiden EZ1510 Egmond aan Zee, Boulevard zuid RWA-riool EZ5801 Egmond aan Zee, Jan dirk zijn dal RWA-riool EZ1586D Egmond aan Zee, Zwartendijk RWA-riool EZ397A Egmond aan Zee, Zwartendijk RWA-riool EZR1814 Egmond aan Zee, Zwartendijk RWA-riool EBW01 Egmond Binnen, Adelbertusweg sint RWA-riool EB3516B Egmond Binnen, Herenweg RWA-riool EBW12 Egmond Binnen, Herenweg RWA-riool EBW13 Egmond Binnen, Kloosterweg RWA-riool EB5802 Egmond Binnen, Limmerweg RWA-riool EBW06 Egmond Binnen, Luilaantje RWA-riool EBW07 Egmond Binnen, Luilaantje RWA-riool EBW14 Egmond Binnen, Meidoornlaan RWA-riool EBW03 Egmond Binnen, Samenweid RWA-riool EB5808 Egmond Binnen, Tymonskroft RWA-riool EB5810 Egmond Binnen, Tymonskroft RWA-riool EB3672 Egmond Binnen, Vennewatersweg RWA-riool EB3608A Egmond Binnen, Visweg RWA-riool EB3800A Egmond Binnen, Visweg RWA-riool SC304A Schoorl Noord, Scorelpark J. v. RWA-riool SR910A Schoorl Zuid, Houtjeslaan RWA-riool SS380A Schoorl Zuid, Sportlaan RWA-riool SS385 Schoorl Zuid, Sportlaan RWA-riool SS387 Schoorl Zuid, Sportlaan RWA-riool SR938B Schoorl Zuid, Voorweg RWA-riool

123 Bijlage 8 Financiële tabellen en resultaten KDP

124

125 In deze bijlage zijn de volgende tabellen opgenomen: Uitgangspunten A.1 Vervanging gemalen A.2 Vervanging persleidingen A.3a Vervanging drukriolering - minigemalen A.3b Vervanging drukriolering - drukleidingen A.3c Vervanging drukriolering - vrijvervalleidingen A.4 Vervanging Randvoorzieningen A.5 Vervanging Vrijvervalriolen B.1 Verbeteringsmaatregelen B.2a Exploitatie B.2b Onderzoek C.1 Bestaande kapitaallasten D.1 Overige inkomsten D.2 Heffingseenheden K.1 Overzicht investeringen vervangingen U.1-1 Heffingsberekening voor scenario 1 U.1-2 Heffingsberekening voor scenario 2 U.1-3 Heffingsberekening voor scenario 3

126 Uitgangspunten versiedatum maart 2011 scenario gemeente Bergen (NH) begrotingsjaar 2011 begin planperiode (GRP) 2011 einde planperiode (GRP) 2015 rekentarief 2010 Afvalwater of enkelvoudig tarief euro/heffingseenheid rekentarief 2010 Hemel-/grondwater (alleen bij gesplitste heffing) euro/heffingseenheid aantal heffingseenheden Afvalwater of enkelvoudige heffing heffingseenheden aantal heffingseenheden Hemel-/grondwater (alleen bij gesplitste heffing) heffingseenheden saldo voorziening Afvalwater of enkelvoudige heffing euro saldo voorziening Hemel-/grondwater (alleen bij gesplitste heffing) euro rente voorziening 0.0% BTW, methode over investeringen en exploitatiekosten ALLEEN OVER EXPLOITATIEKOSTEN BTW, percentage 19.0% inflatiepercentage over eenheidsprijzen investeringen (bron: LR prijspeil 2007) 2.0% gesplitste heffing verdeelsleutel gemengde voorzieningen nee 100% afvalwater 0% hemelwater/grondwater debetrente 5.00% afschrijivingsmethode lineair start afschrijving in jaar na investering rentedeel in jaar van investering 50% rente over gemiddelde boekwaarde afschrijvingstermijnen technisch (levensduur) financieel (afschrijving) vrijvervalriolen gemalen - bouwkundig gemalen - mechanisch-electrisch minipompunits - mechanisch-electrisch persleidingen drukriolering - leidingen drukriolering - vrijvervalriolen randvoorzieningen Tabellen Onderwerp Nummer Omschrijving Bestaande objecten A.1 Vervanging gemalen A.2 Vervanging persleidingen A.3a vervanging drukriolering - minigemalen A.3b vervanging drukriolering - drukleidingen A.3c vervanging drukriolering - vrijvervalleidingen A.4 Randvoorzieningen A.5 Vrijvervalriolen Nieuwe investeringen B.1 Verbeteringsmaatregelen B.2a Exploitatie B.2b Onderzoek Kapitaallasten C.1 Bestaande kapitaallasten C.2 Nieuwe kapitaallasten Inkomsten, niet rioolrecht zijnde D.1 Overige inkomsten D.2 Heffingseenheden Uitkomsten rioolheffingsberekening U.1 Enkelvoudige heffingsberekening U.2 Afvalwaterheffingsberekening U.3 Hemelwaterheffingsberekening Overzichten K.1 Overzicht investeringen vervangingen K.2 Overzicht verrekenbare BTW