rio+ SAMENVATTING GEMEENTELIJK RIOLERINGSPLAN ZEDERIK R O

Transcriptie

1 rio+ SAMENVATTING GEMEENTELIJK RIOLERINGSPLAN ZEDERIK Auteur Datum J. Stok R O

2 SAMENVATTING 1. INLEIDING Voor u ligt het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) van de gemeente Zederik voor de periode Het GRP is in samenwerking opgesteld met het waterschap Rivierenland en de gemeenten Leerdam, Vianen en Gorinchem. De vier gemeenten maken onderdeel uit van het samenwerkingsverband Gemeenschappelijke Afvalwaterketen Alblasserwaard en Vijfheerenlanden (GAAV). Doel van het gezamenlijk opstellen van het GRP is om te komen tot gezamenlijke beleidsuitgangspunten voor de (afval)waterzorg. Naast het gezamenlijke beleidskader is tevens de opbouw van het GRP voor de vier gemeenten identiek. Het GRP is daardoor eenduidig en eenvoudig onderling te vergelijken. Riolering wordt door de meeste mensen als vanzelfsprekend ervaren. Toch is de aanleg van riolering een van de belangrijkste ontwikkelingen geweest bij de verbetering van de volksgezondheid. Het aantal sterftes door ziektes als cholera en tyfus is door de aanleg van riolering drastisch verminderd. Het is daarom dat de riolering een aparte positie inneemt binnen het gemeentelijk takenveld. Er wordt een aparte heffing geind voor riolering, hier staat tegenover dat de gemeente wettelijk verplicht is een Gemeentelijk Rioleringsplan te hebben waarin staat hoe zij het rioolstelsel beheert. Sinds 2008 dient hierbij expliciet ingegaan te worden op 3 zorgplichten: Zorgplicht stedelijk afvalwater Zorgplicht hemelwater Zorgplicht grondwater 2. EVALUATIE PERIODE ONDERHOUD Eens in de 10 jaar wordt het riool gereinigd en geïnspecteerd. Hierbij wordt ieder jaar een volledige kern geïnspecteerd, zodat het aantal geïnspecteerde kilometers per jaar varieert. In de afgelopen jaren zijn de volgende kernen geïnspecteerd: Nieuwland (2010), Hei- en Boeicop (2011), Meerkerk (2012), Lexmond (2013) en Leerbroek (2014). Ameide en Tienhoven worden in 2015/2016 geïnspecteerd. De inspecties zijn beoordeeld en gebruikt om het vervangings-schema verder te optimaliseren. Naast het vrijvervalstelsel wordt jaarlijks een deel van de persleidingen gereinigd, worden de gemalen 1x per jaar gereinigd en worden de kolken 2x per jaar gereinigd. 2

3 VERVANGING De afgelopen jaren is er circa 7 km riolering nieuw aangelegd of vervangen. Er is onder andere riolering vervangen in de Kortenhoevenseweg (Lexmond), Slingerlandstraat (Meerkerk), Koningin Julianastraat (Meerkerk), Prins Bernhardstraat (Meerkerk), Verduinstraat (Nieuwland), Kwakernaak (Nieuwland) en Prinses Marijkeweg (Ameide). Bij nieuwbouw en het merendeel van de vervangingsprojecten is een gescheiden stelsel aangelegd, en wordt het hemelwater niet langer afgevoerd naar de zuivering (afkoppelen). Over het algemeen is de openbare verharding en de voorzijde van de woningen (in overleg met Goed Wonen Zederik) afgekoppeld. Sinds 2010 worden jaarlijks circa 25 drukgemalen preventief gerenoveerd. In 2012 zijn 8 grotere gemalen volledig mechanisch en elektrotechnisch gerenoveerd. GEMAAL NIEUWLAND Door het buiten werking stellen van de zuiveringen Meerkerk en Leerbroek zijn er door het Waterschap Rivierenland in nieuwe rioolgemalen geplaatst. Op één van deze gemalen in Nieuwland wordt meer water geloosd dan vooraf berekend. Dit komt voornamelijk door het op de drukriolering aangesloten hemelwater. Het gemaal Nieuwland heeft daardoor regelmatig problemen om de aangeboden hoeveelheid water te verwerken. In overleg met het waterschap is het afvoerdebiet van het gemaal Leerbroek richting Nieuwland naar beneden gebracht. Daarnaast zijn 2 overstortmeters geplaatst om te monitoren of de afname van het debiet extra overstorten tot gevolg heeft. In 2016 wordt tevens onderzocht waar er sprake is van foutieve hemelwateraansluitingen op het drukriool en vacuumriool. Foutieve hemelwateraansluitingen zullen van het riool afgekoppeld worden om de afvoer naar het gemaal Nieuwland verder te beperken. WATERKWALITEITSSPOOR In 2012 is een waterkwaliteitsspoor uitgevoerd. In het waterkwaliteitsspoor worden 17 overstorten benoemd die in theorie een aandachtspunt of (urgent) knelpunt zijn voor de waterkwaliteit. 9 van deze overstorten zijn in 2015 voorzien van een overstortmeter. Nadat op de overstortlocaties 1 jaar gemeten is wordt nogmaals beoordeeld of de overstorten daadwerkelijk ook in de praktijk een knelpunt zijn. STEDELIJK WATERPLAN Ten behoeve van het stedelijk waterplan heeft de gemeente een duiker aangelegd onder Burggraaf (ter hoogte van de begraafplaats), is een natuurvriendelijke oever aangelegd langs de Geer en is de singel Meerkerk opnieuw beschoeid. Voor 2016 staan er nog watercompensatie maatregelen gepland in Ameide en Lexmond. PERSONEEL EN FINANCIEN De huidige capaciteit voor riolering (2,0 fte) is relatief laag ten opzichte van de geadviseerde capaciteit op basis van de Leidraad Riolering (2,6 fte). De projecten uit het GRP zijn binnen het budget uitgevoerd. De rioolheffing bedraagt voor woningen in ,- vastrecht plus 1,66 per verbruikte m3 drinkwater. 3

4 3. GEWENSTE SITUATIE / MISSIE De gemeenten en waterschap van GAAV streven naar een duurzame en doelmatige invulling van de rioleringszorg, waarbij bescherming van de volksgezondheid, kwaliteit van de leefomgeving, behoud van droge voeten en bescherming van de bodem, het grond- en oppervlaktewater gewaarborgd zijn. De gezamenlijke missie met betrekking tot de drie zorgplichten is: Zorgplicht afvalwater. We willen een duurzame en doelmatige inzameling, afvoer en zuivering van afvalwater bewerkstelligen tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten. Het inzamelen en transporteren van afvalwater doen we ten behoeve van de volksgezondheid adequaat en emissies naar bodem, lucht en oppervlaktewater voorkomen we zoveel mogelijk. Ook overlast voor burgers beperken we zoveel mogelijk. Zorgplicht hemelwater. Waterneutraal bouwen is een uitgangspunt. Voor zover burgers en bedrijven redelijkerwijs niet zelf het hemelwater kunnen verwerken, willen wij aan de slag met een duurzame en doelmatige inzameling en verwerking van hemelwater. In de verwerking van hemelwater zien we een taak voor overige voorzieningen in de openbare ruimte. Transport over en berging van hemelwater op straat vinden we acceptabel en kan zelfs een doelmatig uitgangspunt zijn. Belangrijke voorwaarde is dat dit niet leidt tot onacceptabele overlast. We willen niet dat water woningen en andere gebouwen binnenstroomt of op andere wijze materiële schade tot gevolg heeft. Er mag geen risico voor de volksgezondheid optreden. We willen dat water op straat beperkt blijft tot een kleine schaal, niet te lang aanhoudt en dat gebieden met een belangrijke economische of veiligheidswaarde niet worden belemmerd. Zorgplicht grondwater. We streven na dat de grondwaterstanden binnen de gestelde randvoorwaarden op natuurlijk wijze kunnen fluctueren zonder dat hierdoor overlast wordt ervaren als gevolg van structureel te hoge of te lage grondwaterstanden. Het grondwaterbeleid is gericht op het zo min mogelijk verplaatsen van grondwater, ofwel een zogenaamde hydrologisch neutrale inrichting. Indien grondwater toch wordt verplaatst, verdient het de voorkeur dit niet via de riolering af te voeren naar de rioolwaterzuivering, maar naar oppervlaktewater. We beschikken over voldoende inzicht in de grondwaterhuishouding om meldingen en klachten zorgvuldig en adequaat af te handelen. Structurele grondwaterproblemen op nieuwbouwlocaties worden voorkomen door in de wijze van bouwen en bouwrijp maken rekening te houden met de geohydrologische situatie. 4. HUIDIGE SITUATIE EN TOETSING De gemeente Zederik kent 3 grotere kernen (Ameide, Lexmond en Meerkerk) en vier kleine kernen (Nieuwland, Hei en Boeicop, Tienhoven en Leerbroek). Deze kernen worden omgeven door een uitgestrekt buitengebied met grote lengtes aan drukriolering. De kernen Lexmond en Hei en Boeicop lozen op de zuivering in Vianen. De andere kernen lozen op de zuivering Schelluinen. In de gemeente zijn 4 percelen niet aangesloten op de riolering. Deze percelen zijn voorzien van een individuele zuivering (IBA). De gemeente is verantwoordelijk voor het beheer van deze voorzieningen. 4

5 In Zederik is in totaal ruim 84 kilometer vrijverval-riolering aanwezig, de oudste vrijverval-riolering is uit In het buitengebied ligt daarnaast nog 86 kilometer persleiding en 6 kilometer vacuümleiding. Vrijwel alle persleidingen zijn na 1970 aangelegd, met een grote aanlegpiek in de periode Door het relatief jonge stelsel van Zederik is de kwaliteit relatief goed. Over het gehele stelsel bezien heeft 82% van het riool een goede kwaliteit. 5. STRATEGIE De strategie voor de komende jaren richt zich allereerst op het op een kwalitatief goed niveau houden van het bestaande areaal. Vrijvervalriolering wordt eens in de 10 jaar gereinigd en geïnspecteerd, gemalen worden jaarlijks gereinigd en geïnspecteerd en de kolken worden twee keer per jaar gereinigd. Voor de vrijverval riolering wordt een theoretische levensduur gehanteerd van 60 jaar. Voor vervanging van riolering zijn de komende 5 jaar al projecten bepaald. Het benodigde budget bedraagt: Meerkerk: Iepenhof woonstraat/parkeerterrein Blommendaal (gedeeltelijk) Leerbroek: Leerbroekseweg (gedeeltelijk) Ameide: Fransestraat, Nieuwstraat, J.W. van Puttenstraat (gedeeltelijk), Meerkerk: Bakkershof Tienhoven: Kweldam Lexmond: Bastiaan Bosstraat Ameide: Doelakkerweg Nieuwland: Kerkstraat, Burg. Berendstraat, J. Poldermanstraat In de 5 jaar hierop volgend is jaarlijks gemiddeld per jaar benodigd. Vanaf 2026 gaan de kosten voor vervanging sterk stijgen. Relatief veel riolering is aangelegd in de periode 1966 tot Deze riolering bereikt vanaf 2026 de theoretische levensduur van 60 jaar. Jaarlijks worden circa 25 (druk)gemalen gerenoveerd. Vervanging van persleidingen is de komende periode nog niet aan de orde. Voor optimalisatie van het stelsel en het waterkwaliteitsspoor is een investeringsbudget van gereserveerd. Met dit budget worden de foutieve aansluitingen in de drukrioleringsgebieden achter gemaal Nieuwland opgespoord en aangepakt. Draaiuren van gemalen zullen daardoor afnemen, dit levert een reductie op van het energieverbruik. Daarnaast wordt bij 9 overstorten een jaar gemonitord en bepaald of maatregelen noodzakelijk zijn ten behoeve van de waterkwaliteit. 6. MIDDELEN EN KOSTENDEKKING PERSONEEL De huidige personele middelen zijn vergeleken met kengetallen vanuit stichting Rioned. Uit deze vergelijking volgt dat de huidige capaciteit voor riolering (2,0 fte) relatief laag is ten opzichte van de geadviseerde capaciteit op basis van de Leidraad Riolering (2,6 fte). 5

6 FINANCIEN Voor de financiële dekking zijn twee varianten doorgerekend. Variant 1 beschrijft de huidige werkwijze bij de gemeente Zederik en is vastgesteld in de financiële kaderstelling voor het GRP (raadsbesluit 15 december 2014). Bij deze variant worden alle investeringen afgeschreven over 15, 25 of 40. De heffing per m3 stijgt hierbij in 2019 met 2,5% en in 2020 met 3,5%. De heffing per aansluiting blijft tot en met 2020 constant op 40,-. Na 2020 zal de heffing (vast recht en vebruikte m3 s) jaarlijks met 3% moeten stijgen. Nadeel van deze variant is dat de kapitaallasten toenemen tot ruim 2,0 miljoen in 2040 en vervolgens ook altijd rond deze waarde blijven steken. De rioolheffing blijft daardoor ook op de lange termijn hoog. In variant 2 wordt bij nieuwe investeringen niet langer afgeschreven. Alle nieuwe investeringen betreffende riolering en gemalen worden direct uit de inkomsten van de rioolheffing betaald. Voordeel hierbij is dat de kapitaalslasten niet toenemen, en deze kapitaalslasten voor een toekomstige generatie dus nul zijn ( 0 vanaf 2056). Om de overstap van afschrijven naar direct betalen mogelijk te maken is echter in 2016 en 2017 een forse stijging (37% en 14% per jaar, exclusief inflatiecorrectie) in de rioolheffing noodzakelijk. Deze stijging is noodzakelijk omdat de voorziening op dit moment niet voldoende is om de toename in uitgaven door de directe financiering op te kunnen vangen. De consequenties van een overstap naar directe financiering zijn groot. De rioolheffing stijgt in 2 jaar in totaal met 56%. Geadviseerd wordt daarom om het huidige beleid, met afschrijven van investeringen te handhaven. Na de vastgestelde tariefstijgingen (2,5% in 2019 en 3,5% in 2020) stijgt de rioolheffing geleidelijk met 3%. Bij deze stijging is geen rekening gehouden met inflatiecorrectie. Variant 1: afschrijven Variant 2: niet afschrijven Vast /m3 1,66 1,66 1,66 1,70 1,76 1,81 1,87 1,92 1,98 2,04 % 0,0% 0,0% 0,0% 2,5% 3,5% 3,0% 3,0% 3,0% 3,0% 3,0% Vast /m3 2,27 2,59 2,59 2,59 2,59 2,59 2,59 2,59 2,59 2,59 % 37,0% 14,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 6