DERDE NOTA WADDENZEE. deel 2: reacties op ontwerp planologische kernbeslissing ...

Transcriptie

1 Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer November deel 2: reacties op ontwerp planologische kernbeslissing DERDE NOTA WADDENZEE

2 DERDE NOTA WADDENZEE Deel 2: reacties op ontwerp planologische kernbeslissing 1

3 2

4 Brief van de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Aan de voorzitters van de Tweede en Eerste Kamer der Staten-Generaal Den Haag, november 2001 Hierbij bied ik, als coördinerend minister voor het Waddenzeebeleid, u deel 2 van de planologische kernbeslissing Derde Nota Waddenzee aan. Hierin zijn de reacties op de ontwerp PKB Derde Nota Waddenzee opgenomen. Pkb deel 2 bevat de volgende onderdelen: de rapportage hoofdlijnen uit de inspraak ; het verslag van het bestuurlijk overleg tussen rijk, waddenprovincies en waddengemeenten over pkb deel 1 van de Derde Nota Waddenzee, gehouden op 11 juni 2001; het verslag van het bestuurlijk overleg tussen rijk en het Productschap Vis over pkb deel 1 van de Derde Nota Waddenzee, gehouden op 26 juni 2001; het advies van de Waddenadviesraad over pkb deel 1 van de Derde Nota Waddenzee dat aan mij is uitgebracht. De minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, J.P. Pronk 3

5 4 reacties op ontwerp planologische kernbeslissing

6 REACTIES OP ONTWERP PLANOLOGISCHE KERNBESLISSING Inhoudsopgave Deel A Hoofdlijnen uit de inspraak Deel B Deel C Verslag van het bestuurlijk overleg tussen rijk, waddenprovincies en waddengemeenten over pkb deel 1 van de Derde Nota Waddenzee, gehouden op 11 juni Verslag van het bestuurlijk overleg tussen rijk en het Productschap Vis over pkb deel 1 van de Derde Nota Waddenzee, gehouden op 26 juni Deel D Advies van de Waddenadviesraad over pkb deel 1 van de Derde Nota Waddenzee

7 6 reacties op ontwerp planologische kernbeslissing

8 DEEL A Hoofdlijnen uit de inspraak 7

9 8 reacties op ontwerp planologische kernbeslissing

10 HOOFDLIJNEN UIT DE INSPRAAK Inhoudsopgave 0. Hoofdlijnen uit de inspraak Aard en omvang van de inspraakreacties Hoofdlijnen van de inspraakreacties Aard en kader van de nota Aard en werkingssfeer van de pkb Planhorizon en planperiode Gebiedsbegrenzing Internationaal kader Beleidsuitgangspunten Doelstellingen voor de Waddenzee Ontwikkelingsperspectief voor de Waddenzee Beleidskeuzen Ruimte voor natuur Ruimte voor menselijke activiteiten a. Gesloten gebieden b. Inpolderingen c. Veiligheid d. Scheepvaart e. Burgerluchtvaart f. Offshore-installaties g. Kabels en buisleidingen h. Haven- en industriegebieden i. Bebouwing j. Baggerspecie k. Diepe delfstoffen l. Windenergie m. Ontgrondingen n. Archeologie o. Recreatie p. Visserij q. Militaire activiteiten r. Pierenwinning hoofdlijnen uit de inspraak 9

11 4. Afwegingskader Karakter en reikwijdte van het afwegingskader Omschrijvingen Afwegingscriteria Afwegingsmethodiek Doorwerking en evaluatie van het Waddenzeebeleid Doorwerking van beleid Externe werking Monitoring, onderzoek en evaluatie Bestuurlijke organisatie en overige onderwerpen Bestuurlijke organisatie Begrippen en definities Gevolgde (inspraak)procedure en consultaties Bijlage: Lijst met insprekers reacties op ontwerp planologische kernbeslissing

12 REACTIES OP ONTWERP PLANOLOGISCHE KERNBESLISSING Hoofdstuk 0 Hoofdlijnen uit de inspraak 0.1 Aard en omvang van de inspraakreacties Aantal reacties en herkomst van de reacties De ontwerp-planologische kernbeslissing Derde Nota Waddenzee (pkb deel 1) heeft in de periode van 14 februari tot en met 8 mei 2001 ter inzage gelegen, op 26 plaatsen bij rijk, waddenprovincies en waddengemeenten. In die periode heeft het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) samen met de ministeries van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij (LNV), Verkeer en Waterstaat (V&W), Economische Zaken (EZ) en Defensie drie openbare informatieavonden georganiseerd in Delfzijl, Harlingen en Den Helder. Daarnaast zijn door de genoemde ministeries acht informatiebijeenkomsten verzorgd op uitnodiging van alle afzonderlijke waddeneilandbesturen, de gezamenlijke waddenprovincies, de werkgeversorganisatie VNO-NCW-Noord en de Zeeuwse gemeenten Reimerswaal en Schouwen-Duiveland. De informatiebijeenkomsten werden bezocht door in totaal ca. 650 personen. Naar aanleiding van de terinzagelegging en de informatieavonden zijn door het ministerie van VROM 234 inspraakreacties ontvangen, namens 306 insprekers. De insprekers hebben gezamenlijk zo n 1200 schriftelijke opmerkingen gemaakt over de tekst van pkb deel 1 en de nota van toelichting. Tabel 1 geeft een overzicht van de herkomst van de inspraakreacties. De meeste reacties zijn afkomstig van organisaties van bedrijven en verenigingen verdeeld over diverse maatschappelijke sectoren. In totaal hebben 137 bedrijven en verenigingen, 75 burgers en 22 overheidsorganisaties hun reactie(s) op pkb deel 1 schriftelijk kenbaar gemaakt. Bijlage 1 geeft een overzicht van alle insprekers. Enkele insprekers verwijzen in hun reactie naar de inspraakreactie van een andere inspreker, die zij volledig ondersteunen of als een aanvulling zien op hun eigen reactie. Een relatief groot aantal reacties is afkomstig van recreatieorganisaties uit het hele land en van burgers en recreatieorganisaties uit Texel. Daarnaast hebben ook de drie waddenprovincies en alle waddengemeenten, al of niet gezamenlijk, een schriftelijke reactie op pkb deel 1 gegeven. Verschillende organisaties hebben namens meerdere insprekers èèn uitgebreide reactie opgesteld. De uitgebreide reacties bevatten veelal meerdere opmerkingen over verschillende onderwerpen. Dat geldt vooral voor de organisaties uit de hoek van natuur en milieu, het bedrijfsleven en de recreatie. Het aantal insprekers van met name die organisaties is dus groter dan de tabel laat zien. hoofdlijnen uit de inspraak 11

13 Tabel 1 Karakteristiek van de inspraakreacties Categorie insprekers Totaal Totaal (%) Geografische spreiding van de reacties Waddeneilenaden Burgers 75 32% Organisaties % - Energie 6 3% Recreatie 59 25% Kleine luchtvaart 13 6% Visserij 11 5% Landbouw 5 2% Bedrijfsleven 14 6% Onderzoek 2 1% Grondeigenaren 1 <1% Politiek 8 3% Natuur en milieu 17 7% Overheid 22 10% - Gezamenlijke provincies 1 <1% Gemeenten 16 7% Waterschappen 2 1% Overig 4 2% Totaal Totaal (%) 100% 32% 18% 14% 17% 18% Fryslân Noord-Holland Groningen Overig De hoofdlijnen van alle inspraakreacties worden hierna besproken. Vanaf hoofdstuk 1 is voor elk thema een uitgebreide samenvatting van de ontvangen inspraakreacties te vinden. Omwille van de helderheid zijn de reacties gerangschikt volgens de indeling van pkb deel 1. Omwille van de herkenbaarheid voor de insprekers zijn de opmerkingen uit de inspraakreacties door middel van voetnoten voorzien van een verwijzing naar de insprekers. 0.2 Hoofdlijnen van de inspraakreacties De inspraakreacties zijn inhoudelijk van hoge kwaliteit; bezwaren en verzoeken zijn over het algemeen onderbouwd met argumenten en heldere verwijzingen naar bijvoorbeeld onderzoeken en andere beleidskaders. In veel gevallen wordt er door de insprekers duidelijk terugverwezen naar de onderdelen en de teksten van de ontwerp-pkb en de nota van toelichting Algemene opmerkingen over de pkb Evenwicht tussen natuur en menselijke activiteiten Een groot aantal insprekers, zowel natuur- en milieuorganisaties, particulieren, als organisaties die een sociaal-economisch belang vertegenwoordigen, onderschrijven de hoofddoelstelling voor de Waddenzee zoals het kabinet die heeft geformuleerd. Veel insprekers, zowel individuen, belangenorganisaties, het bedrijfsleven als de waddengemeenten vinden de beleidskeuzen die het kabinet voorstelt in deel 1 van de pkb echter onevenwichtig. Zij stellen dat de nadruk in deze keuzen te veel ligt op de ecologische functie van het waddengebied. Opgemerkt 1 Waarvan 52 reacties uit Texel 12 reacties op ontwerp planologische kernbeslissing

14 wordt dat dit niet alleen ten koste gaat van de sociaal-economische ontwikkelingsmogelijkheden voor het kustgebied en de waddeneilanden, maar ook van de vrijheid van haar inwoners. Men vindt dat het ontwikkelingsperspectief waarin ook ruimte is voor duurzame sociaal-economische en toeristisch-recreatieve ontwikkelingen zo niet kan worden gerealiseerd. Vooral de gemeenten en het regionale bedrijfsleven missen in dat verband een meer offensief beleid in de vorm van een ontwikkelingsprogramma om de doelstellingen op sociaaleconomisch gebied te realiseren. Zij stellen dat in de pkb alleen maar wordt aangegeven wat er niet mag, terwijl er juist aandacht nodig is voor wat er wel mag en kan. De natuur- en milieuorganisaties vinden de voorgestelde beleidskeuzen van het kabinet eveneens onevenwichtig en vragen ook om een meer offensief beleid, maar dan gericht op bescherming van natuur en landschap. Zij vinden dat het kabinet met twee maten meet: enerzijds is er het streven naar een duurzame bescherming en ontwikkeling van de Waddenzee als natuurgebied en als uniek open landschap, anderzijds wordt er (te) veel ruimte geboden aan bestaande èn aan nieuwe grootschalige activiteiten die de kwaliteit van de Waddenzee bedreigen. Gesteld wordt dat alleen een meer offensief beschermingsbeleid die kwaliteit kan waarborgen. Grootschalig versus kleinschalig gebruik Veel insprekers constateren een tweede onevenwichtigheid in de voorgestelde beleidskeuzen van het kabinet. Het gaat hierbij om de constatering dat in de pkb kleinschalige activiteiten onevenredig worden beperkt in vergelijking tot bepaalde grootschalige activiteiten. Dit terwijl kleinschalige activiteiten, zoals recreatie en sommige vormen van visserij en pierenwinning, al van oudsher door de lokale bevolking in de Waddenzee worden ondernomen. De voorgestelde beleidsruimte voor militaire activiteiten, grootschalige schelpdiervisserij en de eventuele oprichting van een windturbinepark langs de Afsluitdijk staat voor veel insprekers symbool voor grootschalige activiteiten die niet passen binnen de hoofddoelstelling voor de Waddenzee. Diverse insprekers merken op dat het toestaan van dergelijke grootschalige activiteiten het draagvlak bij de lokale bevolking voor het beleid ten aanzien van de meer kleinschalige activiteiten ondermijnt. Werkingssfeer en reikwijdte Over de beoogde werkingssfeer en reikwijdte van de pkb wordt door de insprekers wezenlijk verschillend gedacht. Vooral de waddengemeenten, de waddenprovincies en het bedrijfsleven vinden dat de werkingssfeer en de reikwijdte van de pkb te ver gaan. Vanuit dat standpunt worden kanttekeningen geplaatst bij het aantal concrete beleidsbeslissingen en bij de externe werking van het Waddenzeebeleid. Het gaat hen bij dit laatste ook om de toepassing van het afwegingskader voor nieuwe activiteiten buiten het pkb-gebied. Bovendien vindt men dat de sociaal-economische belangen van Den Helder, Harlingen, Lauwersoog en het Eemsmondgebied een lager beschermingsniveau rechtvaardigen dan gebieden met primair een natuurfunctie. Gemeenten en bedrijfsleven zijn van mening dat op deze manier de lokale bestuurlijke autonomie te zeer wordt beperkt en de mogelijkheid wordt hoofdlijnen uit de inspraak 13

15 ontnomen om op het eigen grondgebied zelf een gedegen afweging te maken tussen sociaal-economische- en natuurbelangen. De natuur- en milieuorganisaties pleiten juist voor een uitbreiding van de werkingssfeer van de pkb. Zo vragen zij het kabinet bijvoorbeeld om het pkbgebied en het aantal concrete beleidsbeslissingen uit te breiden. Gelijkheidsbeginsel versus maat werk De verschillende categorieën insprekers verschillen sterk in hun visie op de vraag of het beleid gebaseerd moet zijn op toepassing van het gelijkheidsbeginsel of dat het juist maatwerk moet leveren. Deze visies vinden bijvoorbeeld hun weerslag in de meningen over de al dan niet universele toepassing van het afwegingskader. Concreet gaat het bijvoorbeeld over de strengere beoordeling van de milieueffecten van diepe delfstoffenwinning ten opzichte van de effecten van andere activiteiten en over de afweging van de ruimte voor kleinschalige versus grootschalige activiteiten. Vooral recreanten en vissers dringen aan op meer maatwerk in het beleid. Zij vragen het kabinet bijvoorbeeld meer uitzonderingsbepalingen in de pkb op te nemen inzake kleinschalige activiteiten, gezien hun beperkte effecten. Presentatie van het pkb-beleid Over het algemeen is er waardering voor de heldere opbouw en schrijfstijl van de pkb. Kritiek is er ook: deze richt zich vooral op de begripsomschrijvingen, op het ontbreken van definities en op verschillende kaarten die volgens de insprekers onvolledig, onduidelijk of onjuist zijn. Meest gemaakte opmerkingen De beleidskeuzen voor recreatie geven aanleiding tot de meeste reacties (250 opmerkingen). Overige beleidskeuzen die aanleiding geven tot veel reacties en opmerkingen zijn: de gebiedsbegrenzing, de scheepvaart, windenergie, visserij, militaire activiteiten, het afwegingskader en de doorwerking en externe werking van de pkb Hoofdlijnen van de opmerkingen per onderwerp Aard en werkingssfeer van de pkb Als algemene reactie op de tekst van pkb deel 1 en de nota van toelichting hebben veel insprekers het kabinet vragen gesteld over de relatie tussen de voorgestelde beleidskeuzen in de Derde Nota Waddenzee en de beleidsuitspraken in andere beleidsnota s op het gebied van onder meer ruimtelijke ordening, economie, luchtvaart, visserij en natuurbescherming. Gevraagd wordt bijvoorbeeld welk beleid voorrang heeft, of het afwegingskader in de pkb strenger mag zijn dan de afwegingskaders uit het natuurbeleid, of de pkb van invloed mag zijn op wettelijke kaders buiten de ruimtelijke ordening en of de pkb zelf moet worden getoetst aan de Habitatrichtlijn. Verschillende insprekers maken bezwaar tegen het aantal concrete beleidsbeslissingen in de pkb. Aangegeven wordt dat hiermee de beleidsvrijheid van gemeenten en provincies onnodig wordt beperkt. Provincies, gemeenten en insprekers uit het bedrijfsleven vinden het bovendien onaanvaardbaar dat in pkb deel 1 concrete beleidsbeslissingen zijn gefor- 14 reacties op ontwerp planologische kernbeslissing

16 muleerd voor het gebied buiten de pkb-grenzen. Daarentegen vinden de natuur- en milieuorganisaties dat juist een uitbreiding van het aantal concrete beleidsbeslissingen nodig is, om zo een betere doorwerking van het beleid naar provincies en gemeenten te bereiken. Planhorizon en planperiode Insprekers geven expliciet aan in te stemmen met de voorgenomen verlenging van de planperiode tot 10 jaar. Zij stellen evenwel dat deze verlenging geen belemmering mag zijn voor nieuwe gewenste ontwikkelingen. Gebiedsbegrenzing De gebiedsbegrenzing van de pkb geeft aanleiding tot veel reacties. De meeste insprekers geven aan dat het hanteren van verschillende gebiedsgrenzen (pkb-gebied, Natuurbeschermingswet, EHS, Vogelrichtlijn, Habitatrichtlijn, enz) onduidelijk is en complex en bovendien het risico geeft op juridische complicaties. Om die complexiteit te beperken verzoeken de natuurbeschermingsorganisaties om het pkb-gebied uit te breiden in noordelijke richting tot de grenzen van het Vogelrichtlijngebied. Daarnaast bevatten de inspraakreacties nog verschillende andere verzoeken, zoals het instellen van een vrijwaringzone rond de zeehavens, het schrappen van ondermeer het Marsdiep uit het pkb-gebied en het vervangen van de aangegeven Rijksgrens tussen Nederland en Duitsland door de grenzen van het met Duitsland betwiste gedeelte van het Eems-Dollardgebied. Onduidelijkheid en onbegrip zijn er tenslotte bij de voorgestelde grenzen van het waddengebied en het niet noemen van de grenzen van het gebied waarvoor de externe werking geldt. Internationaal kader De Verklaring van Stade en het daarbij horende Trilaterale Waddenzeeplan staan centraal in veel reacties over het internationaal kader. Het voorgestelde beleid is volgens veel insprekers in strijd met deze internationale verklaring, omdat daarin is vastgelegd dat de mogelijkheden voor de sociaal-economische ontwikkeling van de bevolking van het gebied moeten worden gewaarborgd. Maar ook op andere specifieke punten is strijdigheid geconstateerd met het Trilaterale Waddenzeeplan. De mogelijke aanwijzing van de Waddenzee tot een Internationaal Park leidt tot verschillende reacties, variërend van bezorgdheid over de gevolgen voor de sociaal-economische ontwikkelingen tot een pleidooi voor meer duurzame internationale samenwerking door bijvoorbeeld de provincies en de natuur- en milieuorganisaties. De pkb-teksten over het met Duitsland betwiste Eems- Dollardgebied worden voor onze oosterburen nogal ongelukkig genoemd. Men reikt tekstvoorstellen aan die Duitse bezwaren kunnen wegnemen. Doelstellingen voor de Waddenzee Veel insprekers, waaronder organisaties die een sociaal-economisch belang vertegenwoordigen, onderschrijven de hoofddoelstelling voor de Waddenzee zoals het kabinet die heeft geformuleerd. Over de wijze waarop deze hoofddoelstelling is uitgewerkt lopen de meningen hoofdlijnen uit de inspraak 15

17 echter uiteen. Met name gemeenten en het bedrijfleven vinden de hoofddoelstelling eenzijdig gericht op ecologie en verzoeken om ook de sociaal-economische functie van de Waddenzee op te nemen in de hoofdoelstelling. Natuurbeschermingsorganisaties zijn juist van mening dat een meer offensief beschermingsbeleid tot uitgangspunt van beleid moet worden gekozen. In dat opzicht is verheugd gereageerd op de uitbreiding van de doelstellingen voor de Waddenzee met landschappelijke aspecten. Ontwikkelingsperspectief De waddenprovincies vinden het toekomstbeeld inspirerend, al valt hen de uitwerking tegen. Natuur- en milieuorganisaties vinden dat duurzame ontwikkeling slechts in dient te gaan op de toekomstige natuur- en landschapswaarden en hooguit waarborgen moet bevatten ten aanzien van bereikbaarheid en veiligheid. Sociaal-economische ontwikkelingen zijn volgens de organisaties alleen mogelijk indien deze niet in strijd zijn met de doelstelling en dienen dus eigenlijk niet opgenomen te worden in het ontwikkelingsperspectief. Zij hebben dan ook bezwaar tegen het lange termijnplan voor militaire activiteiten daar deze, gezien de milieubelasting, niet passen in een duurzaam ontwikkelingsperspectief. Ook de waddenprovincies geven aan dat een duurzame ontwikkeling volgens hen zou moeten inhouden dat gestreefd wordt naar een verdere vermindering van de militaire activiteiten in de planperiode. Als toevoeging aan het ontwikkelingsperspectief stellen de natuur- en milieuorganisaties naast areaalvergroting van kwelders ook de verjonging van kwelders voor. Tevens missen zij in het ontwikkelingsperspectief de aspecten klimaatverandering en zeespiegelstijging. Beleidskeuzen voor natuur Zowel de provincies, de gemeenten als de natuur- en milieuorganisaties geven het kabinet aan dat de beoogde ontwikkeling van een zo natuurlijk mogelijk ecosysteem onvoldoende concreet is uitgewerkt. Zij verzoeken het kabinet aan te geven om welke ecologische processen en aspecten het gaat en doen suggesties voor natuurwaarden die óók voor ontwikkeling in aanmerking komen. De genoemde overheden en de land- en tuinbouworganisaties vragen het kabinet om rekening te houden met de mogelijke nadelen van natuurontwikkeling voor andere functies en voor bijvoorbeeld grondeigendommen. Om de kwaliteit van water, bodem en lucht beter te waarborgen wordt het kabinet uitdrukkelijk uitgenodigd om het beleid aan te scherpen en garanties te geven op dit punt. Het bedrijfsleven plaatst daarbij als kanttekening dat strengere milieueisen onrechtvaardig zijn, omdat vervuiling vooral afkomstig is van de rivieren en de Noordzee. Gesloten gebieden Het beleid om kwetsbare gebieden, die van belang zijn voor vogels en zeehonden, het hele jaar of een deel van het jaar te sluiten voor recreatie en garnalenvisserij heeft tot grote onvrede geleid. De insprekers uit de recreatie- en visserijsector trekken de veronderstelde effecten van de garnalenvisserij en kleinschalige recreatie op de natuurwaarde van deze gebieden zeer in twijfel en vragen om aangepast beleid. 16 reacties op ontwerp planologische kernbeslissing

18 Bescherming tegen overstromingen Natuur- en milieuorganisaties willen dat het kabinet meer richting geeft aan het onderzoek naar klimaatverandering en zeespiegelstijging in het waddengebied. Noodzakelijke ingrepen, die daaruit voortvloeien, voor de bescherming van het waddengebied tegen overstromingen moeten volgens de organisaties wel worden getoetst aan het afwegingskader. Scheepvaart Het voorgenomen scheepvaartbeleid stuit op bezwaren bij het bedrijfsleven en bij recreatieorganisaties. Het gaat het bedrijfsleven vooral om het handhaven van de streefdiepte voor vaargeulen uit Aangegeven wordt dat deze oude streefdiepte slecht uitwerkt op de concurrentiepositie van de Waddenzeehavens. De technisch-economische ontwikkelingen in de scheepvaart leiden volgens het bedrijfsleven namelijk tot een steeds grotere diepgang. De recreanten hebben bezwaar tegen het beperken van het gebruik van de oost-westroute over de wantijen. Verschillende insprekers vragen het kabinet tenslotte om in de pkb aanvullende veiligheidsmaatregelen op te nemen die ongelukken met gevaarlijke transporten en de mogelijke gevolgen daarvan voor het waddengebied zoveel mogelijk kunnen voorkomen. Burgerlucht vaart Veel insprekers, zowel burgers als organisaties uit de kleine luchtvaart, maken bezwaar tegen de beperkingen voor de (kleine) burgerluchtvaart. Er wordt vooral bezwaar gemaakt tegen de beperkingen voor ultralichte vliegtuigen en de voorgestelde minimale vlieghoogte van 450 meter. De insprekers wijzen op de negatieve gevolgen voor het lokale toerisme, op de eventuele beperkingen voor medische vluchten en noodoperaties, en op de ongelijke behandeling ten opzichte van bijvoorbeeld het militaire luchtvaartverkeer. De insprekers verzoeken het kabinet het verbod op ultra lichte vliegtuigen (ulv s) te schrappen. Zij geven aan dat ulv s de stilste vliegtuigen van Nederland zijn. Natuur- en milieuorganisaties en enkele burgers pleiten juist voor een aanscherping van het voorgenomen beleid ten aanzien van de burgerluchtvaart. Zij doen daarvoor verschillende suggesties. Offshore-installaties Het voorgenomen verbod op het parkeren van offshore-installaties in de Waddenzee leidt hoofdzakelijk tot bezwaren. Aangegeven wordt dat het parkeren van installaties tijdelijk is, daarom niet leidt tot aantasting van de Waddenzee, maar wel van levensbelang is voor de offshoreindustrie in Den Helder. Als het kabinet vasthoudt aan dit verbod noemen de insprekers het op korte termijn aanwijzen van een goede alternatieve locatie noodzakelijk. Op voorhand wordt aangegeven dat de haven van Den Helder geen alternatief is. Kabels en leidingen Het voorgenomen beleid voor kabels en leidingen leidt niet tot grote bezwaren, maar is wel reden voor het maken van genuanceerde opmerkingen. Het bedrijfsleven vindt dat de nieuwe pkb niet mag leiden tot heroverweging van vergunde kabels en leidingen, zoals de NordNed-kabel. De hoofdlijnen uit de inspraak 17

19 visserijsector wil dat nieuwe kabels en leidingen alleen aangelegd mogen worden in stabiele leidingstraten. Natuur- en milieuorganisaties vragen een verbod op olie-, gas-, en hoogspanningsleidingen die geen nutsfunctie hebben voor de eilanden. Haven- en industriegebieden Het voorgenomen kabinetsbeleid voor de haven- en industriegebieden grenzend aan de Waddenzee leidt tot verdeelde reacties. Natuur- en milieuorganisaties zijn verheugd met de concrete beleidsbeslissing om geen nieuwe (jacht)havens en geen zeewaartse uitbreiding van bestaande haven- en industriegebieden langs de Waddenzee toe te staan. Gemeenten en bedrijfsleven maken juist bezwaar tegen deze voorgenomen beslissing, omdat de mogelijkheid om te kunnen uitbreiden essentieel is voor de sociaal-economische ontwikkeling en concurrentiepositie van deze gebieden. Het bedrijfsleven, maar ook de waddenprovincies vragen op dit punt aandacht voor afstemming met het ruimtelijk-economische beleid in andere beleidsnota s. Specifiek aandachtspunt in de reacties is de veerhaven in Den Helder. Verschillende insprekers geven aan dat verplaatsing van deze haven mogelijk noodzakelijk is en verzoeken het kabinet om dit niet uit te sluiten in de pkb. Bebou wing Meerdere insprekers geven aan dat de voorgenomen beleidsbeslissingen over bebouwing tot verwarring en ongerustheid heeft geleid bij vooral de recreatiesector, de land- en tuinbouwsector, de mijnbouwsector, het overige bedrijfsleven en de waddengemeenten. Zo wordt gevraagd of het verbod op het oprichten of plaatsen van gebouwen in de Waddenzee ook geldt voor bestaande recreatievoorzieningen en voor gebouwen die nodig zijn voor onderzoek en beheer van het waddengebied. Het bedrijfsleven vraagt specifiek aandacht voor de oprichting van plaatsgebonden bouwwerken en installaties die noodzakelijk zijn voor diverse economische activiteiten. Land- en tuinbouworganisaties geven aan dat de beperkingen die het kabinet wil opleggen aan bebouwing aan de rand van de Waddenzee niet ten koste mogen gaan van de exploitatie- en ontwikkelingsmogelijkheden van agrariërs. Samen met de provincies wijzen zij bovendien op een mogelijk conflict tussen deze beperkingen en de voorgestelde locaties voor glastuinbouw in de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening. Ook gemeenten en het bedrijfsleven maken bezwaar tegen het voorgenomen beleid voor bebouwing aan de rand van de Waddenzee als dit betekent dat zij hun huidige bouwplannen niet kunnen realiseren. Enkelen onder hen geven aan dat het koppelen van de bouwhoogte voor nieuwe bebouwing aan de bouwhoogte van bestaande bebouwing onevenredige beperkingen met zich meebrengt voor gemeenten en havengebieden met een lage skyline. Vooral de waddeneilanden geven aan dat woningbouw in twee of drie lagen noodzakelijk is, als het beleid in de pkb Waddenzee en de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening tot een beperking van het bouwareaal leidt. Tot slot vragen enkele insprekers om in de pkb-tekst alleen het eenduidige planologische begrip bouwwerken te gebruiken. 18 reacties op ontwerp planologische kernbeslissing

20 Baggerspecie Het bedrijfsleven verzoekt het kabinet om in de Derde Nota Waddenzee mogelijk te maken dat baggerspecie, die aan de normen voldoet, kan worden verspreid in een dynamisch systeem als de Waddenzee. Vooruitlopend op de nieuwe concept-normering verzoeken burgers en natuuren recreatieorganisaties juist om een verbod op de spreiding van klasse 2 baggerspecie. Daarnaast verzoeken zij om het storten van de baggerspecie verder uit de kust mogelijk te maken en om de keuze van stortlocaties te onderwerpen aan een nadere beoordeling. Diepe delfstoffen De voorgenomen beleidswijziging voor het opsporen en winnen van diepe delfstoffen onder de Waddenzee leidt tot veel en verdeelde reacties. Bedrijfsleven en mijnbouwondernemingen noemen het verbieden van proefboringen en het beperken van gaswinning onnodig en onrechtvaardig. Het opsporen en winnen van gas is volgens hen van dwingend openbaar belang en hoeft niet te leiden tot blijvende aantasting. Een schadevergoeding op het onrechtmatig ontnemen van concessierechten wordt gemist. Natuurbeschermingsorganisaties, een deel van de provinciale politiek en enkele burgers verzoeken om een totaal verbod op het opsporen en winnen van gas in de laatste wildernis van Nederland, zoals de Waddenzee in dit verband wordt genoemd. Zij menen dat de uitkomsten van de maatschappelijke en parlementaire discussie onjuist in de pkb zijn weergegeven. Windenergie Ook het voorgenomen beleid ten aanzien van windenergie heeft geleid tot veel en verdeelde reacties. Het verbod op het plaatsen van windturbines in de Waddenzee wordt door veel insprekers gewaardeerd. Zij verzoeken dit verbod uit te breiden naar het gebied grenzend aan het pkb-gebied. Het merendeel van de insprekers spreekt zich dan ook op voorhand uit tegen de plaatsing van een windpark langs de Afsluitdijk; dit zou strijdig zijn met de hoofddoelstelling van de Waddenzee omdat het de wezenlijke kenmerken en waarden aantast. Daarentegen wijzen verschillende energieorganisaties juist op het belang van de inzet van schone windenergie voor het behoud van de Waddenzee. Zij verzoeken het kabinet elders ruimte te reserveren voor een groot windpark indien zij besluit plaatsing van windturbines langs de Afsluitdijk te verbieden. Specifieke reacties zijn er verder van gemeenten die vragen om de plaatsing van turbines aansluitend bij havens, industrieterreinen en dammen mogelijk te maken. Mede in dat licht wordt verzocht om concrete normen aan te geven voor de beoordeling van de externe werking van windturbines in het gebied grenzend aan de Waddenzee. Tenslotte wordt aan het kabinet gevraagd om in de pkb-tekst aandacht te besteden aan andere vormen van duurzame energie. Ontgrondingen Verschillende insprekers zijn van mening dat ontgrondingen in het algemeen schadelijk zijn voor de ecologie van de Waddenzee. Over de ruimte die de schelpenwinning daarom in de pkb moet krijgen lopen de meningen evenwel uiteen: van een gereguleerd beleid met aandacht voor eco- hoofdlijnen uit de inspraak 19

21 nomische belangen tot een totaal verbod. Vanuit de eilanden, vooral Ameland, wordt verzocht om de winning van zand en kleischelpen af te stemmen op de lokale behoeften. Tenslotte wordt aan het kabinet gevraagd om in de pkb-tekst aandacht te besteden aan andere vormen van duurzame energie. Archeologie Verschillende insprekers zijn bezorgd dat de bescherming van archeologische waarden ten koste gaat van economische activiteiten en bereikbaarheid in de Waddenzee. Onder meer de waddeneilanden verzoeken het kabinet om het zoeken naar archeologische waarden en het bergen van vondsten blijvend toe te staan, omdat deze anders kunnen blootspoelen en beschadigen. Recreatie Het voorgenomen beleid voor recreatie heeft geleid tot zeer veel algemene en specifieke reacties van vooral recreanten en recreatieorganisaties. In algemene zin vragen de insprekers om meer erkenning van de natuurbeleving als een kleinschalige recreatieve activiteit, die niet schadelijk is voor de Waddenzee. Om vormen van recreatie die nauwelijks enige schade veroorzaken, niet onterecht te beperken, is volgens de insprekers een meer concrete uitwerking van beleid en meer maatwerk in de pkb-tekst nodig. Zo wordt verzocht om de voorgestelde beperking van de vaarsnelheid te differentiëren naar verschillende gebieden en vaartuigen (al dan niet werktuiglijk voortbewogen), om de bestaande snelvaargebieden te handhaven en om te mogen blijven varen met kleine gemotoriseerde vaartuigen al was het maar langzaam en om te genieten van de natuur. Tenslotte leidt ook de voorgestelde beperking van de groei van het aantal ligplaatsen tot veel onbegrip. Samen met de waddengemeenten en -provincies vindt men zo n beperking onvoldoende onderbouwd en bovendien geen goed instrument om de recreatiedruk te beperken. Visserij Met name de voorgestelde beleidskeuzen voor visserij hebben geleid tot zeer tegengestelde reacties tussen de natuur- en milieuorganisaties en de betrokken sector. Verschillende natuurbeschermingsorganisaties pleiten voor een totaal verbod op de grootschalige schelpdiervisserij in verband met effecten op mosselbanken, zeegrasvelden en vogelpopulaties. De sector, maar ook gemeenten en havenorganisaties, zijn tegen een verdere inperking; juist omdat daarmee de ruimte wordt ontnomen om de winning creatief in te passen in het dynamische waddensysteem. De meeste reacties vanuit de sector richten zich echter op de toepassing van het gelijkheidsbeginsel waardoor aan de garnalenvisserij dezelfde beperkingen zijn opgelegd als aan andere menselijke activiteiten. Gezien de geringe effecten van de garnalenvisserij wordt dit onterecht genoemd. Ook een aantal natuur- en milieuorganisaties wijzen op de verkeerde toepassing van het gelijkheidsbeginsel op dit punt. Militaire activiteiten De beleidsvoornemens ten aanzien van militaire activiteiten in het waddengebied leiden tot veel onbegrip bij de insprekers. De ruimte die het kabinet wil geven aan militaire activiteiten spoort volgens vele 20 reacties op ontwerp planologische kernbeslissing

22 insprekers niet met de hoofddoelstelling voor de Waddenzee noch met de internationale afspraken in de Verklaring van Stade. Verschillende insprekers doen suggesties voor een mogelijke vermindering van de lokale overlast, andere pleiten voor een totale afbouw van de militaire activiteiten in het waddengebied. Veel specifieke reacties richten zich op de mogelijke komst van de Orions naar marinevliegkamp De Kooy in Den Helder. Dit leidt volgens de insprekers tot een, voor het waddengebied, onacceptabele toename van de milieubelasting en de onveiligheid. Andere insprekers wijzen juist op het lokale economische belang van militaire activiteiten voor Den Helder. Pierenwinning De kleinschalige, handmatige pierenwinning staat in veel reacties symbool voor de beperking die insprekers ervaren van het historische, kleinschalige medegebruik van de Waddenzee dat nauwelijks effecten heeft. De pierenwinsector zelf bestrijdt óók de veronderstelde effecten van de mechanische pierenwinning. Sportvissers vragen aandacht voor voldoende aas en stellen dat het kweken en winnen van pieren elders geen alternatief is. Afwegingskader Er is waardering voor de poging van het kabinet om in een overzichtelijk stappenplan inhoud en uitleg te geven aan het pkb-afwegingskader en aan de relatie met andere afwegingskaders. Over het algemeen vindt men die poging echter niet voldoende geslaagd en worden er vraagtekens gezet bij de meerwaarde van het pkb-afwegingskader. Veel discussie is er over de externe werking van het Waddenzeebeleid en over de verhouding daarvan met de vigerende beleidskaders voor de randen van de Waddenzee. Discussie is er ook over de activiteiten die onder het afwegingskader vallen. Natuur- en milieuorganisaties zijn bijvoorbeeld van mening dat ook de bestaande activiteiten in de Waddenzee moeten worden getoetst aan het afwegingskader. Specifieke opmerkingen zijn er gemaakt over de omschrijving van begrippen als significante gevolgen, dwingende redenen van groot openbaar belang en wezenlijke kenmerken en waarden. Ook de uitwerking van de criteria en het stappenplan uit het afwegingskader leidt tot vragen, suggesties en wijzigingsvoorstellen. Veel discussie is er bijvoorbeeld over de gevolgen en de invulling van stap 4 het compenseren. Doorwerking Ook op de doorwerking van het beleid naar provincies, gemeenten en burgers is veelvuldig gereageerd. Provincies en gemeenten vinden dat pkb deel 1 onvoldoende rekening houdt met vigerend provinciaal en gemeentelijk beleid voor het gebied grenzend aan de Waddenzee. Natuur- en milieuorganisaties willen juist van het kabinet meer waarborgen voor een goede doorwerking naar het provinciale en gemeentelijke beleid. De meeste reacties over de doorwerking van het beleid richten zich evenwel op draagvlak en voorlichting. Beide worden gemist in de pkb-tekst maar zijn volgens vele insprekers voorwaarden voor een succesvolle doorwerking van het beleid naar bewoners en gebruikers van het waddengebied. hoofdlijnen uit de inspraak 21

23 Externe werking Het voorgestelde beleid voor de externe werking van de pkb is slecht gevallen bij gemeenten en organisaties met economische belangen. Verschillende van deze organisaties zijn van mening dat de externe werking niet thuis hoort in de pkb. Zij geven aan dat dit al is geregeld in de Natuurbeschermingswet en in de Habitatrichtlijn. Andere organisaties vragen om de relatie, ofwel de rangorde, aan te geven tussen de plangrensoverschrijdende uitspraken van de PKB Waddenzee en het beleid buiten de plangrenzen. Gemeenten en het bedrijfsleven noemen het ook ten principale onjuist dat in pkb deel 1 het afwegingskader en concrete beleidsbeslissingen van toepassing worden verklaard buiten het pkb-gebied. Gesteld wordt, ook door de provincies, dat de pkb op deze wijze te weinig rekening houdt met de functies en de sociaal-economische belangen van het gebied waarop deze uitspraken betrekking hebben. Tenslotte wordt aangegeven dat de indicatieve lijst met activiteiten waarvoor de externe werking relevant is, onduidelijkheid laat bestaan over lokale ontwikkelingsmogelijkheden. Monitoring, onderzoek en evaluatie Verschillende insprekers noemen de voorgestelde beleidskeuzen in pkb deel 1 te weinig wetenschappelijk onderbouwd. Zo worden er vraagtekens gezet bij de veronderstelde effecten van recreatie, visserij en de kleine luchtvaart. Het wel beschikbare onderzoeksmateriaal, zo wordt gesteld, moet beter worden gebruikt voor de afweging van de ruimte voor elk van de activiteiten in het waddengebied. Over de nog uit te voeren onderzoeken verschillen insprekers van mening of dit moet resulteren in (nieuwe) inspraak en besluitvorming. Bestuurlijke organisatie Over de voorstellen van het kabinet voor de bestuurlijke organisatie is zowel in positieve als in negatieve zin gereageerd. Vooral de provincies reageren verheugd op de voorgestelde versterking van het Regionaal Coördinatiecollege Waddengebied (RCW) en op de verdere decentralisatie van de uitvoering van beleid. Zij vrezen evenwel dat het RCW alleen wordt betrokken bij besluitvorming over activiteiten buiten het pkb-gebied en vragen het kabinet daarnaast om de uitvoering van de decentralisatie concreter vorm te geven. Om een einde te maken aan de huidige complexe overlegen besluitvormingsstructuur pleiten de provincies ook voor een meer duurzame bestuurlijke organisatie die uitgaat van eenduidigheid, democratie en wortels in de regio. De visserijsector verzoekt het kabinet om meer participatie van burgers en organisaties mogelijk te maken. De waddeneilanden, de mijnbouwindustrie, de visserijsector, recreanten en recreatieondernemers verzoeken het kabinet om bestuurscompensatie, ofwel om schadeloosstelling, van de economische gevolgen van het aangescherpte beleid. Een enkele gemeente wijst daarbij ook op de grotere bestuurslast. Begrippen en definities Verschillende insprekers verzoeken om een nauwkeuriger omschrijving van begrippen en activiteiten, zodat naleving en maat- 22 reacties op ontwerp planologische kernbeslissing

24 werk van beleid beter mogelijk is. Voor een eenduidige interpretatie van moeilijke en veelomvattende begrippen zoals litoraal en duurzaam wordt voorgesteld een begrippenlijst op te nemen. Gevolgde procedure en consultaties Insprekers hebben zowel in positieve als in negatieve zin gereageerd op de gevolgde procedure en de consultaties bij de voorbereidingen van deel 1 van de PKB Derde Nota Waddenzee. Teneur van de negatieve reacties is dat de planvorming voor pkb deel 1 te weinig interactief is geweest. De waddengemeenten zijn tevreden over hun betrokkenheid bij de voorbereidingen en de organisatie van de informatieavonden, maar zijn teleurgesteld dat zij niet zijn gekend in specifieke wijzigingsvoorstellen voor de pkb-tekst. hoofdlijnen uit de inspraak 23

25 Hoofdstuk 1 Aard en kader van de nota 1.1 Aard en werkingssfeer van de pkb Status van de pkb en relatie met andere beleidskaders De positionering van de PKB Derde Nota Waddenzee en de voorgestelde beleidskeuzen in deze nota roepen bij verschillende insprekers uiteenlopende reacties op over de relatie van de pkb met andere beleidskaders. Het gaat daarbij zowel om de afstemming met het sectorale beleid van het rijk zelf, zoals het natuurbeschermingsbeleid, het ruimtelijk-economische beleid, het beleid voor de burgerluchtvaart en het visserijbeleid, als om de afstemming met het beleid van de andere overheden in het waddengebied: de gemeenten en de provincies. De relatie met het natuurbeleid De natuur- en milieuorganisaties 2 zijn van mening dat de pkb, als het gaat om de bescherming van de natuur, geen toegevoegde waarde heeft ten opzichte van het huidige natuurbeschermingsbeleid en op een aantal punten dit beleid zelfs verzwakt. Aangegeven wordt dat de pkb zich niet zou moeten beperken tot het inpassen van de sectorale ruimteclaims maar zou moeten overgaan tot een meer offensief natuurbeleid om de doelstellingen uit het sectorale natuurbeschermingsbeleid te kunnen halen. De Waddenvereniging stelt namens meerdere natuur- en milieuorganisaties bovendien dat de ontwerp-pkb moet worden getoetst aan artikel 6 van de Habitatrichtlijn. De redenering van de vereniging is dat de pkb veel ruimte biedt aan activiteiten, zoals schelpdiervisserij en militaire activiteiten, die op zichzelf of samen significante gevolgen hebben in de zin van artikel 6 van de Habitatrichtlijn. Uit de strekking en de context van dit artikel leidt de vereniging vervolgens af dat de pkb moet worden beschouwd als een plan of project in de zin van artikel 6 en dus moet worden getoetst aan de Habitatrichtlijn. Zij verwijst daarbij naar het document Beheer van Natura 2000 gebieden, de bepalingen van artikel 6 van de Habitatrichtlijn, waarin de Europese Commissie stelt dat ruimtelijke ordeningsplannen onder artikel 6 vallen. Ook de huidige activiteiten in het waddengebied, waaraan de pkb ruimte biedt, moeten volgens de vereniging worden getoetst aan de Habitatrichtlijn. Enkele mijnbouwmaatschappijen 3 zijn juist van mening dat de werkingssfeer van de pkb in relatie tot het sectorale natuurbeschermingsbeleid te ver gaat. Aangegeven wordt dat in de pkb geen criteria mogen staan die strenger zijn dan sectorale wetten zoals de Natuurbeschermingswet en andere wetten die de Waddenzee willen beschermen. De tekst van pkb deel 1 heeft bij één van de mijnbouwmaatschappijen de suggestie gewekt dat deze invloed heeft op wet- 2 (53) Milieufederatie Groningen c.s., (156) Waddenvereniging c.s., (186) Stichting Landschapszorg Wieringen, (228) Stichting Het Groninger Landschap 3 (87) Nederlandse Aardolie Maatschappij, (157) Mobil Production Netherlands 24 reacties op ontwerp planologische kernbeslissing

26 telijke kaders voor vergunningverlening buiten de ruimtelijke ordening. Als voorbeelden worden genoemd de Mijnwet en de Natuurbeschermingswet. De relatie met het overige ruimtelijk relevante rijksbeleid Meerdere insprekers, waaronder organisaties uit het bedrijfsleven, de landbouw en de waddenprovincies 4 vragen bij het kabinet aandacht voor de relatie tussen de pkb-waddenzee en het ruimtelijk-economische beleid uit onder meer de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening, de regionale nota s Kompas van het Noorden en Kop en Munt en de Tweede Voortgangsnota Zeehavenbeleid. Verondersteld wordt dat het ruimtelijk-economische ontwikkelingsbeleid en de investeringsprogramma s uit deze nota s in strijd zijn met de beperkingen die het kabinet in deel 1 van de Derde Nota Waddenzee voorstelt ten aanzien van de haven- en industriegebieden en de bebouwing in het waddengebied. De provincies en de land- en tuinbouworganisaties vragen specifiek aandacht voor de relatie tussen het beleid om de bebouwing in het waddengebied te beperken en de voorgenomen aanwijzing van glastuinbouwlocaties in de Vijfde Nota en het provinciale beleid. Verschillende insprekers 5 noemen de geformuleerde beleidskeuzen in deel 1 van de Derde Nota Waddenzee in strijd met de beleidsvoornemens voor het Structuurschema Regionale en Kleine Luchtvaart en met het vigerende beleid in de Structuurnota Zee- en Kustvisserij. Om deze tegenstrijdigheid te voorkomen verzoeken de insprekers het kabinet om concrete beleidsuitspraken over de burgerluchtvaart en de visserij over te laten aan de sectorale beleidsnota s. Concrete beleidsbeslissingen en beslissingen van wezenlijk belang Verschillende insprekers 6 waaronder de waddenprovincies, de waddengemeenten, een lokale politieke partij en organisaties uit het bedrijfsleven maken bezwaar tegen het aantal concrete beleidsbeslissingen en beslissingen van wezenlijk belang in deel 1 van de pkb of geven anderszins aan dat de pkb de decentrale overheden te veel in hun beleidsvrijheid beperkt. Opgemerkt wordt dat de gemeenten en provincies in het waddengebied heel goed in staat zijn om zelf een juiste afweging te maken ten aanzien van lokale of regionale activiteiten en functies op hun grondgebied. Het is voor de gemeenten, de provincies en het bedrijfsleven dan ook niet aanvaardbaar dat in de pkb concrete beleidsbeslissingen (en beslissingen van wezenlijk belang) worden geformuleerd voor het gebied buiten de pkb-grenzen. Ook een organisatie 7 uit het bedrijfsleven is van mening dat het plangrensoverschrijdende beleid van de 4 (51) Nationale Havenraad, (57) LTO Nederland, (93) Regionale Commissie Noordelijke Zeehavens, (138) NLTO Afdeling Dongeradeel, (141) Stuurgroep Waddenprovincies, (161) KvK Groningen c.s., (165) Samenwerkende Bedrijven Eemsmond, (223) VNO-NCW c.s., (224) Gemeente Eemsmond 5 (88) Productschap Vis, (181) Gemeente Reimerswaal c.s., (198) Nederlandse Vereniging voor Luchthavens, (199) Texel International Airport Holland, (223) VNO-NCW c.s. 6 (93) Regionale Commissie Noordelijke Zeehavens, (94) Vereniging van Waddenzeegemeenten, (141) Stuurgroep Waddenprovincies, (161) KvK Groningen c.s., (164) Fractie Ameland 82, (223) VNO-NCW c.s., (224) Gemeente Eemsmond 7 (87) Nederlandse Aardolie Maatschappij hoofdlijnen uit de inspraak 25

27 pkb niet mag worden bestempeld als van wezenlijk belang, omdat daar slechts door het volgen van een pkb-procedure van kan worden afgeweken. De waddenprovincies onderschrijven overigens het uitgangspunt dat het rijk bindende beleidsuitspraken doet als nationale ruimtelijke belangen in het geding zijn, maar zijn van mening dat het rijk zich niet altijd aan deze benadering houdt, bijvoorbeeld niet ten aanzien van recreatie. Voorts ontbreekt volgens de waddenprovincies en VNO-NCW een motivatie voor het toekennen van de status concrete beleidsbeslissing of beslissing van wezenlijk belang aan iedere afzonderlijke beleidsbeslissing. Daarbij komt naar de mening van VNO-NCW dat de vele beslissingen van indicatieve betekenis feitelijk op hetzelfde neerkomen als een beslissing van wezenlijk belang of een concrete beleidsbeslissing. Het heen en weer schuiven met de status van beleidsbeslissingen, zo redeneert VNO-NCW, zal leiden tot een grote mate van rechtsongelijkheid en onduidelijkheid die bovendien het investeringsklimaat voor bedrijven in de regio onnodig zal verslechteren. De regionale Commissie voor de Noordelijke Zeehavens wijst in dat verband ook op de te lange en te zware procedure om accuraat veranderingen in beslissingen van wezenlijk belang te kunnen aanbrengen, die door dringende omstandigheden worden verlangd. De Waddenvereniging pleit voor uitbreiding van het aantal concrete beleidsbeslissingen, zoals het verbod op inpolderingen, ultra-light vliegtuigen, reclamesleepvluchten, het parkeren van offshore installaties, waterskieën, jetskiën, het gebruik van speedboten en de beperkingen voor het storten van baggerspecie, zandwinning, schelpenwinning en mechanische pierenwinning. Volgens de Waddenvereniging is dit noodzakelijk voor een goede doorwerking van het pkb-beleid naar het provinciale en gemeentelijke beleid (zie ook de reacties op doorwerking van beleid in paragraaf 5.1). 1.2 Planhorizon en planperiode Enkele insprekers 8 geven aan expliciet in te stemmen met de verlenging van de planperiode van 5 naar 10 jaar. De hoop wordt uitgesproken dat dit ten goede komt aan de effectiviteit van implementatie en beheer en dat onnodige herhaling van discussies kan worden voorkomen. Het op zo n termijn te veel in detail vastleggen van basisgetallen en normen mag volgens de insprekers echter geen belemmering zijn voor (nieuwe gewenste) ontwikkelingen gedurende de planperiode. 1.3 Gebiedsbegrenzing Onduidelijkheid door meerdere gebiedsgrenzen Veel insprekers 9, waaronder de waddenprovincies en -gemeenten, natuur- en milieuorganisaties en organisaties uit het bedrijfsleven, merken op dat voor de omgeving van de Waddenzee nu meerdere gebiedgrenzen gelden op basis van verschillende 8 (93) Regionale Commissie Noordelijke Zeehavens, (111) Gemeente Harlingen, (141) Stuurgroep Waddenprovincies 9 (102) Fryske Feriening Foar Fjildbiology, Vereniging Natuurmonumenten, (149) M.r. Boelens, (156) Waddenvereniging c.s., (157) Mobil Production Netherlands, (158) Avifauna Groningen, (160) Vogelbescherming Nederland, (165) Samenwerkende Bedrijven Eemsmond, (174) Staatsbosbeheer, (196) J.C. Booij, (228) Stichting Het Groninger Landschap 26 reacties op ontwerp planologische kernbeslissing