Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de. Sigarenindustrie en aanverwante Bedrijven (VNPS)

Transcriptie

1 Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie en aanverwante Bedrijven (VNPS) Dit jaarverslag is een uitgave van Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie en aanverwante Bedrijven administrateur Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. Postbus 3183,3502 GD De Meern telefoon: (0900) ( 0,05 p/m) datum 25 juni 2013 Jaarverslag 2012 pagina 1 94

2 Voorwoord Het bestuur van de Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie en aanverwante Bedrijven (VNPS) geeft in dit jaarverslag inzage in de werkzaamheden, het beleid en de pensioenontwikkelingen gedurende het jaar Het bestuur verstrekt duidelijkheid over de financiële positie en resultaten van het pensioenfonds. Dit jaarverslag is opgesteld in overeenstemming met de richtlijnen voor de jaarverslaggeving. Het afgelopen jaar stond voor veel fondsen in het teken van de economische situatie. Ook ons fonds heeft de afgelopen jaren last gehad van de financiële crisis, maar gelukkig heeft dit niet tot grote problemen geleid in Het eerder uitgestippelde premiepad kan nog steeds worden gevolgd en het fonds heeft geen verlaging van de pensioenen hoeven aan te kondigen. Begin 2013 heeft het bestuur in afstemming met de deelnemersraad zelfs kunnen besluiten om voor het eerst sinds een aantal jaren weer een toeslag toe te kennen aan de deelnemers en gepensioneerden van het fonds. Naast de financiële stand van zaken blijft de toekomst van het fonds een terugkerend item voor het bestuur. Het aantal deelnemers in het fonds is gering en er moeten steeds meer kosten worden gemaakt om als bestuur in control te blijven. Enkele jaren geleden constateerde het bestuur dat ook andere bedrijfstakpensioenfondsen met dit probleem worstelden en werd een start gemaakt door het inventariseren van ideeën en mogelijkheden voor een bestendige toekomst. In 2011 en 2012 hebben gesprekken met diverse partijen plaatsgevonden. De financiële positie van veel pensioenfondsen en de wijzigingen in de pensioenregelingen bemoeilijkten gesprekken over een mogelijke fusie. Daarom is besloten om dit onderwerp naar 2013 door te schuiven. In 2013 blijft het onderwerp een belangrijk agendapunt voor het bestuur. In hoofdstuk 1 van dit jaarverslag leest u meer over de organisatie van het pensioenfonds en de kerncijfers over 2012 en de voorafgaande jaren. De daaropvolgende hoofdstukken bevatten het verslag van het bestuur, het financieel beleid, het beleggingsbeleid en de uitvoering van de pensioenregeling. In hoofdstuk 5 is een samenvatting van het visitatierapport opgenomen. In hoofdstuk 6 en 7 kunt u het verslag, oordeel en advies van het verantwoordingsorgaan en de deelnemersraad lezen, alsmede de reacties van het bestuur daarop. In hoofdstuk 8 komt de jaarrekening aan bod. In hoofdstuk 9 zijn de verklaringen van de accountant en de waarmerkend actuaris opgenomen. Het jaarverslag wordt afgesloten met bijlage 1 Volumeveranderingen en bijlage 2 Nevenfuncties van de bestuursleden. Graag bedanken wij iedereen die in het verslagjaar heeft bijgedragen aan het goed functioneren van het pensioenfonds. De Meern 25 juni 2013, namens het bestuur, G.W. Hompe Voorzitter M.H.J.M. Crijnen Plaatsvervangend voorzitter Jaarverslag 2012 pagina 2 94

3 Inhoud 1 Het fonds Inleiding Over het fonds Naam en vestigingsplaats Doelstelling Aangesloten werkgevers Samenwerkende organisaties Externe partijen De leden Samenstelling en taak Vergaderdata Het bestuur Samenstelling en taak Vergaderdata Het verantwoordingsorgaan Samenstelling en vergaderdata Vergaderdata en studiedagen De deelnemersraad Samenstelling Vergaderdata en studiedagen De visitatiecommissie Uitbesteding Meerjarenoverzicht kengetallen Meerjarenoverzicht financiële gegevens 13 2 Verslag van het bestuur Ontwikkelingen financiële positie Toekomst fonds Goed pensioenfondsbestuur Pensioengerechtigden in bestuur voordat er nieuwe bestuursmodellen zijn Bestuurders vanaf eerste dag deskundig Maximaal vijf toezichthoudende functies toegestaan Transparantiedocument Intern toezicht en verantwoordingsorgaan Naleving van de gedragscode Deskundigheidsbevordering Kennisdeling en advisering bij Klantenraad en de Raad van Advies Communicatie Wat heeft het fonds aan communicatie gedaan? Toezichthouder AFM en DNB Autoriteit Financiële Markten (AFM) De Nederlandsche Bank (DNB) Externe ontwikkelingen Verhoging pensioenleeftijd, nieuwe fiscale grenzen Verhoging AOW leeftijd Minder fiscale mogelijkheden opbouw pensioen Nieuwe financiële opzet pensioenfondsen 20 Jaarverslag 2012 pagina 3 94

4 2.7.1 Nieuw financieel toetsingskader voor pensioenfondsen Pas in 2015 nieuw FTK Eerste aspecten nieuw FTK wel in 2012 van kracht Europa Hogere kosten door Europese belasting 21 3 Financieel beleid Inleiding Premiebeleid Toeslagenbeleid Kosten uitvoering pensioenbeheer Pensioenvermogen en voorzieningen Samenvatting van de financiële positie van het fonds en ontwikkelingen gedurende het jaar Actuariële analyse Analyse resultaat Actuariële analyse Uitkomsten van de solvabiliteitstoets Oordeel van de waarmerkend actuaris over de financiële positie Beleggingsbeleid Terugblik economie en financiële markten Gevoerd beleid Portefeuillewaarde Dynamische Asset Allocatie Vastrentende waarden Aandelen Alternatieve beleggingen Vastgoed Hedgeportefeuille Verantwoord beleggen en corporate governance Vooruitzichten Kosten uitvoering vermogensbeheer Z-score Risicoparagraaf 33 4 Uitvoering van de pensioenregeling Inleiding De pensioenregeling Wijzigingen statuten en reglementen Statuten Pensioenreglementen Uitvoeringsreglement Reglement excedentregeling 37 5 Visitatiecommissie Algemeen Algemeen oordeel Belangrijkste aanbevelingen van de visitatiecommissie Verslag nabespreking visitatierapport met bestuur Reactie bestuur 39 6 Verantwoordingsorgaan 40 Jaarverslag 2012 pagina 4 94

5 6.1 Verslag van het verantwoordingsorgaan Algemeen Verslag Bevindingen Oordeel Aanbevelingen Reactie bestuur 42 7 Deelnemersraad Verslag van de deelnemersraad Algemeen Verslag Bevindingen en Advies Reactie bestuur 44 8 Jaarrekening Balans per 31 december Staat van baten en lasten Kasstroomoverzicht Algemene toelichting Inleiding Overeenstemmingsverklaring Schattingswijzigingen Algemene grondslagen Specifieke grondslagen Grondslagen voor de resultaatbepaling Grondslagen kasstroomoverzicht Toelichting op de Balans Beleggingen voor risico fonds Beleggingen voor risico deelnemers Vorderingen en overlopende activa Overige activa Stichtingskapitaal en reserves Technische voorzieningen Voorziening pensioenverplichtingen voor risico deelnemers Overige schulden en overlopende passiva Risicobeheer en derivaten Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Verbonden partijen Toelichting op de staat van baten en lasten Premiebijdragen risico pensioenfonds Premiebijdragen risico deelnemers Beleggingsresultaten risico pensioenfonds en risico deelnemers Overige baten Pensioenuitkeringen Pensioenuitvoeringskosten Pensioenopbouw Indexering en overige toeslagen Rentetoevoeging Onttrekking pensioenuitkeringen en pensioenuitvoeringskosten Wijziging marktrente 83 Jaarverslag 2012 pagina 5 94

6 Wijziging overige actuariële uitgangspunten Saldo overdracht van rechten Overige mutatie voorziening pensioenverplichtingen Mutatie pensioenverplichtingen voor risico deelnemers Overige lasten Belastingen 85 9 Overige gegevens Statutaire regeling omtrent de bestemming van het saldo van baten en lasten Gebeurtenissen na balansdatum Actuariële verklaring Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Bijlagen Bijlage 1 Volumeveranderingen Bijlage 2 Nevenfuncties bestuursleden 93 Jaarverslag 2012 pagina 6 94

7 1 Het fonds 1.1 Inleiding De Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie en aanverwante Bedrijven (verder: het fonds) heeft verschillende organen, zoals het bestuur, de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan. Daarnaast is een aantal externe partijen bij het fonds betrokken. In dit hoofdstuk stelt het fonds de bestuursorganen en externe partijen voor. Allereerst volgen de doelstelling en een aantal algemene gegevens van het fonds. Dit hoofdstuk wordt afgesloten met meerjarenoverzichten met diverse kengetallen. 1.2 Over het fonds Naam en vestigingsplaats De Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie en aanverwante Bedrijven is opgericht op 11 januari 1933 en statutair gevestigd in Eindhoven. Het kantooradres van het fonds is Rijnzathe 10, 3454 PV De Meern. Het postadres is Postbus 3183, 3502 GD Utrecht. Het fonds is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel Brabant onder nummer De laatste statutenwijziging vond plaats op 26 januari Het fonds is aangesloten bij de Pensioenfederatie Doelstelling Doelstelling van het fonds is het verlenen van pensioenen aan deelnemers, gewezen deelnemers en hun nabestaanden met inachtneming van de statuten en reglementen. Het fonds probeert dit doel te bereiken door premies te innen bij de aangesloten ondernemingen. De gelden worden belegd en beheerd en het fonds doet daaruit uitkeringen bij ouderdom, overlijden en arbeidsongeschiktheid Aangesloten werkgevers Per 31 december 2012 waren de volgende werkgevers aangesloten bij het pensioenfonds: Agio Sigarenfabrieken N.V. in Duizel Deli-HTL B.V. Tabak Maatschappij in Eindhoven (vrijwillige aansluiting) Scandinavian Tobacco Group Eersel B.V. in Eersel Scandinavian Tobacco Groep Nederland B.V. in Eersel Scandinavian Tobacco Group Tobacco Services BV in Tubbergen Ritmeester Cigars in s-hertogenbosch Sigarenfabriek B.G. van t Veen B.V. in Grafhorst VCT B.V. in Cruquius Sigarenfabriek Hovens VOF in Tegelen Hoogeboom s Sigarenfabriek B.V. in Badhoevedorp Pronk Import B.V. in Diemen Sigarenfabriek De Olifant B.V. in Kampen Swedish Match Cigars B.V. in Eersel Jaarverslag 2012 pagina 7 94

8 1.2.4 Samenwerkende organisaties De volgende organisaties dragen leden voor in het bestuur, de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan: 1. Nederlandse Vereniging voor de Sigarenindustrie (NVS) Postbus JB Tilburg telefoonnummer: (013) website: 2. De Unie Postbus AK Culemborg telefoonnummer: (0345) website: 3. FNV Bondgenoten Postbus GE Utrecht telefoonnummer (0900) 9690 website: 4. CNV Vakmensen Postbus GM Utrecht telefoonnummer: (0900) website: 5. Coördinatieorgaan Samenwerkende Ouderenorganisaties (CSO) Postbus AE Utrecht telefoonnummer: (030) website Externe partijen Het fonds werkt samen met de volgende externe partijen. Uitvoeringsorganisatie Pensioenbeheer Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. Vermogensbeheer Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. Vastgoedbeheer Syntrus Achmea Real Estate & Finance B.V. Adviserend actuaris De heer H.J.W. van Gemert AAG (Towers Watson B.V.) Waarmerkend actuaris De heer drs. M.B.H. Ceelaert AAG (Towers Watson B.V.) Accountant De heer W.J. Thuss RA (Ernst & Young Accountants LLP) Adviseur Vermogensbeheer Mevrouw M.M. Verheul (ICC Verheul) Compliance officer De heer G.J. Mersch AA (Groenewegen, Haket, Ammerlaan Accountants) Jaarverslag 2012 pagina 8 94

9 1.3 De leden Samenstelling en taak Leden van de vereniging zijn: de Nederlandse Vereniging voor de Sigarenindustrie, gevestigd in Tilburg; FNV Bondgenoten, gevestigd in Utrecht; CNV Vakmensen, gevestigd in Utrecht; De Unie, gevestigd in Culemborg. De leden van het bestuur die gemandateerd zijn door de leden van het fonds vormen samen de ledenvergadering. De ledenvergadering heeft onder meer tot taak (wijzigingen in) de statuten, reglementen, balans, rekening van baten en lasten en het jaarverslag goed te keuren en vast te stellen Vergaderdata De leden hebben in 2012 vijf keer vergaderd. De vergaderingen vonden plaats op 1 maart, 24 mei, 21 juni, 27 september en 15 november. 1.4 Het bestuur Samenstelling en taak Het paritaire bestuur was op 31 december 2012 als volgt samengesteld: Leden werkgevers Benoemd tot Plaatsvervanger Organisatie M.H.J.M. Crijnen 1 januari 2015 C. Dassen-Soons NVS (plaatsvervangend voorzitter) C.N.J.M. de Gooijer 1 januari 2015 C. Dassen-Soons NVS A.M.P. de Jong 1 januari 2015 C. Dassen-Soons NVS Vacature vacature NVS Leden werknemers Benoemd tot Plaatsvervanger Organisatie G.W. Hompe (voorzitter) 1 januari 2015 L.F.A.M. Jansen FNV Bondgenoten P.M.A.J. Verheggen 1 januari 2015 J.C. Dwarswaard De Unie R. Zwijnenburg 1 januari 2015 vacature CNV Vakmensen Vacature vacature FNV Bondgenoten In 2012 was de heer G.W. Hompe voorzitter van het fonds. De heer M.H.J.M. Crijnen was plaatsvervangend voorzitter. De samenstelling van het bestuur is in 2012 niet gewijzigd. In de bestuursvergadering van 24 mei heeft de heer Zwijnenburg gemeld dat hij niet langer werkzaam is voor CNV Vakmensen, maar dat hij bestuurslid blijft totdat zijn vervanger bekend is. In 2013 wordt de heer Zwijnenburg vervangen door de heer G.H. Koudys. Het bestuur is belast met de leiding, het algemene beleid en het beheer van het fonds. Jaarverslag 2012 pagina 9 94

10 1.4.2 Vergaderdata Het bestuur heeft in 2012 vijf keer vergaderd. De vergaderingen vonden plaats op 1 maart, 24 mei, 21 juni, 27 september en 15 november. 1.5 Het verantwoordingsorgaan Samenstelling en vergaderdata Het verantwoordingsorgaan bestaat uit 3 leden: één namens deelnemers, één namens gepensioneerden en één namens werkgevers. De leden zijn voorgedragen door de onder genoemde organisaties. Het verantwoordingsorgaan is op 1 januari 2008 ingesteld. Het verantwoordingsorgaan heeft de bevoegdheid een oordeel te geven over het handelen van het bestuur, het door het bestuur uitgevoerde beleid en de beleidskeuzes voor de toekomst. Het verantwoordingsorgaan legt haar oordeel minimaal één keer per jaar schriftelijk vast. Dit oordeel en de reactie van het bestuur daarop worden gepubliceerd in het jaarverslag. Het verantwoordingsorgaan was op 31 december 2012 als volgt samengesteld: Leden Namens Benoemd tot Organisatie A.P.M. Mens Werkgevers 1 januari 2014 NVS A.A.H.W. Wijnen Gepensioneerden 1 januari 2014 werknemersorganisaties A.L.M. Geerts Werknemers 1 januari 2014 werknemersorganisaties Het verantwoordingsorgaan is in 2012 niet gewijzigd van samenstelling Vergaderdata en studiedagen Het verantwoordingsorgaan vergaderde in 2012 vijf keer, te weten op 5 april (met de voorzitters van het bestuur), 12 juni, 21 juni (samen met het bestuur), 11 oktober (met de voorzitters van het bestuur) en 6 december. Op 5 april en 11 oktober zijn tevens studieochtenden gehouden. In april is het financieel crisisplan behandeld en in oktober zijn de diverse pensioenactualiteiten aan bod gekomen. 1.6 De deelnemersraad Samenstelling De deelnemersraad bestaat statutair uit zeven leden, namens deelnemers en namens gepensioneerden. De verdeling wordt gebaseerd op de verhouding deelnemers-gepensioneerden bij het fonds. De leden zijn benoemd door de onder genoemde werknemersorganisaties en het CSO. Namens het CSO zijn in 2012 geen deelnemersraadsleden benoemd. De deelnemersraad adviseert het bestuur gevraagd en ongevraagd over zaken die het fonds aangaan. In ieder geval adviseert de deelnemersraad over voorgenomen besluiten tot statuten- en reglementswijziging, vaststelling van het jaarverslag en de actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN), het toeslagenbeleid en de jaarlijkse besluiten daarover. Naast het adviesrecht heeft de deelnemersraad in bepaalde omstandigheden het recht om beroep bij de rechtbank in te stellen. Hiervan is bijvoorbeeld sprake als het bestuur een advies van de deelnemersraad niet opvolgt. Jaarverslag 2012 pagina 10 94

11 De deelnemersraad was op 31 december 2012 als volgt samengesteld: Leden deelnemers Benoemd tot Organisatie J.G.P. Castelijns 1 januari 2014 De Unie J.A.M. van Gool 1 januari 2014 De Unie A.L.M. Geerts 1 januari 2014 FNV Bondgenoten Vacature FNV Bondgenoten Leden gepensioneerden Benoemd tot Organisatie J. Sterkenburg 1 januari 2014 CNV Vakmensen A.A.H.W. Wijnen 1 januari 2014 De Unie J. Daams 1 januari 2014 FNV Bondgenoten Vacature De Unie (in overleg met de andere werknemersorganisaties) De heer J. van de Klundert is op 11 november 2012 plotseling overleden. Tot deze datum heeft hij deel uitgemaakt van de deelnemersraad namens de gepensioneerden. Het bestuur en de overige betrokkenen van het fonds betreuren het plotselinge overlijden van een gewaardeerd lid van de deelnemersraad. Er wordt op dit moment nagedacht over de invulling van de ontstane vacature Vergaderdata en studiedagen De deelnemersraad heeft in 2012 vier keer vergaderd. De vergaderingen vonden plaats op 5 april, 12 juni, 11 oktober en 6 december. Op 5 april en 11 oktober waren de voorzitters van het bestuur aanwezig. Op 5 april en 11 oktober zijn tevens studieochtenden gehouden. In april is het financieel crisisplan behandeld en in oktober zijn de diverse pensioenactualiteiten aan bod gekomen. 1.7 De visitatiecommissie Ten minste één keer in de drie jaar wordt het functioneren van het fonds en dat van het bestuur kritisch bezien door onafhankelijke deskundigen. Begin 2013 is het functioneren van het fonds en zijn bestuur beoordeeld door een visitatiecommissie. De bevindingen van de visitatiecommissie komen in hoofdstuk 5 van het jaarverslag aan bod. De visitatiecommissie bestond uit de volgende leden: Leden visitatiecommissie J. van de Vall A. Doorduijn F. van de Meij 1.8 Uitbesteding Het bestuur heeft de uitvoering van het pensioenbeheer en het vermogens- en vastgoedbeheer uitbesteed aan Syntrus Achmea. Het bestuur heeft Syntrus Achmea gemandateerd voor de hieraan verbonden werkzaamheden. Syntrus Achmea bestaat uit drie rechtspersonen: Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. Syntrus Achmea Real Estate & Finance B.V. Jaarverslag 2012 pagina 11 94

12 Het fonds en Syntrus Achmea hebben hun afspraken over uitbesteding vastgelegd in een Mantelovereenkomst met onderliggende contracten met elke rechtspersoon. Nadere afspraken over de kwaliteit van de dienstverlening zijn vastgelegd in aparte dienstverleningsovereenkomsten (DVO s) voor pensioenbeheer, vermogensbeheer en vastgoedbeheer. Alle overeenkomsten bieden de mogelijkheid om de bestaande dienstverlening tussentijds aan te passen of nieuwe diensten toe te voegen. Het bestuur en de uitvoerders leggen eventuele nieuwe afspraken altijd contractueel vast. 1.9 Meerjarenoverzicht kengetallen Aantallen Werkgevers ultimo Actieve deelnemers Arbeidsongeschikte deelnemers Deelnemers ultimo - totaal Gewezen deelnemers (slapers) Gepensioneerden Gepensioneerden Ouderdomspensioen Partnerpensioen Wezenpensioen Premie en opbouwpercentage Doorsneepremie 16,5% 16,0% 13,50% 11,0% 10,5% Opbouwpercentage per dienstjaar 1,75% 1,75% 1,75% 1,75% 1,75% Toeslag op pensioen en Per Per Per Per Per pensioenaanspraken Actieven 1,00% 0,00% 0,00% 0,00% 3,00% Gewezen deelnemers en gepensioneerden 1,00% 0,00% 0,00% 0,00% 3,00% 1 De toeslagverlening per 1 januari 2013 met 1% is niet opgenomen in de jaarrekening 2012, omdat het besluit genomen is in januari Jaarverslag 2012 pagina 12 94

13 1.10 Meerjarenoverzicht financiële gegevens (Bedragen x 1.000) Vermogenssituatie en solvabiliteit Pensioenvermogen (totaal activa -/- schulden) Reserves Technische voorzieningen Aanwezige dekkingsgraad 121,6% 118,5% 123,5% 123% 116% Vereiste dekkingsgraad 112,1% 114,3% 114,3% 115% 112% Resultaat Beleggingsperformance Beleggingsopbrengsten Fondsrendement (incl. hedges) 13,2% 11,1% 13,0% 13,8% -7,8% Gemiddeld rendement op beleggingen (exclusief hedges) 11,4% -1,3% 12,0% 19,5% -19,3% Benchmark 11,2% 11,3% 12,0% 18,0% -18,0% Z-score -0,20 0,01-0,16 0,66-0,62 Pensioenuitvoering Feitelijke premie Kostendekkende premie Gedempte premie Uitkeringen Pensioenuitvoeringskosten Beleggingsportefeuille 6 Aandelen Vastrentende waarden Vastgoedbeleggingen Derivaten Derivaten - schulden Overige beleggingen Totaal belegd vermogen Exclusief vermogen voor rekening en risico deelnemers 3 Exclusief voorziening voor rekening en risico deelnemers 4 Inclusief resultaat beleggingen voor rekening en risico deelnemers 5 Inclusief premie voor rekening en risico deelnemers 6 Inclusief beleggingen voor rekening en risico deelnemers Jaarverslag 2012 pagina 13 94

14 2 Verslag van het bestuur 2.1 Ontwikkelingen financiële positie Veranderingen in de dekkingsgraad Op 6 januari 2012 concludeerde DNB dat de omstandigheden op de financiële markten eind 2011 dermate uitzonderlijk waren dat de rentetermijnstructuur op basis waarvan pensioenfondsen hun verplichtingen berekent aangepast diende te worden. De dekkingsgraad van het fonds per 31 december 2011 werd door de gewijzigde rentetermijnstructuur 118,5%. Het reservetekort dat was ontstaan in de voorafgaande maanden was daarmee opgeheven. In overleg met DNB is het ingediende lange termijn herstelplan in januari 2012 ingetrokken. In september 2012 besloot DNB om de rentetermijnstructuur nogmaals aan te passen. Pensioenfondsen maken voor de berekening van de dekkingsgraad vanaf september gebruik van de Ultimate Forward Rate (hierna UFR). De financiële positie van het fonds is dankzij de invoering van de UFR in de laatste maanden van 2012 verder gestegen. Op 31 december 2012 was de dekkingsgraad van het pensioenfonds 121,6%. Dekkingsgraad De dekkingsgraad is, kort gezegd, de verhouding tussen het vermogen van een pensioenfonds en de verplichtingen van een pensioenfonds op korte en langere termijn. De dekkingsgraad geeft aan hoeveel euro s het pensioenfonds in kas heeft tegenover de contante waarde van elke euro die het (straks) moet uitkeren. De Pensioenwet stelt regels voor het geval de dekkingsgraad van een pensioenfonds onvoldoende is. Pensioenfondsen zijn verplicht geen dekking van waarden of een reservetekort direct te melden bij De Nederlandsche Bank (DNB). Het fonds heeft een onderdekking als de dekkingsgraad lager is dan 104,2%, en een reservetekort als de dekkingsgraad lager is dan 112,1%. In 2012 is er bij ons fonds geen sprake geweest van een tekort of onderdekking. Toeslag per 1 januari 2013 In januari 2013 heeft het bestuur van het fonds het besluit genomen om de pensioenen per 1 januari 2013 met 1% te verhogen. Het bestuur heeft met instemming van de deelnemersraad besloten om een toeslag toe te kennen omdat de financiële situatie van het fonds voldoende was en er de laatste jaren geen mogelijkheid was om een toeslag toe te kennen. De indexatie is niet verwerkt in de technische voorziening per 31 december 2012, maar is toegelicht in de jaarrekening 2012 onder de gebeurtenissen na balansdatum, aangezien het besluit tot toekenning van indexatie is genomen na sluiting van het boekjaar eindigend 31 december Het toeslagbeleid van het pensioenfonds komt overeen met variant B uit de toeslagenmatrix. Dit betekent dat er geen doelgericht toeslagenbeleid is, en dat het bestuur jaarlijks besluit of een toeslag kan worden verleend en hoe hoog die toeslag is, rekening houdend met de financiële positie van het fonds. Er is geen ambitie om jaarlijks toeslagen te geven op pensioenrechten en pensioenaanspraken. Er is evenmin een maatstaf waaraan de toeslagen gekoppeld zijn. Voor de financiering van de toeslagen wordt geen premie betaald en er wordt geen reserve aangehouden om in de toekomst toeslagen te kunnen toekennen. Bij de feitelijke toekenning van toeslagen beoordeelt het bestuur naast de financiële positie van het fonds ook de verwachte toekomstige ontwikkelingen in deze financiële positie en de risico s die daarmee gepaard gaan. 2.2 Toekomst fonds Meer en meer is de afgelopen jaren duidelijk geworden dat enerzijds het aantal werkgevers en daarmee het aantal premiebetalers relatief klein is. Anderzijds moeten er meer kosten worden gemaakt om aan de wetgeving te voldoen: er moet meer worden geadministreerd, gecommuniceerd en verantwoord. Hiervoor moet, mede gezien de geringe omvang van de sector, het bestuur meer externe deskundigen en adviseurs inschakelen om als bestuur in control te zijn. Jaarverslag 2012 pagina 14 94

15 Enkele jaren geleden constateerde het bestuur dat ook andere bedrijfstakpensioenfondsen met dit probleem worstelen en werd een start gemaakt met het inventariseren van ideeën en mogelijkheden voor een bestendige toekomst. In 2011 is gekeken naar drie alternatieven: 1. geheel of gedeeltelijk onderbrengen in een verzekerde regeling 2. een samenwerking/fusie met meerdere kleine fondsen 3. een fusie met een groot fonds Er zijn gesprekken gevoerd met mogelijke partijen. Ook in 2012 zijn de gesprekken voortgezet. De financiële positie van veel fondsen en de wijzigingen in de pensioenregelingen en -wetgeving bemoeilijkten de gesprekken over een mogelijke fusie. Daarom is besloten om dit onderwerp naar 2013 door te schuiven. In 2013 blijft dit onderwerp een belangrijk agendapunt voor het bestuur. 2.3 Goed pensioenfondsbestuur Het bestuur vindt het van groot belang om het fonds goed te besturen. In de afgelopen jaren zijn steeds meer richtlijnen en regels opgesteld om te zorgen dat pensioenfondsen hun taken daadwerkelijk goed uitvoeren. Zo publiceerde de Stichting van de Arbeid (STAR) in 2005 de Principes voor goed pensioenfondsbestuur. Deze principes bieden kaders voor zorgvuldig bestuur, intern toezicht, verantwoording, deskundigheid, openheid en communicatie. Maar ook andere regels spelen een rol: zo is de Code Tabaksblat van belang voor het beleggingsbeleid. Sinds 2007 zijn de Principes voor goed Pensioenfondsbestuur van de STAR verankerd in de Pensioenwet. De principes maken duidelijk waarvoor een pensioenfondsbestuur verantwoordelijk is en hoe het bestuur verantwoording aflegt Pensioengerechtigden in bestuur voordat er nieuwe bestuursmodellen zijn Pensioengerechtigden krijgen het recht om mee te besturen bij bedrijfstakpensioenfondsen. Dat nieuwe recht treedt per 1 juli 2013 in werking. Pensioenfondsen hebben vervolgens tot 1 juli 2014 de tijd om aan de wet te voldoen. Het kabinet wil de regels over governance en medezeggenschap voor pensioenfondsen eigenlijk integraal herzien. Het Wetsvoorstel Wet versterking bestuur pensioenfondsen is dan ook breder en gaat de wet over pensioengerechtigden in het bestuur van pensioenfondsen daarom uiteindelijk vervangen. Maar deze wet moet nog behandeld worden door de Eerste en Tweede Kamer. Het bestuur wacht de ontwikkelingen over de verschillende bestuursmodellen en medezeggenschap met belangstelling af. Het streven van het bestuur is dat belanghebbenden zich zoveel mogelijk vertegenwoordigd voelen in het bestuur en de verschillende andere organen van het pensioenfonds Bestuurders vanaf eerste dag deskundig Een pensioenfondsbestuurder moet vanaf de eerste dag aan alle deskundigheidseisen voldoen. Het fondsbestuur heeft in 2012 een gezamenlijke deskundigheidstoets gedaan om te toetsen of het bestuur aan de deskundigheidseisen voldoet. Als er een nieuw bestuurslid benoemd wordt toetst het bestuur de voorgedragen persoon aan de in het deskundigheidsplan vastgelegde competenties en deskundigheidseisen. Als een voorgedragen bestuurslid aan deze eisen voldoet gaat het bestuur over tot benoeming van het betreffende bestuurslid na goedkeuring door DNB Maximaal vijf toezichthoudende functies toegestaan De Wet bestuur en toezicht beperkt het aantal toezichthoudende functies dat iemand mag vervullen bij pensioenfondsen tot in totaal vijf. Een bestuurslid mag die rol met maximaal twee toezichthoudende functies combineren. De limitering heeft geen gevolgen voor de zittende bestuurder of toezichthouder, behalve bij herbenoeming. Deze wet is in werking getreden op 1 juli Er zijn bij ons pensioenfonds geen bestuursleden met meerdere toezichthoudende functies. Op het moment dat er sprake is van herbenoeming of een benoeming van een nieuw bestuurslid zal vooraf gecheckt worden of het (beoogd) bestuurslid aan de wet bestuur en toezicht voldoet. In bijlage 2 van het jaarverslag is een overzicht van nevenfuncties van het huidige bestuur opgenomen. Jaarverslag 2012 pagina 15 94

16 2.3.4 Transparantiedocument Het bestuur van het fonds heeft een transparantiedocument vastgesteld. In 2012 zijn hier geen wijzigingen in aangebracht. In het Nederlandse pensioenstelsel staan collectiviteit en solidariteit centraal en de handhaving van deze waarden vraagt om transparantie: het bestuur dient verantwoording af te leggen over haar doen en laten. Daarbij hoort een goed intern toezicht op het functioneren van het bestuur. Met het transparantiedocument geeft het bestuur alle belanghebbenden op een heldere wijze inzicht in het beleid en de uitvoering daarvan, en hoe het bestuur invulling geeft aan begrippen zoals goed fondsbestuur, verantwoording en intern toezicht. Het transparantiedocument is te vinden op de website van ons fonds: Intern toezicht en verantwoordingsorgaan Visitatiecommissie In 2007 heeft het bestuur besloten om een visitatiecommissie in te stellen als intern toezichthouder. De taken van deze commissie zijn vastgelegd in een reglement. De commissie bestaat uit drie onafhankelijke, deskundige leden, die minimaal één keer per drie jaar het functioneren van het fonds en zijn bestuur kritisch beziet. De visitatiecommissie beoordeelt in ieder geval de volgende zaken: beleids- en bestuursprocedures, bestuursprocessen en de gang van zaken binnen het fonds; de wijze waarop het fonds wordt aangestuurd; de wijze waarop het bestuur omgaat met risico s op de langere termijn. De visitatiecommissie heeft begin 2013 een tweede visitatie uitgevoerd. De commissie is samengesteld voor de duur van de visitatie. In hoofdstuk 5 zijn de bevindingen en het verslag van de Visitatiecommissie opgenomen. Verantwoordingsorgaan Het bestuur heeft in 2007 besloten een apart verantwoordingsorgaan in te stellen. Dit orgaan bestaat uit drie leden: werknemers, werkgevers en gepensioneerden leveren ieder één lid. De leden zijn met ingang van 1 januari 2008 benoemd. Het verantwoordingsorgaan heeft de bevoegdheid een oordeel te geven over het handelen van het bestuur, het door het bestuur uitgevoerde beleid en de beleidskeuzes voor de toekomst. Het verantwoordingsorgaan legt zijn oordeel ten minste één keer per jaar schriftelijk vast. Dit oordeel en de reactie van het bestuur daarop worden gepubliceerd in het jaarverslag. In hoofdstuk 6 zijn het oordeel en verslag van het verantwoordingsorgaan over 2012 opgenomen. Tevens is in dat hoofdstuk de reactie van het bestuur opgenomen Naleving van de gedragscode Het pensioenfonds heeft een gedragscode die wordt nageleefd door de leden van het bestuur. Het bestuur heeft in september 2012 besloten dat ook de leden van de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan tot de verbonden personen behoren. Verbonden personen zijn personen die direct bij het fonds betrokken zijn en beschikken over vertrouwelijke informatie. Doel van de gedragscode is het stellen van regels en richtlijnen om belangenverstrengeling tussen het pensioenfonds en betrokkenen in privé te voorkomen. Daarnaast regelt de gedragscode hoe moet worden omgegaan met vertrouwelijke informatie van het pensioenfonds. De gedragscode bevordert de transparantie en zorgt ervoor dat alle verbonden personen, ook voor hun eigen bescherming, weten wat wel en wat niet is geoorloofd. Elke verbonden persoon verklaart schriftelijk de gedragscode te zullen naleven. De compliance werkzaamheden worden sinds het najaar van 2012 uitgevoerd door Groenwegen, Haket en Ammerlaan Accountants. De compliance officer beoordeelt de correcte naleving van de gedragscode jaarlijks en rapporteerd zijn bevindingen aan het bestuur. De compliance officer concludeerde dat er over 2012 geen zaken naar voren zijn gekomen waaruit blijkt dat er in strijd met de gedragscode is gehandeld. Jaarverslag 2012 pagina 16 94

17 2.3.7 Deskundigheidsbevordering Het bestuur is zich bewust van de veranderende eisen van deskundigheid in de Pensioenwet en de Principes voor goed pensioenfondsbestuur. Het bestuur onderschrijft de aanbevelingen uit het Plan van Aanpak Deskundigheidsbevordering ( PvAD ). Sinds 2001 heeft het bestuur een deskundigheidsplan in werking. Dit plan is in 2011 vernieuwd op basis van het door de Pensioenfederatie in 2011 opgestelde gewijzigde Plan van Aanpak Deskundig en Goed Pensioenfondsbestuur. In het deskundigheidsplan formuleert het fonds op welke wijze het de deskundigheid van het bestuur wil bevorderen en op peil houden. In 2012 heeft het gehele bestuur een opleiding van Towers Watson gevolgd om deskundigheidsniveau 2 te behalen. Deze opleiding is succesvol afgesloten. Naar aanleiding van de uitkomsten van deze opleiding en toets wordt het opleidingsplan voor het bestuur in 2013 aangepast Kennisdeling en advisering bij Klantenraad en de Raad van Advies In 2012 is de Klantenraad van de uitvoeringsorganisatie van het pensioenfonds twee keer bijeen gekomen. Het fonds heeft twee zetels in de Klantenraad. De leden van de Klantenraad kiezen uit hun midden een Raad van Advies, die ook in 2012 gevraagd en ongevraagd de directie van de uitvoeringsorganisatie adviseerde. Het belangrijkste doel van de Raad van Advies is om gezamenlijk na te denken over belangrijke thema s in de pensioenwereld. Daarnaast is de Klantenraad een platform om veranderingen in de dienstverlening van de uitvoeringsorganisatie te toetsen. Dit jaar sprak de Klantenraad onder andere uitgebreid over de samenwerkingsmogelijkheden van pensioenfondsen. 2.4 Communicatie De pensioenfondsen hadden in 2012 volop aandacht van de media. De slechte financiële positie bij veel fondsen en de berichtgeving over mogelijke ingrepen zoals korting van pensioenen bij een aantal fondsen bracht onrust bij gepensioneerden en deelnemers. Ondanks dat VNPS niet bij de fondsen met een matige financiële positie hoort, is wel extra aandacht aan de communicatie besteed Wat heeft het fonds aan communicatie gedaan? Het beleid is vastgelegd in een communicatiebeleidsplan. Daarnaast werkt het fonds de jaarlijkse doelen uit in een communicatiejaarplan. Hierin staan welke specifieke communicatieactiviteiten voor de verschillende doelgroepen zijn gepland en op welke trends en ontwikkelingen het fonds dat jaar nader ingaat. Deze activiteiten zijn een aanvulling op de gebruikelijke communicatie met belanghebbenden, zoals het jaarlijkse pensioenoverzicht. In 2012 heeft het pensioenfonds onder meer de volgende acties gerealiseerd: Nieuwsbrief Uw Pensioen In maart 2012 hebben deelnemers en gepensioneerden van het fonds een nieuwsbrief ontvangen. Hierin werd aandacht besteed aan de financiële situatie van het fonds, de hoogte van de pensioenpremie, welke reglementswijzigingen er zijn en de verschuiving van de AOW-ingangsdatum naar de verjaardagsdatum per 1 april De werkgevers hebben de nieuwsbrief ook ter informatie ontvangen. Samen sta je sterk In 2010 startte onder de slogan Jouw Pensioenfonds. Samen sta jij sterk! de publiciteitscampagne van de bedrijfstakpensioenfondsen. Door ons pensioenfonds is gekozen om gebruik te maken van de banner die vanuit de campagne werd aangeboden. Ook in 2012 is de banner geplaatst op de site van het pensioenfonds, zodat bezoekers gemakkelijk meer informatie kunnen verkrijgen over de campagne. Jaarverslag 2012 pagina 17 94

18 Website van het fonds In 2012 zijn er verschillende verbeteringen doorgevoerd op de website. Zo heeft de website bijvoorbeeld een interactieve banner gekregen. Sinds 2012 staan er ook social sharing knoppen op de website. Dit betekent dat het voor bezoekers mogelijk is om interessante teksten of nieuwsberichten te delen in hun sociale netwerk. Er zijn ook verbeteringen aangebracht in de online formulieren. De website wordt gemiddeld per maand door ongeveer 160 mensen bezocht. Uniform Pensioenoverzicht (UPO) In het UPO 2012 zijn de volgende verbeteringen doorgevoerd: Ieder UPO is om de leesbaarheid te vergroten uitgebreid met tekstkaders en een toelichting op taalniveau B1. Bovendien is op ieder UPO een QR-code vermeld die direct doorverwees naar een aparte pagina voor deelnemers op de website. Op de website is een speciale pagina UPO voor deelnemers ontwikkeld. Hierop staat een voorbeeld-upo, veelgestelde vragen over het UPO en een korte enquête om te controleren of het UPO duidelijk was voor deelnemers. Via een dynamische banner op de homepage van de website en via de QR-code is de UPO-pagina beter bereikbaar. Voor werkgevers is er een toolkit ontwikkeld. Via de landingspagina voor werkgevers konden werkgevers zelf hun documenten uit de toolkit downloaden. De toolkit bestaat uit een artikel dat werkgevers kunnen plaatsen op hun eigen intranet of in hun nieuwsbrief aan werknemers. Bovendien is er een poster ontwikkeld die werkgevers op kunnen hangen in bijvoorbeeld de kantine. 2.5 Toezichthouder AFM en DNB Sinds de invoering van de Wet op het financieel toezicht staat het fonds onder toezicht van DNB en van AFM. DNB is belast met het prudentieel toezicht en AFM met het gedragstoezicht. Het prudentieel toezicht richt zich op de financiële soliditeit van financiële ondernemingen en draagt bij aan de stabiliteit van de financiële sector. Het door de AFM uitgeoefende gedragstoezicht richt zich op ordelijke en transparante marktprocessen, zuivere verhoudingen tussen marktpartijen en zorgvuldige behandeling van cliënten van financiële ondernemingen Autoriteit Financiële Markten (AFM) De AFM is als toezichthouder belast met het bevorderen van een zorgvuldige financiële dienstverlening aan consumenten, waaronder het bewaken van de informatie die pensioenfondsen verschaffen ten aanzien van juistheid en begrijpelijkheid. In 2012 heeft de AFM geen specifieke onderzoeken naar de communicatie van ons fonds uitgevoerd De Nederlandsche Bank (DNB) De Nederlandsche Bank heeft in 2012 geen onderzoek gedaan bij ons fonds. Er zijn geen dwangsommen of boetes opgelegd aan ons fonds. Ook heeft DNB geen aanwijzingen gegeven, geen bewindvoerder aangesteld of bevoegdheidsuitoefening van organen van het fonds gebonden aan toestemming. Financieel crisisplan Naar de mening van DNB waren veel pensioenfondsen tijdens de kredietcrisis onvoldoende voorbereid op een snelle verslechtering van de financiële positie. Daarom moeten sinds 2012 alle pensioenfondsen verplicht als onderdeel van de actuariële en bedrijfstechnische nota (abtn), een financieel crisisplan opstellen. Het bestuur is hiermee begin 2012 aan de slag gegaan. Op 13 februari 2012 werd een themasessie met de voorzitters gehouden, waarna het financieel crisisplan op 1 maart 2012 door het bestuur werd besproken en goedgekeurd en aan de ABTN is toegevoegd. Op 5 april 2012 heeft de deelnemersraad een positief advies uitgebracht aan het bestuur. Op 12 april 2012 is de ABTN inclusief het crisisplan aan DNB toegezonden. Van DNB zijn geen opmerkingen ontvangen naar aanleiding van het crisisplan. Jaarverslag 2012 pagina 18 94

19 Het financiële crisisplan geeft aan welke acties het fonds onderneemt in een crisissituatie. Dit is een ander plan dan het herstelplan. Het herstelplan geeft aan hoe het fonds de huidige financiële positie verbetert. Het crisisplan beschrijft hoe ons fonds omgaat met een plotselinge verandering in de economische situatie (de schokbestendigheid ) van ons fonds. DNB en AFM evalueerden in de loop van 2012 de kwaliteit van financiële crisisplannen van verschillende pensioenfondesen. Ze publiceerden in december 2012 een document met voorbeelden van good and bad practices. De toezichthouders verwachten dat fondsen hun crisisplannen daarmee verbeteren. Het bestuur heeft de good en bad practices ter kennisgeving aangenomen en bij de eerstvolgende update van het crisisplan zullen eventuele aanpassingen doorgevoerd worden aan de hand van de aanbevelingen. 2.6 Externe ontwikkelingen Verhoging pensioenleeftijd, nieuwe fiscale grenzen Sinds 2010 discussiëren sociale partners en de overheid over een nieuw pensioenstelsel. In juni 2011 sloten sociale partners en de overheid een Pensioenakkoord. Dit Pensioenakkoord betrof zowel de AOW als het pensioen met als doel het opvangen van de stijgende levensverwachting en financiële schokken. De AOW is een verantwoordelijkheid van de overheid. Maar pensioen is een arbeidsvoorwaarde en ligt daarmee voor een groot deel binnen de verantwoordelijkheid van sociale partners. De overheid stelt voor het aanvullend pensioen wel de fiscale grenzen vast. Die grenzen bepalen of en in hoeverre het pensioen fiscaal gefaciliteerd wordt. Bij een nieuw pensioenstelsel horen nieuwe communicatieregels. Het perspectief van de deelnemer staat centraal. Er komen meer mogelijkheden voor pensioenfondsen om van hun communicatie maatwerk te maken en te werken met digitale communicatie. Deze regels komen te zijner tijd in de Pensioenwet Verhoging AOW leeftijd Sinds 1 april 2012 gaat de AOW in vanaf de 65ste verjaardag in plaats van de eerste dag van de maand waarin de verjaardag valt. In het Pensioenakkoord waren afspraken gemaakt over de stapsgewijze verhoging van de AOW-leeftijd naar 67 jaar. Maar bij de behandeling van de begroting voor 2013 besloot de overheid om de AOW-leeftijd sneller te verhogen dan in het Pensioenakkoord was afgesproken. De afspraken uit dit begrotingsakkoord zijn al in wetgeving neergelegd. De Eerste Kamer stemde op 10 juli 2012 in met deze versnelde verhoging van de AOW-leeftijd en met verhoging van de fiscale pensioenrichtleeftijd naar 67 jaar per De AOW-leeftijd gaat vanaf 1 januari 2013 stapsgewijs omhoog. In september werden verkiezingen voor de Tweede Kamer gehouden. PvdA en VVD spraken in het regeerakkoord van het Kabinet Rutte II af om de AOW-leeftijd nog sneller te verhogen. Hierdoor komt de AOW-leeftijd al in 2021 op 67 jaar te liggen. De afspraken uit het regeerakkoord zijn nog niet in wetgeving vastgelegd. Bij de in juli 2012 aangenomen verhoging van de AOW-leeftijd hoort een overgangsregeling in de vorm van een voorschotregeling. Bij het regeerakkoord werd voor mensen met een laag inkomen (tot 150% van het wettelijk minimum loon) een overgangsregeling aangekondigd. Deze regeling heeft het karakter van een bijstandsregeling. Door de stapsgewijze leeftijdsverhogingen in de AOW sluiten de pensioenleeftijd en de AOW-leeftijd vanaf 2013 niet meer op elkaar aan. Dat vraagt om meer flexibiliteit van de pensioenfondsen in de uitvoering van hun pensioenregelingen. Ons fonds heeft in 2012 besloten om voor 2013 nog geen wijzigingen door te voeren in de pensioenregeling omdat dat binnen de bestaande fiscale grenzen kan. Hierdoor blijft de ingangsdatum voor de pensioenuitkering uiterlijk de eerste dag van de maand waarop de deelnemer 65 jaar wordt. In het komende jaar zullen de aanpassingen van de AOW-leeftijd tezamen met de wijzigingen in de pensioenleeftijd opnieuw aan de orde komen in de bestuursvergaderingen. Jaarverslag 2012 pagina 19 94

20 2.6.3 Minder fiscale mogelijkheden opbouw pensioen Bij de behandeling van de begroting voor 2013 besloot de overheid de fiscaal maximale opbouw voor pensioen per 1 januari 2014 met 0,1% te verlagen. Het maximale opbouwpercentage per jaar is dan 2,15% voor middelloon regelingen en 1,9% voor eindloon regelingen. Dit besluit is in wetgeving neergelegd. Aangezien de pensioenopbouw bij ons fonds 1,75% per jaar bedraagt, is het nu niet nodig om de regeling aan te passen. In oktober sloten PvdA en VVD het regeerakkoord van het Kabinet Rutte II. Hierin staat dat er een fiscaal maximale pensioenopbouw van 1,75% per jaar komt voor een middelloonregeling en 1,5% per jaar voor een eindloonregeling. Daarnaast is er een bovengrens van euro ingesteld voor de fiscale aftrekbaarheid van de premies voor de aanvullende pensioenen. Dit besluit is nog niet in wetgeving vastgelegd. Waarschijnlijk worden deze regels per 1 januari 2015 van kracht. 2.7 Nieuwe financiële opzet pensioenfondsen Nieuw financieel toetsingskader voor pensioenfondsen De financiële regels voor pensioenfondsen staan in het Financieel Toetsingskader (FTK). Dat FTK is onderdeel van de Pensioenwet. Sociale partners en de overheid spreken over nieuwe financiële regels voor pensioenfondsen. De reden voor nieuwe financiële regels is dat het in de huidige financiële situatie moeilijk is om de verwachte pensioenuitkering te garanderen. Bovendien verwachten werknemers dat hun pensioen meestijgt met de inflatie, maar de pensioenregelingen zijn niet zo ingericht. De overheid werkt de gemaakte afspraken uit in de nieuwe regels van het FTK Pas in 2015 nieuw FTK Eind 2012 zijn de contouren van een nieuw FTK nog niet helder. Er is al wel een Hoofdlijnennota waarin de uitgangspunten van het nieuwe FTK staan. Dat nieuwe FTK zou oorspronkelijk op 1 januari 2014 ingaan, maar eind november werd de invoering met een jaar uitgesteld naar 1 januari De huidige regels blijven daardoor een jaar langer van kracht. Wat verandert er vanaf 2015? Er komen twee soorten pensioenregelingen. Ten eerste een reëel contract, dat wil zeggen een regeling die uitgaat van een uitkering inclusief een jaarlijkse verhoging ter compensatie van de inflatie. Maar bij deze pensioenuitkering staat van tevoren niet vast hoe hoog de pensioenuitkering is. Hij ademt namelijk mee als de beurzen dalen en stijgen of als de levensverwachting stijgt. Daarnaast komen er regelingen die een vaste pensioenuitkering toezeggen. Dit heet een nominaal contract. Dat lijkt op de huidige pensioenregelingen. Maar de regels worden strenger. Daarmee wordt beoogd dat het minder vaak voor komt dat de toegezegde pensioenuitkering verlaagd moet worden. Maar de kans dat een pensioenfonds een inflatiecorrectie kan geven wordt ook lager. En ook deze pensioenregelingen moeten de stijgende levensverwachting verwerken. De koopkracht van een dergelijk pensioen is daardoor naar verwachting lager. Het bestuur heeft besloten om samen met sociale partners in 2013 aan de slag te gaan met de keuze voor een nieuw pensioencontract. Ook de toekomstplannen voor het fonds spelen hierbij een belangrijke rol Eerste aspecten nieuw FTK wel in 2012 van kracht In september 2012 werden al wel aspecten uit het nieuwe FTK in stelling gebracht om onnodig verlagen van pensioenuitkeringen te voorkomen. Eén van de (verplichte) maatregelen is de vervanging van rentetermijnstructuur voor lange duren door een Ultimate Forward Rate (UFR). Er bestaat namelijk geen goede marktrente voor een periode van twintig jaar of langer. Door het gebruik van de UFR is de dekkingsgraad van het fonds licht gestegen. Jaarverslag 2012 pagina 20 94

21 2.8 Europa Hogere kosten door Europese belasting De Europese Commissie wil een Europese belasting heffen op financiële transacties, de Financial Transaction Tax (FTT). Deze FTT komt er niet EU-breed. Op 14 februari heeft de Europese Commissie een voorstel voor een FTT-richtlijn gepubliceerd waarmee elf landen via de weg van een enhanced procedure binnen de EU-context verder willen gaan. Het voorstel geldt dan alleen voor die elf landen: België, Duitsland, Estland, Griekenland, Spanje, Frankrijk, Italië, Oostenrijk, Portugal, Slovenië en Slowakije. In dit voorstel komt anders dan Nederland wilde geen uitzonderingspositie voor pensioenfondsen. Resultaat zal zijn dat de FTT in de voorgestelde vorm alleen voor deze elf landen geldt, maar ook dat iedereen die direct of indirect met personen of instellingen uit deze landen handelt toch met deze FTT te maken krijgt. Ook Nederlandse pensioenfondsen zullen als gevolg daarvan te maken krijgen met kostenverhogingen. Jaarverslag 2012 pagina 21 94

22 3 Financieel beleid 3.1 Inleiding Zoals in paragraaf reeds werd beschreven stelt het fonds zich ten doel pensioenen te verlenen aan deelnemers, gewezen deelnemers en hun nabestaanden, met inachtneming van de statuten en reglementen. Het is dus belangrijk dat het pensioenfonds voldoende geld ontvangt, zodat er altijd genoeg middelen zijn om (toekomstige) uitkeringen te kunnen betalen. Het bestuur gebruikt hiervoor de volgende beleidsinstrumenten; premiebeleid, toeslagenbeleid, beleggingsbeleid en de pensioenregeling. In dit hoofdstuk komen de eerste drie instrumenten aan de orde. Na het premie- en toeslagenbeleid geeft het bestuur inzicht in het vermogen en de voorzieningen. Na de actuariële analyse volgt een uitleg over het beleggingsbeleid. De pensioenregeling komt aan bod in hoofdstuk Premiebeleid De financiering van de pensioenregeling geschiedt door betaling van een premie zoals omschreven in het uitvoeringsreglement tussen het fonds en de werkgevers. De verschuldigde premie is bepaald in overleg tussen de sociale partners en is door het bestuur gehoord de actuaris van het fonds getoetst op adequaatheid. De jaarlijks verschuldigde premie, uitgedrukt als een percentage van de pensioengrondslagsom, dient door de werkgevers betaald te worden. Op basis van de CAO afspraken wordt de helft van de premie ingehouden op het loon van de deelnemer. Een wijziging van de verschuldigde premie wordt, evenals een wijziging in de premiekorting, doorgevoerd met ingang van 1 januari. Er geldt geen bijstortingsverplichting voor de werkgevers. De jaarlijks verschuldigde premie is in de CAO vastgesteld op: 2012: 16,5%; 2013: 17,0%; 2014: 17,5%; 2015: 18,0%. 3.3 Toeslagenbeleid Het toeslagbeleid van het pensioenfonds komt overeen met variant B uit de toeslagenmatrix. Dit betekent dat er geen doelgericht toeslagenbeleid is, en dat het bestuur jaarlijks besluit of een toeslag kan worden verleend, rekening houdend met de financiële positie van het fonds en hoe hoog die toeslag is. Er is geen ambitie om jaarlijks toeslagen te geven op pensioenrechten en pensioenaanspraken en er is geen maatstaf waaraan de toeslagen gekoppeld zijn. Voor de financiering van de toeslagen wordt geen premie betaald en er wordt geen reserve aangehouden om in de toekomst toeslagen te kunnen toekennen. Bij de feitelijke toekenning van toeslagen kijkt het bestuur naast de financiële positie van het fonds ook naar de verwachte toekomstige ontwikkelingen in de financiële positie en de risico s die daarmee gepaard gaan. Het bestuur van het fonds is bevoegd om bij de toekenning van toeslagen onderscheid te maken tussen verschillende soorten pensioenaanspraken en pensioenrechten, voor zover dat onderscheid wettelijk is toegestaan. Eventuele toeslagverlening vindt altijd plaats per 1 januari van enig jaar en wordt verleend op de pensioenaanspraken en pensioenrechten per 31 december van het voorlaatste Jaarverslag 2012 pagina 22 94