Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie en aanverwante Bedrijven in liquidatie (VNPS IL)

Transcriptie

1 Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie en aanverwante Bedrijven in liquidatie (VNPS IL) Dit verslag van vereffenaars is een uitgave van Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie en aanverwante Bedrijven in liquidatie administrateur Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. Postbus 40079, 7300 AZ Apeldoorn telefoon: datum 22 juni 2017

2 Voorwoord De vereffenaars van de Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie en aanverwante Bedrijven in liquidatie (VNPS IL) geven in dit verslag van vereffenaars inzage in de werkzaamheden, het beleid en de pensioenontwikkelingen gedurende het jaar De vereffenaars verstrekken duidelijkheid over de financiële positie en resultaten van het pensioenfonds. Dit verslag van vereffenaars is opgesteld in overeenstemming met de richtlijnen voor de jaarverslaggeving en betreft het laatste jaarverslag van het fonds. Het afgelopen jaar stond vooral in het teken van de aansluiting bij Bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw (thans BPL Pensioen geheten) en de collectieve waardeoverdracht van alle pensioenaanspraken en rechten per 31 december 2016 naar BPL Pensioen. Nadat begin januari 2017 aan alle voorwaarden voor liquidatie van het fonds was voldaan, is het fonds in liquidatie gegaan. De verwachting is dat alle lopende zaken in de tweede helft van 2017 zijn afgerond waarna het fonds definitief wordt geliquideerd. Over het jaar 2017 stelt het fonds een liquidatieverslag op. Vanwege het geringe aantal deelnemers en de toenemende kosten om als bestuur in control te blijven lag een zelfstandig voortbestaan van het fonds niet voor de hand. Het bestuur heeft de afgelopen jaren de mogelijkheden voor een bestendige toekomst onderzocht en in 2015 de voorkeur voor aansluiting bij een groter pensioenfonds uitgesproken. Na hernieuwd onderzoek naar mogelijke partnerfondsen heeft het bestuur haar voorkeur aan sociale partners voorgelegd. Sociale partners hebben in maart 2016 het besluit genomen tot aansluiting bij BPL Pensioen per 1 januari De aansluiting vindt plaats op vrijwillige basis, waarbij de verplichtstelling van VNPS per 1 januari 2017 komt te vervallen. Vervolgens is het bestuur het traject tot aansluiting bij BPL Pensioen ingegaan met het streven de binnen VNPS opgebouwde pensioenaanspraken en rechten middels een collectieve waardeoverdracht in het kader van de liquidatie van VNPS over te dragen naar BPL Pensioen. Uiteindelijk hebben de gesprekken geleid tot een akkoord tussen beide fondsen en is het voornemen tot aansluiting van het fonds bij BPL Pensioen en de liquidatie van VNPS aan de diverse geledingen voorgelegd. Het verantwoordingsorgaan en de raad van toezicht hebben met de aansluiting en liquidatie ingestemd. In augustus 2016 is door het bestuur het besluit tot liquidatie genomen. Nadat ook DNB heeft aangegeven geen bezwaar tegen de overdracht te hebben, is gestart met het effectueren van de overgang naar BPL Pensioen. Alle pensioenrechten en -aanspraken zijn per 31 december 2016 door middel van een collectieve waardeoverdracht overgedragen aan BPL Pensioen. Per deze datum zijn ook alle middelen van het fonds overgedragen, met uitzondering van een bedrag voor de kosten in Vanaf 1 januari 2017 vindt de verdere pensioenopbouw plaats bij BPL Pensioen. Omdat de dekkingsgraad van het fonds per 31 december 2016 ruim boven de dekkingsgraad van BPL Pensioen uitkwam bleef een positief saldo over voor het fonds. Dit saldo is aangewend voor een onvoorwaardelijke toeslagtoezegging aan de (gewezen) deelnemers en uitkeringsgerechtigden van ons fonds. Per 31 december 2016 zijn alle pensioenrechten en - aanspraken voor de overdracht naar BPL Pensioen verhoogd met 11%. Vervolgens is een verhoging toegekend van 3% per 1 januari 2017 en volgt er in 1 januari 2018 ook een verhoging van deze pensioenrechten en aanspraken. In hoofdstuk 1 van dit verslag van vereffenaars leest u meer over de organisatie van het pensioenfonds en de kerncijfers over 2016 en de daaraan voorafgaande jaren. De daaropvolgende hoofdstukken bevatten het verslag van het bestuur, het financieel beleid, het beleggingsbeleid en de uitvoering van de pensioenregeling. In hoofdstuk 5 en 6 kunt u het verslag, oordeel en advies van het verantwoordingsorgaan en de raad van toezicht lezen, alsmede de reacties van de vereffenaars daarop. In hoofdstuk 7 komt de jaarrekening aan bod. In hoofdstuk 7 onder Overige gegevens zijn de verklaringen van de accountant en de waarmerkend actuaris opgenomen. Het verslag van vereffenaars wordt afgesloten met bijlage 1 Volumeveranderingen, bijlage 2 Nevenfuncties van de bestuursleden en bijlage 3 Naleving normen uit de Code Pensioenfondsen. Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 2

3 Graag bedanken wij iedereen die in het verslagjaar heeft bijgedragen aan het goed functioneren van het pensioenfonds. Eindhoven 22 juni 2017, namens de vereffenaars, G.W. Hompe Voorzitter M.H.J.M. Crijnen Plaatsvervangend voorzitter Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 3

4 Inhoud 1 Het fonds Inleiding Over het fonds Naam en vestigingsplaats Missie Visie Strategie Doelstelling Aangesloten werkgevers Benoemende organisaties Externe partijen De leden Samenstelling en taak Vergaderdata Het bestuur Samenstelling en taak Vergaderdata Het verantwoordingsorgaan Samenstelling en vergaderdata Vergaderdata De raad van toezicht Samenstelling Uitbesteding Meerjarenoverzicht kengetallen (situatie op 31 december 2016 voor overdracht) Meerjarenoverzicht financiële gegevens (situatie op 31 december 2016 na overdracht) 14 2 Verslag van vereffenaars Ontwikkelingen financiële positie Dekkingsgraad Ontwikkeling dekkingsgraad Toeslagverlening Haalbaarheidstoets Prognosetafels ABTN Toekomst Onderzoek Instemming Besluit collectieve waardeoverdracht en liquidatie DNB Intrekking verplichtstelling Aansluiting BPL Pensioen Uitgangspunten Stuurgroep Transitie Transitiekosten Overeenkomst van overdracht Beëindigingsovereenkomst Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. 21 Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 4

5 2.3.7 Contracten Communicatie Liquidatie fonds Goed pensioenfondsbestuur Code Pensioenfondsen Bestuursmodel Geschiktheid Zelfevaluatie Naleving gedragscode Intern toezicht: Raad van toezicht Verantwoordingsorgaan Transparantiedocument Klachten en geschillen Maatschappelijk verantwoord beleggen Risicobeheer Uitbesteding Wet- en regelgeving Opvolging aanbevelingen Kennisdeling en advisering bij Klantenraad en de Raad van Advies Communicatie Wat heeft het fonds aan communicatie gedaan? Nieuwe stappen invoering Wet Pensioencommunicatie Toezichthouders De Nederlandsche Bank (DNB) Autoriteit Financiële Markten (AFM) Autoriteit Persoonsgegevens (AP) Externe ontwikkelingen Verdere verhoging van de AOW-leeftijd en fiscale richtleeftijd Uitkomst stresstest: pensioenfondsen hebben last van lage rente Pensioenfonds met uitkeringsovereenkomst moet btw blijven betalen 31 3 Financieel beleid Inleiding Premiebeleid Toeslagenbeleid Kosten uitvoering pensioenbeheer Pensioenvermogen en voorzieningen Samenvatting van de financiële positie van het fonds en ontwikkelingen gedurende het jaar Kostendekkende, gedempte kostendekkende en feitelijke premie Actuariële analyse Analyse resultaat Actuariële analyse Uitkomsten van de solvabiliteitstoets Oordeel van de waarmerkend actuaris over de financiële positie Beleggingsbeleid Terugblik economie en financiële markten Verantwoord Beleggen Vooruitblik Kosten uitvoering vermogensbeheer Z-score Risicoparagraaf 48 Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 5

6 4 Uitvoering van de pensioenregeling Inleiding De pensioenregeling Wijzigingen statuten en reglementen Statuten Pensioenreglementen Uitvoeringsreglement Reglement excedentregeling 53 5 Slotopmerkingen 54 6 Verantwoordingsorgaan Verslag van het verantwoordingsorgaan Algemeen Verslag Bevindingen Oordeel Aanbevelingen Reactie vereffenaars 57 7 Raad van toezicht Verslag van de raad van toezicht Inleiding Taakopdracht Werkwijze intern toezicht Toekomstige pensioenuitvoerder Aanwending vermogensoverschot Premiebeleid Transitie en liquidatie Communicatie Overig Conclusie Reactie vereffenaars 61 8 Jaarrekening Balans per 31 december Staat van baten en lasten Kasstroomoverzicht Algemene toelichting Toelichting op de balans Toelichting op de staat van baten en lasten 93 9 Overige gegevens Actuariële verklaring Controle verklaring van de onafhankelijke accountant Bijlagen Bijlage: 1 Volumeveranderingen (situatie op 31 december 2016 voor overdracht) Bijlage 2: Nevenfuncties Bijlage 3: Naleving normen Code Pensioenfondsen 111 Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 6

7 1 Het fonds 1.1 Inleiding De Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie en aanverwante Bedrijven in liquidatie (verder: het fonds) heeft verschillende organen, namelijk het bestuur, het verantwoordingsorgaan en de raad van toezicht. Daarnaast is een aantal externe partijen bij het fonds betrokken. In dit hoofdstuk stelt het fonds de bestuursorganen en externe partijen aan u voor. Allereerst volgen de missie, visie, doelstelling, strategie en een aantal algemene gegevens van het fonds. Dit hoofdstuk wordt afgesloten met meerjarenoverzichten met diverse kengetallen. Zoals in het voorwoord gemeld is dit het laatste jaarverslag van het fonds. De vereffenaars dienen ook over 2017 nog verantwoording af te leggen over de afwikkeling van een aantal zaken. Het verantwoordingsorgaan en de raad van toezicht blijven op de gebruikelijke manier hierbij betrokken. 1.2 Over het fonds Naam en vestigingsplaats De Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie en aanverwante Bedrijven is opgericht op 11 januari 1933 en statutair gevestigd in Eindhoven. Het kantooradres van het fonds is Rijnzathe 12, 3454 PV De Meern. Het postadres is Postbus 40079, 7300 AZ Apeldoorn. Het fonds is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel Brabant onder nummer De laatste statutenwijziging vond plaats op 9 december Het fonds is aangesloten bij de Pensioenfederatie. Bij de totstandkoming van dit jaarverslag is het fonds in liquidatie. De verwachting is dat het fonds in 2017 zal worden geliquideerd Missie De missie van het fonds is het tot uitvoering brengen van de pensioenregeling zoals overeengekomen tussen de sociale partners. Het fonds voorziet hierin door te zorgen voor een betrouwbaar, solide en betaalbaar pensioen, vooraf door het bestuur getoetst op financiële haalbaarheid en in overeenstemming met wet- en regelgeving. Met ingang van 1 januari 2017 is de overeenkomst met sociale partners voor de uitvoering van de pensioenregeling beëindigd Visie Het fonds is zich bewust van de ontwikkelingen in de sector en de ontwikkelingen in het Nederlandse Pensioenlandschap. Gezien de geringe omvang van de sector in combinatie met de ontwikkelingen in wet -en regelgeving en de daarmee gemoeide kosten om als bestuur in control te blijven, is het bestuur van mening dat een bestendige toekomst gewaarborgd is door aansluiting te zoeken bij een groter geheel. Met de aansluiting per 1 januari 2017 bij BPL Pensioen is dit gerealiseerd Strategie Het bestuur volgde een tweesporenbeleid. Enerzijds heeft het bestuur zich gericht op haar voornemen een geschikte partner te vinden om mee samen te gaan. Anderzijds is het beleid bepaald en zijn besluiten genomen conform alle wettelijk eisen en uitgaande van een continuering van het fonds. Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 7

8 1.2.5 Doelstelling Doelstelling van het fonds is het verlenen van pensioenen aan deelnemers, gewezen deelnemers en hun nabestaanden met inachtneming van de statuten en reglementen. Het fonds bereikt dit doel door premies te innen bij de aangesloten ondernemingen. De gelden worden belegd en beheerd en het fonds doet daaruit uitkeringen bij ouderdom, overlijden en arbeidsongeschiktheid Aangesloten werkgevers In het jaar 2016 waren de volgende werkgevers aangesloten bij het pensioenfonds: Agio Sigarenfabrieken N.V. in Duizel HTL-DHT in Eindhoven (vrijwillige aansluiting) Scandinavian Tobacco Group Eersel B.V. in Eersel Scandinavian Tobacco Groep Nederland B.V. in Eersel Scandinavian Tobacco Group Tobacco Services BV in Tubbergen Ritmeester Cigars in s-hertogenbosch Sigarenfabriek B.G. van t Veen B.V. in Grafhorst VCT B.V. in Cruquius Sigarenfabriek Hovens VOF in Tegelen Hoogeboom s Sigarenfabriek B.V. in Badhoevedorp Pronk Import B.V. in Diemen Sigarenfabriek De Olifant B.V. in Kampen Benoemende organisaties De volgende organisaties dragen leden voor in het bestuur en het verantwoordingsorgaan: 1. Nederlandse Vereniging voor de Sigarenindustrie (NVS) Postbus JB Tilburg telefoonnummer: (013) website: 2. De Unie Postbus AK Culemborg telefoonnummer: (0345) website: 3. FNV Postbus AL Amsterdam telefoonnummer (088) website: 4. CNV Vakmensen Postbus GM Utrecht telefoonnummer: (030) website: Externe partijen Het fonds werkt samen met de volgende externe partijen: Uitvoeringsorganisatie Pensioenbeheer Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. Vermogensbeheer Achmea Investment Management B.V. Vastgoedbeheer Syntrus Achmea Real Estate & Finance B.V. Adviserend actuaris De heer H.J.W. van Gemert AAG (Willis Towers Watson) Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 8

9 Waarmerkend actuaris De heer drs. M.B.H. Ceelaert AAG (Willis Towers Watson) Accountant De heer J. Niewold RA (Ernst & Young Accountants LLP) Adviseur Vermogensbeheer Mevrouw M.M. Verheul (ICC Verheul) Compliance officer De heer G.J. Mersch AA (Groenewegen, Haket, Ammerlaan Accountants) Projectleider transitie De heer J.P. Vrieleman (Vrieleman & Van der Hoek) Adviseur liquidatietraject De heer R. Crauwels (Willis Towers Watson) tot 1 oktober 2016 Mevrouw mr. M. Verhaaf (Willis Towers Watson) vanaf 1 oktober De leden Samenstelling en taak Leden van de vereniging zijn: Nederlandse Vereniging voor de Sigarenindustrie, gevestigd in Tilburg; FNV, gevestigd in Utrecht; CNV Vakmensen, gevestigd in Utrecht; De Unie, gevestigd in Culemborg. De leden van het bestuur die gemandateerd zijn door de leden van het fonds vormen samen de ledenvergadering. De ledenvergadering heeft onder meer tot taak (wijzigingen in) de statuten, reglementen, balans, rekening van baten en lasten en het jaarverslag goed te keuren en vast te stellen Vergaderdata De leden hebben in 2016 negen keer vergaderd. De vergaderingen vonden plaats op 14 januari, 3 maart, 7 april, 26 mei, 21 juni, 16 augustus, 22 september, 11 november en 8 december. 1.4 Het bestuur Samenstelling en taak Het paritaire bestuur was op 31 december 2016 als volgt samengesteld: Leden werkgevers Benoemd tot Plaatsvervanger Organisatie De heer ir. M.H.J.M. Crijnen 1 januari 2019 Mevrouw mr. C.H. Soons NVS (plaatsvervangend voorzitter) De heer C.N.J.M. de Gooijer MBA 1 januari 2019 Mevrouw mr. C.H. Soons NVS De heer drs. R.A.J. Kaspers RA 1 januari 2019 Mevrouw mr. C.H. Soons NVS Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 9

10 Leden werknemers Benoemd tot Plaatsvervanger Organisatie De heer mr. G.W. Hompe (voorzitter) 1 januari 2019 FNV De heer F.A.G. Hol 1 januari 2019 De Unie Leden pensioengerechtigden Benoemd tot Plaatsvervanger Organisatie De heer G.H. Koudys 1 juli 2018 CNV Vakmensen In 2016 was de heer Hompe voorzitter van het fonds. De heer Crijnen was plaatsvervangend voorzitter. In verband met ziekte van de heer Crijnen heeft mevrouw Soons gedurende de periode juni tot december de taak van plaatsvervangend voorzitter waargenomen. De heer Hol is per 10 maart 2016 benoemd tot bestuurslid namens De Unie. Daarmee is de bestaande vacature ingevuld. Het bestuur is belast met de leiding, het algemene beleid en het beheer van het fonds Vergaderdata Het bestuur heeft in 2016 negen keer vergaderd. De vergaderingen vonden plaats op 14 januari, 3 maart, 7 april, 26 mei, 21 juni, 16 augustus, 22 september, 11 november en 8 december. 1.5 Het verantwoordingsorgaan Samenstelling en vergaderdata Het verantwoordingsorgaan is op 1 juli 2014 ingesteld. Het verantwoordingsorgaan bestaat statutair uit acht leden, drie leden namens deelnemers, vier leden namens gepensioneerden en één lid namens de werkgevers. De deelnemers en pensioengerechtigden zijn op basis van onderlinge getalsverhoudingen evenredig vertegenwoordigd. De leden zijn benoemd door de onder genoemde organisaties. Het verantwoordingsorgaan heeft de bevoegdheid een oordeel te geven over het handelen van het bestuur, over het door het bestuur uitgevoerde beleid, alsmede over beleidskeuzes voor de toekomst. Het verantwoordingsorgaan is bevoegd het bestuur te adviseren overeenkomstig het bepaalde in de Pensioenwet. Dit is nader uitgewerkt in het reglement van het verantwoordingsorgaan. Het verantwoordingsorgaan legt haar oordeel minimaal één keer per jaar schriftelijk vast. Dit oordeel en de reactie van het bestuur daarop worden gepubliceerd in het verslag van vereffenaars. Het verantwoordingsorgaan was op 31 december 2016 als volgt samengesteld: Leden deelnemers Benoemd tot Organisatie De heer H.G. Craens 1 januari 2018 De Unie De heer J.A.M. van Gool 1 januari 2018 De Unie De heer A.L.M. Geerts 1 januari 2018 FNV Leden gepensioneerden Benoemd tot Organisatie De heer J. Sterkenburg 1 januari 2018 CNV Vakmensen De heer A.A.H.W. Wijnen 1 januari 2018 De Unie De heer J. Daams 1 januari 2018 FNV De heer J.G.P. Castelijns 1 januari 2018 De Unie (in overleg met de andere werknemersorganisaties) Leden werkgevers Benoemd tot Organisatie De heer drs. A.P.M. Mens RA RC 1 januari 2018 NVS De heer Wijnen is voor 2016 benoemd tot voorzitter en de heer Craens tot plaatsvervangend voorzitter. Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 10

11 1.5.2 Vergaderdata Het verantwoordingsorgaan heeft in 2016 zes keer vergaderd. De vergaderingen vonden plaats op 21 januari, 14 april (met de voorzitters van het bestuur), 9 juni, 21 juni (jaarwerkvergadering met het bestuur en raad van toezicht), 19 juli en 29 september. Gezien de ontwikkelingen ten aanzien van de toekomst van het fonds heeft het verantwoordingsorgaan daarnaast een gesprek met het bestuur en de raad van toezicht gehad op 14 januari, 7 april, 26 mei, 16 augustus, 22 september, 3 november en 8 december. Ook is er een bijeenkomst geweest met de stuurgroep leden van het fonds en de raad van toezicht op 25 november De raad van toezicht Samenstelling Het functioneren van het fonds en dat van het bestuur wordt kritisch bezien door onafhankelijke deskundigen. De bevindingen van de raad van toezicht zijn opgenomen in het verslag van vereffenaars. De raad van toezicht is op 1 juli 2014 geïnstalleerd en bestaat uit de volgende leden: Leden Raad van Toezicht De heer J.H.M. van de Vall De heer mr. R.P. Manning CPL De heer drs. A. Doorduijn De heer Van de Vall is voor 2016 benoemd tot voorzitter. Gezien de ontwikkelingen ten aanzien van de toekomst van het fonds heeft (een deel van) de raad van toezicht een gesprek met het bestuur en het verantwoordingsorgaan gehad op 14 januari, 7 april, 26 mei, 16 augustus, 22 september, 3 november en 8 december. Ook is er een bijeenkomst geweest met de stuurgroep leden van het fonds en het verantwoordingsorgaan op 25 november Uitbesteding Het bestuur heeft de uitvoering van het pensioenbeheer en het vermogens- en vastgoedbeheer uitbesteed en de volgende rechtspersonen gemandateerd voor de hieraan verbonden werkzaamheden: Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. Achmea Investment Management B.V. Syntrus Achmea Real Estate & Finance B.V. De afspraken over uitbesteding zijn vastgelegd in een Mantelovereenkomst met onderliggende contracten met elke rechtspersoon. Nadere afspraken over de kwaliteit van de dienstverlening zijn vastgelegd in aparte dienstverleningsovereenkomsten (DVO s) voor pensioenbeheer, vermogensbeheer en vastgoedbeheer. Alle overeenkomsten bieden de mogelijkheid om de bestaande dienstverlening tussentijds aan te passen of nieuwe diensten toe te voegen. Het bestuur en de uitvoerders leggen eventuele nieuwe afspraken altijd contractueel vast. Het bestuur bespreekt de DVO-afspraken ieder kwartaal met de pensioenuitvoerder aan de hand van een kwartaalrapportage waarin wordt weergegeven welke afspraken behaald zijn en welke niet. Als afspraken niet gehaald zijn, wordt door de uitvoerder aangegeven waarom niet en welke aanpassingen zijn gedaan om de afspraak in het vervolg wel te kunnen halen. Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 11

12 Het bestuur heeft de Mantelovereenkomst en de onderliggende contracten met de betreffende rechtspersonen per 1 januari 2017 opgezegd. Voor de dienstverlening na 1 januari 2017 is een beëindigingsovereenkomst opgesteld. Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 12

13 1.8 Meerjarenoverzicht kengetallen (situatie op 31 december 2016 voor overdracht) Aantallen Werkgevers ultimo Actieve deelnemers Arbeidsongeschikte deelnemers Deelnemers ultimo - totaal Gewezen deelnemers (slapers) Gepensioneerden Gepensioneerden Ouderdomspensioen Partnerpensioen Wezenpensioen Premie en opbouwpercentage Doorsneepremie 19,0% 18,0% 17,5% 17,0% 16,5% Opbouwpercentage per dienstjaar 1,75% 1,75% 1,75% 1,75% 1,75% Toeslag op pensioen en Per Per Per Per Per pensioenaanspraken Actieven 11% 0% 1,00% 1,00% 1,00% Gewezen deelnemers en gepensioneerden 11% 0% 1,00% 1,00% 1,00% Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 13

14 1.9 Meerjarenoverzicht financiële gegevens (situatie op 31 december 2016 na overdracht) (Bedragen x EUR 1.000) 2016 (1) EUR 2015 EUR 2014 EUR 2013 EUR 2012 EUR Vermogenssituatie en solvabiliteit Pensioenvermogen (totaal activa -/- schulden) (2) Reserves Technische voorzieningen (3) Aanwezige dekkingsgraad - 114,6% 123,6% 123,6% 121,6% Vereiste dekkingsgraad - 114,1% 111% 111,7% 111,7% Beleidsdekkingsgraad - 118,5% 124,3% Resultaat Beleggingsperformance Beleggingsopbrengsten (4) Fondsrendement (incl. hedges) 9,7% -2,0% 20,9% 0,8% 13,2% Gemiddeld rendement op beleggingen (exclusief 9,7% 1,6% 8,0% 5,1% 11,4% hedges) Benchmark 9,8% 0,7% 7,0% 4,5% 11,2% Z-score (5) - 0,15 0,12 0,44 0,24-0,20 Pensioenuitvoering Feitelijke premie (6) Kostendekkende premie Gedempte premie Uitkeringen Pensioenuitvoeringskosten (7) Beleggingsportefeuille (8) Aandelen Vastrentende waarden Vastgoedbeleggingen Derivaten Derivaten - schulden Overige beleggingen Totaal belegd vermogen Ultimo 2016 zijn de pensioenverplichtingen en de beleggingen overgedragen aan BPL Pensioen. Als gevolg van de collectieve waardeoverdracht zijn er geen technische voorzieningen meer en is een dekkingsgraad niet meer van toepassing. De gegevens zoals vermeld in onderstaande tabel laten het verloop zien vlak voor overdracht : Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 14

15 VNPS grondslagen Situatie 31 december 2016 voor collectieve waardeoverdracht Exclusief eenmalige verhoging 11% Inclusief eenmalige verhoging 11% Technische voorzieningen Aanwezige dekkingsgraad 113,9% 102,7% De collectieve waardeoverdracht ultimo 2016 op BPL grondslagen bedraagt In de overeenkomst van collectieve waardeoverdracht is opgenomen dat de inkoopwaarde van de pensioenverplichtingen zal worden vastgesteld op basis van de grondslagen van BPL, vermenigvuldigd met de dekkingsgraad van BPL zoals geldend op datum van collectieve waardeoverdracht. De inkoopwaarde kan daarom afwijken van de waarde van de overgedragen pensioenverplichting. De werkelijke inkoopwaarde zal door BPL worden vastgesteld. Het meerdere van het beschikbare vermogen ten opzichte van de door BPL vastgestelde inkoopwaarde betreft het vermogensoverschot van VNPS en wordt aangewend voor een vaste jaarlijkse indexatie over alle VNPS gerechtigden toegezegde pensioenaanspraken en pensioenrechten gedurende een aantal jaren. 2 Exclusief vermogen voor rekening en risico deelnemers tot 2013, in 2014 is de regeling voor risico deelnemer beëindigd en is het vermogen opgenomen in het vermogen voor risico fonds. 3 Exclusief voorziening voor rekening en risico deelnemers tot 2013, in 2014 is de regeling voor risico deelnemer beëindigd en is voorziening opgenomen in de voorziening voor risico fonds. 4 Inclusief resultaat beleggingen voor rekening en risico deelnemers tot en met Inclusief premie voor rekening en risico deelnemers tot en met De pensioenuitvoeringskosten 2016 zijn exclusief 782 aan transitiekosten. 8 Inclusief beleggingen voor rekening en risico deelnemers tot en met Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 15

16 2 Verslag van vereffenaars Het bestuur heeft zich in het verslagjaar vooral bezig gehouden met de toekomst van het fonds en de transitie van de pensioenuitvoering en het vermogensbeheer per 1 januari 2017 naar BPL Pensioen. De uitvoering van de pensioenregeling vindt per 1 januari 2017 plaats bij TKP, de pensioenuitvoerder van BPL Pensioen. Alle pensioenrechten en pensioenaanspraken zijn per 31 december 2016 door middel van een collectieve waardeoverdracht overgedragen aan BPL Pensioen. DNB is nauw betrokken geweest bij de transitie en heeft geen bezwaar gemaakt tegen het uitvoeren van de collectieve waardeoverdracht. Het verantwoordingsorgaan heeft een positief advies afgegeven over het besluit tot liquidatie van het fonds en de collectieve waardeoverdracht van de verplichtingen naar BPL Pensioen en ook de raad van toezicht heeft haar goedkeuring hieraan verleend. Hieronder wordt ingegaan op de belangrijkste onderwerpen die door het bestuur in het verslagjaar zijn behandeld. 2.1 Ontwikkelingen financiële positie Dekkingsgraad De dekkingsgraad is de verhouding tussen het vermogen van een pensioenfonds en de verplichtingen van een pensioenfonds op korte en langere termijn. De dekkingsgraad geeft aan hoeveel euro s het pensioenfonds in kas heeft tegenover de contante waarde van elke euro die het (straks) moet uitkeren. De Pensioenwet stelt regels voor het geval de dekkingsgraad van een pensioenfonds onvoldoende is. Pensioenfondsen zijn verplicht een tekort direct te melden bij De Nederlandsche Bank (hierna DNB). Met de invoering van het nieuwe financiële toetsingskader (nftk) is in 2015 de beleidsdekkingsgraad geïntroduceerd. De beleidsdekkingsgraad is de dekkingsgraad op basis van de afgelopen twaalf maanden en is de belangrijkste maatstaf voor de financiële gezondheid van een pensioenfonds. Als de beleidsdekkingsgraad op kwartaalbasis lager is dan de vereiste dekkingsgraad, moet het fonds een herstelplan maken. Het fonds moet reserves hebben om bepaalde risico s op te vangen. De minimale beleidsdekkingsgraad die DNB vereist is 104,1%. De vereiste beleidsdekkingsgraad om risico s op te vangen is 113,9%. Is de beleidsdekkingsgraad hoger dan de vereiste beleidsdekkingsgraad, dan beschikt het fonds over de wettelijk vereiste financiële buffer. Deze buffer dient om schommelingen in de waarde van de beleggingen en de verplichtingen op te vangen. Is de beleidsdekkingsgraad lager dan de vereiste beleidsdekkingsgraad, dan is er sprake van reservetekort en moet het fonds een herstelplan indienen. Het fonds is ultimo het tweede kwartaal 2016 in een situatie van reservetekort geraakt en moest daarom voor 1 oktober 2016 een herstelplan indienen. In verband met de voorgenomen overgang naar BPL Pensioen en de collectieve waardeoverdracht is door DNB uitstel van indiening van het herstelplan gegeven tot 1 januari Omdat de collectieve waardeoverdracht per 31 december 2016 is geëffectueerd, is indiening van het herstelplan door het fonds niet nodig Ontwikkeling dekkingsgraad 2016 Op 31 december 2015 bedroeg de actuele dekkingsgraad van het fonds 114,6% en de beleidsdekkingsgraad 118,5%. Ultimo 2016 bedroeg de actuele dekkingsgraad 102,7% en de beleidsdekkingsgraad 111,0%. Dit betreft de situatie vlak voor overdracht. De daling van de dekkingsgraad wordt in hoofdzaak veroorzaakt door de toegekende indexatie van 11%. Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 16

17 Omdat de dekkingsgraad van BPL Pensioen ultimo 2016 lager was dan de dekkingsgraad van het fonds, was er sprake een vermogensoverschot bij het fonds. Hieruit is een verhoging van alle pensioenrechten en -aanspraken per 31 december 2016 gefinancierd van 11%. Ook de aanvullende toeslagtoezegging wordt hieruit gefinancierd. De verhoging van 11% heeft plaatsgevonden vóór het moment van collectieve waardeoverdracht naar BPL Pensioen. De verhoging per 1 januari 2017 en per 1 januari 2018 wordt uitgevoerd door BPL Pensioen. Na overdracht van alle rechten en aanspraken is de actuele dekkingsgraad per 31 december ,0%. Zie hiervoor ook de volgende alinea Toeslagverlening Toeslagverlening Er is geen sprake van een toeslagambitie. Dit houdt in dat het pensioenfonds er niet naar streeft om met te verlenen toeslagen een zekere vooraf gedefinieerde index/maatstaf te volgen. Bij een beleidsdekkingsgraad van boven 110% kan het bestuur besluiten een toeslag op de pensioenen te verlenen. De in een jaar te verlenen toeslag is hierbij gemaximeerd op dat niveau dat structureel in de toekomst uit het eigen vermogen boven 110% gefinancierd kan worden. Deze beslissingen worden elk jaar opnieuw genomen en getoetst aan het geactualiseerde financiële kader van het pensioenfonds. Deze beslissingen zijn telkens op zich staand, zonder enige relatie tot de toeslagverlening in het verleden en/of de toekomst. Omdat de financiële situatie van het fonds een dalende trend liet zien, is per 1 januari 2016 geen toeslag toegekend. Bij de overgang naar BPL Pensioen was er sprake van een vermogensoverschot bij het fonds. In een addendum bij het pensioenreglement 2016 is bepaald dat alle pensioenrechten en aanspraken van (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden van het fonds per 31 december 2016 met 11% worden verhoogd (dit is het fiscaal maximaal mogelijk percentage over de in het verleden gemiste indexatie gemeten ten opzichte van een volledige compensatie van de prijsinflatie, verlaagd met 1%). Verder geldt er een aanvullende toeslagtoezegging op de toeslagbepaling van het pensioenreglement van BPL Pensioen voor de VNPS-gerechtigden. In verband hiermee zijn alle per 31 december 2016 bij VNPS verworven pensioenrechten en aanspraken per 1 januari 2017 nog eens met 3% verhoogd. De uitvoering van deze verhoging wordt door BPL gedaan. Ook per 1 januari 2018 wordt nog een verhoging toegekend Haalbaarheidstoets De haalbaarheidstoets geeft inzicht in de samenhang tussen de financiële opzet van het fonds, het te verwachten pensioenresultaat en de risico s die daarbij spelen. Het fonds dient jaarlijks voor 1 juli een haalbaarheidstoets uit te voeren en de resultaten ervan te evalueren. Met deze jaarlijkse haalbaarheidstoets wordt gemonitord in hoeverre het verwachte pensioenresultaat nog steeds aansluit bij de oorspronkelijk gewekte verwachtingen. Gezien de voorgenomen overdracht naar BPL Pensioen, is formeel ontheffing gevraagd (en gekregen) bij DNB van deze wettelijke verplichting en heeft het fonds de haalbaarheidstoets in 2016 niet uitgevoerd Prognosetafels Op 13 september 2016 is de nieuwe Prognosetafel gepresenteerd door het Actuarieel Genootschap, genaamd de Prognosetafel AG2016. Een fonds dient in de overlevingskansen rekening te houden met de meest recente informatie. Voor het fonds zou dit inhouden dat een nieuw ervaringssterfte-onderzoek uitgevoerd zou moeten worden. Gezien de voorgenomen overdracht van alle verplichtingen naar BPL Pensioen heeft het bestuur besloten niet over te gaan op de nieuwe prognosetafels. Dit ook gelet op de kosten en doorlooptijd die met het ervaringssterfte-onderzoek gemoeid zijn. Daarbij wordt de definitieve inkoopsom bepaald op basis van de grondslagen van BPL Pensioen. BPL Pensioen zal daarvoor uitgaan van de nieuwe overlevingstafel. Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 17

18 Het verschil in voorziening tussen de oude AG-Prognosetafel 2014 en de nieuwe AG-prognosetafel 2016 wordt ingeschat op maximaal 0,5% hogere voorziening ABTN 2016 Het bestuur heeft in 2016 een aan de wettelijke wijzigingen geactualiseerde actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN) vastgesteld. Deze nota beschrijft de wijze waarop het pensioenfonds uitvoering geeft aan wettelijke verplichtingen. Naast de beschrijving van de actuariële opzet en de pensioenregeling wordt ook ingegaan op de organisatiestructuur van het pensioenfonds en het interne beheersingssysteem. Ook het beleggingsbeleid en de financiële sturingsmiddelen worden in de ABTN verder uitgewerkt. Een ander onderdeel van de ABTN betreft het financieel crisisplan. Een financieel crisisplan is gericht op hoe in de toekomst om te gaan met crisissituaties en bevat een beschrijving van maatregelen die een bestuur van een pensioenfonds op korte termijn effectief zou kunnen inzetten indien de dekkingsgraad zich bevindt op of zeer snel beweegt richting kritische waarden waardoor het realiseren van de doelstelling van het pensioenfonds in gevaar komt. Het bestuur heeft in 2016 het financieel crisisplan geactualiseerd. In juni 2016 is de ABTN aangepast. 2.2 Toekomst Onderzoek De afgelopen jaren is de toekomst een belangrijk onderwerp geweest voor het bestuur. Het is meer en meer duidelijk geworden dat zelfstandig voortbestaan voor het fonds geen optie is. Het aantal werknemers en daarmee het aantal premiebetalers is relatief klein. Ook moeten er steeds meer kosten worden gemaakt om aan de wetgeving te voldoen: er moet meer worden geadministreerd, gecommuniceerd en verantwoord. Hiervoor moet, mede gezien de geringe omvang van de sector, het bestuur meer externe deskundigen en adviseurs inschakelen om als bestuur in control te zijn. De kostenopslag in de huidige premie is ongeveer 25%. Het fonds is daarom enkele jaren geleden gestart met het inventariseren van ideeën en mogelijkheden voor een bestendige toekomst. Er is ook divers keren met DNB gesproken over de toekomst van het fonds. In 2013 heeft het bestuur een werkgroep Toekomst gevormd die een drietal alternatieven heeft onderzocht: 1. geheel of gedeeltelijk onderbrengen in een verzekerde regeling 2. een samenwerking/fusie met meerdere kleine fondsen 3. een fusie met een groot fonds In verband met strijdigheid met vooraf gestelde criteria en/of gebrek aan concrete marktmogelijkheden, heeft het onderzoek zich uiteindelijk gefocust op aansluiting bij een groot bedrijfstakpensioenfonds als meest geëigend en best passend voor het fonds. Na een eerste analyse van in aanmerking komende fondsen is in 2015 een hernieuwde analyse uitgevoerd naar grote fondsen die in aanmerking komen. Daaruit zijn een drietal voorkeursfondsen naar gekomen. Omdat een eventuele wijziging van de pensioenregeling het mandaat is van sociale partners, heeft het bestuur in november 2015 een nota aan sociale partners voorgelegd waarin zij zijn geïnformeerd over de concrete keuze mogelijkheden voor VNPS met daarbij de consequenties ten aanzien van premie en pensioenregeling. Op verzoek van sociale partners is de mogelijkheid tot aansluiting bij BPL Pensioen vervolgens nader uitgewerkt. Het verantwoordingsorgaan en de raad van toezicht zijn voortdurend meegenomen in deze ontwikkelingen Instemming In maart 2016 hebben sociale partners besloten op vrijwillige basis aansluiting te zoeken bij het BPL Pensioen. Het bestuur heeft het besluit van sociale partners, na positief advies van het verantwoordingsorgaan en goedkeuring door de raad van toezicht, overgenomen onder voorbehoud dat DNB instemt. Het besluit betreft de aansluiting bij BPL Pensioen op vrijwillige Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 18

19 basis per 1 januari 2017 en het laten vervallen van de verplichtstelling. De premieverdeling bij BPL Pensioen blijft net als bij VNPS 50% voor werkgevers en 50% voor werknemers. Met BPL Pensioen wordt een contract van vijf jaar afgesloten. Vervolgens zijn gesprekken met BPL Pensioen gestart om de mogelijkheid van het onderbrengen van de pensioenregeling van VNPS bij BPL Pensioen nader te onderzoeken. In juni 2016 is een principeakkoord met BPL Pensioen overeengekomen Besluit collectieve waardeoverdracht en liquidatie In juni 2016 heeft het bestuur het voorgenomen besluit genomen tot collectieve waardeoverdracht van alle opgebouwde pensioenaanspraken en rechten per 31 december 2016 naar BPL Pensioen op grond van artikel 84 van de Pensioenwet en de liquidatie van het fonds. Het bestuur heeft het verantwoordingsorgaan in de gelegenheid gesteld advies uit te brengen over het voorgenomen besluit tot collectieve waardeoverdracht en de liquidatie van het fonds. De raad van toezicht is om goedkeuring gevraagd. Op 16 augustus 2016 heeft het verantwoordingsorgaan een positief advies afgegeven en heeft de raad van toezicht haar goedkeuring verleend aan de collectieve waardeoverdracht naar BPL Pensioen en de liquidatie van het fonds, mits de eenmalige toeslag fiscaal zou zijn toegestaan DNB Begin januari 2016 is DNB geïnformeerd over de stand van zaken met betrekking tot de toekomstplannen. Daarbij is in het kader van evenwichtige belangenbehartiging ook gesproken over de mogelijkheden voor aanwending van een vermogensoverschot voor het fonds aangezien nagenoeg alle partijen een lagere dekkingspositie zullen hebben. DNB heeft laten weten dat het niet is toegestaan een premiedepot te vormen. Het bestuur heeft dit standpunt overgenomen en besloten het gehele vermogensoverschot aan te wenden voor indexatie. De voorzitters hebben DNB in juni 2016 geïnformeerd over de voorgenomen collectieve waardeoverdracht naar BPL Pensioen en liquidatie van het fonds. DNB verwacht daarbij dat de belangen van de betrokken (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden op een evenwichtige wijze worden behartigd. Het bestuur heeft vervolgens op 22 augustus 2016 het verzoek tot collectieve waardeoverdracht ingediend bij DNB. De collectieve waardeoverdracht omvat alle pensioenrechten en pensioenaanspraken. Door DNB zijn aanvullende vragen gesteld over de voorgenomen aanwending van het vermogensoverschot bij een overgang naar BPL Pensioen en de fiscale haalbaarheid. Na uitvoerig onderzoek en overleg met BPL Pensioen is een voorstel uitgewerkt en in de vorm van een addendum bij de overeenkomst van overdracht aan DNB voorgelegd. DNB heeft vervolgens op 5 december 2016 laten weten geen verbod op te leggen tegen de collectieve waardeoverdracht. De waardeoverdracht is daarmee onherroepelijk geworden Intrekking verplichtstelling Sociale partners hebben in oktober 2016 een verzoek tot intrekking van de verplichtstelling ingediend bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het besluit tot intrekking van de verplichtstelling is op 22 december 2016 gepubliceerd in de Staatscourant. 2.3 Aansluiting BPL Pensioen Uitgangspunten Aansluiting bij BPL Pensioen zal op vrijwillige basis plaatsvinden op basis van een vijfjarig contract. De bestaande VNPS verplichtingen worden door middel van een collectieve waardeoverdracht per 31 december 2016 overgedragen naar de pensioenregeling van BPL Pensioen. Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 19

20 2.3.2 Stuurgroep Om de transitie naar BPL Pensioen aan te sturen is een stuurgroep gevormd. In de stuurgroep nemen afgevaardigden vanuit het bestuur VNPS, het bestuur BPL Pensioen, de adviseur van VNPS en het bestuursbureau BPL deel. Voor de begeleiding is een onafhankelijke projectleider aangesteld. De stuurgroep kwam in 2016 diverse malen bij elkaar om zaken te bespreken zoals de voorwaarden van aansluiting, de resultaten uit het due diligence rapport en om de voortgang van het aansluitingsproces te bewaken. Daarnaast zijn diverse werkgroepen ingesteld die zich bezig hebben gehouden met afzonderlijke vraagstukken zoals de overdracht van de beleggingen, de verschillende pensioenvormen binnen VNPS en BPL Pensioen, de wijze waarop de aanspraken administratief omgezet worden en de communicatie. Er is een plan van aanpak opgesteld met een planning om de overdracht van VNPS naar BPL en de liquidatie van het fonds te realiseren. Ook is een communicatietraject uitgestippeld zodat alle betrokkenen geïnformeerd worden over de vervolgstappen Transitie Een belangrijk onderdeel vormde de transitie van de beleggingen naar BPL Pensioen en de wijze waarop dit gerealiseerd zou worden. De transitie is uitgewerkt binnen een aparte werkgroep beleggingen met vertegenwoordigers van beide fondsen. Met de vermogensbeheerders is geïnventariseerd wat de mogelijkheden zijn voor overdracht en verkoop van de beleggingsstukken. Voor de beleggingsfondsen is besloten tot uittreding uit de fondsen te gaan en de verkoopopbrengsten over te dragen aan BPL Pensioen. Voor de aanwezige leningen zijn 5 overeenkomsten tot contractsovername getekend. De participaties in het PVF Particuliere Hypothekenfonds zijn overgedragen aan BPL Pensioen en de vastgoedobjecten zijn verkocht aan BPL Pensioen. Omdat de markt eind december minder liquide is, heeft uittreding uit de fondsen en de cash allocatie eerder dan 31 december 2016 plaatsgevonden. Voor de periode vanaf binnenkomst bij BPL Pensioen tot het moment van collectieve waardeoverdracht heeft het fonds recht op een rendementsvergoeding. De gemaakte afspraken inzake betaling en levering van beleggingsstukken zijn vastgelegd in een bijlage bij de overeenkomst van overdracht. Het fonds heeft thans uitsluitend nog gelden op de rekening-courant om de kosten in 2017 te kunnen voldoen Transitiekosten Ten einde de overdracht naar BPL mogelijk te maken en vervolgens te kunnen liquideren, zijn er kosten gemaakt. Ook in 2017 zullen in dit kader nog kosten worden gemaakt. Het fonds heeft aan transitiekosten een totaalbedrag begroot van 1,5 miljoen. In 2016 is een deel al gerealiseerd, te weten Het deel dat gerealiseerd zal worden in 2017 betreft Dit bedrag is opgenomen onder het eigen vermogen van het fonds Overeenkomst van overdracht In eerste instantie is er een intentieovereenkomst afgesloten waarin de voorwaarden zijn vastgelegd waarmee VNPS zich kon aansluiten bij BPL Pensioen. Vervolgens heeft dit geresulteerd in een overeenkomst van overdracht die in augustus 2016 door het bestuur van VNPS en het bestuur van BPL Pensioen is ondertekend. Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 20

21 De overdrachtswaarde per 31 december 2016 wordt vastgesteld op basis van de actuariële grondslagen van BPL Pensioen en bedraagt De werkelijk aan BPL Pensioen verschuldigde koopsom wordt definitief bepaald na vaststelling van het jaarwerk van BPL Pensioen over Beëindigingsovereenkomst Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. De administratie is per 1 januari 2017 overgedragen aan BPL Pensioen. Door Syntrus Achmea Pensioenbeheer is een beëindigingsovereenkomst opgesteld waarin de beëindiging van de uitvoering wordt beschreven. Het bestuur heeft de beëindigingsovereenkomst op 8 december 2016 ondertekend. In de beëindigingsovereenkomst zijn afspraken gemaakt over de overdracht van gegevens, de beëindigingswerkzaamheden, de vergoeding, de aansprakelijkheid, een kwijting van de verplichtingen uit de Pensioenbeheerovereenkomst en kwijting van de uitvoering van de beëindigingsovereenkomst Contracten Het bestuur heeft de contracten inzake excedentregelingen en vrijwillige aansluitingen met ingang van 1 januari 2017 opgezegd. De bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering loopt nog door in Op het moment dat het pensioenfonds ophoudt te bestaan, wordt deze polis beëindigd en zal er nog sprake zijn van dekking van het uitlooprisico gedurende 8 jaar Communicatie Alle stakeholders zijn schriftelijk geïnformeerd over de aansluiting bij BPL Pensioen. In paragraaf 2.9 Communicatie wordt nader ingegaan op de communicatie-uitingen die in het kader van de transitie naar BPL Pensioen zijn gedaan. 2.4 Liquidatie fonds In 2017 wordt de liquidatie van het fonds gerealiseerd. Het bestuur heeft in de vergadering van 16 augustus 2016 het besluit genomen om het fonds te liquideren onder de opschortende voorwaarden dat DNB geen verbod zou opleggen, de intrekking van de verplichtstelling tot stand komt en de dekkingsgraad van VNPS op 31 december 2016 hoger ligt dan de dekkingsgraad van BPL Pensioen op gelijke datum. Op 12 januari 2017 is geconstateerd dat aan alle opschortende voorwaarden is voldaan en is het besluit tot liquidatie gemeld aan de Kamer van Koophandel. In 2017 wordt door het fonds een liquidatieverslag opgesteld. Per 12 januari 2017 zijn de zittende bestuursleden tot vereffenaar benoemd. Het bestuur heeft naast de kosten voor transitie ook een bedrag aangehouden voor het liquideren van het fonds. Een eventueel liquidatieoverschot zal worden aangewend voor een extra eenmalige procentuele verhoging over alle pensioenaanspraken en rechten van VNPS-gerechtigden. 2.5 Goed pensioenfondsbestuur De Code Pensioenfondsen is ontwikkeld door de Pensioenfederatie en de Stichting van de Arbeid (STAR) in het kader van de Wet Versterking bestuur pensioenfondsen. De Code komt in de plaats van de Principes voor goed pensioenfondsbestuur uit Per 1 juli 2014 is de Code ook verankerd in de Pensioenwet. De Monitoringcommissie Code Pensioenfondsen ziet toe op de naleving van de Code. Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 21

22 2.5.1 Code Pensioenfondsen De Code heeft tot doel de verhoudingen binnen het pensioenfonds transparanter te maken en bij te dragen aan het versterken van een goed pensioenfondsbestuur. De code gaat in op het besturen van een pensioenfonds, het intern toezicht daarop en over het afleggen van verantwoording over wat het pensioenfonds doet, wat een pensioenfonds gepland en gerealiseerd heeft. De Code is gebaseerd op het pas toe of leg uit-beginsel. Het volledig volgen van alle normen uit de Code is dus niet verplicht. Wel wordt ieder fonds geacht aan te kunnen geven waarom ze bepaalde keuzes heeft gemaakt. Het bestuur van VNPS committeert zich aan de Code Pensioenfondsen. Bijlage 3 gaat in op het toepassen, dan wel motiveren van de afwijkingen van de normen uit de Code pensioenfondsen Bestuursmodel Het bestuur heeft gekozen voor het paritaire bestuursmodel. Het bestuursmodel is in 2016 niet gewijzigd Geschiktheid De deskundigheid van individuele bestuursleden en het bestuur als geheel heeft de afgelopen jaren bijzondere aandacht binnen de pensioensector. Halverwege 2012 werd de Beleidsregel geschiktheid 2012 van kracht. Deze beleidsregel omschrijft de eisen waaraan onder meer bestuurders van pensioenfondsen moeten voldoen om door DNB geschikt te worden bevonden voor een bestuursfunctie. Zo moeten bestuurders vanaf de eerste dag geschikt zijn. Ook binnen het bestuur van het fonds is er aandacht voor deskundigheid. Het deskundigheidsbeleid van het fonds is erop gericht om de vereiste deskundigheden en competenties van het bestuur te laten aansluiten bij wat nodig is voor het goed besturen van het fonds. De deskundigheden en competenties waarover het bestuur dient te beschikken worden bepaald aan de hand van het profiel van het fonds. De complexiteit van het fonds heeft zijn weerslag op de eisen die aan het bestuur worden gesteld. Het bestuur heeft die complexiteit en de daarbij behorende eisen neergelegd in een algemeen bestuursprofiel. Dit algemene bestuursprofiel wordt gebruikt bij het opstellen van een functieprofiel van individuele bestuursleden. De door de werkgevers- en werknemersverenigingen voorgedragen kandidaten voor een bestuursfunctie worden getoetst aan dit functieprofiel. Het bestuur is zich bewust van de veranderende eisen die de Pensioenwet stelt aan deskundigheid en geschiktheid. Het bestuur onderschrijft de aanbevelingen uit het Plan van Aanpak Deskundigheidsbevordering ( PvAD ). Sinds 2001 heeft het bestuur een deskundigheidsplan. In 2014 heeft het bestuur het deskundigheidsplan omgevormd tot een Geschiktheidsplan. In 2015 heeft het bestuur een opleiding geschiktheidsniveau A gevolgd. Alle bestuursleden hebben deelgenomen aan de opleiding en deze succesvol afgerond. Het bestuur heeft in 2016 het geschiktheidsplan geactualiseerd Zelfevaluatie Het bestuur evalueert ieder jaar het eigen functioneren om de kwaliteit van het bestuur in stand te houden en/of te verbeteren. In april 2016 heeft het bestuur onder begeleiding van een externe deskundige haar functioneren geëvalueerd aan de hand van een viertal rubrieken. De rubrieken gaan over de samenstelling en bekwaamheden van het bestuur, de vergaderingen, de planning van vergaderingen en de beoordeling. De bestuursleden hebben daartoe een vragenlijst ingevuld. Op totaal niveau zijn alle rubrieken als goed tot voldoende beoordeeld Naleving gedragscode Het pensioenfonds heeft een gedragscode die wordt nageleefd door de leden van het bestuur, het verantwoordingsorgaan en de raad van toezicht. Doel van deze gedragscode is het stellen van regels en richtlijnen om belangenconflicten tussen het fonds en betrokkenen in privé te voorkomen. Daarnaast regelt de gedragscode hoe bestuursleden moeten omgaan met vertrouwelijke informatie Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 22

23 van het fonds. De gedragscode bevordert de transparantie en zorgt ervoor dat alle betrokkenen, ook voor hun eigen bescherming, duidelijk weten wat wel en niet geoorloofd is. Elk bestuurslid verklaart schriftelijk de gedragscode te zullen naleven. Jaarlijks ondertekenen de bestuursleden de gedragscode. De gedragscode is in 2016 niet gewijzigd. Een externe compliance officer beoordeelt jaarlijks de correcte naleving van de gedragscode en rapporteert zijn bevindingen aan het bestuur. De rapportage inzake naleving van de gedragscode over 2016 wordt in 2017 in het bestuur besproken. Over 2016 zijn door de compliance officer geen bijzonderheden gemeld Intern toezicht: Raad van toezicht Het intern toezicht is vormgegeven via een permanente raad van toezicht. De raad van toezicht bestaat uit drie onafhankelijke, deskundige personen. De raad van toezicht heeft als taak toezicht te houden op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken in het fonds. De leden zijn op geen enkele wijze, anders dan uit hoofde van de raad van toezicht, betrokken bij het functioneren van het pensioenfonds. Het bestuur benoemt de leden van de raad van toezicht na bindende voordracht van het verantwoordingsorgaan. De leden van de raad van toezicht dienen te beschikken over meerjarige bestuurlijke ervaring en dienen in staat te zijn het functioneren van het bestuur te beoordelen. De leden van de raad van toezicht voldoen aan deze criteria en zijn vanaf 1 juli 2014 benoemd. De verdere taken en bevoegdheden van de raad van toezicht zijn gespecificeerd in het reglement Raad van toezicht. In hoofdstuk 7 zijn het oordeel en verslag van de raad van toezicht over 2016 opgenomen. Tevens is in dat hoofdstuk de reactie van de vereffenaars opgenomen Verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan kent drie geledingen: vertegenwoordigers van deelnemers (3 leden), pensioengerechtigden (4 leden) en werkgevers (1 lid). In het verantwoordingsorgaan zijn de deelnemers en de pensioengerechtigden evenredig op basis van onderlinge getalsverhoudingen vertegenwoordigd. De leden die de deelnemers en de pensioengerechtigden vertegenwoordigen, worden benoemd en ontslagen door de werknemersverenigingen. Het lid van het verantwoordingsorgaan dat de werkgevers vertegenwoordigt, wordt benoemd en ontslagen door de werkgeversvereniging. De leden van het verantwoordingsorgaan worden benoemd voor een zittingsduur van vier jaar en treden af volgens een door henzelf vastgesteld schema. Het verantwoordingsorgaan heeft de bevoegdheid een oordeel te geven over het handelen van het bestuur, over het door het bestuur uitgevoerde beleid, alsmede over beleidskeuzes voor de toekomst. Daarnaast heeft het verantwoordingsorgaan adviesrecht over een aantal voorgenomen bestuursbesluiten zoals opgenomen in het reglement van het verantwoordingsorgaan. In hoofdstuk 6 zijn het oordeel en verslag van het verantwoordingsorgaan over 2016 opgenomen. Tevens is in dat hoofdstuk de reactie van de vereffenaars opgenomen Transparantiedocument Het bestuur heeft een transparantiedocument opgesteld waarin de gemaakte keuzes en het beleid voor goed pensioenfondsbestuur zijn vastgelegd. Met het transparantiedocument geeft het bestuur alle belanghebbenden op een heldere wijze inzicht in het beleid en de uitvoering daarvan en hoe het bestuur invulling geeft aan begrippen zoals goed fondsbestuur, verantwoording en intern toezicht. Het transparantiedocument is te vinden op de website van ons fonds: Klachten en geschillen Het fonds beschikt over een klachten en geschillenregeling. Beiden vastgelegd in het reglement van het fonds. Een deelnemer, gewezen deelnemer, andere aanspraakgerechtigde of pensioengerechtigde heeft het recht een klacht in te dienen dan wel een geschil aanhangig te maken. Volgens de in het reglement opgenomen procedure zal de klacht of het geschil worden behandeld. Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 23

24 In 2016 heeft het fonds 13 klachten van deelnemers / werkgevers ontvangen en afgehandeld. Daarnaast zijn er nog 3 klachten uit 2015 afgehandeld. Alle klachten hebben betrekking gehad op de individuele afwikkeling van een mutatie. Alle klachten zijn afgehandeld en de betrokkenen zijn geïnformeerd. Het bestuur is elk kwartaal via de DVO-rapportage door de uitvoerder geïnformeerd over de inhoud, afhandeling en doorlooptijd van de klachten. In 2016 zijn geen geschillen aanhangig gemaakt bij het fonds Maatschappelijk verantwoord beleggen Het fonds geeft door middel van verantwoord beleggen blijk van haar maatschappelijke betrokkenheid. Sinds 2008 geeft het fonds invulling aan het verantwoord beleggen beleid. Als uitgangspunt hanteert het fonds de principes van het Global Compact van de Verenigde Naties. Deze principes zijn gerelateerd aan mensenrechten, arbeidsnormen, milieu en anti corruptie. Het verantwoord beleggen beleid bestaat uit, uitsluiten van controversiële wapens, uitsluiten van ondernemingen die internationale normen schenden, uitsluiten van landen waartegen de Europese Unie en/of de Verenigde Naties sancties heeft afgekondigd, engagement, corporate governance en stemmen op aandeelhoudersvergaderingen. Qua duurzaamheid van de vastgoedportefeuille heeft het fonds een positieve ontwikkeling doorgemaakt resulterend in een zogeheten green star. Aan het verantwoord beleggen beleid wordt aandacht besteed in hoofdstuk Risicobeheer Pensioenfondsbesturen moeten voldoen aan alle wet- en regelgeving en in-control zijn over alle risico s die zich voordoen. De Pensioenwet verplicht het bestuur tot het treffen van maatregelen voor een integere en beheerste bedrijfsvoering. Deze verplichting gaat verder dan de maatregelen die het bestuur heeft getroffen op het gebied van compliance en de gedragscode die het fonds heeft. Het gaat om een risicobeleid, waarbij integriteitrisico s en ook andere risico s in kaart worden gebracht. DNB volgt het risicomanagement van fondsen nauwgezet. Voor DNB geldt dat het bestuur van een pensioenfonds uiteindelijk altijd verantwoordelijk is. Deze verantwoordelijkheid kan het fonds niet uitbesteden. Daarbij is integraal risicomanagement meer dan een proces alleen. Het omvat ook een continue beoordeling en daar waar nodig bijsturing. Integraal risicomanagement is niet statisch. Het moet worden aangepast aan de veranderende omstandigheden. Dat vraagt van het fondsbestuur risicobewustzijn, gezond verstand, kennis en een voortdurende kritische houding. Gelet op de vergevorderde plannen van het bestuur om aan te sluiten bij een groter pensioenfonds, heeft het bestuur in 2016 de risicobeheersing in de bestaande vorm gehandhaafd. Het bestuur ontvangt maandelijkse risicorapportages van de vermogensbeheerder evenals een rapportage niet financiële risico s van de administrateur. Elk kwartaal worden de beheersmaatregelen getoetst. Door deze toetsing wordt een objectief beeld gevormd van de risico s en beheersing. De risicorapportage niet-financiële risico s geeft inzicht in de wijze waarop, Syntrus Achmea Pensioenbeheer en Achmea Investment Management, de niet-financiële risico s beheersen die samenhangen met de processen die ons pensioenfonds op dat punt aan heeft uitbesteed. Deze risico s zijn ondergebracht bij één van de risicocategorieën. Per risicocategorie is het relevante beleid aangegeven en zijn de belangrijkste niet-financiële risico s benoemd. Tevens zijn voor iedere risicocategorie de beheersdoelstelling(en) benoemd en beoordeeld. De opzet en de werking van de maatregelen worden periodiek getoetst. Het testaantal van de beheersmaatregelen is afhankelijk van het risico en de frequentie van de beheersmaatregelen. Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 24

25 De niet-financiële risico s zijn gecategoriseerd in één van de risicocategorieën uit de Financiële Instellingen Risicoanalyse Methode (FIRM) van De Nederlandsche Bank (afbeelding 1). Afbeelding 1: de FIRM risicocategorieën De risicorapportage toont per niet-financiële risicocategorie een oordeel. Dit oordeel heeft betrekking op de opzet en de werking van de getroffen beheersmaatregelen en de impact van de uitkomsten hiervan op de gedefinieerde beheersdoelstellingen. Dit oordeel komt op basis van monitoring, toetsing en analyse van de beheersmaatregelen tot stand. Het oordeel op de beheersing van de beheersdoelstellingen is ingedeeld in drie categorieën: Directe aandacht vereist Er is sprake van een significante tekortkoming of wijziging in de beheersing die leidt tot directe bedreiging van de belangen van het pensioenfonds. Directe verbetering is vereist. Aandacht gewenst Er is sprake van een tekortkoming in de beheersing, maar dit leidt niet tot een directe bedreiging van de belangen van het pensioenfonds. Verbetering is gewenst. Voldoende Er zijn geen tekortkomingen in de beheersing geconstateerd. Als tekortkomingen in de beheersing worden gesignaleerd, dan worden aanvullende beheersmaatregelen (acties) getroffen om deze aan te pakken. Door continu te verbeteren werken wij samen aan een houdbaar en betaalbaar inkomen voor later. In onderstaande afbeelding (afbeelding 2) ziet u hoe de risicomanagementcyclus is ingericht binnen onze administrateur Syntrus Achmea Pensioenbeheer. Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 25

26 Afbeelding 2: continu verbeteren Aan het risicobeheer wordt verder aandacht besteed in paragraaf Uitbesteding Het fonds heeft delen van haar bedrijfsprocessen uitbesteed aan andere partijen. Aan uitbesteding is voor het fonds een aantal risico s verbonden. Het bestuur heeft daarom beleid vastgesteld met betrekking tot de beheersing van risico s die samenhangen met uitbesteding van (delen van) bedrijfsprocessen. Het bestuur is en blijft te allen tijde verantwoordelijk voor de beheersing van het door het fonds te voeren beleid, ook voor het gedeelte van de werkzaamheden dat is uitbesteed. Het uitbestedingsbeleid van het fonds is in overeenstemming met de Beleidsregel Uitbesteding van De Nederlandsche Bank. Het doel van het uitbestedingsbeleid is het waarborgen van de continuïteit en de constante kwaliteit van de dienstverlening. Het uitbestedingsbeleid is van toepassing op alle naar het oordeel van het bestuur uitbestede bedrijfskritische of belangrijke activiteiten en processen van het pensioenfonds. Het uitbestedingsbeleid is van toepassing op alle bestaande en/of nieuwe uitbestedings-overeenkomsten gedurende de gehele looptijd van deze overeenkomsten. Uitgangspunten: a) Het bestuur van het pensioenfonds blijft eindverantwoordelijk voor de uitbestede activiteiten of processen. b) Het bestuur van het pensioenfonds behoudt volledige zeggenschap over de uitbestede activiteiten of processen. c) Het bestuur van het pensioenfonds leeft het uitbestedingsbeleid na, zoals dat door het bestuur is opgesteld op basis van de richtlijnen van DNB. d) Dit beleid voldoet aan van toepassing zijnde wet- en regelgeving. e) Het bestuur van het pensioenfonds selecteert onafhankelijke uitvoerders op basis van kwaliteit, prijs en marktconformiteit. f) Bij de keuze van de uitvoerder wordt rekening gehouden met toekomstige ontwikkelingen van het pensioenfonds. g) De uitkomst van het selectieproces wordt waar relevant getoetst door een extern adviesbureau. h) Het uitbestedingsbeleid wordt intern bij wijziging vooraf en eenmaal in de twee jaar getoetst door de Compliance Officer van het pensioenfonds. i) Het uitbestedingsbeleid wordt elke twee jaar door het bestuur geëvalueerd. j) Er dienen afspraken te worden gemaakt over de wijze waarop een overeenkomst wordt beëindigd, en over de wijze waarop wordt gewaarborgd dat het pensioenfonds de werkzaamheden na beëindiging van een overeenkomst weer zelf kan uitvoeren of door een andere derde kan laten uitvoeren. k) Bij het afscheid van een uitvoerder wordt een exitgesprek gevoerd. Uitbestedingsproces Alvorens activiteiten of processen worden uitbesteed voert het bestuur van het pensioenfonds een risicoanalyse uit waarin is opgenomen: Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie in liquidatie (VNPS IL) 26