Geld in het vizier bij jongeren

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Geld in het vizier bij jongeren"

Transcriptie

1 Geld in het vizier bij jongeren Jaarverslag 2012 Stichting Weet Wat Je Besteedt Grebbeberglaan 15, 3527 VX Utrecht Postbus 2036, 3500 GA Utrecht

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding 3 Strategisch plan Inzicht & evaluatie 7 Co-creatie & tools 12 Dialoog & interactie 21 Dialoog & interactie 28 Plannen voor Begroting Bijlage: jaaroverzicht Stichting Weet Wat Je Besteedt wordt mogelijk gemaakt door: 2

3 Inleiding Inleiding Ondertekening samenwerkingscontract met Stichting Leven en Financiën (LEF) In 2012 stond het thema financiële gezondheid behoorlijk in het spotlicht. Het nieuwe kabinet kreeg als belangrijke taak mee om de overheidsfinanciën op orde te krijgen. Ook bleven we afgelopen jaar geconfronteerd worden met de gevolgen van de financiële crisis in Nederland en Europa en kwamen we steeds meer tot het besef: we moeten de aankomende jaren leren om met minder geld rond te komen. Een waardevolle les, hoewel jezelf financieel gezond houden alles behalve vanzelfsprekend is voor veel mensen. Financiële gezondheid heeft urgentie geclaimd het afgelopen jaar en WWJB wil dat gevoel voor urgentie nu vasthouden. Want te veel jongeren hebben te weinig financiële zelfredzaamheid. Wij willen jongeren juist in deze onzekere tijd handvatten en inzichten bieden waar ze de rest van hun leven baat bij hebben. Veel financiële problemen zijn te voorkomen, mits jongeren goed worden voorgelicht. En dat doen we op een manier waardoor jongeren zich geprikkeld voelen om ons hun kennisniveau over geldzaken bij te laten spijkeren. WWJB heeft 2012 gebruikt om zichzelf te versterken en te verbeteren om meer jongeren te bereiken en nog effectiever te zijn met onze middelen. Die professionaliseringsslag hebben we op alle fronten gemaakt. We hebben onze website flink verbeterd, zodat deze toegankelijker is voor docenten en andere geïnteresseerden. Ook hebben we al ons materiaal gekoppeld aan competenties en is alles gemakkelijk te downloaden of bestellen. We zijn nieuwe samenwerkingen aangegaan, onder andere met Stichting Leven en Financiën (LEF), diverse jongerenorganisaties en het ministerie van OCW. En we hebben ons bereik enorm verbreed. Door onze professionalisering delen we nog meer kennis met elkaar en gaan we samen sterk 2013 in om samen met jongeren steeds grotere resultaten te bereiken. Dit jaarverslag neemt u mee in ons afgelopen jaar en laat u vooruitblikken. Ik wens u veel inspiratie toe! Marijke Vos Voorzitter Stichting Weet Wat je Besteedt 3

4 Strategisch plan Strategisch plan We zijn een ambitieuze stichting en onze ambities gaan niet alleen over het vergroten van de financiële zelfredzaamheid van jongeren. Onze ambities gaan ook over ons eigen functioneren: we willen zo veel mogelijk mensen bereiken met onze inzichten. Daarom blijven we terugblikken en vooruitkijken om onze middelen en communicatie zo slim mogelijk in te zetten. Uit deskresearch, eigen onderzoek en ervaring met de pilots van de afgelopen jaren ontstond het strategisch plan voor WWJB voor de periode De belangrijkste punten onze missie, uitgangspunten en aanpak zetten we in dit hoofdstuk op een rijtje. Missie De stichting Weet Wat Je Besteedt richt zich op het vergroten van de financiële zelfredzaamheid bij jongeren (van 12 tot 25 jaar). Deze missie heeft verschillende gezichten die allemaal bijdragen aan het bereiken van ons doel. Continu contact met jongeren. We zijn continu samen met jongeren (zowel offline als online) in gesprek en ontwikkelen initiatieven die bijdragen aan hun financiële inzicht en weerbaarheid tegen geldproblemen; Expert en koploper zijn in geldzaken. We treden als expert en koploper op het gebied van dialoog, interactie en co-creatie met jongeren als het om geldzaken gaat en om hun financieel gedrag te veranderen; Staan op de schouders van reuzen. We werken samen met het partnernetwerk, om gebruik te maken van aanwezige expertise en resources en om opgedane inzichten en ervaringen te delen. Uitgangspunten Om dicht bij onze missie te blijven hebben we acht uitgangspunten opgesteld, die bedoeld zijn om zo effectief mogelijk aan de slag te gaan. Onze missie bepaalt wie we zijn, onze uitgangspunten bepalen hoe we dat uitdragen en zijn dus altijd de basis van onze aanpak. 1. We willen weten wat er speelt 2. Jongeren staan aan het roer 3. We richten ons op positieve actie 4. Right time, right place, right voice 5. We groeien mee en vernieuwen continu 6. We starten pilots om samen te leren 7. We meten, evalueren en leren 8. We linken waar we kansen zien en blijven bouwen 4

5 Strategisch plan Thea Hazel-Stals, directeur van WWJB, is enthousiast over de co-creatie aanpak met jongeren: We hebben dit jaar weer een hoop jongeren gezien en gesproken. Zo wisten we een aantal jongeren met stevige schulden te strikken om eens met ons in gesprek te gaan. We wilden weten hoe het zo ver was gekomen en hoe zij dachten dat ze hadden kunnen voorkomen dat ze diep in de schulden raakten. Waardevolle informatie om ervoor te zorgen dat een nieuwe grote groep kwetsbare jongeren de dans ontspringt. Aanpak Met onze missie en uitgangspunten hebben we een stevige basis waarop we onze activiteiten kunnen plannen en doen. Drie clusters waar we blijvend in investeren maken deze plannen van WWJB tastbaar. Het ware echt bijzondere ontmoetingen met die paar jongeren. hè hè, er wordt eens echt naar me gesluisterd. Ze vonden het fijn om te praten over hun sores en om advies te kunnen geven. Precies datgene wat wij zo belangrijk vinden: niet alleen tégen, maar vooral mét jongeren praten! Omdat die paar gesprekken al zo veel opleverden gaan we in 2013 door met dit project. Er zit nog veel meer in! Inzicht & evaluatie We willen ons inzicht in jongeren en hun financiële gedrag blijven verdiepen en steeds concreter in het vizier krijgen hoe we dit gedrag kunnen veranderen. Ook willen we weten hoe effectief we tot nu toe zijn in het veranderen van jongeren hun financiële gedrag door onze aanpak te meten en evalueren. Waar we mogelijkheden voor verbetering vinden, stellen we onze aanpak bij. Cocreatie & tools We willen jongeren uitdagen en faciliteren om zelf oplossingen aan te dragen en te ontwikkelen. Om praktisch inzetbare ervaring op te doen met het betrekken van jongeren en het beïnvloeden van hun financiële besluitvorming, zetten we diverse pilots op. Jongeren creëren de ideeën voor deze pilots zelf en voeren ze waar mogelijk ook zelf uit. Samen met jongeren ontwikkelen we ook tools die hen begeleiden in het versterken van hun financiële zelfredzaamheid. Dialoog & interactie We willen een constante dialoog faciliteren met én tussen jongeren en ze zo stimuleren tot het vergroten van hun financiële zelfredzaamheid. Naast real life ontmoetingen gebruiken we een multichannel aanpak, in de vorm van een online platform. Op dit platform kunnen de jongeren aan de slag met zelftests, een forum, filmpjes, een geldcoach, polls en tips. Ook worden succesvolle pilots voor op scholen en via andere offline kanalen verder uitgerold, via onze partners. 5

6 Strategisch plan De aanpak van WWJB is specifieker uitgewerkt in het Strategisch Plan en gekoppeld aan een fasering in tijd, gewenste resultaten en benodigd budget. In januari 2011 is dit plan goedgekeurd door het bestuur van Stichting Weet Wat Je Besteedt. In 2013 zullen we werken aan een update van dit plan, om de focus voor de komende jaren te bepalen. 6

7 Inzicht & evaluatie Maarten Edixhoven, directievoorzitter bij Zwitserleven: Als pensioenverzekeraar ben ik blij dat uit onderzoek blijkt dat jongeren openstaan voor meer pensioeninformatie op school. Uiteraard moet die informatie deze wel aangeboden worden op een manier die aansluit bij de belevingswereld van jongeren. Ook zou ik dit graag als een verplicht vak op school willen zien. Het liefst in samenhang met andere praktische persoonlijke financiële onderwerpen, zoals sparen, lenen en hypotheken, kortom alles wat met geld heeft te maken. Inzicht & evaluatie Door in te zetten op het creëren van meer kennis over hoe jongeren naar geld kijken en in hoeverre ze met financiële vraagstukken bezig zijn, krijgen we steeds concreter in het vizier hoe we dit gedrag kunnen veranderen. Hieronder zetten we de belangrijkste activiteiten in dit cluster van 2012 op een rijtje en evalueren we wat dit ons heeft opgeleverd. Jaarplan 2012 Een belangrijk plan voor 2012 was het plan om een onderzoek te starten over de toepassing van behavioral economics en over pensioen. Ook stond de publicatie met meer inzicht over de verschillende MoneyMindsets op de planning. Daarnaast wilden we het MoneySkills onderzoek herhalen om op die manier inzicht te krijgen in het effect van onze inspanningen. Onderzoek pensioenbeleving Na de grote onderzoeken in 2010 en 2011 voor de MoneyMindsets en de MoneySkills volgde in 2012 een kleiner onderzoek naar pensioenbeleving onder jongeren. Dit onderzoek bleek relevant en vernieuwend, omdat niet eerder met jongeren werd besproken hoe zij tegen pensioen aankijken en of ze interesse hebben in meer informatie. Het onderzoek naar de pensioenbeleving onder jongeren tussen de 15 en 25 jaar werd uitgevoerd door YoungWorks en was een samenwerking tussen WWJB, PGGM en ZwitserLeven. YoungWorks organiseerde diepgaande focusgroepen met jongeren om ze te bevragen over hun kennis, mening en vragen op het gebied van pensioenen en hoe zij de rol van educatie bij dit onderwerp zien. Uit dit onderzoek bleek dat de meeste jongeren het geen probleem vinden dat ze langer door moeten werken. Maar ze hebben weinig beeld van hoe het pensioen er dan uit komt te zien. De deelnemende 7

8 Inzicht & evaluatie Terri Seuntjes is ontzettend blij met de samenwerking met WWJB: Dit is een uniek project, waarbij we echt de tijd nemen om goed uit te zoeken wat nu echt het gedrag bepaalt van jongeren als het om geld gaat. We proberen nieuwe inzichten uit de gedragseconomie en psychologie zo toe te passen dat jongeren ook echt geprikkeld worden om beter met geld om te gaan. Het leuke van samenwerken met WWJB is dat het onderzoek ook meteen wordt toegepast in de praktijk, doordat zij er samen met jongeren een tool van maken die ingezet kan worden! jongeren halen hun kennis over pensioen uit verschillende kanalen. Zo praten ze over pensioen met hun ouders, maar ook met hun opa en oma. Ook hun werkgever, het internet en (vaak negatieve) berichtgeving uit de media dragen bij aan hun kennis over pensioen. Jongeren zien de overheid als een betrouwbaar en onafhankelijk kanaal om meer informatie te vergaren. Pensioen is een complex onderwerp en voor velen een ver-van-mijn-bed-show, met als gevolg dat veel jongeren hun kop in het zand steken. Toch willen schoolgaande jongeren er graag meer van weten, mede omdat ze wel degelijk inzien dat het een belangrijk thema is. Dit in tegenstelling verrassend genoeg tot werkende jongeren. Die tonen mindere bereidheid om daar tijd in te steken. Die willen zich liever eerst settelen en op de dagelijkse dingen richten. Onderzoek Behavioral Economics Er wordt veel gesproken en gepubliceerd over het belang van psychologische inzichten voor het ondersteunen van financiële zelfredzaamheid. Helaas is er tot op heden slechts beperkt onderzoek naar concrete toepassing van deze inzichten in praktische interventies. In samenwerking met de Universiteit van Tilburg heeft WWJB daarom een nieuw onderzoek geïnitieerd. Dit onderzoek zal drie jaar lopen en wordt uitgevoerd door promovendus Terri Seuntjes, haar begeleider Niels van de Ven, hoofddocent Sociale Psychologie en Marcel Zeelenberg, hoogleraar Sociale Psychologie. In het onderzoek worden inzichten uit de psychologie en gedragseconomie met elkaar gecombineerd om tot nieuwe manieren te komen om jongeren positief te beïnvloeden. Ook zal er aanvullend onderzoek gedaan worden naar het psychologische fenomeen over-optimisme en impulsiviteit. Met de nieuwe inzichten die daaruit volgen, wordt samen met jongeren naar een manier gezocht om die toe te passen en jongeren meer grip op hun geld te laten krijgen. Het resultaat zal zijn dat we concrete tools ontwikkelen voor jongeren, om hen te helpen hun gedrag aan te passen. Scholierenonderzoek Nibud In november 2012 is het jaarlijkse scholierenonderzoek van Nibud gestart. Na eerder succes ondersteunt WWJB de twaalfde editie van dit onderzoek opnieuw financieel. Ook hebben we meegedacht over de vragen en werken we mee om jongeren te prikkelen om met het onderzoek mee te doen. In dit het grote Scholieren Geldonderzoek staat de manier waarop scholieren met hun geld omgaan centraal. Hoeveel hebben ze en waar geven ze het aan uit. De deelnemers kunnen online meedoen en vullen een korte enquête in waar ze een fashioncheque mee kunnen winnen. De resultaten van het onderzoek zullen bekend zijn in de loop van 2013 en zullen vervolgens door WWJB gebruikt worden om concreet in te zetten bij gastcolleges en lessen op scholen. 8

9 Inzicht & evaluatie Inzicht in de effectiviteit van WWJB WWJB wil graag meer inzicht in de eigen effectiviteit krijgen, om zo gerichter te kunnen sturen met de middelen die we hebben. Uit de verkennende gesprekken om de effectiviteit van de activiteiten van WWJB inzichtelijk te maken bleek hoe complex het is om impact van educatie te meten. In 2012 zijn diverse gesprekken gevoerd met Motivaction, Nibud en de Hogeschool van Utrecht over de vraag hoe de effectiviteit van de activiteiten van WWJB beoordeeld kan worden. Hoewel de wens was om dit te doen met behulp van de MoneySkills test, was de conclusie van de experts dat dat heel erg lastig zou worden. Dit komt omdat (i) kwantitatief effect van campagnes lastig vast te stellen is, (ii) de invloed van de omgeving groot is, (iii) een campagne effectief kan zijn zonder dat dit uit cijfers blijkt onder andere door verloop in de doelgroep en (iv) kleine verschillen vragen om heel grote steekproeven. Daarom is besloten om een onderzoek naar het effect van de activiteiten te laten uitvoeren door de Hogeschool van Utrecht. Dit project zal in 2013 worden uitgevoerd. Jongeren in de schuldhulpverlening In 2012 zijn er diverse gesprekken gevoerd met de gemeente Utrecht, de gemeente Amsterdam en diverse maatschappelijke organisaties en schuldhulpverleners in Amsterdam en Utrecht. Deze gesprekken maakten duidelijk dat voor jongeren met schulden grote behoefte is aan ondersteuning om te voorkomen dat de schulden groter worden en/of terugkeren. Voor zover deze ondersteuning aanwezig is bestaat deze grotendeels uit individuele begeleiding, maar door kleinere budgetten wordt het steeds moeilijker om dergelijke begeleiding te bieden aan jongeren. Vanuit de gesprekken met de gemeente Utrecht heeft WWJB met een klein aantal jongeren gesproken die in een schuldensituatie zitten. Deze verkennende gesprekken met jongeren zullen in 2013 vervolgd worden, in een samenwerking met de Hogeschool van Utrecht. Intentie is om uiteindelijk met initiatieven te komen die (een deel van) deze jongeren kunnen ondersteunen, zonder dat daar per definitie hoge kosten mee gemoeid zijn. 9

10 Inzicht & evaluatie Evaluatie WWJB heeft in de afgelopen jaren onderzoeken laten uitvoeren die relevante inzichten boden in de doelgroep jongeren, voor wat betreft hun manier van omgaan met geld. Ook in 2012 hebben we daar belangrijke inzichten aan toe kunnen voegen en zijn diverse nieuwe projecten gestart die in 2013 resultaten zullen bieden. Belangrijk bij de onderzoeksprojecten is dat ze praktijkgericht zijn, zodat we op basis van de onderzoeken samen met jongeren concrete projecten kunnen ontwikkelen. Het omzetten van deze inzichten in publicaties voor het grote publiek zullen we enkel doen als dat relevant zal zijn voor onze missie. Begin 2012 hebben we daarom besloten om geen uitgebreide vervolgpublicatie te maken over de MoneyMindsets. Wel zijn we eind 2012 gestart met het schrijven van een publicatie over de MoneySkills (financiële competenties), naar aanleiding van onderzoek hiernaar in Dit naar aanleiding van vragen uit het veld en de wens om de MoneySkills test ook onder professionals onder de aandacht te brengen. Handvatten om pensioen onder de aandacht te brengen Het onderzoek over pensioenbeleving onder jongeren leverde ons belangrijke inzichten op over de relevantie van en eventuele educatie over pensioenen. Alle betrokken partijen waren enthousiast en zagen het onderzoek als bevestiging van hun idee dat financiële educatie inclusief voorlichting over pensioen een essentieel onderdeel zou moeten zijn van het onderwijs in Nederland. Een vervolg op dit onderzoek is reeds gestart, met als doel lesmateriaal te ontwikkelen dat door gastdocenten op scholen kan worden ingezet. Toepassing van de nieuwste psychologische inzichten Uitermate verheugd zijn we over het samenwerkingsproject met de Universiteit van Tilburg. Dat een promovendus de komende drie jaar focust op een praktische vertaalslag van psychologische inzichten is een belangrijke stap. Het biedt ons de mogelijkheid om deze concrete oplossingen in praktijk te brengen, maar ook om de verworven kennis te delen met anderen in het veld. Zo kunnen we ook hen stimuleren en inspireren om psychologische inzichten toe te passen in de ontwikkeling van concrete oplossingen om mensen te ondersteunen in hun financieel gedrag. 10

11 Inzicht & evaluatie De complexiteit van het meten van impact van educatie In alle discussies rondom financiële educatie is het van belang om de toegevoegde waarde van die educatie zichtbaar te kunnen maken. Gezien de complexiteit om deze impact te meten, zijn we verheugd dat we in 2013 een onderzoek hiernaar zullen starten met de Hogeschool Utrecht. De Hogeschool Utrecht heeft al eerder ervaring opgedaan met het meten van de impact van financiële educatie. Het onderzoek naar de impact van onze activiteiten en het onderzoek naar toepassing van psychologische inzichten bieden ons richting om de activititeiten in de komende jaren meer te focussen, om maximaal bij te dragen aan het realiseren van de missie van financiële zelfredzaamheid. Stand van zaken onder scholieren Het scholierenonderzoek van Nibud zal in mei inzicht geven in de huidige stand van zaken onder scholieren, voor wat betreft hun geldzaken. In het onderzoek zijn ook enkele vragen opgenomen die bruikbaar zijn in het onderzoek van de Universiteit van Tilburg. Zo creëren we kruisbestuiving tussen de diverse onderzoeken. Grote geldproblemen kunnen voorkomen De gesprekken met enkele jongeren in de schuldhulpverlening hebben laten zien dat jongeren enerzijds grote behoefte hebben aan begeleiding om schulden te verhelpen en anderzijds ook een grote bereidheid hebben om hun verhaal te vertellen en mee te denken hoe zij schulden bij anderen kunnen voorkomen. Die inzichten willen we in 2013 concreter gaan uitbouwen tot initiatieven die breder inzetbaar zijn, om te voorkomen dat andere jongeren in schulden terechtkomen en om de jongeren die in schulden zitten verder te helpen. Want naast financiële educatie voor jongeren betekent financiële zelfredzaamheid ook het ondersteunen van jongeren om schulden te voorkomen en, indien nodig, helpen oplossen. We zien dit dan ook als een belangrijke aanvullende richting voor WWJB. 11

12 Co-creatie & tools Peter Borgdorff, bestuurslid van WWJB, heeft veel nieuwe kennis opgedaan op het door WWJB georganiseerde event: Het was een fantastische ervaring om met jongeren aan tafel te zitten en te horen hoe zij over reclame denken. Boeiend was ook om te ervaren hoe moeilijk het is om de aandacht van jongeren bij het thema te houden Co-creatie & tools Een belangrijke manier voor WWJB om jongeren te bereiken is door ze uit te dagen en ze te faciliteren om zelf oplossingen aan te dragen en te ontwikkelen. We hebben diverse pilots opgezet om deze oplossingen samen met jongeren te toetsen op praktische inzetbaarheid en het effect op financiële zelfredzaamheid. Zowel voor schoolprojecten als voor tools wordt nauw met jongeren samengewerkt. Hieronder bespreken we de belangrijkste activiteiten in dit cluster van Al met al was het weer een mooi event en zeker bij de première waren jongeren ontzettend enthousiast en vol aandacht! Jaarplan 2012 Plan voor 2012 was om de studieprojecten te continueren en de schoolprojecten uit te bouwen, door het aantal gastlessen voor de bestaande lessen uit te breiden en door nieuwe gastlessen te ontwikkelen. Ook wilden we samen met jongeren tools ontwikkelen om hun financiële zelfredzaamheid te ondersteunen, zoals de MoneySkills tool, het financieel studieplan en een vergelijkingstool. Ook stond op de planning om nieuwe online tools of mobiele apps te gaan ontwikkelen. Co-creatiesessies en events In diverse co-creatiesessies hebben jongeren meegedacht over wat een slimme aanpak is voor WWJB. Dit gebeurde zowel in algemene brainstormsessies als in concrete werksessies om specifieke tools te ontwikkelen. In mei organiseerden we het Jongeren & Geld event in Utrecht, met als thema reclame. Jongeren en volwassenen gingen met elkaar in gesprek over de invloed van reclame en formuleerden eigen goede voornemens op financieel gebied. Ook schreven ze kaarten voor diverse merken die zich op jongeren richten om hen te inspireren om hun reclameboodschap aan te passen. Daarnaast kregen ze inspiratie van trendwatcher Tom Palmaerts en van universitair docent Niels van de Ven, die sprak over de psychologie van consumentengedrag. 12

13 Co-creatie & tools Door het jaar heen waren er co-creatiesessies voor de ontwikkeling van een aantal WWJB-producten: de MoneySkills-test, het financieel studieplan, de filmles Edgie The Movie, de Budget Challenge, de PIRA s voor eerlijke reclame, een simulatiespel, een workshop rondom slim shoppen. Bovendien werd er in samenwerking met de Academie voor Media en Maatschappij een co-creatiesessie georganiseerd over online spelletjes en andere online verleidingen. In maart namen jongeren namens WWJB deel aan cocreatie sessies van Child Youth Finance International. Ook waren er diverse co-creatiesessies met MBO studenten over hun ideeën voor een mobiele tool voor meer grip op geld. Studieprojecten Naast co-creatiesessies waarin jongeren brainstormden over tools en lessen, werden ook studerende jongeren ingezet om zelf onderzoek te doen naar manieren om jongeren te bereiken en jongeren hun financiële gedrag te veranderen. Deze geslaagde studieprojecten hebben een mooie bijdrage geleverd aan het vergroten van ons inzicht én meer ervaring in het samenwerken met jongeren om meer kennis op te doen. Fontys Hogeschool Eindhoven Campagnes voor MoneySkills Zo n 25 tweedejaars studenten Toegepaste Psychologie kregen de opdracht om een campagne te ontwikkelen om jongeren te stimuleren om hun MoneySkills te vergroten. De campagnes varieerden van een spel om je kamer kostenbewust in te richten tot radiospotjes om jongeren bewust te maken van de noodzaak om zich financieel te ontwikkelen. De ideeën van de studenten zijn met name opgepakt voor het Edgie platform. Universiteit Tilburg Hoe kunnen jongeren weerstand bieden aan impusiviteit? In december 2012 zijn 50 studenten Economische Psychologie aan de slag gegaan met de vraag hoe jongeren meer weerstand kunnen bieden aan impulsiviteit. Eerst maakten zij een psychologisch model van het gedrag van jongeren, als basis voor hun oplossingen. Deze oplossingen waren voor een groot deel gericht op studenten en hun leengedrag. Andere ideeën richtten zich op sparen met een groep, impulsief sparen en er waren diverse project om geld te besparen. De betreffende ideeën worden in 2013 door WWJB verder bekeken en eventueel uitgewerkt. MoneyTalks op de Hogeschool Rotterdam Eind 2011 en begin 2012 vond aan de Hogeschool Rotterdam het project MoneyTalks plaats: studenten voeren budgetadviesgesprekken met jongeren. Dit project heeft daarna geen vervolg gekregen. Hoewel er veel enthousiasme is voor het project bij hogescholen en bij mogelijke partners, stuit het project op praktische uitdagingen om voldoende jongeren te interesseren om op de beschikbare tijdstippen deel te nemen aan budgetgesprekken. We hebben hierover gesproken 13

14 Co-creatie & tools Leerlingen van het Huygens College kregen de eer om MoneyRace voor het eerst te spelen en te vertellen wat ze er van vonden: Ongeveer 20 enthousiaste VMBO ers speelden s ochtends om half negen het spel dat test hoe hun financiële kennis er voor staat. met diverse organisaties, zowel ROC s, als schuldhulpverleners, als jongerenorganisaties, maar een concrete oplossing is nog niet gevonden voor deze praktische uitdagingen. Andere studieprojecten in 2012 Afstudeerproject vanuit Technische Universiteit Eindhoven voor een ontwerp voor een tool voor meer grip op geld voor MBO studenten; Stands bemand door studenten van de Hogeschool utrecht waar leerlingen van het ROC Midden Nederland de geldtypetest konden doen. Na een uur speeltijd was het tijd voor de evaluatie. De leerlingen waren erg enthousiast en vonden het een leerzaam spel dat erg leuk is om tijdens een lesuur economie te spelen. Een mooi resultaat voor de pilot, zeker als je bedenkt dat we om begonnen waren! Schoolprojecten In 2012 is een aantal nieuwe schoolprojecten ontwikkeld. Bovendien zijn alle projecten geprofessionaliseerd, door voor iedere les een lesbrief voor de docent te maken en duidelijk aan te geven welke competenties in iedere specifieke les ontwikkeld worden. Ook werd het lesmateriaal mooi vormgegeven, aansluitend bij de belevingswereld van jongeren. Eind 2012 is bovendien gestart met de ontwikkeling van aanvullende nieuwe schoolprojecten. MoneyRace Het MoneyRace-spel werd opgezet door studenten van Fontys Hogeschool. Het doel van het spel is om een bijdrage te leveren aan financiële bewustwording, door op leuke manier de financiële kennis te vergroten. Door in kleine groepjes vragen te beantwoorden over administratie, overzicht, (be)sparen, verleidingen, bewust aankopen en rechten & werk, zijn jongeren op een prikkelende manier bezig met geldzaken en vergroten ze hun financiële competenties. Over de vragen in het spel, zoals wat kost een douchebeurt en wanneer kun je belasting terugvragen, is gebrainstormd met leerlingen van de ROC Popacademie, met Nibud en met het Verbond van Verzekeraars. Het spel werd onder leiding van topmannen Ronald Latenstein (SNS REAAL) en Rein Wispelwij (BLG Hypotheken) gespeeld met leerlingen van het Graaf Huyn College in Geleen. Het personeel van 14

15 Co-creatie & tools We krijgen regelmatig complimenten over Edgie the Movie: BLG Hypotheken is uitgenodigd om het spel door heel Nederland te gaan spelen op scholen. Bedankt dat wij gebruik mochten maken van jullie lespakket. We hebben begin augustus 2012 een themamiddag gehouden over geld en schulden en heb hierbij Edgie the Movie gebruikt. Wij vonden het een volledig lespakket met duidelijke aanwijzingen. Wat wij vooral belangrijk vonden is dat het aansloot bij onze doelgroep. De jongeren werden gestimuleerd om open antwoord te geven op de discussievragen. De film is actueel en sluit goed aan bij de belevingswereld van de jongeren. We vonden het een prettige manier om een thema te behandelen en zal hem dan ook vaker gaan gebruiken in de toekomst! Edgie The Movie In 2012 kwamen de laatste delen van de crowd sourced film Edgie the Movie uit. Bij de film is een lesbrief ontwikkeld zodat scholen de film kunnen inzetten om te discussiëren over geldproblemen en jongeren te laten reflecteren op hun eigen financiële keuzes. De les is met name geschikt voor VMBO en MBO leerlingen. Ons lesaanbod is toegankelijker dan ooit WWJB heeft nu een divers aanbod, met discussielessen over financiële dilemma s voor vmbo/mbo (Edgie The Movie) en voor havo/vwo (Bright about Money). Voor de ontwikkeling van financiële kennis is er het bordspel MoneyRace, dat voor alle schooltypes geschikt is. Voor de ontwikkeling van bewustwording en vaardigheden zijn er op dit moment twee lessen: Snoep & Snacks en MoneyPoster. Ook deze lessen worden in diverse schooltypes ingezet. Tenslotte is er speciaal voor studenten het gastcollege Starters Helpen Starters. In 2012 hebben we de schoolprojecten sterk geprofessionaliseerd: bij ieder project wordt nu duidelijk aangegeven welke competenties worden ontwikkeld. Er is een factsheet met een korte beschrijving van de workshop; iedere workshop heeft een uitgebreide lesbrief van de (gast-)docent en de powerpoint presentaties zijn professioneel vormgegeven. Voor gastdocenten is een handleiding ontwikkeld over het lesgeven aan pubers. Bovendien zijn er voor alle gastlessen train-de-trainer sessies beschikbaar en in 2012 zijn diverse gastdocenten getraind voor Bright About Money, MoneyRace, MoneyPoster en Snoep & Snacks. Hoewel voor het merendeel van de lessen lessen gastdocenten worden ingezet, is het materiaal inmiddels zo aangepast dat ook alle lessen door de eigen docent kunnen worden verzorgd. Dit vergroot de flexibiliteit. 15

16 Co-creatie & tools Eline van der Zwaard, trainee voor WWJB, merkte vanuit jongeren een grote behoefte aan een studieplan: Studenten kunnen vaak wel wat hulp gebruiken om een goed overzicht te krijgen van wat die investering nu precies kost en hoe ze hun inkomsten en uitgaven moeten inschatten. De jongerenorganisaties hebben echt hun nek uitgestoken om samen met ons ervoor te zorgen dat er een tool kwam. Die tool wilden zo ontwikkelen dat die studenten op een laagdrempelige manier helpt, dus hebben we een cocreatiesessie opgezet met studenten om te kijken hoe we dat het beste konden doen. Het invullen van het Financieel Studieplan is zo gedaan, echt maar een paar minuutjes. Het geeft echt een goed beeld van de geldstroom in en uit. Studenten kunnen op de site ook een eigen studieplan maken, zodat ze weten wat hun financieel gedrag op de langere termijn zal betekenen. Start ontwikkeling nieuwe schoolprojecten Uit gesprekken met jongeren en docenten en vanuit onderzoeken blijken er nog een aantal terreinen te zijn waar aanvullend lesmateriaal het aanbod meer volledig zou maken. Daarom zijn diverse nieuwe projecten gestart. Simulatiespel: in samenwerking met SNS Operations. Deze tool laat jongeren een kijkje nemen in het echte leven : zo moeten ze in het spel rond zien te komen met een realistisch maandsalaris, een huis kopen en een hypotheek afsluiten, maar ook omgaan met onverwachte kosten zoals een kapotte auto. De doelgroep voor dit spel zijn leerlingen van het VMBO en het MBO van jaar. Slim shoppen: in samenwerking met SNS Asset Management. Dit nieuwe lesprogramma richt zich op het versterken van de competentie bewust aankopen doen. Het programma is bedoeld voor jongeren in de bovenbouw van het VMBO. Pensioenles: deze les is gebaseerd op de inzichten die uit het pensioenonderzoek gekomen zijn en is bedoeld om jongeren meer inzicht te geven van het belang van een goed pensioen en de stappen die zij daarvoor moeten zetten. Tools Een van de doelstellingen voor 2012 was om meer aandacht te richten op het ontwikkelen van tools om jongeren te ondersteunen in hun financiële zelfredzaamheid. In 2012 zijn daarvoor drie belangrijke tools gelanceerd: de MoneySkills test, het Financieel Studieplan en de PIRA Awards. MoneySkills test online De MoneySkills test komt voort uit het onderzoek naar financiële vaardigheden van jongeren. Dit onderzoek werd in 2011 uitgevoerd. Sinds juni 2012 is de MoneySkills test online op WWJB s eigen online platform edgie.nl. De test werd gelanceerd op de Amsterdamse AEX Beurs, via een gongslag door WWJB voorzitter Marijke Vos. 16

17 Co-creatie & tools Met deze test kunnen jongeren hun financiële competenties testen. Welke competenties dit zijn, is leeftijdsafhankelijk. Aan het begin van de test worden jongeren direct naar de juiste kamer gestuurd, waar ze kunnen klikken op allerlei objecten waar een vragenlijst van 5 á 7 vragen achter schuilt. Per competentie vullen jongeren een korte vragenlijst in, waardoor de test toegankelijk en laagdrempelig blijft. Na het invullen krijgt de jongere een bronzen, zilveren of gouden medaille en waardevolle tips om de competentie te versterken. Aanvankelijk was deze tool gekoppeld aan een account: jongeren moesten eerst inloggen om bij de test te kunnen, om hen de mogelijkheid te bieden voortgang te meten op de ontwikkeling van hun vaardigheden. Omdat in de loop van het jaar bleek dat het voor jongeren een enorme drempel was om een account aan te maken, is in het laatste kwartaal een aanpassing gedaan, zodat de test ook gedaan kan worden zonder account. Het aantal deelnemers loopt sindsdien duidelijk op. Online tool Financieel Studieplan In oktober 2012 ging de nieuwe website Financieel Studieplan live. Deze website is ontwikkeld in nauwe samenwerking met het ministerie van OCW, DUO, Nibud en jongeren- en studentenorganisaties (ISO, LKVV, NJR en LSVb). Het resultaat is een tool die HBO- en WO-studenten daadwerkelijk inzicht geeft en ondersteunt op financieel terrein. De tool is toegankelijk en laagdrempelig is. Zo krijgen studenten snel inzicht in de kosten van studeren en de gevolgen van lenen. De tool biedt ook een tweede, meer verdiepende stap. Hierin kunnen studenten hun eigen uitgavenpatroon vergelijken met dat van andere studenten en inzicht krijgen in hun lening en de financiële gevolgen hiervan na de studie. Dit biedt mogelijk ook een gedragsbeïnvloedend aspect dat gekoppeld is aan de tool. Het Financieel Studieplan werd onder de aandacht gebracht met de organisatie van het nationaal Studentendebat op 28 november in de Eerste Kamer. In dit debat werd met de vaste kamercommissie voor Onderwijs, vertegenwoordigers van studentenorganisaties ISO, LKVV, NJR en LSVb, de voorzitters van de HBO-raad, VNSU, NVB, AFM en Nibud gedebatteerd over wie er nu eigenlijk allemaal 17

18 Co-creatie & tools verantwoordelijk is voor de financiële situatie van de student. Uit dit debat bleek dat het wel erg gemakkelijk is voor studenten om te lenen en dat zij niet altijd goed inzicht hebben in het effect van deze lening in de toekomst. Alle deelnemers waren daarom enthousiast over het Financieel Studieplam. PIRA s: prijzen voor verantwoorde reclameuitingen De PIRA s ontstonden vanuit de wens om op een positieve manier aandacht te vragen voor verantwoorde reclameuitingen. In 2012 zijn alle voorbereidingen getroffen om in 2013 voor het eerst de PIRA s uit te reiken. Het concept is uitgewerkt in samenwerking met KPMG en Microsoft Adverting. Later haakten ook andere partners aan in het project: KPMG, YoungWorks, NJR, Stichting Media en Maatschappij en BiteScience / Radboud Universiteit Nijmegen zijn onderdeel van de jury. Microsoft Advertising, FunX, Adformatie groep, BvA en VEA ondersteunen de communicatie over de awards. De PIRA-categorieën zijn: Vrije tijd (hobby's, reizen, uitgaan, dagjes uit, e.d.) Uiterlijk (kleding, verzorgingsproducten, e.d.) Gadgets (mobiele telefonie, scooters, spelconsoles, computers e.d.) Geldzaken (leningen, bankzaken e.d.) PIRAAT voor een campagne die de plank misslaat Naast de vier positieve PIRA s en de PIRAAT valt er ook een award voor de beste digitale campagne te winnen. Deze prijs wordt uitgereikt door WWJB partner Microsoft Advertising. Een mobiele financiële app voor MBO studenten Specifiek met MBO studenten heeft een afstudeerder gewerkt aan de opzet voor een mobiele app. Deze tool zou hen moeten helpen om meer grip te krijgen op hun geld, door hen meer inzicht te bieden in uitgaven ten opzichte van budget. Het resultaat van dit project wordt komend jaar verder getest en eventueel uitgevoerd. Evaluatie Op het gebied van co-creatie en tools is er ontzettend veel bereikt dit jaar. We organiseerden veel co-creatiesessies en ontwikkelden veel nieuwe tools die in het aankomende jaar uitgebouwd en ingezet gaan worden. Strakke organisatie van co-creatiesessies In de afgelopen drie jaar heeft WWJB veel expertise opgebouwd in het organiseren van co-creatiesessies. Hiermee willen we jongeren actief bijven betrekken bij het bedenken en ontwikkelen van manieren om hen te ondersteunen op het gebied van 18

19 Co-creatie & tools Jelmer de Ronde, van de LSVb reageerde heel enthousiast op het Financieel Studieplan: Het Financieel Studieplan vind ik erg mooi geworden. Ook mensen die ik er op gewezen heb zijn er enthousiast over, want het biedt veel mogelijkheden. Vooral tof dat het bijna volledig overeenkomt met het idee dat we toen bij de NJR in een brainstorm hebben bedacht! geld. In 2012 waren 425 jongeren actief in diverse co-creatiesessies, waarvan 100 in studieprojecten. Het event in mei dit jaar werd goed ontvangen door alle aanwezigen en de drie deelnemende scholen waren heel positief over het effect op de aanwezige leerlingen. Studieprojecten De studieprojecten die nu lopen met studenten Toegepaste Psychologie aan de Fontys Hogeschool en studenten Psychology & Marketing aan de Universiteit van Tilburg bieden jaarlijks veel goede ideeën voor vervolgprojecten of specifieke campagnes richting jongeren. Ook de betrokken opleidingsinstituten zijn enthousiast over de samenwerking, zodat deze zeker gecontinueerd zal worden. Het project MoneyTalks kreeg na de pilot in Rotterdam eind 2011/begin 2012 nog geen vervolg. Dankzij het enthousiasme van de betrokkenen zal het project op de kalender blijven staan en zullen we ook in 2013 gesprekken voeren om een werkbare vorm voor het project te vinden. Ontwikkeling schoolprojecten Op het gebied van de schoolprojecten en in het bijzonder het lesmateriaal heeft WWJB in 2012 een flinke professionaliseringsslag gemaakt. Uit het enthousiasme van docenten is op te maken dit een goede stap geweest. De producten zijn nu duidelijker en aantrekkelijker voor zowel docent als leerling. Toolontwikkeling De eind 2010 gelanceerde geldtypetest heeft inmiddels een duidelijke positie verworven. Zonder inzet van banners blijken er nog steeds maandelijks gemiddeld 2000 jongeren deel te nemen aan de test. Bovendien is de test door diverse andere partijen overgenomen als onderdeel van lessen of van gesprekken met jongeren. We mikken er op in de toekomst een zelfde mate van acceptatie te krijgen voor de andere tools. Check je vaardigheden We zijn enthousiast over de mogelijkheden van de MoneySkills tool, omdat deze jongeren inzicht geeft in hun financiële vaardigheden en vooral ook concrete adviezen biedt om deze vaardigheden te ontwikkelen. Helaas valt het aantal deelnemers op dit moment nog tegen, maar sinds een account niet meer nodig is zien we dit aantal duidelijk oplopen. In 2013 zullen we de tool evalueren met jongeren en vervolgens extra onder de aandacht brengen. Check je studiekosten en lening Het Financieel Studieplan is een project dat heel succesvol is verlopen, al werd het uiteindelijk door technische issues bij de leverancier met vertraging opgeleverd. Het succes zit met name in de betrokkenheid en het enthousiasme van de partners in het project, zowel vanuit studentenorganisaties als ook vanuit Nibud, OCW en DUO. Een mooi bewijs daarvan is ook de financiële ondersteuning vanuit OCW/DUO. Ook studenten die in co-creatiesessies betrokken waren bij de ontwikkeling van de tool waren enthousiast en leverden nuttige input. Met het ministerie van OCW en DUO worden afspraken gemaakt om ook in de toekomst betrokken te blijven bij de tool, zodat deze up-to-date kan blijven. Voor de 19

20 Co-creatie & tools toekomst zal overwogen worden een vergelijkbare tool te ontwikkelen voor MBO studenten. Inspiratie om meer uit je geld te halen De PIRA awards zijn bij voorbaat al bijna een succes, gezien het aantal partners dat het initiatief ondersteunt. Het lijkt lastig om reclamecampagnes te vinden die jongeren daadwerkelijk inspireren om meer uit hun geld te halen; de uitreiking van deze awards in 2013 kan daarom juist een stimulans zijn voor bedrijven en reclamebureaus om hier meer aandacht aan te besteden. Dankzij de partners in het project lijkt aandacht voor de awards in ieder geval te lukken. Interesse bij jongeren om meer grip op hun geld te krijgen Ook in dit project werd weer duidelijk hoe enthousiast jongeren zijn als hen om hun mening en ideeën wordt gevraagd. Ze willen zelf graag meer grip krijgen, maar ze weten niet goed hoe ze dat moeten doen. In 2013 zal het concept voor deze mobiele app getest worden onder jongeren op het MBO en mogelijk wordt de tool vervolgens ontwikkeld. 20

21 Dialoog & interactie Netty Blijlevens, coördinator schoolprojecten bij WWJB: Als je het ziet, dan ben je verkocht. Tenminste, dat krijg ik altijd terug van docenten die aan de gang gaan met ons lesmateriaal. Dat we er zo veel moeite in steken om ons materiaal te voorzien van een goede lesbrief wordt enorm gewaardeerd. Ik heb dit jaar workshops gegeven bij de docentendag van Noordhoff en ook daar vielen onze materialen goed. Docenten zoeken naar inhoud die zo verpakt is dat het jongeren echt aanspreekt. Er zijn daarom ook steeds meer scholen die ons materiaal inzetten bij projectweken. Dat is ook leuk voor onze gastdocenten want die kunnen dan een paar dagen lekker knallen. Ik hoop dat we steeds meer docenten enthousiast krijgen om ons materiaal te gebruiken, want het is prachtig materiaal! Dialoog & interactie Het derde cluster gaat over interactie: we willen een constante dialoog faciliteren met én tussen jongeren en ze zo stimuleren tot het vergroten van hun financiële zelfredzaamheid. Dit doen we zowel online als offline. Hieronder zetten we de belangrijkste activiteiten van 2012 uiteen. Jaarplan 2012 Intentie was om in 2012 het Edgie platform in te zetten om Edgie The Movie te promoten, de MoneySkills-test aan te bieden, de budget challenge op te zetten en de eerlijke business awards in het spotlicht te zetten. Ook wilden we andere kanalen aanboren om jongeren te bereiken. Schoolprojecten De promotie van het lesmateriaal van WWJB heeft afgelopen jaar een vlucht genomen. Zo organiseerden we samen met educatieve uitgeverij Noordhoff een docentendag, waarbij alle beschikbare lesmaterialen aan de docenten werden gepresenteerd. Ook was WWJB aanwezig op een docentendag van ThiemeMeulenhoff om ons lesmateriaal te promoten. Het materiaal is geprofessionaliseerd, met succes. Docenten zijn positief over het materiaal en ook over de toegankelijkheid daarvan via de vernieuwde WWJB website. De WWJB site is sinds september sterk gericht op docenten, met een duidelijk overzicht van beschikbaar materiaal, de mogelijkheid om materiaal direct te downloaden of te bestellen en een gastdocent aan te vragen. Alle lesmaterialen zijn gratis te downloaden; enkel voor de bordspellen wordt van de school een kleine vergoeding gevraagd. Op diverse scholen in het hele land waren gastdocenten actief met onze workshops. Ook werd veel materiaal aangevraagd door docenten die de workshops zelf inzetten in hun klas. Behalve op scholen werd het lesmateriaal van WWJB ook ingezet op andere plekken. Zo werd op de Weekendschool in Amsterdam zowel onze workshop MoneyPoster en de workshop Snoep & Snacks door gastdocenten aan de leerlingen gepresenteerd. Ook in het jeugdmaatschappelijk werk worden gastlessen en materialen ingezet. In 2012 werd de samenwerking met LEF (Stichting Leven en Financiën) concreet gemaakt in een samenwerkingsovereenkomst. Stichting LEF zet lesmateriaal van WWJB in voor de lessenreeks die zij verzorgen in ROC s. In het afgelopen jaar werd het materiaal, waaronder de geldtypetest en delen van Snoep & Snacks, door hen ingezet voor zo n 2000 leerlingen. 21

22 Dialoog & interactie Online dialoog & interactie In heel 2012 was WWJB online actief met het jongerenplatform Edgie, met een eigen pagina op MSN, met een eigen Facebookpagina voor Edgie en vanaf oktober ook met de website voor het Financieel Studieplan. De online interactie werd gepromoot via banners op MSN, studenten.net, FunX, Facebook, CosmoGirl, Girlz en via artikelen in 7Days, Spits bijlage over besparen, CosmoGirl en Girlz. Bovendien hebben we met diverse partners gesprekken gevoerd om onze content en tools via hun websites beschikbaar te stellen aan jongeren. Crowdsourced filmproject Edgie The Movie Het Edgie platform faciliteerde begin 2012 het vervolg van het crowd sourced project Edgie The Movie. Dit project mondde uit in een film van ca. 30 minuten. In de eerste maanden van 2012 werd het crowdsourced filmproject Edgie The Movie afgerond. Jongeren staat in de hoofdrol in deze spannende film die als doel heeft om jongeren te laten reflecteren op eigen geldproblemen of financiële uitdagingen. In totaal werkten er 88 jongeren mee aan het maken van de film op alle fronten, zoals productie, visagie en acteerwerk. Wouter Bos, Chris Zegers en Sanne Heijen spelen een gastrol om de film nog prikkelender te maken en de film is geregisseerd door Eddy Terstall. Door de professionele productie sluit deze film aan bij de voorkeuren van de doelgroep en is de film tegelijkertijd materiaal waar de jongeren veel van opsteken. De complete film werd feestelijk gepresenteerd op een spetterende première in Utrecht. Uiteraard waren daar alle acteurs en jongeren die hadden meegewerkt aan de film bij aanwezig. Na de première schoven Wouter Bos en Eddy Terstal aan bij Knevel & Van den Brink om meer media-aandacht te genereren voor Edgie the Movie. Edgie the Movie kan op ons eigen platform Edgie bekeken worden. Slimme bespaartips met de Budget Challenge In de loop van het jaar maakte de online wedstrijd Edgie The Movie plaats voor de online wedstrijd Budget Challenge. Het idee voor deze wedstrijd is voortgekomen uit 22

23 Dialoog & interactie een co-creatiesessie op het Jongeren en Geld event in 2011 en is in diverse cocreatiesessies met jongeren nader uitgewerkt. Hoewel jongeren in deze sessies heel enthousiast waren, heeft de wedstrijd online nog niet het verwachte succes de juiste formule lijkt nog niet gevonden te zijn. In de online wedstrijd kunnen jongeren een eigen slimme bespaartip inleveren; het publiek beslist vervolgens welk budgetadvies de winnaar is, die vervolgens wordt beloond met een kadobon. In 2012 waren er vier wedstrijden: fashion, maaltijden, cadeaus en feestkleding. Zo werden deelnemers gevraagd om een volledige feestoutfit te scoren voor maximaal 50 euro. Andere instrumenten voor dialoog & interactie Jongerenredactie op Edgie Op ons eigen platform Edgie plaatsen we eigen materiaal, zoals Edgie the Movie, eigen artikelen en filmpjes en wedstrijden. Daarnaast kunnen jongeren zelf artikelen aanleveren. Er is een speciale jongerenredactie die op reguliere basis bij elkaar komt om ideeën voor artikelen uit te wisselen. Online tools op online platforms In 2012 werd de online tool Financieel Studieplan voor studenten in het hoger onderwijs gelanceerd op een eigen platform, Op het Edgie platform zijn diverse test te vinden voor jongeren. Naast de dit jaar gelanceerde MoneySkills test zijn daar ook nog steeds de Levensgenietertest, de Trendsettertest en de Geldtypetest te vinden. De laatste test kreeg bovendien in 2012 extra aandacht, dankzij een nominatie voor de Accenture Innovation Award een blijk van waardering voor deze tool. Edgie Facebook pagina Edgie is actief op Facebook met verwijzingen naar artikelen op Edgie, met oproepen voor wedstrijden, met polls, met vragen als input voor nieuwe Edgie artikelen en met oproepen voor co-creatie sessies. De Facebookpagina die bij ons platform Edgie hoort heeft ruim 2000 likes, dus dat wil zeggen dat ruim 2000 jongeren onze berichten ontvangen. Op het moment dat zo n bericht geshared wordt of jongeren reageren, wordt het bericht ook viraal online verspreid naar de vrienden van die jongere. Vraag en antwoord door de Geldcoach Op het platform Edgie.nl kunnen mensen vragen insturen naar de Geldcoach over financiën. Het antwoord op die vraag wordt gepubliceerd als artikel op het platform, zodat de content voor zoveel mogelijk jongeren beschikbaar is. 23

24 Dialoog & interactie De directeur van een middelbare school in Almelo waar de workshop MoneyPoster is gegeven blikt terug op de geslaagde workshop: Stichting Weet Wat je Besteedt is anders dan andere initiatieven. Zij gaan op een hedendaagse manier in gesprek met jongeren. Er wordt niets opgelegd door volwassenen, maar juist in cocreatie ontwikkeld. De leerlingen gaan elkaar feitelijk geldtips geven en dat is meestal veel effectiever dan dat wij als volwassenen ze deze tips opleggen. Radio/video met FunX In november en december is in samenwerking met FunX een aantal radio/videoitems ontwikkeld, om jongeren ook op die manier te bereiken met geldgerelateerde onderwerpen. In een lange radio-uitzending was er ondermeer ruime aandacht voor de vier verschillende geldtypes. Daarnaast was er een een radio-item met een jonge ondernemer uit de jongerenredactie en een video-item over de budget challenge. Nieuwsbrief naar jongeren Jongeren die hebben meegewerkt aan een van onze activiteiten of die we gesproken hebben bij een van onze activiteiten houden we betrokken via een tweemaandelijkse nieuwsbrief. Daarin worden ze ook uitgenodigd voor bijvoorbeeld cocreatiesessies. Evaluatie Op het gebied van dialoog en interactie heeft WWJB een flinke stap gezet in 2012, met name voor wat betreft de schoolprojecten. Online zijn er in de loop van het jaar meer instrumenten gekomen om jongeren te ondersteunen met hun geldzaken. In samenwerking met diverse partners hebben we dit jaar het bereik van ons lesmateriaal en online tools te vergroten. Dit is een heel succesvolle aanpak. Met een aantal andere partners zijn we daarom in gesprek gegaan om de aanwezigheid binnen scholen en daarbuiten te vergroten en ook om de online content en tools breder beschikbaar te maken voor jongeren. In 2013 zullen deze gesprekken moeten leiden tot concrete samenwerkingsafspraken, om de reikwijdte van WWJB te vergroten. Meer animo voor financiële educatie De bestaande schoolprojecten werden in 2012 meer gepromoot richting docenten. De site biedt een goede basis om de komende tijd de inzet van het materiaal verder uit te bouwen. Om het lesmateriaal beter toegankelijk te maken is de WWJB website volledig aangepast en meer gericht op de doelgroep docenten. 24

25 Dialoog & interactie We zijn heel positief over samenwerking met diverse partners. Door samenwerking met educatieve uitgevers Noordhoff en ThiemeMeulenhoff kon het materiaal onder de aandacht gebracht worden bij docenten. Deze samenwerking biedt ook voor de toekomst kansen. Een andere succesvolle samenwerking is die met Stichting Leven en Financiën (LEF). Doordat zij materiaal van WWJB inzetten werd het bereik enorm vergroot, specifiek onder MBO studenten. Ook onze bestaande partners, SNS REAAL, PGGM en KPMG hadden een belangrijke bijdrage om onze schoolprojecten succesvol te maken, dankzij de inzet van medewerkers van deze bedrijven als gastdocent voor de klas. Ook buiten scholen is er interesse voor het materiaal van WWJB. Dit biedt voor de toekomst nieuwe mogelijkheden, zeker omdat middelbare scholen niet altijd ruimte in het rooster hebben om specifiek aandacht te besteden aan financiële educatie. Andere kanalen zijn dus welkom om de dialoog met jongeren aan te kunnen gaan. In 2012 werd het lesmateriaal ingezet voor jongeren in het middelbaar onderwijs en voor studenten in het HBO. Met een totaal bereik voor financiële educatie, inclusief het bereik via LEF, van jongeren is een enorme groei gerealiseerd ten opzichte van 2011 (361 jongeren). Online bereik dankzij mediacampagnes In de eerste helft van 2012 ging veel aandacht op het online platform Edgie naar de competitie rondom Edgie The Movie. Daarna werd de aandacht verschoven naar de MoneySkills test en de Budget Challenge. Ook de mediacampagnes werden op deze activiteiten gericht. Ondanks een groot bereik waren de online interactie en de online activiteit van jongeren in 2012 lager dan in Daarvoor is een aantal verklaringen te geven: In 2012 had WWJB een lager mediabudget. Daardoor werd minder budget ingezet op bijvoorbeeld de geldtypetest, die in 2011 heel succesvol was. Belangrijk in de toekomst is om minder afhankelijk te zijn van bannercampagnes, door zoekmachine-optimalisatie en door online content en tools beschikbaar te maken via sites van partners en samenwerkingspartners, zoals in 2012 al gebeurde met JustProud. 25

26 Dialoog & interactie De inzet van sponsored stories en banners op Facebook bleek wel effect te hebben op het bereik, maar niet te vertalen naar interactie. Optimale inzet van onze aanwezigheid op Facebook blijft een uitdaging. Een aantal nieuwe initiatieven kwam later online, als gevolg van technische issues, waardoor er een kortere periode was om op deze tools activiteit te creëren. Bovendien was een belangrijk leerpunt in 2012 dat het aanmaken van een account een drempel opwerpt. In 2012 is bannering vooral ingezet voor specifieke campagnes. Door de relatief lage naamsbekendheid van het Edgie platform moet iedere bezoeker nog via bannering geworven worden. Eind 2012 is daarom een project gestart voor zoekmachine-optimalisatie. De resultaten van de analyse zullen in de toekomst ingezet worden om de afhankelijkheid van betaalde bannering terug te brengen. In de tabel op de volgende pagina staan alle cijfers omtrent bereik, interactie, actieve bijdrage, meedenken en ambassadeurs. Zowel het doel als de behaalde resultaten zijn opgenomen. Bereik heeft betrekking op het aantal jongeren dat in contact is geweest met WWJB instrumenten, offline en online. Interactie betekent dat er met deze jongeren enige vorm van interactie is geweest, bijvoorbeeld door polls in te vullen, tests te doen, een volledig budget kledingadvies te lezen op JustProud of berichten van Edgie te delen op Facebook; Actieve bijdrage gaat een stap verder; jongeren hebben deelgenemen aan een van de interactieve lessen of zij hebben online maatwerk advies gekregen of gegeven; Meedenken heeft betrekking op jongeren die hebben deelgenomen aan cocreatie sessies of studieprojecten; Ambassadeurs zijn die jongeren die WWJB promoten onder hun vrienden, zoals de redactieleden op Edgie. Indien een docent materiaal heeft aangevraagd voor in de klas, gaan we bij de spellen uit van 5 deelnemende leerlingen en bij de overige workshops van 25 deelnemende leerlingen. 26

27 Dialoog & interactie Online/offline Totaal KPI 2012 Bereik MSN unieke bezoekers online Edgie bezoekers online Financieel studieplan bezoekers online JustProud budget challenge bezoekers online Totaal online Girlz! offline Telegraaf Group offline days offline Totaal Interactie Facebook actieve gebruikers online Poll online JustProud budget challenge all pages online Edgie profielen online Edgie geldtypetest gestart online Edgie Levensgenietertest uitslag online Edgie Trendsettertest uitslag online Financieel studieplan level 1 online MoneySkills gestart online Nieuwsbrief WWJB Jong ontvangers mail 283 Totaal Actieve bijdrage MoneySkills online Geldcoach vragen online 53 Edgie Geldtypetest uitslag online Deelnemers Edgie contest online 19 Artikel op Edgie online 217 Financieel studieplan persoonlijk plan online Totaal online Educatie LEF lessen MBO offline Educatie middelbare scholen offline Starters Helpen Starters HBO/WO offline Onderzoek Pensioenbeleving offline 40 Totaal Meedenken Studieprojecten offline 100 Cocreatiesessies offline 153 Jongeren & Geld event offline 96 Cast & crew Edgie the Movie offline 20 Totaal Ambassadeurs Bijv. jongerenredactie en Edgie team on-/offline

28 Organisatie Marijke Vos, voorzitter van WWJB, onderstreept het belang van partners: Stichting WWJB kan alleen dingen voor elkaar krijgen als daar draagvlak voor is en dat is waar de partners een essentiële rol in spelen. Het zijn belangrijke partijen die ook invloed kunnen uitoefenen op diverse terreinen en gehoord worden. In 2013 is het doel om er nieuwe partners bij te vinden die midden in de samenleving staan. Partners uit de zorg en de telecommunicatie staat hoog op ons lijstje. In die sectoren kan WWJB echt een belangrijke bijdrage leveren. Voor nieuwe partners valt er natuurlijk ook veel te halen. Ze delen in de enorme hoeveelheid kennis die WWJB als specialist heeft. Daarbij is het juist in deze tijd ook van belang dat organisaties hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Onze partners dragen bij aan de financiële zelfredzaamheid van de Nederlandse jongere. Organisatie Partners Partners die deelnemen in de stichting Weet Wat je Besteedt dragen op diverse manieren bij aan de activiteiten van de stichting. Ze ondersteunen ons in: Het faciliteren van contact met jongeren, zoals Microsoft met MSN; Het delen van kennis over bepaalde onderwerpen, zoals Nibud; Het leveren van resources, zoals projectleden en vrijwilligers voor concrete activiteiten; Financiële ondersteuning om WWJB mee voort te kunnen zetten. De toegevoegde waarde voor de partners ligt op meerdere gebieden: Het vergroten van hun maatschappelijke betrokkenheid. Door hun bijdrage aan de stichting dragen de partners bij aan het verbeteren van de financiële zelfredzaamheid van jongeren en verbeteren zij tegelijkertijd ook hun eigen reputatie; Het vergroten van de betrokkenheid en bedrijfstrots van medewerkers, door hen de mogelijkheid te bieden als vrijwilliger aan de slag te gaan met een thema dat ze aanspreekt; Door de ervaringen van de stichting krijgen de partners meer inzicht in jongeren en in manieren om met hen in contact te komen. Daarnaast zoeken we actief naar mogelijkheden om medewerkers van partners een rol te geven in de activiteiten van WWJB. Positionering van de partners Deelnemende partners die een langdurige, substantiële bijdrage aan de stichting doen, in de vorm van resources, kennis en een financiële bijdrage, hebben zitting in het bestuur: KPMG, Nibud, PGGM, SNS Bank en SNS REAAL. Sommige partners leveren een bijdrage door financiële ondersteuning of door een korting op hun dienstverlening: SNS REAAL Fonds voor financiële ondersteuning; Microsoft Advertising voor online bereik onder jongeren via channelizer, redactionele aanjaging en bannering; BallsMedia voor online bereik en advies over inzet van online kanalen; Emakina voor online ondersteuning en het online interactieve platform. Daarnaast heeft WWJB samenwerkingsverbanden met: Wijzer in geldzaken voor kennisuitwisseling en communicatie over activiteiten; Stichting LEF voor het toepassen van WWJB lesmateriaal in lessen aan ROC s; NJR voor delen van kennis en opzetten van gezamenlijke projecten. Uit de min.nl voor wederzijdse promotie richting jongeren. Een aantal specifieke WWJB-projecten is gesteund door projectpartners. Dit geldt voor: BLG, voor MoneyRace; NJR, LSVB, ISO, LKVV, OCW, DUO, Nibud voor Financieel Studieplan; OCW en DUO gaven ook financiële ondersteuning voor ontwikkeling van deze tool; 28

29 Organisatie KPMG, Microsoft Advertising, YoungWorks, NJR, FunX, Adformatie groep, Stichting Media en Maatschappij, BiteScience / Radboud Universiteit Nijmegen, BvA en VEA voor PIRA Awards. In 2012 is verder met een groot aantal organisaties gesproken over mogelijke samenwerking, waaronder een telecombedrijf, een incassobedrijf en een financiële dienstverlener. Communicatie met partners Voor communicatie met de partners gebruiken we een aantal middelen om hen te betrekken bij de activiteiten, successen en ontwikkelingen binnen WWJB: Maandelijkse update voor bestuur, programmaraad en communicatieraad; Website met informatie en nieuws over WWJB en de activiteiten door, met en voor jongeren; Maandelijkse nieuwsbrief, waarop mensen zich via de website kunnen abonneren. Daarnaast hebben we presentaties verzorgd in bijeenkomsten van onze partners zoals een sessie met het groepsbreed overleg van SNS REAAL, hebben we zelf bijeenkomsten georganiseerd zoals de presentatie van de resultaten van het pensioenonderzoek en organiseerden we een borrel voor alle betrokkenen bij WWJB (bestuur, programmaraad, projectleden, vrijwilligers en externen). Het Jongeren & Geld event in mei 2012 had ook een belangrijke functie in het bij elkaar brengen van vertegenwoordigers van onze partners en deelnemers vanuit potentiële nieuwe partners. Inzet menskracht en overleg Bestuur Het bestuur van WWJB bestond in 2012 uit zes personen: Marijke Vos (onafhankelijk voorzitter); Wouter Bos, tot 1 september 2012, daarna Maurice van den Heuvel (KPMG); Peter Borgdorff (PFZW); Rob Langezaal (SNS Bank); Ronald Latenstein (SNS REAAL); Gerjoke Wilmink (Nibud). Het bestuur heeft in totaal vijf vergaderingen gehad in 2012 (in januari, april, juni, september en november). Vanaf 1 september 2012 is Wouter Bos teruggetreden als bestuurslid van WWJB. Hij is opgevolgd door Maurice van den Heuvel, director bij KPMG. WWJB team WWJB had begin 2012 twee medewerkers in vaste dienst, directeur Thea Hazel-Stals en project-assistent Kiki Smolders. Kiki is een aantal weken ziek geweest en had vervolgens enkele maanden re-integratietijd nodig. Per 1 november 2012 is er een projectmanager bijgekomen: Marjon van der Veen. In 2012 heeft WWJB bovendien twee oproepkrachten in dienst gehad: een projectleider vanaf maart tot en met 29

30 Organisatie oktober voor het event en voor online projecten en een student van april tot en met juli voor ondersteuning bij professionalisering van de schoolprojecten. Menskracht Naast de vaste medewerkers bestaat de organisatie uit inleenkrachten, die door de partners op tijdelijke en (eventueel) parttime basis worden gedetacheerd. In 2012 werkten we met de volgende gedetacheerden: Fulltime trainee vanuit SNS REAAL, van 20 september 2011 tot 15 juni 2012; Fulltime trainee vanuit SNS REAAL, vanaf 15 september 2012 tot 15 juni 2013; Parttime projectmedewerker vanuit PGGM, van 18 juni 2012 tot april 2013; Parttime communicatiemedewerker vanuit SNS REAAL, van 26 juni 2012 tot 12 september 2012 (herplaatser); Parttime communicatiemedewerker vanuit SNS REAAL, van 4 september 2012 tot juni 2013 (herplaatser). Daarnaast waren er in 2012 twee studenten aan de stichting verbonden: Stagiaire Pedagogische Wetenschappen Afstudeerder Industrial Design De projectorganisatie is aangevuld met (parttime) externe inhuurkrachten: Onderzoeksexpertise, vanuit Nibud, gedurende heel 2012; Financiële administratie en HR ondersteuning, vanuit Mazars, in heel 2012; PR en woordvoering, vanuit Gribnau Communicatie, in heel 2012; Huisstijl en WWJB website, vanuit Koduijn, in heel 2012; ICT ondersteuning, vanuit GoBit, gedurende heel 2012; Juridische experise, vanuit VMW Taxand en later Budik Legal, vanaf april Vrijwilligers van de partners werden ingezet bij diverse activiteiten, waaronder: Faciliteren co-creatie-sessies tijdens Jongeren & Geld event; Gastcolleges Starters Helpen Starters voor eerstejaars aan Hogeschool van Amsterdam en Windesheim Hogeschool in Zwolle; Gastlessen MoneyPoster, Bright About Money, Snoep & Snacks, MoneyRace aan middelbare scholen; Ontwikkeling van kennisspel MoneyRace en lancering van dit spel tijdens een gastles (vrijwilligers van BLG) en ontwikkeling van gastlessen met een simulatiespel (vrijwilligers van SNS Operations) en een gastles voor slim shoppen (vrijwilligers van SNS Asset Management). Andere overlegvormen De programmaraad is samengesteld uit vertegenwoordigers van de partners (bijvoorbeeld Marketing, MVO) en vertegenwoordigers van jongerenorganisaties (NJR, Sife) en kwam in 2011 twee keer bij elkaar: in mei en november. Met communicatievertegenwoordigers van de partners vonden in 2012 individuele overleggen plaats. Bovendien had WWJB overleg met groepen experts, onder andere over het Jongeren & Geld event, de PIRA awards en de mediastrategie, in lijn met ons uitgangspunt om zoveel mogelijk kennis te delen en in te zetten. 30

31 Organisatie Samenwerking Op projectbasis is samengewerkt met diverse partijen, om de effectiviteit van onze projecten zoveel mogelijk te maximaliseren: Evident voor ontwikkeling van het financieel studieplan; YoungWorks voor onderzoek over pensioenbeleving; Pascale voor drukwerk; Station Zuid voor eventmanagement; Krausz, Martinot en Golterman Pictures en Golterman Production voor film en montage; FNOEFK voor filmregie en scriptwriting; Facebook en Google voor online bereik; FunX, 7Days, Girlz en CosmoGirl voor bannering en reportages; NuCultuur voor locaties en jongeren; Winkel van Sinkel, de Branding en ColourKitchen voor evenementlocatie; Zuid44 voor grafisch ontwerp van lesmaterialen; Spring Real Estate voor advies betreffende kantoorlocatie; Taalstrategie en Broodkaster voor jaarverslag en factsheets. Media-aandacht in 2012 In de media heeft WWJB op een aantal momenten aandacht gekregen in de pers. Vooral in maart en in oktober en november was er aandacht voor de activiteiten van WWJB. Ook online werd er gesproken over de projecten en activiteiten van WWJB. De belangrijkste mediamomenten waren: Eddy Terstal en Wouter Bos over Edgie the Movie bij Knevel & van den Brink. Aandacht voor het nut van WWJB s Edgie the Movie; Interview met Wouter Bos in de Volkskrant over Edgie the Movie. Aandacht voor de doelstellingen van WWJB en de inzet van Edgie the Movie door scholen; Vermelding rol Wouter Bos in Edgie the Movie bij RTL Boulevard. Aandacht voor Bos betrokkenheid bij WWJB en waar Edgie the Movie te bekijken is online; Uitzendingen bij FunX. Verslag van de premiere van Edgie the Movie, de presentatie van het pensioen-onderzoek, het studentendebat in de Eerste Kamer en een twee uur durende uitzending over WWJB naar aanleiding van een vacature; 31

32 Organisatie Vermelding Financieel Studieplan in Dagblad Gooi & Eemlander. Aandacht voor het doel van het Financieel Studieplan en met welke partners dit tot stand kwam; Vermelding PIRA Awards in vakblad Adformatie. Aandacht voor het waarom van de PIRA s en hoe de PIRA s uitgereikt gaan worden; Daarnaast kwam WWJB voorbij op Voxweb (website onafhankelijk magazine Radboud Universiteit Nijmegen), FAAM, Purmerend Lokaal nieuws en DUB nieuws (onafhankelijk medium van de Universiteit Utrecht). In deze berichten kwam het Financieel studieplan aan de orde. Prijzen en awards In 2012 werd WWJB diverse malen uitgenodigd om mee te dingen naar prijzen en awards: Child Youth Finance International: uitnodiging om aan te melden voor pioneer award; Young Positive Media Award: winnaar met Edgie The Movie; Accenture Innovation Award: nominatie voor blauwe tulp voor financiële sector; Dutch Interactive Award: inzending; Communicator Awards: het platform Edgie.nl werd onderscheiden met 2 Awards of Distinction, de eerste in de categorie 'community', de tweede in de categorie 'non-profit'. Processen en ICT In 2012 heeft WWJB investeringen gedaan in: Vernieuwing van de WWJB website, met mogelijkheden om lesmateriaal te dowloaden of bestellen; Installatie van een eigen server voor intern gebruik; Update van het processenhandboek, handig dankzij de wisselende bezetting bij WWJB. De medewerkers van WWJB hebben zelf hun processen beschreven, nieuwe medewerkers en vrijwilligers kunnen voortaan putten uit dit handboek. 32

33 Plannen voor 2013 Thea Hazel-Stals, directeur van WWJB, verwacht in 2013 een forse groei in het aantal jongeren dat WWJB in de klas of daarbuiten tegenkomt: We hebben in 2012 een mooie basis gelegd om in 2013 echt te gaan oogsten. Doordat we onze website een flinke update hebben gegeven is het voor docenten stukken gemakkelijker om te zien wat er te halen valt bij ons. Lesmateriaal en lesbrieven zijn gemakkelijk te downloaden of te bestellen. We willen het aankomende jaar dus echt inzetten op het bereiken van zo veel mogelijk jongeren. Offline, in de klas en daarbuiten, en online. We willen ons platform Edgie ook mobiel toegankelijk gaan maken aankomend jaar. Als je tegenwoordig mobiel niet goed te bereiken bent, dan tel je dus niet mee! Plannen voor 2013 Ons programma: door, met en voor jongeren In 2013 willen we de professionaliseringsslag van afgelopen jaar stevig gaan benutten door de samenwerking met onze partners te versterken en meer inzichten te krijgen en te delen. We starten aankomend jaar diverse nieuwe projecten op en rollen reeds opgestarte projecten verder uit. De plannen die direct met ons programma te maken hebben worden hieronder uiteen gezet, onderverdeeld in onze drie uitgangspunten. Ook onze plannen wat betreft de organisatie zijn opgenomen in dit hoofdstuk. Inzicht en evaluatie We versterken onze kennisbasis met nieuwe inzichten in 2013 die voortkomen uit een aantal projecten: Uitvoering van het Behavioral economics project in samenwerking met de Universiteit Tilburg. Doel is om inzichten uit de economie en psychologie concreet in te kunnen gaan zetten in tools en lessen. Juist de vertaalslag van wetenschap naar praktische tools is hier de inzet. Scholierenonderzoek Nibud. Doel is om dichter aan te kunnen sluiten bij het gedrag, de wensen en de ideeën van jongeren aan te sluiten in onze communicatie en in onze tools. Publicatie over MoneySkills. De inzichten die we tot nu toe hebben opgedaan over de vertaling van financiële competenties naar concrete stappen en tips willen we in 2013 op een rijtje zetten zodat docenten en andere opvoeders deze informatie kunnen inzetten in hun omgang met jongeren. Verkennend project met jongeren in financiële problemen. Doel van dit project is niet het oplossen van problemen van individuele gevallen, maar nu juist inzicht krijgen in hoe de problemen zijn ontstaan om een nieuwe groep gevallen te helpen voorkomen. Een onderzoek naar marktontwikkelingen op het gebied van financiële educatie, financiële tools en online gedragsbeïnvloeding. Dit project zal worden uitgevoerd door KPMG en zullen we gebruiken we als input voor een aanpassing van onze strategie voor de komende jaren. Thematisch onderzoek binnen het kader van jongeren en financiën. Het precieze thema van dit onderzoek moet nog vastgesteld worden. Bovendien zal de Hogeschool Utrecht in 2013 de effectiviteit van de activiteiten van WWJB in kaart brengen. De eerste gesprekken over hoe deze evaluatie uitgevoerd kan worden zijn achter de rug en er zal nu toegewerkt worden naar een verantwoorde methodiek. De resultaten van de evaluatie worden mede gebruikt als input voor onze strategie voor de komende jaren. Co-creatie en tools Studieprojecten. In 2013 worden de studieprojecten bij de Fontys Hogeschool en de Universiteit van Tilburg met veel enthousiasme gecontinueerd. Ook zullen we energie steken in het opzetten van nieuwe studieprojecten, in samenwerking met hogescholen en universiteiten. Na de eerdere pilot met het studieproject MoneyTalks zullen we in 2013 verkennen of dit project herhaald kan worden. 33

34 Plannen voor 2013 Schoolprojecten. In 2013 focussen we op het aanbieden van een coherent aanbod voor relevante doelgroepen. We lanceren de projecten Slim Shoppen, Simulatiespel en de pensioenles en we ontwikkelen een project rondom het scholierenonderzoek. Daarnaast digitaliseren voor zover mogelijk het beschikbare materiaal. Ontwikkeling tools. We verkennen de mogelijkheid voor ontwikkeling van het financieel studieplan voor MBO en we gaan we pilots draaien naar aanleiding van de ideeën die uit het behavioral economics project komen. Ook willen we, waar mogelijk in samenwerking met partners, investeren in nieuwe tools, mobiele apps en eventueel online games. Een van de mogelijke projecten is de in 2012 door jongeren bedachte mobiele app om meer grip op geld te krijgen. Dialoog en interactie Schoolprojecten. We gaan het educatieve materiaal (Snoep & Snacks, Starters helpen starters, MoneyRace, MoneyPoster, Bright About Money, Edgie the Movie) breder inzetten. Dat doen we door partnerships aan te gaan met educatieve uitgeverijen en andere partners om het materiaal ook buiten scholen in te zetten. Daarnaast kijken we met onze hoofdpartners hoe we gezamenlijk de gastlessen kunnen promoten. Edgie. We willen ons platform Edgie geschikt maken voor pc, tablet en mobiel. Aangezien tablet en mobiele telefoons zo n belangrijke rol spelen is dit een belangrijk punt van aanpak. Ook zetten we in 2013 in op een meer structurele aanpak van de (jongeren-)redactie, inzet van social media en uitbreiding met beeld en radio. PIRA Awards. We genereren aandacht voor de awards en betrekken jongeren om te stemmen op hun favoriet. Bij de uitreiking van de PIRA s willen we zo veel mogelijk media betrekken, om adverteerders te stimuleren om meer verantwoordelijkheid te nemen in hun reclamecampagnes richting jongeren. Financieel Studieplan. We updaten de content en de mogelijkheden van het Financieel Studieplan, zodat de adviezen actueel blijven. Andere kanalen. We willen onze content en tools uitbreiden naar andere websites en platformen, zodat er zo veel mogelijk gebruik van gemaakt kan worden door jongeren. Ook willen we meer koppelingen aanbrengen naar onze partners. Events organiseren. Aankomend jaar willen we events organiseren waar jongeren, opvoeders en pers delen in de inzichten die we opdoen, bijvoorbeeld naar aanleiding van de resultaten van het Scholierenonderzoek. 34

35 Plannen voor 2013 Onze organisatie Partners Met de huidige partners gaan we in 2013 in gesprek hoe zij nog meer betrokken kunnen zijn bij WWJB, met name op het terrein van dialoog en interactie, in de vorm van gastdocenten, maar ook door het aanbieden van WWJB content en tools aan hun eigen klanten en netwerk. We willen onze partners op bestuursniveau uitbreiden om nog meer kennis op te doen en te kunnen delen en om het maatschappelijk draagvlak en de financiële basis voor de stichting verder te verbreden. Daarnaast willen we ook investeren in het vinden van partners op projectniveau, om de samenwerking met WWJB nog toegankelijker te maken. We hebben nog partners nodig voor bereik en mobiele communicatie, aangezien dit een belangrijk punt is waarop we de dialoog en interactie in 2013 willen uitbreiden. Als laatste willen we extra financiering zoeken om grotere projecten op te kunnen zetten, bijvoorbeeld door aanspraak te doen op fondsen. Interne processen versterken Begin 2013 zullen we verhuizen naar een nieuwe locatie in een voormalig schoolgebouw temidden van diverse middelbare scholen, waardoor we nog beter kunnen aansluiten bij onze doelgroep. We willen het redactieproces van Edgie en het Financieel Studieplan nog verder professionaliseren in Ook willen we de communicatie versterken met een gerichter plan voor social media, radio en beeld. We gaan een proces ontwikkelen voor het delen van content en tools op externe sites, om op die manier meer jongeren te bereiken. Om onze activiteiten blijvend te laten aansluiten op de leefwereld van jongeren gaan we dit jaar al bestaande instrumenten met jongeren evalueren en indien nodig aanpassen. Zo blijven we relevant voor jongeren. En we gaan ervoor zorgen dat we kennis binnen het team (en mogelijk daarbuiten) op een meer structurele manier gaan delen. Bovendien zullen we in 2013 een strategisch plan ontwikkelen voor de komende jaren, met aandacht voor de rol van WWJB, verdere versterking van het partnernetwerk, sterkere koppeling naar de kernactiviteiten van onze partners en uitbouw van concrete tools voor versterken van financiële zelfredzaamheid. In dit plan zal ook gekeken worden naar alternatieve mogelijkheden voor financiering, om de afhankelijkheid van één partner te verminderen. Uitdagingen In 2012 heeft WWJB een grote slag gemaakt op het gebied van financiële educatie, getuige het enthousiasme onder scholen, leerlingen en gastdocenten. We hebben mooie nieuwe tools gelanceerd en er is een boeiend onderzoeksproject gestart met een promovendus. In 2013 zullen nieuwe projecten gestart worden die zich richten op de tot nu toe ontbrekende componenten voor financiële educatie. We richten ons met name op het ontwikkelen van concrete tools. Uitdaging is daarbij te focussen op die projecten die echt waarde toevoegen. Daarvoor is de door de Hogeschool Utrecht uit te voeren evaluatie van de impact van onze activiteiten van groot belang. 35

36 Plannen voor 2013 Een aanvullende uitdaging is de afstemming met andere aanbieders. Steeds meer instanties ontwikkelen materiaal voor financiële educatie voor het voortgezet onderwijs. Dit aanbod in het onderwijs moet niet afschrikwekkend groot worden. WWJB zal daarom een actieve rol vervullen om deze afstemming mogelijk te maken en te zorgen voor een coherent en passend aanbod voor het onderwijs. Een mooie nieuwe uitdaging voor 2013 is om instrumenten te ontwikkelen om jongeren met (dreigende) financiële problemen te ondersteunen. Ook daarvoor is samenwerking met partners van groot belang, om tot het beste aanbod te komen, met het grootst mogelijke draagvlak. En natuurlijk moet ook hierbij de input van jongeren uitgangspunt zijn. Naast de ontwikkeling van nieuwe projecten, is de grootste uitdaging in 2013 om het bereik voor de bestaande instrumenten te vergroten. Na jaren van ontwikkelen/ zaaien, is het van belang nu te oogsten. Dit betekent dat we veel jongeren moeten zien te bereiken en actief te krijgen rondom het thema geld. Daarvoor zijn samenwerkingsverbanden met andere partijen nodig, zoals educatieve uitgevers, maar ook partners die het online bereik kunnen vergroten. Daarbij zullen we zeker ook zoeken naar mogelijkheden om de beschikbare tools beschikbaar te maken op websites van andere partijen. Tenslotte, maar essentieel, is in 2013 de uitdaging om te werken aan de continuïteit van Stichting Weet Wat Je Besteedt. De contracten voor ondersteuning van drie partijen loopt dit jaar af. We hopen dat deze contracten gecontinueerd worden omdat de betreffende partners het belang van de activiteiten van de stichting (h)erkennen. Maar ten behoeve van de continuïteit zal ook gezocht moeten worden naar andere partners en andere financieringsvormen. Want één ding is duidelijk: de weg naar financiële zelfredzaamheid voor jongeren is nog niet ten einde. Met de verwachting dat komende generaties minder financiële middelen zullen hebben dan hun ouders, is het van onverminderd groot belang dat deze generaties leren om met minder rond te komen! 36

37 Begroting 2013 Begroting 2013 Voor 2013 is een begroting gemaakt op basis van reeds gecontracteerde of reeds aangevraagde bijdragen van partners. Het totaal beschikbare budget voor 2013 is BASIS SCENARIO 2013 BEGROTING KOSTEN Jaarbudget 2013 ORGANISATIE PERSONEEL PROGRAMMA Communicatie (inclusief event) Inzicht & evaluatie Externe expertise (Nibud) + Scholierenonderzoek Evaluatie onderzoek door Hogeschool Utrecht Verdiepend onderzoek Dialoog & interactie Externe expertise (online) Platform Edgie (incl. concept, redactie, en dergelijke) Projecten scholen Marketingkosten Co-creatie & tools Co-creatiesessies Toolontwikkeling Tv / radio / festival (inclusief PIRA Awards) Subtotaal Onvoorzien (delta inkomsten-begroot) TOTAAL De gepresenteerde begroting voor 2013 gaat uit van gegarandeerde inkomsten. We hebben de nadrukkelijkse wens om in 2013 de inkomsten te verhogen. Er lopen diverse gesprekken om meer inkomsten te genereren: Aantrekken nieuwe partners op bestuursniveau; Aantrekken partners op projectniveau; Aanvragen voor financiële ondersteuning bij fondsen. In overleg met het bestuur van WWJB zullen extra inkomsten worden ingezet voor: Verdere uitbreiding van ons platform om meer maatwerk advies te kunnen bieden; Ontwikkeling van meer online en mobiele tools om jongeren te ondersteunen met hun geldzaken; Meer mediabudget om het bereik van onze activiteiten en tools te vergroten. 37

38 Bijlage: jaaroverzicht 2012 In het voorjaar van 2012 waren nog diverse opnames voor Edgie The Movie. Naast Chris Zegers had ook bestuurslid Wouter Bos een gastrol, naast verder voornamelijk jonge (deels debuterende) acteurs en met de jonge regisseurs Leon en Nick Golterman. Bijlage: jaaroverzicht 2012 Onderstaand volgt een overzicht van alle activiteiten die WWJB het afgelopen jaar heeft uitgevoerd. Januari Nieuw bestuurslid Rob Langezaal Presentatie GroepsBreed Overleg SNS REAAL Overleg met Ministerie van Onderwijs over Financieel Studieplan Opnames Edgie The Movie Laatste ronde gesprekken voor studieproject MoneyTalks, Hogeschool Rotterdam Schoolprojecten: > Starters Helpen Starters bij Hogeschool van Amsterdam > Huygens College Vianen: pilot voor kennisspel MoneyRace > TOM Den Bosch: Bright About Money > Fioretti College Veghel: MoneyPoster Februari Start project reclame awards (PIRA) Openingscollege voor studieproject Fontys Hogeschool Schoolprojecten: > Panta Rhei Amstelveen: pilot voor workshop Snoep & Snacks > Fioretti College Veghel: MoneyPoster Maart Ondertekening samenwerkingsovereenkomst met LEF Young Positive Media Award 2012 voor Edgie The Movie, van Nationale Academie voor Media & Maatschappij Opnames Edgie The Movie > Lancering MoneyRace Co-creatie: > HBO/WO studenten voor Financieel Studieplan > MBO studenten voor nieuwe tool April Child Youth Finance Summit: nominatie voor award en WWJB jongeren actief Deelname OCW/DUO in project voor financieel studieplan Afspraak met Gemeente Utrecht over project voor schuldpreventie Eindpresentaties van studieproject Fontys Hogeschool Lesbrief bij Bright About Money gereed Overleg jongerenredactie Expertsessie techniek voor Financieel Studieplan Co-creatie: > Diverse jongeren voor verantwoorde reclame-awards Schoolprojecten: > Doorstart Nieuwegein: pilot Edgie The Movie > Pilot Snoep & Snacks > Sport United: Bright About Money 38

39 Bijlage: jaaroverzicht 2012 De MoneySkills test werd in juni gelanceerd Jongeren scoren zichzelf op diverse financiële vaardigheden. Ook krijgen ze maatwerk advies over hoe ze deze skill kunnen verbeteren. Mei Programmaraad Ondertekening samenwerkingsovereenkomst met NJR Expertsessie over jongeren en schulden met de gemeente Utrecht Jongeren & Geld event over reclame, met aankondiging PIRA en première Edgie The Movie Aandacht voor Edgie The Movie bij Knevel & Van den Brink Expertsessie voor onderzoek pensioenbeleving Schoolprojecten: > Leidschendam: pilot discussieles Edgie The Movie > Leidschendam: Snoep & Snacks > Diverse scholen: MoneyPoster Juni MoneySkills test live Gongceremonie Amsterdam Exchange ter ere van lancering MoneySkills test Overleg jongerenredactie Focusgroepen pensioenproject in Amsterdam en Den Bosch Borrel met gastdocenten MoneyPoster en selectie winnende poster Publicatie winnende MoneyPoster in 7Days Edgie.nl op Communicator Awards onderscheiden met 2 Awards of Distinction Kaarten met goede voornemens uit event verstuurd naar aanwezigen Schoolprojecten: > Diverse scholen: Snoep & Snacks Juli Gesprekken met jongeren over schuldpreventie Evaluatie materiaal Vakcollege voor inpassing financiële educatie Co-creatie: > Diverse jongeren voor online wedstrijd Budget challenge > Diverse jongeren voor Economisch nieuws voor jongeren Augustus LEF symposium Nieuwe homepage voor Edgie platform Start Budget Challenge op Edgie Interview op BNR over studenten Review lesmaterialen en omschrijving bijbehorende competenties Schoolprojecten: > Starters Helpen Starters bij Hogeschool van Amsterdam September Nieuw bestuurslid: Maurice van den Heuvel Start promovendus Universiteit van Tilburg voor onderzoek naar toepassing behavioral economics voor financiële zelfredzaamheid van jongeren Nominatie Accenture Innovation Award voor geldtypetest Lancering nieuwe WWJB website Interview Q-Music over jongeren en sparen Schoolprojecten: > Starters Helpen Starters bij Windesheim Zwolle > Heerlen: MoneyPoster 39

40 Bijlage: jaaroverzicht 2012 In de Eerste Kamer vond het studentendebat plaats. De studenten en andere aanwezigen waren enthousiast over het gepresenteerde financieel studieplan.. Oktober Start ontwikkeling nieuw schoolproject voor simulatiespel, met SNS Operations Overleg jongerenredactie Lancering website Financieel Studieplan Presentatie resultaten onderzoek naar pensioenbeleving onder jongeren Schoolprojecten: > Heerlen: MoneyPoster > Twee Train-de-trainer sessies Snoep & Snacks November Start nieuwe projectmanager Start scholierenonderzoek door Nibud Promotiestand op docentendag ThiemeMeulenhoff Organisatie docentendag met Noordhoff Programmaraad Presentatie en debat tijdens congres NVVK Start ontwikkeling nieuw schoolproject voor slim shoppen, met SNS Asset Management Nationaal studentendebat in Eerste Kamer Start campagne voor aanmelding PIRA PIRA kaarten uit event verstuurd naar marketeers Openingscollege voor studieproject Universiteit van Tilburg Co-creatie: > Diverse jongeren voor schoolproject met simulatiespel Schoolprojecten: > Purmerend: MoneyRace > Nieuw Vennep: MoneyRace > Mijdrecht: MoneyPoster en Snoep & Snacks > Weekendacademie: MoneyPoster en Snoep & Snacks December Eindpresentaties van studieproject Universiteit van Tilburg SEO (zoekmachine optimalisatie) analyse voor Edgie platform Co-creatie: > Diverse jongeren voor schoolproject over slim shoppen Schoolprojecten: > Ling College Tiel: Snoep & Snacks > Alfrink College Deurne: MoneyPoster 40

Financiële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens

Financiële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens Financiële Educatie aan Jongeren Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens NVVK Studiedag Schuldhulpverlening 28 oktober 2014 WWJB richt zich op jongeren en hun financiën Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB)

Nadere informatie

Financiële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens

Financiële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens Financiële Educatie aan Jongeren Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens WWJB richt zich op jongeren en hun financiën Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) richt zich op het vergroten van de financiële zelfredzaamheid

Nadere informatie

Presentatie Thea Hazel-Stals

Presentatie Thea Hazel-Stals Presentatie Thea Hazel-Stals Door, met, voor jongeren over geld Stichting Weet Wat Je Besteedt Marjon van der Veen Thea Hazel-Stals 2 Weten wat er speelt Onderzoek om te weten wat er speelt onder jongeren

Nadere informatie

MoneySkills De financiële vaardigheden van jongeren. Thea Hazel-Stals (WWJB) en Anna van der Schors (Nibud)

MoneySkills De financiële vaardigheden van jongeren. Thea Hazel-Stals (WWJB) en Anna van der Schors (Nibud) MoneySkills De financiële vaardigheden van jongeren Thea Hazel-Stals (WWJB) en Anna van der Schors (Nibud) WWJB: door, met, voor jongeren over omgaan met geld Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) richt

Nadere informatie

Stichting Weet Wat Je Besteedt Toelichting op jaarrekening 2012 en begroting 2013

Stichting Weet Wat Je Besteedt Toelichting op jaarrekening 2012 en begroting 2013 Stichting Weet Wat Je Besteedt Toelichting op jaarrekening 2012 en begroting 2013 Pagina 1 Begroting 2012 Voor 2012 was een begroting gemaakt op basis van reeds gecontracteerde of reeds aangevraagde bijdragen

Nadere informatie

Lesbrief MoneyRace. Spelbord MoneyRace

Lesbrief MoneyRace. Spelbord MoneyRace MoneyRace is een spel van stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB). WWJB is een onafhankelijke stichting die zich richt op het vergroten van de financiële zelfredzaamheid van jongeren (12-25 jaar). Dit doen

Nadere informatie

Stichting Weet Wat Je Besteedt. Toelichting op jaarrekening 2014 en transitiebegroting 2015 t/m Q2. Pagina 1

Stichting Weet Wat Je Besteedt. Toelichting op jaarrekening 2014 en transitiebegroting 2015 t/m Q2. Pagina 1 Stichting Weet Wat Je Besteedt Toelichting op jaarrekening 2014 en transitiebegroting 2015 t/m Q2 Pagina 1 Begroting 2014 Voor 2014 was een begroting gemaakt op basis van reeds gecontracteerde of reeds

Nadere informatie

Geld Op De Kaart. Jaarverslag 2011 Stichting Weet Wat Je Besteedt

Geld Op De Kaart. Jaarverslag 2011 Stichting Weet Wat Je Besteedt Geld Op De Kaart Jaarverslag 2011 Stichting Weet Wat Je Besteedt Maliebaan 12, 3581 CN Utrecht Postbus 14031, 3508 SB Utrecht 030 23 34 010 info@wwjb.org www.wwjb.org www.edgie.nl Inhoudsopgave Inhoudsopgave

Nadere informatie

Gijs Wintzen Directeur Stichting LEF

Gijs Wintzen Directeur Stichting LEF EN Gijs Wintzen Directeur Stichting LEF Hoe diep kun je gaan? START FILM De droom: doelen LEF Voor nu: MBO studenten beter leren omgaan met geld Missie: Het voorkomen van financiële problemen, door financieel

Nadere informatie

Samen sterk voor financiële educatie

Samen sterk voor financiële educatie Poster gemaakt door jongeren in de les MoneyPoster Jaarverslag 2013 Stichting Weet Wat Je Besteedt Grebbeberglaan 15, 3527 VX Utrecht Postbus 14031, 3508 SB Utrecht 030 23 34 010 info@wwjb.org www.wwjb.org

Nadere informatie

Bijlage 1: Vragenlijst voormeting Kidzwise...2 Bijlage 2: Aanvullingen vragenlijst eindmeting Kidzwise...6 Bijlage 3: Project geldgenoeg voormeting,

Bijlage 1: Vragenlijst voormeting Kidzwise...2 Bijlage 2: Aanvullingen vragenlijst eindmeting Kidzwise...6 Bijlage 3: Project geldgenoeg voormeting, Bijlage 1: Vragenlijst voormeting Kidzwise...2 Bijlage 2: Aanvullingen vragenlijst eindmeting Kidzwise...6 Bijlage 3: Project geldgenoeg voormeting, onderzoek 1...7 Bijlage 4: Aanvullingen vragenlijst

Nadere informatie

De toekomst voor financiële educatie

De toekomst voor financiële educatie Jaarverslag 2014 Stichting Weet Wat Je Besteedt Grebbeberglaan 15, 3527 VX Utrecht Postbus 14031, 3508 SB Utrecht 030 23 34 010 info@wwjb.org www.wwjb.org www.edgie.nl Inhoudsopgave Inleiding 3 5 jaar

Nadere informatie

Inhoudelijk jaarverslag Stichting Follow your Sun 2017

Inhoudelijk jaarverslag Stichting Follow your Sun 2017 FOLLOW YOUR SUN ONTDEK JOUW ZON GELOOF IN JEZELF EN STRAAL Ruim honderd kinderen ontdekten hun talenten en ontwikkelden meer zelfvertrouwen tijdens de 10-delige Follow your Sun lessenreeksen Inhoudelijk

Nadere informatie

Uitkomsten CFO-bijeenkomst Prestatieafspraken in het HBO

Uitkomsten CFO-bijeenkomst Prestatieafspraken in het HBO Uitkomsten CFO-bijeenkomst Prestatieafspraken in het HBO Eind september ging Deloitte met CFO s uit het hoger onderwijs in gesprek over de uitdagingen om de prestatieafspraken te realiseren, ook al is

Nadere informatie

Stichting Weet Wat Je Besteedt. Jaarverslag 2010

Stichting Weet Wat Je Besteedt. Jaarverslag 2010 Stichting Weet Wat Je Besteedt Jongeren & Geld Jaarverslag 2010 Inzicht en Route Pagina 1 Stichting Weet Wat Je Besteedt Jaarverslag 2010 Inhoud Stichting Weet Wat Je Besteedt... 1 Jongeren & Geld... 1

Nadere informatie

Strategieplan Happie. Happie met elkaar!

Strategieplan Happie. Happie met elkaar! Strategieplan Happie Happie met elkaar! Tilburg 30-10-2012 Inhoud Inleiding...3 Visie...3 Missie...5 Tijdsgeest en timing...5 Zorg voor onze bezoekers...5 Journalistieke relevantie...6 Taal en content...6

Nadere informatie

Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) Lesbrief Pensioenworkshop Mañana 1

Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) Lesbrief Pensioenworkshop Mañana 1 Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) 1 Deze instructie is bedoeld voor (gast-)docenten die de pensioenworkshop Mañana gaan geven. Na het lezen van deze instructie ben je in staat om zelfstandig deze les

Nadere informatie

Spaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag

Spaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag Spaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag In 2009 bestond het Nibud 30 jaar. Tijdens het jubileumjaar heeft het Nibud geld ingezameld om binnen het onderwijs extra aandacht te kunnen besteden aan

Nadere informatie

Dia 1 Introductie max. 2 minuten!

Dia 1 Introductie max. 2 minuten! 1 Dia 1 Introductie max. 2 minuten! Vertel: Deze les gaat vooral over het gebruik van sociale media. Maar: wat weten jullie eigenlijk zelf al over sociale media? Laat de leerlingen in maximaal een minuut

Nadere informatie

Stageverslag Danique Beeks

Stageverslag Danique Beeks Stageverslag Danique Beeks Waarom deze stage en hoe zag de stage eruit? Ik heb via Mirthe informatie gekregen over deze stage. Haar achterneef is een van de eigenaren van dat bedrijf. Ze heeft mij deze

Nadere informatie

MoneyMindsets van Scholieren

MoneyMindsets van Scholieren MoneyMindsets van Scholieren Houding en gedrag van scholieren in geldzaken September 2013, Nibud en WWJB 2 / [MoneyMindsets van scholieren, 2013] MoneyMindsets van Scholieren Houding en gedrag van scholieren

Nadere informatie

Jaarverslag Preventie 2011. Bureau Schuldhulpverlening/GKB+ Gemeente Nijmegen

Jaarverslag Preventie 2011. Bureau Schuldhulpverlening/GKB+ Gemeente Nijmegen Jaarverslag Preventie 2011 Bureau Schuldhulpverlening/GKB+ Gemeente Nijmegen Jaarverslag 2011: Preventie schuldhulpverlening. Bureau Schuldhulpverlening. Januari 2012. Pagina 2 Inleiding Voor u ligt het

Nadere informatie

DE 3 PIJLERS VAN WWJB

DE 3 PIJLERS VAN WWJB 6JAAR WWJB DE 3 PIJLERS VAN WWJB Inzicht en evaluatie Dialoog en interactie Verdiepen inzicht in jongeren, financieel gedrag en hoe dat te veranderen. Het meten en evalueren van effectiviteit en op basis

Nadere informatie

Opleidingsprogramma DoenDenken

Opleidingsprogramma DoenDenken 15-10-2015 Opleidingsprogramma DoenDenken Inleiding Het opleidingsprogramma DoenDenken is gericht op medewerkers die leren en innoveren in hun organisatie belangrijk vinden en zich daar zelf actief voor

Nadere informatie

Meldpunt Discriminatie Gooi en Vechtstreek

Meldpunt Discriminatie Gooi en Vechtstreek GASTLESSEN 2016-2017 Meldpunt Discriminatie Gooi en Vechtstreek Het afgelopen schooljaar is het Meldpunt Discriminatie Gooi en Vechtstreek met veel plezier en succes gestart met het geven van gastlessen

Nadere informatie

Sportweetje. Het Katwijkse. sportieve toekomst! naar een. Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven

Sportweetje. Het Katwijkse. sportieve toekomst! naar een. Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven Het Katwijkse Sportweetje Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven digitale nieuwsbrief voor het verenigingsleven editie 2015.1 klik en lees het artikel van uw interesse volg

Nadere informatie

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen 3 Voorwoord Goed onderwijs is een belangrijke voorwaarde voor jonge mensen om uiteindelijk een betekenisvolle en passende plek in de maatschappij te krijgen. Voor studenten met een autismespectrumstoornis

Nadere informatie

VMBO praktische leerweg VMBO theoretische leerweg HAVO VWO

VMBO praktische leerweg VMBO theoretische leerweg HAVO VWO Page of 7 Enquête voortgezet onderwijs Deze vragenlijst bestaat uit vijf delen, A t/m E. Er zijn in totaal 9 vragen. A. Over jezelf Dit onderdeel bestaat uit zeven vragen. Hoe oud ben je? In welke klas

Nadere informatie

ONLINE MARKETING ANGELCOACHING

ONLINE MARKETING ANGELCOACHING ONLINE MARKETING ANGELCOACHING MARCA VAN DEN BROEK Met mijn bedrijf AngelCoaching zet ik me in voor succesvol ondernemen als kunstenaar//creatief. WAAR GAAT HET OM? Zichtbaarheid Onderscheidend (en authentiek)

Nadere informatie

Voor je begint met bloggen

Voor je begint met bloggen Voor je begint met bloggen Gemma Kregting, Adviseur online marketing Corporate Communications & Marketing Voor je begint met bloggen Stap 1: Bepaal waar je over wilt bloggen Stap 2: Wie gaat er bloggen

Nadere informatie

FOLLOW YOUR SUN LESSENREEKS GROEP 7 & 8 SCHOOLJAAR 2018 / Missie: ieder kind straalt!

FOLLOW YOUR SUN LESSENREEKS GROEP 7 & 8 SCHOOLJAAR 2018 / Missie: ieder kind straalt! LESSENREEKS GROEP 7 & 8 SCHOOLJAAR 2018 / 2019 Follow your Sun biedt 10 wekelijkse lessen van 1.5 uur waarin kinderen hun talenten en die van hun klasgenoten ontdekken en leren te gebruiken. Tijdens de

Nadere informatie

GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR

GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR Altijd al gezocht naar een trainingsconcept voor uw medewerkers waar je meteen van zegt: GewoonDoen! Nu is deze kans eindelijk aanwezig en wel voor een deelnameprijs van

Nadere informatie

Draagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen?

Draagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen? Draagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen? Effectiviteitsonderzoek naar lesmateriaal Wijzer in geldzaken voor groep 7 www.wijzeringeldzaken.nl Inleiding:

Nadere informatie

Plans are nothing, Planning is everything - Dwight D. Eisenhower

Plans are nothing, Planning is everything - Dwight D. Eisenhower IN 5 STAPPEN EEN STRATEGISCHE PLANNING Plans are nothing, Planning is everything - Dwight D. Eisenhower INLEIDING 01 Generaal Dwight D. Eisenhower is de man die de invasie van de geallieerde strijdkrachten

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

SchoolConnect. Een vriendschap tussen jullie school en een school in Ethiopië!

SchoolConnect. Een vriendschap tussen jullie school en een school in Ethiopië! SchoolConnect Een vriendschap tussen jullie school en een school in Ethiopië! SchoolConnect SchoolConnect is een programma van stichting Joni. Het is een samenwerkingsverband tussen scholen in Nederland

Nadere informatie

Samenvatting. Interactie Informatiewaarde Werkrelevantie Totale waardering 8,5 8,4 8,9 8,6

Samenvatting. Interactie Informatiewaarde Werkrelevantie Totale waardering 8,5 8,4 8,9 8,6 Samenvatting Scores Interactie Informatiewaarde Werkrelevantie Totale waardering 8,5 8,4 8,9 8,6 Zowel uit de beoordelingen in de vorm van een rapportcijfer als de aanvullende opmerkingen, blijkt dat de

Nadere informatie

APQ-vragenlijst 30 januari Daan Demo

APQ-vragenlijst 30 januari Daan Demo APQ-vragenlijst 30 januari 2019 Daan Demo Inleiding In dit rapport bespreken we jouw inzetbaarheid en wat je kunt doen om jouw positie op de arbeidsmarkt te verbeteren. Om dit te bepalen hebben we de volgende

Nadere informatie

Docentenhandleiding Digitale les Studiekeuze123

Docentenhandleiding Digitale les Studiekeuze123 Docentenhandleiding Digitale les Studiekeuze Elk jaar staan veel scholieren voor een belangrijke keuze in hun leven: welke studie ga ik volgen als ik mijn diploma straks op zak heb? Dit lespakket is ontwikkeld

Nadere informatie

Wij. maken Dordt SAMEN AAN DE SLAG MET INITIATIEVEN. Wij maken Dordt Samen aan de slag met initiatieven

Wij. maken Dordt SAMEN AAN DE SLAG MET INITIATIEVEN. Wij maken Dordt Samen aan de slag met initiatieven Wij maken Dordt SAMEN AAN DE SLAG MET INITIATIEVEN SAMEN AAN DE SLAG MET INITIATIEVEN Waar mensen elkaar ontmoeten, ontstaan als vanzelf nieuwe netwerken en initiatieven. Inwoners die met elkaar samenwerken.

Nadere informatie

Driekwart ondernemend Nederland doet niets aan ICT

Driekwart ondernemend Nederland doet niets aan ICT Nieuwsbrief JUNI 2014 Juni 2014: Een maand van inspirerende bijeenkomsten, awarduitreikingen en nieuwe ICT campagnes. We wensen u veel leesplezier! Laatste kans! Deelnemers Special 3D Printing Aankomende

Nadere informatie

10 Innovatielessen uit de praktijk 1

10 Innovatielessen uit de praktijk 1 10 Innovatielessen uit de praktijk 1 Geslaagde gastoudermeeting levert veel ideeën op voor innovatie! Wat versta ik onder innoveren? Innoveren is hot. Er zijn vele definities van in omloop. Goed om even

Nadere informatie

Hulp bij ADHD. Scholingsaanbod

Hulp bij ADHD. Scholingsaanbod Hulp bij ADHD Dit heeft mijn beeld van ADHD enorm verrijkt. Ik zie nu veel mogelijkheden om kinderen met ADHD goede begeleiding te bieden deelnemer workshop bij Fontys Hogescholen Copyright 2010 Hulp bij

Nadere informatie

Ik en geld Gastlessen 2016 - Handleiding

Ik en geld Gastlessen 2016 - Handleiding Ik en geld Gastlessen 2016 - Handleiding Voorwoord Nederlandse jongeren hebben steeds meer geld te besteden, maar ze hebben ook vaker schulden. Om te voorkomen dat deze problemen groter worden naarmate

Nadere informatie

Nieuwsbrief voor ouders/verzorgers, 12 september 2017

Nieuwsbrief voor ouders/verzorgers, 12 september 2017 Nieuwsbrief voor ouders/verzorgers, 12 september 2017 De kop is eraf. De introductieweek zit erop. Maandag zijn de lessen weer volgens rooster gestart. Maar liefst 178 leerlingen starten dit nieuwe schooljaar

Nadere informatie

IMPACTMETING VAN HET FINANCIEEL STUDIEPLAN

IMPACTMETING VAN HET FINANCIEEL STUDIEPLAN IMPACTMETING VAN HET FINANCIEEL STUDIEPLAN IMPACTMETING VAN HET FINANCIEEL STUDIEPLAN - eindrapport - dr. M. Witvliet Y. Bleeker, MSc Regioplan Jollemanhof 8 09 GW Amsterdam Tel.: + (0)0 5 5 5 Amsterdam,

Nadere informatie

EEN OPEN DAG BEZOEKEN

EEN OPEN DAG BEZOEKEN Activiteit voor in de les: EEN BEZOEKEN Middels dit document wil De Haagse Hogeschool de aankomende studenten tools geven om zich goed voor te bereiden op hun studiekeuze via het bezoeken van een Open

Nadere informatie

Nieuwsbrief Community 3/4 nr 8 juni 2001

Nieuwsbrief Community 3/4 nr 8 juni 2001 Nieuwsbrief Community 3/4 nr 8 juni 2001 in deze nieuwsbrief nieuws afsluiting beoordelen van internetsites reacties vakwijzertips tenslotte Nieuws Na een jaar community 3/4 kunnen we tevreden zijn over

Nadere informatie

Student & Lector. Een steekproef

Student & Lector. Een steekproef Student & Lector Een steekproef Aanleiding Sinds 2001 kent het Nederlandse hoger onderwijs lectoraten. Deze lectoraten worden vormgegeven door zogenaamde lectoren: hoog gekwalificeerde professionals uit

Nadere informatie

Universiteit. Brochure. Opleidingsinstituut Dageraad

Universiteit. Brochure. Opleidingsinstituut Dageraad Brochure Opleidingsinstituut Dageraad Universiteit Informatie Je zult je wel afvragen wie zoiets bedenkt en wie zo iets op de kaart wil zetten. Ik kan daar kort en krachtig over zijn: kijk op www.ruudvanlent.nl

Nadere informatie

ADHD en lessen sociale competentie

ADHD en lessen sociale competentie ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier

Nadere informatie

Onderwijs in Geldzaken

Onderwijs in Geldzaken Onderwijs in Geldzaken Onderwijs en geldproblemen Geldproblemen kunnen leiden tot mindere prestaties op school, (meer) verzuim en uiteindelijk zelfs tot schooluitval. De gemeente Súdwest-Fryslân en RMC

Nadere informatie

Ontwikkel een platform dat de lokale samenwerking(en) tussen onderwijs en bedrijfsleven in Amstelveen viert én versterkt

Ontwikkel een platform dat de lokale samenwerking(en) tussen onderwijs en bedrijfsleven in Amstelveen viert én versterkt DE VRAAG / OPDRACHT Ontwikkel een platform dat de lokale samenwerking(en) tussen onderwijs en bedrijfsleven in Amstelveen viert én versterkt Zorg voor een concept dat 1) Zorgt voor herkenning, trots en

Nadere informatie

Roadmap Institute for Positive Health. April 2016 Stichting IPH

Roadmap Institute for Positive Health. April 2016 Stichting IPH Roadmap Institute for Positive Health April 2016 Stichting IPH INTRODUCTIE VAN DE IPH ROADMAP De IPH roadmap schetst de resultaten die IPH de komende jaren wil realiseren. De weg naar de resultaten toe

Nadere informatie

IMPACTMETING VAN BRIGHT ABOUT MONEY

IMPACTMETING VAN BRIGHT ABOUT MONEY IMPACTMETING VAN BRIGHT ABOUT MONEY IMPACTMETING VAN BRIGHT ABOUT MONEY - eindrapport - Y. Bleeker MSc (Regioplan) dr. M. Witvliet (Regioplan) dr. N. Jungmann (Hogeschool Utrecht) Regioplan Jollemanhof

Nadere informatie

Studerende mantelzorgers hoeven zich niet te verstoppen, ze hebben zo veel kwaliteiten

Studerende mantelzorgers hoeven zich niet te verstoppen, ze hebben zo veel kwaliteiten Inspiratie voor hbo zorg en welzijn Mantelzorg & Hogeschool Rotterdam Studerende mantelzorgers hoeven zich niet te verstoppen, ze hebben zo veel kwaliteiten Studerende mantelzorgers hoeven zich niet te

Nadere informatie

Theo Koot Ivo de Nooijer Raffi Balder

Theo Koot Ivo de Nooijer Raffi Balder HUBspot is een plek waar innoverende studenten, ondernemers, investeerders, docenten en bedrijven elkaar ontmoeten en inspireren, kennis opdoen en samen ondernemen. Met als doel om Leiden innovatiever

Nadere informatie

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan

Nadere informatie

Welkom en voorstellen

Welkom en voorstellen 3 november 2015 Welkom en voorstellen Francine Nijkamp-Ririhena Pubers en geld Zakgeld, richtlijnen (bron: NIBUD) Leeftijd Bedrag per week in 12 tussen 3,00 en 4,60 (19,00/mnd) 13 tussen 3,50 en 4,60 (19,00/mnd)

Nadere informatie

IMPACTMETING VAN HET FINANCIEEL STUDIEPLAN

IMPACTMETING VAN HET FINANCIEEL STUDIEPLAN IMPACTMETING VAN HET FINANCIEEL STUDIEPLAN IMPACTMETING VAN HET FINANCIEEL STUDIEPLAN - eindrapport - dr. M. Witvliet Y. Bleeker, MSc Regioplan Jollemanhof 8 09 GW Amsterdam Tel.: + (0)0 5 5 5 Amsterdam,

Nadere informatie

Eerste Hulp bij Crowdfunding

Eerste Hulp bij Crowdfunding Eerste Hulp bij Crowdfunding www.eerstehulpbijcrowdfunding.nl info@eerstehulpbijcrowdfunding.nl 0 2 Crowdfunding biedt ruimte voor vernieuwing, duurzaamheid en maatschappelijk relevante ideeën die door

Nadere informatie

White Paper Content Marketing. In 10 stappen naar een succesvolle contentmarketingstrategie

White Paper Content Marketing. In 10 stappen naar een succesvolle contentmarketingstrategie White Paper Content Marketing In 10 stappen naar een succesvolle contentmarketingstrategie In 10 stappen naar een succesvolle contentmarketingstrategie Contentmarketing is hot. Dit komt omdat je hiermee

Nadere informatie

Plan van Aanpak. <naam school> en Edutrainers samen op weg. Versie: 151027 EXPEDITIE 2015-2016

Plan van Aanpak. <naam school> en Edutrainers samen op weg. Versie: 151027 EXPEDITIE 2015-2016 Plan van Aanpak en samen op weg Versie: 151027 EXPEDITIE 2015-2016 De Expeditie Er gaan 85 docenten samen op pad. Doel: De docenten en leerlingen ervaren dat de inzet van ICT een meerwaarde

Nadere informatie

VRIJHEID IN BEWEGING

VRIJHEID IN BEWEGING VRIJHEID IN BEWEGING Vakkanjer Challenge 2019 Vmbo-leerlingen aan de slag voor het Nationaal Comité 4 en 5 mei! VAKKANJERS Geven jouw leerlingen vrijheid een compleet nieuwe dimensie? Vmbo ers ontdekken

Nadere informatie

Evaluatierapport Terugkomdagen 2014 Nationale Opleiding MediaCoach Februari 2015 www.nomc.nl

Evaluatierapport Terugkomdagen 2014 Nationale Opleiding MediaCoach Februari 2015 www.nomc.nl Evaluatierapport Terugkomdagen 2014 Nationale Opleiding MediaCoach Februari 2015 www.nomc.nl De terugkomdagen Najaar 2014 van de Nationale Opleiding MediaCoach werden als goed en zelfs uitstekend beoordeeld,

Nadere informatie

Stichting Paleis van de Verdraagzaamheid

Stichting Paleis van de Verdraagzaamheid Jaarplan 2011 Stichting Paleis van de Verdraagzaamheid www.paleisvandeverdraagzaamheid.nl Verdraagzaamheid is respect en waardering voor en acceptatie van de rijke verscheidenheid van de culturen in onze

Nadere informatie

De online tool voor leerlingen om de wereld te verbeteren!

De online tool voor leerlingen om de wereld te verbeteren! De online tool voor leerlingen om de wereld te verbeteren! Wat is Treemagotchi? Treemagotchi is een persoonlijk online boom, die bloeit en groeit als je duurzame acties uitvoert. Elke week wordt er een

Nadere informatie

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen

Nadere informatie

Communicatieplan publiekscampagne dementievriendelijk Teylingen

Communicatieplan publiekscampagne dementievriendelijk Teylingen Communicatieplan publiekscampagne dementievriendelijk Teylingen Aanleiding De pilot Zorgpact is een samenwerking tussen welzijn, zorgorganisaties, woningcorporaties, huisartsen en de gemeente. Binnen dit

Nadere informatie

Samenwerken aan een toekomstbestendige retailsector

Samenwerken aan een toekomstbestendige retailsector Samenwerken aan een toekomstbestendige retailsector Wie wij zijn Het Retail Innovation Platform helpt de innovatie- en concurrentiekracht van de retailsector te versterken. Samen met retailers en andere

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting Samen voor Later GEGEVENS

Beleidsplan Stichting Samen voor Later GEGEVENS Beleidsplan 2018 2019 Stichting Samen voor Later GEGEVENS Stichting Samen voor Later Burgemeester Rijnderslaan 7, 1185 MD, Amstelveen Telefoonnummer: 06 23 897 226 (I. Vriend) E-mail: samenvoorlater@zwitserleven.nl

Nadere informatie

Werkdocument Montessori voor een nieuwe tijd

Werkdocument Montessori voor een nieuwe tijd Werkdocument Montessori voor een nieuwe tijd 1 oktober 2013 (revisie) Versie 2.3 1e Amstelveense Montessorischool Michelina Hoogeveen, Irene Simonis, Frank Versloot Inhoudsopgave Inleiding, doelen en uitgangspunten

Nadere informatie

Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016

Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016 Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016 Hasmik Matevosyan, mode-onderzoekster Mode-industrie zonder verspilling Hasmik Matevosyan (1987) studeerde

Nadere informatie

Social Media in de Tuinbouw. Social media in de Tuinbouw

Social Media in de Tuinbouw. Social media in de Tuinbouw Social media in de Tuinbouw Inleiding: Dit onderzoek is uitgevoerd door Jan-Peter Steetskamp, in opdracht van Mariëlle van Leeuwen, zelfstandig professional op het gebied van marketing en online communicatie

Nadere informatie

In deze informatiebrief de volgende onderwerpen:

In deze informatiebrief de volgende onderwerpen: Je ontvangt deze email omdat wij elkaar persoonlijk kennen. Stel je deze informatief niet op prijs, meld je dan af via de daarvoor bestemde link. Is dit e-mailadres niet correct? Mail ons dan even, alvast

Nadere informatie

WAT IS DE FOCUS VAN JE WENS TOT VERBETERING BEHOEFTE BEPALEN INNOVATIEVERKENNER AANLEIDING ACHTERGROND INNOVATIEVRAAG

WAT IS DE FOCUS VAN JE WENS TOT VERBETERING BEHOEFTE BEPALEN INNOVATIEVERKENNER AANLEIDING ACHTERGROND INNOVATIEVRAAG WAT IS DE FOCUS VAN JE WENS TOT VERBETERING BEHOEFTE BEPALEN INNOVATIEVERKENNER AANLEIDING ACHTERGROND INNOVATIEVRAAG WAT IS HET PROBLEEM ACHTER HET PROBLEEM BEHOEFTE BEPALEN 5X WAAROM PROBLEEMSTELLING:

Nadere informatie

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen 1 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen 2 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen Hillegom 17 oktober 2013 Schoonderbeek Installatietechniek 3 Persoonlijk ontwikkelingsplan

Nadere informatie

Van idee naar subsidiabel projectplan

Van idee naar subsidiabel projectplan FINALEDAG 3-2-1-CO! ZORGT VOOR VERRIJKTE INNOVATIEVE IDEEËN Van idee naar subsidiabel projectplan Door: Martine van Dijk A+O fonds Gemeenten / Fotografie: Kees Winkelman Op 26 maart 2015 vond voor de tweede

Nadere informatie

r ipboek voor ouders over studiekeuze

r ipboek voor ouders over studiekeuze s t r ipboek voor ouders over studiekeuze Uw kind gaat kiezen, hoe kunt u helpen? Studeren Werken Eigen Bedrijf Start Index Uw kind gaat kiezen. Wat kunt u doen als ouder? Hebt u vragen? Mail of bel mij.

Nadere informatie

HOEVEELKRIJGJIJ.NL MEDIAKIT. Mediakit

HOEVEELKRIJGJIJ.NL MEDIAKIT. Mediakit HOEVEELKRIJGJIJ.NL MEDIAKIT 1 4 jaar geleden begon Frits Kok met een gratis platform voor jongeren over belastingteruggave. Hij had toen nooit durven dromen dat Hoeveelkrijgjij.nl binnen een paar jaar

Nadere informatie

Datum Betreft Brief ter aanbieding antwoorden kamervragen van de leden Moors en Straus (VVD)

Datum Betreft Brief ter aanbieding antwoorden kamervragen van de leden Moors en Straus (VVD) > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513 AA1XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

Inspiratie voor Nieuwe Business Modellen

Inspiratie voor Nieuwe Business Modellen Inspiratie voor Nieuwe Business Modellen Bijeenkomst bij Eneco in kader van onderzoek naar Nieuwe Business Modellen De noodzaak om te veranderen is onmiskenbaar. Burgers, bedrijven en overheid zoeken naar

Nadere informatie

Resultaten onderzoek Kinderen en geld. Februari 2015

Resultaten onderzoek Kinderen en geld. Februari 2015 Resultaten onderzoek Kinderen en geld Februari 2015 Resultaten onderzoek kinderen en geld 2015 2 Inleiding De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) organiseert ieder jaar in De week van het geld gastlessen

Nadere informatie

Beschrijving Sparen en lenen zijn, naast het betalingsverkeer, de diensten van de bank waar de meeste mensen gebruik van maken.

Beschrijving Sparen en lenen zijn, naast het betalingsverkeer, de diensten van de bank waar de meeste mensen gebruik van maken. Beschrijving Sparen en lenen zijn, naast het betalingsverkeer, de diensten van de bank waar de meeste mensen gebruik van maken. Heb jij inzicht in jouw geld- en bankzaken? Welke betaalvormen zijn er en

Nadere informatie

Workshop Effectieve hulp voor jongeren met schulden -over het combineren van wetenschap en praktijk-

Workshop Effectieve hulp voor jongeren met schulden -over het combineren van wetenschap en praktijk- 2 november 2017 HvA congres over armoede en schulden Workshop Effectieve hulp voor jongeren met schulden -over het combineren van wetenschap en praktijk- Wie zijn wij? Mirre Stallen Onderzoeker Armoede

Nadere informatie

Inbound Marketing Expertise

Inbound Marketing Expertise Sagamore Inbound Marketing Expertise Content- en Social Media Plan Template Sagamore 1-12 Content en Social Media plan Het stappenplan 1. Identificeer de contentparels 2. Doel van de boodschap vaststellen

Nadere informatie

Activiteitenplan Millenniumwerkgroep 2014

Activiteitenplan Millenniumwerkgroep 2014 Activiteitenplan Millenniumwerkgroep 2014 Inleiding Dit plan bestaat uit vier delen: De voornemens van de Millenniumwerkgroep voor 2014 als overkoepelende werkgroep; Het activiteitenplan van de werkgroep

Nadere informatie

Leren Loopbaan Burgerschap periode 2, 2010-2011. De bewuste consument November 2010 Friesland College, ICT Lyceum

Leren Loopbaan Burgerschap periode 2, 2010-2011. De bewuste consument November 2010 Friesland College, ICT Lyceum Leren Loopbaan Burgerschap periode 2, 2010-2011 De bewuste consument November 2010 Friesland College, ICT Lyceum INHOUD Voorwoord... 3 Inleiding... 3 Workshops en Opdrachten... 4 Workshop 1 & 2 - GKB Budget...

Nadere informatie

Business Lounge: uw klant aan de bestuurstafel!

Business Lounge: uw klant aan de bestuurstafel! Gaby Remmers: senior onderzoeker Blauw Research Drijfveer: organisaties helpen inzicht te krijgen in de kansen op een nog klantgerichtere dienstverlening Andre Heeling: onderzoeker Blauw Research Drijfveer:

Nadere informatie

PRODUCTIVITEIT

PRODUCTIVITEIT PRODUCTIVITEIT INFO@INVENTED.NL WWW.INVENTED.NL DATUM DOCUMENT NR UW REFERENTIE 17-5-2017 VO- 537 Training productiviteit Beste deelnemer, Hartelijk dank voor je interesse in onze training productiviteit.

Nadere informatie

nieuwe media battle succes op social media tlekkerst restauratief

nieuwe media battle succes op social media tlekkerst restauratief 48 Sushi nieuwe media battle succes op social media tlekkerst restauratief 49 Een rood-actie, een sushibattle - zomaar enkele succesvolle socialmedia-acties van Japas in Ermelo. De tijd van strooien met

Nadere informatie

Reclameproject 2010. Maandag 25 januari t/m 29 januari 2010. Van 09.00 uur tot 14.00 uur. Cypressehout 100. EINDOPDRACHT RECLAMEPROJECT 2009-2010

Reclameproject 2010. Maandag 25 januari t/m 29 januari 2010. Van 09.00 uur tot 14.00 uur. Cypressehout 100. EINDOPDRACHT RECLAMEPROJECT 2009-2010 1 Pagina 1 Maandag 25 januari t/m 29 januari 2010. Van 09.00 uur tot 14.00 uur. Cypressehout 100. EINDOPDRACHT RECLAMEPROJECT 2009-2010 MBO ECONOMIE BRIEFING: Elke groep maakt een reclamecampagne voor

Nadere informatie

School en computers. Paulusse BedrijfsOpleidingen

School en computers. Paulusse BedrijfsOpleidingen School en computers School en computers Computers zijn niet meer weg te denken uit ons leven. Kinderen van nu spelen vaak al computerspelletjes voor ze naar groep 1 gaan. Op school nemen computers een

Nadere informatie

Inleiding. En uw parochie kan daaraan meedoen!

Inleiding. En uw parochie kan daaraan meedoen! MaS In de Parochie Inleiding De maatschappelijke stage (MaS) is definitief begonnen en in volle gang. In Nederland zijn middelbare scholieren verplicht gedurende hun middelbare school carrière een maatschappelijke

Nadere informatie

Volgens Nederland. Analyse van de nieuwe corporate campagne van Achmea. 15 november 2012. Sanne Gaastra Mirjam Lasthuizen Sonja Utz

Volgens Nederland. Analyse van de nieuwe corporate campagne van Achmea. 15 november 2012. Sanne Gaastra Mirjam Lasthuizen Sonja Utz Volgens Nederland Analyse van de nieuwe corporate campagne van Achmea 15 november 2012 Sanne Gaastra Mirjam Lasthuizen Sonja Utz Achtergrond Volgens Nederland Nederland kent een aantal belangrijke maatschappelijke

Nadere informatie

CREATING SPACE FOR CHILDREN

CREATING SPACE FOR CHILDREN realtime infobord led verlichting 100% zelfvoorzienend smart scorebord milieuvriendelijk schoon drinkwater in hoogte verstelbare basket rolstoelparcours CREATING SPACE FOR CHILDREN Vakkanjer Challenge

Nadere informatie

De kracht van sociale media in het onderwijs

De kracht van sociale media in het onderwijs De kracht van sociale media in het onderwijs Maak onderwijs effectiever met sociale media Tweedaagse leergang en eendaagse workshop Uw studenten maken volop gebruik van sociale media. Ze ontmoeten er hun

Nadere informatie

DE PRAKTIJK: DO S & DON TS

DE PRAKTIJK: DO S & DON TS INLEIDING Het huidige beeld dat jongeren hebben van ict is gebaseerd op een stereotype ict er en staat ver af van de werkelijkheid. Een gevolg is dat steeds minder jongeren kiezen voor een opleiding of

Nadere informatie

Samen sta je sterk. Adviesrapport. Project: Communicatieplan

Samen sta je sterk. Adviesrapport. Project: Communicatieplan Project: Communicatieplan Smokeless Nathalie Kooiman, 0863131 Charlotte Voorn, 0847183 Wendy Lanser, 0862815 Rowan Lens, 0857190 CDM1A Hogeschool Rotterdam Rowan Lens - CDM1A - Hogeschool Rotterdam 1 Inhoudsopgave

Nadere informatie