Implementatie van Blackboard in het eerste bachelorjaar

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Implementatie van Blackboard in het eerste bachelorjaar"

Transcriptie

1 01-04/IvdO Implementatie van Blackboard in het eerste bachelorjaar Evaluatie van ICTO-project Faculteit der Rechtsgeleerdheid januari 2004

2 Samenvatting Het project 'Implementatie van Blackboard in het eerste bachelorjaar' is in het collegejaar uitgevoerd door Silvester Draaijer van het Onderwijscentrum VU, afdeling ICTO en Ingrid van den Oord, beleidsmedewerker onderwijs en Blackboard coördinator van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid. In het collegejaar zijn verschillende activiteiten opgezet om docenten van het eerste bachelorjaar te stimuleren om Blackboard op een onderwijsactiverende wijze in te zetten. Ten eerste zijn er enkele basiscursussen Blackboard verzorgd en is er een ondersteuningsstructuur opgezet voor docenten en studenten. Daarnaast is met de docenten van alle eerstejaars vakken voorafgaand aan de start van het vak een gesprek gevoerd over de aard van het vak en mogelijke knelpunten, om te kunnen bepalen hoe Blackboard op een functionele manier ingezet zou kunnen worden. Vervolgens zijn docenten begeleid tijdens de duur van het vak en is het gebruik van Blackboard met studenten en docenten geëvalueerd. Om ervoor te zorgen dat Blackboard ook in vakken van hogere jaren zou worden gebruikt, zijn er enkele bijeenkomsten voor afdelingen georganiseerd om ervaringen uit te kunnen wisselen en is er een ICT nieuwsbrief opgezet. Het resultaat van het project is dat in het collegejaar in totaal bij 106 vakken gebruik is gemaakt van Blackboard (92% van de bachelorvakken en 53% van de mastervakken, wat 76% van het standaardcurriculum inhoudt). Over het algemeen vinden docenten Blackboard een bruikbaar middel om met studenten te communiceren en materiaal beschikbaar te stellen. In slechts weinig gevallen heeft de inzet van Blackboard echter ook tot meer activiteit van studenten geleid. Dit blijft dan ook een aandachtspunt voor de komende jaren. Al is de vraag in hoeverre dat het doel moet zijn. 1

3 1. Inleiding In februari 2002 heeft de Faculteit der Rechtsgeleerdheid het 'Aanvraagformulier Ondersteuning ICT Onderwijscentrum 2002' met de titel 'Implementatie van Blackboard in het eerste bachelorjaar van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid' (zie bijlage 1) aan het College van Bestuur aangeboden. In juni 2002 is vervolgens begonnen met het uitvoeren van het project. Voor de uitvoering van het project heeft de faculteit gedurende 12 maanden voor 0,3 FTE ondersteuning gekregen van het ICT Onderwijscentrum. Doelstelling Het project had als doel om alle cursussen die in het eerste bachelorjaar Nederlands recht worden gegeven met ingang van het collegejaar met behulp van Blackboard aan te bieden en daarbij een draagvlak te creëren bij docenten om het gebruik van Blackboard na afloop van het project te intensiveren en uit te breiden. Daarnaast zouden docenten van alle studiejaren van de opleidingen Nederlands recht, Notarieel recht en Criminologie in het project worden gestimuleerd initiatieven te nemen om Blackboard in hun onderwijs te gebruiken. De aanpak om allereerst docenten van het eerste bachelorjaar te stimuleren om Blackboard in het onderwijs in te zetten, kwam voort uit de gedachten dat er een goede olievlekwerking vanuit kon gaan. Vrijwel alle docenten die onderwijs verzorgen in het eerste Bachelorjaar, verzorgen namelijk ook onderwijs in de overige bachelorjaren en in de master. Stand van zaken inzet Blackboard voor aanvang van het project In het eerste Bachelorjaar worden 10 cursussen verzorgd, die voor de meeste studenten verplicht zijn. In het collegejaar namen gemiddeld 300 studenten deel aan de eerstejaars cursussen. In totaal zijn ongeveer dertig docenten aan deze cursussen verbonden. Op de faculteit zijn 75 studentenpc s aanwezig, wat een ratio pc: student van 1:20 inhoudt 1. Daarnaast beschikt een groot deel van de studenten over een pc met internet op hun thuisadres. In het collegejaar werden al verschillende initiatieven genomen door docenten om Blackboard bij hun onderwijs te gebruiken. In de eerste twee trimesters van het collegejaar werden ongeveer zestien cursussen of gedeelten van cursussen met Blackboard ondersteund. Met betrekking tot de eerstejaars cursussen gaat het hierbij om twee hele cursussen en drie keer een onderdeel van een cursus. Daarnaast heeft een groot deel van de docenten een basiscursus Blackboard van het ICTO gevolgd. Ongeveer een derde deel van de docenten dat onderwijs geeft aan eerstejaars studenten heeft in 2001 de basiscursus gevolgd. Bij 9 van de 10 cursussen die in het eerste bachelorjaar worden verzorgd zijn één of meerdere docenten betrokken die de basiscursus hebben gevolgd. Inhoud van het project Het project is uitgevoerd in samenwerking met het ICT Onderwijscentrum en onder leiding van Silvester Draaijer (ICTO) en Ingrid van den Oord (Blackboard coördinator Rechten). Binnen het project zijn de volgende activiteiten ondernomen ten aanzien van de implementatie van Blackboard in het eerste bachelorjaar: 1. Scholing van docenten 2. Scholing van eerstejaars studenten 3. Opzetten van een helpdesk voor studenten 4. Opzetten van een goede structuur van ondersteuning van docenten 5. Organiseren van startbijeenkomst voor eerstejaars docenten 6. Opzetten van een juridische bibliotheekinstructie voor studenten 7. Opzetten van een standaardcursus in Blackboard voor het vak 'Project' en ondersteuning van projectdocenten 1 Deeltijder zijn buiten deze telling gehouden. 2

4 8. Begeleiden van docent Beginselen bestuursrecht bij het maken van digitale hoorcolleges 9. Voeren van introductiegesprekken met teams van docenten 10. Begeleiding op maat van teams van docenten 11. Evaluatie van ervaringen van studenten en docenten. Ten aanzien van de implementatie van Blackboard in de overige jaren en opleidingen: 12. Organiseren van bijeenkomsten voor uitwisseling van ervaringen bij Strafrecht en Privaatrecht 13. Opzetten van een facultaire ICT nieuwsbrief 14. Opzetten van een Blackboardomgeving voor ondersteuning van docenten 15. Organiseren van voorlichtingsbijeenkomst Blackboard bij Criminologie In dit eindverslag zullen de bovenstaande activiteiten toegelicht. Daarbij wordt steeds aangegeven welke ambities het Bureau Onderwijs heeft om het goed gebruik van Blackboard verder te stimuleren. In een slotparagraaf wordt aangegeven in hoeverre de ambities in december 2003 reeds zijn gerealiseerd. De verslagen, overzichten en instructies van verschillende aspecten zijn als bijlage opgenomen. 3

5 2. Activiteiten & ambities 2.1 Scholing van docenten In totaal waren er 36 docenten betrokken bij de vakken van het eerste bachelorjaar. 14 van deze docenten hadden de basiscursus Blackboard van het ICT Onderwijscentrum reeds gevolgd voor aanvang van het project. Voor de docenten die deze basiscursus nog niet hadden gevolgd, is in augustus en in oktober nog een cursus verzorgd door Silvester Draaijer in een computerruimte van de faculteit. 12 van de 22 overige docenten hebben een van deze twee cursussen bijgewoond. De overige docenten hebben zich zelfstandig in Blackboard verdiept of hebben de inrichting van Blackboard aan anderen overgelaten. Docenten van vakken uit hogere jaren zijn gedurende het gehele jaar in de facultaire ICT nieuwsbrief op de hoogte gesteld van cursussen die op het programma stonden. In totaal hebben ongeveer 90 van de 125 docenten op 1 juli 2003 deelgenomen aan een basiscursus Blackboard of hebben zich zelfstandig verdiept. Het grootste deel van de docenten van de faculteit hebben inmiddels een redelijke basiskennis op het gebied van Blackboard. In het collegejaar zullen nog enkele 'zittende' docenten en nieuwe docenten persoonlijk gestimuleerd worden om de basiscursus te volgen. Daarnaast zal, zoals nu reeds het geval is, de Blackboard coördinator docenten op verzoek hulp bieden en zal de coördinator in sommige gevallen op eigen initiatief hulp aanbieden indien Blackboard te beperkt wordt ingezet. De ervaringen van docenten met de basiscursus Blackboard zijn overwegend zeer positief. Wel geven veel docenten aan dat een cursus van twee dagdelen erg veel is en dat het eerste dagdeel ook wel voldoende is. Het gebrek aan tijd is voor sommige docenten de reden geweest om niet aan de basiscursus deel te nemen. Daarnaast is in de loop van het project gebleken dat sommige docenten niet genoeg hebben aan de basiscursus. Het lijkt erop dat deze docenten wel de Blackboard coördinator wisten te vinden voor vragen. 'Zittende' docenten met onvoldoende basiskennis op het gebied van Blackboard en nieuwe docenten persoonlijk stimuleren om de basiscursus Blackboard te volgen. Via de facultaire ICT nieuwsbrief docenten op de hoogte blijven stellen van alle cursussen op het gebied van Blackboard. Ondersteuning op maat blijven bieden, zowel op initiatief van docenten als op initiatief van de Blackboard coördinator. 2.2 Scholing van eerstejaars studenten Als onderdeel van de Juridische bibliotheekinstructie binnen het vak Project, hebben alle eerstejaars studenten in het begin van het collegejaar een korte instructie op papier gehad voor het werken met Blackboard, genaamd Wegwijs worden in Blackboard (zie bijlage 2). Voor het deel van de studenten dat nog geen Blackboard account had, werd ter plekke een account aangemaakt door de Blackboard coördinator. Hierdoor hadden alle eerstejaars studenten in korte tijd de beschikking over een Blackboard account. De Blackboard instructie bestond uit het inloggen in Blackboard, het veranderen van voorletters in voornaam, het wijzigen van password en adres en het aanmelden voor alle eerstejaars cursussen van de eerste periode. Vervolgens gingen studenten direct aan de slag met bibliotheekopdrachten in Blackboard. Deze instructie bleek voldoende te zijn, aangezien eerstejaars studenten de Blackboard helpdesk nauwelijks hebben geraadpleegd. In het komende collegejaar zullen studenten ook informatie krijgen tijdens de bibliotheekinstructie over hun account. Studenten zullen dan alle informatie van de faculteit, dus ook de informatie die docenten via Blackboard versturen, via hetzelfde adres krijgen. Bovendien zullen studenten geadviseerd worden om een zelfde password te gebruiken voor het inloggen op het facultaire systeem, 4

6 het account en Blackboard. De inlognaam is al voor alle systemen (ook voor TISVU) al gelijk aan het studentnummer. Het is niet mogelijk om voor TISVU ook een gelijk password aan te maken. In de toekomst, waarschijnlijk vanaf september 2004, zullen alle systemen aan elkaar gekoppeld kunnen worden en zal het niet meer nodig zijn om voor alle systemen apart een password aan te maken. Tenslotte zullen studenten tijdens de bibliotheekinstructie geadviseerd worden een Access.VU account te nemen. Dit is een gratis internettoegang waarmee studenten van thuis uit tevens in kunnen loggen op het facultaire netwerk. Het voordeel van het gebruik van een digitale leeromgeving, zoals Blackboard, is dat studenten steeds meer plaats- en tijdonafhankelijk kunnen studeren. Het is daarom goed om studenten te stimuleren thuis over ICT voorzieningen te beschikken die het studeren aan de VU vergemakkelijken. Wanneer studenten over een Access.VU account beschikken, zullen zij meer opdrachten thuis kunnen maken, wat tevens de druk op het beperkte aantal computers doet afnemen. Net als in het afgelopen collegejaar zullen ook de studenten van alle andere jaren gewezen worden op de mogelijkheid om een Access.VU account te nemen. Dit zal met name worden gestimuleerd bij de vaardighedenvakken. Eerstejaars studenten tijdens de juridische bibliotheekinstructie (evenals vorig jaar) instrueren in het gebruik van Blackboard en Blackboard accounts aanmaken voor studenten die dat nog niet hebben. Eerstejaars studenten stimuleren om hun facultaire account te gebruiken, zodat zij alle e- mail van de faculteit, ook die vanuit Blackboard wordt verstuurd, op één adres binnenkrijgen. Eerstejaars studenten stimuleren om een gelijk password te gebruiken voor het facultaire netwerk, het account en Blackboard. Studenten stimuleren om een Access.VU account te nemen, zodat ook eenvoudig vanuit thuis (eventueel binnen Blackboard) kan worden gewerkt aan opdrachten. 2.3 Helpdesk voor studenten Nog voor de officiële start van het project zijn de medewerkers van het studiesecretariaat door Gerdien Jansen van het ICT Onderwijscentrum geïnstrueerd in het aanmaken en wijzigen van studentaccounts. Vervolgens is er een adres aangemaakt als helpdesk. Via dit e- mailadres kunnen studenten hun problemen met Blackboard melden. Het adres is in de studiegids geplaatst en in een mededeling in iedere Blackboardcursus verwerkt. Daarnaast is er informatie over Blackboard op de facultaire website geplaatst. Studenten kunnen op die plaats een webformulier invullen indien ze problemen hebben met Blackboard. Dit webformulier wordt vervolgens automatisch aan de helpdesk gestuurd. Indien de medewerkers van het studiesecretariaat geen antwoord kunnen geven op een vraag, wordt de doorgestuurd naar de Blackboard coördinator. De meeste vragen die aan de helpdesk worden gesteld hebben betrekking op het inloggen. Na de migratie naar Bb5 moesten alle ouderejaars studenten de eerste keer dat ze in Blackboard wilden twee keer achter elkaar inloggen, voordat ze toegang kregen. Dit zorgde voor veel in het begin van het collegejaar. Geprobeerd is om dit op te lossen door mededelingen in alle Blackboardcursussen te plaatsen en door affiches op te hangen in de computerzalen. Dit leek iets te helpen. Toch bleek het moeilijk om te voorkomen dat studenten allemaal met een zelfde vraag komen. Dit is waarschijnlijk te wijten aan het feit dat er geen goed communicatiekanaal bestaat vanuit de faculteit naar studenten. In de toekomst zullen studenten gewend raken hun facultaire regelmatig te raadplegen en zullen dergelijke mededelingen ook via de gedaan kunnen worden. Het feit dat studenten geen facultair adres hadden, zorgde bovendien voor een reeks aan de helpdesk. In Blackboard waren namelijk fictieve adressen van studenten opgenomen. Eerstejaars studenten hebben bij de Blackboardinstructie in het begin van het jaar de opdracht gekregen om dit adres te wijzigingen. Ook is in alle Blackboardcursussen een mededeling geplaatst met betrekking tot het wijzigen van het adres. Een groot deel van de ouderejaars 5

7 studenten heeft dit echter nooit gedaan. Hierdoor was het niet mogelijk om een nieuw password aan te vragen als studenten dit vergeten waren (er wordt dan namelijk een naar de student gestuurd). Dit zorgde voor een hoge belasting van de helpdesk. Door de hogere frequentie van gebruik van Blackboard en waarschijnlijk doordat veel studenten hun adres hebben veranderd, is deze druk afgenomen. Bovendien hebben alle studenten sinds februari wel een facultair account (welke gelijk is aan het oorspronkelijke adres in Blackboard). Hoewel (nog) slechts een klein deel van de studenten gebruik maakt van dit account, kan verwacht worden dat dit probleem in de komende jaren verder zal afnemen. Eerstejaars studenten zullen vanaf september 2003 sterk gestimuleerd worden het facultaire account te gebruiken. Ook hebben veel vragen betrekking op het aanmaken van nieuwe accounts voor contractstudenten en nieuwe studenten die er via de docent, medestudenten, studiegids of website achter komen dat ze voor Blackboard een account nodig hebben. Hiervoor is tijdens het project nog geen structurele oplossing gevonden. Vanaf september 2004 zullen contractstudenten en nieuwe studenten bij inschrijving een aanmeldingsformulier voor Blackboard ontvangen. Tenslotte wordt de Blackboard helpdesk regelmatig gevraagd om afgeronde cursussen van de startpagina van studenten te halen. De Blackboard coördinator heeft er echter voor gekozen om eens per jaar (na alle herkansingen in augustus) oude cursussen 'unavailable' te maken. Hierdoor worden deze cursussen onzichtbaar voor studenten. Het is te arbeidsintensief om op deze verzoeken van studenten in te gaan. Wel zal beter naar studenten gecommuniceerd kunnen worden dat het niet mogelijk is om gedurende het jaar cursussen uit de persoonlijke lijst te verwijderen. Dit is bijvoorbeeld mogelijk door een rubriek met FAQ's op de website op te nemen. Studenten stimuleren hun facultaire account te gebruiken, zodat eenvoudig mededelingen kunnen worden gedaan over Blackboard, indien de helpdesk veel dezelfde vragen ontvangt en zodat studenten zelf hun password kunnen veranderen indien ze deze vergeten zijn. Opstellen van een lijst met FAQ's voor op de website. Ervoor zorgen dat nieuwe studenten en contractstudenten bij inschrijving een aanmeldingsformulier voor Blackboard ontvangen. 2.4 Ondersteuning van docenten Tijdens het project is zoveel mogelijk door de Blackboard coördinator geprobeerd om bekendheid te krijgen bij de docenten, zodat docenten weten bij wie ze terechtkunnen voor vragen en welke soort vragen ze kunnen stellen. Onder andere door het versturen van de facultaire ICT nieuwsbrief, het organiseren van Blackboard bijeenkomsten, gesprekken met docenten en communicatie tussen docenten is het goed gelukt om bekend te worden bij docenten als Blackboard coördinator. Docenten komen voornamelijk bij de Blackboard coördinator voor het laten aanmaken van nieuwe cursussen en voor 'technische' vragen. Een klein deel van de docenten komt met vragen over de onderwijskundige inzet van Blackboard in hun vak. In de praktijk komt dit wel regelmatig ter sprake op initiatief van de coördinator, bijvoorbeeld bij gesprekken over evaluaties van vakken. Het is niet duidelijk of docenten niet goed op de hoogte zijn van het feit dat de coördinator onderwijskundige ondersteuning kan bieden of dat er niet veel behoefte aan is. Dit laatste zou goed kunnen, aangezien docenten aangeven graag minimaal met Blackboard te willen beginnen. De meerwaarde van het inzetten van Blackboard op een onderwijsvernieuwende manier is niet altijd duidelijk en ook niet altijd voor de hand liggend. Daarnaast is tijdens het project gewerkt aan een goede beheerstructuur van Blackboard. In de loop van het collegejaar is een handleiding opgesteld voor het aanmaken van een cursus in Blackboard (zie bijlage 3). Hierdoor is het mogelijk om het aanmaken van cursussen ook door een studentassistent te laten doen. In de loop van het jaar is dit steeds meer op die manier gebeurd. Door de studentassistent (of Blackboard coördinator) wordt elke Blackboardcursus op een zelfde manier opgezet. Zo bevat elke cursus een course banner (titel van de cursus), mededelingen over het inschrijven in een 6

8 Blackboardcursus en over de helpdesk, bevat de cursus de juiste docenten, staat de cursus op de goede plaats in de catalogus, wordt de cursus op 'self enroll' gezet en is de cursus op 'unavailable' gezet. De docent hoeft de cursus alleen nog 'available' te maken op het moment dat de cursus klaar is. De cursus verschijnt dan automatisch op de juiste plaats in de catalogus, waar studenten zich ervoor in kunnen schrijven. Om de docenten dit mee te delen is er een standaard tekst gemaakt. Deze aanpak werkt zeer prettig. Sommige afdelingen laten hun afdelingssecretaresse ondersteunen bij het opzetten van Blackboardcursussen. Ook hebben sommige afdelingen studentassistenten hiervoor. Aanvankelijk is ervoor gekozen deze wijze van ondersteuning niet te stimuleren, aangezien het van belang is dat docenten eerst zelf met Blackboard om kunnen gaan en de mogelijkheden ervan kennen, voordat ze dit aan anderen overlaten. Toch blijkt het voor een deel van de docenten (met name een groepje hoogleraren) geen optie om in de beperkte beschikbare tijd een cursus in Blackboard op te zetten. In de komende jaren zal het stimuleren van het inzetten van secretaresses worden geïntensiveerd bij docenten die niet in staat zijn geheel zelfstandig met Blackboard te werken. In het komende collegejaar zal de coördinator doorgaan met de wijze van ondersteunen van docenten. Hierbij zal zoveel mogelijk aangehaakt worden bij de evaluatieresultaten van de verschillende vakken, zodat ondersteuning in toenemende mate onderwijskundig van aard zal zijn. Op deze wijze staat het verbeteren van onderwijs centraal en niet Blackboard als instrument. Evenals in het afgelopen jaar zal de coördinator bepaalde cursussen in Blackboard bekijken en docenten feedback geven. In het afgelopen jaar betrof dit voornamelijk de vakken van het eerste jaar. In het komende jaar zal de nadruk voornamelijk liggen op de verdiepingsvakken van de master, naast de blijvende aandacht voor de vakken van het eerste jaar. In juni 2003 is reeds door het Bureau Onderwijs een inventarisatie gemaakt van de wijze waarop aan de verdiepingsvakken vorm wordt gegeven en hoe Blackboard daarin een rol heeft (zie bijlage 4). De docenten van de verdiepingsvakken zullen ondersteund worden bij het opzetten van een Blackboardcursus, geschikt voor het specifieke karakter van een verdiepingsvak (vaardigheden) en zullen begeleid worden in het bijhouden van de cursus. Tenslotte zullen docenten van de (verplichte) vakken van de bacheloropleiding die in het afgelopen collegejaar nog niet met behulp van Blackboard zijn gegeven (dit betreft vier vakken, zie bijlage 5) persoonlijk gestimuleerd worden om Blackboard te gebruiken. Daarbij kan opgemerkt worden dat een groot deel van de docenten zonder persoonlijke stimulering gebruik heeft gemaakt van Blackboard. In het afgelopen collegejaar is 92% van de vakken van de bacheloropleiding en 53% van het afstudeerjaar/de master met Blackboard ondersteund. Doordat in de master veel onderwijs in (zeer) kleine groepen wordt gegeven, is het niet altijd nuttig om Blackboard in te zetten. Tenslotte zullen de docenten die Engelstalige vakken verzorgen worden gestimuleerd om Blackboard te gebruiken. De Blackboardcursussen van het eerste jaar blijven monitoren. Onderwijskundig ondersteunen van docenten van verdiepingsvakken bij het opzetten van Blackboardcursussen en tussentijds geven van feedback. Aanmaken van Blackboardcursussen zoveel mogelijk door een studentassistent of administratieve kracht laten doen. Docenten die niet in staat zijn geheel zelfstandig met Blackboard te werken stimuleren om gebruik te maken van ondersteuning van de afdelingssecretaresse. Persoonlijk stimuleren van docenten die Blackboard nog niet hebben ingezet in de bachelorvakken om dit wel te gaan doen. 2.5 Startbijeenkomst voor eerstejaars docenten In mei 2002 hebben alle docenten van het eerste bachelorjaar een brief van het bestuur (zie bijlage 6) ontvangen, met daarin een uitleg over het project en een uitnodiging voor een startbijeenkomst. In de bijeenkomst (zie bijlage 7) is het project verder toegelicht en hebben enkele docenten een presentatie 7

9 gegeven van hun Blackboardcursusen van het jaar ervoor. Hoewel de opkomst om onduidelijke redenen zeer laag was, was het voor de aanwezigen zeer nuttig. 2.6 Juridische bibliotheekinstructie voor studenten Zoals ook al onder 2.2 aan de orde is geweest, hebben alle eerstejaars studenten in het begin van het collegejaar een Juridische bibliotheekinstructie gevolgd. Een onderdeel van deze instructie was het wegwijs worden in Blackboard. Daarnaast was ook de bibliotheekinstructie zelf in Blackboard. Alle studenten dienden zes opdrachten (quizzen) te maken in Blackboard. Vijf opdrachten bestonden uit meerkeuzevragen met betrekking tot een specifieke databank. Nadat een opdracht door een student was gemaakt, verscheen het aantal behaalde punten en uitleg over het goede antwoord in beeld. Het aantal behaalde punten was dan ook zichtbaar voor de medewerkers van de bibliotheek in een overzicht van cijfers in Blackboard. De opdrachten en de feedback daarbij waren door een studentassistent geformuleerd. De zesde opdracht was een open vraag, die de medewerkers van de bibliotheek zelf na moesten kijken. Door tijdnood bij het opzetten van de opdrachten was het niet mogelijk voor de medewerkers van de bibliotheek om de opdrachten zelfstandig in Blackboard te plaatsen, terwijl het de bedoeling was dat zij dit zouden leren. Om ervaring op te doen in het kader van het project is besloten om de invoer van quizzen eenmalig door de Blackboard coördinator te laten uitvoeren. In het komende collegejaar zal de Blackboard coördinator de medewerkers van de bibliotheek ondersteunen bij het aanpassen van de quizzes, zodat zij vanaf dan in staat zijn de quizzes zelfstandig te onderhouden. Ondersteunen van de medewerkers van de bibliotheek bij het aanpassen van quizzen in Blackboard zodat zij dat in het vervolg zelfstandig kunnen. 2.7 Blackboard bij Project In de cursus Project leren studenten concrete juridische vaardigheden in een kleine projectgroep. Studenten leveren hiervoor regelmatig een opdracht in, die door de projectdocent wordt beoordeeld. In het collegejaar werd reeds geëxperimenteerd met het activerend gebruik van het discussionboard binnen één projectgroep van deze cursus. Naar aanleiding van de evaluatie van deze wijze van gebruik van Blackboard, kon binnen het project gewerkt worden aan een structurele inzet van Blackboard en met name het discussionboard in het Project, waar ongeveer 12 docenten bij zijn betrokken. Hiervoor is door de Blackboard coördinator een standaard structuur in Blackboard aangemaakt voor de twaalf verschillende projectgroepen. Hierdoor kregen de docenten een gedeeltelijk ingevulde Blackboardcursus, die ze zelf konden aanpassen naar wens. In de standaardstructuur waren mededelingen opgenomen, cursusinformatie en een handleiding voor studenten voor het plaatsen van opdrachten op Blackboard (zie bijlage 8). Daarnaast waren de twee groepen binnen de projectgroep aangemaakt met binnen elke groep een discussionboard, waarin al fora waren aangemaakt. Elk forum had betrekking op een in te leveren opdracht. Zo konden studenten hun opdracht op Blackboard plaatsen. Daarnaast was er een cijferlijst aangemaakt voor opdrachten en de weging ervan, zodat docenten niet zelf het eindcijfer hoefden uit te rekenen. Om te kunnen werken met Blackboard binnen 'Project' kregen de docenten een handleiding hiervoor (zie bijlage 9). Tijdens de loop van 'Project' is nauwkeurig in de gaten gehouden door de Blackboard coördinator wat de verschillende docenten met Blackboard deden. Verschillende keren hebben de docenten een persoonlijke mail ontvangen met tips en aanmoedigingen om Blackboard zo optimaal mogelijk te gebruiken. Uiteindelijk is door de meeste docenten goed gebruik gemaakt van Blackboard. In een evaluatie hebben de docenten aangegeven het zeer prettig te vinden om op deze manier met Blackboard te werken. In het komende collegejaar zal de standaardcursus op dezelfde manier worden aangeboden. Daarnaast zal bekeken worden of het ook mogelijk is een standaardstructuur te ontwikkelen voor de verdiepingsvakken van de master. 8

10 Op dezelfde wijze als afgelopen jaar een halfopgezette Blackboardcursus aan projectdocenten aanbieden en docenten stimuleren deze optimaal te gebruiken. Bekijken of het mogelijk is ook een standaardstructuur voor een Blackboardcursus te ontwikkelen voor verdiepingsvakken van de master. 2.8 Digitale hoorcolleges bij Beginselen bestuursrecht In het afgelopen collegejaar is een pilot opgezet bij Beginselen bestuursrecht om hoorcolleges te digitaliseren in navolging van de wijze waarop dit bij ACTA is gerealiseerd, namelijk door audioopnamen van hoorcolleges synchroon met sheets in Blackboard te tonen. Hiervoor heeft ACTA hulp geboden door de handleiding beschikbaar te stellen en de faculteit van verdere informatie te voorzien. Daarnaast hebben twee medewerkers van ACTA een proefopname van een eerder hoorcollege van de docent gemaakt om te demonstreren hoe het digitaliseren in zijn werk gaat. Aangezien de kwaliteit van het videofragment op Blackboard sterk afhankelijk bleek te zijn van de computer en Internetverbinding van de gebruiker, is besloten om de digitale hoorcolleges van Beginselen bestuursrecht niet op Blackboard te plaatsen, maar op CD-rom te zetten. (Bij ACTA werken de meeste studenten op de computers van de instelling; bij rechten werken veel studenten vanuit thuis.) De docent van Beginselen bestuursrecht heeft vervolgens deels met eigen apparatuur, deels met apparatuur van het AVC alle hoorcolleges opgenomen, op CD-rom gezet en door het AVC laten vermenigvuldigen. Hierbij is hij ondersteund door een collega met veel computerervaring. De CDroms zijn vervolgens door de studievereniging QBD aangeboden voor verkoop. De ervaringen van de docent zijn deels positief, deels minder positief. De uiteindelijke CD-rom ziet er erg goed uit en lijkt bruikbaar voor studenten die er behoefte aan hebben de hoorcolleges (nogmaals) te bekijken en in komende jaren voor bepaalde doelgroepen die geen face to face hoorcolleges krijgen. De docent is van mening dat het digitaliseren van hoorcolleges bij meer vakken geschikt zou kunnen zijn, maar geeft wel aan dat er behoorlijk wat apparatuur en voorbereiding voor nodig is. Het digitaliseren van hoorcolleges vergt steeds weer voorbereidingstijd en is vrij prijzig. Daarnaast blijkt het voor een ervaren docent al best lastig te zijn om enerzijds te concentreren op de inhoud van het hoorcollege en anderzijds op de presentatie voor de camera. Voor minder ervaren docenten zal het alleen nog maar lastiger zijn. De docent geeft er dan ook de voorkeur aan alle colleges achter elkaar op te nemen zonder publiek dan tijdens de hoorcolleges zelf op te nemen. Een ander kritisch punt is dat er iemand bij betrokken moet zijn die behoorlijk wat technische kennis heeft en de docent moet ook behoorlijk open staan voor het gebruik van ICT in het onderwijs. De ervaring van studenten is moeilijk te meten. Aangezien studenten niet op de hoogte waren van het feit dat de colleges opgenomen zouden worden, hebben zij hun onderwijsgedrag niet kunnen afstemmen op de nieuwe onderwijsvorm. Bovendien bleek het aan het eind van de collegereeks moeilijk te zijn om de grote groep studenten op de hoogte te brengen van het feit dat er een CD-rom kon worden gekocht en wat de inhoud ervan was. Hierdoor hebben slechts enkele studenten gebruik gemaakt van deze mogelijkheid. In een evaluatiebijeenkomst met studenten van het eerste bachelorjaar bleek dat studenten niet wisten van het bestaan van de CD-rom of er vooraf een vooroordeel over hadden. Studenten gaven aan bij dit vak geen behoefte te hebben aan het opnieuw bekijken van colleges, aangezien de stof niet echt ingewikkeld was. Bij meer ingewikkelde stof en voor specifieke doelgroepen, zoals deeltijders, achtten de studenten een CD-rom met hoorcolleges wel geschikt. Concluderend is besloten om in de komende collegejaren het mogelijke gebruik van de gemaakte CDroms verder te onderzoeken, maar de toepassing (nog) niet voor andere vakken te gebruiken. Over enkele jaren zal opnieuw gekeken moeten worden of de toepassing meer bruikbaar is. Te verwachten valt dat de docenten van de faculteit in de komende jaren steeds meer gebruik gaan maken van ICT in het onderwijs en steeds meer mogelijkheden zullen zien om onderwijs op een andere, meer efficiënte manier aan te bieden met behulp van ICT. Bovendien is te verwachten dat studenten in de komende jaren ook steeds meer over de geschikte ICT faciliteiten zullen beschikken om onderwijs met behulp 9

11 van ICT te ontvangen. Zo wordt er binnen het IVOS-1 project (ICT infrastructuur voor studenten) bijvoorbeeld de behoefte van studenten en faculteiten aan een door de VU aangeboden laptopproject en ADSL-verbinding onderzocht. Ook zullen er meer ruimtes binnen de VU worden ingericht voor computergebruik door studenten. Ook zal tegen die tijd gekeken kunnen worden of de hoorcolleges op een kwalitatief goede manier op Blackboard kunnen worden geplaatst, zodat studenten er ook vanuit thuis goed toegang toe hebben. CD-rom met hoorcolleges van Beginselen bestuursrecht in de komende collegejaren voor verschillende doelgroepen en doeleinden inzetten (voorlichting (zie ook bijlage 10), deeltijders, herkansers, etc.). Over enkele jaren bekijken of het digitaliseren van hoorcolleges van meer vakken wenselijk is. 2.9 Introductiegesprekken met teams van docenten Voorafgaand aan de start van ieder eerstejaars vak, is door de twee ondersteuners binnen het project een gesprek gevoerd met het docententeam van het betreffende vak. In het gesprek werd dieper ingegaan op de opzet van het vak om erachter te komen welke aspecten van de opzet van het vak verbetering zouden behoeven volgens de docenten. Vervolgens werd nagegaan hoe Blackboard ingezet zou kunnen worden om deze verbetering te kunnen realiseren. Deze aanpak leidde ertoe dat docenten die Blackboard aanvankelijk op een zeer minimale manier in wilden zetten, uiteindelijk met grotere plannen weg gingen. Zo is er bij Beginselen strafrecht gewerkt met een discussieplatform, bij Europese rechtsgeschiedenis met toetsvragen om de structuur van het casus oplossen te leren en bij Beginselen privaatrecht I met veelgestelde vragen en antwoorden, aangezien veel studenten tegen dezelfde problemen op blijken te lopen. Zie voor Blackboard beschrijvingen per vak de bijlage 11. De Blackboard coördinator zal de genoemde aanpak blijven hanteren in de begeleiding van docenten. De nadruk ligt bij deze aanpak namelijk op de meerwaarde van Blackboard en de onderwijskundige verbetering en niet op het gebruik van Blackboard op zichzelf. Op deze manier wordt eventuele bij de docenten aanwezige weerstand weggenomen Begeleiding op maat van teams van docenten Tijdens de duur van het vak werden de docenten door één van de twee ondersteuners begeleid bij het vormgeven van Blackboard volgens plan, besproken tijdens het introductiegesprek. Voor een groot deel bleken de docenten zelfstandig in staat te zijn vorm te geven aan de Blackboardcursus van hun vak. Bij sommige vakken, waar bijvoorbeeld gewerkt werd met toetsen of een discussie, bleek wel ondersteuning nodig te zijn. Daarnaast bleken de docenten vaak aanmoedigingen nodig te hebben om het geplande te realiseren. Binnen het project bleek niet altijd genoeg tijd beschikbaar voor de ondersteuners om docenten intensief te begeleiden en motiveren. Bij een deel van de eerstejaars vakken is Blackboard daarom niet optimaal ingezet. Dit leert dat het begeleiden van docenten van groot belang is, wanneer docenten Blackboard voor een eerste keer gebruiken. In het komende collegejaar zal daarom meer aandacht zijn voor tussentijdse begeleiding en feedback bij de vakken waarbij het gebruik van Blackboard expliciet wordt beoogd (verdiepingsvakken en vakken waarbij nog geen gebruik wordt gemaakt van Blackboard). Verwacht wordt dat de docenten die binnen het project op een meer intensieve wijze zijn begeleid bij het gebruik van Blackboard in het komende collegejaar zelfstandig verder zullen gaan met dezelfde manier van werken. Dit moet goed in de gaten gehouden moeten worden. Zorgdragen voor zorgvuldige tussentijdse feedback aan docenten van verdiepingsvakken en van vakken die nog niet eerder gebruik hebben gemaakt van Blackboard om te bereiken dat Blackboard volgens een gemaakte planning wordt ingezet. 10

12 2.11 Evaluatie van ervaringen van studenten en docenten Aan het eind van het project was het de bedoeling met docenten van alle eerstejaarsvakken te evalueren hoe de inzet van Blackboard was bevallen en wat de plannen zijn voor komend collegejaar. Deze activiteit is niet goed uit de verf gekomen. Alleen bij de Juridische bibliotheekinstructie (zie bijlage 12) en bij Project (zie bijlage 13) is de inzet van Blackboard expliciet geëvalueerd. Daarnaast zijn de ervaringen van docenten met het gebruik van Blackboard besproken in de bijeenkomsten die zijn georganiseerd voor de afdelingen Privaatrecht en Strafrecht. Aan het begin van het nieuwe collegejaar hebben alle contactdocenten van de eerstejaarsvakken een e- mail ontvangen met een beschrijving van de wijze waarop Blackboard bij hun vak ingezet zou worden, waarbij zij gevraagd werden aan te geven wat ze als positief hebben ervaren, wat als negatief en wat ze volgend jaar anders willen gaan doen. Hier zijn geen reacties op gekomen. Er zijn geen nieuwe pogingen ondernomen om de inzet van Blackboard te evalueren. Wel is tijdens de ondersteuning van docenten gebleken welke plannen docenten wel en niet hebben gerealiseerd (zie bijlage 11). Voorgenomen is om in het nieuwe collegejaar Blackboard in de eerstejaarsvakken te blijven monitoren en daarbij terug te koppelen naar de ervaringen van het afgelopen collegejaar. Studenten hebben bij alle vakken een standaard evaluatieformulier van het Onderwijscentrum VU ingevuld, waaraan enkele vragen waren toegevoegd over het gebruik van de digitale leeromgeving. Daarnaast zijn bij sommige vakken aanvullende vragen gesteld over het gebruik van Blackboard. Uit deze evaluaties blijkt dat studenten in het eerste semester matig tevreden waren over het gebruik van Blackboard en in het tweede semester meer tevreden waren over de inzet van Blackboard. Het is onduidelijk of Blackboard bij de vakken van het eerste semester minder goed is ingezet of dat studenten in de loop van het jaar minder hoge eisen stelden aan Blackboard. Zie voor meer evaluatiegegevens bijlage 14. Bij het monitoren van de vakken van het eerste bachelorjaar in het nieuwe collegejaar steeds een terugkoppeling maken naar de ervaringen van het afgelopen collegejaar Bijeenkomsten voor uitwisseling van ervaringen bij Strafrecht en Privaatrecht Binnen het project was gepland om bij iedere afdeling eenmaal een bijeenkomst te organiseren voor alle docenten van de afdeling om ervaringen met Blackboard uit te wisselen. Uiteindelijk is dit bij twee grote afdelingen gelukt. Bij strafrecht heeft er op 3 december 2003 een bijeenkomst plaatsgevonden. Tijdens deze bijeenkomst hielden enkele docenten een presentatie over de inzet van Blackboard bij hun vak (zie bijlage 15). Bij Privaatrecht heeft er op 25 februari 2003 een bijeenkomst plaatsgevonden. Deze bijeenkomst was opgezet rondom een aantal thema's (zie bijlage 16). Beide bijeenkomsten bleken erg zinvol te zijn. In het volgende collegejaar zullen vaker bijeenkomsten worden georganiseerd voor het uitwisselen van ervaringen, niet alleen m.b.t. Blackboard, maar m.b.t. allerlei thema's. Met een bepaalde regelmaat bijeenkomsten organiseren voor docenten om ervaringen uit te wisselen rondom verschillende thema's Facultaire ICT nieuwsbrief Om docenten op de hoogte te houden van nieuwe cursusdata voor Blackboardcursussen en interessante bijeenkomsten is geprobeerd elke maand een nieuwsbrief per te verspreid. In die nieuwsbrieven werd bovendien aangegeven welke informatie nieuw was op de Blackboardcursus voor Rechtendocenten (zie 2.14). In totaal zijn er binnen het project 6 ICT nieuwsbrieven verspreid (zie bijlage 17). Het is wenselijk om ICT nieuwsbrieven eens per twee maanden te blijven verzorgen. 11

13 Eens per twee maanden een ICT nieuwsbrief verspreiden onder docenten Blackboardomgeving voor ondersteuning van docenten In oktober 2002 is er een Blackboardcursus aangemaakt voor docenten van de faculteit, genaamd 'Blackboard voor Rechtendocenten'. Op deze site vinden docenten onder andere de facultaire richtlijnen voor het gebruik van Blackboard (zie bijlage 18), 'tips en truuks' voor het werken met Blackboard en een sheet met informatie voor studenten over hoe ze zich aan kunnen melden voor een Blackboardcursus. Alle docenten met een Blackboardaccount hebben tevens toegang tot deze site. Het is niet duidelijk of docenten de site regelmatig bezoeken. Besloten is om de site wel in stand te houden, maar geen nieuwe tips meer toe te voegen, vanwege het tijdsintensieve karakter ervan. Ambitie Blackboardomgeving 'Blackboard voor Rechtendocenten' actueel houden Voorlichtingsbijeenkomst Blackboard bij Criminologie De opleiding Criminologie is in september 2002 van start gegaan. Om docenten voor te lichten over Blackboard en hen te stimuleren Blackboard direct bij aanvang van de opleiding in te zetten is er in augustus 2002 een bijeenkomst georganiseerd voor de sectie Criminologie. In deze bijeenkomst zijn enkele mogelijkheden van het gebruik van Blackboard gepresenteerd, is gesproken over de inzet van Blackboard bij de vakken van het tweede bachelorjaar Criminologie en was er mogelijkheid voor het inschrijven voor een basiscursus Blackboard (zie bijlage 19). Dit was een zeer geslaagde bijeenkomst. Docenten waren erg enthousiast over Blackboard en hebben alle voorstellen overgenomen en met succes uitgevoerd. De sectie Criminologie heeft geen specifieke aandacht meer nodig om Blackboard in te zetten. 12

14 3. Conclusies Het project heeft een voorspoedig verloop gekend. De samenwerking tussen de Blackboard coördinator van de faculteit en de medewerker van het ICT Onderwijscentrum verliep goed. Zowel de Blackboard coördinator als de medewerker van het ICT Onderwijscentrum hebben zowel adviserende als uitvoerende activiteiten uitgevoerd. De Blackboard coördinator heeft de meeste regelactiviteiten op de faculteit uitgevoerd. De medewerking van de docenten van de faculteit was over het algemeen redelijk. Binnen de faculteit zijn een aantal voorlopers te identificeren, een aantal volgers en een aantal personen die de ontwikkelingen sceptisch volgen. De meesten waren echter bereid om serieus na te denken over mogelijkheden van Blackboard voor hun onderwijs. De ICT geletterdheid van de docenten lijkt ook voldoende om zonder grote problemen met Blackboard te kunnen werken. Afgezien van deze karakterisering bleek wel dat tijdgebrek een belangrijke belemmering is om Blackboard voluit in te zetten. De docenten zien Blackboard vooral als nuttig instrument op het terrein van efficiëntie. Ze willen graag dat Blackboard voor hen tijdwinst op kan leveren. Het blijkt echter dat Blackboard in eerste instantie juist een tijdsinvestering vraagt (leren werken met het systeem, ontwikkelen van een idee over de wijze van inzet in het onderwijs, het maken van de eerste content). Op langere termijn kan tijdwinst worden geboekt door hergebruik van cursussen, cursusmateriaal e.d. Daarnaast zien docenten vooral een onderwijsondersteunende rol voor Blackboard weggelegd. Het digitaal aanbieden van onderwijsmateriaal en het doen van mededelingen zijn belangrijke functies. Een aantal docenten wilde serieus met Blackboard een extra dimensie aan hun onderwijs geven. Zij zagen een kans voor het gebruik van discussielijsten. Vooral docenten die gehoopt hadden dat het gebruiken van een discussielijst tot veel online activiteit zou leiden, zijn enigszins teleurgesteld omdat slechts een klein deel van de studenten participeert. Om een dergelijk middel zodanig in het onderwijs in te bedden dat iedere studenten een actieve rol zal vervullen, vraagt nog veel meer aandacht en uitwerking. In het licht van de doelstelling van het project (zie blz. 2), kan het project als succesvol worden bestempeld. 13

15 4. Evaluatie ambities januari 2004 De ambities die in dit verslag zijn geformuleerd, dateren van het collegejaar In onderstaande tabel worden de ambities geëvalueerd. Wat is de stand van zaken een half jaar na afronding van het project? 'Zittende' docenten met onvoldoende basiskennis op het gebied van Blackboard en nieuwe docenten persoonlijk stimuleren om de basiscursus Blackboard te volgen. Via de facultaire ICT nieuwsbrief docenten op de hoogte blijven stellen van alle cursussen op het gebied van Blackboard. Evaluatie Dit gebeurt informeel. Het is wenselijk om hier beleid voor te formuleren. Dit gebeurt nog niet structureel. Het is wenselijk om eens per twee maanden een nieuwsbrief te versturen. Ondersteuning op maat blijven bieden, zowel op initiatief van docenten als op initiatief van de Blackboard coördinator. Eerstejaars studenten tijdens de juridische bibliotheekinstructie (evenals vorig jaar) instrueren in het gebruik van Blackboard en Blackboard accounts aanmaken voor studenten die dat nog niet hebben. Studenten stimuleren om hun facultaire account te gebruiken, zodat zij alle van de faculteit, ook die vanuit Blackboard wordt verstuurd, op één adres binnenkrijgen. Eerstejaars studenten stimuleren om een gelijk password te gebruiken voor het facultaire netwerk, het account en Blackboard. Studenten stimuleren om een Access.VU account te nemen, zodat ook eenvoudig vanuit thuis De onderwijskundige ondersteuning van docenten blijft bij de Blackboard coördinator. Deze ondersteuning vindt meestal plaats op initiatief van docenten of op initiatief van de Blackboard coördinator n.a.v. evaluatiegesprekken. Door capaciteitsgebrek bij Bureau Onderwijs is besloten om de technische en organisatorische ondersteuning van Blackboard bij afdelingssecretaresses te leggen (zie bijlage 20) In september 2003 hebben alle eerstejaars studenten een instructie gehad t.a.v. computergebruik op de faculteit. Hiertoe is een paragraaf over computergebruik in de syllabus van Project opgenomen (zie bijlage 21). Het lijkt wenselijk om vanaf het collegejaar een aparte instructie te organiseren over het computergebruik op de faculteit en deze los te koppelen van de juridische bibliotheekinstructie. De mentoren zijn geïnstrueerd alleen de facultaire adressen van hun studenten te gebruiken en zelf het goede voorbeeld te geven. Er wordt geen aandacht meer besteed aan de wijze waarop het e- mailadres is Blackboard gewijzigd kan worden. Ouderejaars studenten krijgen in februari 2004 een brief met daarin de mededeling dat het facultaire adres in het vervolg gebruikt zal worden voor het verspreiden van belangrijke informatie. In de Blackboard informatie in de Project syllabus en ook in de algemene informatie over computergebruik op de faculteit op de website (zie bijlage 22) worden studenten geadviseerd een gelijk password voor alle systemen (behalve TISVU) te gebruiken. In de instructie voor eerstejaars studenten was dit een expliciete opdracht. In de projectsyllabus is informatie opgenomen over Access.VU. Daarnaast zijn studenten bij 14

16 (eventueel binnen Blackboard) kan worden gewerkt aan opdrachten. Opstellen van een lijst met FAQ's voor op de website. Ervoor zorgen dat nieuwe studenten en contractstudenten bij inschrijving een aanmeldingsformulier voor Blackboard ontvangen. De Blackboardcursussen van het eerste jaar blijven monitoren. Onderwijskundig ondersteunen van docenten van verdiepingsvakken bij het opzetten van Blackboardcursussen en tussentijds geven van feedback. Aanmaken van Blackboardcursussen zoveel mogelijk door een studentassistent of administratieve kracht laten doen. Docenten die niet in staat zijn geheel zelfstandig met Blackboard te werken stimuleren om gebruik te maken van ondersteuning van de afdelingssecretaresse. Persoonlijk stimuleren van docenten die Blackboard nog niet hebben ingezet in de bachelorvakken om dit wel te gaan doen. Ondersteunen van de medewerkers van de bibliotheek bij het aanpassen van quizzen in Blackboard zodat zij dat in het vervolg zelfstandig kunnen. Op dezelfde wijze als afgelopen jaar een halfopgezette Blackboardcursus aan projectdocenten aanbieden en docenten stimuleren deze optimaal te gebruiken. Bekijken of het mogelijk is ook een standaardstructuur voor een Blackboardcursus te ontwikkelen voor verdiepingsvakken van de master. CD-rom met hoorcolleges van Beginselen bestuursrecht in de komende collegejaren voor verschillende doelgroepen en doeleinden inzetten (voorlichting, deeltijders, herkansers, etc.). Over enkele jaren bekijken of het digitaliseren van hoorcolleges van meer vakken wenselijk is. Rechtzoeken gestimuleerd een Access.VU account te nemen en zal dit ook bij Pleitoefening gebeuren. In september 2003 is er een handleiding voor medewerkers van de Blackboard helpdesk ontwikkeld m.b.t. het beantwoorden van veelvoorkomende vragen (zie bijlage 23). Daarnaast is in december 2003 een ljist met FAQ's op de website geplaatst op basis van bijlage 24. Bij aanmelding krijgen contractstudenten informatie over Blackboard thuisgestuurd, waarin tevens een aanmeldingsformulier is bijgesloten. Daarnaast de informatie over Blackboard op de facultaire website verbeterd. Door tijdgebrek is dit niet mogelijk gebleken. Door tijdgebrek is dit punt vooralsnog blijven liggen. Voor het collegejaar is reeds voor alle vakken een Blackboardcursus aangemaakt door een studentassistent. Met ingang van het collegejaar zal dit door de afdelingssecretaresses worden gedaan. Alle afdelingssecretaresses krijgen in het voorjaar van 2004 een instructie in het ondersteunen van docenten bij het gebruik van Blackboard. Sommige afdelingssecretaresses doen dit al regelmatig. Voor alle bachelorvakken is een Blackboardcursus aangemaakt. Zonder specifieke stimulering wordt Blackboard in het collegejaar ook ingezet bij de bachelorvakken die voorheen nog geen Blackboard gebruikten. Is gebeurd. Is gebeurd. De handleiding voor projectdocenten is aangepast. Docenten bleken weinig stimulering nodig te hebben om Blackboard op een geschikte manier in te zetten. Door tijdgebrek is dit punt vooralsnog blijven liggen. De CD-rom zal in het collegejaar worden verkocht bij de syllabus van Beginselen bestuursrecht. Er zullen geen reguliere hoorcolleges meer gegeven worden. Dit punt blijft staan. Tijdens een te organiseren onderwijsdag zou hierover een workshop gegeven kunnen worden. 15

17 Zorgdragen voor zorgvuldige tussentijdse feedback aan docenten van verdiepingsvakken en van vakken die nog niet eerder gebruik hebben gemaakt van Blackboard om te bereiken dat Blackboard volgens een gemaakte planning wordt ingezet. Bij het monitoren van de vakken van het eerste bachelorjaar in het nieuwe collegejaar steeds een terugkoppeling maken naar de ervaringen van het afgelopen collegejaar. Met een bepaalde regelmaat bijeenkomsten organiseren voor docenten om ervaringen uit te wisselen rondom verschillende thema's. Blackboardomgeving 'Blackboard voor Rechtendocenten' actueel houden. Dit punt blijft staan. Door tijdgebrek is dit niet mogelijk gebleken. In juni 2003 is reeds een bijeenkomst georganiseerd voor docenten van verdiepingsvakken (m.b.t. juridische vaardigheden) en in december 2003 voor docenten van voorsorteervakken (m.b.t. schriftelijke vaardigheden). De informatie moet nog worden aangepast voor de nieuwe Blackboardversie. 16

18 5. Bijlagen Materiaal binnen het project ( ) 1. Aanvraagformulier Ondersteuning ICT Onderwijscentrum Wegwijs worden met Blackboard 3. Handleiding voor het aanmaken van een Blackboardcursus 4. Inventarisatie vaardigheden en Blackboardgebruik bij verdiepingsvakken 5. Overzicht van Blackboardcursussen Uitnodiging Blackboard bijeenkomst voor eerstejaars docenten 7. Materiaal startbijeenkomst voor docenten 8. Blackboardinformatie bij Project voor studenten 9. Handleiding Blackboard voor projectdocenten 10. Voorlichtingsflyer 'Rechten studeren met behulp van je computer' 11. Beknopte omschrijving van Blackboard in de vakken van het eerste bachelorjaar Evaluatieverslag Juridische bibliotheekinstructie (B1) 13. Samenvatting evaluatieresultaten Project Samenvatting evaluatievragen m.b.t. Blackboardgebruik 15. Verslag Blackboardbijeenkomst Strafrecht 16. Verslag Blackboardbijeenkomst Privaatrecht 17. Facultaire ICT nieuwsbrieven 18. Richtlijnen voor het gebruik van Blackboard 19. Materiaal bij presentatie Blackboard bij Criminologie Materiaal n.a.v. ambities ( ) 20. Brief afdelingssecretaresses betreft ondersteuningstaken m.b.t. Blackboard 21. Computergebruik op de faculteit (onderdeel van Projectsyllabus) 22. Computergebruik op de faculteit (informatie op de website) 23. Handleiding voor medewerkers Facultaire Blackboard helpdesk 24. FAQ's Blackboard (voor op de website) 17

Projectvoorstel Grassroots VU 2015-2016

Projectvoorstel Grassroots VU 2015-2016 1. Gegevens van de aanvrager Naam aanvrager: Faculteit: Eric Vos Lisanne Möller Aard- en Levenswetenschappen E-mailadres: Functie: r.a.vos@vu.nl l.m.moller@vu.nl Docent Telefoon: 020 598 2671 2. Titel

Nadere informatie

Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht

Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Universiteit Leiden Afdeling ICT&O, Cleveringa Instituut,

Nadere informatie

Quick Start Blackboard Eerste opzet Blackboard cursus

Quick Start Blackboard Eerste opzet Blackboard cursus Quick Start Blackboard Eerste opzet Blackboard cursus (TiU) gebruikt Blackboard Learn als digitale leeromgeving. In dit document staan de meest essentiële onderdelen van Blackboard kort uitgelegd. Neem

Nadere informatie

Kernmodules voor vervolgvakken

Kernmodules voor vervolgvakken Pilot 3: Kernmodules voor vervolgvakken Pilot Naam Kernmodules voor vervolgvakken Instelling UU Vak naam ECB1Stat / Statistiek ECB1Wis / Wiskunde Studenten Aantal Ca. 800 = 400+400 Ronde 1 en 2 Datum uitvoering

Nadere informatie

HANDLEIDING VEILIG THUIS CLUSTERBEHEER

HANDLEIDING VEILIG THUIS CLUSTERBEHEER HANDLEIDING VEILIG THUIS CLUSTERBEHEER INLEIDING Voor de Veilig Thuis organisaties is in opdracht van de VNG blended learning trainingsmateriaal ontwikkeld door VanMontfoort en Augeo over de thema s Kindermishandeling

Nadere informatie

PDCA+ V6. PDCA+ Curriculumonderdeel: Blok 1.3 Jaargang: 14-15

PDCA+ V6. PDCA+ Curriculumonderdeel: Blok 1.3 Jaargang: 14-15 PDCA+ Curriculumonderdeel: Blok 1.3 Jaargang: 14-15 Deel I: Nabespreking Datum: 28 mei 2015 Coördinator(en): Prof. dr. R.A.A. Mathot, Dr. M.R. Soeters (afw) Docenten: Tamira Klooker (ook OC) Studenten

Nadere informatie

Inleiding Sociale Wetenschappen. Studenten Aantal 953 Respondenten 54, 40 Ronde 1, 2. Datum uitvoering September 2010 Januari 2011 Collegeweblecture

Inleiding Sociale Wetenschappen. Studenten Aantal 953 Respondenten 54, 40 Ronde 1, 2. Datum uitvoering September 2010 Januari 2011 Collegeweblecture Pilot Naam Instelling Vak naam Studenten Aantal 953 Respondenten 54, 40 Ronde 1, 2 Verrijke weblectures VU Inleiding Sociale Wetenschappen Datum uitvoering September 2010 Januari 2011 Variant Collegeweblecture

Nadere informatie

Evaluatie weblectures bij FLOT. aanleiding

Evaluatie weblectures bij FLOT. aanleiding Evaluatie weblectures bij FLOT aanleiding In september 2013 is bij de lerarenopleiding wiskunde van FLOT gestart met het project weblectures. Het plan was om deze in te zetten bij de cursussen calculus

Nadere informatie

Hoe gebruik ik het teleleerplatform PointCarré?

Hoe gebruik ik het teleleerplatform PointCarré? Hoe gebruik ik het teleleerplatform PointCarré? Jo Coulier (2007) 1. Inleiding Via het teleleerplatform PointCarré kan je o.a. cursussen downloaden. Vele professoren bieden hun cursusmateriaal enkel electronisch

Nadere informatie

Voortgangstoetsen in de propedeuse. Onderzoek naar het effect op studiesucces

Voortgangstoetsen in de propedeuse. Onderzoek naar het effect op studiesucces Voortgangstoetsen in de propedeuse Onderzoek naar het effect op studiesucces Presentatie Seminar digitaal toetsen in de praktijk: waarom en hoe? 1. Het project Studiesucces aan de UvA: Maurice Oudejans

Nadere informatie

OU Online. Wat? Studienet is de besloten elektronische studeer- en werkomgevingen van de Open Universiteit.

OU Online. Wat? Studienet is de besloten elektronische studeer- en werkomgevingen van de Open Universiteit. OU Online A. Studienet 1. Algemeen Wat? Studienet is de besloten elektronische studeer- en werkomgevingen van de Open Universiteit. Gebruik? Meest recente informatie en nieuws Overzicht eigen studie eigen

Nadere informatie

Pilot 2: Vragen koppelen aan Weblecture

Pilot 2: Vragen koppelen aan Weblecture Pilot 2: Vragen koppelen aan Weblecture Pilot Naam Vragen koppelen aan weblecture Instelling UU-Biologie Vak naam Microbiologie (niveau 2) Studenten Aantal 18 (100% respons) Ronde 2 Datum uitvoering 7-2-2011

Nadere informatie

Naam: Draaiboek decentrale implementatie PAUW en Tridion

Naam: Draaiboek decentrale implementatie PAUW en Tridion Programma Aanpak Universitaire Website (PAUW) Draaiboek decentrale implementatie PAUW en Tridion Inleiding In het kader van het Programma Aanpak Universitaire Website (PAUW) is afgesproken dat alle decentrale

Nadere informatie

Professionaliseren van de didactische aanpak van het informatievaardighedenonderwijs

Professionaliseren van de didactische aanpak van het informatievaardighedenonderwijs Professionaliseren van de didactische aanpak van het informatievaardighedenonderwijs Angelique van het Kaar Risbo Erasmus Universiteit Rotterdam 7 november 2012 Overzicht onderwerpen Training Didactische

Nadere informatie

AANBOD BLACKBOARD VOOR

AANBOD BLACKBOARD VOOR AANBOD BLACKBOARD VOOR VO UNIVERSITAIR ONDERWIJSCENTRUM GRONINGEN Rijksuniversiteit Groningen Brainbox voor voortgezet onderwijs, aanbod 2005-2007, pagina 1 Brainbox Sinds de zomer 2002 verzorgt de Rijksuniversiteit

Nadere informatie

Rapport evaluatie speeddaten met uitzendbureaus op de vestigingen van het WERKbedrijf

Rapport evaluatie speeddaten met uitzendbureaus op de vestigingen van het WERKbedrijf Rapport evaluatie speeddaten met uitzendbureaus op de vestigingen van het WERKbedrijf December 2011 Auteurs: Leonie Oosterwaal, beleidsmedewerker ABU Judith Huitenga en Marit Hoffer, medewerkers Servicepunt

Nadere informatie

Projectvoorstel Grassroots VU

Projectvoorstel Grassroots VU 1. Gegevens van de aanvrager Naam aanvrager: Faculteit: Sam van Loon (student), Niels Keijzer (student). FALW, Biomedische wetenschappen en Biologie E-mailadres: samvanloon94@hotmail.com Functie: Bestuurslid

Nadere informatie

Dennis Boot. ondersteund door Web 2.0. Samenwerken en begeleiden

Dennis Boot. ondersteund door Web 2.0. Samenwerken en begeleiden Samenwerken en begeleiden ondersteund door Web 2.0 Dennis Boot Evaluatie van Google Sites en Google Apps tijdens stages en projecten in het onderwijs. Inhoud Inleiding... 1 Google Sites i.c.m. Google Apps

Nadere informatie

Studentenhandleiding Osiris, Blackboard en SIN-Online Erasmus School of History, Culture and Communication

Studentenhandleiding Osiris, Blackboard en SIN-Online Erasmus School of History, Culture and Communication Studentenhandleiding Osiris, Blackboard en SIN-Online Erasmus School of History, Culture and Communication Versie augustus 11 Inhoudsopgave I. MyEUR p. 2 II. Osiris p. 4 A. Inschrijven voor cursussen en

Nadere informatie

Inhoud Resultaten enquête... 3

Inhoud Resultaten enquête... 3 Evaluatie Project Er Op Af Mei 2018 1 Inhoud Resultaten enquête... 3 Bekendheid van het project... 3 Aanmelden bij het project... 3 Bereikbaarheid Schoolmaatschappelijk werker Verzuim... 4 Tevredenheid...

Nadere informatie

Reflectieverslag mondeling presenteren

Reflectieverslag mondeling presenteren Reflectieverslag mondeling presenteren Naam: Registratienummer: 900723514080 Opleiding: BBN Groepsdocente: Marjan Wink Periode: 2 Jaar: 2008 Inleiding In dit reflectieverslag zal ik evalueren wat ik tijdens

Nadere informatie

Gebruik ICT binnen Content and Language Integrated Learning

Gebruik ICT binnen Content and Language Integrated Learning Evaluatierapport Gebruik ICT binnen Content and Language Integrated Learning Bevindingen van leraren en leerlingen Drs. Gerard Baars Inleiding In de tweede helft van 2008 is op zes basisscholen in Rotterdam

Nadere informatie

Voorlichting en studiekeuze

Voorlichting en studiekeuze Pilot 4: Voorlichting en studiekeuze Pilot Naam Instelling Vak naam Studenten Aantal Ca. 150 Ronde 2 Voorlichting en studiekeuze UU Voorlichting Datum uitvoering 2010-2011 Variant Voorlichtingsweblecture

Nadere informatie

Eindverslag project Digitaal bewegend beeld: van beleid tot praktijk

Eindverslag project Digitaal bewegend beeld: van beleid tot praktijk Eindverslag project Digitaal bewegend beeld: van beleid tot praktijk ICT & Onderwijscentrum Faculteit der Letteren sept 2004 juli 2005 Eindverslag project Digitaal bewegend beeld: van beleid tot praktijk.

Nadere informatie

Quick start OASE voor docenten en medewerkers

Quick start OASE voor docenten en medewerkers Onderwijs en Studenten Service Centrum Den Dolech 2, 5612 AZ Eindhoven Postbus 513, 5600 MB Eindhoven www.tue.nl Datum 4 juli 2011 Versie 1.2 Quick start OASE voor docenten en medewerkers De digitale leer-

Nadere informatie

EMP-project Inzet van ICT als ondersteunende programma s in het eerste bachelorjaar (2008-09) Faculteit der Rechtsgeleerdheid

EMP-project Inzet van ICT als ondersteunende programma s in het eerste bachelorjaar (2008-09) Faculteit der Rechtsgeleerdheid EMP-project Inzet van ICT als ondersteunende programma s in het eerste bachelorjaar (2008-09) Faculteit der Rechtsgeleerdheid Kenmerk: 08.0121 (= geactualiseerde versie van 07.0289) Projectvoorstel Status

Nadere informatie

Scenario s voor Leren op Afstand in het MBO

Scenario s voor Leren op Afstand in het MBO Scenario s voor Leren op Afstand in het MBO 1 / 14 Scenario s voor Leren op Afstand in het MBO 2010 Kennisnet.nl Scenario s voor Leren op Afstand in het MBO 2 / 14 Samenvatting Scenario s voor Leren op

Nadere informatie

Begeleidershandleiding Voedingscentrum Meer dan lekker in de super

Begeleidershandleiding Voedingscentrum Meer dan lekker in de super Begeleidershandleiding Voedingscentrum Meer dan lekker in de super Helpdesk online module: Spring Instituut Tel: 0318-493133 Mail: info@springinstituut.nl 1 Inhoud Hoofdstuk 1 Algemene informatie... 3

Nadere informatie

Evaluatie Grassrootsproject 2012-2013: KENNISCLIPS VOOR ACTIVEREND ONDERWIJS (FNWI)

Evaluatie Grassrootsproject 2012-2013: KENNISCLIPS VOOR ACTIVEREND ONDERWIJS (FNWI) Evaluatie Grassrootsproject 2012-2013: KENNISCLIPS VOOR ACTIVEREND ONDERWIJS (FNWI) Evaluatieverslag van de projectleider over de resultaten van het Grassrootsplan maximaal 2 A4-tjes, Dit verslag wordt

Nadere informatie

Scholingsgids ANBO Academie 2015. Voor actieve vrijwilligers van ANBO

Scholingsgids ANBO Academie 2015. Voor actieve vrijwilligers van ANBO Scholingsgids ANBO Academie 2015 Voor actieve vrijwilligers van ANBO Inhoudsopgave 1. Voorwoord... 3 2.... 4 3. Aanbod... 5 3.1 Workshop Welkom bij ANBO... 5 3.2 Instructiebijeenkomst Ledenadministrateur...

Nadere informatie

MAAK KENNIS MET DE OPLEIDING NOTARIEEL RECHT

MAAK KENNIS MET DE OPLEIDING NOTARIEEL RECHT MAAK KENNIS MET DE OPLEIDING NOTARIEEL RECHT FACULTEIT DER RECHTSGELEERDHEID MR. F.A. GROOTE WASSINK WELKOM Wat is notarieel recht? Opbouw opleiding Beroepsperspectief Studeren aan de VU Praktische zaken

Nadere informatie

Een initiatief van Tympaan- De Baat Kerkvaart 2, 3641 EP Mijdrecht, 0297 230280; debuurtverbinding@stdb.nl www.tympaan-debaat.nl

Een initiatief van Tympaan- De Baat Kerkvaart 2, 3641 EP Mijdrecht, 0297 230280; debuurtverbinding@stdb.nl www.tympaan-debaat.nl Een initiatief van Tympaan- De Baat Kerkvaart 2, 3641 EP Mijdrecht, 0297 230280; debuurtverbinding@stdb.nl www.tympaan-debaat.nl Gebruikershandleiding De Buurtverbinding Inhoud Wat is De Buurtverbinding

Nadere informatie

Online herhalingscursus Medewerker Luchtvracht

Online herhalingscursus Medewerker Luchtvracht Handleiding Online herhalingscursus Medewerker Luchtvracht Maak uw keuze in onderstaand schema. U kun hierna op de pagina inhoud het betreffende hoofdstuk aanklikken. 1 Inhoud 1. Inloggen... 3 2. Inloggen

Nadere informatie

Scenario: theoretisch blok (voorbeeldscenario / blauwdruk van een leerpraktijk)

Scenario: theoretisch blok (voorbeeldscenario / blauwdruk van een leerpraktijk) Christine Prast, onderwijskundige Scenario: theoretisch blok (voorbeeldscenario / blauwdruk van een leerpraktijk) Vooraf Onderwijskundig kader waarbinnen herontwerp plaatsvond Uitgangspunt bij het hier

Nadere informatie

Handleiding Coördinator

Handleiding Coördinator Handleiding Coördinator 03-12-2009 Versie 1.1 http://www.scriptiedossier.nl/doc/scriptiedossier-handleiding-coordinator.pdf 1. Inleiding... 1 2. Inloggen... 1 3. Duur van de sessie... 2 4. opties submenu...

Nadere informatie

Best practices in academische vaardigheden bij bèta-bacheloropleidingen

Best practices in academische vaardigheden bij bèta-bacheloropleidingen Robert van Wijk & Esther Vleugel vaardigheden bij bèta-bacheloropleidingen Workshop op de ICAB conferentie 2015 Programma Achtergrond van ons academisch vaardigheden onderwijs Onze ervaringen en lessen

Nadere informatie

Bijlage 5 Interviewformulier studieadviseurs

Bijlage 5 Interviewformulier studieadviseurs Bijlage 5 Interviewformulier studieadviseurs Studentnummer: Naam aanmelder: Stap 1. Welkom heten en uitleggen wat het onderzoek inhoudt (Tijd: 5 minuten) Landelijk en bij de FEM is er sprake van een hoge

Nadere informatie

Goedkeuringsdatum : Documenteigenaar : Herzieningsdatum : Herkomst / auteur : 1/16

Goedkeuringsdatum : Documenteigenaar : Herzieningsdatum : Herkomst / auteur : 1/16 Goedkeuringsdatum : Documenteigenaar : Herzieningsdatum : Herkomst / auteur : 1/16 Werken met Online behandeling Soort document : Instructie Bestemd voor : POH-GGZ Versienummer : 1.0 1. Inleiding In deze

Nadere informatie

Online herhalingscursus Security Awareness

Online herhalingscursus Security Awareness Handleiding Online herhalingscursus Security Awareness Maak uw keuze in onderstaand schema. U kun hierna op de pagina inhoud het betreffende hoofdstuk aanklikken. Inhoud 1. Inloggen met registratiecode

Nadere informatie

Introductie van de pilot. Waarom deze pilot? Wat is het belangrijkste doel van de pilot? Wat is de positie binnen de eigen organisatie?

Introductie van de pilot. Waarom deze pilot? Wat is het belangrijkste doel van de pilot? Wat is de positie binnen de eigen organisatie? Introductie van de pilot. Waarom deze pilot? Bij de Fontys PABO Eindhoven krijgen studenten nu van verschillende docenten en studieloopbaanbegeleiders (SLB) uitleg bij onderwerpen die relevant zijn voor

Nadere informatie

Enquête over beleid en praktijk van instructies in Informatievaardigheden in Nederlandse universiteiten

Enquête over beleid en praktijk van instructies in Informatievaardigheden in Nederlandse universiteiten Enquête over beleid en praktijk van instructies in Informatievaardigheden in Nederlandse universiteiten Subgroep Informatievaardigheden van de UKB werkgroep Learning Spaces Anneke Dirkx (UL) Marjolein

Nadere informatie

Docentenhandleiding Voedingscentrum Meer dan lekker in de horeca

Docentenhandleiding Voedingscentrum Meer dan lekker in de horeca Docentenhandleiding Voedingscentrum Meer dan lekker in de horeca Spring Instituut Heelsumseweg 50 6721 GT Bennekom Telefoon: 0318-493133 Fax: 0318-493139 www.springinstituut.nl Helpdesk online module:

Nadere informatie

Het ISD is voortdurend in ontwikkeling. Er zullen regelmatig uitbreidingen en/of wijzigingen zijn in de keuzemenu s.

Het ISD is voortdurend in ontwikkeling. Er zullen regelmatig uitbreidingen en/of wijzigingen zijn in de keuzemenu s. 1. Het Internet Schooldossier (ISD) Het Internet Schooldossier (ISD) is een beveiligde website van de Inspectie van het Onderwijs waarlangs de onderwijsinstellingen gegevens met de Inspectie kunnen uitwisselen.

Nadere informatie

Communicatie onderzoek Team haarverzorging

Communicatie onderzoek Team haarverzorging Communicatie onderzoek Team haarverzorging Introductiebrief behorende bij de enquête over de interne communicatie Beste collega s, Gedurende het schooljaar doen wij ons uiterste best om de taken te vervullen

Nadere informatie

Evaluatierapport Project Ontwerpen van een Werktuig en Module 1

Evaluatierapport Project Ontwerpen van een Werktuig en Module 1 Evaluatierapport Project Ontwerpen van een Werktuig en Module 1 201300028 Ir. W. De Kogel-Polak 100% geslaagd na eerste poging De evaluatiecommissie heeft Project Ontwerpen van een Werktuig en Module 1

Nadere informatie

Snippets met uitgebreid bordgebruik

Snippets met uitgebreid bordgebruik Pilot 5: Snippets met uitgebreid bordgebruik Pilot Naam Snippets met uitgebreid bordgebruik Instelling UU-Natuur- en sterrenkunde Vak naam Speciale relativiteitstheorie (niveau 1) Studenten Aantal 150

Nadere informatie

Online herhalingscursus Security Awareness

Online herhalingscursus Security Awareness Handleiding Online herhalingscursus Security Awareness Inzage voor BAL/personeelszaken Inhoud 1. Inloggen... 1 2. Per medewerker gegevens bekijken en certificaten printen... 2 3. Rapportages... 4 4. Omschrijving

Nadere informatie

Enquête stichting Parentes Zoetermeer

Enquête stichting Parentes Zoetermeer Enquête stichting Parentes Zoetermeer In de afgelopen weken hebt u de mogelijkheid gehad om d.m.v. onze enquête uw stem te laten horen over diverse punten die spelen binnen onze stichting Parentes. In

Nadere informatie

Peerwise/Docentenhandleiding Activerend leren door studenten toetsvragen te laten ontwikkelen

Peerwise/Docentenhandleiding Activerend leren door studenten toetsvragen te laten ontwikkelen Peerwise/Docentenhandleiding Activerend leren door studenten toetsvragen te laten ontwikkelen Inleiding In deze docentenhandleiding wordt uitgelegd wat Peerwise is, hoe je een account en een cursus aanmaakt,

Nadere informatie

Evaluatierapport Module 8 Mechatronica

Evaluatierapport Module 8 Mechatronica Evaluatierapport Module 8 Mechatronica 201500322 dr. ir. J. van Dijk Disclaimer Samenvatting Voor de samenvattingen per moduleonderdeel in dit rapport geldt het volgende: De samenvattingen bevatten de

Nadere informatie

Evaluatie Jaarplan 2014

Evaluatie Jaarplan 2014 Evaluatie Jaarplan 2014 1. Inleiding Aan het jaarplan 2014 is dankzij de inzet van velen; mentoren, coördinatoren op een goede manier invulling gegeven. Hieronder de bereikte resultaten. 2. Doelen De volgende

Nadere informatie

Wageningen University (WUR) Korte beschrijving van instelling: Aantal Pilots: 3 Contact persoon: Joke Marinissen

Wageningen University (WUR) Korte beschrijving van instelling: Aantal Pilots: 3 Contact persoon: Joke Marinissen Wageningen University (WUR) Korte beschrijving van instelling: Aantal Pilots: 3 Contact persoon: Joke Marinissen Pilot 1: Tagging Pilot Naam Instelling Vak naam Studenten Aantal ronde 1: 83, ronde 2: 50

Nadere informatie

HANDLEIDING TOOLS4EVER ISUPPORT ONLINE WEBOMGEVING

HANDLEIDING TOOLS4EVER ISUPPORT ONLINE WEBOMGEVING HANDLEIDING TOOLS4EVER ISUPPORT ONLINE WEBOMGEVING Inhoudsopgave 1. Belangrijkste spelregels... 3 2. Contact met tools4ever international support... 4 isupport webomgeving... 4 Eerste maal inloggen...

Nadere informatie

11 e druk september 2016 Heutink ICT

11 e druk september 2016 Heutink ICT Netwijs Leeromgeving Gebruikershandleiding voor deelnemers 11 e druk september 2016 Heutink ICT Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. In- en uitloggen... 4 1.1. Wachtwoord aanpassen... 4 2. Het Startscherm (Home-pagina)...

Nadere informatie

Handleiding bij het opstellen van een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP)

Handleiding bij het opstellen van een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) Handleiding bij het opstellen van een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) In de voorbereiding op het Pop gesprek stelt de medewerker een persoonlijk ontwikkelingsplan op. Hierbij maakt de medewerker gebruik

Nadere informatie

Learning Management Systeem (LMS) Bedrijfsopleidingen

Learning Management Systeem (LMS) Bedrijfsopleidingen Learning Management Systeem (LMS) Bedrijfsopleidingen DOCENTEN HANDLEIDING Oktober 2009 E-mail: bedrijfsopleidingen@lumc.nl 2009 Alle rechten voorbehouden LUMC-Bedrijfsopleidingen Behoudens de in of krachtens

Nadere informatie

Scholingsaanbod najaar 2013. voor actieve vrijwilligers van ANBO

Scholingsaanbod najaar 2013. voor actieve vrijwilligers van ANBO Scholingsaanbod najaar 2013 voor actieve vrijwilligers van ANBO Inhoudsopgave 1. Voorwoord... 3 2.... 4 3. Aanbod... 5 3.1 Workshop Webmaster... 5 3.2 Workshop Beleidsbeïnvloeding Wmo... 6 3.3 Workshop

Nadere informatie

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden Verslag Studenten Evaluatie Videoproject Door Tonny Mulder, a.b.mulder@uva.nl, 26 sept 213 De studenten van de opleidingen Biologie, Biomedische Wetenschappen en Psychobiologie krijgen in het 1 ste jaar

Nadere informatie

Leerlingenhandleiding Beginnen met FlexBase

Leerlingenhandleiding Beginnen met FlexBase Leerlingenhandleiding Beginnen met FlexBase FlexBase is het leermiddelenarrangement voor het bakkersonderwijs in Nederland, waarbij zowel papieren als digitale leermiddelen worden gebruikt. Deze handleiding

Nadere informatie

Evaluatie SamenOud training Anders denken, anders doen Casemanagement

Evaluatie SamenOud training Anders denken, anders doen Casemanagement Evaluatie SamenOud training Anders denken, anders doen Casemanagement Deelprogramma voor wijkverpleegkundigen en ouderenadviseurs die opgeleid worden tot casemanager SamenOud R. Brans April 2013 Inhoud

Nadere informatie

Evaluatierapport Module Ontwerp en Productie

Evaluatierapport Module Ontwerp en Productie Evaluatierapport Module 201600100 Ontwerp en Productie 201600100 ir. W. de Kogel -Polak Disclaimer Samenvatting Voor de samenvattingen per moduleonderdeel in dit rapport geldt het volgende: De samenvattingen

Nadere informatie

Eva Trajectbegeleiding

Eva Trajectbegeleiding RAPPORT CLIËNTAUDIT 2012 / 2013 BLIK op WERK KEURMERK 1 Inhoudsopgave 2 Bevindingen 2.1 Algemeen 2.2 Voortraject inzicht in aanpak 2.3 Uitvoering 2.4 Begeleiding 2.5 Afronding 2.6 Communicatie en bereikbaarheid

Nadere informatie

Intake individueel traject Basiskwalificatie onderwijs (BKO)

Intake individueel traject Basiskwalificatie onderwijs (BKO) Intake individueel traject Basiskwalificatie onderwijs (BKO) Dit document begint met een beschrijving van de procedure van het individuele traject gericht op het behalen van de Basiskwalificatie onderwijs

Nadere informatie

Handleiding Osiris Student

Handleiding Osiris Student Handleiding Osiris Student OSIRIS Student...2 Inleiding...2 Naar OSIRIS Student...4 Inschrijven voor cursussen...6 Inschrijfperiodes...7 Andere functies...8 Personalia...8 Begeleider...8 Uitschrijven...8

Nadere informatie

HANDLEIDING AAN DE SLAG MET 50 CLUB

HANDLEIDING AAN DE SLAG MET 50 CLUB HANDLEIDING AAN DE SLAG MET 50 CLUB Introductie Welkom bij 50 Club! Leuk dat we u als nieuw lid mogen verwelkomen. In deze handleiding vindt u alle informatie die u nodig hebt om uw profiel in 50 Club

Nadere informatie

Werken met youlearn Open Universiteit

Werken met youlearn Open Universiteit Handleiding voor studenten Werken met youlearn Open Universiteit www.ou.nl Inhoud Gegevens aanpassen 3 Mededelingen van youlearn ontvangen 4 Mijn dashboard 5 Menu 5 Portfolio en gebruikersprofiel 6 Tegels

Nadere informatie

Handleiding website SVNL voor evenementenverkeersregelaars

Handleiding website SVNL voor evenementenverkeersregelaars Handleiding website SVNL voor evenementenverkeersregelaars Met deze handleiding maken wij u graag wegwijs op de website van Stichting Verkeersregelaars Nederland (SVNL). U vindt hier stap voor stap uitleg

Nadere informatie

Aan: College van Bestuur Van: Lijst Calimero Dagtekening: 29 oktober 2014 Betreft: Notitie Student-assistenten. Inhoudsopgave

Aan: College van Bestuur Van: Lijst Calimero Dagtekening: 29 oktober 2014 Betreft: Notitie Student-assistenten. Inhoudsopgave Adresgegevens Oude Kijk in t Jatstraat 39 9712 EB GRONINGEN E: contact@lijstcalimero.nl I: www.lijstcalimero.nl KvK Groningen 50004271 ING Bank NV 5061564 Aan: College van Bestuur Van: Lijst Calimero Dagtekening:

Nadere informatie

Inleiding. Start met proefabonnement. acadin 1

Inleiding. Start met proefabonnement. acadin 1 Inleiding Acadin is een leeromgeving met veel faciliteiten en een grote hoeveel leeractiviteiten. Het succevol implementeren ervan, vraagt om doordachte keuzes. Voor u ligt de opzet van een plan van aanpak

Nadere informatie

Handleiding Docenten/Begeleiders

Handleiding Docenten/Begeleiders Handleiding Docenten/Begeleiders In dit document vindt u een aantal handige tips en wetenswaardigheden die van pas kunnen komen wanneer u het invullen van de JOB-monitor klassikaal begeleidt. 1. Algemene

Nadere informatie

Gezondheid, Welzijn & Technologie

Gezondheid, Welzijn & Technologie Kenniscentrum Gezondheid, Welzijn & Technologie Wmo werkplaats Twente, fase 2 Praktijk 2: Bundeling van diensten op het gebied van welzijn, informele zorg en formele zorg Toegang tot de Wmo Evaluatierapport

Nadere informatie

Instructie aanmelden/inloggen.

Instructie aanmelden/inloggen. Instructie aanmelden/inloggen. Via de website is het mogelijk om je aan te melden voor een cursus van Scholing dichtbij. Voor cursisten die eerder hebben deelgenomen aan een cursus is het eenvoudig om

Nadere informatie

Evaluatierapport Inleiding Technologisch Onderzoek

Evaluatierapport Inleiding Technologisch Onderzoek Evaluatierapport Inleiding Technologisch Onderzoek 191155210 drs. E.M. Gommer 100% geslaagd na eerste poging De evaluatiecommissie heeft het vak Inleiding Technologisch Onderzoek via een e-mailenquête

Nadere informatie

Gebruikershandleiding. e-kracht is ontwikkeld door:

Gebruikershandleiding. e-kracht is ontwikkeld door: Gebruikershandleiding e-kracht is ontwikkeld door: Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Het e-kracht account...4 2.1 Contacten toevoegen... 6 2.2 Een dagboek bijhouden... 7 2.3 Links beheren... 8 2.4 Een fotoalbum

Nadere informatie

Verzamelen gegevens: december 2013

Verzamelen gegevens: december 2013 Verzamelen gegevens: december 2013 Interpretatie gegevens: april/mei 2014 Organisatiebeschrijving Inzowijs richt zich op de begeleiding van kinderen en jongeren in de leeftijd van 2 t/m 23 jaar. De problematiek

Nadere informatie

Management summary - Flitspeiling: Week van passend onderwijs

Management summary - Flitspeiling: Week van passend onderwijs Management summary - Flitspeiling: Week van passend onderwijs Van 24 t/m 28 maart vond de Week van Passend Onderwijs plaats. De Week is een initiatief van het ministerie van OCW en 22 onderwijsorganisaties,

Nadere informatie

Overzicht cursussen Informatievaardigheid Universitaire Bibliotheken Leiden Collegejaar 2013-2014

Overzicht cursussen Informatievaardigheid Universitaire Bibliotheken Leiden Collegejaar 2013-2014 Overzicht cursussen Informatievaardigheid Universitaire Bibliotheken Leiden Collegejaar 2013-2014 Deze brochure geeft een overzicht van de cursussen op het gebied van informatievaardigheid die worden aangeboden

Nadere informatie

HANDLEIDING Leren in een digitale leeromgeving

HANDLEIDING Leren in een digitale leeromgeving HANDLEIDING Leren in een digitale leeromgeving Hoofdstuk 1 Klaar voor de start Hoe kan ik leren? mijn.capabel.nl - blz 1 van 10 Capabel Onderwijs Groep, 2014 Inhoud Inhoud... 2 1 Inleiding... 3 2 Inloggen

Nadere informatie

'RNHRV6WXGHQWHQKDQGOHLGLQJ

'RNHRV6WXGHQWHQKDQGOHLGLQJ 'RNHRV6WXGHQWHQKDQGOHLGLQJ '2.(26678'(17(1+$1'/(,',1*,QOHLGLQJ,QORJJHQ 'RNHRVPHQXEDON Mijn Profiel 4 Mijn Agenda 4 &XUVXVRYHU]LFKW &XUVXVVWDUWSDJLQD Agenda 8 Ad valvas 8 Documenten 8 Links 9 Forums 9 Oefeningen

Nadere informatie

U I T S P R A A K

U I T S P R A A K U I T S P R A A K 1 7-1 5 6 Rapenburg 70 Postbus 9500 2300 RA Leiden T 071 527 81 18 van het College van beroep van de Universiteit Leiden inzake het beroep van [naam] appellant tegen de Examencommissie

Nadere informatie

Conclusies en aanbevelingen Tevredenheidsonderzoek 2016

Conclusies en aanbevelingen Tevredenheidsonderzoek 2016 Conclusies en aanbevelingen Tevredenheidsonderzoek 2016 Op de eerste plaats kunnen we concluderen dat ouders/verzorgers tevreden zijn. Deze tevredenheid komt op elk onderdeel goed tot sterk terug. Er zijn

Nadere informatie

Plan van Aanpak. Servicepunt Vrijwilligerswerk Hengelo. Onderdeel. Maatschappelijke Stage

Plan van Aanpak. Servicepunt Vrijwilligerswerk Hengelo. Onderdeel. Maatschappelijke Stage Plan van Aanpak Servicepunt Vrijwilligerswerk Hengelo Onderdeel Maatschappelijke Stage 2012 Concept 0.2 Inhoud Deel I Kaders 1. Inleiding 2. Doelgroep 3. Doelstelling 4. Kerntaken 4.1 Makelen en verbinden

Nadere informatie

Handleiding website SVNL voor evenementenverkeersregelaars

Handleiding website SVNL voor evenementenverkeersregelaars Handleiding website SVNL voor evenementenverkeersregelaars Met deze handleiding maken wij u graag wegwijs op de website van Stichting Verkeersregelaars Nederland (SVNL). U vindt hier stap voor stap uitleg

Nadere informatie

Learning Management Systeem (LMS) Bedrijfsopleidingen

Learning Management Systeem (LMS) Bedrijfsopleidingen Learning Management Systeem (LMS) Bedrijfsopleidingen CURSISTEN HANDLEIDING November 2009 E-mail: bedrijfsopleidingen@lumc.nl 2009 Alle rechten voorbehouden LUMC-Bedrijfsopleidingen Behoudens de in of

Nadere informatie

Nieuwsbrief December 2018

Nieuwsbrief December 2018 Nieuwsbrief December 2018 Inhoudsopgave 2018 Ook in het afgelopen jaar hebben we weer gemerkt dat het samen opleiden van leerkrachten basisonderwijs ons steeds weer voor nieuwe uitdagingen plaatst. En

Nadere informatie

Klantenpanel RVO.nl Resultaten peiling 42: Berichtenbox Februari 2017

Klantenpanel RVO.nl Resultaten peiling 42: Berichtenbox Februari 2017 Klantenpanel RVO.nl Resultaten peiling 42: Berichtenbox Februari 2017 1. Inleiding 1.1 Aanleiding Deze notitie beschrijft de resultaten van de pilot over het gebruik van de Berichtenbox. In december 2016

Nadere informatie

Trajectplanner BPV Praktijkopleider stagebedrijf. Doel Uitleg van de schermen en mogelijkheden van de BPV Praktijkopleider stagebedrijf binnen TP.

Trajectplanner BPV Praktijkopleider stagebedrijf. Doel Uitleg van de schermen en mogelijkheden van de BPV Praktijkopleider stagebedrijf binnen TP. Beschrijving Trajectplanner: BPV Praktijkopleider stagebedrijf Doel Uitleg van de schermen en mogelijkheden van de BPV Praktijkopleider stagebedrijf binnen TP. Voorwaarden De gebruiker heeft een rol als

Nadere informatie

HANDLEIDING. Emjee ICT diensten Ticketsysteem

HANDLEIDING. Emjee ICT diensten Ticketsysteem HANDLEIDING Emjee ICT diensten Ticketsysteem Inhoud Snel aan de slag... 3 Wachtwoord opvragen... 3 Inloggen... 4 Ticket aanmaken... 4 Schermopbouw... 4 Inleiding... 5 Ticket maken of bellen?... 5 Inloggen...

Nadere informatie

BKO-vragenlijst Individueel traject

BKO-vragenlijst Individueel traject BKO-vragenlijst Individueel traject Naam : Faculteit : E-mailadres : Telefoonnummer : Datum : Deze vragenlijst is bedoeld om inzicht te krijgen in uw onderwijswerkzaamheden. De onderwerpen die aan bod

Nadere informatie

Toetsen in Blackboard

Toetsen in Blackboard Toetsen in Blackboard Met de tool Test kun je toetsvragen maken en afnemen. In dit document wordt uitgelegd 1. Hoe een toets gemaakt kan worden. 2. Hoe een toets bewerkt kan worden. 3. Hoe een toets beschikbaar

Nadere informatie

10 e druk januari 2016 Heutink ICT

10 e druk januari 2016 Heutink ICT Netwijs Leeromgeving Gebruikershandleiding voor deelnemers 10 e druk januari 2016 Heutink ICT Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. In- en uitloggen... 4 1.1. Wachtwoord aanpassen... 4 2. Het Startscherm (Home-pagina)...

Nadere informatie

Aanmelden via MijnHOVO hoe werkt het?

Aanmelden via MijnHOVO hoe werkt het? Aanmelden via MijnHOVO hoe werkt het? Aanmelden voor een programma werkt in MijnHOVO anders dan voorheen. Als u zich wilt aanmelden, doorloopt u een proces. Bij iedere stap zal gevraagd worden gegevens

Nadere informatie

Studentenhandleiding Studentenpagina STUDENTENPAGINA HANDLEIDING VOOR STUDENTEN. Handleiding Studentenpagina 1

Studentenhandleiding Studentenpagina STUDENTENPAGINA HANDLEIDING VOOR STUDENTEN. Handleiding Studentenpagina 1 Studentenhandleiding Studentenpagina STUDENTENPAGINA HANDLEIDING VOOR STUDENTEN Handleiding Studentenpagina 1 Inhoud van de handleiding Inhoud van de handleiding... 2 1. Inleiding... 3 2. Inloggen op de

Nadere informatie

Programmaboekje. Computercursussen Presentaties Workshops Vragenuurtjes Privéles. Leren in een rustig tempo. Voorjaar 2019

Programmaboekje. Computercursussen Presentaties Workshops Vragenuurtjes Privéles. Leren in een rustig tempo. Voorjaar 2019 Programmaboekje Voorjaar 2019 Computercursussen Presentaties Workshops Vragenuurtjes Privéles Vóór 50 + (en jonger) en dóór 50 + Leren in een rustig tempo SeniorWeb Veldhoven is een stichting met als doelstelling

Nadere informatie

Evaluatie Online Doorstroomdossier (regio Eem)

Evaluatie Online Doorstroomdossier (regio Eem) Evaluatie Online Doorstroomdossier (regio Eem) 13-09-2012 1. Voorwoord In het najaar van 2011 is begonnen met de implementatie van het online doorstroomdossier. Het al eerder ontwikkelde pdf was de basis

Nadere informatie

De do s en don ts. van implementatie

De do s en don ts. van implementatie GEMIVA-SVG GROEP De do s en don ts van implementatie 27-11-2012 Door Judith Zadoks, projectleider vanuit Zadoks advies Kerngegevens Gemiva-SVG Groep Werkgebied Zuid-Holland VG, LG, NAH 4.500 cliënten 1.235

Nadere informatie

Draaiboek opleidingsaanbod

Draaiboek opleidingsaanbod Draaiboek opleidingsaanbod Afspraken met de medezeggenschap rondom wijzigingen van het opleidingsaanbod op de UvA CSR 12-13 CSR 13-14 Ishtu Hageman en Sophia Zeeff Anne Louise Schotel en Bart Mulders Laatst

Nadere informatie