NHG Standaard Diabetes Mellitus 2
|
|
- Albert Vink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Disclosure belangen spreker : Kees van der Made (apotheker te IJmuiden) NHG Standaard Diabetes Mellitus 2 Farmacotherapie (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring DOKH bijeenkomst Zie hieronder Geen Sanofi aventis MSN Glaxo SmithKline NovoNordisk Wijzigingen nieuwe standaard tov standaard 2006 Streefwaarden HbA1c zijn aangepast; deze waarden worden beïnvloed door: Intensiteit van de diabetische behandeling Leeftijd van de patiënt Diabetes duur HbA1c streefwaarden ouderen in het algemeen hoger Zorg meer geïndividualiseerd Meer aandacht voor co morbiditeit Zwangerschapsdiabetes gedurende 5 jaar jaarlijks nuchter glucose farmacotherapie Farmacotherapie tov standaard 2006 Voorkeur voor Gliclazide als Sulfonylureumderivaat Geen veranderingen noodzakelijk in bestaand farmacotherapeutisch beleid (t.a.v. andere SUD s dan gliclazide) Verdere plaatsbepaling nieuwe glucose verlagende middelen Doel van de behandeling van DM 2 Voorkomen en behandelen van klachten en complicaties zoals: 1. (toename van) Hart- en vaatziekten 2. Chronische nier schade 3. Retino- en neuropathie Dit leidt tot verbetering van de kwaliteit van leven Aandachtspunten bij de behandeling DM 2 Educatie en leefstijladviezen (stoppen met roken, goede voeding, gewichtsbeheersing, bewegen) Streef naar goede glykemische instelling; voorkom hypoglykemieen Naast metformine, SUD en insuline zeer beperkte plaats voor andere medicamenten Start met metformine en continueer dit in alle vervolgstappen Goede regulatie bloeddruk Statine en Antihypertensivum op basis van NHG standaard Cardiovasculair risicomanagement Zorg bij DM-2 toenemende mate geïndividualiseerd 1
2 Multifactoriële behandeling DM 2 vanwege verhoogd risico Hart-en Vaatziekten Niet alleen afname hyperglykemie (vermindering micro vasculaire complicaties en mogelijk macro vasculaire complicaties) Ook aanpak andere cardiovasculaire risicofactoren Roken, hypertensie en dyslipedemie Verbetering van gewicht en leefstijlfactoren (voeding en bewegen) Bescherming nieren, zowel verminderde nierfunctie, als albuminurie verhoogt het risico op cardiovasculaire morbiditeit, eindstadium nierfalen en. Verminderde nierfunctie heeft invloed op keuze medicatie, dosering en heeft invloed op verwijsbeleid Etniciteit en DM2 therapie Mogelijk minder effect leefstijladviezen bij etnische groepen t.o.v. autochtone bevolking Effect farmacotherapie orale DM-2 middelen geen verschillen beschreven. Wel verschil in risico s op diabetes en bij de behandeling in het kader van CVRM Mogelijk verschil in effect van bariatrische chirurgie tussen etnische groepen Voeding en DM2 Vaccinaties Minder verzadigd vet,suikerhoudende dranken en dranken met hoog gehalte voedingszuren Meer onverzadigd vet en vezelrijke koolhydraten Minder alcohol (max 2 eenheden per dag) Minder zout Geen meerwaarde van voedingssupplementen Omega 3 vetzuren geen meerwaarde Vitamine E geen meerwaarde Zink geen meerwaarde Vanadium geen meerwaarde (wel talrijke publicaties; effect op insulineresistentie? ) Chroom geen meerwaarde aangetoond (deficiëntie zeldzaam; mogelijk invloed op insulineresistentie) Kaneel geen duidelijk effect aangetoond op nuchtere bloedglucose Influenza vaccinatie voorkomt complicaties 56 % reductie van complicaties 54 % reductie van ziekenhuisopnames 58 % sreductie Eerste jaar is de reductie enigszins kleiner dan bij vervolgvaccinaties Comorbiditeit Leeftijd en DM2 Depressie. Komt 2 x vaker voor bij patiënten met DM2. Dit kan leiden tot slechte glykemische regulatie en dus een verhoogd risico op complicaties Cognitieve stoornissen; verminderd geheugen en snelheid waarmee informatie wordt verwerkt, hebben consequenties voor de behandeling van DM2 Kanker ; verhoogde prevalentie bij DM2; echter verbetering glykemische controle heeft geen invloed op risico Tevens > schizofrenie, > seksuele dysfunctie (statinen, ACE remmers, Betablokkers), > infecties Bij kwetsbare ouderen belangrijkste doel voorkomen van hypo- of hyperglykemieen Intensieve glykemische behandeling van ouderen heeft geen zin en verhoogt de kans op hypoglykemieen 2
3 Orale middelen bij DM 2 Metformine Metformine Sulfonylureumderivaten Repaglinide Acarbose DPP-4 remmers GLP-1 analogen Pioglitason SGLT2- remmer (extra glucosurie) Eerste keus Altijd starten met metformine tenzij CI Verlaging en macrovasculaire en diabetesgelateerde eindpunten Remming gluconeogenese in de lever Mogelijk verbetering insulinegevoeligheid Lichte daling LDL en totaal cholesterol Effectiviteit hoog ; lage kosten Geen hypo; geen gewichtstoename Bijwerkingen Metformine Contraindicaties Metformine Gastroinstestinale klachten 5% verdraagt niet een tablet metformine 15% - 20% verdraagt niet de maximale dosering (3 g) Melkzuuracidose (ernstig) Geen verhoogd risico indien rekening gehouden met CI (nier- en leverinsufficientie, hypoxie bij HVZ, slechte voedingstoestand, fors alcoholgebruik 0,84 / patientjaren bij metformine 0,9 / patientjaren bij niet metformine Metformine verlaagt mogelijk het risico op (sterfte door) kanker Nier- en leverinsufficientie Nierfunctie; volgende dia Leverfunctie CI ASAT of ALAT hoger dan 2,5 x bovengrens van de normaalwaarden Hypoxie bij HVZ Slechte voedingstoestand, fors alcohol gebruik, stress situaties (operatie of trauma). Bij 85 ml whisky al verhoging lactaat spiegels (wel ander biguanide); algemeen 1-2 alcohol consumpties per dag geen probleem Iv toediening van rontgencontrastvloeistof (jodiumbevattend). Dubieus (onvoldoende onderbouwing),zeker indien de CI (nierfunctie) goed wordt aangehouden. Jodiumbevattende middelen kunnen contrastnefropathie veroorzaken en dus melkzuuracidose. Advies: bij nierfunctie <60 ml/min staken metformine 48 uur voor tot 48 uur na procedure. Nierfunctie en Metformine Interacties Metformine Creatinineklaring < 30 ml/min/1,73m2 is CI Creatinineklaring ml/min/1,73m2 Voorzichtigheid bij comedicatie en intercurrente ziekten Staken metformine bij braken,diarree,dreigende dehydratie (intercurrente ziekten) Dosering: aanvankelijk 500 mg 2 dd ; vervolgens dosering geleidelijk verhogen tot standaarddosering Ritonavir (HIV-middel) remt metabolisme metformine Mogelijk versterken ACE-remmers de hypoglykemische werking van metformine Interactie met coumarines (verminderde antistolling); mechanisme onduidelijk en beperkte gegevens beschikbaar 3
4 Sulfonylureumderivaten Bijwerkingen sulfonylureumderivaten Tweede plaats in stappenplan NHG Stimuleren de insulinesecretie (via ATP sensitieve K- kanalen ook in gladspierweefsel vaten en in myocardweefsel; dit kan leiden tot cardiovasculaire nadelige effecten (gliclazide is selectieve remmer!) Effectiviteit hoog Gewichtstoename van 2 kg tov metformine (10 jaar follow up) Hard eindpunt voor microvasculaire complicaties Gewichttoename van 2 kg tov metformine (10 jaar follow up) Hypoglykemieen (wel verschillen tussen de SUD s) Oudere patient Verminderde nier- of leverfunctie (dosis aanpassing) Verminderde of onregelmatige voedselinname Ongewone lichamelijke belasting Cardiovasculaire nadelige effecten tov metformine (wel verschillen tussen de SUD s) Keuze sulfonylureumderivaten Waarom gliclazide Welke mogelijkheden: Gliclazide (voorkeur) Glibenclamide (niet; > kans hypo s ) Glimipiride (alternatief) Tolbutamide (alternatief) Creatinineklaring > 10 ml/min geen dosis aanpassingen; indien klaring < 10 ml/min geen algemeen advies mogelijk Fabrikant is voorzichtiger, maar voorzichtigheid wordt niet onderbouwd door studies Gliclazide even effectief als de andere SUD s Gliclazide geeft minder hypoglykemieen dan glimiperide en glibenclamide Vermindert de kans op microvasculaire complicaties Gliclazide is in een aantal studies geassocieerd met lager risico op cardiovasculaire en sterfte door alle oorzaken vergeleken met andere SUD s Geen dosisaanpassing bij verslechterende nierfunctie; tolbutamide zou ook een alternatief zijn echter niet bij fors slechte nierfunctie Interacties SUD s Gliclazide 30 mg en 80 mg Verschillen? Betablokkers maskering tachycardie en trillen als beginstadium hypoglykemie Tijdens hypo kan niet selectieve betablokker ernstige kortdurende hypertensie veroorzaken Betablokkers remmen de door SUD s veroorzaakte insulinesecretie uit het pancreas niet selectieve betablokkers groter probleem dan selectieve betablokkers Ritonavir remt het metabolisme van SUD s Interactie met azoolantimycotica. CYP2C9 remming leidt tot mogelijk hypoglykemie (relevantie onduidelijk) Beide vormen van gliclazide even effectief Tabletten met 30 mg bevatten een kleinere hoeveelheid gliclazide, maar hebben betere kinetische eigenschappen dan de tabletten met 80 mg gliclazide ; hierdoor is een lagere dosering nodig Tabletten met 80 mg Langzame absorptie (80%) C max na 6-24 uur T1/ uur Werking na 4-5 uur en kan 24 uur aanhouden Tabletten met 30 mg Volledige absorptie C max na 6-12 uur T1/ uur Werking 1 dosis houdt 24 uur aan 4
5 Overige Middelen Niet opgenomen in stappenplan Repaglinide Effectivieit hoog ( 11 mmol/mol HbA1c daling) Werkt als SUD (echter kort en snel) Geringe kans op hypo s ;gewichtstoename CI ernstige leverfunctiestoornissen Kosten: goedkoop ; lange termijn veiligheid goed Acarbose Effectiviteit minder hoog ( 8-9 mmol/mol; HbA1c daling) Afbraak tot monosachariden wordt geremd Geen hypo of gewichtstoename ; wel flatulentie (titreren) Kosten: goedkoop ; lange termijn veiligheid goed Vervolg overige middelen DPP-4 remmers Effectiviteit minder Hoog (7-9 mmol/mol HbA1c daling) Remmen afbraak incretine hormonen (GLP-1, GIP) hierdoor verhoging insuline secretie en vermindering glucagon secretie glucose afhankelijk Geringe gewichtstoename, geen hypo s CI leverfunctiestoornis en ernstig hartfalen Kosten: duur ; lange termijn veiligheid onbekend GLP-1 analogen Effectiviteit hoog (11 mmol/mol HbA1c daling) Stimuleren na injectie insuline secretie en verlagen glucagon secretie glucose afhankelijk Afname gewicht,geen hypo s, wel misselijkheid, acute pancreatitis Kosten: Duur ; lange termijn veiligheid onbekend Vervolg overige middelen Algemeen tav Stappenplan Pioglitazon Effectiviteit minder hoog (9-11 mmol/mol HbA1c daling) Verbetert insulinegevoeligheid en verlaagt Triglyceriden- en vetzuurplasmawaarden Gewichtstoename,geen hypo s, wel oedeem, > hartfalen, > blaaskanker, > fractuur CI hartfalen, leveraandoeningen Geen eenduidig bewijs voor effectiviteit bij DM-gerelateerde morbiditeit en Kosten: goedkoop, lange termijn veiligheid slecht SGLT-2 remmer Niet beoordeeld in de NHG standaard Start bij orale DM-2 middelen met een lage dosering Verhoog dosering elke 2 tot 4 weken Ga over tot de volgende stap na het bereiken max dosering of als ophoging door bijwerkingen niet mogelijk is en een glykemische instelling nog onvoldoende is (HbA1c) Indien een van de middelen uit het stappenplan op bezwaren stuit (bijwerkingen, CI s )dan eerst de andere middelen uit het stappenplan inzetten; daarna pas de andere opties toepassen Duotherapie is 11 mmol/mol effectiever in verlaging van HbA1c waarden dan monotherapie Maak vervolgens een keuze op basis van: mate HbA1c daling, hypoglykemieen, gewichtstoename, veiligheid langer termijn en kosten Stappen plan Stap 1 Metformine in lage dosering; verhoging elke 2-4 weken Min 500 mg Max 3000 mg 1-3 dd tijdens of na de maaltijd Stap 2 Voeg SUD toe aan Metformine Voorkeur: gliclazide mga 80 mg min 80 mg - max 240 mg 1-3 dd bij de maaltijd Voorkeur: gliclazide mga 30 mg min 30 mg - max 120 mg 1 dd bij het ontbijt Glimepiride min 1 mg - max 6 mg 1 dd kort voor of tijdens ontbijt Tolbutamide min 500 mg 2000 mg 1-2 dd kort voor of tijdens ontbijt en avondeten Stap 3 Voeg NPH insuline 1 dd toe aan orale DM-2 middelen (bij nachtelijke hypoglykemieen kan worden overgestapt op langwerkend analoog) Metformine Eenmaal daags s morgens : neem vergeten tablet in bij de volgende maaltijd. Wordt dit pas na de avondmaaltijd ontdekt, sla dan de dosis over Tweemaal daags: neem de dosis van de ochtend alsnog bij de lunch. Wordt dit na de lunch ontdekt sla de dosis dan over. Tablet avondmaaltijd neem deze alsnog in met wat voedsel. Driemaal daags: neem de vergeten dosis alsnog in, tenzij het tijd is voor de volgende dosis, sla de dosis dan over 5
6 Gliclazide Eenmaal daags s morgens: neem de vergeten dosis in bij de volgende maaltijd. Wordt het ontdekt na de avondmaaltijd sla de dosis dan over Tweemaal daags: s morgens vergeten dosis bij de lunch. Wordt het ontdekt na de lunch sla de dosis dan over. Vergeten dosis na de avondmaaltijd, sla deze over. Nooit een tablet innemen voor het slapen Driemaal daags: sla vergeten dosis over en hervat normale schema Tolbutamide Eenmaal daags s morgens: neem de dosis bij de eerstvolgende maaltijd. Wordt het pas na de avondmaaltijd ontdekt sla de dosis dan over Tweemaal daags: neem een s morgens vergeten dosis alsnog in bij de lunch. Wordt het ontdekt na de lunch sla deze dosis dan over. Wordt dit ontdekt na de avondmaaltijd dan sla de dosis dan over. Nooit voor het slapen gaan innemen. Glimepiride Vergeten dosis innemen bij de volgende maaltijd Bij ontdekken na de avondmaaltijd, sla deze dosis over Pioglitazon Eenmaal daags: duurt het meer dan 8 uur voor de volgende dosis, neem de dosis alsnog in. Duurt het korter dan 8 uur sla de dosis over DPP-4 remmers Neem de vergeten dosis op een ander tijdstip in op de dag; geen dubbele dosis op een dag Vildagliptine : eenmaal daags zie algemeen DPP-4 remmers. Bij tweemaal daags: duurt het nog meer dan 4 uur voor de volgende dosis neem deze dosis dan alsnog in. Minder dan 4 uur sla de dosis over. GLP-1 analogen Exenatide: Tweemaal daags en al gegeten na ontdekken: sla de injectie over (6 uur tussen twee injecties; nooit dubbele dosis) Exenatide: Eenmaal per week: neem de vergeten injectie alsnog nooit minder dan 24 uur tussen twee injecties Liraglutide: duurt het nog meer dan 12 uur voor de volgende dosis dan; neem de injectie alsnog anders sla de injectie over. Neem nooit een dubbele dosis Acarbose Haal deze dosis niet in. Dit geneesmiddel alleen voor een maaltijd gebruiken. Ook niet extra voor eten. Ook geen dubbele dosis innemen om in te halen. Repaglinide Vergeten dosis niet inhalen. Neem de volgende dosis bij volgende maaltijd. Nooit een dubbele dosis innemen en nooit innemen voor het slapen gaan Algemeen: zie Roken en metabolisme DM-2 middelen Intercurrente ziekten Roken heeft voornamelijk invloed op CYP1a2 Roken heeft geen relevante invloed op het metabolisme van de orale DM-2 middelen Aandoeningen met koorts, braken en diarree interfereren met glucosemetabolisme Vooral bij patiënten met insulinegebruik kan een hypo of hyperglykemie ontstaan en bestaande nierfunctievermindering verergeren Voorkoming van dehydratie wordt extra vochtinname in de vorm van bouillon aanbevolen Insuline niet staken wel aanpassen Dreigende dehydratie wel de metformine staken Dreigende dehydratie en bestaande nierschade diuretica staken en aanpassen (dosering of stoppen) van ACE-remmers en ARB s 6
7 Hypo- en hyperglykemie Conclusie Farmacotherapie Hypoglykemie bloedglucosewaarde lager dan 3,5 mmol/l met de bijpassende klachten/verschijnselen. Vooral bij ouderen extra gevaarlijk Koolhydraat inname van g suiker Bij verlaagd bewustzijn 20 tot 40 ml van een 50% glucoseoplossing iv (na 2-3 min weer bewustzijn) Of indien IV niet mogelijk 1 mg glucagon sc of im (na 15 min weer bewustzijn) Na terugkeer bewustzijn weer koolhydraat rijke voeding Recidieven achterhalen van oorzaak. Langwerkende SUD en insuline s met verlengde werking kunnen na enkele uren weer hypo geven Ramadan gevaar voor hypo- en hyperglykemie Patiënten met ernstige hyperglykemie : opname ziekenhuis Metformine is en blijft de basis voor de behandeling DM- 2 Eerste keuze SUD wordt gliclazide Bij goede glykemische instelling kan SUD uit verleden gehandhaafd blijven Voorlopig vrijwel geen plaats voor nieuwe middelen zoals DDP-4 remmers en GLP-1 analogen 7
Medicatie Stappenplan
In 2018 is er door de NHG een nieuwe standaard Diabetes uitgebracht. In deze standaard is er in stap 3 en 4 van het medicatie stappenplan alternatieve medicatie toegevoegd. De basis van het stappenplan
Nadere informatieWorkshop voor apothekers en huisartsen. (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij
Workshop voor apothekers en huisartsen (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij Diabetes Mellitus type 2 Voorbeeld Programma Maken van de ingangstoets Bespreking leerdoelen l
Nadere informatieBehandeling van diabetes type 2
Behandeling van diabetes type 2 Diabetes type 2 is de meest voorkomende vorm van diabetes: ongeveer negentig procent van de mensen heeft diabetes type 2. Hierbij is vaak sprake van een combinatie van factoren.
Nadere informatieMedicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2)
Medicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2) Marloes Dankers 1 & 2 december 2015 IVM Het instituut dat gespecialiseerd is in het verspreiden van informatie en effectieve oplossingen voor een
Nadere informatieDe nieuwe NHG diabetes-standaard: de patiënt centraal. EADV-regiobijscholing najaar 2013: Diabetes Mellitus & Vrouwen
De nieuwe NHG diabetes-standaard: de patiënt centraal Epidemiologie RIVM rapport april 2013: 800.000 mensen diabetes (1 jan 2011) 87.000 nieuwe patiënten per jaar erbij 90% Type 2 25% niet gediagnosticeerd
Nadere informatieMedicatie, diabetes en verminderde nierfunctie. Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker
Medicatie, diabetes en verminderde nierfunctie Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker Diabetes medicatie en verminderde nierfunctie Kort overzicht Verminderde nierfunctie Metabolisme/eliminatie van
Nadere informatieNascholing Synchroon 23 nov 2017
Nascholing Synchroon 23 nov 2017 Voordat we echt beginnen. Telefoon bij de hand? Ga naar kahoot.it of open de app (indien gedownload) Voer gamepin in Voer nickname in Klaar voor de start! A Een nest grombelbeertjes
Nadere informatieDe nier en de rotonde. Googelen op rotondes in België. Wat gaat er mis bij diabetes? Nieren 10-12-2012. De nieren deel I. Nanno Kleefstra Henk Bilo
De nieren deel I Nanno Kleefstra Henk Bilo De nier en de rotonde Googelen op rotondes in België Wat gaat er mis bij diabetes? Wat gaat er mis bij de rotonde? Nieren 1 Functie & schade Functie & schade
Nadere informatieDiabetes Mellitus type 2 en tabletgebruik. Diabetesteam IJsselland Ziekenhuis
Diabetes Mellitus type 2 en tabletgebruik Diabetesteam IJsselland Ziekenhuis Wat is diabetes type 2? Diabetes type 2 komt veel bij ouderen voor. Vroeger werd deze vorm daarom ook wel ouderdomssuiker genoemd.
Nadere informatieLandelijk Diabetes Congres Diabetes bij ouderen Dr Majon Muller Internist-ouderengeneeskunde
Landelijk Diabetes Congres 2016 Diabetes bij ouderen Dr Majon Muller Internist-ouderengeneeskunde Disclosures (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Nadere informatieNieuwe middelen bij type 2 DM, verandering in diabeteslandschap? Refresh en Update. Jan Tillemans, huisarts Arianne van Bon, internist endocrinoloog
Nieuwe middelen bij type 2 DM, verandering in diabeteslandschap? Refresh en Update Jan Tillemans, huisarts Arianne van Bon, internist endocrinoloog We leven in een wereld van steeds meer informatie en
Nadere informatieDiabetes en ramadan Mohamed Ahdi
Diabetes en ramadan Mohamed Ahdi Slotervaartziekenhuis, Amsterdam Rotterdam, 22 november 2012 Overzicht van de presentatie Achtergrondsinformatie vastenperiode vrijstelling literatuur: glucose regulatie
Nadere informatieBeter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2
Beter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2 Beter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2 De flip-over Beter Leven met
Nadere informatieBehandeling diabetes mellitus bij. gevorderde chronische nierschade
Behandeling diabetes mellitus bij gevorderde chronische nierschade 9 maart 2015 Gabe van Essen, internist-nefroloog HagaZiekenhuis Aris Prins, apotheker Mirjam Timmerman, huisarts en kaderarts diabetes
Nadere informatieDit is een korte beschrijving van de insulinetherapie. Voor uitwerking en verdere informatie zie de bijlage met het volledige protocol.
Insuline protocol Auteur: Kaderhuisarts diabetes Daniel Tavenier Datum: September 2014 Dit is een korte beschrijving van de insulinetherapie. Voor uitwerking en verdere informatie zie de bijlage met het
Nadere informatieDiabetes bij kwetsbare ouderen Dr. ST Houweling, kaderhuisarts. Waar gaat het over? De bejaarde. De ene bejaarde is de andere bejaarde niet...
Diabetes bij kwetsbare ouderen Dr. ST Houweling, kaderhuisarts Waar gaat het over? Kwetsbare bejaarden: zin van goede glucoseregeling, bloeddrukbehandeling lipiden en bijv. funduscontrole 3 De bejaarde
Nadere informatieDe nieuwe NHG DM2 standaard, wat is er veranderd?
De nieuwe NHG DM2 standaard, wat is er veranderd? Alle veranderingen in de nieuwe NHG DM2 standaard zijn aangegeven in rood. Streefwaardes HbA1c : Nu met een ondergrens Leeftijd
Nadere informatieGlucophage 500 bijsluiter 21-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6
Glucophage 500 bijsluiter 21-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6 Glucophage 500, omhulde tabletten 500 mg Lees deze bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. Bewaar deze bijsluiter,
Nadere informatieUpdate NHG standaard Diabetes mellitus type 2
Update NHG standaard Diabetes mellitus type 2 20 en 22 juni 2017 Mw. dr. H. E. Hart, huisarts en kaderhuisarts diabetes Leidsche Rijn Julius Gezondheidscentra Voorzitter DiHAG Stap 1 Metformine Metformine
Nadere informatieGlucophage 850 bijsluiter 12-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6
Glucophage 850 bijsluiter 12-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6 Glucophage 850, omhulde tabletten 850 mg Lees deze bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. Bewaar deze bijsluiter,
Nadere informatieMedicatiewijzer Diabetes mellitus type 2
Medicatiewijzer Diabetes mellitus type 2 Ze vindt hem zo schattig, maar ze weet niet dat m n medicijnen er inzitten Sylvia, 34 jaar Deze medicatiewijzer Diabetes Mellitus is voor mensen met Diabetes Mellitus
Nadere informatieVoor overleg met het Diabetesteam kunt u op werkdagen contact opnemen met: Tussen uur en uur en uur en uur
DIABETES DAGBOEK E I G E N A A R D I A B E T E S D A G B O E K Naam Adres Contactpersoon Telefoon E-mail O V E R L E G Voor overleg met het Diabetesteam kunt u op werkdagen contact opnemen met: Naam huisarts
Nadere informatieBijlage III. Amendementen in relevante rubrieken van de Samenvatting van de Productkenmerken
Bijlage III Amendementen in relevante rubrieken van de Samenvatting van de Productkenmerken Opmerking: Deze amendementen in de relevante rubrieken van de Samenvatting van de Productkenmerken zijn het resultaat
Nadere informatieFarmacotherapie. Farmacokinetiek & -dynamie. Overzicht. Farmacokinetiek: Wat doet het lichaam met het geneesmiddel?
Farmacotherapie Agnes Nicia Farmacokinetiek & -dynamie Farmacokinetiek: Wat doet het lichaam met het geneesmiddel? Farmacodynamie: Wat doet het geneesmiddel met het lichaam? Overzicht Dosis geneesmiddel
Nadere informatieAan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG. Datum 13 maart 2015 GVS rapport 15/04 dulaglutide (Trulicity )
> Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG 0530.2015030019 Zorginstituut Nederland Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus
Nadere informatieDe nieuwe NHG standaard Diabetes Mellitus type 2
De nieuwe NHG standaard Diabetes Mellitus type 2 F. Holleman Belangenverstrengeling Academisch prestige: AMC Adviesraden: sanofi, Eli Lilly Onderzoekssponsoring: MSD Alle (neven)inkomsten afkomstig van
Nadere informatieNieuwe standaard DM Wat is Nieuw??? Alle veranderingen in de nieuwe standaard zijn in het rood aangegeven.
Nieuwe standaard DM2 2018 Wat is Nieuw??? Alle veranderingen in de nieuwe standaard zijn in het rood aangegeven. Streefwaardes HbA1C Streefwaardes HbA1C Nu ook een ondergrens Leeftijd
Nadere informatieBasaal Plus. Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011
Basaal Plus Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011 2 Toetsvragen Bij Insuline Resistentie bestaat er een afname in vrije vetzuur
Nadere informatieRegulatie van DM en hypertensie bij ouderen met chronische nierschade
Regulatie van DM en hypertensie bij ouderen met chronische nierschade Symposium Chronische Nierschade, MCHaaglanden, 29-10-2012 Anneke Boon, diabetesverpleegkundige / POH Eduard Scholten, internist-nefroloog
Nadere informatieOverbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand
Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling Is de NHG-Standaard nog up-to-date? MONITORING VAN ONDERBEHANDELING! Simon Verhoeven en Daniel Tavenier MAAR HOE ZIT HET MET OVERBEHANDELING? Sterfte
Nadere informatieDiabetes mellitus VRAAG OVER UW MEDICIJNEN?? WWW.APOTHEEK.NL
Diabetes mellitus WAT IS DIABETES MELLITUS BEHANDELING: MEDICIJNEN EN DIEET WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VUUR U DOEN ADVIES IN EEN PERSOONLIJK GESPREK INFORMATIE MEDICIJNEN OP RECEPT VRAAG
Nadere informatieOrale anti-diabetica, Wat hiermee te doen als Dvk en Poh. Bela Pagrach Diabetesverpleegkundige eerste en tweede lijn
Orale anti-diabetica, Wat hiermee te doen als Dvk en Poh Bela Pagrach Diabetesverpleegkundige eerste en tweede lijn Agenda Orale anti-diabetica medicatie Voorschrijf gedrag huisartsen Nederland NHG standaard
Nadere informatieBenchmark Diabetes Nellie Jans Marijke Overkamp Jan Tillemans Karin Willemsen (per 1 april a.s.)
Benchmark Diabetes 2015 Uw Nellie Jans Marijke Overkamp Jan Tillemans Karin Willemsen (per 1 april a.s.) Zorgstraat Diabetes benchmarkuitkomsten 2015 DM (ook vergeleken met CVRM) lipiden kort nieuws zorgstraat
Nadere informatieNierfunctieonderzoek bij diabetes. N. Kleefstra & Henk Bilo 15 en 16 december Nieren. Nieren
Nierfunctieonderzoek bij diabetes N. Kleefstra & Henk Bilo 15 en 16 december 2011 Nieren Nieren 1 Functie & schade Nierfunctie : het vermogen om afvalstoffen te klaren (voorbeeld: kreatinine) het vermogen
Nadere informatieDiabetes in verpleeghuis, anders dan thuis? Dr. Martin van Leen Specialist ouderengeneeskunde. Achtergrondinformatie. Diabetes bij ouderen
Disclosure belangen Dr. M.W.F. van Leen Diabetes in verpleeghuis, anders dan thuis? Dr. Martin van Leen Specialist ouderengeneeskunde (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatie(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen
symposium 11/10/14 (On)zin van diabetes behandeling bij ouderen Dr. K. Mortelmans Endocrinologie RZ HHart Leuven Belang Toenemende prevalentie type 2 diabetes Wijzigende levensgewoonte Vergrijzing Meer
Nadere informatieTransmurale werkafspraak GLP-1-receptoragonisten
Transmurale werkafspraak GLP-1-receptoragonisten Inleiding De vierde herziening van de NHG-standaard Diabetes Mellitus type 2 (T2DM) van juli 2018 betreft de paragraaf Bloedglucoseverlagende middelen en
Nadere informatieNierschade. Kernboodschap. Nierfunctiestoornissen en albuminurie. Hart- en vaatziekten. Tijdige behandeling kan dit risico verminderen!
Nierschade April 2013 Leonie Tromp huisarts te Tilburg Kaderarts Hart- en Vaatziekten Kernboodschap Nierfunctiestoornissen en albuminurie Hart- en vaatziekten Tijdige behandeling kan dit risico verminderen!
Nadere informatieChronische Nierschade
Chronische Nierschade Uitingen nieraandoeningen: Verlies van eiwit via de urine, albuminurie Specifieke sedimentsafwijkingen Afname van de glomerulaire filtratiesnelheid Micro-albuminurie: In een willekeurige
Nadere informatieChronische nierschade A. van Tellingen. Smeerolie voor de poli 2015
Chronische nierschade A. van Tellingen Smeerolie voor de poli 2015 Wie dient verwezen te worden? 52-jarige vrouw met diabetische nefropathie: MDRD 62 ml/min/1.73m 2 en albuminurie 28 mg/l? 68-jarige man:
Nadere informatieDIABETES MELLITUS. www.benuapotheek.nl
DIABETES MELLITUS www.benuapotheek.nl DIABETES MELLITUS DIABETES MELLITUS (SUIKERZIEKTE) IS EEN STOFWISSELINGSZIEKTE WAARBIJ ER TE VEEL GLUCOSE IN HET BLOED ZIT. HIERDOOR KUNNEN BLOEDVATEN EN ZENUWWEEFSEL
Nadere informatieDiabeteszorg aan het eind van het leven.geen Standaard. Casuïstiek Nr. 1. Vervolg. Casuïstiek Nr. 2. Vervolg 14-6-2013
Diabeteszorg aan het eind van het leven.geen Standaard Drie patiënten, driemaal onzekerheid 1 2 Casuïstiek Nr. 1 Man, 85 jr, BMI: 28, Duur DM2:15jr Medicatie: 2dd 850 mg metformine HbA1c: 48 mmol/mol (6
Nadere informatieCVRM kwetsbare ouderen. Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io
CVRM kwetsbare ouderen Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieDiabetes en geneesmiddelen
Diabetes en geneesmiddelen Samenvatting van de lezing door Mw. J. de Vlugt en de heer B. Hendrikx, beiden als apotheker verbonden aan de Stichting Gezondheidscentra Eindhoven, op maandag 31 mei 2010 voor
Nadere informatieBehandeling Type 1 diabetes. Diabetes mellitus in vogelvlucht. Nieuwe ontwikkelingen in de. Behandeling van diabetes. Chronische behandeling diabetes
Diabetes mellitus in vogelvlucht Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van Diabetes Aantal diabetespatiënten wereldwijd in 2012 ca. 371 miljoen In 2025: 6% van de wereldbevolking Jaarlijks ca. 72.000
Nadere informatieGlucoseregulatie en hemodialyse
Glucoseregulatie en hemodialyse door Jessica Kranenburg Lid SIG diabetes en nefrologie Inhoud KDOQI richtlijnen Informatie uit Dialyse Document Diabetes Casussen Aanbevelingen Dialyse- en diabetesverpleegkundige
Nadere informatieDiabetes Mellitus. Toen en nu. 30 September 2015 Dr. M.G.A. Baggen Dr. M.P. Brugts
Diabetes Mellitus Toen en nu 30 September 2015 Dr. M.G.A. Baggen Dr. M.P. Brugts 2015 een jaar van Celebrations 2015 een jaar van Celebrations 1965-1980 Behandeling type-1 1 x daags insuline!! (varkens/rund)
Nadere informatieDiabetes mellitus 2. Clara Peters, huisarts Mea de Vent, praktijkondersteuner
1 Diabetes mellitus 2 Clara Peters, huisarts Mea de Vent, praktijkondersteuner 2 Inhoud Epidemiologie Diagnostiek en behandeling in de diabetesketenzorg in Nederland Wat doet de praktijkondersteuner binnen
Nadere informatieNuchter zijn voor operatie, behandeling of onderzoek: TABLETTEN
Inwendige geneeskunde Nuchter zijn voor operatie, behandeling of onderzoek: TABLETTEN www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl INW011TXT / Nuchter
Nadere informatieMetformine HCl Jelfa 1000 mg, filmomhulde tabletten (Version 04)
Metformine HCl Jelfa 1000 mg, filmomhulde tabletten (Version 04) Lees deze bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. Bewaar deze bijsluiter, het kan nodig zijn om
Nadere informatieBeter leven met Diabetes Type 2. Luister naar uw lichaam.nl
Beter leven met Diabetes Type 2 Luister naar uw lichaam.nl Beter leven met diabetes type 2 Diabetes type 2 is een serieuze aandoening. Toch is er goed mee te leven. Maar goed kan altijd beter. Ook als
Nadere informatieDiabetes mellitus type II
1414, v; DM2 Pagina 1 van 13 Consultatiedocument Farmacotherapeutisch Kompas voor registratiehouders Graag reactie voor 31 december 18 van de registratiehouders die volgens de consultatieprocedure kunnen
Nadere informatieDr.Martin van Leen Specialist ouderengeneeskunde. Diabetes behandeling bij (kwetsbare) ouderen NHG versus Verenso. Achtergrondinformatie
Diabetes behandeling bij (kwetsbare) ouderen NHG versus Verenso Dr.Martin van Leen Specialist ouderengeneeskunde (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Nadere informatieDe ouder wordende diabetespatiënt. Allerlei typen ouderen. Getallen in Nederland
De ouder wordende diabetespatiënt Karin Daemen, internist Tergooiziekenhuizen, locatiehilversum Begin vorige eeuw infectieziektes Nu chronische ziektes hart-en vaatziekten kanker COPD diabetes gewrichtsaandoeningen
Nadere informatieDiabetes mellitus. De behandeling van diabetes mellitus
Diabetes mellitus Diabetes mellitus (suikerziekte) is een ziekte van de stofwisseling; hierbij zit er te veel glucose in het bloed Dat kan twee oorzaken hebben: bil type 1 diabetes maakt het lichaam niet
Nadere informatieType 2 diabetes: hoe behandelen als de nieren niet meer zo willen
Type 2 diabetes: hoe behandelen als de nieren niet meer zo willen Bruce H.R. Wolffenbuttel, MD PhD Afd. Endocrinologie & Stofwisselingsziekten UMC www.umcg.net Pathogenese van type 2 diabetes defect insuline
Nadere informatieH.366823.0415. Nuchter voor onderzoek of operatie en Diabetes mellitus type 2 (met gebruik van tabletten)
H.366823.0415 Nuchter voor onderzoek of operatie en Diabetes mellitus type 2 (met gebruik van tabletten) 2 Inleiding U heeft Diabetes mellitus type 2 en gebruikt hiervoor tabletten. Binnenkort heeft u
Nadere informatiehoe bereidt u zich voor op het onderzoek?
hoe bereidt u zich voor op het onderzoek? richtlijnen voor patiënten: met diabetes mellitus (insuline en tabletten) die voor het onderzoek nuchter moeten zijn Waarom deze folder? Deze folder is bestemd
Nadere informatieDiabetesregulatie bij operatie. Anesthesie
Diabetesregulatie bij operatie Anesthesie Inhoudsopgave Inleiding 4 Algemene richtlijnen 5 Wat te doen bij hypoglycemie? 5 Bloedglucose controle 5 Voeding en medicatie na de operatie 5 Vragen 6 Bijlagen
Nadere informatieMultimorbiditeit bij de oudere patiënt. De grijze golf. Man, 80 jaar. Levensverwachting vanaf geboorte mannen vs vrouwen
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Multimorbiditeit bij de oudere patiënt Waar moet ik rekening mee houden en wat kan ik doen? Prof. dr. Marielle Emmelot-Vonk Voor bijeenkomst
Nadere informatieAdvies voor patiënten met diabetes mellitus die worden geopereerd.
Advies voor patiënten met diabetes mellitus die worden geopereerd. Advies voor patiënten met diabetes mellitus die worden geopereerd U heeft diabetes mellitus en wordt geopereerd. U krijgt adviezen om
Nadere informatieOperatieve zorg bij diabetes. Jan Kraak - verpleegkundig specialist diabetes Noordelijke Nascholing De lat ligt Hoog in het Veen 28-05-2015
Operatieve zorg bij diabetes Jan Kraak - verpleegkundig specialist diabetes Noordelijke Nascholing De lat ligt Hoog in het Veen 28-05-2015 Waar wil ik het met u over hebben? en hopelijk u met mij q organisatie
Nadere informatiePaul van den Broek Huisarts / Kaderarts Diabetes Yvette van Kooten - Diabetesverpleegkundige. Samenvatting. Juni 2013
Paul van den Broek Huisarts / Kaderarts Diabetes Yvette van Kooten - Diabetesverpleegkundige Samenvatting Juni 2013 Orale medicatie Metformine 1 e keus (500, 850 en 1000 mg) Gunstig effect op morbiditeit
Nadere informatieDiabetes, uitgiftebegeleiding
Diabetes, uitgiftebegeleiding Samenvatting 1/6 Diabetes is een aandoening waarbij veel verschillende zorgverleners betrokken zijn: apotheek, huisarts, praktijkondersteuner, fysiotherapeut, diëtist, podotherapeut,
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Zelfregulatie bij intensieve therapie
Zelfregulatie bij intensieve therapie ZELFREGULATIE BIJ INTENSIEVE THERAPIE INLEIDING Deze folder geeft u algemene richtlijnen over zelfregulatie bij intensieve insulinetherapie. Zelfregulatie is het zelfstandig
Nadere informatieWorkshop chronische nierschade. Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra
Workshop chronische nierschade Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra Mevr. Muis 73 jaar Voorgeschiedenis: diabetes mellitus type 2 hartfalen regelmatig urineweginfecties, 2x pyelonefritis aspecifieke
Nadere informatieTolbutamide 500 mg, tablets RVG BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE PATIËNT. Tolbutamide Apotex 500 mg, tabletten
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE PATIËNT Tolbutamide Apotex 500 mg, tabletten Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar
Nadere informatieDiagnose- en streefwaarden en behandelschema s diabetes mellitus
Diagnose- en streefwaarden en behandelschema s diabetes mellitus Diagnose- en streefwaarden diabetes mellitus De diagnosen gestoorde glucose en diabetes mellitus worden gesteld aan de hand van afwijkende
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Kind met diabetes en intensieve therapie. Algemene informatie voor kind en ouders
Kind met diabetes en intensieve therapie Algemene informatie voor kind en ouders KIND MET DIABETES EN INTENSIEVE THERAPIE ALGEMENE INFORMATIE VOOR KIND EN OUDERS INLEIDING Je bent voor de behandeling van
Nadere informatieAan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ s GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ s GRAVENHAGE 2731.2013089824 Zorginstituut Nederland Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen
Nadere informatieHoe bereidt u zich voor op het onderzoek?
Hoe bereidt u zich voor op het onderzoek? richtlijnen voor patiënten: met diabetes mellitus (INSULINE EN TABLETTEN) die voor het onderzoek EEN LAXEERSCHEMA volgen en NUCHTER moeten zijn Waarom deze folder?
Nadere informatieMw A, 57 jaar. Beleid bij ingrepen. Mw A, 57 jaar. Mw A, 57 jaar. Mw A, 57 jaar. Mw A, 57 jaar
Mw A, 57 jaar Beleid bij ingrepen Henk Bilo Opfrisdagen Langerhans 10 en 11 december 2009 Langere tijd buikpijnen, geen gewichtsverlies Onregelmatig ontlastingspatroon, dysurie, pollakisurie. Sediment
Nadere informatieDiabeteszorg in de verpleeghuispraktijk
Diabeteszorg in de verpleeghuispraktijk En de rol van de praktijkverpleegkundige Henk de Jong, specialist ouderengeneeskunde Agaath Bruin, praktijkverpleegkundige Diabeteszorg bij kwetsbare ouderen: Bron:
Nadere informatie28-10-2010. Leefregels en voorlichting bij chronische nierschade. Welkom bij workshop 3 leefregels en voorlichting bij chronische nierschade
Welkom bij workshop 3 leefregels en voorlichting bij chronische nierschade Kathy Schoenmakers, nursepractitioner Hagaziekenhuis Anneke Boon, diabetesverpleegkundige SHG Annick Linders, huisarts SHG Leefregels
Nadere informatieRegionale Transmurale Afspraken - DM
Diagnostiek Aanwijzingen voor ander type diabetes dan type 2 (o.a. LADA en MODY) Overweegt consultatie bij: 1. BMI < 27 kg/m2 2. Leeftijd < 25 jaar 3. Vroegtijdig falen orale medicatie 4. Diabetespakket
Nadere informatieMETFORMINE HCl RATIOPHARM MG filmomhulde tabletten. MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum 22 maart : Bijsluiter Bladzijde : 1
1.3.3 : Bijsluiter Bladzijde : 1 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Metformine HCl ratiopharm 500 mg, Metformine HCl ratiopharm 850 mg, Metformine HCl ratiopharm 1000 mg, metforminehydrochloride
Nadere informatieFouten bij insulinetherapie S & B 20 febr. en 21 maart Frank Visser (Kaderarts Diabetes) en Kirsten Dijkstra,diabetesverpleegkundige
Fouten bij insulinetherapie S & B 20 febr. en 21 maart 2017 Frank Visser (Kaderarts Diabetes) en Kirsten Dijkstra,diabetesverpleegkundige Injectie vergeten Telefoon op HAP vanuit verzorgingshuis om 22.00
Nadere informatieDiabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren
Diabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren Huisarts, lid DiHAG Senior-onderzoeker Diabetes kenniscentrum Disclosure Geen conflicts of interest De toekomst!!! >25% = >75 jaar Karakteristieken ouderen
Nadere informatieMijn zorgplan Preventie en behandeling Hart- en Vaatziekten
Mijn zorgplan Preventie en behandeling Hart- en Vaatziekten WWW.ZORROO.NL 1 Voorwoord Zorroo staat voor Zorggroep Regio Oosterhout & Omstreken. Wij zijn een organisatie die samen met uw huisarts en andere
Nadere informatieOnderzoek of ingreep bij diabetes:
Onderzoek of ingreep bij diabetes: tabletten en/of insuline als medicatie Binnenkort heeft u een afspraak voor een onderzoek of een kleine chirurgische ingreep in Gelre ziekenhuizen Zutphen. Voor dit onderzoek
Nadere informatieAdvies voor patiënten met diabetes mellitus die worden geopereerd
Advies voor patiënten met diabetes mellitus die worden geopereerd advies voor patiënten met diabetes mellitus die worden geopereerd U heeft diabetes mellitus en wordt geopereerd. U krijgt adviezen om
Nadere informatie27-6-2014. Disclosure. Programma. Lab-w aarden. Casus De heer J. Xxxxxxx. Langerhanssymposium. Drs. V.R. Rambharose, kaderhuisarts
1 Sociale problematiek en diabetes Een sombere werkloze man van 59 jaar, veel sociale problemen en ook nog eens diabetes Ontwikkeld door de HartVaatHAG Langerhanssymposium Juni 2014 Drs. V.R. Rambharose,
Nadere informatieBIJSLUITER. TOLBUTAMIDE 250 mg tablet
BIJSLUITER TOLBUTAMIDE 250 mg tablet Lees de hele bijsluiter goed voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem
Nadere informatieHoe maken we beter met pillen? dr Anne Leendertse, apotheker
Hoe maken we beter met pillen? dr Anne Leendertse, apotheker Hoe maken we beter met pillen? dr Anne Leendertse HARM-onderzoek fouten kosten risicofactoren frequentie 1 op de 18 Leendertse et al. Arch Intern
Nadere informatieDiabetescafe 23-4-2014 Fokke Meima kaderhuisarts diabetes
Diabetescafe 23-4-2014 Fokke Meima kaderhuisarts diabetes Inventarisatie vragen Vetweefsel (grote adipocyten) ontstekingsfactoren (TNF, IL-6, etc) adiponectine inflammatie INSULINE Insuline effect Insuline
Nadere informatie6 e Terugkomdag Go Diabetes BV Update diabetes mellitus. Daniel Tavenier, kaderhuisarts diabetes 31 mei 2016
6 e Terugkomdag Go Diabetes BV Update diabetes mellitus Daniel Tavenier, kaderhuisarts diabetes 31 mei 2016 Programma Insulinevragen en ontregelingen Overbehandeling Sensibiliteitsmeting in het voetprotocol
Nadere informatieSnelwerkende insuline analoog. Novorapid (aspart) Humalog (lispro) Apidra (glulisine)
Wat gaan we doen Basiskennis diabetes Bijspuiten met 2-4-6-regel De zieke patiënt Verkeerde insuline gespoten etc. Een aantal doseringsadviezen Uitleg diabetesspreekuur.nl 2 Snelwerkende insuline analoog
Nadere informatieEen maaltijd meer of minder? Aanpassingen tijdens de ramadan
Een maaltijd meer of minder? Aanpassingen tijdens de ramadan Wat is ramadan? 5 pijlers van de Islam 1. geloof in Allah 2. rituele gebeden 3. vasten tijdens ramadan 4. geven van aalmoezen 5. bedevaart naar
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE PATIËNT. GLIBENCLAMIDE APOTEX 5 mg tabletten. Glibenclamide
Version 2015-10 Page 1 of 5 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE PATIËNT GLIBENCLAMIDE APOTEX 5 mg tabletten Glibenclamide Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat
Nadere informatieLeerdoelen. Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling. Begeleid beschermende maatregelen.
NIERFUNCTIE 2 Leerdoelen Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling Begeleid beschermende maatregelen Functies Volume- osmo- en zuurregulatie Excretie afvalproducten stofwisseling
Nadere informatieBehandeling van hypertensie
NECF onderwijsbijeenkomst 19 juni 2014 Farmacotherapie bij 80+ers: Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Behandeling van hypertensie Evelien Lutke Schipholt, apotheker externe instellingen, CWZ Gerard Rongen,
Nadere informatieBijspijkeren op gebied CVRM blijkt zinvol. door Marc de Leeuw - 25-04-2013
Bijspijkeren op gebied CVRM blijkt zinvol Cursus eyeopener voor apothekers door Marc de Leeuw - 25-04-2013 Tom Schalekamp en Prem Adhien bundelden hun kennis om apothekers nascholing op het gebied van
Nadere informatieRudi Caron Diabetesteam Gasthuisberg Leuven
Rudi Caron Diabetesteam Gasthuisberg Leuven Diabetes: also a global disease Estimated global prevalence of diabetes In België :vandaag heeft 1/12 mensen diabetes 151 million 347 285 million 438 million
Nadere informatieM01 NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2
M01 NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 Derde herziening 5 De standaard en de wetenschappelijke verantwoording zijn geactualiseerd ten opzichte van de vorige versie (Huisarts Wet 2006;49(3):137-52).
Nadere informatieNHG-Standaard Diabetes mellitus type 2
NHG-Standaard NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 Vierde (partiële) herziening INLEIDING De NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 geeft richtlijnen voor de diagnostiek, behandeling en begeleiding van
Nadere informatieGLP1-RA in de eerste lijn
Richtlijn GLP1-RA in de eerste lijn Versie december 2018 Auteur: J. Beukema Hogewerf, diabetesverpleegkundige, kwaliteitscoördinator Groninger Huisartsen Coöperatie (GHC). In samenwerking met: K. Hoogenberg,
Nadere informatieZelfregulatie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Zelfregulatie U heft suikerziekte (diabetes mellitus) en gebruikt daarvoor twee of vier maal per dag insuline. In overleg met uw arts heeft u besloten dat u zelf uw diabetes mellitus gaat regelen (zelfregulatie).
Nadere informatieTopics in Chronic Disease. Chronische Nierschade en de huisarts
Topics in Chronic Disease Chronische Nierschade en de huisarts Toets Nierinsufficiëntie Casus Metabole stoornissen Vervolg casus Nabespreking toets Nierinsufficiëntie komt bij ruim 10% van de Nederlandse
Nadere informatieDiabetes. D1 Diabetes prevalentie 249,0 233,9. D2 Diabetespopulatie indicatoren 78,7 85,8. D3 Hoofdbehandelaar diabetes 58,2 49,6
Diabetes uw praktijk alle praktijke n D1 Diabetes prevalentie 249,0 233,9 D2 Diabetespopulatie indicatoren 78,7 85,8 D3 Hoofdbehandelaar diabetes 58,2 49,6 D6 HbA1c bepaald 70,9 70,5 D36 HbA1c < 53 81,3
Nadere informatieMeten en weten. Focus op hypo s. Koen van Beers, arts-onderzoeker
Meten en weten Focus op hypo s Koen van Beers, arts-onderzoeker Inhoud 1. Meten: waarom? 2. Continue Glucose Monitoring 3. IN CONTROL onderzoek 4. Flash Glucose Monitoring (FreeStyle Libre) 5. IMPACT onderzoek
Nadere informatie