De ouder wordende diabetespatiënt. Allerlei typen ouderen. Getallen in Nederland

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "De ouder wordende diabetespatiënt. Allerlei typen ouderen. Getallen in Nederland"

Anita Bauwens
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 De ouder wordende diabetespatiënt Karin Daemen, internist Tergooiziekenhuizen, locatiehilversum Begin vorige eeuw infectieziektes Nu chronische ziektes hart-en vaatziekten kanker COPD diabetes gewrichtsaandoeningen Allerlei typen ouderen Gemiddelde leeftijd in Europa 38 jaar 2050: gemiddelde leeftijd: 49 jaar 60% van de populatie in Europa ouder dan 65 jaar Getallen in Nederland 2,3 miljoen mensen ouder dan 65 jaar mensen ouder dan 75 jaar dubbele vergrijzing ( 30 % toename) 33% van de mensen boven de 65 jaar is eenzaam extreem eenzaam 85% van de 65+ woont zelfstandig 40% leeft alleen 50% van de 85+ woont zelfstandig 55% leeft alleen 20% van de ouderen viert geen kerst 60% van de ouderen in verpleeg- en verzorgingshuizen krijgt nooit bezoek 1

Nederland 2,3 miljoen mensen ouder dan 65 jaar 800.000 mensen ouder dan 75 jaar dubbele vergrijzing ( 30 % toename) 33% van de mensen boven de 65 jaar is eenzaam 200.

2 Armoede: 25% >65+ Criminaliteit: 14% Ouderenmishandeling: 5-10% Ernstige depressie: 15 % >85+ ( driekwart niet herkend) dementie: rijbewijs 15% > 65 jaar 70 % van de ouderen kan geen deksel van een potje krijgen zonder hulpmiddel!! Diabetes type 1 door de jaren heen levensverwachting DM2 ontdekt na 65 jaar: 4-5 jaar kortere overleving DM2 ontdekt na 75 jaar: geen effect op overleving, maar wel op morbiditeit!! Infarcten! 2

000 rijbewijs 15% > 65 jaar 70 % van de ouderen kan geen deksel van een potje krijgen zonder hulpmiddel!

3 pathofysiologie Genetische factoren leeftijdsgerelateerde veranderingen in het koolhydratenmetabolisme lifestyle veranderingen dieet depressie Veranderingen in het glucose induced insulinerelease Veranderingen het grootst na orale glucoseintake afname van GLP1, incretinehormonen hogere resistentie lifestyle intrinsieke afwijking Nuchter glucoseproductie is anders bij patiënten tot 70 jaar: toename van de nachtelijke glucoseproductie bij patiënten boven de 75 jaar: normale nachtelijke glucoseproductie, zowel bij magere als obese patiënten Bij slanke ouderen: enkel een secretieprobleem Zelfs bij een LADA (antistoffen GAD en/of eilandjes): jongeren eerder insuline, bij ouderen nog een SU Klachten Hyperglycemie hypoglycemie lange termijn complicaties retinopathie nefropathie voetproblemen cardiovasculaire problemen depressie gewricht en spierproblemen autonome neuropathie sociale problemen Hyperglycemie Milde klachten vaak toegeschreven aan normaal verouderingsproces incontinentie moe 3

toename van de nachtelijke glucoseproductie bij patiënten boven de 75 jaar: normale nachtelijke glucoseproductie, zowel bij magere als obese patiënten Bij slanke ouderen: enkel een secretieprobleem

4 Hypoglycemieen Ouderen meer en ernstigere hypo s andere symptomen verlaagde glucagonrespons verminderde psychomotore performance gedurende hypo Veranderde respons op hypo Meer neuroglycopenische klachten duizeligheid, zwakte, delier, verward soms verward door hypo verhoogd risico op cardiovasc complicaties overstap v dierlijke naar humane insuline: toename van hypoglycemia unawareness. Niet in studies bevestigd Hypo-gerelateerde complicaties Vallen en fractuur!! 20% overlijdensrisico binnen een jaar. Behandeling hypoglycemie In eerste instantie glucose toedienen bij ouderen liever yoghurt met suiker of vla cave verslikken Glucagoninjecties alleen bij vitale ouderen zinvol Anders glucoseinfusies Diabetische retinopathie Prevalentie stijgt met de duur van diabetes wisselende studieresultaten retinopathie na 70 jaar: 14-21% zeer slechte visus na 70jaar: 4-10% Diabetische nefropathie Frequenter bij DM 2 dan DM 1 toename mortaliteit Diab nefropathie leidt tot nierinsufficientie en nierfunctievervangende therapie toename cataract: 38% vs 16% toename glaucoom: 11% vs 3% 4

$Niet in studies bevestigd Hypo-gerelateerde complicaties Vallen en fractuur!! 20% overlijdensrisico binnen een jaar.$

5 Preventie: bloeddruk, glucose start ACE, A2 antagonist cave NSAID, contrast, metformine bij achteruitgang nierfunctie overstappen op insuline Diabetische voet Toename van ulcera en diabetische voet neuropathie, atherosclerosis, visusprobl, loopstoornissen, verminderde beweging Preventie goede schoenen (binnen en buiten!), roken stoppen, bloeddruk en lipiden behandelen pedicure behandeling: op tijd! loopstoornissen Womens health and Aging Study: 1002 vrouwen > 65 jaar DM: meer cardiovasculaire ziekten, perifere neuropathie, visusstoornissen, obesitas en depressie Mobiliteitsproblemen: 1.8x ADL problemen: 1.6x ernstige loopstoornissen: 2.3x in follow up: sterkere progressie!! DM en cognitieve achteruitgang DM heeft ook effect op de hersenfunctie met name verbale geheugen informatie proces 2 x verhoogd risico op Alzheimer en vaculaire dementie vaak niet onderkend 5

), roken stoppen, bloeddruk en lipiden behandelen pedicure behandeling: op tijd!

Denk aan dementie indien non-compliance frequente hypo s verlechtering van glycemische instelling zonder duidelijke oorzaak Risicofactoren liggen met name in de jaren ervoor!

6 Denk aan dementie indien non-compliance frequente hypo s verlechtering van glycemische instelling zonder duidelijke oorzaak Risicofactoren liggen met name in de jaren ervoor!! Relatie tussen HT tijdens jaar en cognitieve achteruitgang Geen duidelijke relatie tussen HT bij 85+ en cognitieve achteruitgang depressie Ernstige depressie: 15 % >85+ ( driekwart niet herkend) geassocieerd met slechte instelling toename sterfte Hart- en vaatziekten niet-diabeten > 75 jaar Hart- en vaatziekten 6

! Relatie tussen HT tijdens 40-60 jaar en cognitieve achteruitgang Geen duidelijke relatie tussen HT bij 85+ en cognitieve

7 Management goals Zelfstandigheid is belangrijk! Let op co-morbiditeit, financiën, sociale omgeving en depressie Behandeling Polyfarmacie! 15% van de opnames mede als gevolg van medicijnbijwerkingen 2.6%: medicijn onveilig 13% medicijn onzinnig te weinig ACE remmer, ASA, antistolling en statines Glucose cave hypo s Glucose nuchter < 7.8 mmol/l, glucose postprandiaal < 11 mmol/l Orale medicatie SU: kortwerkende middelen, bv gliclazide metformine: cave lever- en nierfunctie Acarbose: langzaam ophogen TZD: oppassen voor vochtretentie Insuline Kijk naar de persoon liever kortwerkende insuline pas op hypo s Let op relatie eetpatroon en insuline verpleeghuis zelfstandige senioren Vaste regelmaat bij cognitieve achteruitgang Secundaire preventie 1. RR 130/85 ACE/A2-remmer cave thiazide (Na/K stoornissen) Calciumantagonisten --> pas op orthostase 7

8 mmol/l, glucose postprandiaal < 11 mmol/l Orale medicatie SU: kortwerkende middelen, bv gliclazide metformine: cave lever- en nierfunctie Acarbose: langzaam ophogen TZD: oppassen voor vochtretentie

8 2. Lipiden toch starten! Effect treedt al op na 6 maanden CARE en HPS: LDL reductie even effectief bij ouderen als bij jongeren streef LDL< 2.2 mmol/l 3. Aspirine? Nut is hoogst bij DM, > 65 jaar en diastolische hypertensie 4. Roken stoppen! 5. Dieet vaak te veel verzadigd vet vaak deficiënt aan Mg, Zink toename van vrije radicalen bewegen Bewegen is essentieel voor ouderen. Aanpassen aan persoon! Ook dieet aan passen! 8

streef LDL< 2.2 mmol/l 3. Aspirine? Nut is hoogst bij DM, > 65 jaar en diastolische hypertensie 4.

Vergelijkbare documenten

(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen

symposium 11/10/14 (On)zin van diabetes behandeling bij ouderen Dr. K. Mortelmans Endocrinologie RZ HHart Leuven Belang Toenemende prevalentie type 2 diabetes Wijzigende levensgewoonte Vergrijzing Meer