Retailstructuurvisie 2020

Transcriptie

1 Retailstructuurvisie 2020 Gemeente Peel en Maas Concept Gemeente Peel en Maas april 2010

2 Retailstructuurvisie 2020 Gemeente Peel en Maas Retailstructuurvisie 2020 dossier : B registratienummer : RO-SE versie : concept Gemeente Peel en Maas april 2010

3 INHOUD BLAD SAMENVATTING 3 1 INLEIDING Retailstructuurvisie voor de toekomstige gemeente Peel en Maas Betrokkenheid ondernemers en consumenten Werkwijze Definitie detailhandel 8 2 HUIDIGE WINKELSTRUCTUUR EN DYNAMIEK Winkelstructuur Peel en Maas Kwaliteitsprofiel winkelgebieden Gemeente Helden Gemeente Meijel Gemeente Maasbree Kessel Dynamiek in de afgelopen jaren Conclusie 23 3 HUIDIGE ORIENTATIE CONSUMENT Consumentenenquête Draagvlak en Functioneren Conclusie 27 4 TRENDS, BELEID, ONTWIKKELINGEN EN PLANNEN Markttrends & beleid Consument Aanbod Beleid Ontwikkelingen en plannen in de regio Conclusie: kansen en bedreigingen huidige winkelstructuur 35 5 TOEKOMSTIGE WINKELSTRUCTUUR IN PEEL EN MAAS Toekomstige structuur Ambitie en positionering winkelgebieden Centrum Panningen als regionaal koopcentrum Meijel Maasbree Baarlo Helden Kessel PDV J.F. Kennedylaan en Tuinboulevard Conclusie 44 6 BELEID EN UITVOERINGSPROGRAMMA Uitvoeringsstrategie Ruimtelijke instrumenten Juridische instrumenten 47 Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

4 6.1.3 Financiële instrumenten Overige instrumenten Uitvoeringsprogramma 49 Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

5 SAMENVATTING De huidige winkelstructuur De winkelstructuur in Peel en Maas bestaat uit de centra van Panningen, Helden, Meijel, Maasbree, Baarlo en Kessel. Daarnaast is er sprake van verspreide bewinkeling voornamelijk PDV branches in buitengebieden en industrieterreinen. Panningen is de enige plaats die een duidelijk concentratiegebied heeft voor PDV branches namelijk de John F. Kennedylaan. De centrumgebieden in Peel en Maas hebben te maken met een zwakker wordende recreatieve winkelfunctie, met uitzondering van het centrum van Panningen. Het gaat dan met name om de niet bij het segment dagelijkse boodschappen behorende artikelen. De leegstand neemt toe en door het vertrek van functies vallen er gaten, waardoor de aansluiting tussen winkels minder sterk wordt of ontbreekt. Versnippering is in vrijwel alle winkelgebieden een aandachtspunt. Daarentegen hebben de dorpskernen een sterke eigen identiteit en is het gratis parkeren een belangrijk voordeel. De belangrijkste conclusies met betrekking tot de bestaande structuur zijn: De regionale functie van Panningen centrum, vanwege de centrale ligging, sterke combinatie van gemak en winkelen, het vrij volledige aanbod, het aantrekkelijke dorpse karakter en het gratis parkeren. In het centrum van Panningen hebben het verblijfsklimaat, de routing en de samenhang in het centrumgebied een impuls nodig om de regionale functie te behouden en te kunnen versterken. Helden, Meijel, Maasbree, Baarlo kunnen hun sterk lokaal verzorgende functie goed benutten. Ook hier zijn de dorpse karakters en het gratis parkeren belangrijke pluspunten. Voor Kessel geldt dit in mindere mate, omdat het totale aanbod hier versnipperd is. De toename van leegstand in de overige centrumgebieden Helden, Meijel, Maasbree, Baarlo en Kessel en versnippering zijn belangrijke knelpunten. Momenteel is er sprake van één bestaand concentratiegebied voor perifere detailhandel (PDV) in de gemeente Peel en Maas. Daarnaast is het Industrieterrein Panningen aangewezen als mogelijke PDV-ontwikkellocatie. Het aanbod heeft vooral een lokale functie. Verdere versnippering op het gebied van perifere detailhandel is een belangrijk aandachtspunt. Het sterk aanwezige lokaal ondernemerschap in de verschillende kernen is een belangrijk pluspunt. De toekomstige winkelstructuur Op basis van de bevolkingsprognoses van het CBS zijn de toekomstperspectieven voor de verschillende kernen in de gemeente Peel en Maas verkend. Hieruit blijkt dat er beperkte uitbreidingsmogelijkheden zijn in het dagelijkse en recreatieve segment. Om de huidige winkelstructuur te optimaliseren is een vertaling van algemene uitgangspunten naar concrete keuzes gemaakt voor de segmenten dagelijks, hoog frequent recreatief, recreatief en doelgericht winkelaanbod. Deze zijn als volgt: Dagelijks aanbod: Optimalisering van het dagelijkse aanbod door schaalvergroting en waarborgen complementariteit van aanbod. Opbouwen van de gewenste structuur met een duidelijke positionering van de verschillende winkelgebieden ten opzichte van elkaar. Hierbij staat het waarborgen van leefbare kernen door het op peil houden van het dagelijkse voorzieningenniveau centraal. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

6 In relatie met bovenstaande het afwijzen van vestigingen van supermarkten op perifere of solitaire locaties. Hoog frequent recreatief aanbod: Dit segment bestaat voornamelijk uit winkels met verkoop van tijdschriften, huishoudelijke artikelen, speelgoed en cadeauartikelen en voorzien in de vergeten of snelle aankoop. Deze winkels versterken de dagelijkse aankoopfunctie van de kernen en daarmee behoud van het winkelgebied. Recreatief aanbod Het recreatieve winkelaanbod vervult een verzorgingsfunctie voor de regio. Het gaat hier vooral om de recreatieve branches zoals mode, schoenen, warenhuizen, juweliers, opticiens etc. Panningen heeft zich ontwikkeld als het centrum van Peel en Maas met deze functie. Dit aanbod moet vooral in een centrum bijeengebracht worden en het aanbod op perifere en solitaire locaties is daarom niet wenselijk. Het centrum van Panningen heeft een regionale functie. Hier hoort een gecombineerde mix van dag- en avondhoreca bij. Beperkingen voor dag- en avondhoreca gelden voor de ontwikkelingsmogelijkheden op andere locaties met uitzondering van de centra van de kernen. Het aanbod in deze kernen mogen hun bedoelde functie niet overstijgen en niet concurreren met het centrum van Panningen. Uitzondering vormt het toeristische karakter van kernen als Baarlo, Kessel en Meijel. Doelgericht aanbod: Grootschalige detailhandelvestigingen (GDV) in onder meer sport en spel, bruin- en witgoed hebben veelal een karakter dat leunt aan de recreatieve branches. Gezien de regiofunctie die het centrum van Panningen wil vervullen, is dit de aangewezen plek om deze branches te huisvesten. Dit aanbod moet dan wel in het centrum liggen of er tegenaan. Perifere locaties zijn niet wenselijk. Gezien de regionale functie die Panningen wil vervullen, is concentratie van het aanbod op één locatie wenselijk. De John F. Kennedylaan (bedrijventerrein) is aangewezen als concentratielocatie voor PDV vestigingen. Deze locatie wordt door de gemeente aangemerkt als PDV locatie met een regionale verzorgingsfunctie. Daarbij is marktwerking leidend, maar houdt de gemeente de vinger aan de pols om de beschikbare distributie ruimte in te zetten om concentratie mogelijk te maken en zo optimale variatie in het aanbod richting de consument. Er is nadrukkelijk een voorkeur voor concentratie door eerst bestaande aanbieders te faciliteren (verplaatsing/uitbreiding) en vervolgens variatie in aanbieders na te streven. Op andere locaties in Peel en Maas kan ruimte worden geboden aan grootschalige thematische detailhandelsontwikkelingen met formules die wat betreft assortiment niet thuis horen in de winkelcentra en wat betreft omvang onvoldoende ruimte hebben op de Kennedylaan. Met betrekking tot detailhandel bij productie- en distributie bedrijven geldt een maximum van 50 vierkante meter. Centrum Panningen: Het centrum van Panningen heeft een onmiskenbare functie als regionaal koopcentrum. De ontwikkelingen die in een uitwerking van een centrumvisie voor Panningen, vragen om planologische medewerking vanuit de gemeente. Het is daarbij van belang dat de panden Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

7 binnen het kernwinkelgebied, de bestemming centrumvoorziening krijgen in plaats van de verschillende bestemmingen die er nu gelden in het centrum. Op de onderstaande kaart staat de toekomstige detailhandelstructuur voor de gemeente Peel en Maas weergegeven. Hierbij is rekening gehouden met het huidig en toekomstig functioneren van de diverse centra in de regio en de ambities van de gemeente en ondernemers. Kaart 1: Toekomstige winkelstructuur gemeente Peel en Maas Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

8 Dit betekent het volgende voor de bestaande winkelgebieden: Versterken van de regionale functie van het centrum van Panningen als een gemakscentrum voor dagelijkse en recreatieve aankopen. Versterken van het centrum van Meijel als een gemakscentrum voor dagelijkse en hoogfrequente recreatieve aankopen. Meijel heeft een belangrijk deel van haar recreatieve trekkracht verloren doordat twee grote modezaken gesloten zijn. De voormalige klanten van deze twee zaken zullen vermoedelijk uitwijken naar Panningen en naar Janssen Noy in Sevenum. Maasbree blijft functioneren als boodschappencentrum met een compleet dagelijks aanbod. Baarlo blijft net als Maasbree functioneren als boodschappencentrum met een compleet dagelijks aanbod. Helden kan door de ligging ten opzichte van het centrum Panningen geen volwaardige boodschappencentrum realiseren. Het blijft de functie van een boodschappencentrum met een incompleet dagelijks aanbod en 1 supermarkt vervullen. Kessel kan door concentratie van winkelaanbod bij de supermarkt een boodschappencentrum met een incompleet dagelijks aanbod en 1 supermark vervullen. Perifere detailhandel (PDV) concentreren in Panningen op de John F. Kennedylaan. Concentratie en nieuwvestiging van PDV op andere locaties niet stimuleren. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

9 1 INLEIDING 1.1 Retailstructuurvisie voor de gemeente Peel en Maas De gemeente Peel en Maas heeft behoefte aan een evaluatie en een vervolg op de uitvoering van de ontwikkelingsvisie Centrumplan Panningen uit Daarbij is inzicht in de huidige retailstructuur van Panningen, het totale aanbod in Peel en Maas en het concurrerend aanbod in de regio van belang. Momenteel ontbreekt het aan een duidelijk toetsingskader voor detailhandel en een concreet uitvoeringsprogramma. Daarom is besloten om een retailstructuurvisie op te stellen. De retailstructuurvisie is een analyse van het huidige aanbod en vraagt nog om een uitwerking voor de verschillende centra. De nieuwe visie geeft tot 2020 richting aan de ontwikkeling van het centrum Panningen, de kernen en perifere locaties. De hierbij geformuleerde ambitie is verbetering, versterking en optimalisering van de retailstructuur door: 1. versterking van de aantrekkingskracht van Panningen als regionaal koopcentrum voor bezoekers van buiten Peel en Maas, 2. verbetering van de ruimtelijk-economische kwaliteit van het centrumgebied Panningen, 3. optimalisering en vooral concentratie van bestaande winkelvoorzieningen in de kernen (wat kan, wat moet blijven). Tegelijkertijd met het opstellen van de retailstructuurvisie heeft DHV de ontwikkelingsvisie voor het centrum van Panningen geactualiseerd. Hiervoor dient de toekomstige winkelstructuur van Peel en Maas als input. 1.2 Betrokkenheid ondernemers en consumenten Een duurzame retailstructuur voor de gemeente Peel en Maas vraagt om een actuele visie, een helder programma en structuurversterkende maatregelen. Maar ook om een visie die ontstaan is vanuit de wensen van ondernemers, overige stakeholders en consumenten (zowel inwoners als toeristen). Het toekomstige aanbod aan winkelvoorzieningen moet de consument voldoende bedienen. Maar moet ook lokale ondernemers een duurzaam perspectief bieden, waarin veranderingen in de winkelstructuur niet ten koste gaan van het rendabel functioneren. Ondernemers zijn bovendien in veel gevallen partij bij ontwikkelingen. Tijdens het onderzoekstraject heeft DHV diverse ondernemers geïnterviewd en werksessies gehouden waarin belanghebbenden konden meedenken over ambities voor de bestaande winkelgebieden. In bijlage 2 staat een lijst met geïnterviewden, deelnemers aan de werksessies en leden van de Retail Advies Commissie Peel en Maas. Daarnaast heeft DHV een consumentenenquête gehouden om inzicht te krijgen in wat de consument van de winkelgebieden vindt. 1.3 Werkwijze Om te komen tot een visie op de retailstructuur van de gemeente Peel en Maas en in het bijzonder de positionering van het centrum van Panningen in 2020 is in grote lijnen de volgende werkwijze gehanteerd. Per type winkelgebied is een kansen- en risicoprofiel opgesteld. Beoordeeld is in hoeverre de huidige winkelfunctie van het gebied kansen biedt voor de toekomst, aandachtspunten heeft of onder druk staat. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

10 Uitgangspunt bij het opstellen van een kansen- en risicoprofiel is de huidige situatie. Voor het toekomstig functioneren heeft DHV ook gekeken naar de invloed van trends en ontwikkelingen in de detailhandel in Nederland. De kansen- en risicoprofielen per winkelgebied vormen de basis voor de visie op de retailstructuur in Deze visie is een advies aan de gemeente en geeft inzicht in: 1) Functioneren van de huidige structuur en dynamiek in de retailstructuur (H2 en 3) 2) De invloed van trends en ontwikkelingen (H4) 3) Het perspectief voor de verschillende winkelgebieden (H5) 4) Beleid en uitvoeringsprogramma (H6) 1.4 Definitie detailhandel Tot de detailhandel wordt over het algemeen gerekend: de verkoop van waren, zowel nieuw als tweedehands, aan particulieren. In de retailstructuurvisie gemeente Peel en Maas onderscheiden we de volgende segmenten: Dagelijks aanbod: Voedings- en genotmiddelen en enige frequent aangekochte non-food artikelen, zoals persoonlijke verzorging Recreatief aanbod: Hier staat het kijken en vergelijken centraal, waarbij de sfeer van het winkelgebied en de diversiteit in het aanbod belangrijk is. Het gaat bijvoorbeeld om mode, luxe, vrijetijdsartikelen. Binnen het recreatieve winkelaanbod maken wij een onderscheid tussen frequent (tijdschriften, speelgoed etc.) en niet-frequent (juwelier, mode, schoenen etc.). Doelgericht aanbod: Aankopen die met een lage frequentie worden gedaan. De consument gaat doelgericht naar een specifieke winkel. Het gaat bijvoorbeeld om meubels, bruin en witgoed en doe-het-zelf. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

11 2 HUIDIGE WINKELSTRUCTUUR EN DYNAMIEK Dit hoofdstuk geeft een beeld van de huidige winkelstructuur in de gemeente Peel en Maas. Aan bod komen een toelichting op de structuur, een vergelijking van het winkelaanbod, kwaliteitsprofielen van de te onderscheiden winkelgebiedstypen, de dynamiek in de afgelopen tien jaar, en een kansen- en risicoprofiel in de huidige situatie. Omdat het onderzoek in 2009 heeft plaatsgevonden is het winkelaanbod in de vier fusiegemeenten vergeleken. We beginnen met een blik op de winkelstructuur. 2.1 Winkelstructuur de gemeente Peel en Maas De gemeente Peel en Maas kent een diversiteit aan winkelgebieden die vooral voorzien in de behoefte van inwoners van de kern. Panningen en in mindere mate Meijel vormen hier een uitzondering op. Met name het centrum van Panningen heeft een duidelijke regio functie met ruim m² detailhandel in het centrum. Op de onderstaande kaart (2) is de huidige winkelstructuur voor de gemeente Peel en Maas (groene gebied) weergegeven. Daarnaast staan de belangrijkste recreatieve en doelgerichte (PDV) centra in Venlo, Weert en Roermond op de kaart aangegeven. Kaart 2: Huidige winkelstructuur gemeente Peel en Maas Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

12 In tabel 1 staat per winkelgebied het winkelaanbod in vierkante meters winkelvloeroppervlak weergegeven. Tabel 1: Huidige retailstructuur gemeente Peel en Maas Retailstructuur Peel en Maas kern winkelgebied Totaal wvo detailhandel Leegstand Dagelijks winkelaanbod Recreatief winkelaanbod Doelgericht winkelaanbod Winkelaanbod overig Panningen Centrum Panningen Panningen Bedrijfsterrein Panningen Overig (verspreid) Helden De Kaupman Helden Overig (verspreid) Beringe Overig (verspreid) Egchel Overig (verspreid) Grashoek Overig (verspreid) Koningslust Overig (verspreid) Baarlo Centrum Baarlo lb Baarlo Bedrijfsterrein Baarlo Overig (verspreid) Maasbree Centrum Maasbree Maasbree Bedrijfsterrein Maasbree Overig (verspreid) Meijel Centrum Meijel Meijel Bedrijfsterrein Meijel Overig (verspreid) Kessel Centrum Kessel lb Kessel Overig (verspreid) Totaal Bron: Locatus oktober 2008, verwerking DHV In figuur 1 is een verdeling van dit vloeroppervlak over de voormalige fusiegemeenten weergegeven. De voormalige gemeente Helden, met het centrum van Panningen als kernwinkelapparaat, neemt ruim de helft van het totale winkelmetrage voor haar rekening. Figuur 1 Figuur 2 winkelmetrage per gemeente (2008) inwoners per gemeente (2008) Helden Helden Kessel Maasbree Meijel Kessel Maasbree Meijel Bron: Locatus oktober 2008, bewerking DHV Bron: CBS, bewerking DHV De verdeling van het aantal inwoners per (voormalige) gemeente (figuur 2) laat zien dat de voormalige gemeente Helden minder dan de helft voor haar rekening neemt. Dit komt erop neer dat de voormalige gemeente Helden 2,1 m² winkelvloeroppervlak per inwoner telt. Landelijk gezien ligt het aanbod (exclusief leegstand) per hoofd op circa 1,6 m² (bron: Locatus). Voor de overige voormalige gemeenten geldt dat het Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

13 aanbod onder het landelijk gemiddelde ligt. Deze constateringen bevestigen het beeld dat het centrum van Panningen een regionale functie inneemt. 2.2 Kwaliteitsprofiel winkelgebieden In deze paragraaf schetsen we een beeld van de verschillende winkelgebieden in de gemeente Peel en Maas. Dit doen we op basis van: Benchmarkanalyse waarbij we het aanbod vergelijken met andere winkelgebieden met vergelijkbaar verzorgingsfunctie. Beoordeling winkelgebieden door DHV Beoordeling winkelgebieden door consumenten (zie ook bijlage 3) Beoordeling winkelgebieden door ondernemers Dit leidt tot een kwaliteitsprofiel in de vorm van een sterkte en zwakte beeld per winkelgebied. Zoals eerder vermeld is dit gebeurt, omdat het onderzoek in 2009 heeft plaatsgevonden, op het niveau van de voormalige fusiegemeenten Voormalige gemeente Helden Het winkelaanbod in het dagelijkse en recreatieve segment in de voormalige gemeente Helden is voornamelijk geconcentreerd in het centrum Panningen. Naast het centrum Panningen heeft de voormalige gemeente een winkelcentrum in de kern Helden. Het doelgerichte aanbod is gelegen aan de John F. Kennedylaan, hier bevindt zich onder andere een Gamma. Daarnaast zijn er enkele winkels die solitair liggen zoals de C1000 en Maxwell. Centrum Panningen Sinds de ontwikkelingsvisie voor het centrum Panningen uit 1997 is het winkelaanbod in het centrum van Panningen met 40% toegenomen van m² naar m². Deze cijfers uit Locatis roepen vragen op, maar zijn waarschijnlijk beïnvloed een aanpassing van in de bestemming van een aantal panden voor In figuur 3 is het winkelaanbod in het centrum van Panningen afgezet tegen het aanbod in vergelijkbare centra met een regio functie in zuid Nederland. Hierbij dient de kanttekening dat de huidige leegstand een resultante is van de herontwikkeling van het gebied Tummers, gemaakt te worden. Na realisatie van dit plan zal hier geen leegstand zijn. Hieruit kan men concluderen dat: - Panningen centrum ruim bedeeld is in de verschillende segmenten. - Zowel het recreatieve als dagelijkse winkelsegment ruim vertegenwoordigd is. - Er nagenoeg geen leegstand is in Panningen. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

14 Figuur 3 Benchmark centrum Panningen Vergelijking metrages op centrumniveau (2008) Doelgericht totaal Centrum Gemert Centrum Cuyk Centrum Bladel Centrum Echt Centrum Panningen Recreatief Dagelijks Leegstand Bron: Locatus 2008, bewerking DHV Door de ontwikkeling van de Pit en de Parel heeft het centrum van Panningen de afgelopen jaren een impuls gekregen. Het centrum van Panningen heeft zijn regionale functie hierdoor kunnen versterken. Dit blijkt ook uit de benchmarkanalyse. De positie van Panningen was al sterk door de centrale ligging, het aanbod in het recreatieve segment en gratis parkeren. Vooral de combinatie van winkelen, gemak, gratis parkeren en de bereikbaarheid van een centrum met een dorps karakter is volgens de ondernemers het geheim achter het succes. Het parkeren in het centrum van Panningen mag nog verder verbeterd worden. Maar ook het verblijfsklimaat bepaalt de kracht van de regionale functie die het centrum van Panningen kan vervullen. Het sterkte-zwakte beeld voor het centrum van Panningen is als volgt: Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

15 Sterk Winkelaanbod: volledig en divers voor een regionaal gemakscentrum. Bereikbaarheid & toegankelijkheid: centrale ligging in de regio makkelijk bereikbaar per auto gratis parkeren Het dorpse karakter met een eigen lokale identiteit en een regionale functie: veel zelfstandigen en weinig filiaalbedrijven actieve winkeliersvereniging centrummanagement Zwak Winkelaanbod: Herenmode is onvoldoende vertegenwoordigd. Parkeren: gebrek aan een goede parkeerstructuur (parkeerroute, bewegwijzering en blauwe zone). tekort aan parkeerplaatsen ten zuiden van het centrum hoge parkeerdruk tijdens piekmomenten parkeerroute, bewegwijzering van de parkeerroute is tegen de klok in. Verblijfsklimaat: Raadhuisplein heeft geen aantrekkelijke verblijfsfunctie Markt mist terrasfunctie Pastoor Huijbenplein is de beste zonplek van het centrum, maar heeft geen terrasjes. beperkte verblijfsduurverlengende activiteiten Samenhang centrumgebied: onduidelijke winkelroute door ontbreken samenhang verbindingen tussen de verschillende pleinen doorgaand verkeer Raadhuisstraat en Ruijsstraat verspreide ligging terrassen en markt Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

16 Centrum Helden Het winkelaanbod in Helden is gesitueerd aan de Molenstraat en in het nieuwe winkelcentrum de Kaupman. Het aanbod in Helden heeft vooral een lokaal en dagelijks verzorgende functie. Door toevoeging van het winkelcentrum De Kaupman en het uitblijven van voldoende ondernemers met relocatiewensen is er een behoorlijk aandeel leegstand ontstaan. In onderstaande figuur is het winkelaanbod in Helden afgezet tegen het aanbod in vergelijkbare kernen. Hieruit concluderen we dat: - Het winkelaanbod in de kern Helden in vergelijking met referentieplaatsen zeer gering is. - Leegstand in Helden is hoger dan in de referentieplaatsen. Figuur 4 Benchmark Centrum Helden Vergelijking winkelmetrage (m² wvo) op woonplaatsniveau 2008 Detailhandel overig Helden Referentieplaatsen ( inw) Doelgericht Recreatief Dagelijks Leegstand Bron: Locatus oktober 2008, bewerking DHV Uit de benchmarkanalyse blijkt de zwakke positie van het winkelaanbod in Helden. Deze positie is mede ontstaan door ontwikkelingen in het centrum van Panningen.Naast detailhandel kent het centrum van Helden een ruim aanbod aan uitgaansgelegenheden, met positieve en mindere kanten. Het sterkte-zwakte beeld voor Helden is als volgt: Sterk Gratis en voldoende parkeerplaatsen Uitstraling Kaupman Goede bereikbaarheid Zwak Leegstand Incompleet dagelijks aanbod Introverte uitstraling van de Kaupman Versnippering aanbod en verloedering Molenstraat Matige bebording Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

17 Perifere detailhandel Het in 2007 opgestelde perifere detailhandelsbeleid voor de voormalige gemeente Helden heeft geleid tot het aanwijzen van concentratiegebieden voor perifere detailhandel aan de John F. Kennedylaan en een locatie op het Industrieterrein Panningen. Tijdens het opstellen van de structuurvisie is de ontwikkeling van het Industrieterrein als Tuinboulevard door de initiatiefnemer afgeblazen. Momenteel is het aanbod vooral lokaal verzorgend en bestaat onder andere uit een bouwmarkt en enkele speciaalzaken (doe-het-zelf en wonen). Er is geen sprake van een echte concentratie in de vorm van een meubelboulevard zoals in (grotere) steden. In onderstaande figuur is het perifere winkelaanbod in Panningen afgezet tegen het aanbod in vergelijkbare kernen. Figuur 5: Benchmark doelgericht aanbod Panningen Metrage doelgericht winkelaanbod buiten het hoofdcentrum (2008) Bruin en witgoed Gemert Cuyk Bladel Echt Panningen Wonen Doe-Het-Zelf Auto & Fiets Plant & Dier Bron: Locatus oktober 2008, bewerking DHV Uit de benchmarkanalyse kunnen we concluderen dat: - Gemiddeld genomen het totaal aantal winkelmeters in het doelgerichte winkelaanbod op locaties buiten het centrum van Panningen (P(erifere) D(etailhandel) V(estiging) aanbod) aan de lage kant is als we het vergelijken met referentieplaatsen. - Doe-het-zelf zaken en de branche bruin & witgoed zijn daarentegen wel goed vertegenwoordigd. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

18 Het sterkte-zwakte beeld voor PDV in Panningen is als volgt: Sterk Bereikbaarheid Parkeervoorzieningen Zwak Diversiteit in aanbod Lokale functie Voormalige gemeente Meijel Centrum Meijel In het centrum van Meijel is de afgelopen jaren veel veranderd. Het aantal vierkante meter winkelvloeroppervlak is afgenomen van ruim m² naar m². Leegkomende panden zijn nauwelijks ingevuld of krijgen een andere bestemming zoals wonen. Door het vertrek van twee grote modewinkels is de aantrekkingskracht van het centrum afgenomen. In het verleden was er daarnaast veel van toeristen die verbleven op de Meijelse campings. Een deel van deze campings is tegenwoordig gesloten. In onderstaande figuur is het winkelaanbod in Meijel afgezet tegen het aanbod in vergelijkbare kernen. Hieruit kunnen we concluderen dat: Meijel een hoog aandeel leegstand kent. Het winkelaanbod in de drie branches op een vergelijkbaar niveau met het landelijke gemiddelde van woonplaatsen in de categorie inwoners ligt. Figuur 6: Benchmark centrum Meijel Vergelijking winkelmetrage (m² wvo) op woonplaatsniveau 2008 Meijel 0 Detailhandel overig Referentieplaatsen ( inw) Doelgericht Recreatief Dagelijks Leegstand Bron: Locatus oktober 2008, bewerking DHV Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

19 Het aanbod in het centrum had een gemaksfunctie op gebied van dagelijkse en recreatieve aankopen echter het recreatieve aanbod verdwijnt steeds meer uit het straatbeeld. Men ziet de positie van het centrum verschuiven van een gemakscentrum op gebied van dagelijks en recreatief naar een gemakscentrum voor dagelijkse aankopen. Deze verschuiving is versterkt door ontwikkelingen in het centrum van Panningen die zijn regiofunctie heeft zien versterken. Het verdwijnen van twee recreatieparken in de omgeving heeft daarnaast gezorgd voor minder consumenten en koopkracht in het centrum van Meijel. Het sterkte-zwakte beeld voor het centrum Meijel is als volgt: Sterk Compleet dagelijks winkelaanbod Parkeervoorzieningen bij supermarkten en voor winkels goed en gratis Een dorps karakter1 met veel zelfstandige ondernemers Zwak Ontbreken grote trekkers in de Dorpstraat: C1000 en Jumbo liggen buiten het winkelgebied Sportzaak in het buitengebied Hoog frequent recreatief aanbod en laagdrempelig recreatief aanbod (bijna niet meer aanwezig) Versnipperd aanbod buiten de Dorpstraat Leegstand Verblijfsklimaat Raadhuisplein, in de vorm van sfeer en terrasjesklimaat voor recreant Voormalige gemeente Maasbree De voormalige gemeente Maasbree kent twee winkelgebieden, namelijk het centrum van Maasbree en het centrum van Baarlo. Centrum Maasbree Het winkelaanbod in Maasbree is vooral gevestigd aan en rondom de Dorpstraat. Buiten het centrum is het aanbod (onder andere fietsenwinkel, motorwinkel en traditionele PDV) vooral gevestigd op het industrieterrein. Het winkelaanbod is de afgelopen jaren afgenomen van circa m² naar ruim m². Maasbree heeft net als Meijel het aanbod in het recreatieve segment zien afnemen. 1 Dorps karakter:lokaal en landelijk karakter van een centrum dat wordt bepaald door de niet planmatige structuur van het centrum deels geconcentreerd en deels verspreid, het winkelaanbod dat vooral uit zelfstandige en lokale ondernemers bestaat en de lokale functie van het gebied. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

20 In onderstaande figuur is het winkelaanbod in Maasbree afgezet tegen het aanbod in vergelijkbare kernen. Hieruit we concluderen we dat: - Het winkelaanbod in Maasbree komt grotendeels overeen met het landelijke gemiddelde - Alleen het recreatieve winkelaanbod is ondervertegenwoordigd, maar dat is niet erg bij een centrum met deze functie. Figuur 7 Benchmark centrum Maasbree Vergelijking winkelmetrage (m² wvo) op woonplaatsniveau 2008 Detailhandel overig Maasbree Referentieplaatsen ( inw) Doelgericht Recreatief Dagelijks Leegstand Bron: Locatus oktober 2008, bewerking DHV Het aanbod in het centrum van Maasbree heeft een lokaal verzorgende functie en bestaat voornamelijk uit dagelijks aanbod. In Maasbree is sprake van een winkelconcentratie rondom de Lidl en Jumbo (Amicitia- Dorpstraat-Heermoestraat-Pastoor Leurstraat). Echter de Jumbo is aan de buitenkant van het concentratiegebied gesitueerd en mist aansluiting door het ontbreken van een duidelijk winkelfront richting Amicitia. Buiten deze concentratie is het winkelaanbod verspreid gelegen over de Dorpstraat. Het strektezwakte beeld voor het centrum van Maasbree is als volgt: Sterk Compleet dagelijks winkelaanbod Parkeervoorzieningen zijn gratis Zwak Ondervertegenwoordiging hoog frequent recreatief aanbod Versnipperd winkelaanbod zoals bijvoorbeeld: Jumbo Emofra spijkergoed in jeans Parkeren: Situering parkeerplaatsen in het centrum Aantal parkeerplaatsen Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

21 Centrum Baarlo Het winkelaanbod in Baarlo is geconcentreerd aan de Grotestraat en bestaat vooral uit dagelijkse aanbieders zoals Super de Boer. Buiten het centrum aan de N73 is een Aldi gevestigd. In onderstaande figuur is het winkelaanbod in Baarlo afgezet tegen het aanbod in vergelijkbare kernen. Hieruit kunnen we concluderen dat: Het winkelaanbod in alle segmenten is in Baarlo ondervertegenwoordigd. Dit is gezien de ligging van Baarlo ten opzichte van Blerick en Panningen niet verwonderlijk. Figuur 8: Benchmark centrum Baarlo Vergelijking winkelmetrage (m² wvo) op woonplaatsniveau 2008 Baarlo 77 Detailhandel overig Referentieplaatsen ( inw) Doelgericht Recreatief Dagelijks Leegstand Bron: Locatus oktober 2008, bewerking DHV Het winkelaanbod heeft een duidelijke dagelijkse aankoopfunctie voor de inwoners van Baarlo. Het winkelaanbod is in de afgelopen jaren afgenomen van ruim m² naar ruim m². Leegkomende panden krijgen veelal een andere bestemming zoals wonen. Hierdoor neemt de gezellige winkelfunctie van het centrum af. Om het centrum van Baarlo aantrekkelijk te maken en te houden heeft men de afgelopen jaren onder andere geïnvesteerd in de openbare ruimte en verkeersveiligheid. In onderstaande tabel staat het sterkte-zwakte beeld van Baarlo weergegeven. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

22 Sterk Compleet dagelijks winkelaanbod Parkeervoorzieningen zijn gratis Authentiek dorpskarakter PDV GroenRijk trekt veel bezoekers uit de Regio en zelfs uit Venlo. Zwak Hoog frequent recreatief aanbod Versnipperd centrumgebied solitaire ligging Aldi toename wonen in voormalige winkelpanden verbinding Marktplein en toerisme beperkt Onduidelijke parkeerroute Voormalige gemeente Kessel Centrum Kessel Kessel heeft van oudsher geen echte concentratie van winkels. Dit komt onder ander door de historische structuur en bouw van de dorpstraat waardoor de fysieke mogelijkheden voor winkels beperkt zijn. Daarnaast is de dorpscultuur van oudsher dat men een winkel aan huis had en verspreide bewinkeling geen rol speelde. De hedendaagse consument is verwend en wil al het aanbod geconcentreerd hebben. De consument stapt daarom vaker in de auto om in het centrum van Panningen hun boodschappen te halen. Dit heeft grote gevolgen gehad en nog steeds voor de zelfstandige speciaalzaken in Kessel. Het aanbod is de afgelopen jaren verschraald vooral in het dagelijkse en recreatieve segment. In onderstaande figuur is het winkelaanbod in Kessel afgezet tegen het aanbod in vergelijkbare kernen. Hieruit kunnen we concluderen dat: - Het winkelverzorgingsniveau van Kessel in de recreatieve branche is ondermaats vergeleken met referentieplaatsen in Nederland. - Het doelgerichte winkelaanbod is daarentegen ruim vertegenwoordigd, waardoor het totale verzorgingsniveau gelijkwaardig is met Nederlandse referentieplaatsen Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

23 Figuur 9: Benchmark centrum Kessel Vergelijking winkelmetrage (m² wvo) op woonplaatsniveau 2008 Kessel Detailhandel overig Referentieplaatsen ( inw) Doelgericht Recreatief Dagelijks Leegstand Bron: Locatus oktober 2008, bewerking DHV De huidige winkelstructuur in Kessel voldoet hier momenteel niet aan. De supermarkt Coöp is solitair gelegen en heeft zijn eigen functie. Het overige dagelijks aanbod kan momenteel niet profiteren van concentratievoordelen. Het ontbreekt momenteel aan een geschikte locatie om het aanbod te concentreren en een aantrekkelijk gemakswinkelcentrum voor de dagelijkse aankopen te creëren. Dit beperkt de groeimogelijkheden van de zittende ondernemers. De plannen in Kessel rond het kasteel en een geconcentreerde centrumvoorziening kunnen een impuls bieden. In onderstaande tabel staat het sterkte-zwakte beeld van Kessel weergegeven. Sterk Lokaal ondernemerschap Kasteel als toeristisch trekpleister Authentiek dorpskarakter Zwak Dagelijks aanbod is incompleet Verspreide bewinkeling en ontbreken concentratie van winkels 2.3 Dynamiek in de afgelopen jaren Bevolking De gemeente Peel en Maas telt circa inwoners. Sinds 2007 neemt de bevolking lichtelijk af. Dit is het gevolg van de landelijke vergrijzingtendens die ook in deze regio speelt. Als we kijken naar de voormalige gemeenten zien we dat in Helden het aantal inwoners afneemt en de andere gemeenten een lichte toename kennen. In Baarlo hebben woningbouwplannen geleid tot aanvoer uit Venlo en Meijel kent ook enige groei door het aanbod van woningen. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

24 In Nederland bestaat circa 36 % van het totaal aantal huishoudens uit eenpersoonshuishoudens en de resterende 64% uit meerpersoonshuishoudens. In de Provincie Limburg is het aandeel meerpersoonshuishoudens in 2008 iets groter, 67% Middels Statline ( is inzicht verkregen in de samenstelling van de huishoudens in Peel en Maas. In Peel en Maas blijkt de verhouding tussen éénen meerpersoonshuishoudens heel anders te zijn. Slechts 22% van de huishoudens bestaat uit één persoon. Bijna 80% van de huishoudens wordt dus gevormd door meerpersoonshuishoudens. In de Provincie Limburg wonen relatief minder jongeren dan in de rest van Nederland. De bevolking in de Provincie is dan ook sterker aan vergrijzing en ontgroening onderhevig dan landelijk het geval is. Uit gegevens van het CBS blijkt echter dat de bevolkingsopbouw in de gemeente Peel en Maas sterk overeenkomt met die van Nederland als geheel. Dit suggereert dat de vergrijzing in de gemeente minder snel toeslaat dan in rest van de Provincie Limburg. Detailhandel Het aantal winkelmeters is in de gemeente Peel en Maas sinds 2004 toegenomen met 15 %. Onderstaande figuur laat zien dat deze toename zich vooral bevindt in het dagelijks en recreatieve segment. Daarnaast is leegstand toegenomen. Enerzijds gaat het hier om structurele leegstand in de Kaupman in Helden en in Meijel. Anderzijds gaat het om frictie leegstand van het pand Tummers dat herontwikkeld wordt. De leegstand van winkelvastgoed bedraagt anno 2008 op het niveau van Peel en Maas circa 13%. Dit is fors vergeleken met het zowel landelijk gemiddelde (7%) als met vergelijkbare gemeenten. Figuur 10: Ontwikkeling winkelmetrage gemeente Peel en Maas Leegstand Totaal (excl leegstand) Dagelijks Recreatief Bron: Locatus 2004, 2008, bewerking DHV Doelgericht Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

25 Groei detailhandel ten opzichte van bevolkingsgroei Over de periode heeft een ontwikkeling plaatsgevonden zoals weergegeven in figuur 11. Figuur 11: Groei detailhandel ten opzichte van bevolking Bevolking dagelijks niet-dagelijks Bron: Locatus en CBS bewerkt door DHV Op basis van deze figuur concluderen we dat: - Over de afgelopen tien jaar in de gemeente Peel en Maas sprake is van een toename van het inwonertal met 3% en van het winkelareaal met 23%. - De dagelijkse sector een aanmerkelijk forse groei heeft gekend (+24%) Deze snelle groei van dagelijkse winkelmeters wijkt niet af van de landelijke trend van schaalvergroting in de supermarktbranche (meer winkelmeters per inwoner). - De niet-dagelijkse sector kent ook een forse groei. Deze is onder andere te verklaren door de groei van het aanbod in het centrum van Panningen (recreatieve segment) en de groei in het doelgerichte segment. Kantekening bij deze groei is dat sinds 2004 er sprake is van een afname (-3%) in de niet-dagelijkse sector in zowel het recreatieve als doelgerichte segment. 2.4 Conclusie De centrumgebieden van de kernen Helden, Meijel, Kessel, Maasbree en Baarlo hebben te maken met een zwakker wordende recreatieve functie. De leegstand neemt toe en door het vertrek van functies vallen er gaten, waardoor de aansluiting tussen winkels minder sterk wordt of ontbreekt. Versnippering is in vrijwel alle winkelgebieden een aandachtspunt. Dit geldt niet voor het centrum van Panningen. Daarentegen hebben de dorpskernen een sterke eigen identiteit en is het gratis parkeren een belangrijk voordeel. De belangrijkste conclusies met betrekking tot de bestaande structuur zijn: De regionale functie van Panningen centrum, vanwege de centrale ligging, sterke combinatie van gemak en winkelen, het vrij volledige aanbod, het aantrekkelijke dorpse karakter en het gratis parkeren. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

26 In het centrum van Panningen hebben het verblijfsklimaat, de routing en de samenhang in het centrumgebied een impuls nodig om de regionale functie te behouden en te kunnen versterken. Helden, Meijel, Maasbree en Baarlo moeten hun sterk lokaal verzorgende functie benutten. Ook hier zijn de dorpse karakters en het gratis parkeren belangrijke pluspunten. Voor Kessel geldt dit in mindere mate. De toename van de leegstand in Helden, Meijel, Maasbree, Baarlo en Kessel en versnippering zijn belangrijke aandachtspunten. Momenteel is er sprake van één bestaand concentratiegebied voor perifere detailhandel (PDV) aan de John F. Kennedylaan in Panningen. Het aanbod heeft vooral een lokale functie. Een eventuele ontwikkeling van een thematische locatie wordt niet uitgesloten. Verdere versnippering op het gebied van perifere detailhandel is een belangrijk aandachtspunt. In Maasbree vormt de vestiging van GroenRijk een solitaire PDV locatie, die klanten tot uit Venlo trekt. Het sterk aanwezige lokaal ondernemerschap in de verschillende kernen is een belangrijk pluspunt. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

27 3 HUIDIGE ORIENTATIE CONSUMENT Dit hoofdstuk geeft een beeld van de huidige oriëntatie van de inwoners van de gemeente Peel en Maas. Gebaseerd op basis van de consumentenenquête uitgevoerd door DHV, eerdere onderzoeken en recente gegevens van de shopperactie georganiseerd door het centrummanagement in Panningen. Op basis van deze gegevens zullen we het huidig economisch functioneren van de verschillende winkelgebieden in kaart brengen. We beginnen met de resultaten uit de consumentenenquête. 3.1 Consumentenenquête Consument zeer trouw aan eigen woonplaats In september 2008 hebben we een telefonische enquête laten uitvoeren onder huishoudens in de huidige gemeente Peel en Maas. Uit deze enquête bleek dat de meeste inwoners zeer trouw zijn aan de kern van hun eigen woonplaats. 91% van de geënquêteerden bezoekt het centrum van de eigen woonplaats minimaal 1 keer per week. In onderstaande tabel staan de resultaten per kern weergegeven. Tabel 2: Bezoekfrequentie winkelgebied eigen woonplaats Kerkdorpen* Meijel Panningen Panningen Helden Baarlo Maasbree Kessel 1 keer per week of vaker 100% 97% 93% 87% 92% 84% 76% 1 a 2 keer per maand 0% 1% 3% 11% 8% 16% 10% < 1 keer per maand 0% 1% 3% 2% 0% 0% 15% * Kerkdorpen: Beringe, Koningslust, Egchel en Grashoek De inwoners van Helden, Maasbree en Kessel bezoeken hun centra iets minder intensief dan inwoners uit Panningen, Meijel en Baarlo. Met name in Kessel is er een groep bewoners die het centrum niet zo vaak bezoekt. De reden dat men niet naar Kessel gaat hangt samen met de omvang en de variatie in het aanbod en het prijssegment van de supermarkt. Het feit dat Panningen zoveel inwoners uit haar eigen woonplaats weet te binden dankt ze aan de variatie en compleetheid van het winkelaanbod. Meijel neemt een zeer bijzondere plaats in. Boodschappen belangrijkste bezoekmotief eigen woonplaats Voor alle centra is het bezoekmotief overwegend boodschappen doen (zie onderstaande tabel). Recreatief winkelen komt als bezoekmotief aanmerkelijk minder voor. Panningen scoort hoog op het punt van recreatief winkelen. Voor meer dan 80% van de bewoners is dit één van de bezoekmotieven. Doelgerichte aankopen in het woon- en tuinsegment zijn voor de meeste plaatsen geen belangrijk bezoekmotief. Panningen scoort opnieuw het beste met 40%. Meijel en Maasbree scoren met ongeveer 14% nog redelijk. Tabel 3: Bezoekmotief winkelgebied in eigen woonplaats Kerkdorpen Meijel Panningen Panningen Helden Baarlo Maasbree Kessel Dagelijks winkelaanbod 100% 99% 95% 96% 98% 92% 98% Recreatief winkelaanbod 9% 81% 75% 16% 7% 13% 2% Doelgericht winkelaanbod 13% 39% 52% 7% 2% 15% 2% Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

28 Bereikbaarheid maakt centra in Peel en Maas aantrekkelijk Bereikbaarheid van een centrum speelt voor veel consumenten in de regio Peel en Maas een belangrijke rol. Voor het overgrote deel van de respondenten is dit de reden om een bepaald centrum te bezoeken en niet naar een ander centrum (bijvoorbeeld Venlo of Roermond) te gaan. Voor Panningen wordt de volledigheid van het winkelaanbod en de uitstraling van het winkelgebied ook als reden genoemd. Panningen is het centrum in Peel en Maas Binnen de gemeente Peel en Maas is het centrum van Panningen duidelijk het belangrijkste centrum. In het afgelopen jaar heeft 71% het centrum bezocht voor dagelijkse aankopen, 60% voor recreatieve aankopen en 32% voor doelgerichte aankopen. Alle andere centra hebben nagenoeg uitsluitend een verzorgingsfunctie (in het segment dagelijks en hoog frequent recreatief) voor de eigen woonplaats. Ongeveer de helft van de inwoners van de andere kernen bezoekt naast het eigen centrum voor dagelijkse en voor recreatieve aankopen ook het centrum van Panningen. Voor doelgerichte aankopen is dit percentage aanmerkelijk lager. De reden om het centrum van Panningen te bezoeken is in de eerste plaats de volledigheid van het winkelaanbod (ruim 66%), daarnaast speelt ook de bereikbaarheid (36%) een belangrijke rol. Tabel 4: Bezoek aan centrum Panningen vanuit andere kernen Meijel Helden Baarlo Maasbree Kessel totaal Dagelijks winkelaanbod 58% 53% 54% 48% 83% 58% Recreatief winkelaanbod 44% 47% 49% 62% 49% 51% Doelgericht winkelaanbod 27% 24% 21% 34% 22% 26% Bezoek aan centra buiten Peel en Maas Venlo en Roermond zijn de populairste aankoopplaatsen buiten de gemeente Peel en Maas. Deze centra worden vooral bezocht vanwege het recreatieve winkelaanbod en in het kader van funshoppen. Gemiddeld gaat de Nederlandse consument één keer maand funshoppen 2. Het centrum van Venlo is door bijna 40% van de inwoners van de gemeente Peel en Maas in het afgelopen jaar bezocht. De bezoekfrequentie is echter vrij laag. Het grootste deel van de bezoekers van Venlo centrum is minder dan 1 keer per maand in het centrum van Venlo geweest. De reden om Venlo centrum te bezoeken is voor de meeste inwoners van de gemeente Peel en Maas het ruime winkelaanbod in combinatie met de goede bereikbaarheid/ligging ten opzichte van de gemeente Peel en Maas. Het centrum van Roermond is door bijna een derde van de inwoners van de gemeente Peel en Maas in het afgelopen jaar bezocht. Het overgrote deel van de bezoekers van Roermond centrum is minder dan 1 keer per maand in het centrum van Roermond geweest. De reden om Roermond centrum te bezoeken is voor de meeste inwoners van de gemeente Peel en Maas het ruime winkelaanbod. Opvallend genoeg is de bereikbaarheid relatief weinig genoemd. Op de punten gezelligheid en uitstraling van het winkelgebied scoort Roermond wel opvallend goed. Blerick, Eindhoven en Weert zijn ieder in het afgelopen jaar door minimaal 10% van de inwoners van de gemeente Peel en Maas bezocht. Vooral vanuit Baarlo zijn er veel mensen die Blerick bezoeken, meer dan de helft van de inwoners van Baarlo heeft in het afgelopen jaar het centrum van Blerick bezocht. 2 Bron: De Nederlandse funshopper, GFK februari 2007 Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

29 3.2 Draagvlak en Functioneren Ontwikkelingen in de bevolking en in de winkelstructuur hebben hun weerslag op het functioneren van de detailhandelssector. Onderstaand overzicht geeft een globale verkenning van het huidige functioneren van winkels in de verschillende kernen van de gemeente Peel en Maas. Deze verkenning is gebaseerd op de bezoekersstromen (zie bijlage 3) uit de consumentenenquête die zijn doorvertaald naar kooporiëntaties. De tabel laat zien dat zowel in de dagelijkse winkelsegment, winkels in Meijel, Baarlo en Helden bovengemiddeld functioneren (zie bijlage 4 voor berekening). Dit betekent dat het huidige aanbod verhoudingsgewijs aan de krappe kant is in vergelijking met het verzorgingsgebied van het desbetreffende centrum. Kanttekening hierbij is dat Helden, gezien zijn ligging ten op zichte van Panningen, te maken heeft met afvloeiing naar het centrum van Panningen voor het dagelijkse aanbod. Voor het recreatieve winkelaanbod functioneert het winkelaanbod in Panningen en Helden bovengemiddeld. Net als bij het dagelijks aanbod geldt dat het functioneren van het aanbod ofwel tekort aan winkels wordt veroorzaakt door het aanbod in Panningen. Tabel 5: Huidig functioneren van het winkelaanbod in Peel en Maas Dagelijks winkelaanbod Over- of onderaanbod recreatief winkelaanbod Over- of onderaanbod gemiddelde omzet normatieve omzet gemiddelde omzet normatieve omzet potentie per m² per m² potentie per m² per m² Panningen overaanbod onderaanbod Meijel onderaanbod overaanbod Maasbree overaanbod overaanbod Baarlo onderaanbod overaanbod Helden 12000* onderaanbod* onderaanbod Kessel overaanbod nvt Bronnen: Locatus, CBS, HBD * Kantekening bij Helden is de ligging nabij Panningen en de sterke focus van inwoners uit Helden op Panningen. Wanneer men puur kijkt naar het aantal inwoners in Helden en het aanbod dagelijks is er sprake van een tekort. 3.3 Conclusie Uit de consumentenenquête en de doorvertaling naar het economisch functioneren van de verschillende centrumgebieden blijkt dat: De sterke consumententrouw aan de eigen kern is een goede basis voor de toekomst. De goede bereikbaarheid van de centrumgebieden wordt sterk gewaardeerd door de consument en wordt als belangrijk bezoekmotief genoemd. Het centrum van Panningen een sterke regionale functie vervult Het centrum van Panningen wordt gewaardeerd om de variatie en compleetheid van het (recreatieve) winkelaanbod. De winkels in de dagelijkse sector en de recreatieve winkels functioneren naar verwachting goed. Er sprake is van uitbreidingsmogelijkheden Kessel heeft te maken met minder trouwe bezoekers, vanwege de beperkte omvang van en variatie in het aanbod. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

30 4 TRENDS, BELEID, ONTWIKKELINGEN EN PLANNEN 4.1 Markttrends & beleid De toekomst laat zich vaak moeilijk voorspellen. Toch zijn een aantal trends en ontwikkelingen in de detailhandel aan te wijzen, waarvan we verwachten dat deze zich in de toekomst doorzetten. In deze paragraaf beschrijven we de meest relevante trends in de markt voor het winkelaanbod in de gemeente Peel en Maas Consument Momentconsumentisme: gemak en vermaak Trends en ontwikkelingen die we hebben geconstateerd leiden er toe dat de consument steeds minder is te voorspellen in zijn aankoopgedrag. De consument van nu en in de toekomst blijft sterk veranderlijk. Dat wat gisteren een nieuwe trend werd genoemd, kan morgen al weer geschiedenis zijn. Als gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen (arbeidsparticipatie, de volle agenda s van de tweeverdieners, vergrijzing, de grootte van het, de multiculturele samenleving en indrukken opgedaan tijdens verre vakanties) is er sprake van een sterke ontwikkeling in termen van momentconsumentisme. Andere vormen van samenleven, consumeren en beleven hebben duidelijk hun weerslag op het gedrag van de consument. Het ruimtelijke koopgedrag van de consument laat zich op hoofdlijnen goed vertalen in termen van gemak en vermaak. Gemak betekent daarbij alles wat je nodig hebt dicht bij elkaar, met als kernwoorden efficiëntie en bereikbaarheid (doelgericht aankopen en boodschappen doen). Het gemakswinkelen concentreert zich op goed bereikbare plaatsen in stadsdeelcentra en de periferie. Vermaak betekent dat het meer gaat om de sfeer en de beleving (recreatief winkelen als vorm van vrijetijdsbesteding, jezelf verwennen) waarin je bepaalde aankopen wilt doen die passen bij de stemming van het koopgedrag. Funshoppen. De doelgroepen met de grootste participatie van funshoppen zijn met name vrouwen en jongere mensen. Uit onderzoek van GfK Panel Service Benelux (2007) blijkt dat 86,2 % van de Nederlandse vrouwen wel eens winkelt ter vermaak tegenover 68,3 % van de mannen. Recreatief winkelen is het populairst onder mensen in de in de leeftijd van 12 tot en met 39 jaar, circa 85% van de mensen die tot deze categorie behoren doet aan funshoppen. GfK heeft ook doelgroepen vastgesteld waarbij onderscheid wordt gemaakt naar de levensfase waarin men verkeert. Deze doelgroepen zijn: - jonge alleenstaanden; - tweeverdieners; - Huishoudens met kinderen, beperkt inkomen; - Welgestelde HH met kinderen; - Alleenstaanden (40-65 jaar); - Kostwinners (2p); - Gepensioneerden, beperkt inkomen; - Welgestelde gepensioneerden. Jonge alleenstaanden en tweeverdieners blijken het meest aan funshoppen te doen (85 %) en ook gezinnen met een beperkt inkomen doen veelvuldig aan recreatief winkelen. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

31 Internetwinkelen De bestedingen in de detailhandel via het internet zijn de afgelopen jaren gestegen. In 2006 werd 1% van de consumptiebestedingen via het aankoopkanaal internetwinkels en postorderbedrijven gedaan. Volgens recente cijfers van het HBD/CBS is dat inmiddels 4,5%. In een artikel van Retailtrends (8 april 2008) blijkt dat Nederlanders steeds meer kopen via Amerikaanse webwinkels omdat het goedkoper is of omdat een product niet op de Nederlandse markt te verkrijgen is. Een groot deel van de aankopen die thuis worden gedaan, gaat ten koste van de bestedingen in de reguliere, fysieke detailhandel. Internet is vooral populair voor de aankoop van consumentenelektronica. Op de tweede plaats staan de branches kleding en schoenen. Naast de verkopen van nieuwe artikelen via de internetshops, heeft ook het tweedehands doorverkopen van goederen een grote invloed. Consumenten kopen massaal tweedehands spullen op Marktplaats, Speurders en Ebay. Door de kredietcrisis neemt de verschuiving naar meer aankopen via het internet verder toe. Een dalend consumentenvertrouwen leidt namelijk tot een prijsbewuste consument. Het internet met zijn economisch voordelige aanbiedingen biedt zodoende een goed alternatief voor dure fysieke winkels Aanbod Thematisering De eerste thematische ontwikkeling in het Nederlandse winkellandschap is de meubelboulevard. In de 21ste eeuw deed het Factory Outlet Centre zijn intrede in Nederland. Deze centra zijn veelal perifeer gelegen op goed bereikbare locaties. Op dit moment zijn er in Nederland 3 FOC s; Lelystad, Roermond en Roosendaal. Daarnaast ontwikkelen zich ook de eerste sportclusters zoals The Globe in Den Haag en de ontwikkeling van Stapgoor in Tilburg. Hier is sport gecombineerd met detailhandel in aanverwante branches (sport/ outdoor/duiken/skiën etc). Branchevervaging en brancheverbreding In Nederland zien we steeds meer formules die hun omzet vergroten door doorvoering van branchevervaging. Dit geldt enerzijds voor de combinaties van recreatief en doelgericht aanbod (onder andere bouwmarkten, sanitair, woonwinkels). Anderzijds komen we ook combinaties tegen van de dagelijkse en niet dagelijkse sector (supermarkten bieden mobiele telefoons aan). Een trend die nog niet ten einde is. Daarnaast is er ook nog eens sprake van brancheverbreding. Dit betekent verbreding van het assortiment binnen een bepaalde branche, bijvoorbeeld modewinkels waar ook schoenen en accessoires worden verkocht. In plaats van 10 soorten jassen in standaardmaten biedt een modewinkel nu 30 soorten jassen in standaardmaten én extra grote maten aan. Dit leidt net als bij branchevervaging vaak tot grotere vestigingen. Schaalvergroting Deze trend komt voort uit het streven van retailers naar kostenbesparing en marktvergroting. Met schaalvergroting in het kader van marktvergroting probeert de retailer enerzijds in te spelen op de behoefte van de consument aan gemak en vermaak (inspiriënce & experiënce). Anderzijds voorziet deze in de behoefte aan voldoende ruimte om het volledige assortiment goed te presenteren en zodoende goed tot zijn recht te laten komen. In 1968 bedroeg het gemiddelde winkelvloeroppervlak 35 m². Momenteel ligt dit gemiddelde op 252 m² per winkel. De effecten van schaalvergroting als het gaat om door de consument gevraagde kwaliteit en compleetheid zien we in de detailhandelsstructuur door het verdwijnen van kleinschalige winkels en vooral zelfstandigen. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

32 Bedrijfsopvolging steeds lastiger Ruim de helft van de ondernemers in de detailhandel is tussen de 36 en 55 jaar oud, 22% is ouder dan 55 jaar en 10% is ouder dan 60 jaar. De komende tien jaar bereikt dus bijna een kwart van de ondernemers in de detailhandel de pensioengerechtigde leeftijd. 3 Hierdoor zal de komende jaren het aantal bedrijfsoverdrachten in de detailhandel toenemen. De markt voor bedrijfsoverdrachten is in Nederland niet sterk. Veel mkb-bedrijven zijn nauwelijks overdraagbaar. Veel ondernemers hebben zichzelf jarenlang gesubsidieerd doordat zij in een eigen pand zaten, waarvoor ze zichzelf geen huur berekenden. Bij overname van het bedrijf dient de verhuur van het pand vaak als oude dag voorziening. Hierdoor krijgt de opvolger of koper van het bedrijf te maken met een marktconforme huur. Daarom is er voor een opvolger of koper uit zo een onderneming vaak geen rendement meer te behalen. Jaarlijks verdwijnen zo 15 tot 20% van de bedrijven waarvan de ondernemers willen stoppen. In de detailhandel kunnen we ongeveer 40 branches onderscheiden. De ontwikkelingen per branche kunnen behoorlijk verschillen. Zo is de toename in het aantal vestigingen in de snelst groeiende branches (kinderkleding, natuurvoeding en reformproducten) gemiddeld 8% per jaar geweest, terwijl de slechtst presterende branches (wild en gevogelte, melk- en zuivelproducten, herenkleding, kledingstoffen) juist met 5% per jaar krompen. Toenemende filialisering buiten grote steden Filialisering kenmerkt al jaren de binnensteden. Inmiddels krijgen ook steeds meer kernen te maken met deze trend. De toenemende dominantie van ketenbedrijven heeft zijn voor- en nadelen. Doordat filiaalbedrijven beter in staat zijn hoge(re) huurprijzen te betalen, verdringen zij de kleinere zelfstandige ondernemers uit hun posities. Gevolg: afnemend onderscheidend vermogen van winkelgebieden. Binnen winkelgebieden ontstaat daardoor een zekere mono-cultuur, die ook wel wordt aangeduid met 'verblokkering'. De consument ervaart dit als een verschraling van het aanbod. Voor het publiek dat wil 'funshoppen' valt in dit soort winkelgebieden steeds minder te beleven. Het wijkt liever uit naar andere winkelgebieden c.q. buurgemeenten, waar het winkelbeeld afwisselender, uitdagender en daardoor attractiever is. Het besef groeit inmiddels dat de toegenomen kleurloosheid van aanbod een bedreiging vormt voor de aantrekkelijkheid van winkelcentra. Het streven is er daarom meer dan voorheen op gericht een situatie te bereiken die meer evenwicht brengt tussen ketenbedrijven en kleine zelfstandige winkels. Filiaalbedrijven bieden naast nadelen ook voordelen. Zo vervullen ze binnen winkelstraten een vertrouwde ankerfunctie en oefenen mede daardoor een grote trekkracht uit, waardoor ook niet-ketenbedrijven profiteren van de passantenstroom. Doelgericht winkelen in de perifere Gemak staat centraal bij perifere locaties, consumenten willen op een goed bereikbare plek gericht hun aankopen kunnen doen en gericht kunnen vergelijken. Door het oude PDV/GDV beleid zijn veel perifere locaties in Nederland ingevuld met de traditionele PDV branches zoals wonen, tuin en doe/het/zelf. Uit diverse onderzoeken waaronder in Breda (zie bijlage 5) blijkt dat er beperkte synergie is tussen doelgerichte aankopen en recreatieve aankopen. De nabijheid van PDV bij een centrumgebied kan leiden tot een synergie tussen beide gebieden waarbij perifere detailhandel minder profiteert van de bezoekers aan het centrum dan het centrum aan de bezoekers van perifere detailhandel. 3 Bron: HBD, Leeftijdsopbouw van ondernemers in de detailhandel, 2006 Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

33 Centrumgebieden versus periferie Het spanningsveld tussen centrumgebieden en periferie is vaak een smal evenwicht tussen structuurversterking en concurrentie. De spanning zit vooral bij die segmenten in de retail die functioneel in het centrum thuishoren, maar hier ruimtelijk niet inpasbaar zijn. Centrumgebieden zijn nog steeds concentraties met de meeste synergie en locatievoordelen. Bereikbaarheid, fysieke ruimte en kostenniveau zijn echter vaker een bottleneck voor ondernemers. Ondanks jarenlang restrictief beleid blijkt de periferie een aantrekkelijke optie als vestigingslocatie voor veel ondernemers. Centrumgebieden en periferie zijn onderscheidende vestigingsmilieus die beiden hun voor- en nadelen hebben. 4.2 Beleid De Nota Ruimte Ontwikkelingsplanologie De grondslagen van het landelijke detailhandelsbeleid zijn met de Nota Ruimte gewijzigd. De Nota Ruimte werkt volgens het motto decentraal wat kan, centraal wat moet. De verantwoordelijkheid voor het ruimtelijke beleid ligt steeds meer bij de lagere overheden. Vanuit de markt speelt schaalvergroting, bereikbaarheid en daarmee toenemende belangstelling voor perifere locaties al enige tijd. Branches zoals speelgoed, bruin- en witgoed en sport vinden steeds vaker een plek in de periferie daar waar bouwmarkten, tuincentra en woonboulevards al langer te vinden zijn. Deze trend is in gang gezet door de Nota Ruimte waarin meer beleidsruimte wordt geboden voor perifere detailhandelsontwikkelingen. Het strikte PDV/GDV beleid is dan ook afgeschaft. Detailhandelsondernemingen mogen zich perifeer vestigen, maar alleen indien men kan aantonen dat: het accommoderen van grootschalige winkelformules in of aan de rand van binnensteden niet mogelijk is. de aard van het assortiment perifere vestiging noodzakelijk maakt (traditionele perifere branches). Met de nieuwe WRO krijgen gemeenten daarnaast de mogelijkheid om in bestemmingsplannen een aparte bestemming voor perifere detailhandel op te nemen. Nieuwe wet op de ruimtelijke ordening Per 1 juli 2008 is de WRO in werking getreden. Deze wet zet de lijn die door de Nota Ruimte is ingezet door. Hierin ontwikkelt de planologie zich van toelatingsplanologie naar ontwikkelingsplanologie. De goedkeuring en toetsingsgrondslag voor bestemmingsplannen verschuift in de WRO van de Provincie naar regioniveau. Op dit niveau hebben regio en Provincie samen mogelijkheden om in structuurvisies gewenste en ongewenste ontwikkelingen aan te geven en (on)mogelijk te maken. Met de nieuwe WRO wordt de bestemmingsprocedure korter omdat de goedkeuring van de Gedeputeerde Staten vervalt. Wel is het voor de Provincie (en Rijk) mogelijk om een reactieve aanwijzing te geven in de bestemmingsplanprocedure, als gevolg waarvan een deel van het bestemmingsplan niet in werking treedt. Deze aanwijzing kan alleen gegeven worden als er sprake is van provinciale- of rijksbelangen die niet op een andere manier beschermd kunnen worden. De positie van het bestemmingsplan is hierdoor versterkt. Ten behoeve van een goede ruimtelijke ordening kunnen in het bestemmingsplan eisen worden opgenomen met betrekking tot de branches van detailhandel. Gemeenten kunnen ter bevordering van de ruimtelijke economische kwaliteit in het bestemmingsplan eisen stellen ten aanzien van de vestiging van bepaalde branches van detailhandel. Deze eisen moeten gemotiveerd worden vanuit overwegingen van ruimtelijke kwaliteit. Provinciaal: Provinciaal Omgevingsplan Limburg en Handleiding Ruimtelijke Ontwikkelingen Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

34 Het provinciaal omgevingsplan geeft het beleid van de Provincie Limburg weer. Hierin maakt de Provincie onderscheid tussen stadsregio s en landelijke gebieden. De gemeente Peel en Maas valt onder de landelijke gebieden. Voor de landelijke gebieden gelden de volgende richtlijnen: Alle kernen op het platteland kunnen ruimte bieden aan kleinschalige detailhandel (winkels tot m² vvo) met een lokaal of regionaal verzorgende functie. Supermarkten mogen eventueel een grotere omvang aannemen indien ruimtelijk inpasbaar. Alle overige grootschalige detailhandel (winkels >1.000 m²) is alleen toegestaan in een aantal grotere kernen, te weten Gennep, Horst, Helden/Panningen, Gulpen, Valkenburg en Vaals. Bij vestiging van dergelijke grootschalige winkels in de genoemde kernen moet men aan kunnen tonen dat de functie is toegespitst op het regionaal verzorgingsniveau en dat deze winkels geen bedreiging vormen voor detailhandelsvoorzieningen in de nabijgelegen stadsregio's. Uitgangspunt is dat al deze winkels zich vestigen in de bebouwde kom, bij voorkeur in of aansluitend aan het kernwinkel- of voorzieningengebied. Uit oogpunt van versterking van de leefbaarheid in kleine kernen is het tevens mogelijk verkooppunten te combineren, eventueel samen met andere loketfuncties, tot zogenaamde "servicewinkels". Lokaal Bereikbaarheid van winkels onder druk door lokaal beleid Bij retailers speelt bereikbaarheid een belangrijke rol. Ondanks de toenemende mobiliteit van de Nederlandse consument zijn er verschillende beleidskeuzes die een invloed uitoefenen op de keuze van het koopgedrag van de consument. De beschikbaarheid van voldoende parkeerplaatsen is nog steeds een bepalende vestigingsplaatsfactor voor winkelgebieden. Een verhoging van parkeertarieven in binnensteden of parkeertariefdifferentiatie (bepaalde klassen auto s betalen meer) kan daarbij leiden tot een vermindering of een verandering van de mobiliteit. Daarnaast zorgen milieuzoneringen voor het weigeren van bepaalde voertuigen, die vooral voor binnenstedelijke locaties gevolgen kunnen hebben. Hier profiteren omliggende kernen zoals Panningen van. Kadernota perifere detailhandel 2007 In de kadernota perifere detailhandel is de ambitie uitgesproken voor de ontwikkeling van twee concentratiegebieden. De J.F. Kennedylaan is aangewezen als concentratiegebied voor doe-het-zelf en wonen. Op het industrieterrein in Panningen is toen n.a.v. plannen voor een tuinboulevard, initiatief van Van Cranenbroeck, een concentratiegebied voor het thema tuin aangewezen. Echter door het terugtrekken van de initiatiefnemer voor de ontwikkeling van de Tuinboulevard ligt dit initiatief momenteel stil. In bijlage 6 staat de brancheafbakening met betrekking tot perifere detailhandel weergegeven. In deze nota worden de volgende ambities en doelstellingen uitgesproken: Realisatie regionale functie Vernieuwing binnen randvoorwaarden Voldoende keuzemogelijkheden Niet bedreigend voor het centrum Geen uitplaatsing van niet perifeer detailhandelsaanbod uit het centrum Transparant beleid perifere detailhandel Ontwikkelingsvisie centrum Panningen (1997) In de ontwikkelingsvisie centrum Panningen zijn verschillende ambities uitgesproken: De nieuwbouw ter plaatse van het voormalige gemeentehuis dient een centrumfunctie te krijgen. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

35 Algehele verwinkeling c.q. vestiging van centrumondersteunende functies van de bebouwing aan de Markt, de Kepringelehof, de Ruijsstraat, het Raadhuisplein en in beginsel ook aan de Raadhuisstraat. Het verder invullen van het Pastoor Huijbenplein is noodzakelijk om een compact, compleet en comfortabel winkelgebied te realiseren dat de concurrentie met overige winkelcentra aankan. Uitbreiding van de parkeergelegenheid tot 600 plaatsen. 4.3 Ontwikkelingen en plannen in de regio Wonen De gemeente Peel en Maas heeft in totaliteit moeite om mensen vast te houden. Daarnaast zien we dat de natuurlijke groei (geboorten minus sterften=geboortesaldo) langzaam afneemt. Op de lange termijn krijgt de gemeente te maken met een afname van het aantal inwoners. Desondanks zijn er positieve ontwikkelingen zoals Greenport Venlo en realisatie van woningen om starters en hoogopgeleiden aan te trekken. Greenport Venlo is het geheel van agro-industrie, logistiek, industributie, maakindustrie en toerisme, waarin ondernemers, overheden, onderwijs- en onderzoeksinstellingen in netwerkverband met elkaar samenwerken om de economische structuur van de regio te innoveren en te versterken. Duurzaamheid is daarin een sleutelbegrip. Regio Venlo voert actieve acquisitie om innovatieve bedrijvigheid van hoog niveau naar Noord-Limburg te halen. In het kader van Greenport Venlo en de Floriade is een woonvisie door de regio Venlo (Venlo, Arcen en Velden, Beesel en Peel en Maas) opgesteld. In deze visie geeft men naar de Provincie toe aan hoeveel nieuwe woningen ze in de komende jaren nodig denken te hebben. Regio Venlo denkt in totaal nieuwe woningen te moeten bouwen. Daarvan zijn er bedoeld voor opvang van de natuurlijke bevolkingsgroei en ter vervanging van gesloopte woningen en voor mensen die zich van elders in de regio komen vestigen. Wanneer de gemeente Peel en Maas een deel van deze nieuwbouw kan realiseren zou dit de bevolkingsafname beperken. De komende jaren staan in Peel en Maas een aantal nieuwbouwprojecten op het programma, voor een groot deel in de koopsector. Met deze bouwprojecten wil men hoger opgeleide starters en gezinnen aan trekken. Voor de detailhandel in de gemeente Peel en Maas betekent dit dat het draagvlak groter wordt. Commerciële ontwikkelingen In de gemeente Peel en Maas spelen de volgende plannen op gebied van commercieel vastgoed: Panningen, plan Tummers (realisatiefase) Plan Oostwand Panningen Maasbree, Hart van Maasbree Kessel, Kasteel en centrumplan de Merwijck Meijel herontwikkeling panden van de twee modehuizen en omgeving Panningen heeft de potentie om uit te breiden. Met het Hart van Maasbree willen wij ruimte creëren voor een verpleeghuis en een brede school. Daarnaast bestaat de behoefte van de inwoners van Maasbree om het Kennedyplein en het centrum aantrekkelijker in te richten. In dit kader heeft de gemeente een visie voor een brede maatschappelijke ontwikkeling opgesteld. De Brede Maatschappelijke Ontwikkeling gaat niet primair over de winkelvoorzieningen. Door de winkeliersvereniging is als wens voor de Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

36 winkelvoorzieningen geuit om deze zoveel mogelijk te concentreren in het centrum. Concreet betekent dit voor de visie BMO dat men in de plan- en bouwontwikkeling voor de brede maatschappelijke ontwikkeling waar mogelijk rekening houdt met een beperkte uitbreiding en waar mogelijk concentratie van het winkelaanbod in het centrum. Met de renovatie van kasteel de Keverberg zijn ook plannen gemaakt om hier een hotel te vestigen. Daarnaast is er in Kessel het centrumplan De Merwijck. Het gaat om een multifunctionele ontwikkeling met een bibliotheek, tandartsenpraktijk, multifunctionele ruimte en woningen. Buiten de regio Peel en Maas vinden ook diverse ontwikkelingen (zie ook bijlage 7) plaats zoals: Venlo, Floriade, GreenPark, Klavertje 4 en Greenpoort Venlo Venlo, Maasboulevard m² Nederweert, centrumplan m² Horst, centrumplan m² Voor de binnenstad van Venlo wordt in de detailhandelsnota Venlo ingezet op een ambitieuze groei in de breedte (in bezoekers en omzetten) en in de diepte (kwaliteit). Deze groei is gericht op de aantrekkingskracht van de binnenstad als totaal. De concrete acties hiervoor zijn omschreven in de Ruimtelijk-economische ontwikkelingsvisie binnenstad uit Speerpunten van deze ontwikkelingsvisie zijn: - Het omkeren van de trend dat consumenten binnen het verzorgingsgebied steeds vaker kiezen voor andere aankoopplaatsen dan Venlo. De (regio)bewoners moeten teruggewonnen worden. - Het vergroten van het aantal Duitse bezoekers, waarbij gebruik moet worden gemaakt van het grote Duitse achterland; - Vergroting van de attractiviteit van de binnenstad zodat de verblijfsduur en de bestedingen van de bezoekers toenemen. Met de ontwikkeling van de Maasboulevard in Venlo wordt getracht het onderscheidend vermogen van de stad te vergroten ten opzichte van de bestaande binnenstad en ten opzichte van concurrerende steden, om consumenten aan Venlo te binden. Blerick wordt gepositioneerd als stadsdeelcentrum en vormt dus een aanvulling op de binnenstad. Het winkelcentrum is niet uitsluitend gericht op recreatief winkelen maar men zet in op doelgerichte kopers. Consumentenbinding wordt bewerkstelligd door een sterk en divers dagelijks winkelaanbod dat de basis vormt voor een blijvende attractiviteit. Ook functieverbreding binnen de positie als stadsdeelcentrum, bijvoorbeeld met kleinschalige leisure en cultuur (o.a. De Staay) wordt ingezet om consumenten te binden. De gemeente Leudel heeft plannen om het centrum van Heythuysen te revitaliseren. Hiermee wil ze haar sub-regionale functie versterken. Vanwege vele gemeentelijke locaties/panden die vrijkomen als gevolg van realisatie van de brede maatschappelijke voorziening aan de Antoniusstraat te Heythuysen en de toekomstige centrale huisvesting van de gemeente heeft de gemeente een ruimtelijke visie voor het centrumgebied van Heythuysen opgesteld. Grootschalige evenementen als de Floriade kunnen de markt voor detailhandel tijdelijk vergroten. In 2012 wordt in Venlo de Floriade gehouden. Deze wereldtuinbouwtentoonstelling vindt iedere 10 jaar plaats en duurt van april tot oktober. De Floriade presenteert zich als een groen belevingsevenement die minimaal 2 miljoen bezoekers zal aantrekken. De Floriade 2012 vindt plaats op het terrein van het toekomstige Greenport Venlo. Greenport Venlo wordt een innovatief en onderscheidend bedrijventerrein in het groen. Tezamen zorgen deze ontwikkelingen ervoor dat de regio veel extra bezoekers zal trekken, waar met name de horeca enorm van kan profiteren. De verwachting is dat dit evenement en de realisatie van Greenport Venlo de mogelijkheid biedt om het aantal horecagelegenheden in de omgeving van Peel en Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

37 Maas uit te breiden. Dit grote evenement schept tevens mogelijkheden om tijdelijke voorzieningen in de regio te realiseren. 4.4 Conclusie: kansen en bedreigingen huidige winkelstructuur Uit de voorgaande hoofdstukken blijkt dat niet elk winkelgebied optimaal functioneert. Op basis van de ontwikkelingen en trends in de markt kunnen we de volgende kansen en bedreigingen constateren: Kansen - Meer behoefte aan gemak door toenemende mobiliteit in combinatie met minder tijd - Meer inspelen op verschillende doelgroepen zoals ouderen, gezinnen en toerisme - Floriade en Greenport Venlo, versterking regionale economie - Goed bereikbare centra met gratis parkeren Bedreigingen - Vergrijzing van de regio en daarmee gepaarde afname van het aantal inwoners op de langere termijn (draagvlak) - Toename van aankopen via internet (gemak en tijd) die deels de bestedingen in fysieke winkels laat afnemen - Plannen ter versterking van winkelgebieden buiten de regio - Verschraling van winkelaanbod en leegstand door afname draagvlak - Toelaten van detailhandel in het buitengebied In het volgende hoofdstuk gaan we in op de betekenis van de verschillende kansen en bedreigingen voor de verschillende winkelgebieden en daarmee de toekomstige winkelstructuur van Peel en Maas. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

38 5 TOEKOMSTIGE WINKELSTRUCTUUR IN PEEL EN MAAS In de voorgaande hoofdstukken zijn we uitgebreid ingegaan op het huidig functioneren van de verschillende winkelgebieden, de kansen en bedreigingen. Het huidig functioneren van het winkelaanbod in een centrum bepaalt vaak de ambities die ondernemers en gemeenten hebben voor het centrum. Deze ambities dienen als input voor het bepalen van de toekomstige retailstructuur voor de gemeente Peel en Maas. In bijlage 8 staan kort de belangrijkste constateringen van de gehouden werksessies met gemeenten en ondernemers. In dit hoofdstuk maken we een vertaalslag naar de toekomst. Hierbij geven we inzicht in de toekomstige retailstructuur en de wenselijke positionering van de verschillende winkelgebieden. Daarbij formuleren per winkelgebied de ambities en bijbehorende randvoorwaarden. 5.1 Toekomstige structuur Op basis van de bevolkingsprognoses van het CBS zijn de toekomstperspectieven voor de verschillende kernen in de gemeente Peel en Maas verkend. Hieruit blijkt wederom dat er beperkte uitbreidingsmogelijkheden zijn in het dagelijkse en recreatieve segment (zie onderstaande tabel). In bijlage 9 staan de berekeningen weergegeven. Tabel 6: Toekomstig functioneren van het winkelaanbod in Peel en Maas, 2019 Dagelijks winkelaanbod Over- of onderaanbod recreatief winkelaanbod Over- of onderaanbod gemiddelde omzet normatieve omzet gemiddelde omzet normatieve omzet potentie per m² per m² potentie per m² per m² Panningen overaanbod gelijk Meijel onderaanbod overaanbod Maasbree overaanbod overaanbod Baarlo gelijk overaanbod Helden onderaanbod* onderaanbod Kessel overaanbod nvt Bron: Locatus, CBS en HBD, bewerking DHV Om de toekomstige visie verder uit te kunnen werken is een vertaling van algemene uitgangspunten naar meer concrete keuzes noodzakelijk. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen het dagelijks, hoog frequent recreatief, recreatief en doelgericht aanbod. Dagelijks aanbod: Optimalisering van het dagelijks aanbod door schaalvergroting en waarborgen complementariteit van aanbod. Opbouwen van de gewenste structuur met een duidelijke positionering van de verschillende winkelgebieden ten opzichte van elkaar om onderlinge concurrentie te voorkomen en versterking van de verschillende functies van de winkelgebieden te realiseren. Hierbij staat het waarborgen van leefbare kernen door het op peil houden van het dagelijkse voorzieningenniveau centraal. In relatie met bovenstaande het afwijzen van vestigingen van supermarkten op perifere of solitaire locaties. Hoog frequent recreatief aanbod: Dit segment bestaat voornamelijk uit winkels met verkoop van tijdschriften, huishoudelijke artikelen, speelgoed en cadeauartikelen en voorzien in de vergeten of snelle aankoop. Deze winkels versterken de dagelijkse aankoopfunctie van de kernen en daarmee behoud van het winkelgebied. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

39 Recreatief aanbod Het recreatief winkelaanbod vervult een verzorgingsfunctie voor de regio. Het gaat hier vooral om de recreatieve branches zoals mode, schoenen, warenhuizen, juweliers, opticiens etc. Het centrum van Panningen is de aangewezen concentratie binnen de regio om dit aanbod te accommoderen. Het accommoderen van dit aanbod op perifere en solitaire locaties is door bovenstaande niet wenselijk. Het centrum van Panningen heeft een regionale functie. Hier hoort een gecombineerde mix van dag- en avondhoreca bij. Beperkingen voor dag- en avondhoreca gelden voor de ontwikkelingsmogelijkheden op andere locaties met uitzondering van de centra van de kernen. Het aanbod in deze kernen mogen hun bedoelde functie niet overstijgen en niet concurreren met het centrum van Panningen. Uitzondering vormt het toeristische karakter van kernen als Baarlo, Kessel en Meijel. Doelgericht aanbod: Grootschalige detailhandelvestigingen in onder meer sport en spel, bruin- en witgoed hebben veelal een karakter dat leunt aan de recreatieve branche. Gezien de regiofunctie die het centrum van Panningen wil vervullen, is dit de aangewezen plek om deze branches te huisvesten. Gezien de regionale functie die Panningen wil vervullen, is concentratie van het aanbod op één locatie wenselijk. Door de voormalige gemeente Helden is de John F. Kennedylaan aangewezen als concentratielocatie voor PDV vestigingen. Deze locatie wordt door de gemeente aangemerkt als PDV locatie met een regionale verzorgingsfunctie. Daarbij is marktwerking leidend, maar houdt de gemeente de vinger aan de pols om de beschikbare distributie ruimte in te zetten om concentratie mogelijk te maken en zo optimale variatie in het aanbod richting de consument. Er is nadrukkelijk een voorkeur voor concentratie door eerst bestaande aanbieders te faciliteren (verplaatsing/uitbreiding) en vervolgens variatie in aanbieders na te streven. Met betrekking tot detailhandel bij productie- en distributie bedrijven geldt een maximum van 50 vierkante meter. Op andere locaties in Peel en Maas kan ruimte worden geboden aan grootschalige thematische detailhandelsontwikkelingen met formules die wat betreft assortiment niet thuis horen in de winkelcentra en wat betreft omvang onvoldoende ruimte hebben op de Kennedylaan. Gemeente Helden/Retailstructuurvisie

40 Op de onderstaande kaart staat de toekomstige detailhandelstructuur voor de gemeente Peel en Maas weergegeven. Hierbij is rekening gehouden met het huidig en toekomstig functioneren van de diverse centra in de regio en de ambitie van de gemeente en ondernemers. Kaart 3: Toekomstige winkelstructuur Peel en Maas Gemeente Helden/Retailstructuurvisie