Lid Gedeputeerde Staten

Transcriptie

1 Lid Gedeputeerde Staten J.W.A. van Dijk Contact T F jwa.van.dijk@pzh.nl Postadres Provinciehuis Postbus LP DenHaag T Aan Provinciate Staten Datum 24 September 2008 Uw kenmerk Bijlagen 4 Onderwerp Nadere toelichting op project 'Hybrides voor Zuid- Holland 1 Geachte Statenleden, Onderstaand vindt u, als toegezegd, een toelichting op de vragen gesteld in de vergadering van de commissie MKE van 17 September jl. naar aanleiding van agendapunt 2e (project "Hybrides voor Zuid - Holland'). Wat is het doel van de pilot? Aan wie komt de informatie uit de pilot ten goede? De pilot vindt plaats in het kader van de landelijk innovatieprogramma voor innovatieve OVbussen van het Ministerie van Verkeer & Waterstaat, en vindt ook plaats in nauwe samenwerking met en onder overa//-regie van het Ministerie. Het betreffende programma waarin wordt geparticipeerd, beoogt een doorbraak in het Nederlands openbaar vervoer van typen van bussen die nu nog niet in exploitatie worden ingezet. Samen met enkele andere decentrale opdrachtgevers maakt dit de Provincie tot koploper voor wat betreft het realiseren van innovatie in het OV en de daadwerkelijke introductie van meer duurzame, milieuvriendelijke bussen. De afweging om dit project te willen uitvoeren, is in de eerste plaats gebaseerd op dit brede, maatschappelijke doel. Bezoekadres Zuid-Hollandplein AW DenHaag Tram 9 en bus 65 stoppen bij het provinciehuis. Vanaf station Den Haag CS is het tien minuten lopen. De parkeerruimte voor auto's is beperkt. Het type bus dat bij de Provincie wordt getest, verbruikt minimaal 25% minder brandstof dan een vergelijkbare gewone dieselbus, kan op delen van de route electrisch rijden ("zero-emmission), en is bovendien veel stiller omdat de bus veel minder motorgeluid produceert. Het programma van het Ministerie kent twee categorieen. Het doel van een alfa-test is het in de praktijk testen van een eerste kleine serie. Het doel van een beta-test is het testen van een zogenoemde 'nulserie'. Doel van een beta-test is dat het betreffende type bus meteen na aflopen van de test in productie kan worden genomen. De pilot bij de Provincie betreft een beta-test. Het project van de Provincie Zuid-Holland is in de beta-categorie als eerste geeindigd en heeft in die

2 Lid Gedeputeerde J.W.A. van Dijk Contact T F jwa.van.dijk@pzh.nl Postadres Provinciehuis Postbus LP Den Haag T Aan Provinciate Staten Datum 24 September 2008 Uw kenmerk Bijlagen 4 Onderwerp Nadere toelichting op project "Hybrides voor Zuid- Holland' Geachte Statenleden, Onderstaand vindt u, als toegezegd, een toelichting op de vragen gesteld in de vergadering van de commissie MKE van 17 September jl. naar aanleiding van agendapunt 2e (project 'Hybrides voor Zuid - Holland 1 ). Wat is het doel van de pilot? Aan wie komt de informatie uit de pilot ten goede? De pilot vindt plaats in het kader van de landelijk innovatieprogramma voor innovatieve OVbussen van het Ministerie van Verkeer & Waterstaat, en vindt ook plaats in nauwe samenwerking met en onder overa//-regie van het Ministerie. Het betreffende programma waarin wordt geparticipeerd, beoogt een doorbraak in het Nederlands openbaar vervoer van typen van bussen die nu nog niet in exploitatie worden ingezet. Samen met enkele andere decentrale opdrachtgevers maakt dit de Provincie tot koploper voor wat betreft het realiseren van innovatie in het OV en de daadwerkelijke introductie van meer duurzame, milieuvriendelijke bussen. De afweging om dit project te willen uitvoeren, is in de eerste plaats gebaseerd op dit brede, maatschappelijke doel. Bezoekadres Zuid-Hollandplein AW DenHaag Tram 9 en bus 65 stoppen bij het provinciehuis. Vanaf station Den Haag CS is het tien minuten lopen. De parkeerruimte voor auto's is beperkt. Het type bus dat bij de Provincie wordt getest, verbruikt minimaal 25% minder brandstof dan een vergelijkbare gewone dieselbus, kan op delen van de route electrisch rijden ("zero-emmission), en is bovendien veel stiller omdat de bus veel minder motorgeluid produceert. Het programma van het Ministerie kent twee categorieen. Het doel van een alfa-test is het in de praktijk testen van een eerste kleine serie. Het doel van een beta-test is het testen van een zogenoemde 'nulserie'. Doel van een beta-test is dat het betreffende type bus meteen na aflopen van de test in productie kan worden genomen. De pilot bij de Provincie betreft een beta-test. Het project van de Provincie Zuid-Holland is in de beta-categorie als eerste geeindigd en heeft in die

3 p HOLLAND categorie dus de beste beoordeling gehad. Deze beoordeling is verworven op basis van het ingediende Projectplan en de Aanvullende bijlage; beide documenten treft u als bijlage bij deze brief aan. In totaal omvat het landelijke programma een zestal pilots, waarvan de pilot bij de Provincie er een is. De projectenportfolio is tot stand gekomen in een door het Ministerie georganiseerde onderlinge competitie. Dit om te voldoen aan de diverse Europese regels die aan deze vorm van subsidiering worden gesteld. Projecten zijn daarbij op kwaliteit, kosten etc beoordeeld en gerangschikt. Naast de zes gehonoreerde projecten, zijn er ook een drietal afgevallen. Op 25 September ligt de betreffende projectenlijst op voorstel van staatssecretaris Huizinga ter accordering voor in het NMB, het Nationaal Mobiliteits Beraad. Decentrale opdrachtgever Regio Twente Provincie Gelderland Stadsregio Eindhoven SRA Provincie Zuid- Holland SRR Type bus Hybride dieselbus Hybride dieselbus exploitant Connexxion Veolia Innovatieve motor/ Hermes geen Nox uitstoot Brandstofcelbus GVB Hybride dieselbus Connexxion Hybride dieselbus RET fabrikant VDL VDL/e-traction VDL/Nonox VDL Van Hool Mercedes-Benz Soort fesf Beta-test Beta-test In de portfolio participeren een zestal opdrachtgevers, vijf vervoerbedrijven en een drietal fabrikanten. De nadruk ligt op het testen van hybride bussen, maar er wordt ook een brandstofcelbus getest, alsmede een innovatieve motor op biogas zonder NOx-uitstoot. Deelname aan het innovatieprogramma biedt voor de Provincie grote voordelen. Het Ministerie draagt allereerst voor euro bij aan de projectkosten via een extra uitkering op het BDU Het programma waarin wordt geparticipeerd, is daarnaast door het Ministerie bijvoorbeeld reeds getoetst op complexe aspecten zoals staatssteun en mededinging. De Provincie had stand alone waarschijnlijk geen pilot meer kunnen faciliteren in de nog lopende concessie; er wordt tijdswinst geboekt, en daarnaast worden omvangrijke proceskosten voor de Provincie uitgespaard. Bovendien kan kennis en ervaring worden uitgewisseld met het Ministerie en met de andere deelnemende decentrale overheden. De resultaten van de pilots zijn openbaar en komen alle andere opdrachtgevers en alle andere exploitanten ten goede. Dit aspect is opgenomen in het met de staatssecretaris af te sluiten convenant onder art. 4, lid xii. Waarom wordt dit niet aan de sector overgelaten? 2/6

4 De openbaar vervoerbedrijven verkeren momenteel niet in de financiele positie om zelf te kunnen investeren in meer duurzaam en milieuvriendelijk OV. Verwezen kan worden naar de gebeurtenissen in het voorjaar, waarbij na een arbeidsconflict het Rijk met 16 mln. euro is bijgesprongen om de ergste nood in de sector te ledigen. In deze situatie kan de vervoerbranche niet investeren in duurzaamheid zonder hulp van de overheden. Er is dus een taak voor de overheden weggelegd om dit proces op gang te brengen. Gedeputeerde Staten hebben deze rol al aanvang 2007 onderkend, toen in het kader van het Coalitie-akkoord een bedrag van 26 mln. euro is gereserveerd voor de introductie van meer duurzame bussen in het OV van de Provincie. Ook het Ministerie van Verkeer & Waterstaat onderkent deze situatie: de nadruk ligt bij de exploitanten op het realiseren van zo veel mogelijk dienstregelinguren tegen zo weinig mogelijk kosten, constateert het Ministerie. Innovatie vergt derhalve een impuls van overheidswege die met de betreffende regeling wordt bewerkstelligd. Wat gebeurt ermet de bussen na afloop van de pilot? Gaat Connexxion ergewoon ergens anders mee doorrijden? Naar aanleiding van de door de commissie op dit punt gestelde vragen is van exploitant Connexxion een brief ontvangen (zie bijlage). Connexxion geeft aan de bussen na afloop niet in de standaardvloot op te nemen, omdat het experimentele voertuigen betreft. Connexxion biedt de Provincie in bijgevoegde brief een eerste recht van terugkoop aan. Dit betekent dat, als daar bij het vaststellen van het bestek voor de volgende concessie door de Provincie voor wordt gekozen (tweede helft van 2009), de vier bussen van Connexxion na afloop van de pilot kunnen worden teruggenomen tegen de dan geldende restwaarde van euro per voertuig, en vervolgens ingebracht in de nieuwe concessie. Wanneer wordt het convenant ondertekend? Op 25 September wordt in het NMB (Nationaal Mobiliteits Beraad) de definitieve lijst met projecten vastgesteld. Met het Ministerie is afgesproken dat tweezijdige ondertekening van het convenant snel daarna wordt beoogd voor uiterlijk 15 oktober De gedeputeerde Verkeer & Vervoer is door GS reeds in de vergadering op 2 September jl. voor de ondertekening van het convenant gemandateerd. Het vigerende concept van het convenant is als bijlage bijgevoegd. Een spoedige ondertekening is van belang, omdat alleen na ondertekening van het convenant de subsidiebeschikking van de Provincie aan Connexxion kan worden verzonden, en Connexxion de bussen bij fabrikant Van Hool uitsluitend zal bestellen na ontvangst van de subsidiebeschikking. De fabrikant heeft aangegeven de bussen nog in mei 2009 te kunnen leveren als uiterlijk midden oktober 2008 de bestelling van Connexxion wordt ontvangen. 3/6

5 HOLLAND Hoe lang duurt de pilot nu precies? 20 maanden of 24 maanden? De periode waarin in de huidige concessie wordt gereden, duurt 20 maanden, tot 31 december De regeling van het Ministerie vroeg echter oorspronkelijk om een inzet in exploitatie van minimaal 2 jaar. Uiteindelijk heeft het Ministerie aangegeven toch het project te willen honoreren, ondanks dat in de huidige concessie slechts 20 maanden kan worden gereden. Connexxion en de Provincie hebben in ruil daarvoor aangegeven de bussen, in de nieuwe concessie dan wel elders, nog een viertal maanden in te zetten teneinde de twee jaar vol te maken. In het door de Provincie ingediende projectplan is daarvoor euro uitgetrokken. Overigens omvat de subsidie-aanvraag van Connexxion alleen de projectkosten te maken in de huidige concessie, tot en met 31 december Nadere puntsgewijze toelichting op de ingediende subsidie-aanvraag van Connexxion In het projectplan en in de aanvullende bijlage op het projectplan, door de Provincie ingediend bij het Ministerie op respectievelijk 29 april en 9 juni jl., vindt u een uitgebreide onderbouwing van alle financien van het project. Het Ministerie heeft op basis van deze twee documenten besloten het project te honoreren en op te nemen in de landelijke portfolio. Richt u zich bij het bekijken van de financiele paragraaf overigens op het overzicht als opgenomen in de aanvullende bijlage van juni: het projectteam heeft namelijk, naar aanleiding van door het Ministerie over het projectplan gestelde vragen, in de aanvullende bijlage een bijgestelde projectbegroting opgenomen. In juni waren namelijk veel offertes beschikbaar voor posten die in april nog moesten worden geraamd. Onderstaand wordt, voor uw gemak, de ingediende subsidie-aanvraag van Connexxion nog eens puntsgewijs langsgelopen en toegelicht. 1) Aanschafprijs 4 hybride voertuigen: ,-euro Nader uitgesplitst betreft de aanschafprijs per bus: A) de kosten van het gemodificeerde buschassis: ,- euro B) de kosten van de hybride aandrijflijn: ,- euro C) interface black box en hastus. (Dit betreft on-board meet- en registratie-apparatuur voor de prestaties van de bus): ,- euro D) applicatie-engineering (dit betreft kosten die gepaard gaan met de integratie van de innovatieve aandrijflijn in het buschassis) ,- euro E) Componenten t.b.v exploitatie door Connexxion: ,25 euro De aanschafkosten van een voertuig bedragen derhalve ,25 euro. Ter vergelijk: een vergelijkbare standaard dieselbus kost in aanschaf ca euro. 2) Opleiding personeel: ,-euro Dit betreft een eendaagse opieiding voor alle chauffeurs in het concessiegebied die in de exploitatie met de voertuigen te maken krijgen ( ,- euro). Aangezien zoals bekend de chauffeurs bij aanbestedingen altijd volgend zijn op de concessie, betreft het hier kennis die 4/6

6 HOLLAND blijvend in het concessiegebied behouden blijft. Tevens krijgen 29 monteurs elk een opleiding van twee dagen voor het onderhouden van de voertuigen (30.500,- euro). Belangrijkste element daarbij is dat de monteurs leren omgaan met de hoge-spanningselementen van de bus, aangezien de bus deels electrisch wordt aangedreven. Dit aspect is vergelijkbaar met het onderhoud van trams. 3; exploitatie: 350,000,-euro a) Stadsomlopen hybride voertuigen ,- euro Hybride bussen zijn bussen bedoeld voor inzet in stadsdienst, bij een hoog aantal haltes. Immers, er wordt dan veel gestopt en afgeremd, waaraan de aandrijflijn zijn energie ontleent. Dit in de lopende concessie toepassen, levert voor Connexxion DRU-fricties op, want in de huidige concessies worden de bussen afwisselend ingezet in stads- en streekdiensten. De bussen "zwerven" op een dag als het ware over verschillende lijnen in de concessie, om zoveel mogelijk Dru's te rijden. Inzet van de hybride bussen in louter Stadsomlopen levert fricties op die door Connexxion zijn becijferd en als projectkosten gelden. Het gaat omgerekend om circa een dienstregelinguur per bus per dag. b) Gereedschappen/ diagnostische apparatuur ,-- euro Specifiek voor dit type bussen benodigde gereedschappen en controle-apparatuur c) Veiligheidsvoorzieningen ,- euro Dit betreft ontladingsapparatuur voor de zogenaamde ultracaps alsmede valvoorzieningen voor monteurs op de lokaties, omdat de ultracaps op het dak van de bussen zijn geplaatst. d) rijklaarproces 20 maanden ,- euro Dit zijn de onderhoudskosten, schoonmaakkosten, verzekeringskosten, keuringskosten etc. voor een periode van 20 maanden, inclusief de inzet van 0,2 FTE technisch personeel voor de duur van de pilot. 4) in mindering te brengen op de projectkosten: a) restwaarde 4 hybrides ,- euro Na afloop van de pilot wordt de restwaarde geschat op euro per bus. Deze restwaarde is niet hoog, aangezien het hier experimentele bussen uit een zogenoemde 'nulserie' betreft die niet geschikt zijn voor opname in een standaard bussenvloot. b) Een voertuig minder benodigd in de bestaande exploitatie gedurende 20 maanden ,- euro De subsidie-aanvraag omvat alle kosten die Connexxion in de lopende concessie extra moet maken voor het uitvoeren van de pilot. De vier pilotbussen gaan in de plaats rijden van bussen die nu regulier in de concessie worden ingezet. Met andere woorden, Connexxion heeft bij de start van de pilot vier reguliere bussen 'over 1. Van deze vier bussen blijven er drie in de concessie beschikbaar als back-up, voor het geval er met de pilotbussen technische problemen optreden: een bus voor Leiden, een bus voor Alphen aan den Rijn en een bus voor Gouda. De vierde reguliere bus wordt door Connexxion uit de concessie teruggetrokken, dit levert een besparing op die op de projectkosten in mindering wordt gebracht. Als de hybride bussen goed presteren, zal 5/6

7 p HOLLAND deze standby-functie overigens worden afgebouwd; als nog een of twee voertuigen aan de concessie worden onttrokken, zal dit worden verrekend met de subsidie-vaststelling. Kosten Provincie In het project worden daarnaast in totaal 185,466,- euro aan kosten bij de Provincie gemaakt in het kader van projectbegeleiding, communicatiemiddelen, een website, etc. Omdat dit geen kosten zijn die Connexxion maakt, zijn deze niet opgenomen in de subsidie-aanvraag van Connexxion. Ik hoop hiermee uw vragen naar tevredenheid te hebben beantwoord. Voor nadere vragen kunt u zich richten tot dhr. M. Scheerders, projectleider, onder -adres m.scheerders(g),pzh.nl. Hij is vam harte bereid om alle nog resterende vragen te beantwoorden. Bijlagen: Projectplan "Hybrides voor Zuid-Holland' als ingediend in het kader van de tender innovatieve OVbussen op 29 april 2008; Aanvullende informatie bij het projectplan, ingediend in het kader van de tender innovatieve OVbussen op 9 juni 2008; concept convenant, overeen te komen met de staatssecretaris van V&W. Brief als ontvangen van Connexxion d.d. 22 September 2008 'eerste recht van terugkoop hybrides' 6/6