"/r. Memo 1/1. Commissie MKE. Vraag uit commissie van 14 mei 2008 inzake OVchipkaart

Transcriptie

1 Memo Directie Ruimte en M obi lite it Afdeling Verkeer en Vervoer Contact dhr. J.WA van Dijk T wa.van.dijk@pzh.nl Datum 22 mei 2008 Aan Commissie MKE "/r Kopie aan Onderwerp Vraag uit commissie van 14 mei 2008 inzake OVchipkaart In de Commissie MKE van 14 mei 2008 is de vraag gesteld of uitstel van de invoering van de OV-chipkaart niet leidt tot het opnieuw moeten afsluiten van concessies, omdat daar mogelijk een datum in zou kunnen staan over de invoering van de OV-chipkaart. In de concessies zijn afspraken gemaakt over de invoeringsdata van de OV-chipkaart. Deze data behoeven enige aanpassing. In overleg met de vervoerders, te weten Connexxion en Arriva, wordt momenteel een geactualiseerde planning opgesteld inzake de invoering van de OV-chipkaart in de provincie Zuid-Holland. Dit in aansluiting op het onder regie van de staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat opgestelde aanvaslplan OV-chipkaart. Aanpassing van de concessies in algemene zin is niet noodzakelijk. De aanpassing van data zal separaat met de vervoerders worden geregeld. Bijgevoegd vindt u een memo met de stand van zaken OV-chipkaart. 1/1

2

3 Memo Directie Ruimte en Mobiliteit Afdeling Verkeer en Vervoer Contact dhr.draf Cohen T f.cohen@pzh.nl Datum 20 mei 2008 Aan Gedeputeerde Staten Kopie aan Onderwerp Stand van zaken overzicht OV-chipkaart Inleiding De provincie Zuid-Holland streeft naar invoering van de OV-chipkaart in het openbaar vervoer per 1 januari Hiertoe zijn afspraken gemaakt met de vervoerders. Connexxion verwacht in de zomer 2008 het chipkaartsysteem geimplementeerd te hebben; Arriva stelt dat de OV-chipkaart op 1 oktober 2008 is ingevoerd. Het bovenstaande betekent dat er vanaf 1 oktober 2008 op alle lijnen van Arriva en Connexxion in de provincie Zuid-Holland kan worden gereisd met de OV-chipkaart. Hiermee liggen wij op schema om onze ambitie te realiseren om op 1 januari 2009 een OV-chipkaart te hebben ingevoerd. Nadat het chipkaartsysteem is getmplementeerd en het tarievenkader is vertaald in concrete tariefproposities zal aan de staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat worden gevraagd het NVB, zijnde het huidige stelsel dat gebaseerd is op zones en strippen, al dan niet geheel uit te zetten. In de media werd de afgelopen tijd veel aandacht besteed aan de ontwikkelingen rond de OV-chipkaart. Met name het privacy-aspect werd geregeld aangehaald. Een onderzoek uitgevoerd door TNO en een centra-expertise die in opdracht van het Ministerie heeft plaatsgevonden geven aan dat de privacy niet direct in het geding is. Financiele schade die reizigers eventueel lopen zal te alien tijde door TLS en de vervoerders vergoed worden. Onder regie van de staatssecretaris wordt, in samenwerking met alle betrokken partijen, een aanvalsplan OV-chipkaart uitgewerkt. Dit plan moet er toe leiden dat er een betrouwbare OV-chipkaart wordt ingevoerd. In de publiciteit komt met enige regelmaat de roep om uitstel danwel afstel naar voren. Vooralsnog heeft de staatssecretaris echter nog geen wijzigingen aangebracht in de planning. Wij gaan daarom nog steeds uit van de planning dat het provinciale tariefbeleid op 1 januari 2009 wordt gemtroduceerd en het NVB kort daarna zal worden uitgezet. In de onderhavige notitie geef ik de huidige stand van zaken weer en de stappen die de komende periode door mij genomen zullen worden om tot een beheerste invoering van de OV-chipkaart te komen. Allereerst zal ik een schets geven van de landelijke ontwikkelingen en vervolgens zal ik inzoomen op de Zuid-Hollandse situatie 1/5

4 Datum 20 mei 2008 provincie In het nog door GS vast te stellen "Tariefbeleid provincie Zuid-Holland na invoering van de OV-chipkaart ( )" wordt weergegeven hoe de provincie invulling geeft aan de tariefbevoegdheid die gedecentraliseerd is naar de decentrale overheden. De vervoerders zullen vervolgens het gestelde in het tarievenkader uitwerken in concrete tariefvoorstellen. Landelijk Het aanvalsplan OV-chipkaart De Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat heeft 13 maart 2008 het "Aanvalsplan" voor de OV-chipkaart gepresenteerd (zie bijlage). Het aanvalsplan bevat (aanvullende) afspraken die er toe moeten leiden dat er een betrouwbare en veilige OV-chipkaart komt en dat het beschadigde imago van de OV-chipkaart wordt hersteld. De afspraken hebben betrekking op de volgende deelonderwerpen: Beveiliging Privacy Tarieven Distributie Reisgemak Kosten Planning De verschillende partijen die het aanvalsplan hebben opgesteld hebben tevens afspraken gemaakt over de wijze waarop de regie op de voortgang van het invoeren van de OVchipkaart blijvend wordt georganiseerd. Het betreft de volgende partijen: Ministerie van Verkeer en Waterstaat, decentrale overheden, TLS, Districhip en de niet-commercieele OVbedrijven. De commerciele OV-bedrijven, te weten Connexxion, Arriva en Veolia hebben het aanvalsplan niet getekend daar zij eerst zekerheid over de (extra) kosten, gepaard gaande met de invoering van de OV-chipkaart, willen hebben. Door hen is duidelijk gesteld dat zij niet willen opdraaien voor de extra kosten, waarbij zij tevens verwijzen naar de discussies over de indexering, accijnzen en bezuinigingen BDU. De staatssecretaris heeft onlangs aangegeven dat de indexering en bezuinigingen BDU een zaak zijn van de DO's en de vervoerders. Zij is niet bereid extra gelden hiervoor beschikbaar te stellen. De eerder genoemde vervoerbedrijven wensen momenteel niet meer mee te werken aan het uitwerken van landelijke kwesties zolang de financiele onzekerheid blijft bestaan. De samenwerking tussen Arriva en Connexxion enerzijds en de provincie Zuid-Holland anderzijds verloopt vooralsnog voorspoedig. Een ander item dat extra aandacht heeft en bepalend kan zijn voor de voortgang c.q. planning van het OV-chipkaart project is de "veiligheid". Eind april is de door Verkeer & Waterstaat gemitieerde contra-expertise naar dit onderwerp afgerond AO: maart en april 2008 De coalitie partijen en de WD in de Tweede Kamer hebben zich in principe accoord verklaard met het aanvalsplan, zij het dat zij de gepresenteerde notitie zien als een eerste 2/5

5 Datum 20 mei 2008 HOLLAND aanzet. Onder regie van de staatssecretaris zal er voor de zomer een gedegen plan moeten liggen dat door alle partijen gedragen wordt en dat een reele planning bevat. Elk van de bovengenoemde deelonderwerpen zal worden uitgewerkt. De kosten spelen een belangrijke rol en dienen duidelijk geadresseerd te worden. De staatssecretaris heeft toegezegd hier op korte termijn inzicht in te geven, dit mede om ook de commerciele bedrijven over de streep te trekken. Met de Kamer is afgesproken dat de kosten niet verhaald mogen worden op de reizigers en dat ook de belastingbetaler hier niet voor belast mag worden. De Tweede Kamer stelt dat Verkeer en Waterstaat ruimte binnen de eigen begroting moet vinden voor gelden die niet aan andere partijen geadresseerd kunnen worden. In aanvulling op het bovenstaande hebben de commerciele OV-bedrijven besloten niet langer deel te nemen aan landelijke overleggen over de OV-chipkaart. Zij willen eerst meer duidelijkheid over de Financiele consequenties. Veiligheid Voor de acceptatie van de OV-chipkaart is veiligheid een eerste voorwaarde. De recente publicaties dat hackers de OV-chipkaart hebben gekraakt vraagt extra zorgvuldigheid. TNO heeft in opdracht van TLS onderzoek gedaan naar de veiligheid van de OV-chipkaart. Daarnaast heeft het ministerie een contra-expertise laten uitvoeren door een onderzoekinstituut dat gelieerd is aan de universiteit van Londen. Vooralsnog is door de OVbedrijven en TLS besloten de huidige OV-chip niet te vervangen. Wei worden ontwikkelingen gevolgd en zal indien noodzakelijk adequaat gehandeld worden. De veiligheid en de privacy van de reiziger staat voorop; ook zal een klant te alien tijde volledig worden gecompenseerd. Onlangs is een delegatie uit de Tweede Kamer naar Londen geweest en hebben geconstateerd dat de autoriteiten in Londen en het vervoerbedrijf geen aanleiding zien om de OV-chip te vervangen voor de geplande datum in In Londen wordt exact dezelfde chip gebruikt als in Nederland en Hong Kong. Echter er moet wel een migratieplan worden opgesteld om op termijn in Nederland naar een nieuwe chip te migreren. Tarieven De Tweede Kamer fracties vrezen voor een wir-war aan regionale tarieven als gevolg van de invoering van de OV-chipkaart en willen in principe zo lang mogelijk vasthouden aan het huidige tarievenstelsel met zones en strippen. Een implicatie hierbij is dat er een lange duale fase ontstaat. De duale fase houdt in dat er twee betaalsystemen naast elkaar figureren. De decentrale overheden hebben landelijk geldende afspraken gemaakt over een landelijk tarievenkader waarin algemene spelregels zijn opgenomen. Deze spelregels behelsen onder meer welke doelgroepen kunnen worden onderscheiden (65+, kinderen tussen 4-12 jaar, enzovoorts), de kortingpercentages voor doelgroepen en de definitie van een spits. Deze afspraken zullen door de Provincie worden uitgewerkt in het Provinciale Tarievenkader. 3/5

6 pf HOLLAND Datum 20 mei 2008 Provincie Zuid-Holland Invoering OV-chipkaart in Zuid-Holland In overleg met de vervoerders werkt de provincie aan de invoering van de OV-chipkaart. Gestreefd wordt naar beheerste invoering gericht op imagoverbetering met aandacht voor het verleiden van de (potentiele) reizigers. Naast de landelijke thema's, zoals veiligheid en privacy, werkt de provincie in nauwe samenwerking met Arriva en Connexxion aan het tarievenstelsel, de distributie en de communicatie. De vervoerders hebben aangegeven dat zij rond 1 oktober 2008 de OVchipkaart hebben ingevoerd. Geleidelijk aan zullen steeds grotere groepen reizigers binnen de provincie met de OV-chipkaart kunnen reizen. De bottle-neck zal vermoedelijk liggen bij de distributie, waarbij NS een belangrijke rol heeft. Hierdoor kan 1 janauri 2009 wellicht niet worden gehaald. Uitstel van de voorziene introductie van het tariefbeleid op 1 januari 2009 heeft in principe geen juridische of financiele gevolgen voor de afspraken die in de verschillende concessies zijn gemaakt. Uitstel betekent echter wel dat de reizigers langer met een overgangsfase worden geconfronteerd en vervolgens in de duale fase wederom geconfronteerd gaan worden met andere kilometertarieven. De overgangsfase gaat in op 1 oktober 2008; vanaf dat moment kunnen reizigers met de OV-chipkaart op kilometerbasis reizen. De duale fase start bij introductie van het tariefbeleid OV-chipkaart; dan worden de "echte" kilometertarieven en de spits-dal-differentiatie ingevoerd. Het zal veel aandacht vereisen van vervoerders en provincie om de reizigers te verleiden om met de OV-chipkaart te reizen. Het beschadigde imago zal hersteld moeten worden. Gezamenlijk zullen marketingstrategien worden ontwikkeld. Tarieven Zoals al eerder aangegeven zijn niet het Rijk of de Kamer verantwoordelijk voor de tarieven, maar is deze bevoegdheid gedecentraliseerd. Verkeer en Waterstaat heeft eerder toegezegd het NVB uit te zetten als de provincie voldoet aan de in 2006 afgesproken kaders. Onlangs heeft de Staatssecretaris, onder druk van de Kamer, daar een extra voorwaarde aan toegevoegd over "kostenneutraliteit" voor de reizigers. Deze voorwaarde zal nog nader geexpliceerd worden. Het door de provincie opgestelde concept "Provinciate Tarievenkader" is om advies naar de verschillende reizigersoverleggen gestuurd en ook de vervoerders zijn gevraagd om een reactie. Deze adviezen en reacties zijn verwerkt in het provinciate tariefbeleid. Duale fase Een lange duale fase leidt tot extra kosten en derving van inkomsten vanwege het mogelijke shopgedrag van reizigers. De vervoerders en DO's hebben hier geen gelden voor gereserveerd. Dit is dan ook een van de onderwerpen die in het kader van het aanvalsplan uitgewerkt moeten worden. De provincie Zuid-Holland zal bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat aandringen op een zo kort mogelijke duale fase en zal ook met betrekking tot de kosten hierover afspraken maken. 4/5

7 Datum 20 mei 2008 HOLLAND Distributie De vervoerders zijn in onze provincie verantwoordelijk voor de distributie, dit volgens de door de provincie in de concessie vastgelegde voorwaarden. De door de vervoerders ingediende voorstellen voldoen aan deze concessie-eisen. Daarnaast heeft de provincie aanvullende eisen gesteld die door de vervoerders op kosten van de provincie worden uitgevoerd. De eisen die door de Provincie zijn gesteld leiden tot een breed opgezet distributienetwerk dat tegemoet komt aan de wensen van de reizigers. Daarnaast zal er in alle bussen in onze concessies apparatuur geplaatst worden om reisproducten die via internet besteld zijn af te halen. Er kan pas tot volledige invoering van de OV-chipkaart worden overgegaan als de distributie op orde is. gevreesd wordt dat NS niet aan haar eerdere toezegging zal voldoen om op 31 december 2008 dit net in de lucht te hebben. Dit heeft met name in de Arrivaconcessies consequenties om te komen tot een soepele introductie van de OV-chipkaart. Planning De planning vergt momenteel extra aandacht gezien de eerder geschetste landelijk problemen. In samenwerking met de beide in Zuid-Holland opererende vervoerders wordt gewerkt aan een realistische planning die voldoende draagvlak heeft en mede gebaseerd is op de verdere uitwerking van het aanvalsplan. Voor de zomer 2008 zal er een invoermodel c.q. scenario's voor de implementatie van de OV-chipkaart in de provincie Zuid-Holland gereed zijn, mits de uitkomsten van het aanvalsplan geen roet in het eten gooien. Onze ambitie is in ieder geval dat er uiterst op 1 oktober 2008 in het door de provincie aangeboden openbaar vervoer betaling met de OV-chipkaart mogelijk is en dat vanaf 1 januari 2009 de OV-chipkaart en het hiermee samenhangende tariefsysteem het betaalmiddel is binnen de concessies waarvoor de provincie verantwoordelijk is. Gezien de huidige landelijke ontwikkelingen staat de datum van 1 januari 2009 echter onder druk. Mocht 1 januari 2009 door de landelijke ontwikkelingen toch niet haalbaar blijken, dan zal PZH in overleg met de vervoerders haar planning aan de nieuwe deadlines aanpassen. 5/5

8

9

10