HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

Transcriptie

1 Gedeputeerde Staten STATENNOTITIE Aan de leden van Provinciale Staten HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Evaluatie tariefacties openbaar vervoer HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Beknopte samenvatting Statennotitie: In deze statenperiode is een groot aantal tariefacties in en rond het openbaar vervoer uitgevoerd en in gang gezet. Uw Staten hebben daarvoor verschillende middelen beschikbaar gesteld. Zo is er een budget van 4 miljoen euro beschikbaar gesteld specifiek voor tariefacties, is op 1 februari 2007 de campagne Ervaar het OV gestart (waarvan ook tariefacties deel uit maken) en hebben wij budget ontvangen van ministerie, vervoerders en vanuit het dossier basismobiliteit. U heeft aangegeven graag een evaluatie te ontvangen van de tot nu toe gehouden tariefacties, waarbij tevens inzicht gegeven wordt welke experimenten kansrijk zijn om voortgezet te worden tot aan het einde van de concessieperiode (december 2010). Het bijgaande rapport Evaluatie Tariefacties openbaar vervoer Gelderland strekt daartoe. Aan de leden van Provinciale Staten = = = = = OV-tariefacties sinds 2007 In deze statenperiode is een groot aantal tariefacties in en rond het openbaar vervoer uitgevoerd en in gang gezet. Uw Staten hebben daarvoor verschillende middelen beschikbaar gesteld. Uw Staten hebben in het kader van het Coalitieakkoord een budget van 4 miljoen euro beschikbaar gesteld voor tariefacties in het Gelderse openbaar vervoer. Sinds 2007 zijn er meerdere tariefacties betaald uit dit budget. Daarnaast is op 1 februari 2007 de campagne Ervaar het OV gestart. Deze campagne is opgezet in samenwerking met de Stadsregio Arnhem Nijmegen en zes vervoerbedrijven in Gelderland. Een deel van de ov-tariefacties valt onder de paraplu van Ervaar het OV. Aanvullend hebben wij voor realisatie van deze acties gebruik kunnen maken van aanvullende middelen vanuit het Rijk, de vervoerders en het dossier basismobiliteit. Het initiatief voor en uitvoering van de acties lag meestal bij de provincie Gelderland en in een aantal gevallen bij één van de vervoerders. code: doc / Inlichtingen bij Margreet Bennink, tel. (026) adres: post@gelderland.nl

2 Op dit moment wordt nadere uitwerking gegeven aan een aantal nieuwe tariefacties in het kader van de nieuwe ervaar het OV-campagne welke november 2009 van start gaat en heeft afgelopen zomer besluitvorming plaatsgevonden over het uitvoeren van een aantal tariefacties voor in het Coalitieakkoord genoemde doelgroepen. De kosten hiervan zijn geraamd op 1,7 miljoen euro en zijn afkomstig uit het budget van 4mio euro voor tariefacties. Een va de genoemd projecten is reeds uitgevoerd en maakt onderdeel uit van deze evaluatie (Hotspot travel Ticket voor jongeren). Behoefte aan een evaluatie U heeft aangegeven graag een evaluatie te ontvangen van de tot nu toe gehouden tariefacties, waarbij tevens inzicht gegeven wordt welke experimenten kansrijk zijn om voortgezet te worden tot aan het einde van de concessieperiode (december 2010). Het bijgaande rapport Overzicht en evaluatie Tariefacties openbaar vervoer Gelderland strekt daartoe. Informatie over de geëvalueerde acties De evaluatie betreft de reeds uitgevoerde tariefacties in de provincie Gelderland. De resultaten van de evaluatie geven inzicht in de opzet, kosten en effecten van de acties, zodat bepaald kan worden welke experimenten worden gecontinueerd tot het einde van de concessieperiode. Alle beschikbare gegevens per actie zijn samengevat in een factsheet. U vindt deze factsheets in het bijgevoegde document. Naast een algemene omschrijving van de actie wordt per maatregel informatie gegeven over: Het doel van de actie; De doelgroep; De effecten; De betrokken partijen; De ingezette middelen; De kosten. In onderstaand schema zijn de geëvalueerde projecten weergegeven met kort iets over inhoud, resultaat, kosten en financieringsbron. Actie Inhoud actie aantal gebruikers (looptijd actie) jaar Tiel Arnhem Gratis reizen kinderen (125 en 65+ dagen) 2 P + R Waalsprinter Aanvullende acties 2 voor parkeren en kaartje bus 3 1 Euro Regiotaxi 1 per zone s avonds en weekend 4 Gratis ov voor Wmo Gratis ov plus ondersteunende acties en begeleiding kosten* Dekking Tariefacties 200 reiz. per Tariefacties dag (begin 2008) per Basismobiliteit maand (hele jaar 2009) (jaar) Tariefacties 5 Gratis Dagkaart Op bussen en regionale ( Ervaar het OV treinen in Gelderland maanden) 6 Dagkaart 5 voor Max. 5 personen voor ( Ervaar het OV 5 5 maanden) 7 Dagkaart 5 in het Met 5 personen samen ( Ervaar het OV 2

3 OV gratis reizen maand) 8 ov winkelkaart 3 dagkaart in de daluren (3 maanden) 9 ov welkomstpakket Informatiepakket en Effectmeting na verhui- gratis 10 ritten kaart moet nog zingen plaatsvinden 10 Hotspot Travel 5 dagen reizen voor 230 (2 maanden) Ticket Gratis ov Barneveld Informatiepakket en (3 maan- N (jan gratis kaartjes den) maart) 12 idem sept. - oktober 13 extra spitsbus werkzaamheden N302 Idem, kaartjes ook trein naar en bus en tram in Utrecht Extra bus voor frequenter ov 14 Gratis Bokbierdag Gratis bus en trein naar Zutphen 15 Lespakket OV4U Lespakket en reis met bus 16 Winkeliersactie Gratis stadsretourtje bij Veolia aankoop bij winkels (2 maanden) Ervaar het OV Ervaar het OV Tariefacties Tariefacties Tariefacties 75 reizigers uit BDU per dag (vanaf oktober 2008) (1 dag) Vervoerder leerlingen (5 lessen) nog niet bekend Tariefacties nog uit te voeren Vervoerder * In totaal bedroegen de kosten voor bovenstaande projecten ,-. Hierbij is rekening gehouden met reizigersopbrengsten en met eventuele derving van inkomsten door de vervoerder in verband met lagere tarieven. Samenvattend zijn deze kosten op de volgende manier gedekt: Besteed Financieringsbron Tariefacties (4mio euro) Ervaar het OV Ministerie van VenW Middelen voor basismobiliteit Vervoerders Uit bovenstaand overzicht blijkt dat de middelen vanuit het budget tariefacties (4 mio) nog niet uitgegeven zijn. Voor het resterende budget van 1,7 mio euro heeft op 16 juni 2009 ons college besloten tot het uitvoeren van een aantal tariefacties voor speciale doelgroepen conform coalitieakkoord. Dit budget is daarmee uitgeput. Het gaat daarbij om de volgende acties: Gratis chipkaart met voorgeladen saldo voor 65+ ers Begeleiden van 65+ ers in het gebruiken van het ov en de chipkaart Gratis chipkaart met voorgeladen saldo voor 12 jarigen als vervolg op het OV4U project in Rivierenland Verder uitrollen van het OV4U project in Gelderland Tienertoer voor jarigen (dit jaar al uitgevoerd als Hotspot TravelTicket en meegenomen in deze evaluatie). 3

4 Conclusies De achtergronden en doelen van de geëvalueerde acties lopen nogal uiteen. Globaal zijn ze te onderscheiden in vier categorieën: 1. Acties gericht op de promotie van specifieke voorzieningen (transferium Barneveld- Noord, Waalsprinter, N302). Deze voorzieningen zijn vooral gericht op de verbetering van de bereikbaarheid door het bieden van een alternatief voor de auto. 2. Acties, primair gericht op de promotie en de imagoverbetering van het openbaar vervoer in z n algemeenheid door het doen van tijdelijke aanbiedingen, geldig in het gehele vervoersgebied (125 jaar spoorlijn Arnhem-Tiel, Ervaar het OV-acties, lespakket OV4U, winkelkaartje Apeldoorn). 3. Acties rond de Regiotaxi (1 Euro actie en het gratis ov voor WMO ers) die tot doel hebben de Regiotaxi en het gewone openbaar vervoer als één samenhangend systeem onder de aandacht te brengen 4. Acties gericht op een bepaald evenement of activiteit (Bokbierdag). Niet alleen in Gelderland worden tariefacties gehouden. De conclusies die getrokken worden uit deze Gelderse acties worden binnen Nederland breed gedeeld. Indien van toepassing zijn de ervaringen elders in het land bij de beschouwingen betrokken. Over de acties die in de verschillende categorieën zijn uitgevoerd valt het volgende te concluderen: Ad 1. acties gericht op de promotie van specifieke voorzieningen De uitgevoerde acties waren er vooral op gericht om automobilisten te wijzen op voorzieningen die gerealiseerd waren om hun reis op een alternatieve manier te maken. Doel was daarmee de filedruk te verminderen in de betreffende corridor en zo een bijdrage te leveren aan het bereikbaar houden van stedelijke economische centra. Geconcludeerd kan worden dat de acties rond het transferium Barneveld-Noord en de Waalsprinter duidelijk effect hadden en hebben. Het transferium was goed gevuld tijdens de actieperiode. De Waalsprinter is een continue actie en wordt nog steeds goed benut. Het is daarbij niet van belang of de kaartjes gratis zijn (transferium) of dat er een gering bedrag voor betaald moet worden ( 2 voor een gecombineerd parkeer/waalsprinterkaartje). Voor deze acties geldt, zoals overal in Nederland is te constateren, dat gemak en eenvoud belangrijker is dan gratis. Overigens zijn de effecten op de filevorming nauwelijks te meten (betreft gering aantal auto s en externe factoren spelen grote rol).. Het gemak en de eenvoud gelden blijkbaar niet voor de actie om automobilisten te verleiden met de bus te reizen om de fileproblemen rond de werkzaamheden op de N302 te verminderen. De frequentie van de bus is weliswaar verhoogd, maar de relatieve (on)aantrekkelijkheid ten opzichte van de auto is gelijk gebleven en effect is dat de bus slechts beperkt door automobilisten wordt gebruikt. Ad 2. acties gericht op de promotie en de imagoverbetering van het openbaar vervoer in z n algemeenheid De uitgevoerde acties hadden vooral tot doel het openbaar vervoer te promoten. Alleen de OV4U actie, het lespakket voor de basisscholen, en in mindere mate het Hotspot Travel Ticket (een soort van tienertoer voor jarigen) waren gericht op imagoverbetering. 4

5 Opvallend is dat in tegenstelling tot de acties ad 1. deze promotieacties vooral gericht waren op de sociaal - recreatieve markt (met name winkelen). Geconcludeerd kan worden dat de uitgevoerde promotie acties duidelijk opgepakt zijn door de reizigers. Met name de gratis dagkaart en de ov-winkelkaart waren succesvol. Ook bij deze doelgroep geldt weer dat het niet alleen om gratis gaat, maar dat vooral ook gemak en/of een goed aanbod van belang is. De acties ter verbetering van het imago hadden wisselend succes. Van OV4U werd door de basisscholen enthousiast gebruik gemaakt en als zeer leerzaam ervaren. De aansluiting met de doelgroep jarigen is blijkens het zeer beperkte gebruik van het Hotspot Travel Ticket nog niet gevonden. De website werd wel bezocht, maar van het kaartje werd beperkt gebruik gemaakt. Een verklaring daarvoor is nog onderwerp van nader onderzoek. Ad 3. acties rond de Regiotaxi Deze acties vallen een beetje uit de toon in vergelijking met de andere beschreven acties. Ze dienen niet primair om het gebruik van de Regiotaxi of het ov te bevorderen maar om: in de perioden met weinig openbaar vervoer de Regiotaxi meer als een -betaalbaaralternatief onder de aandacht te brengen (de 1 euro actie). Wmo geïndiceerden te wijzen op de mogelijkheden die het goed toegankelijke- reguliere openbaar vervoer biedt (gratis ov voor Wmo). Geconstateerd kan worden dat de acties duidelijk effect hebben. Het gebruik van de Regiotaxi s avonds en in het weekend neemt sinds de 1 euro actie flink toe, vooral in de gebieden met weinig openbaar vervoer. Ook de proef met gratis ov voor Wmo geïndiceerden was een succes in die zin dat het gebruik van het ov door deze toename sterk steeg. Wel bleek hierbij dat veel Wmo ers ook voor de proef al regelmatig van het openbaar vervoer gebruik maakte, waardoor de kosten van de pilot hoog uitvielen door de gederfde reizigersopbrengsten. Ad 4. acties gericht op een evenement of activiteit In deze categorie valt alleen de actie van het gratis openbaar vervoer op de Bokbierdag in Zutphen. Deze actie is een initiatief van het vervoerbedrijf Syntus en mag een succes genoemd worden. Ca. 10% van de bezoekers kwam met de trein en bus. De actie is door Syntus i.v.m. de hoge dervingskosten niet herhaald. Aanbevelingen Tot slot vermeldt het evaluatierapport op basis van de resultaten van de uitgevoerde tariefacties een aantal aanbevelingen. Wij zullen die goeddeels volgen. Wij zullen dan ook bij volgende acties - Een duidelijker onderscheid maken tussen de verantwoordelijkheid van de betrokken partijen. Wij zullen prioriteit geven aan acties die passen bij de maatschappelijke functie van het openbaar vervoer (bereikbaarheid stedelijke centra, basismobiliteit). Ook acties die tot doel hebben het imago van het openbaar vervoer in het algemeen te versterken passen hierin. Acties die vooral tot doel hebben om tot hogere opbrengsten te komen zijn primair de verantwoordelijkheid van de vervoerbedrijven. Dit uitgangspunt wordt al gehanteerd bij de voorgenomen vervolgacties in het kader van Ervaar het OV. - Binnen het nog resterende budget een vervolg geven op succesvolle acties, zodat reizigers niet eenmalig gebruik maken van de actie maar ook tot herhaalgebruik worden verleid. Gedacht zou kunnen worden om net als bij de Waalsprinter de stimulering van het gebruik van het transferium Barneveld Noord structureel (en niet noodzakelijk gratis) te maken. - Ons realiseren dat gratis belangrijk is, maar dat dit ook tot financieringsproblemen kan leiden (zie de Bokbierdag). Wij vinden een eenvoudige en aantrekkelijke aanbieding, aansluitend op de belevingswereld van de doelgroep minstens zo belangrijk. De propositie moet dan vanzelfsprekend en gemakkelijk zijn voor de reiziger (geen complexe randvoorwaarden). Op deze manier zou een op zich succesvolle actie als de Bokbierdag wellicht wel structureel kunnen worden. 5

6 Voor het overige verwijzen wij u naar het bijgaande rapport en geven u in overweging deze notitie voor kennisgeving aan te nemen. Arnhem, 17 november zaaknr Gedeputeerde Staten van Gelderland C.G.A. Cornielje - Commissaris van de Koningin dr.ir. C. Volp - wnd. secretaris