PUBLICATIE VAN DE JAARREKENING

Transcriptie

1 PUBLICATIE VAN DE JAARREKENING Onderzoek in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken naar (i) de bevoegdheid om ontheffing te verlenen van de verplichting om de jaarrekening op te maken, over te leggen en vast te stellen en (ii) de naleving van de verplichting om de jaarrekening openbaar te maken door Mr.drs. B.J. de Jong Prof.mr.drs. M.P. Nieuwe Weme KLUWER - DEVENTER

2 INHOUDSOPGAVE Hoofdpunten (Executive Summary) 1 Onderzoeksopdracht en uitvoering 19 I De jaarrekening Inleiding De historie van de jaarrekeningplicht Strekking van de jaarrekeningplicht Inleiding Afleggen van rekening en verantwoording Informatieverschaffing ten behoeve van de kapitaalmarkt Kapitaal- en vermogensbescherming Informeren van crediteuren Overige functies van het financieel verslag Bepaling van de winst Informeren van de ondernemingsraad Vaststelling van bepaalde rechtsplichten Terrorismebestrijding De werkingssfeer van de jaarrekeningverplichting Vennootschappen waarop de jaarrekeningplicht van toepassing is Surseance van betaling, vereffening en faillissement Inleiding Surseance van betaling Vereffening buiten faillissement Faillissement Totstandkoming van het financieel verslag Opmaken en ter inzage leggen van de jaarrekening en het jaarverslag Accountantsverklaring Vaststellen van de jaarrekening Ministeriele ontheffing Openbaarmaking van het financieel verslag Wie is tot openbaarmaking verplicht? De openbaarmakingstermijn De wijze van openbaarmaking Sancties bij niet-naleving van de jaarrekeningplicht 47 VII

3 Inhoudsopgave II Uitstel en ontheffing van de jaarrekeningplicht 49 II. 1 Inleiding De wenselijkheid van een uitstel- en/of ontheffingsregeling De geoorloofdheid van een ontheffing volgens Europees recht Inleiding Uitleg van EG-richtlijnen in het algemeen Uitlegmethoden Omzettingsvrijheid De geoorloofdheid van een definitieve ontheffing 54 H Tekst van de EG-richtlijnen 54 II Doel en strekking van de EG-richtlijnen 56 H Conclusie: definitieve ontheffing is ongeoorloofd De geoorloofdheid van een tijdelijke ontheffing Tekst van de EG-richtlijnen Doel en strekking van de EG-richtlijnen 60 H Conclusie: tijdelijke ontheffing in beginsel geoorloofd Aanpassing ontheffingsbevoegdheid (art. 2:101 (210) lid 7 BW) Reeds verleende ontheffingen De mogelijkheid om beperkingen te stellen aan een ontheffing De tot uitstel of ontheffing bevoegde instantie De gronden voor uitstel en ontheffing De criteria voor het verlenen van uitstel en ontheffing Bijzondere omstandigheden Gewichtige redenen Voorbeelden van ontheffingsgronden 71 II Waarderingsonzekerheden 71 H Privacy en persoonlijke veiligheid 71 H Brand-en waterschade, ziekte, inbeslagname bescheiden 71 H Afwezigheid accountantsverklaring 72 H Vereffening 73 II Faillissement 73 II. 7 De duur van een ontheffing Verlenging van de opmaaktermijn of van de publicatietermijn? De periode waarin om ontheffing kan worden verzocht 76 II. 10 Deponering van het ontheffingsbesluit Degevolgen van een ontheffing voor het jaarverslag Cijfers inzake de ontheffingsbevoegdheid 80 HI Naleving van de publicatieplicht 81 III. 1 Inleiding 81 III.2 Nalevingspercentages in de onderzochte landen 81 VIII

4 lnhoudsopgave Passende sancties en de wenselijkheid van een betere naleving Straf- en bestuursrechtelijke sancties Strafrechtelijke sanctie 87 IH Inleiding Persoon aan wie de sanctie wordt opgelegd De strafmaat De toezichthouder en de intensiteit van het toezicht Bestuurlijke boetes 91 III Inleiding 91 IH Persoon aan wie de boete wordt opgelegd Hoogte van de boete De toezichthouder en de intensiteit van het toezicht Ontheffing van de verplichting om een boete te betalen Het verband tussen de naleving en de sancties Inleiding Persoon aan wie de sanctie wordt opgelegd De strafmaat De kans dat de sanctie wordt opgelegd Herziening van het Nederlandse sanctie-instrumentarium Aanvulling van de strafrechtelijke sanctie Invoering bestuursrechtelijke sanctie Ontslag van bestuurders en bestuursverbod Ontbinding van de vennootschap De vordering tot naleving van de openbaarmakingsplicht Kwalificatie als sanctie De kring van personen aan wie de vordering toekomt De beperking van de vordering tot belanghebbenden De dwangsom als nevenvordering Het moment waarop de vordering kan worden ingesteld Civielrechtelijke aansprakelijkheid en omkering van de bewijslast Inleiding Systematiek omkering bewijslast Onweerlegbare en weerlegbare vermoedens De rechtspraak 116 IH Schrapping van de omkering van de bewijslast Werkingssfeer van de omkering van de bewijslast 119 Bijlagen 121 Bijlage A: Matrix ontheffingsbevoegdheid en naleving openbaarmakingsplicht 122 Bijlage B: Regelgeving 125 IX

5 Inhoudsopgave Europees recht 125 Verenigd Koninkrijk 128 Duitsland 132 Frankrijk 135 Belgie 139 Denemarken 144 Bijlage C: Onderzoeksverzoek van het Ministerie van Economische Zaken 149 Bijlage D: Curriculum vitae Onderzoekers en Stuurgroepleden 151 Registers 153 Literatuur 155 Jurisprudentie 165 Afkortingen, terminologie 167