Het openbaar ministerie in civiele zaken

Transcriptie

1 Het openbaar ministerie in civiele zaken M. E. de Meijer Erasmus Universität Rotterdam sander-g I lnstituut KLUWER 2003

2 INHOUDSOPGA VE Voorwoord V Inhoudsopgave VII Lijst van gebruikte afkortingen XV Hoofdstuk 1 Inleiding en verantwoording Inleiding Vraagstelling Afbakening van het onderzoek: defmiering en beperkingen Het openbaar ministerie en handhaving Civielezaken Ordening en rubricering van civiele taken Opportuniteit: beslissingruimte en beleid Strafrechtelijke relevantie: additionele of alternatieve handhavingsvormen? Een blijvende taak voor het openbaar ministerie? Onderzoeksmethode en opbouw van het onderzoek 22 Hoofdstuk 2 De ontwikkeling van de positie en taak van het openbaar ministerie in civiele zaken Inleiding Periode voor 1810: de Oud-Hollandse periode en de Franse revolutie Positie van de voorloper van het openbaar ministerie Taak van de schout en baljuw Periode van 1810 tot Positie van het openbaar ministerie Taak van het openbaar ministerie Periode van 1827 tot Positie van het openbaar ministerie 47 VII

3 Taak van het openbaar ministerie Handhaving en beleid Opportuniteit: beslissingsruimte en beleid Periode van 1999 tot heden Positie van het openbaar ministerie Taak van het openbaar ministerie Conclusie 98 Hoofdstuk 3 Het openbaar ministerie in rechtsvordering Inleiding Aanwezigheid van het openbaar ministerie ter terechtzitting Taken en bevoegdheden Opportuniteit: beslissingsruimte en beleid Het inzien en verstrekken van bescheiden Taken en bevoegdheden Opportuniteit: beslissingsruimte en beleid. De Wet openbaarheid van bestuur als toetsingskader Weigeringsgronden (On)gemotiveerde weigering Wijze van inbrengen van bescheiden en de vorm van bescheiden De conclusie van het openbaar ministerie Taken en bevoegdheden Het voegen van bescheiden bij de conclusie Bijzondere conclusies Opportuniteit: beslissingsruimte en beleid Strafrechtelijke relevantie Een blijvende taak voor het openbaar ministerie? Ondersteunende taken Uitbrengen van dagvaardingen en exploten Het verlenen van medewerking in zaken betreffende minderj arigen Opportuniteit: beslissingsruimte en beleid Strafrechtelijke relevantie ' Een blijvende taak voor het openbaar ministerie? Het openbaar ministerie als 'hoofdpartij' Samenvatting en conclusies 175 VIII

4 Hoofdstuk 4 Het openbaar ministerie in het personen- en familierecht Inleiding Registers van de burgerlijke stand Inleiding De verhouding tussen het openbaar ministerie en de ambtenaar van de burgerlijke stand De akten van geboorte Akten van overlijden en de Wet op de Lijkbezorging De openbaarheid van de akten van de burgerlijke stand; inzage en overlegging De aanvulling van de registers van de burgerlijke stand, doorhaling en verbetering van de daarin voorkomende akten, latere vermeldingen of kennelijke misslagen Inschrijving van buitenlandse akten Het verzoek tot het opmaken van een vervangende akte van geboorte van een buiten Nederland geboren persoon De verklaring voor recht omtrent de rechtsgeldigheid in Nederland van een buitenlandse akte of uitspraak De Commissie van Advies Opportuniteit: beslissingsruimte en beleid Strafrechtelijke relevantie Een blijvende taak voor het openbaar ministerie? Huwelijk en geregistreerd partnerschap Inleiding Stuiting van het huwelijk en het geregistreerde partnerschap Voltrekking van het huwelijk Nietigverklaring van het huwelijk Opportuniteit: beslissingsruimte en beleid Strafrechtelijke relevantie Een blijvende taak voor het openbaar ministerie? Minderjarigen Algemeen Vemietiging van de erkenning van een kind Ondertoezichtstelling en uithuisplaatsing van minderjarigen Ondertoezichtstelling van de minderjarige Uithuisplaatsing van de minderjarige 230 IX

5 Ontheffing en ontzetting van het ouderlijk gezag Ondertoezichtstelling van onder voogdij staande minderjarigen en ontzetting van voogdij Opportuniteit: beslissingsruimte en beleid Strafrechtelijke relevantie Een blijvende taak voor het openbaar ministerie Curatele, onder bewindstelling en mentorschap Inleiding Curatele Onder bewindstelling ter bescherming van meerderjarigen Mentorschap tenbehoeve van meerderjari gen Opportuniteit: beslissingsruimte en beleid Strafrechtelijke relevantie Een blijvende taak voor het openbaar ministerie? Afwezigheid, vermissing en vaststelling van overlijden in bepaalde gevallen Inleiding Afwezigheid Vermissing Vaststellen van overlijden Opportuniteit: beslissingsruimte en beleid Strafrechtelijke relevantie Een blijvende taak voor het openbaar ministerie? Samenvatting en conclusies 267 Hoofdstuk 5 Het openbaar ministerie en de Wet Bijzondere opneming in psychiatrische ziekenhuizen Inleiding Een körte schets van de geschiedenis van het openbaar ministerie en de 'krankzinnigen' De periode vöör de Krankzinnigenwet van De Krankzinnigenwet van De Krankzinnigenwet van DeWetBOPZ De geboorte van de Wet BOPZ Uitgangspunten en strekking van de Wet BOPZ Evaluaties en recente (voorgestelde) wijzigingen De voorlopige machtiging tot opneming; het verzoek X

6 van de officier van justitie Machtiging tot voortgezet verblijf; het verzoek van de officier van justitie Inbewaringstelling en machtiging tot voortzetting van de inbewaringstelling; het verzoek van de officier van justitie Machtiging op eigen verzoek; het verzoek van de officier van justitie De voorwaardelijke machtiging Verlof- en ontslagregeling; verzoek van de officier van justitie De overigen taken van het openbaar ministerie De uitvoerende taak De controlerende taak De rapportageplicht Opportuniteit: beslissingsruimte en beleid Strafrechtelijke relevantie: strafrechtelijke opname in een psychiatrisch ziekenhuis en strafbare feiten in het kader van de Wet BOPZ De BOPZ, een blijvende taak voor het openbaar ministerie? Conclusies Hoofdstuk Het openbaar ministerie in het erfrecht Inleiding De rol van het openbaar ministerie in het oude erfrecht Testamentaire lasten Testamentaire stichting Executeurs Testamentair bewind Vereffening van de nalatenschap Opportuniteit: beslissingsruimte en beleid Strafrechtelijke relevantie Een blijvende taak voor het openbaar ministerie? Conclusie XI

7 Hoofdstuk 7 Het openbaar ministerie en rechtspersonen Inleiding Misbruik van rechtspersonen en misbruikbestrijding Informatie-uitwisseling op basis van de Handelsregisterwet en de Wet documentatie vennootschappen Handelsregisterwet Wet documentatie vennootschappen Het antecedentenonderzoek bij de oprichting van rechtspersonen Ontbinding van rechtspersonen Inleiding Het openbaar belang-criterium Ontbinding van de verboden rechtspersoon Andere ontbindingsgevallen Ontbinding van de vennootschap Het verzoek om een declaratoir Onder bewindstelling van goederen van de rechtspersoon Ontzegging beschikkingsbevoegdheid; 'bevriezen' van aandelen Vereffening De stichting Inleiding Statutenwijziging Vernietiging van de statutenwijziging Het verzoek om inlichtingen Ontslag en schorsing van bestuurders en aanvulling van het stichtingsbestuur Ontbinding van de stichting Het recht van enquete Inleiding Het verzoek tot enquete Voorzieningen nä enquete Correctie van de jaarrekening Opportuniteit: beslissingsruimte en beleid Strafrechtelijke relevantie: ontbinding, strafrechtelijke vervolging, tenuitvoerlegging van vermogenssancties en het zwijgrecht Een blijvende taak voor het openbaar ministerie? Conclusies 415 XII

8 Hoofdstuk 8 Het openbaar ministerie in het faillissementsrecht Inleiding De faillissementsverklaring De vordering van het openbaar ministerie Wetsgeschiedenis Het openbaar belang-criterium Hören van het openbaar ministerie Voorzieningen na faillietverklaring Faillissement en het enqueterecht Verzoek tot rehabilitatie Opportuniteit: beslissingsruimte en beleid Strafrechtelijke relevantie: faillissementsfraude Een blijvende taak voor het openbaar ministerie? Conclusies 454 Hoofdstuk 9 Het openbaar ministerie in het Merken-, Tekeningen en Modellenrecht Inleiding en achtergrond Benelux Merkenwetgeving Het individuele merkenrecht Het collectieve merkenrecht Benelux-Verdrag inzake tekeningen of modellen en Benelux-Modellenwet Opportuniteit: beslissingsruimte en beleid Strafrechtelijke relevantie Een blijvende taak voor het openbaar ministerie? Conclusies 476 Hoofdstuk 10 Samenvatting en Conclusies Inleiding De ontwikkeling van de positie en taak van het openbaar ministerie in civiele zaken Het openbaar ministerie in rechtsvordering Het openbaar ministerie in het personen-en familierecht Het openbaar ministerie in de Wet Bijzondere opneming in psychiatrische ziekenhuizen Het openbaar ministerie in het erfrecht Het openbaar ministerie en rechtspersonen 485 XIII

9 10.8. Het openbaar ministerie in het faillissementsrecht Het openbaar ministerie in het Benelux Merken-, Tekeningen- en Modellenwet Slotopmerking 488 Summary 489 Lijst van geraadpleegde literatuur 497 Curriculum Vitae 521 XIV