Jeugd en recht. Mr. A. P. van der Linden Mr. F.G.A. ten Siethoff Mr. A. E. I. J. Zeijlstra-Rijpstra

Transcriptie

1 Jeugd en recht Mr. A. P. van der Linden Mr. F.G.A. ten Siethoff Mr. A. E. I. J. Zeijlstra-Rijpstra Bohn Stafleu van Loghum Houten 2005

2 Inhoud Voorwoord Bij de achtste druk Ter orientering Inleiding Begripsaanduidingen Jeugdrecht Jeugdbescherming en jeugdbeschermingsrecht Jeugdhulpverlening en jeugdwelzijnszorg Jeugdzorg Historisch overzicht De tijd voor 1901 Kinderwetten van 1901 Kinderwetten na 1905 De organisatie van de jeugdhulpverlening Samenwerkingsvormen Plaats van de jongere in het Nederlandse recht Inleiding Afstamming Ceboorte Erkenning Cerechtelijke vaststelling van het vaderschap Vaderschapsactie Adoptie Minderjarigheid Inhoud van het begrip minderjarigheid Consequenties van minderjarigheid Uitzonderingen Gezag Ouderlijk gezag Voogdij Woon plaats Weglopen van huis

3 Adoptie Alimentatie Levensonderhoud en minderjarigen Naam en naamswijziging Voornaam Wijziging van de voornaam Geslachtsnaam Wijziging van de geslachtsnaam Nationaliteit en naturalisatie Verkrijgen van het Nederlanderschap Verlies van het Nederlanderschap Burgerlijke stand Hoorrecht Toepassing hoorrecht Uitzonderingen Procedure Medische behandeling De Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) De Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ) Inleiding Het juridische karakter van de maatregel Voorwaarden Voorwaarden betreffende het kind Voorwaarden betreffende de adoptanten Voorwaarden betreffende de ouders Nationale adoptie Internationale adoptie Voorwaarden Bijzondere omstandigheden Verplichte voorlichting De beginseltoestemming Klachtrecht De betekenis van het Haags Adoptieverdrag 1993 voor de interlandelijke adoptie Adoptieprocedure Gevolgen De Wet conflictenrecht adoptie Herroeping Draagmoederschap juridische vormgeving van de verhouding van de ouders 4.1 Inleiding 4.2 Huweliik

4 Inhoud VII Vereisten Toestemmingen Formaliteiten Stuitingen nietigverklaring Gevolgen van het huwelijk Einde van het huwelijk Echtscheiding Algemeen Gronden Procedures Gevolgen Scheiding van tafel en bed Andere samenlevingsvormen Geregistreerd partnerschap Beeindiging van het geregistreerd partnerschap Contractuele regeling Kinderen Maatregelen van het Burgerlijk Wetboek Inleiding Overzicht van de maatregelen Justitiele maatregelen: laatste middel tot hulpverlening Beperking van het gezag: de ondertoezichtstelling Inleiding Grond voordeze maatregel Totstandkoming Voorlopige ondertoezichtstelling Uitvoering van de maatregel Uithuisplaatsing Positie van de jongere en zijn ouders tijdens de ondertoezichtstelling Plaats van de ondertoezichtstelling binnen het totale maatregelenpakket Ontneming van het gezag Inleiding Ontheffing Gedwongen ontheffing Ontzetting Ontslag en ontzetting uit de voogdij Procedures Gevolgen van de maatregelen Herstel en proefherstel Schorsing van het gezagen voorlopige voogdij Inleiding De begrippen schorsing en voorlopige voogdij 115

5 VIII Totstandkoming van schorsing en voorlopige voogdij Voortgezette hulpverlening Straf rechttoepassing voor jongeren Strafrecht Inleiding Strafrecht voor jeugdige personen Wet Mulder Verschillen met meerderjarigenstrafrecht Leeftijdsgrenzen Diversie Strafrechtelijke procedure voor jeugdige personen Inleiding Opsporen Verhoor Politie Halten Stop Officier van justitie Inverzekeringstellingen voorlopige hechtenis Strafbare feiten en competentie Terechtzitting Straffen en maatregelen Tenuitvoerlegging en voorwaardelijke invrijheidstelling Scholings-en trainingsprogramma (Stp) Positie van de jeugdige verdachte en zijn ouders tijdens de strafprocedure Inleiding Ouders Raadsman Vroeghulp Verschijnen bij zittingen Rechtsmiddelen Strafregisters Het Client-volgsysteem jeugdcriminaliteit Jeugdzorg Inleiding Wet op de jeugdzorg (algemeen) Uitgangspunten en beleidsdoelstellingen Structuur Planning Praktijk Bureau Jeugdzorg Kwaliteitsregels 159

6 Inhoud Werkplan Hulpverleningsplan Inzagerecht en recht op afschrift Clientenraden Clientenvertrouwenspersoon Klachtrecht Inspectie Jeugdzorg Adviesorganen en wetenschappelijk onderzoek De Raad voor strafrechtstoepassing en jeugdbescherming Wetenschappelijk onderzoek jeugdbescherming Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn (NlZW)jeugd Verhouding particulier initiatief en overheid Particulier initiatief Overheid Voorwaardenscheppende activiteiten en toezicht Ministeries Belangenorganisaties Aanbod van jeugdzorg volgens de Wet op de jeugdzorg Inleiding Toegang tot de jeugdzorg Instanties voor vrijwillige jeugdzorg Algemeen Zorgaanbieders en aanbieders van zorg Overige voorzieningen Activiteiten en organisaties ten behoeve van jongeren Instanties op het gebied van de justitiele jeugdzorg Algemeen Raad voor de Kinderbescherming De kinderrechter De officier van justitie belast met kinderzaken Kinderpolitie Het Bureau Jeugdzorg als uitvoerder van voogdij en gezinsvoogdij en de jeugdreclassering Verblijf buiten het eigen gezin Inleiding Verblijf buiten het eigen gezin Verblijf buiten het gezin op justitiele of vrijwillige basis De indicatie tot verblijf 212

7 9.2.3 Plaatsing in justitiele jeugdinrichtingen Residentiele instellingen voor jeugdzorg Wettelijke basis Semi-residentiele voorzieningen Rechtspositie van dejongere De ouders Justitiele jeugdinrichtingen Wettelijke basis Beheer van de overheid of particuliere inrichting De bestemming van de justitiele jeugdinrichtingen Rechtspositie van de minderjarige De ouders Pleegzorg Algemeen Voorzieningen op het terrein van de pleegzorg Pleeggezinnen Rechtspositie van de pleegouders Pleegkinderenwet Dejongere en zijn ouders Financiering van de jeugdzorg en hulpverlening aan kinderen en jongeren Inleiding Het Landelijk beleidskader jeugdzorg als grondslag voor de financiering door de rijksoverheid De voortgangsrapportage jeugdzorg Uitkeringen en subsidies van het Rijk Uitkeringen ten behoeve van de Bureaus Jeugdzorg en ten behoeve van de verlening van jeugdzorg door de zorgaanbieders Overige subsidies van het Rijk ten behoeve van de jeugdzorg Subsidieringdoorde provincies Het provinciaal beleidskader jeugdzorg Het 'Uitvoeringsprogramma jeugdzorg' Provinciale subsidieverordening Subsidiering van de pleegzorg Bekostiging op grond van de Beginselenwet justitiele jeugdinrichtingen (Bjj) Bekostiging op grond van de Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ) Eigen bijdragen jeugdzorg Jeugdzorg waarop geen aanspraak bestaat op grond van de Wet op de jeugdzorg Wet werk en bijstand 240

8 Inhoud XI Algemene nabestaandenwet (ANW) Het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO) Internationale aspecten van het jeugdrecht en de jeugdhulpverlening Inleiding Verdragen Het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) Het Verdrag inzake de Rechten van het Kind Het Haags Kinderbeschermingsverdrag Het Europees Verdrag betreffende de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen inzake het gezag over kinderen en betreffende het herstel van het gezag over kinderen Het Haags Verdrag betreffende de burgerrechtelijke aspecten van de internationale ontvoering van kinderen Alimentatieverdragen Vreemdelingenrecht Algemeen De rechtspositie van jeugdige vreemdelingen Alleenstaande minderjarige asielzoekers (AMA's) De relatie tussen jeugdbeschermingsmaatregelen en het verblijf van minderjarige vreemdelingen in Nederland Ontwikkelingen en aanzetten tot vernieuwing binnen de jeugdzorg Inleiding Voorstellen tot herziening van het personen-, familie-en jeugdrecht Rapport Commissie-Wiarda Rapport Commissie-Anneveldt Justitiele jeugdbescherming in discussie Tussenbalans, Contourennotaen Vernieuwing Regie in de jeugdzorg Jeugdcriminaliteit Voorgenomen heffing ouderbijdrage in kosten tenuitvoerlegging jeugdsancties en ondertoezichtstelling (Wet ouderbijdrage) Scheidings- en omgangsproblematiek Herziening vaststelling kinderalimentaties Adoptie buitenlandse kinderen door echtparen van hetzelfde geslacht 274

9 XII Opvoedingsondersteuning 274 Literatuur 275 Bijlagen Rechterlijke organisatie en rechterlijke indeling HogeRaad Gerechtshoven Rechtbanken Rechterlijke indeling in schema Tabellen Verdrag inzake de Rechten van het Kind 293 Over de auteurs 315 Register 317