RCT NIEUWSBRIEF RCT. Welkom! Onderzoek naar de effectiviteit van behandeling voor kinderen met gedragsproblemen. In dit nummer:

Transcriptie

1 RCT Onderzoek naar de effectiviteit van behandeling voor kinderen met gedragsproblemen In dit nummer: Welkom! 1 RCT NIEUWSBRIEF Jaargang 2, nr. 1 maart Even voorstellen 1 Stand van zaken 2 Hulp gezocht: de uitslag! 2 Onderzoek naar de Caregiver Wish List 3 Mijn ervaring 4 Onderzoek naar werkplezier 5 Artikel over PMTO verschenen 5 Welkom! Welkom bij de eerste RCT nieuwsbrief van! Natuurlijk wordt in deze editie weer de laatste stand van zaken besproken en zal de uitslag van onze oproep in de vorige nieuwsbrief onthuld worden. Daarnaast willen we jullie op de hoogte brengen van onderzoek dat binnen PMTO gedaan is/wordt. Veel leesplezier! Even voorstellen In deze rubriek stellen nieuwe medewerkers van de RCT zich voor. Sinds de vorige nieuwsbrief is er een nieuwe onderzoekscoördinator bij de Bascule. Hieronder stelt zij zich voor. Mijn naam is Anneke van den Bosch. Ik ben klinisch psycholoog/ psychotherapeut en werk sinds 1 januari 2009 bij de Bascule als coördinator van het PMTO-team. PMTO is 5 jaar geleden in de Bascule geïmplementeerd. Tijd voor een feestje, dit jaar! Er werken binnen ons team 4 gecertificeerde PMTO-therapeuten en 3 therapeuten in opleiding (waaronder ik zelf). Daarnaast maken er afwisselend, voor korte en langere periodes, basispsychologen, stagiaires en een secretaresse deel uit van ons team. Ik ben zelf erg enthousiast over PMTO als methodiek. Alle ingrediënten, die voor een goed slagen van een therapietraject belangrijk zijn, zijn in de werkwijze opgenomen. Het is belangrijk om de kwaliteit van PMTO te onderzoeken en de werkzaamheid aan te tonen; het is om die reden dat ik graag meewerk aan wetenschappelijk onderzoek, dat met dit doel wordt uitgevoerd. Als Bascule zijn we ook al lange tijd betrokken bij het mee opzetten en uitvoeren van het RCT-onderzoek. In de loop van de tijd zijn er al veel mensen bij dit onderzoek betrokken geweest. We hebben ondervonden dat het geen eenvoudige zaak is om een dergelijk onderzoek waarin je de condities zo nadrukkelijk moet controleren in een praktijkinstelling in te voeren. De opzet kost veel inspanning van de gezinnen die gevraagd worden mee te werken; collega s moeten gemotiveerd worden om ook hun procedures aan te passen; verwijzers moeten goed op de hoogte zijn naar wie of wat ze verwijzen. Kortom; we zijn tot op heden voortdurend bezig om ons toeleidingstraject te optimaliseren, om de drempel om aan het onderzoek mee te doen voor ouders zo acceptabel mogelijk te maken en hun te motiveren mee te werken. 1

2 Er is me gevraagd me voor te stellen als onderzoekscoördinator. Dat wil ik graag doen. Ik coördineer en stuur en voeg mijn ervaringen van de afgelopen jaren in om de uitvoering op dit moment zo goed mogelijk te laten verlopen. Veel werk wordt echter gedaan door de collega s die de uitvoerende taken op zich nemen. Zonder hen zou de uitvoering niet mogelijk zijn. We blijven ons met z n allen binnen de Bascule inzetten ten behoeve van de RCT! Stand van zaken Hieronder is het overzicht te zien van het aantal gezinnen dat sinds de vorige nieuwsbrief in december per instelling is ingestroomd. De laatste maanden gaat het hard bij Yorneo! Zij hebben de afgelopen drie maanden 10 nieuwe gezinnen binnen gehaald! Ook bij de Bascule hebben ze hun instroom verhoogd door de afgelopen maanden 5 gezinnen te includeren. In totaal zijn er nu 83 gezinnen geïncludeerd. In december stond dit aantal nog op 61. Er zijn in de afgelopen drie maanden dus 19 nieuwe gezinnen geïncludeerd door de instellingen. Van de 83 inclusies zijn er 8 uitgevallen, waardoor er nu 75 gezinnen aan de RCT deelnemen. Hopelijk gaat het lukken dit tempo vast te houden. Er wordt in ieder geval hard voor gewerkt. Onze complimenten! Dec 2010 Jan Feb Mrt Totaal laatste 4 maanden Totaal gehele RCT Bascule Cardea Rivierduinen Yorneo Lindenhout Hulp gezocht: de uitslag! In de vorige nieuwsbrief deden we een oproep. We vroegen jullie hulp bij het bedenken van suggesties voor het verhogen van de instroom in de RCT. We hebben verschillende suggesties gekregen. Sommige suggesties hadden we al geprobeerd of doen we al, andere waren simpelweg niet mogelijk. Maar er waren 2 suggesties waar we zeker wat mee kunnen. De eerste suggestie komt van Caroline Vos van Lindenhout: Wij gaan de speciale basisscholen in onze regio benaderen. Stap 1: gesprek met intern begeleider en school coördinatoren. Hier worden de scholen geïnformeerd over het onderzoek en tevens gevraagd om ouders in hun bestand te benaderen waarvan zij weten dat zij problemen hebben met het opvoeden van hun kinderen. Ouders die bij school bekend staan worden gevraagd of zij hulp wensen bij de opvoedingsproblemen. Zo ja, dan gaan wij op school het eerste gesprek met de ouders aan. Hierin wordt aangegeven waar en met welke problemen wij de ouders kunnen helpen. Willen ouders hulp, dan regelen wij een indicatie met BJZ en worden ouders tevens gevraagd mee te werken met het onderzoek. Met dit idee heeft Caroline 100,- aan VVV-bonnen gewonnen! We hebben vernomen dat Lindenhout inmiddels al met dit idee aan de slag is gegaan. 2

3 De tweede suggestie komt van Ellen Lubberts van Yorneo. Aangezien Yorneo nogal afgelegen ligt en moeilijk bereikbaar is met het openbaar vervoer, is het voor de ouders die geen auto tot hun beschikking hebben lastig om naar Yorneo te komen voor de meetmomenten. Hierdoor is de kans op uitval groter dan bij de andere instellingen. Het idee van Ellen was dan ook om ouders die geen eigen vervoer hebben een taxi aan te bieden die hen ophaalt voor de metingen en weer naar huis brengt. De factuur kan dan direct naar de Universiteit van Maastricht worden opgestuurd. Let op: deze oplossing geldt alleen voor Yorneo. Met dit idee heeft Ellen 50,- aan VVV-bonnen verdiend! Iedereen bedankt voor jullie inzendingen! Onderzoek naar de Caregiver Wish List Binnen de RCT maken we gebruik van een gestructureerd interview met ouders over hun opvoedingsvaardigheden. Dit interview heet de Caregiver Wish List (CWL; Hodges, 2002). De Nederlandse vertaling wordt de Wensenlijst voor Opvoeders genoemd. De CWL bevat 53 items die gescoord worden op een vijf-punts schaal. Deze items zijn verdeeld in 6 domeinen van opvoedingsvaardigheden: instructies geven en opvolgen, aanmoedigen van goed gedrag, ontmoedigen van ongewenst gedrag, toezicht houden op activiteiten, positieve betrokkenheid bij het kind en gericht zijn op probleem oplossing. De score op ieder domein geeft een indicatie van de sterkere en zwakkere opvoedingsvaardigheden, om zo inzicht te krijgen in de vaardigheden die nog verbeterd moeten worden. Hoe hoger de score, hoe beter de opvoedingsvaardigheden. Jill Thijssen en Corine de Ruiter hebben onderzoek gedaan naar de factor structuur en construct validiteit van de CWL. Het interview is bij 219 ouders van kinderen tussen de 6 en 11 jaar uit de algemene bevolking afgenomen. Exploratieve factor analyse liet zien dat er 6 factoren waren. Deze zes factoren kwamen niet exact overeen met de originele zes domeinen. De gevonden factoren werden gelabeld als Adequate correction, Controlled responding, Monitoring, Positive affect, Consistency en Positive reinforcement. Positief punt is dat een aantal van de items van de CWL waarschijnlijk uit de lijst weggelaten kunnen worden, omdat ze niet leken op een van de factoren; dus dat kan tijdswinst opleveren.verder vonden we dat externalizerende gedragsproblemen (zoals gemeten met de CBCL) negatief geassocieerd waren met adequate correctie, positief affect en positieve bekrachtiging. Deze bevindingen leveren voorlopig bewijs voor de begripsvaliditeit van de CWL. Natuurlijk moet de CWL nog verder onderzocht worden in een klinische steekproef, en daarvoor kunnen de we nulmetingen van de RCT-gezinnen straks gaan gebruiken. Dan kunnen we ook definitief uitzoeken of inkorting van de lijst mogelijk is zonder verlies van informatie. Het artikel over dit onderzoek is inmiddels ter publicatie aangeboden en bij Jill opvraagbaar. 3

4 Mijn ervaring Bij Yorneo zijn we de afgelopen periode intensief bezig geweest met het verbeteren van de mogelijkheden om de RCT beter te laten lopen. Het onderzoek behoeft nog steeds fine-tuning en het is belangrijk om in overleg te blijven met alle betrokkenen die bij Yorneo proberen het onderzoek zo goed mogelijk uit te voeren. Toch zijn er in het verleden enkele lastige hindernissen geweest. Het opzetten van een dergelijk onderzoek is in de praktijk nooit zo eenvoudig als je zou hopen. Ik ben zelf nu acht maanden betrokken bij dit proces, en als onderzoekscoördinator ben ik dus betrokken geweest bij een deel van het onderzoek. Als onderzoekscoördinator probeer je goed overzicht te houden, luister je met een gespitst oor naar mogelijke succesfactoren, maar uiteraard ook naar mogelijke knelpunten, en ben je bezig om met alle betrokken professionals te communiceren. Aangezien er veel stappen zijn die je moet nemen is dit een intensief proces en als het loopt wil dat niet zeggen dat het vanuit zichzelf blijft lopen. Het kost dus erg veel energie en de inzet wordt het uiteraard pas waard als je kleine successen behaald. De successen die we oogsten is het resultaat van hard en vooral samenwerken en het afstemmen en benutten van mogelijkheden. In de afgelopen periode zijn er veel dingen gebeurd. Op momenten dat er weinig ouders mee willen doen aan het onderzoek ga je lopen zoeken naar wat je kunt verbeteren, maar je kunt soms niet om bepaalde belemmeringen heen, denk bijvoorbeeld aan de kerstperiode. Ouders zijn dan niet erg gemotiveerd om naar Papenvoort te komen voor een intensieve testdag en de sneeuw die alles in die periode bedekte hielp daar natuurlijk niet bij. Toch lijkt het er op dat wij er bij Yorneo in geslaagd zijn om de RCT in goed overleg beter te laten lopen. Het resultaat daarvan is dat er in al tien gezinnen zijn die wilden meedoen. We werken met een gemotiveerd team en hebben korte lijntjes als het op communiceren aankomt. Ik word erg goed ondersteund door Simon van Oijen, die ik heb mogen vervangen als onderzoekscoördinator, en samen proberen wij deze goede lijn vast te houden. Het PMTO team en wij zijn goed op elkaar ingespeeld. De PMTO therapeuten zijn op een positieve manier bezig om te kijken hoe ouders gemotiveerd kunnen worden om mee te doen aan het onderzoek. Zullen we een brief laten versturen nadat wij op gesprek zijn geweest, geven wij zelf de folder en op welke manier introduceer ik het onderzoek, hoe koppel ik relevante informatie terug aan de persoon die uiteindelijk gaat bellen en hoe kunnen we van elkaars successen leren? Door stil te staan bij dergelijke punten gaat het steeds beter. Toch zijn er uiteraard momenten geweest dat ik gestrest en bezorgd was: het is niet altijd zo goed gegaan als nu. Het is dan ook verstandig om waakzaam te blijven voor eventuele knelpunten. Ouders willen vaak wel meedoen, maar dan wel op korte termijn geholpen worden. Een grote instroom nu houdt uiteraard in dat je over zes maanden druk bezig bent met het inplannen van T1 metingen en ook rekening moet houden met nieuwe T0 metingen. Al met al blijft het een complex samenspel en is het een erg uitdagende klus die erg veel genoegdoening geeft op momenten dat het wel lukt. Ouders geven trouwens ook aan, als ik ze benader voor een T1 meting, dat ze uiteraard mee willen werken omdat ze zo tevreden zijn over PMTO. Dit is een erg mooi compliment en het geeft kracht om met een positieve instelling verder te gaan. Paul Elzinga, Yorneo 4

5 SUBSIDIE VERSTREKKERS Onderzoek naar werkplezier Ferko Öry en Corine de Ruiter gaan de komende maand een onderzoek doen naar werktevredenheid onder therapeuten die werken binnen instellingen waar PMTO wordt aangeboden. Het gaat om het invullen van een zeer korte lijst via een internetlink. Het kost niet meer dan 5 minuten, en we nodigen iedereen die een linkje krijgt toegestuurd uit om mee te doen. Onderzoek is belangrijk! Dit kleine project zal gepresenteerd worden op de First Global PMTO Conference op 25 en 26 mei in Oslo, Noorwegen (zie Artikel over PMTO verschenen In december is het artikel Strenge bewaking van kwaliteit bij PMTO van Jill Thijssen en Corine de Ruiter verschenen in het tijdschrift Kennis van Jeugd & Co. Het artikel is te vinden op DEELNEMENDE INSTELLINGEN: Voor meer informatie over de RCT naar PMTO kunt u contact opnemen met de onderzoekers van Universiteit Maastricht: Jill Thijssen Jill.thijssen@maastrichtuniversity.nl Corine de Ruiter Corine.deruiter@maastrichtuniversity.nl KEA onderzoeker van Universitair Medisch Centrum Groningen: Daniëlle Jansen d.e.m.c.jansen@med.umcg.nl De RCT naar PMTO wordt financieel mogelijk gemaakt door: ZonMw, Innovatiefonds zorgverzekeraars, Kinderpostzegels en VSB fonds 5