Samen sterker Terug Op Pad. Vroegtijdige ecologische aanpak van gedragsproblemen bij jonge kinderen

Transcriptie

1 Samen sterker Terug Op Pad Vroegtijdige ecologische aanpak van gedragsproblemen bij jonge kinderen

2 STOP project van VBJK Steunpunt en Trainingscentrum Opvoeding Gesubsidieerd door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, afdeling Bijzondere Jeugdbijstand, sinds 2007 Kind en Gezin Programma Samen sterker Terug Op Pad of STOP 4-7 (SWP 2005) Toepassing in Nederland en Vlaanderen

3 STOP4-7: theoretisch model en opzet Gebaseerd onderzoek en klinisch werk van het Oregon Social Learning Center (Patterson, G.R., 1982, 1992, 2002): het LIFTprogramma. Marlborough House (Mayes, UK). Ecologisch of multi-systemisch: betrekken van ouders, kind én school. Multi-modaal: groepstraining en individuele afstemming (huis- en schoolbezoeken) 1. Oudertraining (opvoedingsvaardigheden) 2. Kindtraining (sociaalcognitieve vaardigheden) 3. Leerkrachttraining

4 STOP4-7: doelgroep een vroeg interventieprogramma voor kinderen tussen 4j0md en 7j11md met (ernstige) gedragsproblemen volgens hun ouders of leerkracht (= klinische score op de CBCL of TRF) ingrijpende tussenkomst (De Mey, W.) Selectief Universeel

5

6 Leerwetten Wet 1 Gedrag gevolgd door iets positief gaat toenemen. Dit is het principe van belonen. Dit belonen kan door iets leuk toe te voegen (+S+) of door iets onaangenaam weg te nemen (-S-) of door iets onaangenaam dat niet optreedt (/S-). Wet 2 Gedrag met een negatief gevolg zal afnemen. Dit negatieve gevolg kan als straf omschreven worden: iets leuks wordt weggenomen (-S+) of iets onaangenaam wordt toegediend (+S-). Wet 3 Gedrag dat niet meer gevolgd wordt door iets positief gaat uitdoven (/S+). Dit gebeurt bij negeren en time-out.

7 ABC-schema A situatie - vooraf B gedrag C gevolg Een kleuter van 5 jaar komt dagelijks te laat op school. Moeder heeft het ochtendritueel aangepast, ze staan nu een kwartier vroeger op. Toch nog steeds treuzelen thuis en daardoor te laat komen op school. Er spoed achter zetten en op tijd komen. Wordt persoonlijk begroet door de juf. Geen individuele aandacht van de juf op dit moment

8 Tijdsschaal: hulpverleningsproces intakefase Groeps interventie 12 weken Implementatie 3 maanden Nazorg/doorver wijzing 3 maanden

9 Intakefase Relatiebevorderende interventies Hulpvragen en doelen formuleren Zicht krijgen op huidige context (ouders, kind, school, doorverwijzer) Informatie over werking verstrekken! tempo cliënt en samenwerking

10 5 ouderlijke vaardigheden (Patterson) Positieve bekrachtiging Positieve betrokkenheid Probleem oplossen Leiding geven/grenzen stellen (disciplineren) Monitoring

11

12 Groepsinterventie Kindtraining Oudertraining Leerkrachttraining

13 Kindtraining

14 Sociale en probleemoplossingsvaardigheden Oefenen gehoorzamen omgaan met gevoelens en emotieregulatie probleemoplossing zelfcontrole delen van materiaal beurt afwachten luisteren samenwerken en -spelen Bekrachtigen van gewenst gedrag Storend, niet regelovertredend gedrag: geen aandacht geven Regelovertredend gedrag: bestraffen

15 Concreet maximum tien kinderen tien weken/een volle dag per week een zeer gestructureerd dagverloop veel complimenten voor kleine prestaties Verschillende trainingsgroepen/jaar (40à 50 gezinnen)

16 Oudertraining

17 Concrete uitwerking Tien bijeenkomsten van telkens twee uur, wekelijks, s namiddags Maximaal tien gezinnen; ook steunfiguren zijn welkom Op bezoek in kindtraining Suggestie voor huiswerk Twee trainers is aangewezen

18 Oudertraining in opvoedingsvaardigheden observeren en opvolgen van gedrag positieve bekrachtiging: complimenten geven en werken met een beloningssysteem probleemoplossing ondersteunen bij het kind disciplineren: afspraken maken, regels formuleren en grenzen trekken reageren op aandachtvragend gedrag: negeren en time-out reageren op regelovertredend gedrag: gebruik van negatieve consequenties of wegnemen van privileges stresshantering toezicht houden - luisteren naar en praten met kinderen

19 Evenwicht tussen vaardigheden en self-efficacy Vaardigheden aanleren = je bent (nog) niet bekwaam Het kunnen vertellen van sterke verhalen, het geloof in zichzelf versterken Organiseren van sociale steun: het bijeenbrengen van lotgenoten

20 Valkuilen en moeilijkheden Lesgeven Een klaag groep Discussie over de waarheid of de juiste oplossing

21 Huisbezoeken Hulpverlening op maat Extra verduidelijking voor zwakker begaafde of anderstalige ouders Ondersteuning in de gezinssituatie Tempo van de ouder(s) respecteren Na de training om vaardigheden te implementeren

22 Enkele onderzoeksbevindingen en reacties van ouders Gemiddeld tien of meer ouders aanwezig 7/10 ouders komen zo goed als altijd In het begin vooral moeders, nu ook vaders Geen Nederlands spreken of verstaan weerhoudt ouders niet om te komen (tolken of zelf vertalen) Ouders reageren vooral rustiger, positiever en consequenter: de band met hun kinderen wordt aangenamer Steun van de oudergroep De ouders voelen zich zekerder

23 leerkrachttraining

24 Praktisch 4 woensdagvoormiddagen (9u. tot 11.30u.) Leerkracht, zorgcoördinator, directie, clbmedewerker, pedagogisch begeleider Groepsbijeenkomsten Informatieoverdracht en ervaringsuitwisseling Huiswerkopdracht Individuele opvolging

25 Tweede opvoedingsmilieu: de school Opvoedingsvaardigheden in de school Doelgericht observeren Basisklimaat Positief gedrag stimuleren Omgaan met storend aandachtvragend en regelovertredend gedrag Hardnekkig moeilijk gedrag en communiceren met ouders

26