Ontslakken. De praktijk van Ontslakken door Adri Dorrestein

Transcriptie

1 Ontslakken De praktijk van Ontslakken door Adri Dorrestein

2 Van ACTIEAGENDA BOUW naar ONTSLAKKEN Crisis: gebiedsontwikkeling nagenoeg tot stilstand Minister Spies 4 jaar geleden in actie, omdat bouw niet bij 10 topsectoren hoorde Daarom eigen actie(s), nl. 17, o.a. Ontslakken Gebiedsontwikkeling Expertteam Versnellen 2

3 Achtergronden Ontslakken 30 jaar welvaart: beleid stapelde zich op, goed bedoeld overigens Naar een risicoloze samenleving Vrije beslisruimte en directe communicatie ingeperkt, en complexiteit toegenomen Daarom: gebiedsontwikkeling weer in beweging, nieuw elan, eigentijds Expertteam Versnellen 3

4 Wat willen we met Ontslakken bereiken Ontwikkelen: Sneller Goedkoper Flexibeler En ook: leuker (en spannender) Dus: inperken van nota s, regels, beleid, normen Dus: andere manier van denken, werken, houding, gedrag en communicatie Vraag naar herpositionering van gemeenteraad, wethouders, ambtenaren. En markt? Expertteam Versnellen 4

5 Actieteam Ontslakken o.l.v. Prof. Mr. Friso de Zeeuw Voorjaar 2013: 40 wenken voor Ontslakken Gebiedsontwikkeling Opgesteld door Bouwend Nederland, BZK / I&M, provincies en gemeenten, corporaties, NEPROM, kennisinstellingen Van Opschrijven naar Toepassen Eerst 8, daarna 24 en nu naar 30 gemeenten, en meer.. Expertteam Versnellen 5

6 De gemeenten tot nu toe (Eindhoven, Zaanstad), Leiden, Delft, Schagen, Maassluis, Tilburg, Breda, Ede Hoorn, Amersfoort, Katwijk, Schiedam, Zwolle, Barneveld, Amstelveen, Woerden, Schiedam Kampen, Bunnik, Oud-Beijerland, Zoetermeer, Nieuwegein, Heemskerk, Dordrecht Nijkerk, Westland, Helmond, Waterland, Purmerend, etc. Expertteam Versnellen 6

7 Hoe pakken we dit aan? Niets werkt beter dan er mee aan de slag te gaan: Inventariseren en laten zien van eigen beleid, gevolgd door opschoning Een kleinschalig en concreet ruimtelijk project als pilot benoemen: oefenen Uit te voeren door een groepje ambtenaren, gesteund door het bestuur, bij voorkeur op basis van een initiatief van buiten Expertteam Versnellen 7

8 Wat biedt het Landelijk Ontslakteam daarbij? Begeleiding in Ontslak-traject door 2 experts Presentaties door professor Friso de Zeeuw over Ontslakken en door professor Sandra Schruijer over Veranderen Uitwisselingsbijeenkomsten met andere gemeenten: ervaringen en tips Directe lijnen naar de departementen Lessons Learned m.b.v. TU/Delft Expertteam Versnellen 8

9 Wat komen we zoal tegen? Is er Lef en Wil om: Andersom te denken bij een initiatief: het is van groot belang voor de stad, dus we maken het mogelijk en ja, tenzij.. i.p.v. afvinken/toetsen En zo veel mogelijk over te laten aan de markt (veelal faciliteren), ook informatie en inspraak Te laten zien dat beleid moet worden opgeschoond (de bodewagen in de raadszaal) Expertteam Versnellen 9

10 Maar ook dilemma s Zorgvuldige besluitvorming met dossiervorming en controle leidt tot een voorspelbare en rechtmatige overheid zei een groot denker: Gezond-verstand vs. willekeur & clientelisme Maatwerk / flexibiliteit / dynamiek vs. rechtszekerheid / voorspelbaarheid Bij fout: wethouder de klos (ook de ambtenaar?) Expertteam Versnellen 10

11 Nog meer dilemma s Gemeente en investeerder willen wel maar de bevolking niet Ruimtelijke kwaliteit in kwetsbare gebieden gaat verloren als gemeente altijd positief reageert Samenhang verdwijnt bij verzameling van individuele initiatieven in een bepaald gebied: samen naar een visie, stip aan de horizon? Expertteam Versnellen 11

12 Weerstanden en uitdagingen Ontslakken betekent niet: alles goed vinden Algemeen gevoel dat doen we al maar wel sectorale checklijsten, en afhouden Veranderen doet pijn en is moeilijk, naast bezuinigen, banen schrappen en afboeken De knuffelinitiatieven, de boeventrucs, de echtscheidingen Beperkte ambtelijke capaciteit: keuzes Expertteam Versnellen 12

13 Voorbeeld Amstelveen Pilot vastzittend project en vooral verzet bevolking Na gesprekken wil gemeente loslaten, ook de invulling Ons voorstel: laat ontwikkelaar contact opnemen en overleg met bevolking doen Accepteer wat er uitkomt, maar geef aan wat je beslist niet wil. De rest is mogelijk Vraag redelijke grondprijs en regel aanpak Expertteam Versnellen 13

14 Voorbeeld Bunnik Pilot: van groot (1.000) naar klein (135 woningen) Andere grip en risico: zoeken naar spelregels, randvoorwaarden, geen ongelukken, valkuilen aanbesteding Welke kwaliteit wil je en hoe te bereiken: klik met kandidaten markt, stimuleren en verwachtingen Eigen organisatie: wil, lef en gedrevenheid van bestuur, ruimte voor de ambtenaar Besef: het werkt en het is leuker Expertteam Versnellen 14

15 Voorbeeld Kampen Kampen met problemen (financieel, organisatorisch, samenwerking met markt) Bestuur wil verscheuren van regels, ja-mits houding Kiest voor eerst shocking de organisatie (ontregelweek), regels tegen het licht Gevolg: mix van verrassing, irritatie, elan Interviews van markt en bestuur: wat kan beter. Nu stap voor stap met elkaar vervolg invullen Veranderen, ook naar de Omgevingswet Expertteam Versnellen 15

16 Voorbeeld Dordrecht Vastlopende ontwikkeling in Stadswerven weer op gang helpen en 4 pilots ontslakt aanpakken Tijdelijke initiatieven accommoderen Ontslakken inpassen in gemeentelijk beleid De Rode Loper, en tegelijk in andere domeinen Interviews, conclusies, dilemma s, actieplan versoberen en stroomlijnen van regels (logboek) Rol van de raad, betekenis van Veranderen Expertteam Versnellen 16

17 Voorbeeld Barneveld Vastgelopen ambitieuze ontwikkeling bedrijventerrein: strak bestemmingsplan en afgeboekt op GREX Nu: veel ruimte in bestemmingsplan, draagvlak bij raad, gemeente stap terug (faciliterend) en meer initiatief bij markt (stapt nu in). Permanente tijdelijkheid geschapen (bestaande hal) Expertteam Versnellen 17

18 Enkele succesfactoren (1) Ontslakken: geen hobby van een enkeling maar breed gedragen door bestuur en ambtenaren Gemeenten leren graag van elkaar: wissel uit Gemeente: zoek rechtstreeks contact (gesprek) met initiatiefnemers, werk aan vertrouwen, zoek en gebruik elkaars kracht Expertteam Versnellen 18

19 Enkele succesfactoren (2) Doe aan regelen van verwachtingen Motiveer standpunt, wees open en wees toegankelijk (t.o.v. precedentwerking etc.) Verplaats je in elkaar (overheid en initiatiefnemer): leefwereld en systeemwereld Voor alles: gebruik je gezonde verstand Expertteam Versnellen 19

20 Er is nog ruimte Meedoen wordt mogelijk gemaakt door BZK Die betaalt van de Voor meer informatie en aanmeldingen zie: Voor contact Expertteam Versnellen of via Jos Feijtel, Expertteam Versnellen 20