Voorwoord Lijst van gebruikte afkortingen. Vijf fundamentele veranderingen in het ondernemingsrecht 1

Transcriptie

1 INHOUDSOPGAVE Voorwoord Lijst van gebruikte afkortingen V XVII Hoofdstuk 1. Vijf fundamentele veranderingen in het ondernemingsrecht 1 L. Timmerman 1.1 Inleiding De N.V. en B.V. als potentieel open rechtsbetrekking Toenemend belang van rechtspersoonlijkheid Van structuur naar gedragsnorm Naar een vrijer vennootschapsrecht De omstandigheden van het geval Conclusie 15 Hoofdstuk 2. Organen van de B.V. 19 J.M. Blanco Fernández 2.1 Inleiding Het orgaanbegrip Het handelen van de rechtspersoon Intern en extern handelen van de rechtspersoon Het handelen door het bevoegde orgaan Handelen krachtens de regels inzake de inrichting van de rechtspersoon Orgaan en derde Welke inrichtingsregels? Een beperkt aantal organen? Enkele gevallen De ondernemingsraad De one tier board 34 VII

2 2.3.3 Het executive committee Gedelegeerde organen Voorbeeld van een statutaire regeling van een ad hoc orgaan 40 Hoofdstuk 3. Bestuur; verbanden tussen bestuur, beleidsvrijheid en vier mogelijke begrenzers daarvan (primair bezien vanuit het B.V.-recht) 45 B.F. Assink en M.A. Verbrugh 3.1 Inleiding Bestuur en beleidsvrijheid Vier met het B.V.-recht verband houdende begrenzers van bestuurlijke beleidsvrijheid Eerste begrenzer; art. 2:239 lid 5-6 BW: belang van de vennootschap (en de daarmee verbonden onderneming) en tegenstrijdig belang Tweede begrenzer; art. 2:216 lid 2-3 BW: uitkering op aandelen, bescherming van crediteurenbelangen en belang van de vennootschap (en de daarmee verbonden onderneming) Intermezzo; de verhouding tussen enerzijds art. 2:239 lid 5-6 BW en anderzijds art. 2:216 lid 2-3 BW Derde begrenzer; art. 2:239 lid 4-5 BW: belang van de vennootschap (en de daarmee verbonden onderneming) en statutair instructierecht Vierde begrenzer; de perceptie van het risico van bestuurdersaansprakelijkheid ex art. 2:9 of art. 6:162 BW en de instrumenten vrijtekening en vrijwaring Conclusie 84 Hoofdstuk 4. Toezicht; benoeming en ontslag, taken en bevoegdheden en aansprakelijkheid van toezichthouders in besloten verhoudingen 91 M.L. Lennarts en J. Roest 4.1 Inleiding Raad van commissarissen of one tier board? Benoeming, schorsing en ontslag van commissarissen en niet-uitvoerende bestuurders Benoeming, schorsing en ontslag commissaris Benoeming, schorsing en ontslag niet-uitvoerende bestuurder 101 VIII

3 4.3.3 Benoeming, schorsing en ontslag commissaris of niet-uitvoerende bestuurder structuurvennootschap Richtsnoer taakvervulling toezichthouders Taken en bevoegdheden Taken en bevoegdheden van de raad van commissarissen. Inleiding De toezichthoudende taak Taken en bevoegdheden van niet-uitvoerende bestuurders afgezet tegen die van de commissaris Specifieke taken en bevoegdheden van commissarissen en niet-uitvoerende bestuurders bij een structuurvennootschap Toezicht en informatievoorziening Aansprakelijkheid van toezichthouders op grond van art. 2:9 en 2:138/2:248 BW Aansprakelijkheid van commissarissen jegens de vennootschap c.q. de boedel wegens (kennelijk) onbehoorlijke vervulling van hun toezichthoudende taak. Inleiding (Kennelijk) onbehoorlijk toezicht: de meetlat van de rechter Een specifiek aansprakelijkheidsrisico: onvoldoende toezicht op de naleving van de publicatieplicht en/of boekhoudplicht (art. 2:138/2:248 lid 2 BW) Disculpatie van commissarissen op grond van een taakverdeling Aansprakelijkheid van niet-uitvoerende bestuurders op grond van art. 2:9 en 2:138/2:248 BW. Het belang van een goede taakverdeling Conclusie 137 Hoofdstuk 5. Aandelen en aandeelhouders 147 G.J.C. Rensen 5.1 Inleiding Soorten en aangeduide aandelen Volstorting van aandelen Inbreng in geld; uitstel stortingsplicht Inbreng in natura; positie van de notaris Beperking van de overdraagbaarheid van B.V.-aandelen Algemeen Statutaire afwijking Grenzen Lock up-regeling 163 IX

4 5.5 Terugbetalingsplicht bij uitkeringen door de B.V Algemeen Kring van restitutieplichtigen De coöperatieve B.V Algemeen Besluitvormingsvereisten invoering statutaire verplichtingen Regeling voor de beknelde aandeelhouder N.V., coöperatie of B.V.? Conclusie 178 Hoofdstuk 6. (Groeps)structuur 185 B. Bier en P.H.N. Quist Inhoudsopgave 6.1 Inleiding De organisatie van de vennootschap Bevoegdheden van organen Benoeming bestuurders en commissarissen Schorsing en ontslag Belet en ontstentenis Bezoldiging Evenwichtige verdeling Goedkeuring bestuursbesluiten Instructiebevoegdheid Groepsverhoudingen Groep Dochtermaatschappij Deelneming Afhankelijke maatschappij Governance in groepsverhoudingen Concernbelang en vennootschapsbelang Verhouding bestuur en aandeelhouders verklaring Zorgplicht van moeder jegens dochter Tegenstrijdig belang in groepsverband Het tegenstrijdig belangcriterium 221 X

5 Hoofdstuk 7. Structuurwijziging; oprichting, certificering, structuurvennootschap, statutenwijziging en rechtsvormwijziging, juridische fusie en splitsing 235 M. van Olffen en B. Snijder-Kuipers 7.1 Inleiding Oprichting Oprichter en aandeelhouder Volstorting aandelen Minimuminhoud van statuten Taal van de akte B.V. i.o Rechtstreekse gebondenheid door oprichters Identiteitseis Hoofdelijke verbondenheid en bekrachtiging Niet-nakoming Levering aan N.V. i.o. of B.V. i.o Structurering door middel van certificering van aandelen of stemrechtloze aandelen Structuurvennootschap Statutenwijziging Bijzondere besluiten Stemrechtloze en winstrechtloze aandelen Quorum, meerderheid en (geldige) stemmen Akte van statutenwijziging Rechtsvormwijziging als vorm van herstructurering Besluitvorming Besluit tot statutenwijziging Besluit tot rechtsvormwijziging Houders van stemrechtloze en winstrechtloze aandelen Schadeloosstelling Schuldeisersbescherming Specifieke rechten Stappenplan Nationale juridische fusie De 403-verklaring bij juridische fusie Notariële akte Inwerkingtreding Vereenvoudigde fusies combineren? 285 XI

6 7.8 Nationale juridische splitsing Vereenvoudigde splitsing Lidmaatschap Herstructurering en zekerheidsrechten 291 Hoofdstuk 8. Internationale verhoudingen 297 H.J.M.M. van Boxel Inhoudsopgave 8.1 Inleiding Europese rechtsvormen Europees Economisch Samenwerkingsverband Europese groepering voor territoriale samenwerking Europees onderzoeksinfrastructuur consortium Europese Vennootschap Inleiding Oprichting SE Specifieke eisen en kenmerken SE-zetelverplaatsing Toepasselijk recht Monistisch en dualistisch bestuursmodel Medezeggenschap Europese Coöperatie Inleiding Oprichting SCE Specifieke eisen en kenmerken SCE-structuur Toepasselijk recht Medezeggenschap Europese B.V. en Europese stichting Inleiding De SPE De FE Vennootschappelijke vestigingsvrijheid binnen Europa Inleiding Jurisprudentie Europese Hof Huidige mogelijkheden grensoverschrijdende herstructureringen Grensoverschrijdende herstructureringen gebaseerd op specifieke wetgeving Inleiding Bijzondere onderdelen van een grensoverschrijdend fusieproces Uittreedrecht aandeelhouders 343 XII

7 8.4.4 Medezeggenschap Notarieel toezicht Grensoverschrijdende herstructureringen zonder specifieke wetgeving Inleiding Grensoverschrijdende fusie van andere rechtspersonen dan kapitaalvennootschappen Grensoverschrijdende splitsing Grensoverschrijdende zetelverplaatsing/omzetting 349 Hoofdstuk 9. Financiële verslaggeving 361 P.N. Ploeger en M.F. Eliens 9.1 Inleiding Verslaggevingsregimes Inleiding Titel Achtergrond en opzet van het Nederlandse jaarrekeningenrecht Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving IFRS en IFRS-grondslagen Inleiding IFRS IFRS-grondslagen Fiscale grondslagen Verslaggevingsnormen van andere EU-lidstaten Consolidatie, joint ventures en deelnemingen Algemene opmerkingen Consolidatiecriteria onder Titel IFRS Vrijstellingen en ontheffingen Vrijstellingen voor kleine en middelgrote rechtspersonen Vrijstellingen op grond van groepsverhoudingen Vrijstellingen op grond van art. 2:407 BW Personal holdings Ontheffingsmogelijkheid Foutherstel Inleiding Titel Foutherstel onder IFRS Foutherstel onder IFRS-grondslagen Foutherstel onder RJ-Uiting XIII

8 9.6 Uitkeringen aan aandeelhouders Inleiding Uitkeringen aan aandeelhouders bij de N.V Uitkeringen aan aandeelhouders bij de B.V Wettelijke en statutaire reserves Omzetting van wettelijke reserves in kapitaal 401 Hoofdstuk 10. Turboliquidatie: oorbaar gebruik, abusievelijk gebruik en misbruik 405 M.Y. Nethe 10.1 Inleiding Onderzoek Kamer van Koophandel Nederland Normaal route: eerst ontbinden, dan vereffenen (= de formele vereffening) Turboliquidatie (= feitelijke vereffening = ontbinding zonder (formele) vereffening) Is art. 2:19 lid 4 BW duidelijk genoeg geformuleerd? Abusievelijk gebruik van turboliquidatie en toetsing KvK Baten versus vermogen Welke rechter gaat over tot toetsing van turboliquidatie? Toetsingskader Toetsing turboliquidatie door de gewone rechter Toetsing turboliquidatie door de insolventierechter Conclusie 439 Hoofdstuk 11. Het nieuwe enquêterecht en ondernemingsrechtelijke geschillenbeslechting in besloten verhoudingen 495 G.J.H. van der Sangen Inhoudsopgave 11.1 Inleiding De herziening van het enquêterecht Enquêtegerechtigde aandeelhouders en certificaathouders Uitbreiding enquêtegerechtigden niet in alle opzichten doordacht? Enquêtebevoegdheid van het bestuur Belangenpluraliteit binnen de vennootschap Inhoudelijke toets: strijd met belang van de vennootschap is gelijk aan wanbeleid? 511 XIV

9 11.8 Enquêteverzoek van bestuurders van dochter als vrijwaring voor bestuurdersaansprakelijkheid? Onduidelijkheid over vennootschapsrechtelijke bevoegdheid tot instellen enquête door bestuur De enquêtebevoegdheid van de raad van commissarissen c.q. de niet-uitvoerende bestuurders Enquêtebevoegdheid van de curator Samenloop met andere geschillenregelingen Conclusie 525 Trefwoordenregister 535 XV