Onderzoek VROM regelgeving gemeente Oss

Transcriptie

1 VROM-Inspectie Regio Zuid Onderzoek VROM regelgeving gemeente Oss Kennedyplein 5-12, Gebouw B1 Postbus AW Eindhoven vrom 6138

2 1 Inleiding Algemeen oordeel en verbeterpunten...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3 Beleid Bouwen Milieu Ruimtelijke ordening Programma en Administratieve organisatie Programma Bouwen Milieu Ruimtelijke ordening Administratieve organisatie Bouwen Milieu Ruimtelijke ordening Uitvoering Bouwen Vergunningen Milieu Ruimtelijke ordening VROM-Inspectie juni 2004 Onderzoek VROM regelgeving gemeente Oss Pagina 2/16

3 1 Inleiding De VROM-taken moeten tot de kerntaken van de gemeente worden gerekend. De gemeente staat met de uitvoering van deze kerntaken midden in het maatschappelijk krachtenveld. Een adequate uitvoering van deze taken is van groot maatschappelijk belang evenals de handhaving van de hierop van toepassing zijnde VROM wet- en regelgeving. Het tweedelijns toezicht op de uitvoering van VROM wet- en regelgeving berust bij de VROM-Inspectie (verder Inspectie). Met ingang van 2003 betrekt de Inspectie in een vierjaarlijkse cyclus alle gemeenten in een onderzoek naar het uitvoeringsniveau van VROM wet- en regelgeving. Jaarlijks worden de verkregen resultaten uit deze onderzoeken geaggregeerd tot een landelijk niveau. Aldus kunnen de ontwikkelingen in relatie tot het vereiste adequate niveau bij gemeenten de komende jaren in beeld worden gebracht. Jaarlijks wordt er over de stand van zaken omtrent de uitvoering van de VROM-taken aan de Tweede Kamer gerapporteerd. Doel van dit onderzoek is om antwoord te geven op de vraag of de gemeente op een adequaat niveau uitvoering geeft aan haar VROM-taken. Om te komen tot een oordeel over de uitvoering van de VROM taken door de gemeente is gebruik gemaakt van een onderzoeksmethode die uitgaat van samenhang tussen beleid/visie, programmering/planning en uitvoering. Dit is in beeld gebracht in figuur 1. De filosofie achter deze methode is dat de uitvoering van de VROM-taken op een adequaat niveau wordt gewaarborgd indien dit past binnen de samenhang met het voorbereidende beleid en programmering/planning. De Inspectie heeft daarbij gekeken naar de feitelijke uitvoering die naar voren komt in beschikkingen, alsmede het toezicht en de handhaving op de VROM-taken. Beleid en organisatie/planning zijn daarbij de randvoorwaarden; wanneer de gemeente die randvoorwaarden niet goed voor elkaar heeft, loopt zij risico s in de uitvoering. Door afwezigheid van of onduidelijkheid over die randvoorwaarden, wordt de uitvoering van de VROM-taken namelijk onvoldoende gewaarborgd. Er kunnen dan knelpunten ontstaan zoals onduidelijke prioriteiten, onvoldoende kwaliteit, gebrek aan integraliteit, onvoldoende continuïteit, onvoldoende afstemming en rechtsongelijkheid. Het rapport bevat enerzijds vereisten, waar het de wettelijke VROM-taken betreft en anderzijds sterke aanbevelingen die direct dan wel indirect bijdragen aan de uitvoering van die taken. Dat laat onverlet, dat de gemeente autonoom is in de wijze waarop zij tot de uitvoering van de wettelijke VROM-taken komt. Daar waar in het rapport oordelen (adequaat/grotendeels adequaat/onvoldoende adequaat/niet adequaat) worden gegeven, zijn die gebaseerd op de van toepassing zijnde VROM wet- en regelgeving. Bij de aankondiging van het onderzoek zijn die in de vorm van het document Beschrijving van het adequate niveau aan de gemeente ter beschikking gesteld. VROM-Inspectie juni 2004 Onderzoek VROM regelgeving gemeente Oss Pagina 3/16

4 Figuur 1. Window dressing Optimale organisatie Visie/beleid Planning Toeval Uitvoering Ad-hoc / Hobby Het onderzoek bestaat uit 3 fasen: de vooronderzoeksfase, de verificatiefase en de rapportagefase. Op basis van de informatie die tijdens de vooronderzoeksfase over en van de gemeente is verkregen en op basis van de impressies van het onderzoekteam in het veld (de schouw), zijn aandachtspunten geformuleerd. De onderzoekers hebben zich daarbij met name gericht op die aandachtspunten waarvan op basis van de beschikbare informatie verondersteld werd, dat bepaalde taken niet resp. niet voldoende door de gemeente worden uitgevoerd. Deze aandachtspunten zijn tijdens de verificatiefase nader onderzocht. Door middel van dossieronderzoek en interviews met het ambtelijk apparaat is nagegaan of de vooronderstelling op basis van de vooraf beschikbare informatie juist was. Voor zover de aandachtspunten betrekking hebben op de uitvoering van de wettelijk voorgeschreven taken is de verkregen informatie gespiegeld aan vastgestelde adequate niveaus. De taken, die in de vooronderzoeksfase niet als aandachtspunt zijn geformuleerd, zijn tijdens het onderzoek niet beoordeeld en zijn derhalve in deze rapportage buiten beschouwing gelaten. De prestaties, die in 2003 geleverd zijn, vormen het uitgangspunt voor de oordeelsvorming. Om een goed beeld te geven kunnen daarnaast zaken uit de jaren voor 2003 en ontwikkelingen na 2003 in het onderzoek betrokken zijn. In het kader van het tweedelijns toezicht heeft de Inspectie in de gemeente Oss in de periode februari 2003 het gemeenteonderzoek uitgevoerd. Namens de Inspectie hebben N. Bartels, F. Hellings en R. de Groot dit onderzoek verricht. In hoofdstuk 2 wordt het algemene oordeel gegeven over de uitvoering van de VROM-taken in samenhang met beleid en programma. In de hoofdstukken 3, 4 en 5 worden achtereenvolgens de bevindingen en geformuleerde verbeterpunten met betrekking tot beleid, programma en uitvoering weergegeven; deze zijn uitgesplitst naar de werkvelden bouwen, milieu en ruimtelijke ordening. Over de uitvoering van de niet onderzochte taken wordt in deze rapportage geen uitspraak gedaan. VROM-Inspectie juni 2004 Onderzoek VROM regelgeving gemeente Oss Pagina 4/16

5 2 Beleid In dit hoofdstuk wordt aandacht besteed aan de wijze waarop de gemeente al dan niet vorm heeft geven aan het ontwikkelen en vaststellen van beleid in het kader van de diverse VROM taken. De taakvelden Bouwen, Milieu en Ruimtelijke Ordening zullen daarbij afzonderlijk worden besproken. 2.1 Bouwen Vergunningen Er is voor wat betreft 2003 geen algemeen bouwbeleid in de gemeente Oss. Er is geen lokaal brandveiligheidsbeleid vastgesteld waarin de aanbevelingen van de commissies Alders en Oosting zijn meegenomen. Er is in 2003 geen vastgesteld gemeentelijk handhavingsbeleid met betrekking tot bouwen en slopen. De handhaving vindt voornamelijk op basis van signalen ad hoc plaats. In het kader van de professionalisering van de handhaving is wel beleid voor dit taakveld in ontwikkeling. - Ontwikkel een gemeentelijk bouwbeleid en stel het vervolgens vast; - Ontwikkel een brandveiligheidsbeleid en stel het vervolgens vast; - Ontwikkel een integraal handhavingsbeleid en stel het vervolgens vast. 2.2 Milieu Milieutaken Om het draagvlak voor het milieubeleid te vergroten zijn vier interactieve bijeenkomsten, ook wel Ossaan-Tafel genoemd, georganiseerd. Medewerkers van de gemeente en vertegenwoordigers van bewoners, bedrijven en organisaties hebben gezamenlijk een beeld geschetst van wat in 2010 op het gebied van milieu bereikt zou moeten worden. Dit heeft geresulteerd in Milieuvisie 2010 wat tevens als beleidskader heeft gediend voor het milieubeleidsplan. Het milieubeleidsplan, getiteld Garantie voor leefkwaliteit, van de gemeente Oss bestrijkt de periode Het is een helder en goed leesbaar beleidsdocument. Alle relevante milieuonderwerpen komen aan bod. Naast het geschetste beleidskader, waarin met name de kwaliteit als uitgangspunt wordt genomen, zijn de overige hoofdonderwerpen: Duurzaam ruimtelijk beleid, Duurzaam wonen, Duurzaam ondernemen, Duurzaam recreëren en Duurzaam leven. In het milieubeleidsplan is tevens opgenomen de Beleidsagenda milieu Hierin wordt in tabelvorm een samenvatting weergegeven van de beleidsvoornemens tot 2010 en de uitvoeringsprojecten, gepland per jaar, over de periode VROM-Inspectie juni 2004 Onderzoek VROM regelgeving gemeente Oss Pagina 5/16

6 De gemeente beschikt niet over een gedoogbeleid, wel is, naar eigen inzicht, een Algemeen gedoogstrategie verwoord waarin wordt weergegeven in welke gevallen en onder welke voorwaarden wordt gedoogd. De gemeente beschikt over een afvalstoffenverordening. Hierin is opgenomen een categorie-indeling van de diverse afvalstoffen, de frequentie van gescheiden inzameling door de gemeentelijke reiningsdienst, de inzamelmiddelen en voorzieningen. Tevens is aangegeven waar en op welke wijze de afzonderlijke afvalstoffen kunnen worden aangeboden (milieustraat). In de verordening zijn ook regels opgenomen ter voorkoming van verontreiniging van wegen en terreinen, kapverbod en herplantplicht, bescherming van flora en fauna alsmede het voorkomen van stankoverlast. Het gemeentelijk rioleringsplan (GRP) bestrijkt de periode De geformuleerde beleidsdoelen betreffen het voorkomen van overlast voor burgers en bedrijven, het voorkomen van verontreiniging van oppervlaktewater, grondwater en bodem en het beheersen van de kosten voor de rioleringszorg. Belangrijke aandachtspunten in de planperiode zijn: zo weinig mogelijk regenwater via de riolering afvoeren maar in het plangebied vasthouden, van de 150 percelen in het buitengebied er circa 8 aansluiten op de riolering en de overige te voorzien van het alternatief namelijk een individuele behandeling afvalwater (IBA), renovatie/vervanging van circa 15 km riool en enkele pompen en drukrioleringsunits en beperking cq opheffen van riooloverstorten en vervangen door bergbezinkriool. Geen. - De gemeente beschikt niet over een handhavingsbeleid op het gebied van milieutaken. - Stel een integraal handhavingsbeleid op. 2.3 Ruimtelijke ordening Bestemmingsplannen en vrijstellingen In 2003 heeft de gemeenteraad beleidsregels vastgesteld met betrekking tot het toepassen van de vrijstelling ex artikel 19, lid 1 Wet op de Ruimtelijke Ordening (WRO). De bevoegdheid tot het verlenen van een vrijstelling op grond van artikel 19, lid 1 WRO is, onder voorwaarden, gedelegeerd aan het college van burgemeester en wethouders. Het college dient bij de toepassing van genoemde vrijstellingsbevoegdheid de door de raad vastgestelde beleidsregels in acht te nemen. Daarnaast dient het college de raad zo spoedig mogelijk in kennis te stellen over het voornemen van de procedure tot toepassing van artikel 19, lid 1 WRO en dient de raad geïnformeerd te worden over de resultaten van de verplichte inspraak. De gemeente heeft eveneens beleidsregels vastgesteld inzake het beroeps- en bedrijfsmatig gebruik van woningen. Deze notitie richt zich op de toelaatbaarheid van beroeps- en bedrijfsmatige activiteiten in en uit woningen in het stedelijk gebied. In voorkomend geval bevatten deze beleidsregels aanbevelingen bij de toepassing van vrijstellingen zoals bedoeld in de artikelen 15, 17 en 19 van de WRO. Beleid met betrekking tot het toepassen van laatstgenoemde vrijstellingsartikelen in algemene zin is niet aanwezig. Voor wat betreft antenne-installaties voor mobiel telefoonverkeer is door de gemeenteraad op een beleidsnota vastgesteld. In de nota zijn verwijzingen opgenomen naar toekomstige wijzigingen in de regelgeving. Deze nota is echter niet aangepast aan de bepalingen van de Woningwet zoals die per van kracht zijn geworden. De gemeenteraad heeft op 11 september 2003 de nota Integrale herziening bestemmingsplannen vastgesteld. Deze nota geeft inzicht in de noodzaak en de omvang van de herziening van bestemmingsplannen. Een groot deel van het bestemmingsplannenbestand van de gemeente is ouder dan 10 jaar. VROM-Inspectie juni 2004 Onderzoek VROM regelgeving gemeente Oss Pagina 6/16

7 - Stel ook algemeen beleid op voor de vrijstellingen zoals bedoeld in de artikelen 15,17 en 19, lid 3 WRO. - Het verdient aanbeveling om ook voor andere aspecten van het Ruimtelijk Bestuursrecht beleid te formuleren. De gemeente beschikt in het verificatiejaar niet over een specifiek handhavingsbeleid in het kader van de Wet op de Ruimtelijke Ordening. Beleid op het gebied van handhaving in brede zin is wel in ontwikkeling. Op 26 juni 2003 heeft de gemeenteraad ingestemd met het projectprogramma Professionalisering. Doel van dit project is het verbeteren van de handhavingsfunctie van de gemeente Oss, zodat per voldaan wordt aan de landelijke kwaliteitscriteria. Op 18 december 2003 is de Kadernotitie handhaving door de gemeenteraad vastgesteld. In deze notitie zijn de algemene doelstellingen en uitgangspunten voor de handhaving geformuleerd. Als uitvloeisel hiervan heeft de gemeente ook een probleemanalyse handhaving uitgevoerd. Deze analyse dient inzichtelijk te maken waar de grootste risico s, problemen en prioriteiten liggen op het gebied van de handhaving in de gemeente Oss. De vertaling van dit alles in concrete (integrale) jaarlijkse uitvoeringsprogramma s dient nog te worden gemaakt. - Stel zo spoedig mogelijk een integraal handhavingsbeleid met de daarbij behorende uitvoeringsprogramma s op en laat deze bestuurlijk bekrachtigen. - Laat werkinstructies en protocollen deel uit maken van het nieuw te ontwikkelen beleid. - De opzet van het handhavingsproject is goed te noemen. De uitvoering van dit project zal echter het nodige vergen aan inzet van mensen en middelen. Waarborg dat dit ook voldoende gegarandeerd is om stagnatie te voorkomen. VROM-Inspectie juni 2004 Onderzoek VROM regelgeving gemeente Oss Pagina 7/16

8 3 Programma en Administratieve organisatie Voor de taakvelden bouwen, milieu en ruimtelijke ordening wordt in de volgende paragrafen aangegeven op welke wijze het door de gemeente geformuleerde beleid is vertaald in (uitvoerings)programma s. Vervolgens wordt aangegeven op welke wijze de gemeente de administratieve organisatie heeft ingericht. 3.1 Programma Bouwen Er is geen jaarprogramma waarin een planning van de uit te voeren taken door Bouw- en woningtoezicht (BWT), het verwachte aantal vergunningen, de handhavingsactiviteiten en de koppeling met de daarvoor beschikbare capaciteit en middelen zijn opgenomen. In het afdelingsplan 2003 van de afdeling Bouwen, Wonen en Milieu is wel een overzicht van de producten van de afdeling met de belangrijkste prestatieindicatoren alsmede een inschatting van de te realiseren aantallen in 2003 opgenomen. De brandweer heeft met betrekking tot het verlenen van gebruiksvergunningen een geactualiseerd overzicht opgesteld met daaraan gekoppeld de benodigde capaciteit en middelen. Conform dit overzicht worden op prioriteitsbasis alle categorieën van gebouwen en/of inrichtingen (eventueel opnieuw) van een gebruiksvergunning voorzien. Tijdens het onderzoek is uit de gegevens van de brandweer en het gevoerde gesprek gebleken, dat gelet op de thans beschikbare capaciteit de voortgang vooralsnog geen gevaar loopt. De gemeente beschikt over een tot op medewerkersniveau doorgevoerde mandaatregeling. Binnen de gemeente is geen werkinstructie voor de vorming van dossiers aangetroffen. Tijdens het onderzoek is bij herhaling geconstateerd dat de dossiers niet overzichtelijk zijn ingedeeld. Bij het feitelijke werkproces is een geautomatiseerd systeem (BWT4all van Centric) operationeel, maar dat wordt door de medewerkers (nog) lang niet geheel benut. Regelmatig is er overleg tussen BWT en de brandweer omtrent bouwplannen die specifieke brandwerende /-beperkende voorzieningen en/of een gebruiksvergunning behoeven. Ten behoeve van de behandeling van gebruiksvergunningen (geheel gemandateerd aan de gemeentelijke brandweer) maakt de brandweer gebruik van een geautomatiseerde verwerking en voortgangscontrole. De brandweer kent een gestructureerde werkwijze, die nauwgezet gevolgd wordt. Een en ander is verduidelijkt met een aantal voorbeelden van (standaard)correspondentie aangaande de aanvraag en afhandeling van gebruiksvergunningen. De procesbeschrijving is vastgelegd. VROM-Inspectie juni 2004 Onderzoek VROM regelgeving gemeente Oss Pagina 8/16

9 - Stel een uitvoeringsprogramma op met een planning voor de uitvoering van de BWT-taken inclusief de daarvoor benodigde capaciteit en middelen; - Stel een instructie vast voor de dossiervorming; - Optimaliseer het gebruik van geautomatiseerde systemen Milieu Vergunningen De milieutaken zijn ondergebracht bij de afdeling Bouwen, Wonen en Milieu. Hiervoor is 5 fte beschikbaar. Ten behoeve van (her)controles en handhaving is 4,5 fte beschikbaar. Alle taken, m.u.v. de controles/handhaving die door de Regionale Milieudienst (RMD) worden uitgevoerd, worden in eigen beheer uitgevoerd en slechts bij uitzondering wordt expertise ingehuurd. Voor vergunningverlening is een geautomatiseerd systeem beschikbaar. Omdat de gemeente vindt dat het traditionele milieuprogramma en het milieujaarverslag niet meer voldoen, zijn deze sinds 2001 dan ook niet meer opgesteld. De traditionele informatie is opgenomen in de Budget Begrotings Cyclus (BBC). De verstrekte Productbegroting geeft nauwelijks inzicht in de activiteiten en biedt zeker geen basis voor sturing. De gemeente beschikt weliswaar niet over een actualiseringsprogramma maar geeft wel aan dat aan de minder recente vergunningen aandacht wordt gegeven tijdens reguliere controles en bij de uitvoering van de thema s doelgroepenbeleid en verruimde reikwijdte. - Stel jaarlijks een milieuprogramma vast. - Stel jaarlijks een actualiseringsprogramma vast en maak dit tot een vast punt in de procesgang/- beschrijving van het uitvoeringsprogramma. De prognose van het aantal controles wijkt +/- 20 % naar beneden af van de theoretische VROM/VNG kengetallen voor een adequaat niveau. Het werkelijke aantal controles voor een adequaat niveau wordt eveneens niet gehaald. - Ontwikkel een integraal handhavingsprogramma waarbij het aantal controles wordt geïntensiveerd, zodat het adequaat niveau daadwerkelijk wordt gehaald Ruimtelijke ordening Bestemmingsplannen en vrijstellingen In de Productenbegroting zijn de taken van de afdeling Ruimtelijke Ordening en Stedelijke Ontwikkeling beschreven. De gemeente beschikt niet over een uitvoeringsprogramma voor al haar taken op het gebied van de Ruimtelijke Ordening. In de nota Integrale herziening bestemmingsplannen geeft de gemeente aan op welke wijze en binnen welke termijnen oude bestemmingsplannen zullen worden herzien. In het onderzoeksjaar was ca 68% van de bestemmingsplannen ouder dan 10 jaar. De prioriteit tot herziening van een bestemmingsplan wordt bepaald door de leeftijd van het bestemmingsplan, de dynamiek binnen een gebied en/of de kwetsbaarheid van een gebied. Op basis van deze prioriteitstelling heeft de gemeente, voor de periode , aangegeven welke bestemmingsplannen herzien gaan worden. Om personele capaciteit vrij te maken heeft de gemeente besloten om het aantal zelfstandige projectprocedures te reduceren en deze vrijkomende capaciteit in te zetten op het actualiseringstraject. VROM-Inspectie juni 2004 Onderzoek VROM regelgeving gemeente Oss Pagina 9/16

10 Daarnaast wil de gemeente ook het aantal bestemmingsplannen sterk reduceren en de voorschriften zoveel mogelijk standaardiseren. De nieuwe bestemmingsplannen zullen gedigitaliseerd worden. - Stel jaarlijks een uitvoeringsprogramma vast voor de Ruimtelijke Ordeningstaken. - Zorg dat ook voor de komende jaren de voortgang van het actualiseringstraject bestemmingsplannen gegarandeerd is. In het verificatiejaar 2003 was geen uitvoeringsprogramma handhaving aanwezig. Een uitvoeringsprogramma als uitvloeisel van het traject professionalisering van de handhaving is wel in ontwikkeling. - Stel op korte termijn een uitvoeringsprogramma in het kader van de (integrale) handhaving vast. 3.2 Administratieve organisatie Bouwen Vergunningen Er is geen administratieve organisatie met betrekking tot de vergunningverlening opgesteld. Wel is er een mandateringsbesluit vastgesteld tot op medewerkerniveau en worden thans (begin 2004) met betrekking tot de vergunningverlening de procedures schematisch beschreven - Ontwikkel en stel een administratieve organisatie vast met betrekking tot de vergunningverlening. Er is geen administratieve organisatie opgesteld. Wel is er een mandateringsbesluit vastgesteld tot op medewerkerniveau. - Ontwikkel en stel een administratieve organisatie vast met betrekking tot de handhaving. Ga daarbij uit van de voorgenomen integrale benadering Milieu Vergunningen De werkprocessen voor de vergunningverlening worden in het kader van het project Professionalisering gewijzigd of herschreven. - Rond de procedure met betrekking tot het herschrijven van de werkprocessen op korte termijn af. De werkprocessen voor de handhaving worden in het kader van het project Professionalisering gewijzigd of herschreven. VROM-Inspectie juni 2004 Onderzoek VROM regelgeving gemeente Oss Pagina 10/16

11 - Rond de procedure met betrekking tot het herschrijven van de werkprocessen op korte termijn af Ruimtelijke ordening Bestemmingsplannen en vrijstellingen Binnen de gemeente Oss zijn twee afdelingen belast met het taakveld Ruimtelijke Ordening. De afdeling Stedelijke Ontwikkeling draagt zorg voor het beleid en de ontwikkeling van ruimtelijke plannen in de stedelijke gebieden van de gemeente terwijl de afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling dit doet voor de buitengebieden van de gemeente Oss. De werkprocessen voor het taakveld Ruimtelijke Ordening zijn niet vastgelegd. Een deel van de RO taken is gemandateerd aan het hoofd van de betrokken afdeling. Bij de uitvoering van sommige taken is gebruik gemaakt van ondermandaat. Bouwplannen c.q gebruik welke niet in overeenstemming zijn met de voorschriften van een bestemmingsplan worden besproken in de Werkgroep Afwijkingen Bestemmingsplannen. In deze werkgroep wordt bepaald of en, indien van toepassing, op welke wijze aan dergelijke vrijstellingsverzoeken medewerking kan worden verleend. De daadwerkelijke afdoening van dergelijke vrijstellingsverzoeken geschiedt door de bouwinspecteurs van de afdeling Bouwen en Milieu. De afdoening geschiedt krachtens de mandatenregeling. - Leg de werkprocessen schriftelijk vast en laat deze bestuurlijk bekrachtigen. van de gebruiks- en bebouwingsvoorschriften van bestemmingsplannen en de bepalingen van de Woningwet is ondergebracht bij de afdeling van de Dienst Publiekszaken. Het betreft hier de repressieve handhavingstaak. Toezicht en controle op verleende bouwvergunningen geschiedt, tot en met de gereedmelding, door de bouwinspecteurs van de afdeling Bouwen, Wonen & Milieu. Het doen uitgaan van (voor)aanschrijvingen wegens overtreding van de WRO en de Woningwet is gemandateerd aan het hoofd van de afdeling (waarbij vervolgens ondermandaat is toegestaan). Bezwaar- en beroepsprocedures die uit de repressieve handhavingsacties voortkomen worden behandeld door de afdeling Juridische Zaken van de Dienst Gemeentebedrijven. Een deel van de processen met betrekking tot bestuursrechtelijke handhaving zijn beschreven. De taken en verantwoordelijkheden zijn in het verificatiejaar niet eenduidig vastgelegd. - Integreer de administratieve organisatie van de handhaving in de op te stellen integrale handhavingsnota. - Leg de taken en verantwoordelijkheden van de bij handhaving betrokken afdelingen ook eenduidig vast en neem dit op in de integrale handhavingsnota. VROM-Inspectie juni 2004 Onderzoek VROM regelgeving gemeente Oss Pagina 11/16

12 4 Uitvoering In dit hoofdstuk wordt de wijze waarop de gemeente in de dagelijkse praktijk uitvoering geeft aan haar wettelijke VROM-taken beschreven. 4.1 Bouwen Vergunningen Bevindingen bouwvergunningen: Uit de dossiers blijkt dat er in principe vooroverleg plaatsvindt. Het vooroverleg wordt benut om de welstandsprocedure af te ronden en de planologische toets uit te voeren. De welstandsadviezen zijn meestal goed terug te vinden in de dossiers. Dat is ook het geval met de planologische toets. De dossiers zijn geen van allen overzichtelijk en niet volgens een vaste indeling gevormd. Uit de dossiers blijkt niet duidelijk hoe bij binnenkomst van de definitieve bouwaanvragen wordt omgegaan met de volledigheidstoets op de stukken en met het opvragen van ontbrekende informatie alvorens de bouwaanvraag ontvankelijk te verklaren. Er is wel een checklist voor een volledigheidstoets in verband met de ontvankelijkheid beschikbaar en er gaat altijd een ontvangstbevestiging uit. Van nagezonden stukken blijkt niet altijd of deze alsnog getoetst zijn en of ze binnen de daarvoor gestelde termijn zijn aangeleverd. In de dossiers is het terugvinden van het verloop van de gehele feitelijke behandeling nauwelijks mogelijk. Het betreft zowel de administratieve als de technische beoordeling van de bouwaanvraag (toetsing aan de Woningwet, Bouwverordening, resp. het Bouwbesluit). Tevens is niet altijd duidelijk of afstemming met milieu heeft plaatsgevonden. Overigens is het proces van de bouwvergunning nu (2004) wel beschreven. Verder vindt er geen toets of afhandeling plaats volgens het vier-ogen principe (functiescheiding). Het moment en de diepgang van het toetsen aan het Bouwbesluit en de Bouwverordening zijn niet in de dossiers te achterhalen. De gemeente stelt dat deze toetsen inmiddels geborgd zijn in het nieuwe geautomatiseerde systeem, maar daarvan is tijdens het onderzoek niet of onvoldoende gebleken. In een tweetal onderzochte dossiers is ten onrechte nog getoetst aan het Bouwbesluit zoals dat nog in 2002 gold, terwijl de definitieve bouwaanvraag na 1 januari 2003 is binnengekomen. Voor deze bouwplannen waren weliswaar in 2002 al principeverzoeken of schetsplannen ingediend, maar de wetgever heeft deze klantvriendelijke houding bewust niet gelegitimeerd met een overgangsregeling. De aandacht voor brandveiligheid komt voornamelijk van de gemeentelijke brandweer. De brandweer toetst de af te geven bouwvergunningen op brandveiligheidsaspecten aan het vernieuwde Bouwbesluit. In de dossiers is daarvan, naast de standaardvoorwaarden, altijd een uitgebreid advies met tekeningen terug te vinden. Woningen worden hierbij voor wat betreft de brandveiligheidsaspecten niet als een noemenswaardig risico gezien en derhalve niet door de brandweer beoordeeld. Ook woningen dienen echter te voldoen aan de minimale eisen van brandveiligheid, hetgeen bij Bouw- en woningtoezicht aan het Bouwbesluit getoetst wordt. VROM-Inspectie juni 2004 Onderzoek VROM regelgeving gemeente Oss Pagina 12/16

13 Bevindingen gebruiksvergunningen: Nog niet alle daarvoor in aanmerking komende gebouwen/objecten beschikken over een gebruiksvergunning. Nog zo n 270 (stand begin 2004) panden staan in de planning Een en ander heeft voornamelijk te maken met een (inmiddels teruggedraaide) in het verleden door de gemeente Oss gemaakte keuze om inrichtingen/bedrijven die een milieuvergunning moesten hebben, niet van een gebruiksvergunning te voorzien. De bestaande bouw is in 2003 zo goed als afgerond en de nieuwbouw levert weinig problemen op doordat via de advisering van de brandweer bij de bouwvergunningverlening alle noodzakelijke voorzieningen in de bouwvergunning zijn opgenomen. Door het vaststellen van het zogenaamde tussenniveau voor bestaande bouw moeten wel veel gebruiksvergunningen worden herzien. De gemeentelijke brandweer is bezig met het aanschrijven op grond van een geactualiseerd overzicht, met als doel dat alle daarvoor in aanmerking komende gebouwen/objecten binnen een redelijke termijn worden voorzien van een (herziene) gebruiksvergunning. Uitgaande van een prioriteringslijst bezoekt de brandweer alle gebouwen/objecten. Bij de eerste inspectie wordt aangegeven welke eisen gesteld worden en welke maatregelen getroffen moeten worden. Na verloop van tijd, afhankelijk van de te treffen voorzieningen, vindt een tweede inspectie plaats. Indien de brandweer akkoord is met de situatie wordt de gebruiksvergunning door belanghebbende aangevraagd en verleend. Zoniet dan wordt eventueel bestuursdwang of het opleggen van een dwangsom toegepast. De gemeentelijke brandweer heeft een totaalinzicht (via de eigen bestanden) in de feitelijke stand van zaken met betrekking tot het verlenen van gebruiksvergunningen. Bevindingen sloopvergunningen De afgifte van sloopvergunningen geeft geen aanleiding tot het maken van opmerkingen. Bij asbestsloop wordt in feite zwaar geleund op de gecertificeerde asbestverwijderaar. De gemeente beperkt zich tot het stellen van standaardvoorwaarden bij de vergunning. Oordeel: - Bouwvergunningen: onvoldoende op adequaat niveau. - Gebruiksvergunningen: grotendeels op adequaat niveau. - Sloopvergunningen: op adequaat niveau. - Asbestsloopvergunningen: op adequaat niveau. - Voer het toetsen aan de Woningwet, Bouwbesluit en Bouwverordening altijd volledig uit en leg de bevindingen in dossiers of het geautomatiseerde systeem vast; - Zorg voor een eenduidige en complete dossiervorming; Uit de dossiers blijkt niet duidelijk dat de in bouwvergunningen gestelde voorwaarden en termijnen door de vergunninghouder ook strikt worden nagekomen, waardoor ongewis blijft of de gemeente de toets voor brandveiligheid of constructieve veiligheid goed uitvoert. In geen enkel geval zijn gegevens aangetroffen over het toezicht van de gemeente tijdens het bouwen. Het wordt daardoor niet duidelijk hoe en op welk moment in de gemeente Oss toezicht en handhaving plaatsvindt op de verleende vergunningen. De gemeente treedt bij constatering van overtredingen handhavend op. Niet duidelijk is of ten aanzien van de dossiers waarin geen bewijzen van toezicht zijn aangetroffen, zoals controlerapporten, handhavingsactiviteiten noodzakelijk waren. Bij sloop van asbesthoudende materialen houdt de gemeente geen structureel toezicht op de daadwerkelijke sloop. De brandweer heeft zich ten doel gesteld de afgegeven gebruiksvergunningen jaarlijks te controleren en stuurt daar ook op. Mede door de thans lopende inhaalslag levert dit jaarlijks meer werk op hetgeen ten koste gaat van andere activiteiten in het kader van de brandweertaken. Gegeven het feit dat dossiers met de meest recente verleende vergunningen zijn onderzocht, kon door de VROM-Inspectie niet worden vastgesteld dat de naleving van de vergunningen ook daadwerkelijk gecontroleerd en gehandhaafd worden. VROM-Inspectie juni 2004 Onderzoek VROM regelgeving gemeente Oss Pagina 13/16

14 Oordeel: bouwen en slopen: onvoldoende op adequaat niveau. - Zorg voor tijdige naleving van aan vergunningen verbonden voorwaarden en termijnen; - Voer de controles gestructureerd uit en leg de resultaten daarvan in alle gevallen vast in dossiers; - Controleer de daadwerkelijke sloop (ook van asbest). 4.2 Milieu Vergunningen en andere taken Vergunningen. Er is een aanmerkelijke overschrijding van de termijn van vergunningverlening (10 van de 30). Dit is onaanvaardbaar. De inhoud van de verleende vergunningen is dekkend en voldoende gemotiveerd, tevens wordt aandacht geschonken aan het ALARA-principe, doelgroepenbeleid, en verruimde reikwijdte. De samenstelling van de dossiers is goed verzorgd, waarbij de bescheiden chronologisch zijn opgeborgen. Ten behoeve van de vergunningverlening is een geautomatiseerd systeem beschikbaar, waarin alle relevante kenmerken van de vergunningverlening/meldingen zijn opgenomen. Bouwstoffenbesluit. Een implementatieplan is wel in voorbereiding, maar nog niet operationeel in het verificatiejaar. Er was dan ook geen sprake van een actieve signaleringsstructuur. In het verificatiejaar zijn dan ook geen controles geweest. Klachtenbehandeling. Klachten worden door de afdeling Bouwen, Wonen en Milieu in een geautomatiseerd systeem geregistreerd en gestructureerd afgehandeld. Afval/GRP/BOOT. De inzameling geschiedt conform de Afvalstoffen Verordening. De sanering van de riooloverstorten zal eerst in 2008 in zijn totaliteit zijn gerealiseerd. Er is geen volledig inzicht in de ondergrondse tanks bij de bedrijven, omdat de oproep in plaatselijke media destijds alleen gericht was aan de particulieren. Externe veiligheid. De gemeente heeft volledig inzicht in de risicovolle bedrijven (ook de bedrijven waarvoor de provincie het bevoegd gezag is). De dominosituaties zijn wel geïnventariseerd voor de BRZO bedrijven echter niet voor de overige risicovolle bedrijven. Vastgesteld is, voor wat betreft de BRZO bedrijven, dat er binnen de 10-5 contouren zich geen woningen bevinden. Op dit moment wordt onderzocht hoe de veiligheidscontouren het best in de bestemmingsplannen kunnen worden opgenomen. Oordeel: - Vergunningen: grotendeels adequaat - Bouwstoffenbesluit: niet adequaat - Klachtenbehandeling: geheel adequaat - Afval/GRP/BOOT: respectievelijk adequaat, onvoldoende adequaat en grotendeels adequaat - Externe veiligheid: grotendeels adequaat - Richt een actieve signaleringsstructuur in behoeve van de uitvoering van het Bouwstoffenbesluit. - Lever extra inspanningen ten aanzien van mensen en middelen om de sanering van de riooloverstorten (vervanging door bergbezinkbassins) nog voor 2005 te realiseren. - Inventariseer de ondergrondse tanks, voornamelijk bij de bedrijven. - Breng de dominosituaties in kaart bij de overige bedrijven. VROM-Inspectie juni 2004 Onderzoek VROM regelgeving gemeente Oss Pagina 14/16

15 Het werkelijke aantal controles bij bedrijven wijkt aanmerkelijk af (+/- 20 %) van de kengetallen van VROM/VNG voor een adequaat niveau. Bij geconstateerde overtredingen wordt bestuurlijk goed opgetreden. Oordeel: - Grotendeels adequaat. - Breng het aantal controles in overeenstemming in overeenstemming met het adequaat niveau. 4.3 Ruimtelijke ordening Bestemmingsplannen en vrijstellingen In het verificatiejaar 2003 zijn 12 artikel 19, lid 1, 1 artikel 19, lid 2 en 206 artikel 19, lid 3, WRO vrijstellingen verleend. In het verificatiejaar zijn daarnaast 16 tijdelijke vrijstellingen zoals bedoeld in artikel 17 WRO en 54 binnenplanse vrijstellingen ex artikel 15 WRO verleend. Het groot aantal vrijstellingen hangt onder meer samen met het verouderde bestemmingsplannenbestand. De verleende vrijstellingen zijn niet overeenkomstig het bepaalde in artikel 19b WRO als bijlage bij het bestemmingsplan gevoegd. Afschriften van tijdelijke vrijstellingen ex artikel 17 WRO worden niet consequent naar de Inspecteur gestuurd (art 17, lid 3 WRO). De verleende vrijstellingen zijn deugdelijk gemotiveerd. Uit de verleende bouwvergunningen/vrijstellingen blijkt aan welk bestemmingsplan getoetst is en waaruit de strijdigheid met het bestemmingsplan bestaat. Bij de onderzochte dossiers zijn de procedurevoorschriften op een juiste wijze toegepast. Ook nadat door Gedeputeerde Staten een verklaring van geen bezwaar is afgegeven wordt gekeken of de basis voor het verlenen van een vrijstelling aanwezig is (in casu betrof het een vervallen voorbereidingsbesluit). De wettelijke publicaties zijn niet in de dossiers aangetroffen. Deze worden separaat bewaard. In de dossiers zijn tevens verslagen van de Werkgroep Afwijkingen Bestemmingsplannen opgenomen. In deze verslagen wordt de strijdigheid en de eventueel te volgen procedure duidelijk omschreven. De dossiers zijn overigens wel zeer rommelig opgebouwd en daardoor niet makkelijk toegankelijk. In het kader van de actualisering van bestemmingsplannen is de gemeente bezig met inhaalslag. Het werken met sterk verouderde bestemmingsplannen veroorzaakt rechtsongelijkheid en rechtsonzekerheid. De onderzochte bestemmingsplannen van recente datum bevatten overigens wel adequate bouw, gebruiks- en overgangsbepalingen. In sommige nieuwe bestemmingsplannen wordt een handhavingsparagraaf opgenomen. Oordeel: - Bestemmingsplannen: onvoldoende adequaat; - Vrijstellingen: grotendeels adequaat. - Voeg de verleende vrijstellingen ex artikel 15,17 en 19 WRO als bijlage toe aan de bestemmingsplannen. - Stuur afschriften van alle verleende art 17 WRO vrijstellingen aan de Inspecteur. - Besteed meer aandacht aan de dossiervorming. - Neem ook een handhavingsparagraaf op in nieuwe bestemmingsplannen. VROM-Inspectie juni 2004 Onderzoek VROM regelgeving gemeente Oss Pagina 15/16

16 Van lopende handhavingszaken op het gebied van bouwen, wonen en overige zaken wordt een register bijgehouden. In dit register wordt aangegeven wat de aard van de overtreding is en welke stappen zijn ondernomen.van handhavingszaken worden aparte dossiers aangelegd. Uit de onderzochte dossiers viel niet altijd op te maken wat nu de laatste stand van zaken was. Dit had deels te maken met het gegeven dat de onderzochte handhavingsdossiers nog niet helemaal afgrond waren en deels met de rommelige opbouw van de dossiers. Er vinden nog geen structurele integrale controles plaats. Controles vinden veelal nog op ad-hoc basis plaats naar aanleiding van ingekomen klachten. Gelet op het nevenstaande en gelet op de huidige omvang van de afdeling (7,8 fte) kan worden gesteld dat de gemeente geen volledige zicht heeft met betrekking tot het aantal overtredingen. Uit de dossiers is niet gebleken dat er controles zijn uitgevoerd met betrekking tot het naleven van verleende vrijstellingen. Het werken met verouderde bestemmingsplannen komt een adequate handhaving niet ten goede. Blijkens de probleemanalyse wordt dit als zodanig door de gemeente ook als een knelpunt ervaren. De afdeling (en de uitwerking van het handhavingsbeleid) is overigens nog in opbouw. Oordeel: - Onvoldoende adequaat. - Intensiveer de handhaving op korte termijn en ga daarbij uit van een integrale, structurele aanpak. VROM-Inspectie juni 2004 Onderzoek VROM regelgeving gemeente Oss Pagina 16/16