1. Infographic Inleiding Aanpak voorkomen voortijdig schoolverlaten Leerplicht RMC Een vooruitblik...

Transcriptie

1 0

2 1. Infographic Inleiding Aanpak voorkomen voortijdig schoolverlaten VSV-aanpak landelijk Terugblik VSV-aanpak regio Westfriesland Programma aanvraag VSV regio West-Friesland Reductie nieuwe vsv ers schooljaar Ontwikkeling aantal nieuwe vsv ers per gemeente Vooruitblik cijfers schooljaar Leerplicht Verzuim primair onderwijs en voortgezet onderwijs De verzuimmeldingen De vrijstellingen Proces-verbaal Thuiszitters Verzuim MBO De verzuimmeldingen Aantal leerlingen in behandeling bij de regionale leerplicht MBO Aantal incidenten Zomeractie: begeleiding overgang VMBO-MBO Preventieve aanpak binnen het MBO Kwaliteitsregister leerplicht en RMC RMC Resultaten Verzuim Huisbezoeken Resultaten trajectbegeleiding Aantal trajecten schooljaar Resultaat trajecten schooljaar Aantal benaderde voortijdig schoolverlaters Jongerenloket Westfriesland Een vooruitblik Convenant Nieuw registratiesysteem Verzuimende leerlingen in het primair onderwijs óók beter in beeld Overgang 18 - / Jongerenloket Tot slot

3 1. Infographic 2

4 2. Inleiding Wij presenteren u hierbij het jaarverslag over schooljaar van leerplicht en RMC Westfriesland. In dit verslag kijken we terug naar de belangrijkste activiteiten van de aanpak voorkomen voortijdig schoolverlaten (vsv), de resultaten van het afgelopen jaar en blikken we vooruit in de toekomst. Gekozen is om voor het eerst één gezamenlijk jaarverslag te maken voor de regio Westfriesland met alle activiteiten van leerplicht en RMC gebundeld, zodat u als lezer een compleet beeld krijgt wat in deze regio uitgevoerd wordt voor jongeren van 5 tot 23 jaar die verzuimen of voortijdig uitvallen op school. Voor het onderdeel over de aanpak voorkomen voortijdig schoolverlaten blikken wij altijd 1 schooljaar terug ( ), omdat de cijfers van dit verslagjaar nog niet bekend zijn. Het gezamenlijk doel van al deze activiteiten is eenduidig: verzuim verminderen, voortijdig schoolverlaten terugdringen en zoveel mogelijk jongeren een startkwalificatie laten behalen om hen een kans te bieden op de arbeidsmarkt. Samen met de scholen en onze ketenpartners maken wij ons daar sterk voor. Het jaarverslag wordt aangeboden aan het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeenten Drechterland, Enkhuizen, Hoorn, Koggenland, Medemblik, Opmeer en Stede Broec. Conform Artikel 25 van de Leerplichtwet is het college verplicht de raad verslag te doen van het gevoerde leerplichtbeleid. Wij hopen dat dit verslag een goed beeld geeft van de geboekte resultaten en inspanningen en wensen u veel leesplezier. 3

5 3. Aanpak voorkomen voortijdig schoolverlaten Zoveel mogelijk jongeren een startkwalificatie 1 : dat is in de eerste plaats goed voor de jongere zelf. Jongeren met een startkwalificatie komen vijf keer minder vaak voor in criminaliteitscijfers. Ze vinden ook beter hun weg op de arbeidsmarkt: de kans op werkloosheid is voor jongeren zonder startkwalificatie twee keer zo hoog 2. Tot slot is het ook gunstig voor ons allemaal: goed opgeleide arbeidskrachten dragen immers bij aan economisch herstel en minder werklozen betekent ook lagere werkloosheids- en bijstandsuitkeringen. 3.1 VSV-aanpak landelijk Voortijdige schoolverlaters (vsv ers) zijn jongeren van 12 tot 23 jaar die zonder startkwalificatie het onderwijs verlaten. In Nederland zetten RMC-regio s, vo-scholen en mbo-instellingen zich samen in om voortijdig schoolverlaten zoveel mogelijk terug te dringen. Dit gebeurt in opdracht van het Ministerie van OCW. Deze gezamenlijke aanpak is vastgelegd in convenanten. De eerste convenants periode van Aanval op schooluitval was van Wij bevinden ons nu in de tweede convenants periode van en verlengingsjaar In 2002 verlieten nog jongeren voortijdig het onderwijs. Dankzij de voortdurende inzet van alle betrokkenen binnen scholen en gemeenten staat de teller in 2016 op vsv ers 3. Dat betekent dat de landelijke doelstelling van maximaal nieuwe vsv ers 4 in 2016 is behaald. Hoewel de resultaten goed zijn, is er geen reden om nu achterover te leunen: nog steeds gaan elk jaar ongeveer jongeren zonder startkwalificatie van school. Dat blijft zorgelijk. Want met een startkwalificatie hebben jongeren een beter toekomstperspectief op de arbeidsmarkt en in de maatschappij. De urgentie om schooluitval aan te pakken blijft daarom onverminderd hoog. Vandaar dat de Minister een nieuw, nog scherper doel heeft gesteld: in 2021 mogen er maximaal nieuwe vsv ers per jaar zijn (gemeten over schooljaar ( 19/ 20). 3.2 Terugblik VSV-aanpak regio Westfriesland De afgelopen jaren is veel bereikt met de aanpak voorkomen voortijdig schoolverlaten en het aantal voortijdig schoolverlaters in de regio is flink afgenomen. In schooljaar verlieten in Westfriesland nog 496 jongeren voortijdig de school, in schooljaar waren dit er 271. Een reductie van 45%. In het VSV programma is in 5 jaar veel bereikt. Om een aantal zaken te benoemen: In 2014 is gestart met het pilotproject Koploper in de school waarbij vernieuwing in de jeugdzorg wordt gekoppeld aan leerlingenzorg op school met als doel een snelle toegang naar jeugdzorg mogelijk te maken. Op alle VO scholen in de regio zijn met succes preventieve leerplichtspreekuren ingevoerd. Er is een start gemaakt met de inzet van de jeugdverpleegkundige van de GGD op de VO scholen en MBO instellingen om (gedekt) ziekteverzuim terug te dringen. Er is hard gewerkt aan een doelmatige aansluiting VO-MBO en de overstap van vmbo en havisten naar het MBO. Het digitale overstapsysteem Intergrip heeft ervoor gezorgd dat alle overstappers van het vmbo naar het MBO in beeld zijn bij het VO, MBO en leerplicht/rmc en dat er eerder inzet gepleegd kan worden op risicoleerlingen. 1 Een startkwalificatie is een diploma havo, vwo of mbo (minimaal niveau 2). 2 Bron: 3 Definitieve vsv cijfers Nieuwe vsv ers in dit verslag betreffen de voortijdige schoolverlaters van schooljaar : dit zijn jongeren tussen de 12 en 23 jaar die op 1 oktober 2014 waren ingeschreven bij een school en die op 1 oktober 2015 niet meer ingeschreven zijn op een school en geen startkwalificatie hebben behaald. 4

6 In Westfriesland is een groot regionaal vangnet ontstaan ten behoeve van jongeren in een kwetsbare positie: het Centrum Alternatieve Trajecten Naast arbeidstoeleiding van deze doelgroep is er ook aandacht voor aansluiting met het zorgdomein. Sinds 2016 heeft Westfriesland weer een fysiek Jongerenloket. Een plek waar alle jongeren terecht kunnen met hun vragen over scholing en arbeid. 3.3 Programma aanvraag VSV regio West-Friesland Uit een analyse van het vsv-beleid van de afgelopen jaren blijkt dat extra aandacht nodig is voor specifieke groepen jongeren, waaronder jongeren in een kwetsbare positie. Zij vallen voor een deel al onder de vsv-doelgroep. Het gaat ten eerste om jongeren die de overstap maken van vmbo-bb en vmboleerwerktrajecten naar de entreeopleiding of mbo niveau 2. Velen van hen hebben meer risico op uitval vanwege hun thuissituatie, gedragsproblemen of bepaalde leerbehoeften. Heeft een jongere begeleiding nodig omdat hij of zij verzuimt of uitvalt, ligt de focus in eerste instantie op terugkeer naar het onderwijs. Wanneer dat geen optie (meer) is, leidt RMC hem of haar door naar het gemeentelijk arbeidsmarktdomein om de jongere naar werk te begeleiden. Ten tweede gaat het om jongeren die zijn uitgestroomd uit praktijkonderwijs (pro) en voortgezet speciaal onderwijs (vso) met uitstroomprofiel dagbesteding of arbeidsmarktgericht. Zij hebben na uitstroom vaak moeite bij het vinden van werk of een vervolgopleiding. Daarom is het belangrijk dat ze gevolgd en begeleid worden. In de vervolgaanpak bepalen de scholen en gemeenten samen welke maatregelen nodig zijn. Alle maatregelen worden vastgelegd in een regionaal programma dat in beginsel voor vier jaar wordt opgesteld ( ): kort genoeg om de focus vast te houden, lang genoeg om maatregelen uit te voeren en resultaat te zien. De regio moet bepalen welke van de huidige regionale maatregelen noodzakelijk zijn om vast te houden en welke niet. De programma aanvraag VSV voor de regio West Friesland bestaat uit drie maatregelen: De eerste maatregel, Plusvoorziening; ketenaanpak zorg, richt zich op het inzetten van de juiste zorg, op het juiste moment voor de jongere die dat nodig heeft om schooluitval te voorkomen of weer terug te keren naar school. Binnen deze maatregel valt het (gedeeltelijk) voortzetten van de Koploper. Deze maatregel richt zich met name op het versterken van de samenwerking met het sociaal domein. De tweede maatregel, Ketenaanpak arbeid; de juiste samenwerking voor kwetsbare jongeren, omvat een vangnet voor kwetsbare jongeren waarin maatwerk geleverd wordt, gericht op een voor de jongere zo goed mogelijke overstap naar de maatschappij. Dit kan bestaan uit, passend werk of dagbesteding. Deze maatregel richt zich primair op de samenwerking met het arbeidsmarktdomein. Het en het Jongerenloket hebben hierin een prominente rol. De derde maatregel, Ketenaanpak onderwijs/ontwikkeling, richt zich met name op het verder zodanig inrichten van zowel de overgang van jongeren in een kwetsbare positie naar het MBO als het (nog) beter laten aansluiten van het onderwijs op deze groep jongeren, om ze in staat te stellen zich in de maatschappij een positie te verwerven en niet tussen wal en schip te raken. Deze maatregel is vooral gericht op een nog betere samenwerking binnen het onderwijs. Binnen de drie maatregelen is budget opgenomen voor monitoring van de activiteiten. Daarnaast is er binnen de maatregelen innovatiebudget vrijgemaakt bedoeld om tussentijds nieuwe activiteiten te ontwikkelen, altijd met focus op jongeren in een kwetsbare positie en zoveel mogelijk maatwerk. 5

7 3.4 Reductie nieuwe vsv ers schooljaar Jaarlijks wordt er op 1 oktober gekeken welke deelnemers het voorgaande jaar stonden ingeschreven bij een onderwijsinstelling. Wanneer deze deelnemers op 1 oktober niet meer ingeschreven staan en nog niet in het bezit zijn van een startkwalificatie, dan zijn dit volgens de definitie voortijdige schoolverlaters. De vsv-jaarcijfers van een convenantjaar worden na afloop van het schooljaar bekend gemaakt door het Ministerie van OC&W; in het voorjaar eerst de voorlopige resultaten en in het najaar daarop vervolgens de definitieve resultaten. In feite lopen wij dus altijd 1 schooljaar achter en blikken wij in dit verslag terug op de definitieve cijfers van schooljaar In het najaar van 2016 zijn de definitieve cijfers van het aantal vsv ers in schooljaar bekend gemaakt en dit waren er in Westfriesland 271 (1,5%): deelnemers vsv'ers % vsv norm Totaal ,5% Totaal VO ,3% VO onderbouw ,1% 0,2% VMBO bovenbouw ,7% 1,5% HAVO/VWO bovenbouw ,4% 0,1% Totaal MBO ,5% MBO niveau ,3% 22,5% MBO niveau ,1% 10% MBO niveau ,3% 2,75% Een schooljaar eerder waren 311 vsv ers in deze regio (1,7%). In onderstaand schema valt te lezen hoe de daling van het aantal voortijdig schoolverlaters in Westfriesland zich verhoudt tot de landelijke cijfers: Schooljaar Westfriesland Landelijk Deelnemers vsv'ers % vsv Deelnemers vsv'ers % vsv 2005/ % % 2006/ % % 2007/ % % 2008/ % % 2009/ % % 2010/ % % 2011/ % % 2012/ ,9% % 2013/ ,7% ,9% 2014/ ,5% ,8% In bovenstaand schema valt goed te zien dat we als regio steeds beter presteren. Al drie schooljaren zitten we onder het landelijk gemiddelde! 6

8 3.5 Ontwikkeling aantal nieuwe vsv ers per gemeente In onderstaand schema is de ontwikkeling van het aantal nieuwe vsv ers per gemeente in aantal en percentage weergegeven t.o.v : Deelnemers Aantal vsv % vsv Deelnemers Aantal vsv % vsv Totaal regio ,5% ,5% Drechterland ,6% ,9% Enkhuizen ,9% ,4% Hoorn ,8% ,2% Koggenland ,5% ,7% Medemblik ,6% ,0% Opmeer ,8% ,8% Stede Broec ,7% ,5% 3.6 Vooruitblik cijfers schooljaar De vsv-cijfers voor schooljaar zijn bij het schrijven van dit verslag nog niet bekend. Het is wel mogelijk om een tussenstand te geven van het aantal uitschrijvingen per 1 november 2016: 365. In schooljaar was de stand per 1 november 2015: 321 uitschrijvingen. Er is dus wel sprake van een stijging. De komende maanden vinden er nog diverse correcties plaats, waarna we in het voorjaar van 2017 de voorlopige cijfers van schooljaar kunnen verwachten. 7

9 4. Leerplicht De leerplichtwet biedt kinderen het recht op onderwijs. Leerlingen blijven volledig leerplichtig tot het einde van het schooljaar waarin zij 16 jaar worden. Alle jongeren die dan nog geen startkwalificatie hebben, zijn daarna tot hun 18 de (of tot het moment dat ze een startkwalificatie hebben behaald) kwalificatieplichtig. In Westfriesland heeft iedere gemeente een eigen leerplichtambtenaar die zich bezighoudt met verzuim en schooluitval in het primair en voortgezet onderwijs. Alle West-Friese jongeren van 16 en 17 jaar die onderwijs genieten op het MBO, vallen onder de regionale leerplicht MBO. Deze taak wordt uitgevoerd door regionale leerplichtambtenaren van de gemeente Hoorn. 4.1 Verzuim primair onderwijs en voortgezet onderwijs Jongeren die meer dan 16 uur verzuimen in 4 weken, moeten door de scholen bij leerplicht worden gemeld. Het voortgezet onderwijs meldt het verzuim via DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs). Het primair onderwijs doet dit rechtstreeks bij de leerplichtambtenaar De verzuimmeldingen Relatief verzuim is onderverdeeld in signaal verzuim en luxe verzuim. Van signaal verzuim is sprake als een jongere structureel te laat komt en/of lessen verzuimt. Dit schoolverzuim heeft vaak te maken met gezinsproblematiek en/of sociaal emotionele problemen van een leerling. Luxe verzuim houdt in dat ouders hun leerplichtige kinderen meenemen op vakantie buiten reguliere schoolvakanties om, zonder toestemming van de directeur van de school. Het aantal relatief verzuimmeldingen ziet er in Westfriesland als volgt uit (in vergelijking met schooljaar ): Voortgezet Voortgezet Primair Primair Gemeente Aantal onderwijs onderwijs onderwijs onderwijs leerlingen Drechterland Enkhuizen Hoorn Koggenland Medemblik Opmeer Stede Broec Totaal In het primair onderwijs is veelal sprake van luxe verzuim, terwijl het in voortgezet onderwijs vooral om signaal verzuim gaat. In het voortgezet onderwijs is een daling in het aantal verzuimmeldingen zichtbaar. Op alle voortgezet onderwijs scholen in Westfriesland worden periodiek preventieve spreekuren gehouden. Jongeren die 8 tot 15 uur verzuimen binnen 4 weken (of veelvuldig te laat komen) moeten zich op school melden bij de leerplichtambtenaar tijdens het spreekuur. Door deze preventieve aanpak worden jaarlijks honderden jongeren vroegtijdig gezien en gesproken door de leerplichtambtenaar en zien we daardoor een afname van het relatief verzuim. 5 Leerplichtige jongeren van 5 tot 16 jaar en kwalificatie plichtige jongeren van 16 tot 18 jaar. Het gaat om alle leer- en kwalificatie plichtige jongeren die op de peildatum 1 oktober 2015 waren ingeschreven in de Basisregistratie Personen. 8

10 4.1.2 De vrijstellingen De leerplichtambtenaar is bevoegd om een leerling vrijstelling te verlenen van de leerplicht. We registreren en meten niet alleen de vrijstellingen die in het lopende schooljaar zijn afgegeven, maar ook de vrijstellingen die nog lopen (en al voor schooljaar zijn afgegeven). In totaal hebben 158 West-Friese leerlingen een vrijstelling van de Leerplichtwet in schooljaar Bijna een kwart van deze leerlingen volgt onderwijs in het buitenland. Vrijstellingen 6 Drechterland Enkhuizen Hoorn Koggenland Opmeer Medemblik Stede Broec art 5 onder a art 5 onder b art 5 onder c art De staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft in november 2015 aangekondigd dat voor leerlingen die vanwege lichamelijke of psychische redenen tijdelijk of gedeeltelijk niet naar school kunnen, het beter mogelijk wordt om een deel van het onderwijs buiten de school te volgen. In zeer uitzonderlijke situaties, waarin de school en het samenwerkingsverband (nog) niet in staat zijn een passend aanbod te bieden, komt er daarnaast een mogelijkheid om bekostigd onderwijs te volgen bij instellingen die geen onderdeel uitmaken van het bekostigde stelsel. Dit biedt vooral ook ruimte voor onderwijs bij kleinschalige initiatieven. Met deze aangekondigde maatregelen zal het afgeven van vrijstelling art 5a moeten afnemen. In onze regio hebben 69 jongeren een vrijstelling art 5a. Er wordt al wel geëxperimenteerd met onderwijs-zorgarrangementen in Westfriesland, maar het is ook nog een hele ontdekkingsreis waarin partijen elkaar nog niet altijd goed weten te vinden. We zien hierdoor het aantal vrijstellingen art 5a nog niet afnemen. Inmiddels komt periodiek het Kennisplatform aansluiting onderwijs-jeugdhulp bij elkaar. In dit overleg buigen de beleidsmedewerkers onderwijs en jeugd van de 7 gemeenten zich samen met de directeuren van de samenwerkingsverbanden po en vo over de onderwijszorgarrangementen. De beleidsmedewerker van RMC is ook aangesloten bij dit overleg Proces-verbaal Het Openbaar Ministerie heeft vastgesteld dat er bij signaalverzuim eerst hulpverlening moet worden ingezet en dat dit een kans moet krijgen alvorens een proces-verbaal wordt opgemaakt. In de meeste gevallen heeft de hulpverlening succes en wordt verzuim teruggedrongen en de schoolgang hervat. In de gevallen waar dit niet lukte, is een procesverbaal opgemaakt. In onderstaande grafiek is zichtbaar hoeveel proces-verbalen er zijn opgemaakt. In bijna alle gevallen betrof dit signaalverzuim in het voortgezet onderwijs. In slechts 3 gevallen is een proces-verbaal opgemaakt voor luxeverzuim (dit betrof alleen in Hoorn). Totaal Totaal Vrijstellingen leerplicht: Artikel 5 a: Een kind of jongere is op lichamelijke of psychische gronden niet geschikt om een school of instelling te bezoeken. Artikel 5 b: Ouders hebben bezwaar tegen de richting van het onderwijs binnen redelijke afstand van de woning. Artikel 5 c: Het kind of de jongere staat ingeschreven en bezoekt een school in het buitenland. Artikel 15: De jongere volgt aantoonbaar op een andere manier voldoende onderwijs. 9

11 Thuiszitters 7 In het kader van de aanpak voorkomen voortijdig schoolverlaten en de invoering van passend onderwijs hebben thuiszittende kinderen en jongeren in Westfriesland grote aandacht. De scholen, leerplicht/rmc en de twee samenwerkingsverbanden po en vo werken samen om het aantal thuiszitters verder terug te dringen. In schooljaar waren er 72 thuiszitters in Westfriesland: Gemeente Thuiszitters Opgelost eind Thuiszitters Opgelost eind PO schooljaar VO schooljaar Drechterland Enkhuizen Hoorn Koggenland 0 n.v.t. 5 2 Medemblik 0 n.v.t Opmeer 0 n.v.t. 0 n.v.t. Stede Broec Totaal Voor 15 thuiszitters was aan het eind van schooljaar nog geen oplossing gevonden. Vaak betreft dit erg complexe problematiek. In Westfriesland wordt nu gewerkt aan het Thuiszitterspact. De landelijke ambitie is dat in 2020 geen enkel kind langer dan drie maanden thuiszit zonder passend aanbod van onderwijs en/of zorg. 7 In Westfriesland is gekozen voor de volgende thuiszittersdefinitie:: de leerplichtigen (5-18) die niet op een school zijn ingeschreven (absoluut verzuim) en de leerlingen die wel ingeschreven staan op een school (relatief verzuim), maar waar om welke reden dan ook sprake is van meer dan vier weken (gedeeltelijk) thuiszitten zonder dat er ontheffing verleend is. 10

12 4.2 Verzuim MBO De verzuimmeldingen In schooljaar zijn 344 verzuimmeldingen gedaan door de MBO-instellingen, dit betrof 285 leerlingen. In schooljaar waren dit 367 en in waren dit 334 verzuimmeldingen Aantal leerlingen in behandeling bij de regionale leerplicht MBO Het aantal verzuimmeldingen geeft nog geen inzicht in het aantal leerlingen dat in behandeling is geweest bij de leerplicht. Sommige leerlingen hebben meerdere verzuimmeldingen op hun naam staan verspreid over het schooljaar. Daarnaast worden leerlingen niet alleen gemeld bij leerplicht als er sprake is van verzuim, maar ook als er een verzoek is om vrijstelling van de leerplicht, er zorg is over de leerling of wanneer er sprake is van een conflictsituatie tussen leerling en/of ouder met de school. In totaal zijn 341 MBOleerlingen in behandeling geweest bij leerplicht Aantal leerlingen per gemeente

13 4.2.3 Aantal incidenten Een leerling kan meerdere incidenten achter zijn of haar naam hebben staan. In schooljaar zijn er in totaal 450 incidenten afgehandeld door de regionale leerplicht MBO. De leerplichtambtenaar registreert het resultaat in het registratiesysteem. In totaal hebben: 357 leerlingen school hervat na een interventie van de leerplichtambtenaar; 12 leerlingen een vrijstelling gekregen; 39 leerlingen een gedoogbeschikking 8 gekregen; Er is: 4 keer een proces-verbaal ingediend bij HALT; 11 keer een proces-verbaal ingediend bij het OM. Er zijn: 10 leerlingen overgedragen aan de trajectbegeleiders van RMC; 15 overige incidenten geregistreerd (bijvoorbeeld verhuizing, WAJONG-uitkering of hulpverlening); Na de zomer van 2016 nog 2 openstaande dossiers Zomeractie: begeleiding overgang VMBO-MBO Via overstapsysteem Intergrip zijn 1674 West-Friese jongeren gevolgd tijdens de overstap van VMBO naar MBO. Om de overgang van VO naar MBO soepel te laten verlopen wordt intensief samengewerkt tussen het voorgezet onderwijs, het beroepsonderwijs, leerplicht en RMC. Tijdens de zomervakantie begeleidt het team leerplicht en RMC de jongeren die de overstap nog niet hebben afgerond. Daarbij bestond ook de mogelijkheid voor jongeren uit de regio Noord-Kennemerland en Westfriesland die nog geen opleidingskeuze hadden gemaakt, zich te laten adviseren door een loopbaanadviseur van het Horizon College. Bijna alle West- Friese jongeren zijn gestart met een nieuwe opleiding. Bij een klein aantal is dit door omstandigheden niet gelukt. Deze jongeren zijn in begeleiding bij leerplicht (18-) of RMC (18+) Preventieve aanpak binnen het MBO Vanaf schooljaar werden binnen het Horizon College en Clusius College preventieve spreekuren gehouden net als in het VO. Deelnemers jaar die 8-15 uur verzuimen binnen vier lesweken, werden opgeroepen voor een gesprek bij de verzuimconsulent van de gemeente. De preventieve verzuimspreekuren waren een onderdeel van het VSV convenant tussen de Mbo s en de RMC s. Omdat de huidige convenantperiode afloopt in december 2016, zijn in de afgelopen periode alle VSV maatregelen geëvalueerd. Succesvolle activiteiten worden opgenomen in de bestaande organisatie en minder succesvolle activiteiten worden beëindigd. De effectiviteit van de preventieve verzuimspreekuren bij het Horizon College is onderzocht door het CPB (doelgroep jaar) en de conclusie is dat de werkwijze van de preventieve spreekuren geen effect hebben op het verzuim en het VSV van de deelnemers in vergelijking met een controle groep met dezelfde hoeveelheid verzuim. Daarom is besloten om deze werkwijze van de preventieve verzuimspreekuren niet voort te zetten. Uit intern onderzoek van het Horizon College is echter ook gebleken dat door de preventieve verzuimspreekuren de aandacht voor het verzuim tot 16 uur is toegenomen. 8 Jongeren van jaar die onder de kwalificatieplicht vallen, maken soms een verkeerde studiekeuze waardoor ze willen stoppen met hun opleiding. In sommige situaties komen alle partijen tot de conclusie dat het beter is voor de jongere om tijdelijk te gaan werken. De Leerplichtwet biedt geen ruimte om voor de rest van het jaar een vrijstelling te verlenen en dan biedt een gedoogbeschikking uitkomst. Van deze 39 leerlingen zijn uiteindelijk 37 leerlingen in schooljaar weer gestart met een opleiding. 12

14 De samenwerking willen we ook in de komende convenants periode ( ) behouden door voor de preventieve verzuimspreekuren een andere werkwijze te kiezen. Om in de toekomst de relatie tussen RMC/leerplicht en het Horizon College verder te versterken en de aandacht te richten op de groepen met de meeste kans op schooluitval, worden er binnen een aantal opleidingen verzuimspeerpunten ingericht. Binnen deze opleidingen werken RMC/leerplicht, verzuim coördinatoren en mentoren intensief samen om jongeren die verzuimen (ook minder dan 16 uur per vier weken) zo snel mogelijk weer op school te krijgen. Aandacht voor deze groepen past ook binnen het komende VSV convenant: jongeren in een kwetsbare positie en specifieke aandacht voor de niveau 1 en (een deel van) de niveau 2 deelnemers. Wat is het doel van een verzuimspeerpunt? Er wordt snel gereageerd op beginnend verzuim van jongeren die een hoger risico lopen op uitval Risico jongeren zijn eerder in beeld bij RMC en leerplicht en deze kunnen sneller ingrijpen Er is een goede samenwerking tussen mentor, verzuim coördinator en RMC/leerplicht RMC/leerplicht is zichtbaar aanwezig in de opleiding Eenzelfde werkwijze wordt ook binnen het Clusius College uitgerold. 4.3 Kwaliteitsregister leerplicht en RMC Vanaf 1 januari 2016 kunnen alle leerplichtambtenaren en RMC-medewerkers laten zien dat ze als professional in het sociale domein staan voor kwaliteit en dat ze werk maken van het bijhouden van hun vakkennis. Dit is mogelijk door registratie in het Kwaliteitsregister Leerplicht en RMC. Deze registratie maakt zichtbaar dat aan de beroepsgroep hoge eisen wordt gesteld en het versterkt de positie van leerplichtambtenaren en RMC-medewerkers in het sociale domein. Zes keer per jaar vindt de regionale bijeenkomst voor leerplichtambtenaren uit Westfriesland plaats, waarbij de nadruk ligt op regionale ontwikkelingen en kennisdeling. Alle leerplichtambtenaren uit West- Friesland namen deel aan de verplichte scholing voor het behoud van de BOA bevoegdheid. 13

15 5. RMC De RMC-taak is een bij wet vastgestelde functie met als doel: voortijdig ongekwalificeerd schoolverlaten terug te dringen. In Westfriesland is de Gemeente Hoorn aangewezen als contactgemeente. De opdracht van RMC is drieledig: 1. in beeld te hebben welke jongeren in de regio zonder startkwalificatie het onderwijs hebben verlaten; 2. zoveel mogelijk van deze jongeren terug te leiden naar het onderwijs en als dat niet mogelijk blijkt naar een combinatie van leren en werken of naar werk; 3. de samenwerking in de regio te versterken door samen te werken met alle instellingen die zich bezighouden met het terrein van het voortijdig schoolverlaten. RMC Westfriesland richt zich op 2 hoofdactiviteiten: verzuim en trajectbegeleiding. 5.1 Resultaten Verzuim 18+ De afhandeling van verzuimmeldingen van jongeren van 18 tot 23 jaar is een taak van RMC. Op basis van de gegeven informatie in de verzuimmelding kan gekozen worden voor een gesprek met de deelnemer, een huisbezoek of een verzuimbrief aan de deelnemer. In sommige gevallen wordt de melding per of telefonisch afgehandeld of ter kennisgeving aangenomen. In het schooljaar zijn 1041 verzuimmeldingen gedaan van jongeren van 18 tot 23 jaar. In totaal betroffen dit 531 jongeren. Aantal verzuimmeldingen Verzuimmeldingen De grote stijging van het aantal meldingen is deels te verklaren, doordat het MBO steeds beter wordt in het maken van herhaalmeldingen. Indien een jongere na een eerste verzuimmelding opnieuw 16 uur verzuimt moet er een nieuwe melding gemaakt worden. Er kan per week één melding worden gedaan. Maar, los van de herhaalmeldingen, is er meer aandacht voor het verzuim van de leerlingen boven de 18: het aantal jongeren dat gemeld wordt is afgelopen schooljaar toegenomen van 394 naar

16 De volgende acties hebben plaatsgevonden naar aanleiding van een verzuimmelding: Persoonlijk gesprek Huisbezoek Telefonisch contact Verzuimbrief Bij sommige jongeren wordt de verzuimmelding ter kennisgeving aangenomen. Dit kan zijn op verzoek van de melder zelf (er is bijvoorbeeld al voldoende hulp ingezet voor de jongere) of omdat het gaat om een vervolgmelding waarbij de eerste melding nog in behandeling is. 5.2 Huisbezoeken Medewerkers van leerplicht en RMC leggen onaangekondigd huisbezoeken af. Dit gebeurd niet alleen als er sprake is van verzuim. Er wordt een huisbezoek afgelegd, wanneer: er zorgen zijn vanuit school over een jongere, een jongere niet komt opdagen voor een gesprek bij leerplicht of RMC of wanneer school helemaal geen contact meer kan krijgen met een jongere. Het doel van deze huisbezoeken is om de oorzaak van verzuim of uitval te achterhalen en daarnaast de jongeren te informeren over de leerplichtwet of de RMC wet- en regelgeving en de mogelijke gevolgen van langdurig ongeoorloofd verzuim of uitval. Ook wordt het signaal afgegeven dat jongeren gemist worden als ze niet op school verschijnen. Daarnaast krijgen jongeren de kans om hun kant van het verhaal te vertellen. In totaal zijn 83 deelnemers thuis bezocht: Gemeente Aantal huisbezoeken Drechterland 5 6% Enkhuizen 8 10% Hoorn 41 49% Koggenland 7 8% Medemblik 12 15% Opmeer 2 2% Stede Broec 8 10% Totaal aantal huisbezoeken % % 15

17 Wanneer een jongere niet thuis is, wordt een kaartje achtergelaten met het verzoek om contact op te nemen. Wanneer hier geen reactie op volgt, wordt een tweede en tevens laatste huisbezoek afgelegd. De melder krijgt altijd een terugkoppeling. 5.3 Resultaten trajectbegeleiding De trajectbegeleiders van RMC Westfriesland zijn gespecialiseerd in het begeleiden van jongeren van 18 tot 23 jaar naar onderwijs, eventueel in combinatie met werk, om alsnog een startkwalificatie te behalen. Het betreffen jongeren die zijn uitgevallen van school of dreigen uit te vallen. Als onderwijs niet meer haalbaar is, helpen zij bij het zoeken naar duurzaam werk of een ander traject. Dit laatste gebeurt meestal in samenwerking met ketenpartners Aantal trajecten schooljaar In schooljaar zijn 186 nieuwe trajecten gestart bij RMC met jongeren die op zoek waren naar een opleiding. Daarnaast waren nog 45 actieve trajecten vanuit schooljaar In totaal zijn dit 231 trajecten. In schooljaar betroffen dit 178 trajecten Resultaat trajecten schooljaar In schooljaar zijn 133 jongeren met behulp van trajectbegeleiding geplaatst op een bestemming. Er zijn 68 jongeren uitgestroomd naar een opleiding om hun startkwalificatie te behalen en 41 jongeren zijn uitgestroomd naar werk. De jongeren die niet uitstromen naar werk of opleiding (in totaal 24 jongeren) zijn veelal aangemeld bij hulpverlening, hebben een uitkering gekregen of zijn verhuisd naar een andere regio. In totaal zijn 11 jongeren aangemeld voor trajectbegeleiding, maar uiteindelijk niet op komen dagen. Zij hebben geen traject gehad. Tot slot zijn 42 jongeren eind juli 2016 nog in behandeling bij RMC. De uitstroom van deze jongeren wordt meegeteld in verslagjaar De jongeren die zijn aangemeld voor trajectbegeleiding, zijn woonachtig in de volgende gemeenten: Gemeente Aantal trajecten Drechterland 13 Enkhuizen 15 Hoorn 83 Koggenland 15 Medemblik 32 Opmeer 6 Stede Broec 22 Totaal

18 De jongeren zijn om de volgende redenen aangemeld voor trajectbegeleiding: Complexe problematiek 9 96 Financiën 1 Gedrag 2 Geen stage/leerwerkbaan 6 Medisch 6 Motivatie 8 Onjuiste opleidingskeuze 25 Psychisch 5 Schoolproblematiek 16 Thuissituatie 1 Verhuizing naar Westfriesland 6 Anders 14 Totaal Aantal benaderde voortijdig schoolverlaters Naast de trajectbegeleiding is RMC het hele schooljaar actief om alle voortijdig schoolverlaters tot 23 jaar te benaderen en te informeren over hun mogelijkheden op het gebied van het behalen van een startkwalificatie. Alle nieuwe vsv-ers die zijn uitgevallen (in schooljaar ) worden binnen 2 weken benaderd. Zij worden gebeld, uitgenodigd voor een gesprek of thuis bezocht. De grootste meerwaarde is dat alle jongeren in beeld zijn. Het is bekend wat zij doen en wat zij van plan zijn te gaan doen. Waar dit gewenst is bieden we hulp. Oud vsv-ers (uitgevallen voor schooljaar ) worden periodiek benaderd met het aanbod van begeleiding terug naar onderwijs. In maart 2016 telde onze regio 1371 jongeren (18-23 jaar) die geen onderwijs volgen en geen startkwalificatie hebben. Van de 1371 jongeren zijn 351 jongeren afkomstig van pro/vso 10 (pro 148, vso 202). Dit houdt in dat 1021 jongeren afkomstig zijn van regulier onderwijs (de oud vsv ers). De groep oud vsv ers worden 1 of 2 keer per jaar benaderd middels een informatiebrief. De jongeren worden gevraagd om informatie over hun dagbesteding te geven en zij krijgen hulp aangeboden bij het zoeken naar een geschikte opleiding. Door de nieuwe aandacht vanuit het Ministerie voor oud vsv-ers komt er de komende jaren meer aandacht voor deze groep. Zij worden actiever benaderd (vergelijkbaar met de aanpak voor de nieuwe vsv- ers) en daarnaast ligt de focus ook meer op arbeidstoeleiding en / of dagbesteding Jongerenloket Westfriesland Per 1 juli 2015 startte het Jongerenloket Westfriesland (JoLo) bij wijze van pilot voor de duur van één jaar. Al snel bleek dat het JoLo in een behoefte voorzag. Het Jongerenloket biedt jongeren in de leeftijd van jaar in samenwerking met andere ketenpartners gestructureerd ondersteuning en begeleiding bij het vinden en behouden van scholing, werk of dagbesteding. Sinds mei 2016 heeft het Jongerenloket ook een fysiek loket op de dinsdag- en woensdagmiddag bij WerkSaam. In de periode mei t/m september 2016 hebben 122 jongeren het Jongerenloket bezocht met een hulpvraag. De aanpak van jongeren is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Voor de inrichting van 9 Dit is vaak een combinatie van de genoemde oorzaken in de tabel. 10 praktijkonderwijs/voortgezet speciaal onderwijs 17

19 de samenwerking is een projectorganisatie met een stuurgroep opgericht, waarin de ketenpartners (RMC, WerkSaam, UWV en Stichting Leerzaam) zijn vertegenwoordigd door het management van hun organisaties. 6. Een vooruitblik 6.1 Convenant Het convenant neemt het goede van de vorige periode mee en wordt aangevuld met nieuwe activiteiten. Hiermee willen we kwetsbare jongeren eerder in beeld hebben en hen duurzaam begeleiden naar een plek waar zij zich verder kunnen ontwikkelen. Een goede regionale samenwerking met het onderwijs, gemeenten, WerkSaam en UWV is daarbij ontzettend van belang en de sleutel tot succes! 6.2 Nieuw registratiesysteem Het huidige softwarepakket Key2jongeren voldoet niet aan de eisen van de gebruikers om hun werk efficiënt en met goede kwaliteit uit te voeren. De (ICT)wereld van 2002 ziet er heden ten dagen anders uit. Om de uitvoering van de dienstverlening aan alle Westfriese gemeenten te continueren, wordt een nieuw softwarepakket ingekocht. Een meervoudige onderhandse aanbesteding wordt hiervoor uitgevoerd. Voorgesteld wordt om dit samen met de zeven Westfriese gemeenten te doen. Het softwarepakket voor het leerlingen registratiesysteem Key2jongeren is sinds 2002 afgesloten en loopt tot eind december Verzuimende leerlingen in het primair onderwijs óók beter in beeld Vanaf 1 januari 2017 gaan de eerste scholen in het primair onderwijs verzuim van een leerling digitaal melden via het Verzuimregister van DUO. Met deze aansluiting treedt de sector PO in de voetsporen van het VO en MBO. Door straks ook verzuim binnen het PO digitaal te melden, komt ook in deze sector het verzuim nóg eerder in beeld en kan de school in samenwerking met de gemeente- sneller actie ondernemen om de verzuimende leerling weer terug te begeleiden naar school. 6.4 Overgang 18 - / 18+ De overgang voor kwetsbare jongeren van 18- naar 18+ (jeugdwet naar WMO) loopt nog niet geruisloos. Gezamenlijk met het onderwijs en de gebiedsteams wordt gewerkt aan een goede warme overdracht waardoor jongeren niet onnodig thuis komen te zitten. 6.5 Jongerenloket Het jongerenloket heeft een start gemaakt met twee inloopspreekuren per week. De komende periode willen we de bereikbaarheid vergroten door het jongerenloket meer onder de aandacht te brengen bij de doelgroep, onderzoeken we hoe we de jongeren in oostelijk Westfriesland beter kunnen bereiken en of de huidige locatie van het jongerenloket bij WerkSaam wel voldoet. 6.6 Tot slot Westfriesland heeft wederom mooie resultaten behaald op het gebied van terugdringen van schooluitval en daar zijn we trots op. Iedere jongere die voortijdig uitvalt of veel verzuimd is er één te veel. Samen met onze partners maken we ons sterk om jongeren een toekomstperspectief te bieden en te voorkomen dat zij aan de zijlijn blijven staan. 18