Centrale vraag De centrale vraag is of het college kan instemmen met de notitie Onderwijs gemeente Molenwaard.

Transcriptie

1 Ambtelijke toelichting / voorstel aan het college zaaknummer : steller : Jan Vink portefeuillehouder : wethouder F. (Fatih) Özdere Onderwerp : Notitie onderwijs gemeente Molenwaard Gevraagd besluit: Het college van Molenwaard besluit: 1. de notitie Onderwijs gemeente Molenwaard vast te stellen; 2. de hierin opgenomen beleidsonderdelen over onderwijshuisvesting, leerlingenvervoer, passend onderwijs en de kwaliteit van het onderwijs overeenkomstig de jaarplanning te bespreken met de schoolbesturen. Inleiding Aanleiding In het reguliere overleg van de wethouder Onderwijs met de schoolbesturen voor basisonderwijs zijn afspraken gemaakt over het opstellen van een notitie Onderwijs. Hierin wordt beschreven de actuele stand van zaken en de uitgangspunten voor de verschillende beleidsonderdelen van het taakveld Onderwijs. De concept-notitie is in een aparte themabijeenkomst op 1 oktober 2014 met het besturenoverleg besproken. De definitieve versie is in januari 2015 door alle leden van het besturenoverleg geaccordeerd. Belang Voor het taakveld Onderwijs zijn er verantwoordelijkheden voor beleidsvelden als onderwijshuisvesting, leerlingenvervoer, passend onderwijs, voor- en vroegschoolse educatie en schoolbegeleiding. Deze beleidsvelden hebben gemeenschappelijk dat het om gezamenlijke verantwoordelijkheden gaat. Deze notitie is dan ook een gezamenlijk stuk van gemeente en schoolbesturen. Een hieraan gekoppelde jaarplanning voorkomt dat de notitie vervolgens onbesproken blijft en zorgt ervoor dat de onderwerpen periodiek in het besturenoverleg wordt geagendeerd. Het is dan ook van belang dat er naast instemming van de schoolbesturen het college de notitie vaststelt. Centrale vraag De centrale vraag is of het college kan instemmen met de notitie Onderwijs gemeente Molenwaard. Kader De onderwijswetgeving, verordeningen huisvesting onderwijs en leerlingenvervoer met beleidsregels alsmede lokale besluiten over de verschillende beleidsonderdelen. Beoogd maatschappelijk resultaat Dit document dient als uitgangspunt voor de doorontwikkeling van het lokaal onderwijsbeleid als resultaat van een gezamenlijke bespreking in het besturenoverleg Onderwijs. Argumentatie Algemeen De notitie is een up-date van de huidige stand van zaken van de verschillende beleidsonderdelen van het taakveld onderwijs. Hierin worden een aantal conclusies getrokken met voorstellen voor lokaal beleid. De opgenomen jaarplanning voor de verschillende onderdelen is een belangrijk instrument om de voorstellen planmatig in het besturenoverleg verder door te spreken. Omdat de notitie is voorzien van de hiervoor benodigde relevante informatie is dit document een goed

2 uitgangspunt en instrument voor nader overleg van de wethouder Onderwijs met het besturenoverleg. 2 Inhoudelijk De volgende beleidsonderdelen en aandachtspunten worden beschreven: - Onderwijshuisvesting en leegstand. Vanaf zijn schoolbesturen verantwoordelijk voor alle onderhoudstaken. Nieuwbouw en uitbreiding blijft een taak voor de gemeente. Vanwege de krimp daalt het aantal leerlingen geleidelijk. Om die reden is de huidige en toekomstige leegstand in beeld gebracht. Met de schoolbesturen wordt het beleid over de benutting hiervan besproken. De gemeente heeft een recht tot vordering, maar kan de benutting ook aan de schoolbesturen overlaten. - Onderwijshuisvesting en fusie. Per zijn de openbare basisscholen in Bleskensgraaf en Brandwijk gefuseerd. Het aanhouden van 2 locaties is financieel zeer onvoordelig voor het schoolbestuur. Binnenkort zal er met de gemeente worden gesproken over de ingebruikname van 1 locatie. Feit is dat beide gebouwen te klein zijn voor 1 vestiging. Het wordt dan een afweging tussen uitbreiding of benutting van leegstand in een andere school. - Onderwijshuisvesting en onderhoud. Nu schoolbesturen verantwoordelijk zijn voor alle onderhoud kunnen er geen aanvragen meer worden ingediend voor het zgn. buitenkantonderhoud. Binnenkort zal de gemeenteraad naar aanleiding van deze wetswijziging een nieuwe huisvestingsverordening moeten vaststellen. Omdat de wet niet voorziet in een verplichte overdracht van gemeentelijke middelen voor de nieuwe onderhoudstaak zijn de knelpunten geïnventariseerd die met de besturen worden besproken. Dit geldt ook over een aantal gevolgen van deze overheveling aan de hand van nog te verschijnen publicaties. - Leerlingenvervoer en Passend Onderwijs De nieuwe verordening leerlingenvervoer vraagt een andere aanpak van de scholen. Het volgen van onderwijs op de reguliere basisschool krijgt nadrukkelijker aandacht. Met een rol voor de samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs over de toelating van leerlingen op het speciaal onderwijs in het geval dat niet anders kan. Omdat niet de scholen maar de gemeente het leerlingenvervoer bekostigd zijn er gezamenlijke afspraken gemaakt met de samenwerkingsverbanden over afstemming bij toelating om de sturende rol van de gemeente hierin te behouden. De implementatie van de nieuwe regels krijgt aandacht in het besturenoverleg. Dit geldt ook voor andere zaken die het Passend Onderwijs aangaan. - Kwaliteit van het Onderwijs: Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE). Dit betreft een nadere uitwerking van de doorgaande leerlijn van voorschool (peuterspeelzaal en kinderopvang) en vroegschool (de onderbouw van de basisschool). De gezamenlijke afspraken worden in een convenant met alle betrokken partijen vastgelegd en geïmplementeerd. Schoolbegeleiding De gemeente Molenwaard stelt in het kader van lokaal onderwijsbeleid extra middelen beschikbaar voor leerling- en systeembegeleiding. De (inhoudelijke) besteding over 2013 en 2014 wordt in het kader van monitoring dit jaar besproken. Jaarplanning De hiervoor genoemde onderwerpen komen in 2015 op de agenda van het besturenoverleg. De jaarplanning voorkomt vrijblijvendheid en zorgt ervoor dat deze onderwerpen ook daadwerkelijk worden besproken en worden doorontwikkeld. Maatschappelijk draagvlak Dit document heeft de instemming van alle schoolbesturen basisonderwijs voor de 18 basisscholen binnen de gemeente Molenwaard. Het concept is besproken in het besturenoverleg en de aanbevolen aanpassingen zijn verwerkt in een definitieve versie. Financiële consequenties Er zijn geen financiële consequenties. De begrotingsposten voor leerlingenvervoer, voor- en vroegschoolse educatie en schoolbegeleiding zorgen voor dekking.

3 Communicatie van het besluit De notitie Onderwijs is een intern document. De vertegenwoordigers van de schoolbesturen in het besturenoverleg zorgen voor terugkoppeling en afstemming met de besturen die zij vertegenwoordigen. Realisatie van het besluit Na vaststelling van de notitie worden overeenkomstig de jaarplanning de beleidsonderdelen besproken in het periodieke besturenoverleg onderwijs. Het besprokene en de actiepunten worden vastgelegd in de notulen. 3

4 NOTITIE ONDERWIJS GEMEENTE MOLENWAARD

5 NOTITIE ONDERWIJS MOLENWAARD 01. Jaarplanning Algemeen 2014: Algemene bespreking notitie Onderwijs in besturenoverleg. Daarna vaststelling door het college. De jaarplanning wordt vanaf 2015 elk jaar geactualiseerd. Onderwijshuisvesting Opheffingsnorm 2013: Beschikking Ministerie OCW splitsing opheffingsnorm in 2 deelgebieden 2015: Gesprek met O2A5 over de gevolgen van de fusie van De Overstap en De Kiezel en De Kei voor de huisvesting. Leegstand 2015: In het besturenoverleg wordt besproken hoe om te gaan met de benutting leegstand en aan de hand hiervan te bepalen of er gemeentelijk dan wel gezamenlijk beleid moet worden vastgesteld. Ook aspecten als medegebruik en verhuur komen dan aan de orde. Overheveling buitenkantonderhoud 2015: In het besturenoverleg worden de nog uit te brengen brochures besproken. De bespreking wordt voorbereid door de ingestelde werkgroep. Leerlingenvervoer 2015: Implementatie nieuwe verordening leerlingenvervoer. Passend Onderwijs 2015: Zie leerlingenvervoer. 2015: Periodieke terugkoppeling in het besturenoverleg stand van zaken Ontwikkelagenda Gemeenschappelijke Paragraaf Ondersteuningsplannen Passend Onderwijs. Idem relevante onderwerpen die zijn besproken in het overleg van de Regionale Educatieve Agenda. Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) 2015: Ondertekening convenant peuterspeelzalen/consultatiebureau/basisscholen 2015: Jaarlijks overleg lokale educatieve agenda- over de stand van zaken en resultaten VVE. Schoolbegeleiding 2015: Bespreking in het besturenoverleg van de verantwoording over 2013 en 2014 van de besteding van de gemeentelijke middelen schoolbegeleiding voor de bestedingsdoelen leerling- en systeembegeleiding. 2

6 02. Samenvatting Algemeen Als gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen is ook het onderwijs voortdurend in beweging. De sturende rol van de gemeente verschuift steeds meer naar het neerleggen van verantwoordelijkheden bij de schoolbesturen. Naast de overdracht van taken worden dan ook de middelen overgedragen. Wat betreft de onderwijshuisvesting is vanaf 1 januari 2015 de gescheiden verantwoordelijkheden tussen gemeente en schoolbesturen voor onderhoudstaken vervallen. Voorafgaand aan de ingangsdatum is een traject gevolgd om de schoolbesturen vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk te maken voor het totale onderhoud. (Vervangende) Nieuwbouw en uitbreiding blijft een gemeentelijke taak. Naast de onderwijshuisvesting is de gemeente verantwoordelijk voor het leerlingenvervoer en zijn er taken met betrekking tot het passend onderwijs en de voor- en vroegschoolse educatie. Daarnaast is er een lokaal beleid met middeleninzet voor schoolbegeleiding. Onderwijshuisvesting gevolgen prognoses voor leegstand en opheffing - leegstand Voortvloeiend uit de taak voor nieuwbouw en uitbreiding wordt er periodiek een prognose voor leerlingen en ruimtebehoefte opgesteld. Vanwege de krimpsituatie is de uitbreiding van huisvesting niet relevant. De daling van het aantal leerlingen heeft wel gevolgen voor de instandhouding van een school en de omvang van leegstand. Op basis van de gemeentelijke prognose 2013 is dit voor de komende jaren in beeld gebracht. Gebleken is dat de korte termijnprognoses van de scholen een grotere daling van het aantal leerlingen te zien geven en een realistischer beeld vertonen. Er moet dan ook rekening worden gehouden met een nog grotere leegstand dan op basis van de gemeentelijke prognose is voorzien. Ter vergelijking zijn deze prognoses in deze notitie opgenomen. - Opheffingsnorm, fusie en benutting van leegstand Voor de instandhouding is de lokale opheffingsnorm bepalend. De openbare basisschool De Overstap in Brandwijk zit onder deze opheffingsnorm en kan alleen in stand worden gehouden dankzij de systematiek van de gemiddelde schoolgrootte. Schoolbestuur O2A5 past dit voor meerdere scholen in andere gemeenten toe. Vanwege de algehele daling van het aantal leerlingen is deze mogelijkheid niet onbegrensd. Voor De Overstap is daarom het besluit genomen tot een fusie per 1 augustus 2014 met De Kiezel en de Kei met één brinnummer voor laatstgenoemde school. De gemeente Molenwaard heeft een verzoek ingediend om de opheffingsnorm voor 2 deelgebieden te laten vaststellen. De lagere opheffingsnorm voor Graafstroom/Liesveld is dan gunstig voor kleine scholen. Het voornemen van de staatssecretaris tot geleidelijke afschaffing van de kleine scholentoeslag is ingetrokken. Wel zal worden ingezet tot meer samenwerking tussen scholen. Een fusie kan leiden tot afstoting van een gebouw. In dat geval zal er eerst moeten worden gekeken naar de mogelijkheden voor benutting van leegstand. Vrijwel elke basisschool heeft of krijgt te maken met leegstand. Schoolbesturen hebben al aangegeven zelf te willen bepalen of dit voor eigen gebruik dan wel voor verhuur wordt bestemd. Bij verhuur is wel toestemming van de gemeente nodig. De gemeente is dan ook van mening dat de gevolgen van leegstand principieel tot de verantwoordelijkheid van het 3

7 schoolbestuur horen. Er zal dan ook geen beleid voor vordering worden gemaakt. Het recht op vordering in de Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs is voldoende geregeld. overheveling (buitenkant)onderhoud Vanaf 1 januari 2015 zijn schoolbesturen ook verantwoordelijk voor het zogenaamde buitenkantonderhoud. Het Rijk regelt de implementatie. Er komt hiermee een einde aan de aanvraagprocedure. Er vindt geen wettelijk verplicht afrekentraject plaats van gemeentelijke middelen richting schoolbesturen, zoals dat in 1996 het geval was met het afrekentraject Andere Voorzieningen. Het opgebouwde saldo van een voorziening buitenkantonderhoud blijft ter beschikking van de gemeente. In de gemeente Molenwaard is er aan het einde van 2014 geen saldo meer te beschikbaar. Anderzijds geldt er vanaf 2015 een extra korting op de algemene uitkering naast de vermindering vanwege de overheveling van het buitenkantonderhoud. Met deze overheveling verdwijnt ook de regie over een gezamenlijke meerjarenonderhoudsplanning. De gemeente zal de beschikbare gegevens overdragen aan de schoolbesturen, die dan zelf hiervoor verantwoordelijk worden. Daarnaast hebben de schoolbesturen knelpunten aangedragen die in het besturenoverleg worden besproken. De gemeente blijft verantwoordelijk voor nieuwbouw, vervangende nieuwbouw en uitbreiding. Renovatie is niet apart geregeld in de wet en valt dan ook in principe onder de verantwoordelijkheid van het schoolbestuur. In het voorjaar 2015 verschijnt er een brochure over hoe gemeenten en schoolbesturen gezamenlijk hieraan invulling kunnen geven. In een lokale werkgroep van gemeente en scholen zal dit nader worden besproken. Leerlingenvervoer Algemeen Het leerlingenvervoer wordt uitgevoerd volgens de modelverordening leerlingenvervoer. Deze verordening is sterk ingekaderd door de eisen van de wetgeving en de jurisprudentie. De gemeente heeft dan ook nauwelijks beleidsruimte voor een sobere en doelmatige uitvoering. De hoofdregel is openbaar vervoer. Als gevolg van de beperkte mogelijkheden deze voorziening binnen een reistijd van 1,5 uur in te zetten moet in de meeste gevallen worden gekozen voor de veel duurdere vorm van vervoer per taxi of busje. De meeste scholen zijn op een behoorlijke afstand van de woonplaats gevestigd. De langgerektheid van Molenwaard maakt dat er uiteenlopende scholen worden bezocht. Relatief veel leerlingen bezoeken het gewenste basisonderwijs op een afstand van méér dan 6 km; dit is het criterium om voor een vergoeding in aanmerking te kunnen komen. Naar rato van het aantal leerlingen zijn de kosten voor het vervoer naar het basisonderwijs relatief lager omdat een belangrijk aantal leerlingen een vergoeding naar openbaar vervoer ontvangt (Liesveld) dan wel per touringcar wordt vervoerd. Deze factoren zijn de oorzaak dat de uitgaven bij lange na niet worden gedekt door de algemene uitkering. Molenwaard heeft op deze post een financieel nadeel van bijna 8 ton! Omdat de uitvoering van het leerlingenvervoer een open-einde regeling is wordt de verordening strikt uitgevoerd door voor elke aanvraag na te gaan of de hoofdregel van OV kan worden toegepast en zoveel als mogelijk het aangepast vervoer te combineren met andere leerlingen en gemeenten. 4

8 Passend Onderwijs Deze wetgeving heeft op een aantal punten ook gevolgen voor het leerlingenvervoer. De gemeenteraad heeft daarom op 2 december 2014 een herziene verordening besproken. In februari 2015 zal er een besluit worden genomen. Het college heeft daarnaast beleidsregels vastgesteld. De nieuwe verordening moet rekening houden met de van de ouders redelijkerwijs te vergen inzet. Dit komt tot uitdrukking in de nadruk op begeleiding van leerlingen door ouders en de criteria voor de inzet van een fiets. Voor leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs gelden voortaan dezelfde regels als in het voortgezet onderwijs. Er vindt altijd afstemming plaats met de samenwerkingsverbanden wanneer de toelating gevolgen heeft voor het leerlingenvervoer. Kwaliteit van het Onderwijs Passend Onderwijs Op 1 augustus 2014 is de Wet Passend Onderwijs van kracht. Scholen voor primair en voortgezet onderwijs maken elk deel uit van een regionaal samenwerkingsverband. Het reformatorisch onderwijs vormt een landelijk samenwerkingsverband. De gemeenten in de regio hebben dan te maken met 4 samenwerkingsverbanden met elk hun ondersteuningsplan. Hierin wordt beschreven op welke manier de zorgleerlingen worden ondersteund. Dat kan door plaatsing met ondersteuning op de eigen school dan wel een andere school binnen of buiten de regio. De ondersteuningsplannen vallen onder het op overeenstemming gerichte overleg (OOGO). Uit praktische overwegingen gebeurt dat in gezamenlijkheid met de gemeenten die deel uitmaken van de Regionale Educatieve Agenda (REA). De samenwerkingsverbanden krijgen eigen middelen om het Passend Onderwijs te realiseren. Aandachtspunten voor de gemeenten zijn de verbinding met jeugdhulp, de doorgaande leerlijn, leerplicht, leerlingenvervoer en onderwijshuisvesting. Dit heeft te maken met het feit dat de gemeente hiervoor financieel verantwoordelijk is. Het ondersteuningsplan kan financiële gevolgen hebben voor genoemde taakvelden. Omdat de stelregel wie betaalt, bepaalt hier niet opgaat is er alle aanleiding voor de gemeenten om alert te zijn. In het OOGO van 5 februari 2014 is overeenstemming bereikt over een Gemeenschappelijke Paragraaf. Deze is opgenomen in alle ondersteuningsplannen. In deze paragraaf is ook een ontwikkelagenda opgenomen. Werkgroepen van gemengde samenstelling onderwijs en gemeenten- werken dit nader uit. Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) De uitvoering is geregeld in de Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (OKE). Doelstelling is onder meer het bereik en de kwaliteit van VVE te verhogen. Gemeenten moeten middels een convenant gezamenlijke afspraken maken met peuterspeelzalen, het primair onderwijs en het consultatiebureau over het realiseren van een hoogwaardig VVEaanbod, warme informatieoverdracht voor de doorgaande leerlijn en een overlegstructuur. In 2013 zijn de peuterleidsters opgeleid om in 2014 met een VVE programma te gaan werken. Er worden dan op een aantal peuterspeelzalen 20 VVE plaatsen gerealiseerd voor kinderen met een risico op een taalachterstand. Het consultatiebureau heeft een signalerende rol. De gemeente Molenwaard heeft met de implementatie van de eisen in de Wet OKE een kwaliteitsimpuls gegeven aan het peuterspeelzaalwerk. De resultaten van de vroegschoolse educatie aan de basisscholen komen aan de orde in het jaarlijks overleg van de gemeente met peuterspeelzalen en basisscholen. In het kader van de Gemeenschappelijke Paragraaf c.q. ontwikkelagenda voor het Passend Onderwijs zal de doorgaande leerlijn nader worden uitgewerkt. 5

9 Schoolbegeleiding Tot 2008 was er een koppeling tussen de bekostiging vanuit het Rijk en een financiering vanuit de gemeente. Met de invoering van de vraagfinanciering is er gebroken met de gewoonte de rijksbijdrage door de gemeente min of meer automatisch te verdubbelen en aan de begeleidingsdiensten van de basisscholen over te dragen. Voortaan ontvangen de basisscholen de rijksvergoeding rechtstreeks. Omdat de gemeentelijke bijdrage niet meer verplicht is hebben de meeste gemeenten hun bijdrage verminderd of volledig afgebouwd. De gemeente Molenwaard vindt het belangrijk subsidie beschikbaar te blijven stellen voor schoolbegeleiding. In 2012 hebben de directies en schoolbesturen aangegeven te kiezen voor een rechtstreekse bijdrage aan de scholen in plaats van aan begeleidingsdiensten. De destijds gezamenlijk gekozen speerpunten leerling- en systeembegeleiding blijven als bestedingsdoelen gehandhaafd. Uit onderzoek is gebleken dat alle scholen zowel de Rijks- als gemeentelijke bijdrage volledig hebben besteed aan beide speerpunten. Met de scholen is afgesproken om in het kader van monitoring vanaf het kalenderjaar 2013 een cijfermatige verantwoording met een beschrijving van de bestedingen aan te leveren. Financiën Voor de taken Onderwijshuisvesting en Leerlingenvervoer is de gemeente een nadeelgemeente. Dat houdt in dat er meer wordt uitgegeven dan er via de algemene uitkering wordt ontvangen. Voor de Onderwijshuisvesting is het nadelige verschil afgerond ,--. Vanaf 2015 komt daar nog eens structureel ,-- bovenop. De uitkomst van een landelijke enquête over de besteding aan onderwijshuisvesting door gemeenten was voor het Rijk aanleiding een korting toe te passen. De overheveling van het zgn. buitenkantonderhoud naar schoolbesturen verloopt voor Molenwaard overigens budgettair neutraal. Voor het Leerlingenvervoer is het nadeel aanzienlijk groter: afgerond ,--. De gemeente Molenwaard is langgerekt met relatief lange afstanden en veel bestemmingen naar scholen voor speciaal onderwijs met weinig mogelijkheden voor een reistijd van maximaal 1,5 uur met het openbaar vervoer. Bij een langere reistijd is er recht op het veel duurdere vervoer met een taxi/busje. Deze uitzonderlijke situatie wordt onvoldoende gecompenseerd in de algemene uitkering in het Gemeentefonds. 6

10 I. Inleiding De maatschappij is voortdurend in ontwikkeling. Dit heeft ook gevolgen voor het onderwijs. De sturende en bepalende rol voor gemeente in het primair onderwijs is door wetgeving verschoven naar het neerleggen van meer verantwoordelijkheden bij schoolbesturen. Zij krijgen hierdoor meer ruimte om vorm te geven aan de inhoud en kwaliteit van het onderwijs. De Inspectie voor het Onderwijs bewaakt voor alle basisscholen de kwaliteit van het onderwijs. Sinds 2007 is deze gemeente geen schoolbestuur meer van het openbaar basisonderwijs en is er een regionaal schoolbestuur O2A5 in de vorm van een stichting. Het toezichtsorgaan wordt gevormd door een Raad van toezicht. Er wordt jaarlijks verslag gedaan aan de gemeenteraad van de werkzaamheden. De gemeente is verantwoordelijk voor de onderwijshuisvesting van openbare en bijzondere basisscholen en moet zorgen voor voldoende aanbod van schoolgebouwen. Daarnaast ziet de gemeente er op toe dat de Leerplicht wordt nageleefd. En is er een inspanningsverplichting om onderwijsachterstanden tegen te gaan. Dit gebeurt door middel van voorschoolse educatie op peuterspeelzalen en vroegschoolse educatie in de onderbouw van de basisschool. Tenslotte heeft de gemeente een rol bij het organiseren en bekostigen van het vervoer naar bepaalde scholen. Alle schoolbesturen krijgen een groeiende zelfsturing. De overheveling van het buitenkantonderhoud van gemeenten naar schoolbesturen vanaf 1 januari 2015 is hiervan een recent voorbeeld. De gemeente blijft verantwoordelijk voor nieuwbouw en uitbreiding van schoolgebouwen. Veel aspecten in het basisonderwijs hebben raakvlakken met de onderwijshuisvesting. Onderwijshuisvesting is dan ook het vertrekpunt van deze notitie. Daarnaast komen aspecten van het lokaal onderwijsbeleid aan de orde, waarin de kwaliteit van het onderwijs een belangrijke rol speelt. Zoals de voor- en vroegschoolse educatie, de schoolbegeleiding als het passend onderwijs. Hoewel de gemeente geen directe invloed kan hebben op de inhoud van het onderwijs zal zij zoveel mogelijk een voorwaardenscheppend beleid voeren. Ook het leerlingenvervoer valt onder het lokaal onderwijsbeleid en aan dit belangrijke taakveld wordt afzonderlijk aandacht geschonken. Deze notitie wordt verdeeld in drie onderwerpen, te weten 1 e Onderwijshuisvesting; 2 e (Toegankelijkheid van het Onderwijs door het) Leerlingenvervoer; 3 e Kwaliteit van het Onderwijs. Vervolgens een financiële paragraaf en een afsluitend hoofdstuk over sturingsmogelijkheden, een samenvatting en jaarplanning. 7

11 II. ONDERWIJSHUISVESTING 1. Kengetallen In het voorjaar van 2013 is de leerlingenprognose na 2 jaar geactualiseerd. De gevolgde methodiek is vastgelegd in de Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs. Actuele geboortecijfers, leeftijdsopbouw, aantal leerlingen, belangstellingspercentage openbaar en bijzonder onderwijs alsook de woningbouwplanning in het voedingsgebied van een school bepalen in belangrijke mate de uitkomst. De prognose berekent de ontwikkeling van het aantal leerlingen en de daarop gebaseerde ruimtebehoefte. In tabel A1 is het werkelijke aantal leerlingen op 1 oktober 2011 t/m 2013 en het geprognotiseerde aantal over 2013, 2018 en 2023 in beeld gebracht. Het overzicht maakt duidelijk hoe moeilijk het al is om in het voorjaar 2013 het aantal leerlingen per 1 oktober 2013 te ramen. Het betreft een korte periode, waarbij met alle relevante aspecten zie hiervoor- rekening wordt gehouden. En toch is het werkelijk aantal leerlingen in totaal ca. 1,5 % lager dan geraamd. De schoolbesturen beschikken voor hun financieel beleid over een eigen korte termijn prognose. Die gaan uit van lagere leerlingaantallen dan de gemeentelijke prognose volgens de uitgangspunten van de verordening. Wanneer deze prognoses worden vertaald in ruimtebehoefte dan is de omvang van de leegstand ook hoger. De rond de teldatum opgestelde prognoses van de schoolbesturen zijn opgevraagd en in een overzichtsmodel verwerkt. Allereerst een weergave van de gemeentelijke prognose met conclusies. A1. ontwikkeling aantal leerlingen basisscholen per 1 oktober Naam school def De Kiezel en de Kei, Bleskensgraaf De Overstap, Brandwijk Gr. v. Prinsterer, Oud-Alblas School md Bijbel Bleskensgraaf De Zaaier, Wijngaarden De Bron, Molenaarsgraaf Eben-Haëzer, Ottoland De Fakkel, Goudriaan De Knotwilg, Langerak De Ammers, Groot-Ammers De Boomgaard, Streefkerk Eben-Haëzer, Langerak Eben-Haëzer, Groot-Ammers Rehoboth, Groot-Ammers School md Bijbel, Streefkerk De Tuimelaar, N-Lekkerland De Wegwijzer, N-Lekkerland De Schakel, N-Lekkerland P. vd Veldenschool, N-Lekkerland Totalen

12 Geleidelijke algemene leerlingendaling In totaal daalt het aantal leerlingen elk jaar geleidelijk. Volgens de leerlingenprognose is het aantal leerlingen over 10 jaar met ca. 7% gedaald. Dit is dan naar rato wel een geringere daling dan in de afgelopen 2 jaar met een daling van ca. 1% per jaar. De daling zet wel door, maar dan in wat mindere mate. Daling is per individuele school verschillend Per individuele school is de omvang van de leerlingendaling verschillend. Voor de school met de Bijbel te Streefkerk, Rehoboth te Groot-Ammers en Eben-Haëzer te Langerak wordt de komende 10 jaar een beperkte stijging verwacht. Aan De Knotwilg te Langerak blijft het aantal leerlingen gelijk. Het is goed om dan ook de werkelijke aantallen per 1 oktober 2013 hiermee te vergelijken. In een aantal gevallen komen die enigszins lager uit. Voor 3 kleine scholen: De Overstap te Brandwijk en De Kiezel en de Kei te Bleskensgraaf en De Fakkel te Goudriaan zijn de werkelijke aantallen per weer hoger. Dit kan dan ook in de komende jaren gunstiger uitpakken. Het aantal leerlingen c.q. leerlingendaling is van betekenis om als school boven de opheffingsnorm te kunnen blijven. Leerlingendaling heeft ook betekenis voor de omvang van de leegstand. Beide aspecten worden hierna uitgewerkt. Aandachtspunt zijn allereerst de scholen die onder de zgn. opheffingsnorm vallen. De school die nu al onder de opheffingsnorm valt is in het overzicht met de kleur rood aangegeven. En de kleur geel is voor de school die in de gevarenzone verkeert. Hierbij is uitgegaan van een opheffingsnorm voor 2 deelgebieden. Op de aanvraag hiervoor werd positief beschikt. A1. Vergelijking aantal leerlingen per 1 oktober Pronexus en eigen prognose scholen Volgorde: Pronexus eigen prognose Naam school De Kiezel en de Kei, Bles.gr De Overstap, Brandwijk Gr. v. Prinsterer, Oud-Alblas School md Bijbel Blesk.gr De Zaaier, Wijngaarden De Bron, Molenaarsgraaf Eben-Haëzer, Ottoland De Fakkel, Goudriaan De Knotwilg, Langerak De Ammers, Groot-Ammers De Boomgaard, Streefkerk Eben-Haëzer, Langerak Eben-Haëzer, Groot-Ammers Rehoboth, Groot-Ammers School md Bijbel, Streefkerk De Tuimelaar, N-Lekkerland De Wegwijzer, N-Lekkerland De Schakel, N-Lekkerland P. vd Veldenschool, NLL Totalen

13 Conclusies: De totale verschillen met de prognose van Pronexus lopen per jaar alleen maar op. Dit heeft gevolgen voor de omvang van de leegstand door groter is dan door Pronexus is berekend. Overigens is op het aantal leerlingen bij 8 scholen in de eigen prognose weer hoger en bij 1 school gelijk. Wat nu precies de betekenis en de gevolgen van de opheffingsnorm zijn wordt hierna uitgelegd. A2 Rijksbeleid schoolgrootte - lokale opheffingsnorm In het basisonderwijs gelden voor de bekostiging en instandhouding opheffingsnormen per gemeente. De gemeentelijke opheffingsnorm is afhankelijk van het aantal leerlingen per vierkante kilometer. De laagste opheffingsnorm is 23 en de hoogste opheffingsnorm is 200 leerlingen. Elke vijf jaar worden de opheffingsnormen door de minister aangepast. Met ingang van 1 augustus 2013 is een nieuw vijfjarig tijdvak begonnen. De aanpassingen zijn gebaseerd op de gegevens van het CBS op 1 januari De opheffingsnorm voor Graafstroom, Liesveld en Nieuw-Lekkerland worden nog apart genoemd en zijn respectievelijk 56, 72 en 150. Voor Molenwaard zou deze volgens eigen berekening uitkomen op 76. Gemeenten die uit een dichtbevolkte kern bestaan, met daaromheen verschillende dunbevolkte dorpen, kunnen met toestemming van de minister met twee normen werken. Het verzoek dat begin 2013 werd ingediend is gehonoreerd. Per 28 februari 2014 is de opheffingsnorm voor het deel Graafstroom/Liesveld 61 en voor het deel Nieuw-Lekkerland 149. Zonder splitsing komt de o.b.s. in Brandwijk reeds nu, de o.b.s. in Bleskensgraaf vanaf 2014 en c.b.s. De Zaaier te Wijngaarden vanaf 2015 onder de opheffingsnorm van 76. Na de splitsing in 2 opheffingsnormen blijft o.b.s. De Overstap in Brandwijk beneden de opheffingsnorm; voor o.b.s. De Kiezel en de Kei wordt dat pas De Zaaier blijft vanaf 2023 tot aan het einde van de prognoseperiode op de nieuwe opheffingsnorm van 61 leerlingen hangen. - gevolgen bij daling onder de lokale opheffingsnorm Een school die onder de lokale opheffingsnorm komt kan zonder gevolgen dalen tot 50 leerlingen, mits de school binnen een straal van 5 km de laatste school is van dezelfde richting. Kleine scholen als c.b.s. De Fakkel te Goudriaan, c.b.s. De Zaaier te Wijngaarden en o.b.s. De Boomgaard kunnen zonder problemen dalen tot 50 leerlingen. Want beide scholen liggen meer dan 5 km van de dichtstbijzijnde school van dezelfde richting. Bij o.b.s. De Overstap te Brandwijk en o.b.s. De Kiezel en de Kei te Bleskensgraaf is dat niet het geval. De onderlinge afstand is zelfs minder dan 3 km! Zolang beide o.b.s.-sen méér dan 23 leerlingen tellen kunnen zij in stand worden gehouden dankzij de systematiek van de gemiddelde schoolgrootte. Dat kan alleen wanneer een schoolbestuur meerdere scholen in stand houdt die tezamen boven een gemiddelde uitkomen. O2A5 past dit al toe voor scholen in Giessenlanden en Leerdam en voor o.b.s. De Overstap in Brandwijk. Deze toepassing wordt als gevolg van de krimp steeds moeilijker. Een zo n laag mogelijke opheffingsnorm door splitsing van gebieden heeft levert een bijdrage aan de instandhouding door dit systeem. Het systeem van de toepassing van de gemiddelde schoolgrootte voorkomt dus dat er complete schoolgebouwen moeten worden gesloten. Deze 10

14 gebouwen, die meestal nog belast zijn met een zgn. boekwaarde, vervallen dan aan de gemeente, die hiervoor een bestemming moet vinden. De Zaaier en De Fakkel zijn zgn. éénpitters. Wanneer het aantal leerlingen beneden 50 leerlingen daalt kan de school niet meer in stand worden gehouden. De prognose verwacht in 2033! respectievelijk 61 en 75 leerlingen. Wat betreft het aantal leerlingen komen deze scholen als éénpitter en bij ongewijzigd beleid niet in de problemen. De overige scholen binnen Molenwaard blijven ruim voldoende boven de lokale opheffingsnorm. Al dan niet gesplitst in 2 gebieden. - opheffingsnorm 100 leerlingen versus kleine scholentoeslag Onlangs heeft de Onderwijsraad geadviseerd om voor alle gemeenten dezelfde opheffingsnorm van 100 leerlingen te hanteren. Deze norm zou dan in de plaats komen van de absolute norm van 23 leerlingen. De staatssecretaris heeft na alle commotie die dit advies heeft gegeven- besloten dit niet over te nemen. En koos in plaats daarvan voor meer samenwerking. Er zou in dat kader iets gaan gebeuren wat betreft de financiering in de vorm van de kleine scholentoeslag voor een school met minder dan 140 leerlingen. Momenteel krijgen kleine scholen meer budget per leerling dan grotere scholen. Als kleine scholen voor samenwerking c.q. fusie zouden kiezen gaat men er financieel dan ook op achteruit. Daarom wilde de staatssecretaris de financiering aanpassen waardoor samenwerking wordt beloond in plaats van afgestraft. Inmiddels is het voornemen om de kleine scholentoeslag stapsgewijs af te schaffen ook van de baan. In dit verband wordt opgemerkt dat de kleine scholen in Molenwaard in enkele gevallen de enige school in de kern zijn. In andere gevallen lijkt een vorm van samenwerking tussen dezelfde richting het enige dat haalbaar is. Rond de zomer 2015 komt de staatssecretaris met nieuwe regels die het schoolbesturen gemakkelijker moet maken samen te werken om de negatieve gevolgen van krimp te beteugelen. De Kiezel en de Kei en De Overstap zijn per 1 augustus 2014 gefuseerd. De Kiezel en de Kei is de hoofdvestiging, waarvoor het brinnummer wordt aangehouden. De Overstap is een dislocatie. Het aanhouden van een dislocatie betekent minder inkomsten voor de school. Daarnaast stellen fusiefaciliteiten het schoolbestuur in staat om de eerste jaren extra formatie aan de fusieschool te handhaven. Beide schoolgebouwen zijn te klein voor huisvesting in 1 gebouw. Bij extra ruimtebehoefte dienen eerst de mogelijkheden van verwijzing naar leegstand te worden nagegaan. 11

15 B. Ontwikkeling ruimtebehoefte en overzicht capaciteit basisscholen op basis gemeentelijke prognose Naam school Ruimtebehoefte Ruimtebehoefte 2018 Ruimtebehoefte 2023 Capaciteit Lokalen 2013 m2 Lokalen m2 De Kiezel en de Kei De Overstap Groen v. Prinsterer SmdB Bleskensgraaf De Zaaier De Bron Eben-Haëzer Ottoland De Fakkel De Knotwilg ,5 933 De Ammers De Boomgaard Eben-Haëzer Langerak , EH Groot-Ammers Rehoboth SmdB Streefkerk De Tuimelaar De Wegwijzer De Schakel P. vd Veldenschool Totaal Per 1 januari 2013 is voor Molenwaard een nieuwe geharmoniseerde Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs vastgesteld. Hierin worden de aanspraken niet meer uitgedrukt in lokalen, maar in m2. De ruimtebehoefte is ontleend aan de leerlingenprognose Voor de beeldvorming zijn zowel het aantal lokalen als m2 benoemd. Het verschil tussen de capaciteit en de ruimtebehoefte bepaalt de omvang van de leegstand, zoals wordt weergegeven onder CI. Uitgedrukt in lokalen daalt de ruimtebehoefte van 141 lokalen voor 19 scholen naar: in 2018; in Volgens de leerlingenprognose 2013 zet de daling door naar: in 2028; in 2033; Over 10 jaar is de leegstand toegenomen met 10 lokalen. Dit ca. 1 lokaal per basisschool. Wanneer de eigen korte termijn prognoses van de basisscholen wordt vertaald naar een lange termijn prognose zal het effect van de toename van de leegstand alleen maar groter zijn. Conclusie: De daling van het aantal leerlingen en de toename van de leegstand zet geleidelijk door. In de eerste plaats zijn de scholen zelf verantwoordelijk voor de benutting van leegstand. In die gevallen dat er toch één of meerdere lokalen ongebruikt zijn kan een school ertoe overgaan deze volledig af te sluiten om de exploitatiekosten beperkt te houden dan wel naar mogelijkheden voor verhuur te zoeken. De gemeente is verantwoordelijk voor de stichting en uitbreiding van schoolgebouwen en bekostigt dan ook de kapitaallasten van deze 12

16 investeringen. Directe vermindering van deze lasten is een optie wanneer een leegstaande dislocatie wordt afgestoten en verkocht. Aangezien bijna alle scholen uitsluitend in hoofdgebouwen zijn gehuisvest is dit niet relevant. Beide PC scholen in Nieuw-lekkerland beschikken over vrijstaande noodlokalen. Die kunnen desgewenst en zonodig worden verwijderd. Een andere optie is om te bepalen dat wanneer door de eigenaar van een schoolgebouw leegstand wordt verhuurd er in de huursom een component voor de kapitaallasten in de huursom wordt opgenomen. Deze component wordt dan vergoed aan de gemeente. Deze mogelijkheid is te overwegen wanneer er voor een groot aantal gebruiksuren wordt verhuurd voor commerciële activiteiten, zoals kinderopvang. In de brede scholen is er al sprake van een kostendekkend tarief. In de overige gevallen wordt er verhuurd voor sociaal-maatschappelijke activiteiten als peuterspeelzaalwerk. Dan is verrekening van kapitaallasten ongewenst omdat dit een gemeentelijke taak is. C1.Ontwikkeling leegstand volgens gemeentelijke prognose Naam school Leegstand 2013 Leegstand 2018 Leegstand 2023 De Kiezel en de Kei De Overstap Gr. v. Prinsterer SmdB Bl.graaf De Zaaier De Bron Eben-Haëzer Ottoland De Fakkel De Knotwilg 0,5 49 1,5 84 0,5 49 De Ammers De Boomgaard Eben-Haëzer Langerak 1, ,5 43 0,5-2 EH Groot-Ammers Rehoboth SmdB Streefkerk De Tuimelaar De Wegwijzer De Schakel P. vd Veldenschool Totaal C2 Benutting leegstand De (financiële) gevolgen van de exploitatiekosten -inclusief het onderhoud- voor leegstand zijn voor de schoolbesturen. Deze kosten zijn wel afhankelijk van de omvang van het gebruik. Het ongebruikt laten betekent lage energie- en schoonmaakkosten. De scholen zijn bij beperkte leegstand niet ongelukkig met de situatie. Ondanks de lagere exploitatievergoeding vindt men wel een bestemming. Dit komt omdat de huisvesting zonder leegstand krap is bemeten als gevolg van de afronding naar beneden bij 0,5 en lager. Een school met een ruimtebehoefte van 6,5 heeft recht op 6 lokalen en moet zelf een oplossing vinden voor de halve groep. Voor deze methode werd gekozen om het bouwen voor leegstand te voorkomen. Bij de berekening van huisvesting in m2 zijn die gevolgen niet anders. De gegevens van beide scholen in Langerak hebben al betrekking op de huisvesting in de brede school. Het extra wissellokaal is in het overzicht verdeeld over beide scholen. 13

17 C3 Medegebruik en verhuur bij leegstand De Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs geeft aan het college de bevoegdheid om leegstand te vorderen voor medegebruik door een andere school in dezelfde kern met een capaciteitstekort. In de huidige situatie van krimp is dat niet relevant. Vordering door het college kan ook voor andere activiteiten voor culturele, maatschappelijke en recreatieve doeleinden. Het vorderingsrecht kan ook betrekking hebben op gebruik buiten de schooltijden. Bij medegebruik voor andere activiteiten dan onderwijs moet overleg worden gevoerd met het schoolbestuur. De activiteiten moeten zich kunnen verdragen met het onderwijs in de school. Dit houdt verband met de vrijheid van richting en inrichting. Zonodig moeten er ook maatregelen worden getroffen om hinder door het medegebruik te voorkomen. Ook moet er met het schoolbestuur over een (exploitatie)vergoeding worden gesproken. Anderzijds heeft het schoolbestuur de toestemming van het college nodig wanneer zij zelf een huurovereenkomst sluit met een partij voor medegebruik. Het college moet de toestemming weigeren wanneer het gebruik in strijd is met de Wet op het Primair Onderwijs of wanneer een andere school de ruimte nodig heeft. Bij de recente bespreking van de prognose in het besturenoverleg werd geïnformeerd naar het gemeentelijk beleid hierin. Aanleiding was de voorkeur van de schoolbesturen om de leegstand zelf mogen te benutten en de angst dat de gemeente die zou gaan vorderen voor andere doelen. Conclusie: De schoolbesturen zijn in staat om zelf de problematiek van leegstand op te lossen. In die gevallen dat de scholen aangeven dat bepaalde lokalen geheel ongebruikt blijven en verhuur niet tot de mogelijkheden behoort kan in gezamenlijkheid met de gemeente naar opties voor medegebruik worden gezocht. Soms geven de omstandigheden daartoe al aanleiding. Een voorbeeld is het medegebruik van een lokaal in o.b.s. De Boomgaard voor het peuterspeelzaalwerk nadat het gecombineerd gebruik met de kinderopvang in t Puttertje niet meer mogelijk bleek. In 2 scholen, t.w. De Ammers en De Boomgaard vindt met toestemming van het college verhuur plaats door het schoolbestuur aan het peuterspeelzaalwerk tegen een normvergoeding. In het algemeen is de omvang van leegstand per school beperkt. Voor elk leegstaand lokaal wordt door de school geen exploitatievergoeding (o.a. energie, schoonmaak) meer ontvangen. Zoals al werd aangegeven kan de school hierop anticiperen door het lokaal ongebruikt te laten en niet meer te verwarmen en dagelijks schoon te maken. Bij gebruik van leegstand moet een deel van de totale lump sumvergoeding (personeel en exploitatie) worden aangesproken. Deze vergoeding biedt de mogelijkheid om te schuiven met budgetten door b.v. minder personeel in te zetten in ruil voor de kosten van het gebouw. Bij de School met de Bijbel in Bleskensgraaf en de Groen van Prinstererschool in Oud-Alblas is deze met 3 lokalen het grootst. Voor Groen van Prinsterer kan op de langere termijn de leegstand verdwijnen wanneer de uitgestelde nieuwbouwplannen worden gerealiseerd. Bij de school met de Bijbel kan de leegstand worden benut voor het capaciteitstekort van De Kiezel en de Kei zodra de dislocatie in Brandwijk wordt afgestoten. Mogelijk kan er op termijn ook een deel van de leegstand worden gebruikt voor de opvang van zorgleerlingen in het kader van Passend Onderwijs. De gevolgen van het Passend Onderwijs voor de 14

18 onderwijshuisvesting en het leerlingenvervoer zullen door de gemeente in het besturenoverleg worden geagendeerd. Principieel is het de verantwoordelijkheid van de scholen zelf om medegebruik of verhuur te bevorderen. Dit is zonder meer het geval bij een leegstand die niet meer dan 2 lokalen bedraagt. Wanneer de leegstand een omvang van 3 lokalen bereikt dient het college bij het schoolbestuur te behoefte te peilen of er ook vanuit de gemeente naar bepaalde oplossingen voor verhuur wordt gezocht. Samenvatting en voorstel: Als gevolg van een geleidelijke leerlingendaling is de huisvestingscapaciteit ook op termijn voldoende. De toename van de leegstand is een zorgelijke ontwikkeling, maar blijft per schoolgebouw binnen bepaalde proporties. Wanneer de omvang 3 lokalen bereikt zal het college bij het schoolbestuur de behoefte peilen of de gemeente naar oplossingen gaat zoeken voor een verantwoorde benutting van leegstand. Scholen blijven wel in de eerste plaats zelf verantwoordelijk voor de manier van benutting. Zo nodig kan de gemeente zonder dat hiervoor apart beleid nodig is overgaan tot vordering van leegstand op grond van de verordening. Wanneer de gefuseerde openbare basisscholen in Brandwijk en Bleskensgraaf de voorkeur aangeven tot huisvesting in één kern is de eerste optie de benutting van bestaande leegstand. De Kiezel en de Kei in Bleskensgraaf vormt nu al het hoofdgebouw met het zgn. brinnummer. In elk geval wordt de voorkeur van het schoolbestuur voor een bepaalde locatie besproken met het gemeentebestuur. Voor de overige scholen (zie opsomming pagina 8) lijkt samenwerking tussen scholen het meest haalbaar en zeker fusie met een andere denominatie geen reële optie. Bij samenwerking tussen kleine bijzondere scholen kan bestuurlijke fusie een optie zijn. Dit is weliswaar aan de afzonderlijke schoolbesturen. De gemeente kan dit wel bespreekbaar maken. Door de toename van verantwoordelijkheden krijgen schoolbesturen met één school het steeds moeilijker. Overigens is er nu wel een vorm van samenwerking tussen de bijzondere scholen in Molenwaard in een federatief verband. 2. Gescheiden verantwoordelijkheden De gemeente is verantwoordelijk voor nieuwbouw, vervangende bouw en uitbreiding van schoolgebouwen. Bij onderhoud ligt het minder eenvoudig wie er verantwoordelijk is. Zowel de gemeente als het schoolbestuur hebben namelijk elk een deel van de onderhoudstaak. In vakjargon gaat het dan om buitenkantonderhoud voor de gemeente en binnenkantonderhoud voor de schoolbesturen. Dit onderscheid is in de praktijk lastiger te hanteren dan het lijkt. Om een voorbeeld te noemen: buitenschilderwerk valt onder het binnenkantonderhoud. Er is wel een vuistregel die het onderscheid vergemakkelijkt: Het buitenkantonderhoud wordt limitatief opgesomd in een bijlage van de Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs. Alles wat niet in die opsomming voorkomt is voor rekening van het schoolbestuur. In genoemde verordening zijn de criteria en de aanvraag- en overlegprocedure geregeld. Deze verordening bepaalt binnen de randvoorwaarden van de onderwijswetgeving de aanspraken op de voorzieningen voor huisvesting en onderhoud. De verordening bewaakt ook de gelijke behandeling in gelijke omstandigheden van alle schoolbesturen. De onderliggende documenten voor de aanspraken zijn de leerlingenprognose en de gezamenlijke onderhoudsplanning. Voor de (uitbreiding van de) huisvesting geldt een genormeerde vergoeding, waarbinnen het schoolbestuur de voorziening moet realiseren. Hogere kosten zijn 15

19 dan voor rekening van het schoolbestuur. De kosten van het buitenkantonderhoud zijn gebaseerd op werkelijke en noodzakelijke kosten. Overheveling buitenkantonderhoud Op 18 juni 2013 is een wetsvoorstel naar de 2 e Kamer gestuurd om de schoolbesturen per 1 januari 2015 ook financieel verantwoordelijk te maken voor het buitenkantonderhoud. Schoolbesturen krijgen dan de beschikking over de uitname van de middelen uit het gemeentefonds. Macro is dat 158,8 miljoen. Daarnaast reserveert het Rijk een aanvullende bekostiging voor de kleinere schoolbesturen met oudere gebouwen, treft men een overgangsmaatregel voor de implementatie en wordt er een waarborgfonds ingesteld. Voor Molenwaard komt deze uitname uit het Gemeentefonds nagenoeg overeen met de jaarlijkse storting van ,-- in de voorziening buitenkantonderhoud. De overheveling verloopt hiermee budgettair neutraal. Er komt géén nulmeting en géén verplicht afrekentraject van de opgebouwde voorziening voor de gemeenten richting de schoolbesturen. Het saldo van de voorziening per 31 december 2014 valt hiermee vrij ter vrije besteding door de gemeente. Op is het saldo naar verwachting ,--. Hoewel het programma buitenkantonderhoud 2014 een beperkte uitgavenraming geeft van ,-- zal het saldo op nihil zijn als gevolg van de aanpak van het schoolplein van De Wegwijzer als gevolg van herstraatwerkzaamheden van de buitenruimte rondom deze school. Recent heeft de gemeente de knelpunten bij de schoolbesturen dienaangaande geïnventariseerd en worden de resultaten hiervan besproken. Schoolbesturen worden met Rijksbekostiging ondersteund in de implementatie van de overheveling van het buitenkantonderhoud. In principe waren de schoolbesturen al verantwoordelijk voor het opstellen van een (meerjaren)onderhoudsplanning, die mede de basis is voor de aanvragen buitenkantonderhoud. Onze gemeente heeft hierin altijd zelf de regie genomen met de opstelling van een gezamenlijke onderhoudsplanning. Deze regierol bevordert het op overeenstemming gerichte overleg over het jaarlijkse programma huisvesting onderwijs. In het besturenoverleg zullen de gevolgen van het wetgevingstraject periodiek worden besproken en ambtelijk zal er een overdracht plaatsvinden van onder meer de opgestelde onderhoudsplanningen. Daarnaast vindt er een inventarisatie plaats van door schoolbesturen ondervonden knelpunten. Deze worden in het besturenoverleg nader doorgesproken. Gemeentebesturen blijven verantwoordelijk voor de nieuwbouw en vervangende nieuwbouw, uitbreiding en tijdelijke huisvestingsvoorzieningen, de eerste inrichting, het herstel van constructiefouten, de verzekering en de onroerendzaakbelasting. Kort gezegd betekent deze operatie dat de gemeente geen investeringen en financiële risico s meer heeft voor het buitenkantonderhoud. Voor scholen is het van belang aandacht te besteden aan het kortcyclisch onderhoud als schilderwerk. Dit bespaart op kosten van vervanging. Samenvatting en voorstel: De rol van de gemeente bij de overheveling van het buitenkantonderhoud is beperkt. Voor Molenwaard verloopt het traject budgettair neutraal. Het Rijk verzorgt voor de scholen het implementatietraject. Schoolbesturen worden ook zelf verantwoordelijk voor het opmaken van onderhoudsplanningen. De door de gemeente opgestelde en gezamenlijk vastgestelde planningen kunnen als uitgangspunt dienen. Ambtelijk zal er een overdracht plaatsvinden in de aan te leveren gegevens. Wettelijk is er niet voorzien in een afrekentraject. Lokaal vindt er wel een knelpunteninventarisatie plaats. De resultaten hiervan worden met de individuele 16