Burgemeester en wethouders

Transcriptie

1 Burgemeester en wethouders Raadsvoorstel voor behandeling in oordeelvormende/besluitvormende vergadering Datum vergadering 23 juni 2016 Zaaknummer : Onderwerp Beleidskader peuteropvang Agendapunt Portefeuillehouder Behandelend ambtenaar Afdeling OVR5 Wethouder Weijland Edwin Küpers Samenleving en Beleid Telefoonnummer adres edwin.kupers@ede.nl Vastgesteld door het college 6 juni 2016 Beslispunten 1. In te stemmen met het beleidskader Peuteropvang gemeente Ede; 2. peuteropvang te zien als een wenselijke voorziening; 3. voor de uitwerking van de harmonisatie van voorschoolse voorzieningen in Ede de volgende kaders mee te geven, dat: a. voor peuters waarvan de ouders geen beroep kunnen doen op een Kinderopvangtoeslag een gemeentelijke subsidie beschikbaar blijft, b. er voldoende aanbod blijft op locaties die minder aantrekkelijk zijn voor exploitatie, c. er bij de kostprijsbepaling wordt uitgegaan van landelijke normbedragen, d. er bij de hoogte van de ouderbijdrage wordt uitgegaan van landelijke normbedragen, e. vanaf 2018 een gewijzigde financiering van voor- en vroegschoolse educatie (VVE) van kracht wordt en tot 2018 geen wijzigingen voor ouders plaatsvinden, f. er bij de afrekening wordt uitgegaan van kinderaantallen, die daadwerkelijk de voorziening hebben bezocht; 4. de eerder vastgestelde doelgroepdefinitie voor VVE te handhaven; 5. de periode tot aan de landelijke harmonisatie in 2018 te zien als overgangsperiode waarin elke peuterspeelzaalorganisatie in eigen tempo de overgang kan maken; 6. het college van B en W verzoeken om uiterlijk in het derde kwartaal van 2016 de subsidieregeling peuterspeelzaalwerk in te trekken en een gewijzigde subsidieregeling peuteropvang op te stellen, uitgaande van de hierboven genoemde kaders. 7. de financiële consequenties onderdeel te laten zijn van de integrale afweging in het kader van de Perspectiefnota Toelichting 1. Inleiding/aanleiding Vanaf 2018 gelden landelijk voor peuterspeelzalen, voorscholen en kinderopvang dezelfde kwaliteitseisen en worden ze op dezelfde wijze gefinancierd. De regels worden geharmoniseerd. Daarom spreken we van harmonisatie van voorschoolse voorzieningen. In de periode willen we in Ede de huidige aanbieders van peuterspeelzaalwerk en kinderopvang in de gelegenheid stellen zich gereed te maken voor de overgang naar peuteropvang. Dat doen we niet in een keer. Elke organisatie kan zelf kiezen op welk moment zij over willen gaan. Uiteindelijk moet de harmonisatie in 2018 gerealiseerd zijn en gelden vanaf dan voor alle aanbieders dezelfde regels.

2 blz. 2 Behoort bij zaaknummer Inrichting van de peuteropvang Net als nu al bij de kinderopvang het geval is moeten tweeverdienende ouders straks een Kinderopvangtoeslag aanvragen bij de Belastingdienst. Met deze toeslag en een ouderbijdrage betalen ouders straks de plek voor hun kind bij de peuteropvang. Ouders die geen beroep kunnen doen op de kinderopvangtoeslag komen voor een gesubsidieerde plek in aanmerking. Ze betalen daarnaast ook een ouderbijdrage. De peuterspeelzaalorganisaties worden straks zelf volledig verantwoordelijk voor hun eigen exploitatie. Er zal straks geen subsidie meer zijn om locaties in stand te houden. Een gemeentelijke subsidie zal er alleen nog zijn voor kinderen van wie de ouders geen beroep kunnen doen op een toeslag. Ook de huidige aanbieders van kinderopvang kunnen als zij aan alle kwaliteitseisen voldoen peuteropvang aanbieden. Peuteropvang: overgang, kenmerken en bereikbaarheid voor alle peuters De harmonisatie zal landelijk vanaf 2018 van kracht worden. Er zijn gemeenten die al in een eerder stadium hebben gekozen om vorm te geven aan de harmonisatie. Ook kan er voor gekozen worden om de harmonisatie in één keer te laten plaatsvinden. Wij kiezen er voor om de overgang geleidelijk plaats te laten vinden. Hiermee willen we vooral voorkomen dat er vraaguitval zal gaan plaatsvinden. Ouders kunnen in nauw overleg met hun aanbieder geïnformeerd worden over het aanvragen van een Kinderopvangtoeslag. Vooral ook voor de VVE-kinderen is het van groot belang dat hun leerlijn nu niet onderbroken wordt. Vandaar dat er voor de wijze waarop de VVE binnen de voorschoolse voorziening wordt gefinancierd er tot 2018 geen wijzigingen zullen plaatsvinden. In het beleidskader worden de kenmerken van de financiering van peuteropvang genoemd waarop de gemeente een keuze kan maken. De keuze wordt toegelicht evenals het alternatief. Het gaat over de vraag of peuteropvang een wenselijke voorziening is, het aanbod van peuteropvang, de totstandkoming van de kostprijs, ouderbijdrage en afrekening en de wijze van financiering van VVE. Niet alle ouders kunnen in aanmerking komen voor een Kinderopvangtoeslag. Dat is het geval wanneer één van de ouders kostwinnaar is. Wij vinden het echter wel van belang dat de peuteropvang ook voor deze groep kinderen beschikbaar blijft. Daarom zal er een subsidie beschikbaar worden gesteld voor deze groep kinderen. Kanttekeningen: voorkomen van vraaguitval en instandhouding voorzieningenniveau Het beleidskader gaat nader in op de veranderingen voor de ouders, de aanbieders en de gemeente. Voor de ouders blijft keuzevrijheid centraal staan. Ze kunnen zelf kiezen of en bij welke aanbieder ze hun kind aanmelden. In de toekomst gaat het verschil tussen kinderopvang en peuterspeelzaal verdwijnen. Dat maakt dat ouders flexibeler worden in het aantal uren dat ze bij een organisatie kunnen afnemen. Dat is nu al het geval bij de kinderopvang; maar de peuterspeelzalen werken nu nog met vaste dagdelen. We willen voorkomen dat er vraaguitval plaats gaat vinden en dan vooral voor VVE-kinderen. Daarom houden we de huidige financiering van VVE-plekken nog in stand. Wel is het zo dat ook kinderopvangorganisaties die zich in de afgelopen periode ook opgeleid hebben voor het geven van VVE, dit kunnen gaan aanbieden. Ze dienen dan wel te voldoen aan de landelijke eisen en het lokale Kwaliteitshandvest VVE. De nieuwe subsidieregeling peuteropvang zal hierop worden ingericht. In het verleden was de gemeentelijke subsidie voor peuterspeelzalen vooral gericht op de exploitatie en instandhouding van locaties. In de toekomst zullen instellingen zelf verantwoordelijk worden voor hun exploitatie en keuzes maken over de plaatsen waar ze peuteropvang kunnen en willen vormgeven. Het gevaar zit er in dat daarbij locaties onrendabel worden misschien wel vooral op plaatsen waar veel doelgroepkinderen zijn. Jaarlijks zal worden bezien of er locaties zijn waar de gemeente extra kindplaatsen wil financieren om ook daar peuteropvang toegankelijk te laten zijn. Participatie: betrokkenheid organisaties en uitvoering van VVE Bij de totstandkoming van dit beleidskader is intensief samengewerkt met de betrokken organisaties. Een eerdere versie van het kader is met hen besproken ook het formuleren van de technische uitwerking (kostprijs, ouderbijdrage, afrekening) is in samenwerking met een (externe) projectleider van Spelenderwijs gedaan. Eerder hebben enkele van de huidige peuterspeelzaalaanbieders

3 blz. 3 Behoort bij zaaknummer aangegeven te willen wachten met het harmoniseren tot Het merendeel van de aanbieders wil echter wel nu harmoniseren. Er wordt daarom nu voorgesteld geleidelijk over te gaan naar de nieuwe situatie waarin elke instelling de overgang op eigen tempo kan doen. De organisaties en betrokken cliënten(ouder-)raden hebben allemaal aangegeven belang te hechten aan het op een zorgvuldige wijze omgaan met de (huidige) VVE-kinderen. Vandaar dat er voor gekozen wordt de regeling tot op dat gebeid tot 2018 niet te wijzigen. Het in het beleidskader genoemde Kwaliteitskader VVE is in 2014 opgesteld door de zg. klankbordgroep VVE en wordt in 2016 herzien. In de klankbordgroep zit een vertegenwoordiging van de schoolbesturen, voorschoolse voorzieningen, het CJG (consultatiebureau) en de gemeente. Deze klankbordgroep volgt de implementatie van de zg. Bestuursafspraken die de gemeente Ede met de Minister van OCW heeft afgesloten in Doel van de Bestuursafspraken is om een passende (VVE-)voorziening voor elk doelgroepkind uit Ede te vinden. VVE wordt zowel op de voorschoolse voorziening gegeven als ook in de onderbouw van de basisschool. Op deze wijze wordt een goede kans geboden voor elk kind. Financieel kader Het huidige peuterspeelzaalwerk en de activiteiten voor VVE worden op dit moment gefinancierd uit het Programma Educatie en Jeugd, producten peuterspeelzaalwerk en onderwijsachterstanden. a. Vanuit is een budget beschikbaar van , gemeentelijke middelen waarmee het reguliere peuterspeelzaalwerk wordt bekostigd. b. Het product kent in de huidige programmabegroting een budget van 3,5 miljoen. Hiervan wordt 3 miljoen door inzet van rijksmiddelen gedekt. Het gemeentelijke budget is Hieronder wordt aangegeven waarvoor de betreffende budgetten worden ingezet. 1.Huidige inzet van de rijksmiddelen Deze middelen worden ingezet voor VVE-peuterspeelzalen, VVE-activiteiten op basisscholen, schakelklassen en de taalopvangklassen. De rijksmiddelen zijn geoormerkt. Bovenstaande activiteiten voldoen aan de wettelijke uitgangspunten en worden aan het rijk verantwoord. Niet te verantwoorden gelden dienen te worden teruggestort aan het rijk. 2.Huidige inzet gemeentelijke middelen Deze middelen worden voornamelijk ingezet ter dekking van het huidige reguliere peuterspeelzaalwerk. Daarnaast wordt het aanvullend op de rijksmiddelen ingezet voor VVE-activiteiten en voor activiteiten in het kader van onderwijsachterstanden. Nieuwe situatie Wanneer er voor gekozen wordt om een subsidiebedrag te verstrekken per peuter van een een-kostwinnaarsgezin (dat geen aanspraak kan maken op een Kinderopvangtoeslag) dan is een eerste ruime inschatting dat daarmee een bedrag van is gemoeid. Deze inzet zal niet ten laste kunnen gaan van de rijksfinanciering omdat het niet ten goede komt van de VVE-doelgroep. Een aanvullende subsidie bovenop de ouderbijdrage voor peuters met een Kinderopvangtoeslag kan oplopen tot een bedrag van De kinderopvangtoeslag is namelijk niet gelijk aan de kostprijs van peuteropvang. In de nieuwe situatie zullen de activiteiten voor de VVE-doelgroep binnen de peuteropvang gesubsidieerd blijven. Deze vallen nog steeds onder de rijksfinanciering en dienen te worden verantwoord. Een eerste inschatting leert dat het hierbij structureel om een bedrag van ongeveer zal gaan. In het kader van de Bestuursafspraken zijn aanvullende activiteiten ingezet ten behoeve van VVE (tutoring, begeleiding, HBO-coaching, etc.). Deze activiteiten kunnen niet ten laste van de reguliere kostprijs van de peuteropvang worden gebracht en kunnen op grond van de ontvangsten uit de rijksmiddelen aanvullend worden gefinancierd. We gaan daarbij uit van een bedrag van Kabinetsbrief: aanbod voor alle peuters Op 26 april 2016 stuurde Minister Asscher een brief naar de Tweede Kamer waarin hij aangaf dat voor alle peuters een voorschools aanbod gedaan moet worden. Het rijk verstrekt daarbij de

4 blz. 4 Behoort bij zaaknummer Kinderopvangtoeslag voor kinderen van werkende ouders, de gemeenten financieren de plaatsen voor de kinderen waarvan de ouders geen recht hebben op de toeslag. Het rijk stelt een bedrag van 60 miljoen structureel beschikbaar voor de gemeenten om dit te realiseren. We weten nog niet welke gevolgen dit voor de gemeente Ede zal hebben en of we hiermee bovenstaande ambities volledig kunnen financierenwe verwachten dat het voor de gemeente Ede gaat om een structureel bedrag van Het eerste deel zal in de Meicirculaire worden toegevoegd aan het Gemeentefonds. Tegelijkertijd overweegt het kabinet een deel van de middelen voor peuterspeelzaalwerk (in het kader van de Wet OKE) vanaf 2018 te onttrekken aan het Gemeentefonds. Een definitief besluit is hier nog niet over genomen. Gemeentelijke middelen Rijksmiddelen peuterspeelzaal regulier 2 miljoen VVE / OAB onderwijsachterstanden 1 miljoen VVE Bestuursafspraken miljoen Huidige budgetten peuterspeelzaal en onderwijsachterstanden (oab) Subsidie kostwinnaar Nodig VVE Subsidie ouderbijdrage Aanvullend VVE Totaal nodig Totaal nodig VVE Beschikbaar Beschikbaar Asscher Nodig Totaal beschikbaar Over Nodig Nieuw beleid OAB / VVE Beschikbaar Tekort Perspectiefnota 2017 Financiële gevolgen harmonisatie Uitwerking Wij zullen bij de Perspectiefnota van 2018 een financieel voorstel doen over de wijze van financieren van het bedrag dat voor harmonisatie binnen de gemeente Ede nodig zal zijn. Op grond van bovenstaande inschattingen gaan we er vooralsnog van uit dat het om een structureel bedrag van ongeveer 1,2 miljoen euro zal gaan op grond van het huidige aantal peuters, het huidige aantal locaties en de defensieve aanname dat de helft van het aantal peuters recht heeft op een Kinderopvangtoeslag. Ter dekking zullen de huidige gemeentelijke middelen voor peuterspeelzaalwerk (ongeveer ) en de aanvulling vanuit het rijk ( ) zullen bij dat voorstel worden meegenomen. We verwachten vooralsnog een structureel tekort op de gemeentelijke middelen van ongeveer Tegelijkertijd zal er minder onttrokken hoeven te worden aan de rijksmiddelen die we voor VVE en onderwijsachterstanden ontvangen. Dat bedrag is geoormerkt en dient te worden verantwoord aan het rijk. We zullen daarom nadere beleidsvoorstellen ontwikkelen in het kader van het gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid. Vervolg: gewijzigde subsidieregeling Op grond van dit beleidskader zal de bestaande subsidieregeling Peuterspeelzaalwerk worden ingetrokken en worden vervangen door een subsidieregeling Peuteropvang. Het overgangsrecht zal

5 blz. 5 Behoort bij zaaknummer van toepassing zijn op die organisaties die pas later over zullen gaan naar de gewijzigde financiering. Wij hebben niet de indruk dat er verdringing of vraaguitval zal gaan plaatsvinden. In het algemeen kan worden gesteld dat de organisaties bijna allemaal op korte termijn zullen overgaan. De betrokken peuterspeelzaalorganisaties zijn op de hoogte van dit traject en zijn in staat om hun eigen exploitatie aan te passen en hun ouders te informeren. Kinderopvangorganisaties die in de afgelopen periode zijn gekwalificeerd voor VVE zullen eveneens op de hoogte worden gesteld van het gewijzigde beleidskader. Wij gaan er van uit dat het voorliggende voorstel recht doet aan de wensen van de ouders en de organisaties. Gemeenteraad Het raadsvoorstel wordt aangeboden aan de Agendacommissie, met het verzoek dit te agenderen voor de oordeelvormende en vervolgens besluitvormende vergadering van de gemeenteraad. Burgemeester en wethouders van Ede, Richard Wielinga de secretaris Cees van der Knaap de burgemeester