^ IJsselstein. Beleid en Strategie. Leden Gemeenteraad Postbus AA IJSSELSTEIN. Geachte raadsleden,

Transcriptie

1 &/ Gemeente ^ IJsselstein Beleid en Strategie postadres Postbus 26, 3400AA IJsselstein Leden Gemeenteraad Postbus AA IJSSELSTEIN bezoekadres Overtoom BK IJsselstein t f e info@ijsselstein.nl betreft Eindrapport Programma "Werken aan Bruggen", 2012 uw kenmerk uw brief van behandeld door T. van Bremen ons kenmerk 2012/16027 datum 9 juli 2012 blad 1 van 1 bijlagen 1 Geachte raadsleden, In december 2009 is het programma 'Werken aan Bruggen in IJsselstein' van start gegaan. Uitvoering van het programma is mogelijk gemaakt met een subsidie van de Provincie Utrecht, in het kader van de subsidieregeling wonen, welzijn en zorg. Het programma was gericht op het verbeteren van het welzijn van allochtone ouderen in een zwakke sociaaleconomische positie. Het programma is uitgevoerd door Pulse. Gedurende de programmaperiode van 2,5 jaar heeft een allochtone zorgconsulent zich ingezet om het gebruik van (zorg) voorzieningen door de doelgroep te verbeteren, door informatievoorziening en doorverwijzing. De inzet heeft zich ontwikkeld tot een waardevolle voorziening, voor de doelgroep, zowel als voor voorzieningen gericht op deze doelgroep. Er zijn mensen bereikt die zonder deze inzet niet bereikt zouden zijn geweest, waardoor hulpvragen eerder in contact zijn gebracht met een adequaat (zorg)aanbod. Dit heeft niet alleen het welzijn van een grote groep mensen verbeterd, maar ook het bereik van zorgaanbod vergroot. Wij hebben 26 juni jl. kennis genomen van dit rapport en sturen het ubijgaand toe. Hoogachtend, BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN IJSSEJ de secretaris, d^hrargèmeest' J. van Delden -- <;Vi" gebruik! '& ci3cïrov&f ku Bankrelatie Rabobank ING

2 . - Gemeente ^ IJssslstei ' ;1 'ö,f V Usselstein, juni Gemeente Usselstein, Afdeling Beleid & Strategie Thea van Bremen (2012/16029)

3 Werken aan Bruggen in IJsselstein Eindrapportage, juni 2012 Inleiding Het programma 'Werken aan Bruggen inijsselstein' is ontwikkeld op grond van een initiatief van een aantal Marokkaanse inwoners, betrokken bijde samenleving in IJsselstein. Het programmais eind 2009 van start gegaan, met financiering van de gemeente IJsselstein endeprovincie Utrecht. Deze bekostiging liep tot01 april Om deinzet voort tekunnen zetten, heeft de gemeente eind 2011 besloten om voortzetting na01 aprilte bekostigen met gemeentelijke subsidie. Deafgelopen jaren zijn ineen aantal tussentijdse rapportages de ontwikkelingen en resultaten belicht. Indeze eindrapportage een samenvatting vande ontwikkelingen enbereikte resultatenin de gehele programmaperiode, enbeschrijving van de inbedding vande verworvenheden van het programma. Met deze eindrapportage worden zowel de provincie Utrecht alsde gemeenteraad geïnformeerd over de voortgang vanhet programma 'Werken aan Bruggen in IJsselstein'. Het rapport bevat daarom zowel intern alsextern gerichte elementen. Bereikt De inzet heeft zich ontwikkeld toteen waardevolle voorziening, voor de doelgroep, zowei aisvoor voorzieningen gericht opdeze doelgroep. Er zijn mensen bereikt die zonder deze inzet niet bereikt zouden zijn geweest, waardoor hulpvragen eerder in contact zijn gebracht meteen adequaat (zorg)aanbod. Ditheeft niet alleen het welzijn van een grote groep mensen verbeterd, maar ook het bereik en de effectiviteit van zorgaanbod vergroot. Achtergrond Programma IJsselstein iseen multiculturele samenleving. De gemeente herbergt 115 nationaliteiten. Van de inwoners (01/01/2011) heeft ruim 20%een allochtone achtergrond. 12% van de inwoners heeft een niet-westers allochtone achtergrond. De meeste niet-westers allochtone inwoners hebben een Marokkaanse achtergrond. De gemeente IJsselstein wil een samenleving zijn waarbij alhaar inwoners op een volwaardige manier deel kunnen uitmaken vande verschillende maatschappelijke terreinen inde samenleving. Vooral moeilijk bereikbare allochtone inwoners in een zwakke sociaal economische positie zijn vaak om redenen van afkomst, taal of onbekendheid niet bij machte om zelfstandig de weg naar voorzieningen te vinden, ofergebruik van te maken. Kwetsbare allochtone ouderen hebben vaak (specifieke) zorg nodig, maar juist voor deze groep isde drempel van zorgvoorzieningen vaak (te) hoog, terwijl zorgvoorzieningen ooknog niet altijd goed zijn ingesteld op specifieke vragen van allochtone ouderen. Het welzijn vandeze inwoners kan verbeterd worden door verbetering van het gebruik van (zorg)voorzieningen door deze doelgroep. Om dit te realiseren isin2009 voorgesteld eenpilot uit te voeren, waarbij gedurende eenperiode van 2,5 jaar een (Marokkaanse) vrouw zich inzet omdoor informatievoorziening en doorverwijzing het gebruik van (zorg) voorzieningen door de doelgroep te verbeteren. Omdat de gemeentelijke budgetten ontoereikend waren omde voorgestelde inzet op het gewenste aantal uren te kunnen financieren, is financiering gevraagd bijdeprovincie Utrecht,en wel bijde subsidieregeling Wonen, Welzijn en Zorg vanhet programma Wel Thuis! Deze is toegekend ( ). Samen met de gemeentelijke budgetten 'mantelzorg' en 'minderheden' vanhetprogramma Welzijn ( ) vormde deze hetbudget voor deuitvoering van hetprogramma 'Werken aanbruggen in IJsselstein'. Opdrachtnemer Degemeente IJsselstein is opdrachtgever. Het programma 'Werken aanbruggen in IJsselstein' wordt uitgevoerd door de welzijnsinstelling Pulse, diehiervoor een Marokkaanse vrouw indienst genomen heeft. Haar inzet als 'contactfunctionaris' wordt inde wandelgangen aangeduidals 'allochtone zorgconsulent'.

4 Werken aan Bruggen in Usselstein Eindrapportage, juni 2012 Voor de uitvoering van het programma hebben Pulse en de gemeente een overeenkomst afgesloten,waarbij de programmaperiode is vastgesteld van 01 december 2009 tot 31 maart Indeze overeenkomst is o.a. bepaald dat jaarlijks een inhoudelijk en financieel rapport geleverd dient te worden, uiterlijk op 01 meivan het jaar waarvoor subsidie is verstrekt. Uitvoering De allochtone zorgconsulent is, naeen inwerkperiode, in januari 2010 van start gegaan met het kennismaken met relevante instellingen, organisaties, groepen en personen. In korte tijd heeft zij zich duidelijk bekend gemaakt, zowel op het niveau van voorzieningen als bij de doelgroep. Daarnaast iszij gestart met de organisatie van een spreekuur op een aantal locaties. Inbedding De uitvoering van het programma 'Werken aan Bruggen in Usselstein' isvanaf de start gekoppeld aan het provinciale programma 'Kleur Bekend'. Dit programma richtzich ook op het vertrouwd maken van allochtone ouderen met het zorgaanbod, en anderzijds het bekend maken van de zorgaanbieders met de wensen en behoeften van allochtone ouderen. Het verschil is gelegen in de meer individueel gerichte aanpak van 'Werken aan Bruggen in Usselstein' vs. de meer collectief gerichte aanpak van 'Kleur Bekend'. Voor de aansturing van de uitvoering van 'Werken aan Bruggen in Usselstein' is een stuurgroep opgericht, die enkele keren per jaar devoortgang van beide programma's bespreekt. Deze wordt gevormd door vertegenwoordigers van Pulse, Zorginstellingen, Gemeente, Provides, Provincie, Alleato en de Marokkaanse initiatiefnemers van "Werken aan Bruggen in Usselstein". De allochtone zorgconsulent vormt onderdeel van het team ouderenadvisering van Pulse. Naast de toegekende uren voor het programma Werken aan Bruggen, en de uren voor het programma Kleur Bekend is een aantal uren 'reguliere inzet' toegewezen, als ouderenadviseur. Resultaten De inzet heeft zich in relatief korte tijd weten te ontwikkelen tot een belangrijke voorzienig, voor doelgroep zowel als voor instellingen gericht op de zorg voor deze doelgroep, en wordt zij van veel kanten benaderd met hulpvragen. Inzet mbt doelgroep De allochtone zorgconsulent hanteert een outreachende werkwijze, door mensen (middels huisbezoeken) op te zoeken. In2011 zijn er 246 personen/gezinnen bezocht: o o 162 Marokkaanse gezinnen/vrouwen. 84 personen van andere nationaliteit: Turkse (24), Somalische (12), Irakese (11), Surinaamse (6), Bosnische (4), Indonesische (4), Poolse (4), Egyptische (3), Roemeense (2), Syrische (1), Dominicaanse (2), Aziatische/Filippijnse (2), Chinese (1), Algerijnse (1), Jordanese/Palestijnse (1), Overig;westerse migranten. De mensen die informatie willen en een hulpvraag hebben zijn grotendeels 40-plussers. Mensen die contact hebben over familiehulp (mantelzorg) zijn grotendeels 30-plus. De meeste hulpvragers zijn vrouw. Het aantal hulpvragen bedraagt momenteel ongeveer 60 per maand, het aantal cliënten 30. De meeste cliënten hebben meerdere hulpvragen. Naast de huisbezoeken en het geven van telefonische informatie, worden twee spreekuren per week georganiseerd, in het voor de doelgroep goed toegankelijke Multifunctioneel Centrum de Sterrenwacht in de wijk IJsselveld-Oost. Gemiddeld komen er vijf hulpvragers op het spreekuur. Detoeloop naar het spreekuur neemt toe. De inzet is gericht op diverse hulpvragen: o Hulp bij aanvragen aanvraagformulieren, uitkeringen en andere financiële zaken (Wmoaanvragen, voorzieningen, bijzondere bijstand, persoonsgebonden budget,.); o Hulp bij vragen over (en doorverwijzing) wonen, zorg, welzijn, opvoeding, echtscheiding; o Hulp bij het lezen van brieven van instellingen; o Ondersteuning in driegesprek (huisarts- consulent - hulpvrager).

5 Werken aan Bruggen in IJsselstsin Eindrapportage, juni 2012 Administratie Een groot aantal mensen van de doelgroep kan door achterstand in taal en kennis zijn administratie niet bij houden. Bij een aantal kan dit aangeleerd worden, bij het overgrote deel van de doelgroep niet meer. Deze mensen spreken de Nederlandse taal niet, en kunnen dit ook niet meer leren, of hebben andere beperkingen. Voor deze mensen zou een voorziening als een "bureaudienst" of "formuiierenbrigade" wenselijk zijn. Welzijn & Gezondheid Met haar inzet krijgt de zorgconsulent veel inzicht in de huip- en zorgbehoeften van de'doelgroep allochtone ouderen. Zo is o.a. de behoefte geuit aan voorlichting op gebied van gezondheid, aan sport of bewegingsactiviteiten en aan ontmoetingsmogelijkheden voor allochtone ouderen. De zorgconsulent legt deze behoefte voor aan betrokken instellingen, met als doei het komen tot een (zorg of welzijns) aanbod dat hierbij aansluit. Naar aanleiding van deze signalen zijn diverse activiteiten ontwikkeld. o Zo worden vanaf 2012 'bewegingsbijeenkomsten' voor (allochtone) ouderen georganiseerd, in combinatie met voorlichting over gezondheidsonderwerpen. Hierdoor wordt de gezondheid verbeterd, en het sociale netwerk en kennis van de samenleving vergroot. o Veel (allochtone) ouderen raken nadat hun partner overleden is, of hun kinderen het huis uit zijn in een nog groter isolement, en vereenzamen. Buiten de familie hebben ze nauwelijks contacten. In2011 is een "buurtkamer" gestart (een huiskamer voor ouderen), om een bijdrage te leveren aan het verminderen van het sociaal isolement. o Sinds 2010worden "taaiontmoetingen" georganiseerd. Hierbij ondersteunen vrijwilligers allochtone inwoners bij het verbeteren van hun Nederlandse taalvaardigheid. Uit deze "taaiontmoetingen" ontwikkelen zich initiatieven die de doelgroep ondersteunen bij hun participatie in de samenleving. Inzet mbt voorzieningen Ook op niveau van woon, zorg en welzijnsinstellingen heeft de inzet van de allochtone zorgconsulent zich ontwikkeld tot een waardevolle voorziening, die steeds meer benaderd wordt met vragen om advies en informatie. Dezorgconsulent neemt deel aan netwerkoverleggen waar zij de samenwerkende partners adviseert en ondersteunt. Haar inzet richt zich daarbij voornamelijk op het vergroten van inzicht in de cultuur, en de methodiek om allochtone cliënten verder te helpen. De zorgconsulent heeft nauwe samenwerkingsrelaties met organisaties en inzet gericht op dezelfde doelgroep, zoals Vluchtelingenwerk, Activeringscentrum Sam-Sam, ouderenadviseurs, bewonersadviseur (Huis aan Huis Aanpak), bewonersondersteuning, "Taaiontmoetingen", etc. Daarnaast heeft zij samenwerkingsrelaties met 1 e en 2 e lijn zorgaanbieders (huisartsen, Axion, Ewoud, Vitras, GGD, enz.), welzijnsinstellingen en woningcorporatie. Eind 2011 is in IJsselstein-Noord het integraal wijkteam Noord gestart, bestaande uit professionals van instellingen betrokken bij de leefbaarheid van de wijk. Dezorgconsulent is deelnemer aan dit overleg. Zelfredzaamheid De inzet van de allochtone zorgconsulent is gericht op zelfredzaamheid. Door haar contacten met de doelgroep allochtone ouderen aan de ene kant en zorginstellingen aan de andere kant zorgt zij voor een match tussen vraag en aanbod, waarbij haar inzet erop gericht is dat in de toekomst de zorgvrager zelf de weg vindt en de zorgaanbieder zelf op de hoogte is van de zorgvragen die leven. Deze inzet kan gedeeltelijk door de gemeenschap zelf opgepakt te worden. Daartoe wordt o.a. sterk ingezet op voorlichting over gezondheidsonderwerpen en de informatie en ondersteuning van mantelzorgers. Vooreen gedeelte zal professionele inzet nodig blijven. Dit betreft voornamelijk de bekendheid met het aanbod van zorgvoorzieningen; voor een niet-professional is het lastig dit aanbod te begrijpen, en/of er (netwerk)deel van te vormen.

6 Werken aan Bruggen in IJsselstein Eindrapportage, juni 2012 Aandachtspunten & Verder te ontwikkelen Doelgroep o De praktijk wijst uit dat hulpvragen soms gecompliceerd zijn, en op zeer diverse gebieden. De hulpvrager komt niet altijd met een duidelijke vraag, maar geeft een signaal. Het is belangrijk dit signaal goed te ontvangen en te interpreteren. Aangezien een groot deel van de doelgroep bestaat uit ouderen met een Marokkaanse achtergrond, is het (voorlopig nog) van belang dat de zorgconsulent zelf een Marokkaanse achtergrond heeft, dan wel deze zeer goed begrijpt en de taal van de doelgroep spreekt. o Een deel van de doelgroep komt terug bij de zorgconsulent, omdat detaal en de kennis en het begrip er van een obstakel is. Er dient zoveel mogelijk ingezet teworden op voldoende Nederlandse taalbeheersing. o Een groot deel van de doelgroep is nog onvoldoende bekend met mogelijkheden, voorzieningen, wet en regelgeving en weet organisaties nog onvoldoende te bereiken. Deze bekendheid kan ook vergroot worden door te zorgen voor meer bekendheid hierover bij de directe omgeving van de doelgroep (mantelzorgers, kinderen). Het is belangrijk kinderen te betrekken, zodat zij deweg weten te vinden voor of samen met hun ouders. Voorzieningen o Meer inzetten op (effectieve) doorverwijzingen, naar adequate (zorg) voorzieningen. o Meer samenwerking met 1elijnszorg, zoals huisartsen, WMO consulenten, Onderwijs, Centrum voor Jeugd en Gezin,etc. o Versterken ketensamenwerking(en) tussen (zorg) instellingen. Algemeen o Blijven investeren in contacten en relaties, met doelgroepen en instellingen. o Blijven investeren in het informeren, activeren en stimuleren van de doelgroep om gebruik te maken van (cq deel te nemen aan) voorzieningen en activiteiten. o Blijven inzetten op daadwerkelijke aanpassing van het aanbod van (zorg)voorzieningen aan vraag doelgroep.

7 Werken aan Bruggen in IJsselstein Eindrapportage, juni 2012 Evaluatie Beheersaspect Geld Risico Uitvoering Het plan van aanpak betreft een programma van 2,5 jaar. Het totaal budget is , waarvan gemeentelijk en provinciaal geld. De uitvoering van het programma is later gestart dan in plan van aanpak voorgesteld; ipv 01 augustus 2009 is programma 01 december 2009 gestart. De subsidiëring aan Puise is navenant aangepast. Pulse heeft toestemming gehad om het geld in te zetten tot 1 april In het plan van aanpak is beschreven: zonder activerende maatregelen kan inzet contactfunctionaris zelfredzaamheid van mensen ook negatief beïnvloeden. Dit risico is niet relevant gebleken, daar de inzet van de allochtone zorgconsulent sterk gericht is op zelfredzaamheid. De provincie Utrecht benoemt in haar subsidietoekenning het risico van een 'eenmanspost' voor het welslagen van het programma, en stelt daarom als voorwaarde dewaarborg van een achtervang van de contactfunctionaris. Defunctie 'allochtoon zorgconsulent' vormt onderdeel van het team ouderenadvisering en isvolledig ingebed in de organisatie van Pulse. Risico van een extra 'laag' in zorg. Decontactfunctionaris levert zo min mogelijk zelf zorg, maar brengt vraag en aanbod bij elkaar, door te verwijzen naar zorginstellingen. Organisatie Tijd Informatie Risico van stopzetting inzet na afloop programma (maart 2012) door ontbreken structurele financieringsmogelijkheden. Degemeente heeft besloten een gemeentelijke subsidie toe te kennen, om de inzet ook na afloop van de programmaperiode te kunnen voortzetten. Deze subsidie betreft vooralsnog het jaar Aanvraag tot subsidiëring in 2013 ev. vormt onderdeel van de gemeentelijke P&C-cyclus. Contactfunctionaris voor programmaperiode in dienst van Puise. De uitvoering is tot medio 2011 conform het plan van aanpak verlopen. Door ziekte van de zorgconsulent is de inzet tijdelijk stilgevallen. Deze is gedeeltelijk vervangen. Pulse zoekt naar een structurele oplossing, inzet is in uitvoering geborgd in team ouderenadvisering van Pulse. Werkplek functionaris op twee locaties van Pulse; de Oase, en het (voor de doelgroep toegankelijke) Multifunctioneel centrum de Sterrenwacht in IJsselveld-Oost. Daarnaast spreekuren op laagdrempelige locaties in de wijk; Buurtcentrum Studio 10, Wijk Informatie Centrum, Moskee. Contactfunctionaris is deelnemer aan relevante (wijk)netwerken. Gedurende projectperiode: halfjaarlijkse voortgangsbespreking in stuurgroep, bestaande uit vertegenwoordigers Pulse, zorginstellingen, gemeente, provincie en doelgroep (initiatiefnemers voorstel) In plan van aanpak is een programmaperiode van 2,5 jaar voorgesteld, van augustus 2009 tot eind De uitvoering van het programma is later gestart, per 01 december 2009, tot maart De subsidiëring aan Pulse is navenant aangepast. In plan van aanpak werden twee evaluatiemoment voorgesteld; na 1 jaar (tussentijdse evaluatie, evt. bijstelling): Gerealiseerd, na 2 jaar (tussentijdse evaluatie &advies mbt voortzetting na afloop pilot: Gerealiseerd. De informatievoorziening is breder georganiseerd dan in het plan voorzien: Er is sterk ingezet op de bekendmaking van de inzet en het functioneren van de allochtone zorgconsulent. Haar inzet lijkt goed bekend, zowel bij de doelgroep, als bij de voorzieningen. Er is speciaal voorlichtingsmateriaal (folders, flyers) mbt haar inzet. Regelmatige informatie in lokale nieuwsbladen, wijkbrieven etc. Continue voorlichting &Communicatie naar/met doelgroep & partners.

8 Werken aan Bruggen in IJsselstain Eindrapportage, juni 2012 Rapportage Pulse naar gemeente: Tussentijdse rapportage ( eind 2010): Gerealiseerd als voorzien. Eindrapportage (financieel &inhoudelijk) over periode december 2009 tot 31 maart 2012-, met beschrijving behaalde resultaten (kwalitatief en kwantitatief) en voorstellen voor de toekomst; uiterlijk 01 juni 2012: Gerealiseerd. Kwaliteit Rapportage gemeente: Tussentijdse rapportage provincie & raad; najaar 2010: Gerealiseerd. Tussentijds/eindrapportage raad; najaar 2011: Gerealiseerd. Eindrapportage & verzoek tot vaststelling subsidie provincie; uiterlijk 31 juni 2012: Gerealiseerd. ' Eindrapportage naar raad; juli 2012 Uitvoering volgens doelstelling programma "Werken aan Bruggen in IJsselstein". De bereikte resultaten worden positief gewaardeerd. De contactfunctionaris heeft zich de afgelopen anderhalfjaar duidelijk bekend gemaakt, bij doelgroep en voorzieningen, haar inzet heeft hetwelzijn van een groot aantal allochtone ouderen wezenlijk vergroot. Nog verder te ontwikkelen: zie: Aandachtspunten. Financiële rapportage Budget Gemeentelijke bijdrage Bijdrage Provincie Totaal /12/09-31/12/09 22, , /01/ /12/ ,500 31,220 53, /01/ /12/ ,500 31,220 53, /01/ /03/2012 Totaal Budget Pilot 67,500 62, ,407 Subsidie aan Pulse 4,347 52,163 52,183 21, ,407