Sociaal Innovatie Centrum. Brabantse proeftuin dementie inventarisatie

Transcriptie

1 Sociaal Innovatie Centrum Brabantse proeftuin dementie inventarisatie Anne Daams, Laura Guichelaar, Luuk van Rooij & Jaap van der Heide

2 Inhoud Gemeente Heusden... 2 Gemeente Waalwijk... 4 Gemeente Goirle... 6 Gemeente Hilvarenbeek... 7 Gemeente Tilburg... 8 Gemeente Loon op Zand Gemeente Oisterwijk Gemeente Gilze en Rijen Gemeente Dongen Voorbeeldberekeningen

3 Gemeente Heusden Aantal burgers in de gemeente (CBS, 2013) (Wijkatlas, 2017) Aantal mensen met dementie 660 (AHN, 2015) Aantal 55+ers (CBS, 2013) (Wijkatlas, 2017) Aantal 64+ers 8747 (AHN, 2017) Aantal 55+ers met dementie x Aantal 64+ers met dementie 631 Percentage Nederlanders boven de 55 met dementie x Percentage Nederlanders boven de 64 met dementie 7,2% Aantal Nederlanders niet-westerse migrante afkomst 2596 (CBS, 2013) Aantal Nederlanders met Turkse afkomst 1127 (CBS, 2013) Aantal Nederlanders met Marokkaanse afkomst 346 (CBS, 2013) Aantal Nederlanders met Surinaamse afkomst 139 (CBS, 2013) Aantal Nederlandse met Afghaanse afkomst 138 (CBS, 2013) Aantal Nederlanders met een Antilliaanse afkomst 113 (CBS, 2013) Overig 734 (CBS, 2013) Aantal Nederlanders met een niet-westerse migrante afkomst boven de Aantal Nederlanders met Turkse afkomst boven de Aantal Nederlanders met Marokkaanse afkomst boven de Aantal Nederlanders met Surinaamse afkomst boven de Aantal Nederlanders met Afghaanse afkomst boven de Aantal Nederlanders met Antilliaanse afkomst boven de Overig boven de Aantal Nederlanders met een niet-westerse migrante afkomst boven de Aantal Nederlanders met Turkse afkomst boven de Aantal Nederlanders met Marokkaanse afkomst boven de Aantal Nederlanders met Surinaamse afkomst boven de Aantal Nederlanders met Afghaanse afkomst boven de

4 Aantal Nederlanders met Antilliaanse afkomst boven de Overig boven de Het aantal burgers met een niet-westerse migrante afkomst met dementie 71 & 125 Aantal burgers met niet-westerse migrante afkomst boven de 55 met dementie x Aantal burgers met een niet-westerse migrante afkomst boven de 64 met dementie 68 & 118 Verslag gesprek Chantal Martens gemeente Heusden In gemeente Heusden draait momenteel de pilot voor de dementietuin. Hier zijn ze dus al bewuster bezig met het begrip dementie onder mensen met een niet-westerse migrante afkomst. Ondanks dat ze proberen het onder aandacht te brengen bij de allochtone gemeenschappen zijn ze tot nu toe nog alleen bezig met de Turkse gemeenschap. Hiervoor hebben ze een alternatief voor het Alzheimer Café bedacht. Vier keer per jaar wordt er een theehuis geopend waar hetzelfde principe als in het Alzheimer Café gehandhaafd wordt. Hier krijgt de Turkse gemeenschap voorlichtingen en trainingen over dementie en hoe het de herkennen en er mee om te gaan. Er wordt samengewerkt met de lokale moskee om de doelgroep zo goed mogelijk te bereiken. Momenteel wordt dit georganiseerd door de gemeente maar het plan is dat de Turkse gemeenschap dit zelf kan gaan doen d.m.v. vrijwilligers. Hier komen ze echter tegen een blokkade aan, want in deze gemeenschap blijkt het begrip vrijwilligerswerk vrijwel onbekend te zijn. Mensen willen wel helpen maar verwachten hier een vergoeding voor. Buiten het theehuis hebben ze ook verschillende projecten voor dementie algemeen opgezet: - Momenteel zijn ze vooral bezig met de kerngroepen in beeld te krijgen. Waar willen ze zich op focussen en hoe ze dit gaan aanpakken - Ook worden er partners en grote bedrijven binnen de lokale gemeente bekendgemaakt met het begrip dementie. Hoe moeten ze hier mee omgaan en wat dit ziektebeeld betekend. - Vorig jaar is er een onderwijsproject geweest waar groep 7 en 8 les kregen in dementie. Ze kregen les over de ziekte en maakten kennis met ouderen met dementie. - Er wordt actief meegedaan met wereld Alzheimer dag, er worden verschillende activiteiten rondom dit onderwerp opgezet. - Er zijn 3 projecten met een laagdrempelige dagbesteding. Dit wordt ook de dag invulling genoemd, hier willen ze mensen in de eerste fase van dementie bereiken en steun bieden. Hiervoor is geen diagnose nodig, mensen kunnen zich opgeven tegen een kleine bijdrage om het financieel te kunnen laten lopen. - Ook is er een project waar voornamelijk senioren bewegingsles krijgen, de instructeurs krijgen voorlichtingen over dit ziektebeeld en helpen het vroegtijdig te herkennen. 3

5 Gemeente Waalwijk Aantal burgers in de gemeente (CBS, 2013) (CBS, 2017) Aantal mensen met dementie 760 (AHN, 2015) Aantal 55+ers (CBS, 2013) Aantal 64+ers 8560 (CBS, 2013) Aantal 55+ers met dementie x Aantal 64+ers met dementie 727 Percentage Nederlanders boven de 55 met dementie x Percentage Nederlanders boven de 64 met dementie 8,5% Aantal Nederlanders niet-westerse migrante afkomst 3715 (CBS, 2017) Aantal Nederlanders met Turkse afkomst 1646 (CBS, 2017) Aantal Nederlanders met Marokkaanse afkomst 235 (CBS, 2017) Aantal Nederlanders met Surinaamse afkomst 189 (CBS, 2017) Aantal Nederlanders met een Antilliaanse afkomst 68 (CBS, 2017) Overig 443 (CBS, 2017) Aantal Nederlanders met een niet-westerse migrante afkomst boven de Aantal Nederlanders met Turkse afkomst boven de Aantal Nederlanders met Marokkaanse afkomst boven de Aantal Nederlanders met Surinaamse afkomst boven de Aantal Nederlanders met Antilliaanse afkomst boven de Overig boven de Aantal Nederlanders met een niet-westerse migrante afkomst boven de Aantal Nederlanders met Turkse afkomst boven de Aantal Nederlanders met Marokkaanse afkomst boven de Aantal Nederlanders met Surinaamse afkomst boven de Aantal Nederlanders met Antilliaanse afkomst boven de Overig boven de Het aantal burgers met een niet-westerse migrante afkomst met dementie 82/193 Aantal burgers met niet-westerse migrante afkomst boven de 55 met dementie x 4

6 Aantal burgers met een niet-westerse migrante afkomst boven de 64 met dementie 78/183 Bronnen: cbs statline, documentje factsheet alzheimer nederland Beleid Waalwijk dementietuin In Waalwijk wordt nog vrij weinig gedaan voor mensen met dementie met een migrante achtergrond. Er zijn 2 dementieconsulenten voor begeleiding. Één keer is er een voorlichting over dementie gegeven aan vrouwen met een allochtone achtergrond. Voor dementie algemeen is er een keer in de maand het alzheimercafé. Ook kunnen mensen daar terecht om doorv erwezen te worden naar dagbestedingen en naar de dementieconsulente 5

7 Gemeente Goirle Cijfers: Goirle kon de volgende gegevens leveren: * Goirle heeft in totaal inwoners * hiervan zijn er * en 5387 zijn 65+ Daarnaast zijn dit de cijfers die we zelf hebben kunnen aanleveren via de factsheets: * Totaal aantal mensen met dementie: 352 * 40 t/m 64-jarige met dementie: 38 * 65-plussers met dementie: 314 Daarbij moet gemeld worden dat deze cijfers afkomstig zijn uit Via het CBS zijn we achter het volgende gekomen: * Niet westerse allochtoon: 851 (Jaar:2013) Met deze cijfers valt het volgende te berekenen. *Niet westerse allochtonen boven de 55: 327 *Niet westerse allochtonen boven de 65: 197 *Niet westerse allochtonen gediagnostiseerd dementie boven de 65: 21 *Totaal niet westerse allochtonen met dementie boven de 65: 66 Wel rekening houden met het feit dat dit schattingen zijn aan de hand van berekeningen. Nog specifieker per land van herkomst boven de 65 aantal inwoners: *Totaal Afrikaanse nationaliteiten: 3 *Marokkaans: 3 *Turks: 4 *Pools: 1 Beleid: In de gemeente Goirle is er geen specifiek beleid aanwezig aangaande allochtonen met een niet westerse achtergrond en dementie. Er zijn twee dementieconsulenten aanwezig in de gemeente die het proces coördineren wat dementie met zich mee brengt. Denk hierbij aan het gedwongen verhuizen, gebrek aan mantelzorg etc. Zij zijn in dienst van zorginstelling De Wever en begeleiden ongeveer 70 mensen per jaar. Een periode waarin iemand wordt begeleid duurt ongeveer 26 maanden. Naast de dementieconsulenten zijn er veel activiteiten die georganiseerd worden vanuit Contour De Twern. Deze zijn afgestemd op de doelgroep dementie en mantelzorgers. Voorbeelden hiervan zijn alzheimeravonden, wandeltochten of muziek middagen. 6

8 Gemeente Hilvarenbeek Cijfers: De gemeente Hilvarenbeek heeft geen gegevens doorgestuurd, daarnaast konden ze geen gesprek met ons regelen over het specifieke beleid wat er gevoerd wordt. Dit is wat er gestuurd werd: Beste, Helaas ben ik niet in de gelegenheid om aan je verzoek tot een (telefonische) afspraak te voldoen. Zoals aangegeven heeft de gemeente Hilvarenbeek geen specifiek beleid gericht op dementie of allochtonen met dementie in het bijzonder. Ook beschikken wij niet over informatie over de gevraagde aantallen. Hopelijk kun je deze informatie op een andere manier achterhalen. Ik hoop je zo voldoende te hebben geïnformeerd. Vriendelijke groet Dit de cijfers die we zelf hebben kunnen aanleveren via de factsheets: * Totaal aantal mensen met dementie: 228 * 40 t/m 64-jarige met dementie: 23 * 65-plussers met dementie: 205 Daarbij moet gemeld worden dat deze cijfers afkomstig zijn uit Via het CBS zijn we achter het volgende gekomen: * Aantal inwoners Hilvarenbeek: * Aantal inwoners boven de 45: * Aantal inwoners boven de 65: * Niet westerse allochtoon: 221 (Jaar:2013) Met deze cijfers valt het volgende te berekenen. *Niet westerse allochtonen boven de 45: 111 *Niet westerse allochtonen boven de 65: 66 *Niet westerse allochtonen gediagnostiseerd dementie boven de 65: 22 *Totaal niet westerse allochtonen met dementie boven de 65: 19 Wel rekening houden met het feit dat dit schattingen zijn aan de hand van berekeningen. Specifieker per land van herkomst boven de 65 aantal inwoners zijn geen cijfers te vinden voor Hilvarenbeek. Beleid: Over het specifieke beleid is voor ons helaas geen toegang mogelijk. Wat er wel te vinden is, is dat er veel activiteiten rondom dementie spelen. Zo zijn er veel informatieavonden en is er een Dementheek opgezet. Hierin kan men informatie vinden aangaande het ziektebeeld. Aangezien in 2030 verwacht wordt dat bijna 400 mensen dementie hebben in deze gemeente, is de aandacht er zeker. 7

9 Gemeente Tilburg 1. Aantal mensen boven de 64 met dementie Totaal aantal mensen met dementie in 2015: Totaal aantal mensen met dementie boven de 64 in 2015: Aantal inwoners met een niet-westerse migrante afkomst boven de 55 Categorie jaar: 1356 Categorie jaar: 855 Totaal: = Aantal inwoners met een niet-westerse migrante afkomst boven de 64 Categorie jaar: 599 Categorie jaar: 464 Categorie jaar: 304 Categorie jaar: 105 Categorie jaar: 43 Categorie jaar: 15 Categorie jaar: 2 Totaal: = Aantal inwoners met een niet-westerse afkomst met dementie 2 manieren 1. Volgens Alzheimer Nederland is 10,77% van de Nederlanders met een niet westerse migrant afkomst gediagnosticeerd met dementie. Let hierbij erop dat het gaat om mensen die al een diagnose hebben gehad. Er moet ook rekening worden gehouden met het feit dat velen nog geen diagnose hebben. Totaal aantal inwoners met dementie gemeente Tilburg: ,77% van = 299 inwoners 2. In het artikel van proeftuin dementie staat dat Nederlanders met een niet-westerse migrant afkomst 3,15 keer meer dementie hebben. Hierbij gaat het om zowel mensen met een diagnose als zonder diagnose. Percentage inwoners boven de 64 met dementie en een westerse afkomst = Totaal dementie 64+ delen door aantal 64+ totaal x 100 = Totaal aantal inwoners 64+ = (autochtoon) (westerse migrant) = Totaal aantal 64+ers met dementie = delen door X 100 = 7,6 7,6 X 3,15 = 23,8 % aantal niet westerse migranten 64+ = ,8 % van 1532 = 364 inwoners 8

10 Kwalitatief: beleid rondom dementie Afgelopen 18 april 2017 heeft er een gesprek plaatsgevonden omtrent een eventueel beleid van de gemeente Tilburg omtrent mensen met dementie met een niet westerse achtergrond. Uit dit gesprek is gebleken dat de gemeente nog geen enkel beleid heeft voor deze doelgroep met de desbetreffende problematiek. Dit omdat ze aangeven dat alle inwoners gewoon Tilburgers zijn en het hierdoor voor allen toegankelijk moet zijn. Daarnaast zijn ze voorstander van het persoonsgebonden budget. Wel is er al enig beleid voor ouderen en mensen met dementie, dit is gericht om deze mensen zo lang mogelijk thuis te laten wonen. Zo is er in wijk west een zogenaamde pilot ontwikkeld, hier wonen namelijk de meeste ouderen. Een voorbeeld van een interventie is onder andere het maken van wandelingen en mozaïekbollen (bollen die ze samen in elkaar kunnen zetten). Verder zijn ze bezig met contact te leggen met dementie consulenten. Dit om meer duidelijkheid te krijgen in een eventuele behoefte vanuit hen aan een interventie omtrent dementie (bij niet westerse migranten). Ten slotte gaf een van de medewerkers van de gemeente aan dat er 10 jaar geleden ook een soort interventie heeft plaatsgevonden. Toentertijd voor de Turkse gemeenschap. Hieruit bleek dat vooral mannen hierop afkwamen en dat er juist geen behoefte is aan een Turkse spreker maar juist van een andere cultuur. Dit omdat het volgens hen een controlerende gemeenschap is. 9

11 Gemeente Loon op Zand 1. Aantal mensen boven de 64 met dementie Totaal aantal mensen met dementie in 2015: 377 Totaal aantal mensen met dementie boven de 64 in 2015: Aantal inwoners met een niet-westerse migrante afkomst boven de 55 = Aantal inwoners met een niet-westerse migrante afkomst boven de 64 = Aantal inwoners met een niet-westerse afkomst met dementie 2 Manieren 1. Volgens Alzheimer Nederland is 10,77% van de Nederlanders met een niet westerse migrant afkomst gediagnosticeerd met dementie. Let hierbij erop dat het gaat om mensen die al een diagnose hebben gehad. Er moet ook rekening worden gehouden met het feit dat velen nog geen diagnose hebben. Totaal aantal mensen met dementie in de gemeente Loon op Zand: ,77 % van 337 = 36 inwoners 3. In het artikel van proeftuin dementie staat dat Nederlanders met een niet-westerse migrant afkomst 3,15 keer meer dementie hebben. Hierbij gaat het om zowel mensen met een diagnose als zonder diagnose. Percentage inwoners boven de 64 met dementie en een westerse afkomst = Totaal dementie 64+ delen door aantal 64+ totaal x 100 = 341 delen door 4932 X100 = 6,9 6,9 X 3,15 = 21,8% Aantal niet westerse migranten 64+: ,8% van inwoners = 248 inwoners 10

12 Gemeente Oisterwijk 1. Aantal mensen boven de 64 met dementie Totaal aantal mensen met dementie in 2015: 487 Totaal aantal mensen met dementie boven de 64 jaar in 2015: Aantal inwoners met een niet westerse afkomst boven de 55 jaar Gemeente Oisterwijk heeft geen gegevens van de 55+ers met een niet westerse achtergrond 3. Aantal inwoners met een niet westerse afkomst boven de 64 jaar = Aantal inwoners met een niet westerse afkomst met dementie 2 manieren 1. Volgens Alzheimer Nederland is 10,77% van de Nederlanders met een niet westerse migrant afkomst gediagnosticeerd met dementie. Let hierbij erop dat het gaat om mensen die al een diagnose hebben gehad. Er moet ook rekening worden gehouden met het feit dat velen nog geen diagnose hebben. Totaal aantal mensen met dementie in de gemeente Oisterwijk: ,77% van 487 = 52 inwoners 2. In het artikel van proeftuin dementie staat dat Nederlanders met een nietwesterse migrant afkomst 3,15 keer meer dementie hebben. Hierbij gaat het om zowel mensen met een diagnose als zonder diagnose. Percentage inwoners boven de 64 met dementie en een westerse afkomst = Totaal dementie 64+ delen door aantal 64+ totaal x 100 = 448 delen door 6198 X 100 = 7,2% 7,2 X 3,15 = 22,8 % Aantal niet westerse migranten 64+ = 65 22,8% van 65 = 14 inwoners 11

13 Gemeente Gilze en Rijen Totaal aantal mensen met dementie is 660 (2015, CBS) 95,6% van 325 = 311 mensen Voorbeeld (Gilze en Rijen) Totaal aantal inwoners = Totaal aantal inwoners boven de 55 = Percentage 55+ = 33,8% Totaal aantal inwoners met een niet-westerse migrante afkomst = ,8% van 606 = 205 mensen Voorbeeld (Gilze en Rijen) Totaal aantal inwoners = Totaal aantal inwoners boven de 64 jaar oud = 5558 Percentage 64+ = 21.2 % Totaal aantal inwoners met een niet-westerse migrante afkomst = % van 606 = 129 mensen 1. Aantal inwoners met een niet-westerse migrante afkomst met dementie Voorbeeld (Gilze en Rijen) Totaal aantal mensen met dementie: ,77% van 365 = 39 mensen Voorbeeld (Gilze en Rijen) Vergrotingsfactor = 3,15 Percentage inwoners boven de 64 jaar oud met dementie en niet-migrante afkomst = 9.3% Voor mensen met niet-westerse migrante afkomst is dit dan: 9.3 x 3,15 = 29,3% Aantal mensen met niet-westerse migrante afkomst boven de 64 jaar oud = % van 42 = 12 mensen 12

14 Gemeente Dongen Totaal aantal mensen met dementie is 396 (2015, CBS) 95,6% van 396 = 379 mensen Voorbeeld (Dongen) Totaal aantal inwoners = Totaal aantal inwoners boven de 55 = 3597 Percentage 55+ = 7.1% Totaal aantal inwoners met een niet-westerse migrante afkomst = % van 3087 = 219 mensen Voorbeeld (Gilze en Rijen) Totaal aantal inwoners = Totaal aantal inwoners boven de 64 jaar oud = 5034 Percentage 64+ = 19.7 % Totaal aantal inwoners met een niet-westerse migrante afkomst = % van 3087 = 608 mensen 2. Aantal inwoners met een niet-westerse migrante afkomst met dementie Voorbeeld (Gilze en Rijen) Totaal aantal mensen met dementie: ,77% van 395 = 43 mensen Voorbeeld (Gilze en Rijen) Vergrotingsfactor = 3,15 Percentage inwoners boven de 64 jaar oud met dementie en niet-migrante afkomst = 9.3% Voor mensen met niet-westerse migrante afkomst is dit dan: 9.3 x 3,15 = 29,3% Aantal mensen met niet-westerse migrante afkomst boven de 64 jaar oud = % van 65 = 19 mensen 13

15 Voorbeeldberekeningen 3. Aantal mensen boven de 64 met dementie Bron: nederland.nl/sites/default/files/users/user649/2016%20factsheet_dementie_algemeen_- _publieksversie.pdf Alzheimer Nederland stelt dat 95,6% van het totaal aantal mensen met dementie 65+ is. Het aantal mensen boven de 64 met dementie is voor de gemeenten berekend volgens dit percentage. Voorbeeld (Heusden) Totaal aantal mensen met dementie is 660 (2015, CBS) 95,6% van 660 = 631 mensen 4. Aantal Nederlanders met een niet-westerse migrante afkomst boven de 55 Het percentage van het aantal inwoners van de gemeente boven de 55 is berekend via het totaal aantal inwoners van de gemeente. Dit percentage is gebruikt om het aantal Nederlanders met een niet-westerse migrante afkomst boven de 55 te berekenen. Voorbeeld (Heusden) Totaal aantal inwoners = Totaal aantal inwoners boven de 55 = Percentage 55+ = 33,6% Totaal aantal inwoners met een niet-westerse migrante afkomst = ,6% van 2596 = 872 mensen 5. Aantal Nederlanders met een niet-westerse migrante afkomst boven de 64 Het percentage van het aantal inwoners van de gemeente boven de 64 is berekend via het totaal aantal inwoners van de gemeente. Dit percentage is gebruikt om het aantal Nederlanders met een niet-westerse migrante afkomst boven de 64 te berekenen. Voorbeeld (Heusden) Totaal aantal inwoners = Totaal aantal inwoners boven de 64 = 8747 Percentage 64+ = 20,1 % Totaal aantal inwoners met een niet-westerse migrante afkomst = ,1% van 2596 = 522 mensen 6. Aantal inwoners met een niet-westerse migrante afkomst met dementie 2 manieren 1. Bron: Volgens Alzheimer Nederland is 10,77% van het totaal aantal mensen met dementie iemand met een niet-westerse migrante afkomst. Let op: dit is het aantal mensen dat gediagnosticeerd is, dus niet het totale aantal i.v.m. het taboe bij deze doelgroep. Dit aantal is berekend door 10,77% van het totaal aantal mensen met dementie in de gemeente te nemen. Voorbeeld (Heusden) Totaal aantal mensen met dementie: ,77% van 631 = 68 mensen 2. Bron: artikel dementietuin Volgens XX zijn er 3,15 meer mensen met een niet-westerse migrante afkomst met dementie dan Nederlanders met een niet-migrante afkomst. Let op: dit is het totale 14

16 aantal mensen met dementie, dus niet alleen degene die gediagnosticeerd zijn. De vergrotingsfactor is 3,15. Via deze vergrotingsfactor is het aantal mensen met dementie met een niet-westerse migrante afkomst berekend. Voorbeeld (Heusden) Vergrotingsfactor = 3,15 Percentage inwoners boven de 64 met dementie en niet-migrante afkomst = 7,2% Voor mensen met niet-westerse migrante afkomst is dit dan: 7,2 x 3,15 = 22,7% Aantal mensen met niet-westerse migrante afkomst boven de 64 = ,7% van 522 = 118 mensen 15