Ter afdoening van deze motie bericht het college u het volgende.

Transcriptie

1 Typ teksttyp teksttyp tekst 114 Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Aan: de Gemeenteraad Datum 1 februari 2017 RIS Contactpersoon - Dienst Stadsbeheer Afdeling Opdrachtgeving Doorkiesnummer adres - Onderwerp Afdoening motie asfalteren fietspaden (RV RIS289212) Tijdens de raadsvergadering van 26 november 2015 hebben de raadsleden mevrouw Zandstra en de heren Van Vulpen, Guernaoui, Grinwis, Kapteijns, Rogier, Snellink, Okcuoglu en Çetinkaya bij de bespreking van het Meerjarenprogramma Fiets de motie Asfalteren fietspaden ingediend. De motie is door de gemeenteraad aangenomen. De motie luidt: Overwegende dat: - het belangrijk is om fietsen in de stad te stimuleren; - dat fietsen op asfalt veel aantrekkelijker is dan op een andere ondergrond; - er de afgelopen periode al veel kilometer fietspad is geasfalteerd; - er de komende jaren 10 kilometer tegelfietspad in asfalt fietspad wordt omgezet; - er een brede wens in de stad is ook de resterende doorgaande fietspaden in asfalt om te zetten; - het goed is met de raad, de Fietsersbond en andere belanghebbenden een gedeeld beeld te hebben bij de opgave die er nog ligt. Verzoekt het college: - een overzicht en kaart te maken van alle fietspaden die nog voor asfaltering in aanmerking komen. Daarbij aan te geven welke fietspaden naar verwachting de komende vier jaar worden geasfalteerd. Een raming te maken van de kosten die gemaakt moeten worden om ook de resterende fietspaden te asfalteren. Ter afdoening van deze motie bericht het college u het volgende. Achtergrond Kwaliteit van fietsvoorzieningen, zoals fietspaden, is belangrijk om het fietsen aantrekkelijk te maken en te houden en het fietsgebruik te laten groeien. Een vlak wegdek is hierbij van belang, maar ook veilige kruisingen, liefst met voorrang voor de fiets. Gemeente Den Haag Postbus T Spui DJ Den Haag Den Haag

2 Daarom streeft de gemeente Den Haag naar integrale verbetering van bestaande fietspaden, waarbij naast asfaltverhardingen van de fietspaden ook inritconstructies worden toegepast op kruisingen met wegen van een lagere orde. Het omzetten van tegelfietspaden in rode asfaltfietspaden is doorgaans een relatief eenvoudige maatregel om het comfort van fietsers te verhogen. Beleid In 2008 heeft de gemeenteraad bij de behandeling van de begroting een motie aangenomen over het asfalteren van fietspaden (RIS ). Met deze motie heeft de raad uitgesproken dat fietspaden, nieuw of toe aan groot onderhoud, altijd geasfalteerd worden en dat het college de raad informeert over de gevallen waarin het college hiervan wenst af te wijken. In de daarop volgende Meerjarenprogramma s Fiets is steeds het asfalteren van fietspaden (als onderdeel van de nagestreefde kwaliteitsverbetering van het fietsnetwerk) als doelstelling opgenomen en zijn jaarlijkse besluiten genomen tot het (versneld) asfalteren van fietspaden. De asfaltering van fietspaden is voornamelijk uitgevoerd in het kader van het programma Fiets en het programma Wegonderhoud. Het betreft in principe trajecten die deel uitmaken van sterfietsroutes, regioroutes (of doorgaande recreatieve routes) of van het Haagse Hoofdnetwerk. Inmiddels is hierdoor sinds 2006 (het jaar waarin een drietal pilotprojecten is uitgevoerd in het kader van de kwaliteitsverbetering van het fietsnetwerk) ruim 130 km aan fietspaden geasfalteerd. Eind 2016 zal dit naar verwachting 136 kilometer zijn. Zie onderstaande tabel. In het actuele MJP Fiets is het doel opgenomen om door te gaan met omzetting van tegelfietspaden in asfalt fietspaden. Hierin is de doelstelling opgenomen om 10 km te asfalteren. Vanaf het begin van deze collegeperiode tot eind 2016 is 16 kilometer tegelfietspad geasfalteerd, waarmee de doelstelling van de MJP Fiets reeds ruim is gerealiseerd. 2/6

3 Tabel: Omzetting van tegelfietspaden in asfaltfietspaden van 2006 tot en met 2016 In Den Haag ligt er ongeveer 370 kilometer fietspad (tegelpaden en asfaltpaden) en ongeveer 70 kilometer fietsstroken. Ongeveer de helft van de 370 kilometer fietspad bestond in 2006 nog uit elementenverharding of halfverharding. Jaar 2006 t/m t/m t/m 2016 Totaal Aantal gerealiseerde kilometers ca: 55,5 km 62 km 16 km 134 km 1 Jaar Aantal gerealiseerde kilometers ca: 13,5 km 17 km 18,5 km 13 km 12 km 4 km Vanaf 2006 tot en met 2010 is zo n 56 kilometer aan fietspaden omgezet van verharding met tegels naar asfaltverharding. In de afgelopen college periode, 2011 tot en met 2014, is daar nog eens zo n 62 kilometer bijgekomen. Gedurende de huidige collegeperiode is daar vanuit het omzettingsprogramma, eind 2016, nog 16 km aan toegevoegd 2. Fietspad (nog) in kenmerkende rode tegels. Een geasfalteerde fietspad wordt, net als een fietsstrook, gekenmerkt door een toplaag van rood asfalt. Stand van zaken met betrekking tot (eventueel nog te) asfalteren van fietspaden Aan het eind van 2016 is nog ca. 46 km aan fietspaden in Den Haag aanwezig met een elementenverharding (tegels, klinkers, straatstenen) of half verharding (met name in gebieden met groenvoorzieningen). 1 Bij een zeer beperkt aantal deeltrajecten kon vanwege (technische) belemmeringen niet geasfalteerd worden maar zijn in plaats daarvan strak op elkaar aansluitende betonplaten geplaats. Het betreft vooralsnog alleen de Noordweg, (<2 km) een deellocatie met daaronder (bijzondere) kabels en leidingen die noodzakelijkerwijs over de gehele lengte toegankelijk dienen te blijven. Op dergelijke locaties wordt ernaar gestreefd om de verharding om te zetten naar grote rode, strak op elkaar aansluitende, betonplaten die uitneembaar zijn. 2 Daarnaast vindt omzetting deels plaats binnen andere projecten. (In 2016 is ruim 2,5 km extra omgezet, m.n. Alberdink Thijmstraat en Rijswijkseweg) 3/6

4 Een deel hiervan, circa 7,5 km, komt niet in aanmerking voor asfalteren: Circa 4,5 km niet vanwege toepassing van speciale materialen in verband met de lokaal bijzondere omstandigheden. Dit betreft o.a. fietspaden in het DKG-gebied (mangaanklinker) en in het Beatrixkwartier (natuursteen). Handhaven van aaneengesloten speciale verharding is hier het uitgangspunt. 3 Circa 3 km niet omdat ze direct naast rijbanen in 30-km gebieden gelegen zijn. Hier zouden we nu geen fietspaden meer aanleggen, maar uitgaan van menging van fietsverkeer met autoverkeer. Daarnaast betreft het ook fietspaden waar al betonplaten aanwezig zijn (zoals Amonsvlakte). De overige ruim 38 kilometer komen in aanmerking voor asfalteren: Een deel (ca. 5,3 km) ligt binnen het werkgebied van vastgestelde plannen en projecten (met name Rotterdamse Baan, RandstadRail), waarbij de verbetering van de fietspaden onderdeel is van de uitvoering van deze plannen/projecten. (Aangeduid als asfalteren derden in bijgevoegde overzichtstekening). Een beperkt deel (ca. 2 km) bestaat uit een groot aantal stukken met een geringe lengte (< 30 m met een gemiddelde lengte < 10 m). Het betreft vaak doorsteken door midden- en zijbermen. Het eventueel verbeteren van de verharding van deze korte stukken kan het best gedaan worden in aansluiting op het (Groot) Onderhoud van rijbanen. De resterende ca. 31 km, komen in aanmerking om binnen een omzettingsprogramma te asfalteren. Nog binnen omzettingsprogramma( s) te asfalteren fietspaden na 2016 De 31 km aan fietspaden die (eventueel) nog in aanmerking komen om te asfalteren is te onderscheiden in: fietspaden die onderdeel uitmaken van het lokale- of regionale fietsroutenetwerk: 4,8 km op trajecten die onderdeel zijn van sterroutes (zoals benoemd in Meerjarenprogramma Fiets RIS ) 4,7 km op trajecten die onderdeel zijn van regioroutes (of doorgaande recreatieve routes) 12,8 km op trajecten die onderdeel zijn van het Hoofdroutenetwerk (incl. basisnetwerk in het centrum) en fietspaden die geen onderdeel zijn van het fietsroutewerk: 2,1 km op intensief gebruikte fietspaden, bijvoorbeeld vanwege ontsluiting van scholen 6,6 km op (naar verwachting) minder intensief gebruikte fietspaden en daarom eventueel met een lagere prioriteit tot asfalteren. De nog in elementen uitgevoerde fietspaden die voor asfaltering in aanmerking komen zijn weergegeven op bijgevoegde overzichtskaart. Gelet op het beleid en de motie uit 2008 is het de ambitie om al deze locaties, ook die met wat lagere prioriteit, de komende jaren te asfalteren. Het betreft een groot aantal deeltrajecten (ruim 140), waarvan de gemiddelde lengte laag is (< 220m). Bij meerdere locaties is de lengte zo gering dat ze op het kaartje niet zichtbaar zijn. 3 Hoewel dit ook van toepassing zou kunnen zijn op de fietspaden langs de Vaillantlaan, wordt mede in verband met het gewenste comfort en herkenbaarheid alsmede de mogelijkheid voor efficiënt onderhoud hier toch ingezet op asfalteren van deze fietspaden. 4/6

5 In verband met de benodigde voorbereiding en afstemming met (andere) werken zullen maximaal ca trajecten per jaar aangepakt kunnen worden. Naar verwachting zal dus nog zeker 5 jaar nodig zijn voor de kwaliteitsverbetering, als geen rekening wordt gehouden met beperkingen aan de budgetkant. Bij ca. 10 van de 31 km is de ligging en ouderdom van de riolering (< 1950) zodanig dat afstemming met de te verwachten rioolvervanging gewenst is. De productiesnelheid kan, naast het grote aantal trajecten, hierdoor beperkt worden. Kosten Uitgaande dat bij 8 km vanwege de rioolvervanging alleen de extra kosten gedragen hoeven te worden voor het terugbrengen van asfalt ter vervanging van de bestaande bestratingsmaterialen, dan is hiervoor een bijdrage van ca 1 miljoen euro nodig. Bij de resterende 23 km zullen (mede in verband met de afnemende lengte en toenemende complexiteit) de kosten circa 8,5 miljoen euro bedragen. De totale kosten voor de resterende 31 kilometer bedragen dus circa 9,5 miljoen euro. Binnen het reguliere budget (begroting gewone dienst) is op het programma Verkeer jaarlijks 0,9 miljoen ter beschikking voor het asfalteren van fietspaden. Bij ongewijzigd budget is dus nog een doorlooptijd van ca. 11 jaar te verwachten. Indien gestreefd wordt naar de versnelde doorlooptijd van ca. 5 jaar dan is in de periode ca. 5 miljoen euro aanvullend nodig, ofwel 1 miljoen per jaar. Om in 2017 en 2018 versnelling van het uitvoeringsprogramma mogelijk te maken en om tevens te onderzoeken of onderbesteding kan worden tegen gegaan, heeft het college besloten om middels een pilot overprogrammering extra werkzaamheden te plannen voor versnelling van asfaltering van fietspaden. Tegengaan onderbesteding door middel van overprogrammering In het rapport Onderbesteding gemeente Den Haag - oorzaken, gevolgen en aanbevelingen ter voorkoming van onderbesteding van 27 juni jl. (RIS294725) is als aanbeveling opgenomen om na te gaan of overprogrammering mogelijk is als instrument om onderbesteding tegen te gaan. Als randvoorwaarde daarbij is opgemerkt dat risico s verbonden aan de overprogrammering zorgvuldig afgewogen moeten worden, omdat het ontstaan van tekorten onwenselijk is. In de vergadering van 5 juli 2016 is het college akkoord gegaan met de aanbevelingen uit het rapport. Het meerjarig uitvoeringsprogramma asfaltering fietspaden leent zich goed voor een eerste oefening met het instrument overprogrammering. Dekking voor het hele programma is door de gemeenteraad vastgesteld met een planning van 11 jaar. Technisch is versnelling van het programma naar vijf jaar mogelijk. Een versnelde uitvoering van dit uitvoeringsprogramma leidt niet tot minder of méér uitvoering, alleen tot een andere fasering ten opzichte van de bestaande kaders; dit geldt zowel financieel als inhoudelijk. In feite ontstaat zo op jaarschijfniveau over-programmering; binnen het totaal verschuift een deel van de activiteiten inclusief budget tussen jaren. Het totale meerjarige kader blijft hetzelfde. Versnelling asfaltering fietspaden 2017 en 2018 Om in 2017 en 2018 versnelling van het uitvoeringsprogramma asfaltering fietspaden mogelijk te maken is als pilot overprogrammering voorgesteld om in 2017 en 2018 extra werkzaamheden te plannen voor bedragen van respectievelijk en Voor 2017 is het bedrag lager dan in 2018 omdat in 2017 al voorzien is in gedeeltelijke versnelling op basis van resterende middelen, uit omzettingsprogramma 2016, en omdat aanvullende deeltrajecten eerst voorbereid en afgestemd dienen te worden. 5/6

6 Voor de jaren 2017 en 2018 zal sprake zijn van overprogrammering op programma 13 Verkeer en Milieu. Het uitvoeringsprogramma asfaltering fietspaden dient hierbij als pilot om ervaring op te doen met overprogrammering als instrument om onderbesteding tegen te gaan. Zoals hierboven reeds is gememoreerd dient bij overprogrammering een zorgvuldige afweging van risico s plaats te vinden. Deze afweging heeft plaatsgevonden en geleid tot de conclusie dat de versnelling van het uitvoeringsprogramma geschikt is om als pilot te dienen: het risico is beperkt tot een bedrag van maximaal in 2017, en in 2018; gezien de onderbesteding op het programma Verkeer en Milieu in de afgelopen jaren kan dit risico zonder meer binnen dit programma worden opgevangen; er is sprake van versnelling van een bestaand beleidsvoornemen; niet van een nieuw beleidsvoornemen. Financiering versnelling De voorgestelde versnelling in 2017 en 2018 heeft dekking in het Meerjarenplan fiets, als onderdeel van het MIP. Alleen niet in die specifieke jaarschijven. Dat betekent er bij een uitvoering die volledig conform begroting loopt een dekkingsprobleem zou ontstaan. Door de versnelling ontstaan in 2018 en 2019 immers kapitaallasten (rente en afschrijving) waar in die jaren nog geen rekening mee gehouden is. Voorheen zouden we in dit soort gevallen een wijziging van het MIP voorstellen, zodat de begroting weer sluitend is. Dat doen we nu niet, dan zou er immers geen sprake meer zijn van overprogrammering. Het geld moet dus op een andere wijze gevonden worden. Hiervoor zijn drie mogelijkheden, alle binnen het programma 13 Verkeer en Milieu: 1. Dekking doordat binnen programma 13 sprake is van onderbesteding als gevolg van vertraging op andere projecten. Door deze onderbesteding lopen begroting en realisatie uit elkaar, de ruimte die hiermee ontstaat kan worden gebruikt voor de versnelde asfaltering; 2. Is er geen onderbesteding, dan kan de programmareserve worden ingezet als dekking. Deze reserve heeft op een begroot saldo van 1,77 mln. Omdat er niet extra maar versneld wordt geïnvesteerd, zal tegenover de extra kosten in 2018 en 2019 verderop in de toekomst sprake zijn van vrijval. Daarmee zal de programmareserve weer automatisch worden aangevuld; 3. Is er geen onderbesteding en te weinig ruimte in de programmareserve, dan kan het tekort als laatste mogelijkheid worden gedekt uit de reeds beschikbare budgetten voor dit programma in latere jaren. Het financieel effect van deze maatregel is beperkt, dekking is immers binnen het programma aanwezig langs drie sporen, die in de genoemde volgorde worden ingezet. Dit is een vorm van programmasturing binnen de financiële spelregels. In 2018 zijn de eerste effecten van deze pilot bekend. Het college zal dan de pilot evalueren en de raad hierover op de hoogte stellen. Het college stelt de raad voor de motie hiermee als afgedaan te beschouwen. Het college van burgemeester en wethouders, de secretaris, de burgemeester, mw. A.W.H. Bertram J.J. van Aartsen 6/6