Op 6 juni jongstleden heeft gedeputeerde Weber u op de hoogte gebracht van de ontwikkelingen in het Buijtenland van Rhoon.

Transcriptie

1 Gedeputeerde Staten Contact C.M. den Heijer T i.den.heijer@pzh.nl B. Jacobs T Postadres Provinciehuis Postbus LP Den Haag T Staatssecretaris van Economische Zaken Dhr. Ir. M. H.P. van Dam Postbus EK Den Haag Datum Zie verzenddatum linksonder Ons kenmerk DOS Uw kenmerk Bijlagen 2 Onderwerp Vervolg advies kwartiermakers Buijtenland van Rhoon. Geachte heer Van Dam, Op 6 juni jongstleden heeft gedeputeerde Weber u op de hoogte gebracht van de ontwikkelingen in het Buijtenland van Rhoon. Bezoekadres Zuid-Hollandplein AW Den Haag Tram 9 en de buslijnen 90, 385 en 386 stoppen dichtbij het provinciehuis. Vanaf station Den Haag CS is het tien minuten lopen. De parkeerruimte voor auto s is beperkt. Hij zond u toen het definitieve advies van de kwartiermakers voor de oprichting van een gebiedscoöperatie in het Buijtenland van Rhoon en het voorlopige standpunt van Gedeputeerde Staten, verwoord in een brief van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten. Het was een voorlopig standpunt, omdat op dat moment nog een onderzoek liep naar de mogelijkheden van uitsluiting van financiële risico s voor de agrarische ondernemers die te kennen hebben gegeven te willen toetreden tot de gebiedscoöperatie. Dit was van belang om een gebiedscoöperatie te kunnen oprichten conform het advies van de kwartiermakers met voldoende draagvlak. Na een positieve afronding van dit onderzoek leek er vooralsnog voldoende draagvlak bij deze agrarische ondernemers om met de provincie door te gaan langs de lijnen van het advies van de kwartiermakers. Wij hebben het advies van de kwartiermakers opnieuw behandeld op 5 juli jongstleden en besloten aan Provinciale Staten voor te stellen in te stemmen met het advies met inachtneming van een aantal randvoorwaarden, vervolgens aan u instemming te vragen voor het vervolg langs de lijnen van het advies en indien u instemt, samen met gebiedspartijen het advies verder uit te werken. Deze voorwaarden betreffen dat het bestemmingsplan: het realiseren van de PKB doelen borgt, mogelijkheden biedt voor ondernemers om te ondernemen, een titel biedt voor volledige schadeloosstelling aan die ondernemers die het plangebied willen verlaten,

2 zorgvuldig tot stand moet zijn gekomen en recht moet doen aan de positie en belangen van andere ondernemers in het gebied alsmede de rol van de gemeente als bevoegd gezag voor het bestemmingsplan, dit alles dient te leiden tot een bestemmingsplan dat juridisch houdbaar is en daarmee zekerheid geeft aan betrokkenen, en dat: er een level playing field is en er gelijke kansen zijn voor alle (agrarische) ondernemers in het gebied, de interventiemogelijkheden van de provincie duidelijk zijn en geborgd, de uitvoering past binnen wet- en regelgeving waaraan de provincie is gehouden (denk o.a. aan staatsteun). de hoogte van de tegemoetkoming in planschade middels een deugdelijk onderzoek in lijn moet zijn met de vast te stellen planschade conform de geldende procedures, richtlijnen en wetgeving (advies Nysingh). Provinciale Staten hebben op 14 september jongstleden ingestemd met dit voorstel, maar een drietal extra randvoorwaarden gesteld voor het vervolg, vervat in een motie en twee amendementen. Dit betreft: - de motie waarin Gedeputeerde Staten worden verzocht om de gemeente te verzoeken niet terug te bestemmen naar agrarische doeleinden en het huidige bestemmingsplan pas te herzien op het moment dat de beoogde PKB-doelen en bijhorende inrichtings- en beheermaatregelen duidelijk zijn en planologisch verankerd moeten worden; - het amendement waarin ingestemd wordt met het advies van de kwartiermakers met inachtneming van de randvoorwaarde dat in het voorgestelde vervolgproces de gebiedscoöperatie, samen met natuur- en recreatiepartijen, de doelstellingen voor hoogwaardige akkernatuur en bijbehorende inrichtingsmaatregelen passend binnen de doelstelling van de PKB-doelen verifieerbaar uitwerkt; - het amendement waarin ingestemd wordt met het advies van de kwartiermakers met inachtneming van de randvoorwaarde dat in het voorgestelde vervolgproces, de toetredingscriteria en de samenstelling van het bestuur zodanig te verruimen dat iedereen die een fysieke actieve bijdrage levert aan de realisatie van de doelen in het gebied, dit via de gebiedscoöperatie kan doen. Wij hebben aan Provinciale Staten kenbaar gemaakt deze randvoorwaarden in het vervolgproces als kader mee te nemen. De Tafel van Borging heeft in een aantal brieven aan de provincie en een brief aan u haar zorgen geuit over het advies van de kwartiermakers. Deze betreffen: - de onvoldoende borging van de toetsbaarheid van de te realiseren doelstellingen, - de eenzijdige governance van de gebiedscoöperatie, - de wens van de zittende agrariërs om terug te keren naar het vroegere bestemmingsplan, en - het onderbelicht blijven en onvoldoende borging van de recreatiedoelstelling. 2/8

3 Naast het feit dat deze punten door de kwartiermakers zijn aangeduid als punten die nadere uitwerking behoeven in de volgende fase, zoals aangegeven in hoofdstuk 6 van het kwartiermakersadvies, zijn wij van mening dat met het aannemen van de motie en twee amendementen van Provinciale Staten nu voldoende garanties zijn ingebouwd. Daarmee vertrouwen wij er op dat de zorgpunten van de Tafel van Borging nu voor haar zijn weggenomen. Naar aanleiding van deze brief, die in afschrift naar de Tafel van Borging zal gaan, zal de Tafel van Borging zich opnieuw buigen over het advies van de kwartiermakers, nu met de randvoorwaarden van Gedeputeerde en Provinciale Staten. Wij hopen dat de Tafel van Borging daarna u en ons spoedig informeert over haar bevindingen zodat wij met een positief advies verder kunnen. In de afgelopen periode is intensief en constructief samengewerkt met een aantal agrariërs uit het Buijtenland van Rhoon, verenigd in de Vereniging Agrarische Belangen IJsselmonde (VABIJ). De verschillen bleken echter te groot met als resultaat dat de VABIJ op 27 september jongstleden aan u te kennen heeft gegeven om verschillende redenen het vertrouwen in de provincie op te zeggen. Hieruit moet wij tot onze spijt - afleiden dat de VABIJ vooralsnog niet zal deelnemen aan de door de kwartiermakers voorgestelde en door Provinciale Staten geamendeerde vervolgstappen. Laten wij voorop stellen dat wij begrip hebben voor de situatie waarin de ondernemers in het Buijtenland van Rhoon zitten, maar naar ons oordeel hebben wij alles gedaan wat binnen ons bereik ligt en redelijk is om aan hun voorwaarden voor deelname aan de gebiedscoöperatie tegemoet te komen. De provincie heeft afgelopen maanden in gezamenlijkheid met de VABIJ de routes verkend om zekerheden te verkrijgen voor de ondernemers om een goede afweging te kunnen maken. Dat zal een keuze met zich meebrengen die iedere ondernemer op basis van zijn bedrijfsplan individueel zal moeten gaan maken. Wij hopen dat de gesprekken die in dat kader lopen de ondernemers voldoende vertrouwen en zekerheden geven om deze keuze te kunnen maken. Het traject kent een lange voorgeschiedenis, wat ons betreft is het nu zaak om voortgang te maken. Naar ons oordeel kunnen we verder met de uitwerking langs de lijnen van het advies van de kwartiermakers, met een ieder die dit advies en de daarbij gestelde randvoorwaarden wil en kan onderschrijven. Concreet betekent dit, dat de provincie zal initiëren dat het door de kwartiermakers voorgestelde vervolg kan starten, inhoudende: - het instellen van een gezamenlijke stuur- en werkgroep onder leiding van een beoogd onafhankelijk voorzitter van de gebiedscoöperatie, respectievelijk een onafhankelijke projectleider, waarbij in de samenstelling nu al rekening wordt gehouden met de door Provinciale Staten gevraagde verbreding, en onder die vlag - ook samen met natuur- en recreatiepartijen verifieerbaar uitwerken van de doelstellingen voor hoogwaardige akkernatuur en recreatie met bijbehorende inrichtings- en beheermaatregelen passend binnen de doelstelling van de PKB-doelen en een daarbij behorend monitoringssysteem, 3/8

4 - het optuigen van de gebiedscoöperatie, inclusief de schillen daaromheen en inclusief oprichtingsacte, statuten, onkostenvergoedingen en toetredingscriteria met inachtneming van de door Provinciale Staten gevraagde verbreding, - het maken van afspraken met de gemeente over de aanpak van het bestemmingsplan en met provincie en Rijk over eventuele aanpassing van provinciale enrijkskaders, - het doen van voorstellen aan de provincie voor ondersteuning van toetredende partijen, - het opstellen van een overeenkomst of overeenkomsten tussen de provincie en de gebiedscoöperatie en haar individuele leden. Vervolgens zullen we een voorstel maken voor de invulling van het toetsingskader conform onze afspraak in de UWO. Uw ambtsvoorganger mevrouw Dijksma heeft op 23 september 2014 in een brief aan de provincie ingestemd met het advies Veerman en de provincie gevraagd nadere voorstellen te doen, waarbij zij een tiental aandachtspunten heeft meegegeven. Het advies van de kwartiermakers met de randvoorwaarden van Gedeputeerde en Provinciale Staten is deze nadere invulling. In de bijlage is per aandachtspunt aangegeven hoe in het advies en bij besluitvorming in Gedeputeerde en Provinciale Staten is omgegaan met deze aandachtspunten. Wij zijn ons ervan bewust dat desondanks nog een aantal zaken uitgewerkt moeten worden. Toch zijn wij van mening dat er voldoende richting is gegeven en een goede basis is gelegd voor het vervolg. Wij zien het vervolgproces nu met vertrouwen tegemoet en vragen u te laten weten of u instemt met de verdere uitwerking langs de lijnen van de kwartiermakers. Desgewenst zijn wij gaarne bereid om op korte termijn hierover met u om tafel te gaan. Hierbij bieden wij u tevens de Vijftiende Voortgangsrapportage Buijtenland van Rhoon aan welke ingevolge de Uitwerkingsovereenkomst PMR / 750 hectare is gemaakt. De rapportage over het Buijtenland van Rhoon loopt tot augustus Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, plv.secretaris, voorzitter, drs. G.M. Smid-Marsman drs. J. Smit Bijlagen: - Aandachtspunten uit de brief van de Staatssecretaris van 23 september Vijftiende Voortgangsrapportage Buijtenland van Rhoon 4/8

5 Bijlage 1: de aandachtspunten uit de brief van 23 september Uitwerking binnen de kaders van de PKB en de UWO. Het advies van de kwartiermakers heeft deze twee kaders als uitgangspunt genomen. De op te richten gebiedscoöperatie Buijtenland van Rhoon heeft tot taak een gebiedsvisie met meerjarig uitvoeringsprogramma op te stellen voor dit gebied en daaraan uitvoering te geven, met het oog op het bereiken van doelstellingen voor hoogwaardige akkernatuur, cultuurhistorie en recreatie (binnen de kaders van zowel de PKB PMR en de daarin opgenomen dubbeldoelstelling economie en leefbaarheid ), een en ander binnen bedrijfseconomische kaders voor de betrokken ondernemingen. Het VNC rapport Levend Buijtenland van Rhoon is daarvoor de basis. Wij hebben er vertrouwen in dat dit een goede basis is voor de inrichting van het gebied. Het sluit ook aan bij het advies Veerman voor een organisch proces waardoor er ruimte is voor het gebied om zich geleidelijk te ontwikkelen richting het gewenste eindresultaat. Daarnaast is afgesproken dat wanneer uit de monitoring blijkt dat de door de gebiedscoöperatie voorgestelde inrichting niet voldoet aan de gestelde kaders uit de PKB en de UWO de ondernemers maatregelen nemen zodat de doelstellingen wel gehaald worden. Een goede monitoring is hiervoor belangrijk en deze zullen we in samenspraak met alle betrokken partijen in het vervolgproces opzetten. Ook vraagt het amendement van Provinciale Staten ons erop toe te zien dat in het vervolgproces de gebiedscoöperatie, samen met natuur- en recreatiepartijen, de doelstellingen voor hoogwaardige akkernatuur en recreatie en bijbehorende inrichtingsmaatregelen passend binnen de doelstelling van de PKB-doelen verifieerbaar uitwerkt. 2. Brede betrokkenheid, inbreng en verantwoordelijkheid van stakeholders, ook financieel De kwartiermakers hebben door middel van diverse interviews, gebiedsbijeenkomsten en verdiepende gesprekken met een groep van agrarische ondernemers de brede betrokkenheid gezocht. Daarnaast leggen de kwartiermakers in hun advies de nadruk op het ondernemerschap in het gebied en dus ook financiële betrokkenheid en verantwoordelijkheid. Het voorstel van de kwartiermakers is dat het lidmaatschap bij de oprichting van de coöperatie open staat voor allen die binnen het Buijtenland van Rhoon met de exploitatie van die gronden voorzien in (een deel van) hun inkomen, ongeacht of ze grondeigenaar zijn of de gronden beheren. Het bestuur van de gebiedscoöperatie bestaat uit zes bestuursleden en een onafhankelijk voorzitter. Ook zijn er binnen het bestuur drie kwaliteitszetels om zo de verschillende belangen van natuur, recreatie en cultuurhistorie te borgen. De leden van de gebiedscoöperatie kiezen in hun ledenvergadering alle bestuursleden én de onafhankelijke voorzitter. Wel geven de kwartiermakers aan dat nadere criteria voor het lidmaatschap nodig zijn. Zij stellen voor in een later stadium te besluiten (door de ledenvergadering van de coöperatie) dat ook anderen als lid van de gebiedscoöperatie kunnen toetreden. De amendementen van Provinciale Staten borgen dat er nog een bredere betrokkenheid vanaf het begin zal worden georganiseerd dan al was voorzien, door natuur- en recreatiepartijen te betrekken bij de doeluitwerking en in de verbreding van de toetredingscriteria en samenstelling van het bestuur. Daarnaast moet er voor worden gezorgd dat de coöperatie de financiën op een transparante en non-discriminatoire wijze doorzet (bijv. een reglement op basis waarvan individuele of 5/8

6 samenwerkende agrariërs financiering voor projecten kunnen verkrijgen), en zich houdt aan de aanbestedingsregels ter voorkoming van de bevooroordeling van bepaalde bedrijven. Deze afspraken zullen dan moeten landen in de overeenkomst tussen de provincie en de coöperatie. 3. Wijziging naar meer akkernatuur Ook wij ondersteunen de nieuwe ontwikkeling van akkernatuur. De kwartiermakers nemen voor wat betreft de doelstellingen en de bijbehorende inrichting voor hoogwaardige akkernatuur, voor behoud en herstel van cultuurhistorie en meer recreatiemogelijkheden als uitgangspunt datgene wat wordt voorgesteld in het rapport Levend Buijtenland van Rhoon, een plan opgesteld door de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap (VNC). Deze uitgangspunten dienen als richtinggevend kader in de doelstelling van de gebiedscoöperatie te worden verankerd. Wat akkernatuur precies is, is in de bijlage bij het kwartiermakersadvies verder uitgewerkt in samenspraak met experts van de VNC, Natuurmonumenten, Zuid-Hollands landschap en de provincie Zuid-Holland.. GS waarderen dat er nu een (indicatieve) lijst van doelsoorten voor flora en fauna is opgesteld en een set van verplichtende inrichtingsmaatregelen is benoemd, maar ook dat er voldoende ruimte is voor agrarische activiteiten. Omdat we de doelen samen met de ondernemers in het gebied willen realiseren is het zoeken naar de juiste balans tussen optimale situatie voor akkernatuur en een economisch verantwoorde agrarische bedrijfsvoering. Er wordt door de kwartiermakers geadviseerd van te voren geen eisen te stellen aan deze bedrijfsvoering, zoals Veerman eerder wel voorstelde. De kwartiermakers adviseren dat wanneer uit de monitoring blijkt dat de doelen niet gehaald worden er maatregelen moeten worden genomen waardoor de doelen wel worden gehaald. Wij kunnen ons vinden in deze aanpak en nemen het advies ook op ditpunt over. Waarbij we zoveel mogelijk zeggenschap laten bij de partijen in het gebied over de maatregelen die genomen moeten worden om de doelen te behalen. Een goed monitoringssysteem is een vereiste om op gezette tijden zo nodig bij te kunnen sturen. 4. Aandacht voor de uitwerking van de doelen voor natuur, recreatie, cultuurhistorie en landbouw en een adequaat toetskader als aanvulling op het Toetskader van de UWO PMR. De uitwerking van de doelen staat hierboven al beschreven. Met betrekking tot het toetskader is in het advies aandacht besteed aan de uitwerking van de doelen voor zowel recreatie als natuur. Het toetskader voor de natuur- en recreatiedoelen wordt afgeleid van bijlage 1 van het advies: de (indicatieve) lijst van doelsoorten voor flora en fauna en een opsomming van recreatiedoelen en een aantal (verplichte) inrichtingsmaatregelen die onderdeel uitmaken van dit kader. Deze inrichtingsmaatregelen zijn aangevuld met enkele optionele inrichtingsmaatregelen. Dit alles behoeft nog enige uitwerking richting een toetsingskader dat verder zal worden voorzien van een adequate monitoringsystematiek om te kunnen toetsen. 5. Opdrachtvertrekking aan de gebiedscoöperatie, met scope, doel, omvang, planning, budget en risicobeheer, rol en taakverdeling tussen de gebiedscoöperatie en de provincie. Het advies is de basis voor de overeenkomst die wordt gesloten tussen de provincie en de gebiedscoöperatie. De provincie wordt opdrachtgever voor de gebiedscoöperatie. Het advies geeft aan dat voor zover de gebiedscoöperatie taken uitvoert ter verwezenlijking van de doelstellingen voor hoogwaardige akkernatuur, recreatie en cultuurhistorie deze worden 6/8

7 gefinancierd door de provincie uit de daartoe bij haar ter beschikking staande middelen. Daartoe worden afspraken gemaakt, geborgd en gemonitord, éénmalig bij oprichting van de gebiedscoöperatie en telkenjare op basis van het door de gebieds coöperatie op te stellen voortschrijdende uitvoeringsprogramma dat vergezeld gaat van een (meerjaren)begroting. Deze afspraken worden opgenomen in de overeenkomst die we de komende tijd met de gebiedscoöperatie (i.o) gaan opstellen en waarover de provincie u vervolgens weer rapporteert conform de afspraken in de UWO 750 ha. 6. Borging en continuïteit Dit is voor ons ook een heel belangrijk onderwerp. We onderschrijven op dit punt het advies van de kwartiermakers die voorstellen de borging van de natuur- en recreatiedoelen en inrichtingsmaatregelen te regelen door middel van verschillende afspraken en maatregelen, te weten: 1. via de afspraken met en tussen de leden in de gebiedscoöperatie (waaronder : statutaire verankering van de doelen in de doelstelling van de gebiedscoöperatie en het onderschrijven van die doelstellingen door de toetredende leden, kwaliteitszetels in het bestuur van de gebiedscoöperatie voor de beoogde doelstellingen met betrekking tot natuur, landschap, cultuurhistorie en recreatie en het instellen van een adviescommissie die het bestuur van de gebiedscoöperatie adviseert ) 2. via het planologische spoor door het opnemen van de verplichting om de natuur- en recreatiedoelen te realiseren in het nieuwe bestemmingsplan (nader uit te werken met de gemeente) en tot slot 3. worden de afspraken geborgd in de (privaatrechtelijke) overeenkomst tussen provincie en gebiedscoöperatie. In de overeenkomst tussen de provincie en de gebiedscoöperatie wordt alles geregeld omtrent de planning, financiën, afspraken over monitoring, rapportages en verantwoording. 7. Grondeigendom en beheer en nieuwe vormen van samenwerking waardoor efficiënter beheer en realisatie mogelijk is. De oprichting van een gebiedscoöperatie die de uitwerking van de PKB doelen op zich neemt in opdracht van de provincie is een unieke constructie. De verwachting is dat er door de oprichting van een gebiedscoöperatie met ondernemers winst te behalen valt qua efficiency in beheer en realisatie. De provincie koopt geen grond meer aan, tenzij dat door grondeigenaren wordt gevraagd. Het advies gaat ervanuit dat agrarische activiteiten mogelijk zijn. Hierdoorblijft er een economische drager voor de natuur- en recreatieontwikkeling. De verwachting is dat hierdoor de kosten van inrichting en beheer lager zijn dan het oude plan van vóór Veerman. Uit de monitoring zal moeten blijken of de gestelde doelen ook gehaald worden en welke extra maatregelen eventueel nodig zijn om de doelen binnen afzienbare tijd te kunnen behalen. Het blijft belangrijk dat het toegewezen budget beschikbaar blijft. 8 (9,10). Actualisatie van het uitwerkingsprogramma, risico- en budgetbeheersing en rapportageverplichtingen. Deze punten zullen wij meenemen bij de verdere uitwerking en vanzelfsprekend zullen bestaande afspraken hierover worden gecontinueerd. 7/8

8 Het budget voor het Buijtenland van Rhoon is taakstellend en de provincie zal het budget blijven beheren. Er worden met de gebiedscoöperatie afspraken gemaakt zodat de provincie zijn rapportage verplichtingen uit de UWO kan nakomen en een actueel zicht op de risico s behoudt. Mogelijk dat op onderdelen e.e.a. moet worden aangepast vanwege de nieuwe aanpak en afspraken. We stellen voor deze eventuele aanpassingen in het Coördinatieoverleg PMR te bespreken en voor te leggen. 8/8