AV Lichamelijke opvoeding AV Sport / KV Hedendaagse dans 2012/595/1//D

Transcriptie

1 LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS Vakken: AV Lichamelijke opvoeding AV Sport / KV Hedendaagse dans Basisvorming Specifiek gedeelte 2/2 lt/w 10/10 lt/w Studierichting: Studiegebied: Onderwijsvorm: Graad: Leerjaar: Lichamelijke opvoeding en sport Sport TSO Leerplannummer: 2012/037 tweede graad eerste en tweede leerjaar Nummer inspectie: (vervangt 2010/030) 2012/595/1//D (vervangt 2010/36/1//D/H) Pedagogische begeleidingsdienst GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Emile Jacqmainlaan Brussel

2 TSO 2e graad Basisvorming + Specifieke gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 1 INHOUD Visie... 2 Beginsituatie... 5 Algemene doelstellingen... 6 Leerplandoelstellingen/leerinhouden/specifieke pedagogisch-didactische wenken... 8 Deel 1: Theorie van de Lichamelijke opvoeding... 8 Deel 2: Verplicht aanbod van bewegingsactiviteiten Subvak 1: Atletiek Subvak 2a: Gymnastiek meisjes Subvak 2b: Gymnastiek jongens Subvak 3: Ritmische en dansante vorming Subvak 4: Conditie Subvak 5: Zwemmen Subvak 6: Basketbal Subvak 7: Handbal Subvak 8: Voetbal Subvak 9: Volleybal Subvak 10: Badminton Subvak 11: Tafeltennis Subvak 12: Tennis Subvak 13: Verdedigingssporten (budo) Deel 3: Keuzesporten Subvak 1: Atletiek Subvak 2a: Gymnastiek meisjes Subvak 2b: Gymnastiek jongens Subvak 3: Ritmische- en dansante vorming Subvak 4: Zwemmen Subvak 5: Basketbal Subvak 6: Handbal Subvak 7: Voetbal Subvak 8: Volleybal Subvak 9: Badminton Subvak 10: Tafeltennis Subvak 11: Tennis Subvak 12: Rugby Subvak 13: Paardrijden Subvak 14: Watersporten Subvak 15: Golf Subvak 16: Triatlon-duatlon Subvak 17: Wielrennen Subvak 18: Waterpolo Subvak 19: Taekwondo Algemene pedagogisch-didactische wenken Minimale materiële vereisten Evaluatie Bibliografie

3 TSO 2e graad Basisvorming + Specifieke gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 2 VISIE De school die de studierichting TSO Lichamelijke opvoeding en Sport aanbiedt, opteert resoluut voor een sportgerichte aanpak om de leerlingen sleutelvaardigheden voor levenslang leren zoals zelfontplooiing, actief burgerschap, sociale interacties bij te brengen. De school en de vakgroep LO en Sport vertrekt hierbij vanuit een uitgesproken, duidelijke visie op opvoeding en sport. Door een evenwichtig en doordacht aanbod van verplichte bewegingsactiviteiten en keuzesporten kan de school een schoolspecifiek sportief imago opbouwen. De verplichte onderdelen van dit leerplan garanderen een degelijke voorbereiding op het voortgezet onderwijs en de ruime waaier aan keuzesporten stelt de school in staat om een eigen sportprofiel te kunnen ontwikkelen. Deze studierichting realiseert de vormingsdoelen van TSO en richt zich in het bijzonder naar een harmonische persoonlijkheidsvorming waarbij de sportcomponent een extra vormingsmiddel is voor de ontwikkeling van de persoonlijkheid van de jongere. Ze spreekt vooral jongeren aan die minder studiegericht maar sportminded zijn waarbij een intense lichaamsbeleving een motivatie betekent voor hun studieloopbaan. TSO LO en Sport beoogt echter niet alleen de ontwikkeling van het lichaam maar ook van de geest: logischerwijze moeten de verschillende vakken en componenten binnen de opleiding op elkaar afgestemd zijn. Sport als uitlaatklep voor hypernerveuzen of als compensatie voor te veel zitonderwijs zijn geen redenen om deze studierichting aan te raden. Goed presteren in theorie en sport vereisen planning, regelmaat, recuperatie, verzorging. De studierichting moet de leerlingen toelaten zich voor te bereiden op: 1. een doorstroming naar Se-n-Se opleidingen en/of naar bepaalde vormen van het voortgezet onderwijs (pedagogisch, sociaal, paramedisch, economisch ); 2. tewerkstelling in verschillende beroepsgerichte sectoren: a. beroepssector waarbij het fysiek element belangrijk is (leger, rijkswacht, politie, brandweer, zwembadredder...); b. vrijetijdssector waarbij communicatieve vaardigheden essentieel zijn: recreatieve sportclubs, gemeentelijke sportdiensten, OCMW, clubtoerisme, strandanimatie...; c. commerciële sector verwant aan sport: fitnesscentra, verkoop van sportartikelen, onderhoud van sportmaterieel d. sportspecifieke sector waarbij de sporttechnische kennis belangrijk is bijv. hulptrainer en trainer in een specifieke sportdiscipline e. beroepssportsector: voltijdse of deeltijdse tewerkstelling in eigen sportdiscipline: voetbal, wielrennen, tennis, basketbal...

4 TSO 2e graad Basisvorming + Specifieke gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 3 De lichamelijke opvoeding en sportgerichte opleiding, bestaat uit volgende componenten 1. Het ontwikkelen van de motorische competentie Sportief talent kan enkel ontdekt worden indien de lichamelijke ontwikkeling in de breedste zin van het woord maximale kansen gekregen heeft. Hierbij denken we aan zowel de grootmotorische en de kleinmotorische ontwikkeling als aan de ontwikkeling van de fysieke basiseigenschappen zoals kracht, lenigheid, snelheid, uithouding e.d. Via vakken als atletiek, zwemmen, gymnastiek, ritmiek en balsporten wordt er gewerkt aan de motorische ontwikkeling. De fysieke conditie wordt voornamelijk in de hand gewerkt door regelmatig en voldoende intensieve fysieke activiteit van het opgroeiende individu, dit echter zonder te willen voorbij gaan aan andere medebepalende factoren zoals de hygiëne, de voeding, de nachtrust, het schoolritme... De opleiding LO en Sport is polyvalent en kan leiden tot specialisatie. Via keuzesport wordt een doorgedreven fysieke en motorische training nagestreefd waarbij doorzettingsvermogen en karaktervorming centraal staan. De motivatie tot fysieke inspanning is belangrijk. Men streeft naar het leveren van prestaties zoals dat ook in het dagelijkse leven van een volwassene wordt gevraagd. 2. Het ontwikkelen van het zelfconcept en sociaal functioneren Bij elke gedragsvorm, dus ook de motorische, is er een duidelijke interactie aanwezig tussen de ontwikkelingsdomeinen van de persoonlijkheid en de motoriek. De verschillende bewegingsdomeinen bieden een belangrijke bijdrage tot het verwerven van positieve sociale attitudes: fair play, leren aanvaarden van regels, waarden en normen, de verantwoordelijkheid ten opzichte van de medeleerlingen, hulpvaardigheid en samenwerking. Ook individuele attitudes zoals doorzettingsvermogen, wilskracht, zorg voor eigen gezondheid en conditie, beheersing, zelfstandigheid worden in verschillende bewegingsactiviteiten sterk aangesproken. 3. Het ontwikkelen van de cognitieve competentie De cognitieve vormingscomponent berust op: 3.1 een wetenschappelijke benadering van de basiselementen van het menselijk bewegen. De leerstof, op het niveau van de leerlingen TSO, behandelt aspecten van anatomische en fysiologische aard gerelateerd aan sportbeoefening en het leveren van fysieke inspanningen. Het inzicht in de fysiologische en biomechanische principes m.b.t. beweging en inspanning en de toepassing ervan in eigen praktijkuitvoeringen moet ondersteund worden door de positieve wetenschappelijke vakken: fysica, chemie, biologie.

5 TSO 2e graad Basisvorming + Specifieke gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport het aanbrengen van kennis en inzicht in de theorie van de lichamelijke opvoeding. Deze theorie behandelt het leren over bewegen: het bijbrengen van kennis en inzicht in bewegen en sport, in de bewegings- en sportcultuur en in andermans kunnen. De spelorganisatorische aspecten van de sport en het begeleiden van groepsdynamische processen via bewegingsactiviteiten worden bijgebracht. 3.3 het situeren van het fenomeen sport in een maatschappelijke context. Sport is een cultuurfenomeen met een belangrijke maatschappelijke invloed. Eigen ervaringen maken de leerlingen bewust van het belang van de beweging voor de ontwikkeling, de vrije tijd en de sociale integratie. Door het toenemend belang van de politiek, geld en de media bestaat het gevaar dat er een breuk ontstaat tussen de waarden van de sport en de realiteit. Informatie en het bijbrengen van inzicht in de ethische aspecten van de sport behoren tot de essentie van een opleiding LO en Sport. 3.4 het bijbrengen van kennis en inzichten in economische markten. De kwaliteit van een opleiding LO en Sport berust op volgende pijlers: - gemotiveerde leerlingen die weten waaraan ze beginnen en die bereid zijn inspanningen te leveren en door te zetten; - bekwame leerkrachten LO die de meest actuele, wetenschappelijk onderbouwde, inzichten in sportbegeleiding gebruiken; - degelijke en veilige infrastructuur; - goede contacten met externe organisaties zoals SVS, BLOSO, BVLO, sportfederaties, gemeentelijke sportdiensten. Vakgebonden en vakoverschrijdend overleg Bij de uitwerking van de leerplannen zijn zowel verticale als horizontale samenhang belangrijk. De verticale samenhang legt het verband met de basisdoelstellingen van de eerste graad en de einddoelstellingen van de derde graad. De horizontale samenhang legt het verband met andere vakken (chemie, biologie, fysica, toegepaste biologie, toegepaste economie) en vakoverschrijdende contexten. In de vakken biologie, chemie, fysica en toegepaste biologie worden de basis leerinhouden aangebracht als ondersteuning voor de toepassingen gericht naar beweging en inspanning in het onderdeel theorie: wetenschappelijke benadering van de basiselementen van de menselijke beweging. Het doel van de lessen economie is niet alleen de leerlingen inzicht te verstrekken in het economisch mechanisme met haar onderscheiden entiteiten en markten, maar ook specifieke aspecten van het bedrijfsbeleid te brengen. Tevens wordt uitvoerig aandacht besteed aan het juridische statuut van de sportbeoefenaar, zowel van de betaalde als van de niet-betaalde.

6 TSO 2e graad Basisvorming + Specifieke gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 5 BEGINSITUATIE De leerplandoelstellingen en de leerinhouden steunen op de verworven kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes uit de eerste graad. Ze richten zich zowel naar de sportbegaafde leerling als naar de sportgeïnteresseerde leerling. De leerlingen beschikken over voldoende motorische vaardigheden en hebben een positieve bewegingsingesteldheid. Een zekere graad van fysieke motorische geschiktheid is een conditio sine qua non om deze studierichting aan te vatten. De leerlingen moeten ook veel interesse hebben voor wetenschappelijke toepassingen. Doorzettingsvermogen, beheersing, zelfstandigheid en zin voor samenwerking worden sterk aangesproken.

7 TSO 2e graad Basisvorming + Specifieke gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 6 ALGEMENE DOELSTELLINGEN 1. Ontwikkelen van motorische en cognitieve competenties nastreven van een veelzijdige ontwikkeling van de basisbewegingen; aandacht hebben voor een goede technische uitvoering; eenvoudige technische- en tactische bewegingsproblemen kunnen oplossen en verantwoorde beslissingen nemen; sportspecifieke spel- en gedragsregels van de aangeleerde sporten kennen en bereid zijn deze toe te passen zowel individueel als in groep; evalueren en reflecteren op zichzelf en op de eigen mogelijkheden. 2. Gezonde en veilige levensstijl optimale fysieke fitheid nastreven en aangeleerde oefenprogramma s kunnen toepassen; voldoening beleven aan fysieke inspanning met aandacht voor een aangepaste hygiëne en lichaamsverzorging; spontaan deelnemen aan zowel competitieve als recreatieve bewegingsactiviteiten buiten de lessen LO; risico s voor gezondheid en veiligheid verbonden aan de verschillende sporten kunnen inschatten en vermijden; belangrijke gezondheidsaspecten van sporten kennen en toepassen, zoals: het gebruik van aangepaste kledij en schoeisel, het belang van de opwarming en cooling down, correct helpen en bijstaan ; inzicht hebben in medebepalende gezondheidsfactoren zoals hygiëne, voeding, gebruik van genot- en geneesmiddelen, nachtrust, schoolritme en trainingsfrequentie; basisregels van een correcte houding- en rugscholing hanteren om overbelasting en kwetsuren te vermijden; verantwoordelijkheid opnemen omtrent veiligheidsafspraken; oefenen in een geest van veiligheid en wederzijds respect; beseffen dat onsportief, onethisch, ongezond en onbezonnen gedrag oorzaak kan zijn van letsels en trauma s; de positieve invloed van sporten in de natuur ervaren.

8 TSO 2e graad Basisvorming + Specifieke gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 7 3. Zelfconcept en sociaal functioneren een gezonde sportieve instelling verwerven; aanvaarden dat het respecteren van afspraken, regels en reglementen conflicten helpt vermijden en een goede groepssfeer bevordert, m.a.w. dat het de attitudes van fairplay en sportiviteit onderhoudt; verantwoordelijkheidszin en hulpvaardigheid opbrengen zowel t.o.v. anderen als t.o.v. omgeving en materiaal; ervaren van bewegingsvreugde; vertonen van doorzettingsvermogen, ook bij lastige of moeilijke opdrachten; positief omgaan met winst en verlies, lukken en mislukken; bereid zijn tot zelfstandig oefenen zowel individueel of in kleine groepen waarbij men respect kan opbrengen voor elkanders mogelijkheden en individuele verschillen. 4. Vakoverschrijdende doelstellingen probleemoplossend werken, individueel of in groep; oorzaken van slagen of falen onderkennen en hiermee kunnen omgaan; ontwikkelen van een positief zelfbeeld; eigen sportieve interesses, capaciteiten en waarden kunnen verwoorden; kunnen leiding geven, verantwoordelijkheid nemen en meewerken; ongelijk en onmacht kunnen toegeven; respect en waardering uitdrukken voor anderen; op een positieve manier kritiek uiten en zich verdedigen; zich dienstvaardig opstellen; het belang kunnen aangeven van volgende kenmerken van relaties: afspraken, regels, rolpatronen, machtsverhoudingen en gelijkwaardigheid; kunnen zich weerbaar opstellen en een persoonlijke autonomie behouden; herkennen van vooroordelen en discriminerend gedrag bij zichzelf, bij anderen en in de media; zich aangesproken voelen om binnen en buiten de school verantwoordelijkheid op te nemen en deel te nemen aan allerlei initiatieven; een goede hygiëne en verzorging nastreven; de richtlijnen voor een gezonde voeding kennen en hanteren; het toepassen van veiligheidsvoorschriften; zich inzetten om een natuurgebied naar waarde te schatten en te respecteren; Wij wijzen de leerplangebruiker erop dat deze lijst met vakoverschrijdende doelstellingen zeker niet limitatief is en slechts enkele LO-gerelateerde voorbeelden bevat uit de verschillende vakoverschrijdende thema s en contexten. De uitbreiding van deze lijst is sterk afhankelijk van de aanpak van de individuele leerkracht alsook van projecten opgezet door de vakgroep en/of door de school.

9 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 8 LEERPLANDOELSTELLINGEN/LEERINHOUDEN/SPECIFIEKE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN DEEL 1: THEORIE VAN DE LICHAMELIJKE OPVOEDING 1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN Gezondheid, hygiëne, veiligheid LO 1 1. de principes van algemene lichaamsverzorging en de hygiëne van de sportbeoefenaar opnoemen. functie en verzorging van lichaamsdelen: huid, voeten, neus, keel, oren, tanden, invloed van baden ( warm en koud bad, sauna ) LO 2 2. veilige en onveilige situaties in de leefomgeving situeren. invloed van omgevingsfactoren, kledij, schoeisel, sportmateriaal, spelregels, opwarming, stretching, cooling down LO inzicht verwerven in de principes van voeding bij fysieke inspanningen, sportbeoefening en topsportprestaties. indeling van de voedingsstoffen, algemene regels, invloed op de spijsvertering gebruik maken van maaltijdwijzer, PC en CD-ROM. LO het belang van een correcte houding aangeven. basisprincipes van rugscholing LO de invloed van genot- en geneesmiddelen op de sportprestaties aangeven. tabak, alcohol, hoogtestage algemene houding tegenover dopingproducten en -middelen LO een gevaarlijke situatie inschatten. benaderen van een noodsituatie LO het brevet van Junior helper van het Rode Kruis halen. Theoretische en praktische leerinhouden van het brevet Junior helper 8. de mogelijke waarden van de bewegingsopvoeding inzien. Theorie van de LO en sport Theoretische benadering van de ontwikkeling van: de motorische competentie de gezonde en veilige levensstijl het zelfconcept en sociaal functioneren 9. kennis maken met verschillende organisaties van sport. Theoretische benadering van de organisatie van sport: de comités de organisatievormen competitiesystemen instuif- en schooltornooien 10. de basiselementen van sportpromotionele activiteiten aangeven. sportpromotie

10 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 9 Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN LO de reglementen in functie van zelfbeoefening aangeven.. zelfstandig werk maken over andere sporten. In intense samenwerking met de collega s van de praktijk: reglementen m.b.t. de sporten uit het verplicht aanbod van bewegingsactiviteiten reglementen m.b.t. de sportvakken die worden aangeboden door de school bewegingsspelen en sportspelen 12. kennis maken met de rol van de sport als maatschappelijk fenomeen. De verschillende invalshoeken op sport (theoretische benadering) gezondheid vrije tijd welzijn ontspanning sociale invalshoek spektakel

11 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 10 THEORIE VAN DE LICHAMELIJKE OPVOEDING Nr. Specifieke pedagogisch-didactische wenken Timing 1. Benut de vele mogelijkheden tot vakoverschrijdend werken (toegepaste biologie, toegepaste chemie ). 2. Gebruik foto s, krantenartikels, video 3. Discussie. 4. Groepswerk. 5. Gebruik maken van maaltijdwijzer, PC en cd-rom. 6. Krantenknipsels over doping. 7. Duo-oefeningen. 8. Casestudy en rollenspel. 9. Vertrekken vanuit eigen sportdiscipline. 10. Praktische benadering. 11. Uitgaan van een actuele sportgebeurtenis. 12. Organisatie, reglementen zo praktijkgericht als mogelijk laten ervaren door de leerlingen.

12 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 11 DEEL 2: VERPLICHT AANBOD VAN BEWEGINGSACTIVITEITEN Onderstaande bewegingsactiviteiten moeten worden aangeboden. Dit gevarieerde aanbod van uiteenlopende disciplines draagt bij tot een algemene fysieke en sporttechnische ontwikkeling van de jongere. Via de basispakketten worden de vakgebonden eindtermen lichamelijke opvoeding gerealiseerd. Het aantal lestijden die de school nodig heeft om de leerplandoelen van deze basispakketten te realiseren, behoort tot de autonomie van de school. Veel zal afhangen van de beschikbare sportinfrastructuur, de grootte van de lesgroep, het niveau van de leerlingen voor deze of gene sport, de heterogeniteit van de groep, de deskundigheid betreffende de specifieke sportdiscipline van de leerkracht De vakgroep LO en Sport heeft hierin een grote verantwoordelijkheid. Keuzes zijn gebaseerd op de een schooleigen visie op de opleiding TSO LO&Sport. Deze visie wordt gedragen door alle leden van de vakgroep. Volgende bewegingsactiviteiten komen verplicht aan bod Atletiek Zwemmen Gymnastiek (meisjes, jongens) Conditie Ritmische en dansante vorming Verdedigingssporten Twee verschillende balsporten Eén terugslagsport

13 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 12 SUBVAK 1: ATLETIEK Basispakket Decr. nr. LO De leerlingen kunnen Motorische competenties LEERPLANDOELSTELLINGEN 1. inzicht verwerven in het bewegingsverloop van de verschillende technieken. LO 5 2. inzien dat prestatieverbetering alleen kan door het verbeteren van de techniek en de bewegingseigenschappen. LEERINHOUDEN Afhankelijk van de accommodatie, het beschikbare materiaal en het weer maakt de leerkracht een keuze. Loopnummers: start en sprint en/of hordeloop en/of aflossing Spurt aanleren looptechniek 3. streven naar een betere ruimte-tijdsperceptie en proprioceptiviteit. lopen met ritmeveranderingen, versnellingen en korte sprints LO aantonen dat het ritme in alle bewegingsvormen zeer belangrijk is. Start bepalen van afstootvoet Gezonde en veilige levensstijl aanleren starttechniek reactie-oefeningen op auditief en visueel bevel LO 23* 5. streven naar een veelzijdige ontwikkeling van de basiseigenschappen. Aflossing 6. belasting en intensiteit stelselmatig verhogen. stok doorgeven lopend aan verschillende tempo s LO 26* 7. voldoening beleven aan een fysieke inspanning. wedstrijdsituaties 8. het belang inzien van het dragen van aangepaste kleding. Hordeloop 9. zich houden aan hygiënische regels. aanleren hordentechniek LO de gevaren, verbonden aan de atletiekbeoefening, inschatten. specifieke oefeningen LO *-23* LO * LO *-23* 11. het belang aanvoelen van de opwarming en het tot rust komen. ritme-oefeningen over lage hindernissen 12. de invloed van drink- en eetgewoontes aantonen. Werpnummers: kogel en/of discus en/of speer 13. respect opbrengen voor milieu en veiligheidsregels. Kogel aanleren techniek standworpen 14. de noodzaak inzien van rust en recuperatie.

14 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 13 Decr. nr. De leerlingen kunnen Zelfconcept en sociaal functioneren LEERPLANDOELSTELLINGEN Discus 15. oefenen met inzet en volharding om grenzen te verleggen. aanleren techniek LO zowel zelfstandig als in groep oefenen. Speer LO * 17. hun mogelijkheden en beperkingen inschatten. aanleren techniek LO mekaar observeren, hun prestaties waarderen, vergelijken en de belangrijkste fouten aanduiden. LEERINHOUDEN worpen met vervangmateriaal (fietsbanden) worpen met vervangmateriaal (tennisballen, nockenballen) 19. omgaan met winnen en verliezen op een gezonde basis. Springnummers: hoogspringen en/of verspringen en/of LO 30* 20. verantwoordelijkheid ontwikkelen voor infrastructuur en materieel. hinkstapspringen 21. ervaren dat de atletiek bijdraagt tot persoonlijkheidsvorming. Hoogspringen LO 26*-27* 22. voldoening beleven aan de fysieke inspanning. bepalen afstootvoet aanleren techniek veilig landen Verspringen bepalen afstootvoet aanleren techniek veilig landen Hink-stap-springen meersprongen in verschillende combinaties wedstrijdvormen

15 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 14 SUBVAK 1: ATLETIEK Nr. Specifieke pedagogisch-didactische wenken Timing 1. Een prestatieverbetering nastreven door regelmatige en systematische trainingsopbouw. 2. De vorderingen (laten) noteren en bespreken. 3. Gevarieerde oefen- en organisatievormen aanwenden. 4. Aan de motorische basisvorming wordt verder gewerkt door de beweging te perfectioneren. 5. In functie van de onderwezen atletiekdisciplines worden de bijkomende basiseigenschappen getraind. 6. Oefenstof voor de verbetering van coördinatie, beweeglijkheid en ritme aanbieden, zodat de link naar andere atletiek- en sportdisciplines wordt gelegd. 7. Leren plannen en naar een prestatie werken. 8. De leerlingen moeten afgesproken minimacriteria realiseren. 9. SPRINGEN: - landingsheuvel bij hoogspringen voldoende hoog, zacht en veilig: - competitievormen van verspringen niet op een zachte valmat maar in een verspringput; - gevarieerde oefenvormen gebruiken om de springkracht en de sprongbehendigheid ontwikkelen; - uitleggen wat de belangrijkste fasen zijn bij een sprong en elkaar leren observeren; - groepsopdrachten, groepscompetities zijn motiverend en stimuleren het sociaal contact. 10. WERPEN EN STOTEN: - de veiligheid staat centraal bij de opstelling van de leerlingen op en rond het werpterrein duidelijke afspraken maken om dit te ondersteunen. 11. LOPEN: - bij het lopen in openlucht is respect voor de natuur en leefomgeving belangrijk. - voor loopactiviteiten buiten de school wordt er extra aandacht besteed aan veiligheid, plichtsgevoel, verantwoordelijkheidsbesef, hoffelijkheid en het maken van duidelijke afspraken.

16 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 15 SUBVAK 2A: GYMNASTIEK MEISJES Basispakket Tussen haakjes en in cursief zijn al mogelijke uitbreidingen. Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN LO Motorische competenties GROND : 1. kennis maken met het damestoestelturnen door het aanleren van de basisbewegingen uit de verschillende disciplines. koprol: - voorwaarts en rugwaarts, benen gebogen en gesloten - rugwaarts benen gespreid (voorw.benen gespreid) - verbinding rol opsprong rol - korte zweefrol LO 22* 2. een grotere algemene lenigheid verwerven. handenstand: - afstoot 1 voet en doorrollen - afstoot 2 voeten (::) ; (afstoot 2 voeten) LO ruimte -, tijd -, en lichaamsperceptie verwerven door de wisselende rad: - uit stand 13-22* omstandigheden in de diverse disciplines van het toestelturnen. - aanloop opsprong rad - (rad bijtrekpas rad) rondat LO 5 4. aandacht hebben voor een goede technische uitvoering. verbindingen en verplaatsingen: spreidsprongen, hurksprongen, kattensprong, draaien overslag afstoot handen op verhoogd vlak (::) (overslag (::)) LO de technieken van helpen en bijstaan aanleren in overeenstemming met de reeks: aaneenschakelingen van gekende turnoefeningen beweging en met het turntoestel. BRUG lage legger of rek: Gezonde en veilige levensstijl rugwaarts om de breedteas draaien tot steun, afstoot 1 voet LO 20-30* 6. toestellen plaatsen en bergen met zin voor verantwoordelijkheid voor het streksteun / 1 been zijwaarts onder handensteun door zwaaien tot materieel en voor de veiligheid. voorlingse spreidzit LO * 7. juist en veilig bijstaan en helpen. molendraai voorwaarts (::); (molendraai voorwaarts) buikdraai rugwaarts (::); (buikdraai rugwaarts) LO 18-22* 8. het belang inzien van een adequate opwarming. kipbeweging (::); (kipbeweging) ondersprong: uit streksteun LO zich bewust zijn van het risico verbonden aan sommige oefeningen. aanloop, afstoot plk./ opsprong tot buigstand op lage legger (::) BRUG hoge legger of rek: zwaaien: in hang, voorwaarts en rugwaarts met greepwissel uitsprong: met lendenslag uit zwaaien reeks: aaneenschakelingen van gekende turnoefeningen

17 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 16 Zelfconcept en sociaal functioneren LO * 10. een oefenmentaliteit ontwikkelen zodat zelfstandig werken in kleine groepen BALK: mogelijk wordt. opsprong: tot stand, afstoot 1 of 2 voeten (zijl. loopopsprong zonder handensteun) LO 26* 11. plezier hebben in het turnen en in het leveren van een fysieke inspanning. draaien: - halve draai op 2 voeten, benen gestrekt - halve draai op 2 voeten, benen gebogen - (halve draai op 1 voet) 12. aandacht en inzet tonen. sprongen: - strekstand / afstoot 2 voeten tot strekstand / afstoot 2 voeten tot buigstand 13. de wil ontwikkelen om bewegingen correct uit te voeren. - kattensprong 14. durf en zelfvertrouwen opbouwen. verplaatsingen: voorwaarts en rugwaarts (met armbewegingen) LO positief omgaan met lukken en mislukken. waagstand rol voorwaarts op Zweedse bank (rol voorw. op lage balk (::)) afsprong: - streksprong afstoot 2 voeten (rondat) reeks met gekende oefeningen SPRONG : plint breedte: tussensteunsprong plint lengte : duiksprong, benen gespreid minitrampoline : - hoogtesprongen - (zweefrol) - (voorber. salto voorwaarts)

18 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 17 SUBVAK 2B: GYMNASTIEK JONGENS Basispakket Tussen haakjes en in cursief zijn al mogelijke uitbreidingen. Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN LO Motorische competenties GROND : 1. kennis maken met het toestelturnen voor heren door het aanleren van de basisbewegingen uit de verschillende disciplines. koprol: - voorwaarts en rugwaarts, benen gebogen en gesloten - korte zweefrol - rol opsprong, halve draai - rugwaarts (en voorwaarts) benen gespreid LO 22* 2. een betere algemene lenigheid en kracht verwerven. handenstand : - afstoot 1 voet en doorrollen - (afstoot 2 voeten en doorrollen) LO ruimte-, tijd-, en lichaamsperceptie verwerven door de wisselende rad: - uit stand * omstandigheden in de diverse disciplines van het toestelturnen. - aanloop opsprong, rad - (rad bijtrekpas rad) - (aanloop rondat) LO 5 4. aandacht hebben voor een goede technische uitvoering. overslag : afstoot met handen op verhoogd vlak, landen op de valmat; (overslag (::)) LO de technieken van helpen en bijstaan aanleren in overeenstemming met de beweging en met het turntoestel. evenwicht : boogstand (voorbereidende oefeningen voor flikflak) (verbindingen en verplaatsingen : schaarsprong : halve draai met kreitsen armen binnenwaarts) aaneenschakeling van gekende oefeningen Gezonde en veilige levensstijl zwaaien : - in streksteun, voorwaarts en rugwaarts - in bovenarmsteun, voorwaarts en rugwaarts LO 20-30* 6. de toestellen plaatsen en bergen met zin voor verantwoordelijkheid voor het uitwenden materieel en de veiligheid. uitkeren LO * 7. juist en veilig helpen. schouderrol voorwaarts vanuit spreidzit BRUG : LO 18-22* 8. het belang inzien van een adequate opwarming. achteropzet LO zich bewust zijn van het risico verbonden aan sommige oefeningen. (vooropzet) (achterinleg)

19 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 18 Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN Zelfconcept en sociaal functioneren LO * 10. een oefenmentaliteit ontwikkelen zodat zelfstandig werken in kleine groepen mogelijk wordt. REK: laag rek rugwaarts om breedte-as draaien tot steun, afstoot 1 voet, afstoot 2 voeten LO 26* 11. plezier hebben in het turnen en in het leveren van een fysieke inspanning. buikdraai rugwaarts ondersprong: - uit stand - uit streksteun (+ met halve schroef) 12. medeleerlingen spontaan helpen om te slagen in het uitvoeren van de bewegingen. kipbeweging (::) ; (kipbeweging) 13. aandacht en inzet tonen. hoog rek 14. de wil ontwikkelen om bewegingen correct uit te voeren. in hang/ voorwaarts en rugwaarts zwaaien + ½ draai met greepwissel LO durf en zelfvertrouwen opbouwen. vanuit opsprong tot hang/ rugwaarts om breedte-as draaien tot streksteun (uit hang/ rugwaarts om de breedte-as draaien tot streksteun) samenstellen van een reeks LO positief omgaan met lukken en mislukken. SPRONGEN: plint (breedte): - benen tussen steun plint (lengte) : - duiksprong, benen gespreid - (duiksprong, benen gesloten) minitrampoline: - hoogtesprongen, streksprong, hurksprong, ½ draai - voorbereiding salto voorwaarts - (salto voorwaarts) minitramp + plint(breedte, 7 delen): - handenstand afwenden - (handenstand overslag (::))

20 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 19 SUBVAK 2: GYMNASTIEK MEISJES EN JONGENS Nr. Specifieke pedagogisch-didactische wenken Timing Basispakket 1. De lessen worden voor de jongens en meisjes bij voorkeur in een afzonderlijke groep aangeboden. 2. Een constante vooruitgang zowel op het inhoudelijk vlak(= moeilijkheid) als op het vormelijke vlak( = zin voor afwerking en esthetiek), blijft het doel. 3. Zorg op elk niveau voor een progressieve klimming in de oefenstof. 4. Individueel remediëren blijft noodzakelijk. 5. Gevarieerde oefenvormen en organisatievormen zijn wenselijk. 6. Tijdens de opwarming dient rekening te worden gehouden met de specificiteit van het toestel. 7. Het verbeteren van de algemene lenigheid is van het grootste belang. leerlingen kunnen ook de opdracht krijgen hiervoor naschools te oefenen. 8. Krachtontwikkeling, rekening houdend met de groeiontwikkeling van de leerling, moet de nodige aandacht krijgen. 9. Er dient bijzondere aandacht te worden besteed aan de technieken van helpen en bijstaan en aan de veiligheid.

21 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 20 SUBVAK 3: RITMISCHE EN DANSANTE VORMING Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN Motorische competenties Afhankelijk van de interesses van de leerlingen en de specialiteit(en) van de lesgever kunnen diverse ritmische bewegingsvormen worden LO 23* 1. het nut van ritme en beweging inzien en aanvoelen. aangeboden. Uit de zeer brede waaier van mogelijkheden zal men liefst opteren voor een sterk conditionele ritmische bewegingsvorm. LO een ritmegevoel ontwikkelen. LO lichaams- en bewegingsbewustzijn ontwikkelen. De NIEUWE TRENDS : AEROBIC, STEP-AEROBIC, TAE BO, CARDIO- FUNK, STREETDANCE, HIP HOP zullen zeker aanspreken. LO tijdsbesef ontwikkelen: ervaren van tempo, ritme, duur en accentuatie. LO coördinatie tussen beweging en uitdrukking ontwikkelen. inzicht bijbrengen in de opbouw van een les: 6. expressief bewegen. warming-up techniek-gedeelte LO 19-23* 7. een aëroob uithoudingsvermogen ontwikkelen. floorwork cool-down LO * 8. zowel kracht (vnl. versterken van romp, bekken en benen), snelheid, lenigheid en evenwicht in sterke mate ontwikkelen. LO zinvol oefenen, combineren en eerder geleerde vaardigheden herhalen en toepassen Gezonde en veilige levensstijl LO fysieke en motorische basiseigenschappen via dansante bewegingsvormen ontwikkelen. terminologie van de basispassen zoals: march, step side, step touch, bounce, jumping-jack, kicks, jumps,... eenvoudige bewegingszinnen uitvoeren van de basispassen. VOLKSDANSEN: LO 22* 11. het belang van een correcte houding aangeven. eenvoudige dansen LO 7-22* 12. een correcte houding toepassen in bewegingszinnen. van eenvoudige tot moeilijker passen LO *-23* 13. het belang inzien van opwarming, stretching, buik- en rugspieroefeningen, relaxatie. LO 21* 14. gepaste kledij en schoeisel dragen. LO 22* 15. de basisregels van houdings- en rugscholing spontaan toepassen.

22 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 21 Zelfconcept en sociaal functioneren LO 26* 16. expressiviteit en innerlijke beleving ontwikkelen. Zie hoger 17. presence en zelfzekerheid ontwikkelen. 18. hun specifieke kennis van de terminologie uitbreiden. LO zich concentreren. LO 16-26*- 27* LO 24-28*- 29* 20. inzien dat dans- en ritmische bewegingsopdrachten hun een voortreffelijke basistechniek meegeeft en bijdraagt tot een harmonische ontplooiing. 21. waardering opbrengen voor elkaars mogelijkheden en rekening houden met individuele verschillen.

23 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 22 SUBVAK 3: RITMISCHE EN DANSANTE VORMING Nr. Specifieke pedagogisch-didactische wenken Timing 1. De leerstof binnen het kader van éénzelfde discipline moet oordeelkundig worden gegroepeerd ten einde de rentabiliteit en de continuïteit van een les zo hoog mogelijk te houden. 2. Bij het maken van keuzes rekening houden met een logische opbouw zodat er een vlotte overgang is van eenvoudige tot meer ingewikkelde expressievormen. 3. Binnen elke oefening worden verschillende basisbewegingspatronen gecombineerd tot een muzikaal geheel waarbij rekening wordt gehouden met de dynamische eigenheid en het kader van elk onderdeel. 4. Zowel het uitvoeren van opgelegde bewegingspatronen als het creatief toepassen van bewegingsmateriaal zijn onontbeerlijk voor een zo breed mogelijk dansspectrum. 5. Aandacht voor de muziek ondersteunt het verwerven, fixeren en conserveren van de leerstof. 6. Voor jazzdans worden in principe de oefeningen zeer eenvoudig aangeleerd (maximum 2 techniekelementen per les) en evolueren dan stelselmatig naar meer complexe gehelen totdat uiteindelijk een volledige jazzles gekend is en vlot aaneensluitend kan worden uitgevoerd. Een zelfde moeilijkheid zal steeds langs een andere weg door de leerkracht voorgesteld en door de leerling opgelost worden. 7. Overleg binnen de vakgroep schept de mogelijkheid om intern afspraken te maken en binnen een zelfde schooljaar een groepswissel door te voeren. op die manier zou de vakspecialist tijdelijk aan een jongensgroep kunnen lesgeven in ritmische en dansante vormen. 8. In het keuzepakket kan gekozen worden uit verschillende ritmische bewegingsvormen. er kunnen meerdere vormen aan bod komen of één vorm kan volledig worden uitgediept. 9. De oefenstofkeuze moet zinvol, prettig en intensief zijn. motiverende muziek en haalbare opdrachten zijn daarom zeer belangrijk. 10. De creativiteit en het plezier aan het bewegen kunnen onder meer geprikkeld worden door open opdrachten.

24 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 23 SUBVAK 4: CONDITIE Basispakket: Decr. nr. De leerlingen Motorische competenties LEERPLANDOELSTELLINGEN 1. ontwikkelen en trainen hun kracht, lenigheid, uithouding, snelheid, coördinatie en evenwicht. LO kunnen verantwoord en veilig bewegen. LO 4 3. kunnen taakgericht werken. LO 5 4. leren om zelf hun trainingsdoel vast te leggen. LO 6 5. kunnen een eenvoudig trainingsprogramma op basis van KLUSCE - vaardigheden hanteren. 6. kunnen gebeurlijk theorie aan praktijk toetsen. Gezonde en veilige levensstijl LO kunnen het belang van het regelmatig leveren van fysieke inspanningen aangeven met het oog op gezondheid. LO 23* VOET nemen dagelijks tijd voor lichaamsbeweging. LO kunnen voor zichzelf wijzigingen in fitheid aangeven. LO kunnen binnen verantwoorde en milieuvriendelijke omstandigheden bewegingservaringen opdoen in de natuur. LO 21* 6. kunnen de hygiënische basisregels spontaan toepassen. LO 22* 7. kunnen de basisregels van houdings- en rugscholing spontaan toepassen. 8. kunnen bij de eigen sportbeoefening, belangrijke principes van veiligheid en blessurepreventie duiden. VOET gezonde keuzes maken in hun dagelijkse voeding. VOET leren de risico s en de gevolgen inschatten bij het gebruik van doping en medicijnen en leren assertief te reageren in aanbodsituaties. LEERINHOUDEN Training van de zogenaamde KLUSCE -basisvaardigheden, complementair aan de sport en bewegingsactiviteiten: Kracht - soorten krachttraining kunnen hanteren Lenigheid - soorten lenigheid Uithouding - soorten uithouding Snelheid - trainen van snelheid Coördinatie - nut van een goede coördinatie - soorten: oog-hand; loopoefeningen; Evenwicht - nut Rugscholing Rompstabilisatie Vormspanning Zelfstandig trainen en werken Brede waaier van conditionele oefenvormen zoals: Fitness Start to run (e.a. vormen) Conditionele oefenvormen op muziek - aerobics - zumba - Conditionele oefenvormen in het water: - hydrobics -

25 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 24 Decr. nr. De leerlingen LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN Zelfconcept en sociaal functioneren Conditionele oefenvormen in de natuur: LO kunnen sociaal aanvaardbaar gedrag vertonen. - jogging (bosjogging) - touwenparcours LO kunnen samenwerking en teamvorming realiseren. - hindernispiste - mountainbike LO 26* 13. ervaren dat bewegingsvreugde, motivatie, betrokkenheid en een positief - langlauf zelfbeeld belangrijke aspecten zijn bij het sporten. - LO 27* 14. aanvaarden eigen mogelijkheden. LO 28* 15. kunnen respectvol omgaan met het eigen lichaam en dat van anderen. LO 29* 16. brengen waardering voor elkaars mogelijkheden en houden rekening met individuele verschillen. LO 30* 17. hebben respect voor en kunnen aangepast omgaan met omgeving en materiaal. CONDITIE Nr. Specifieke pedagogisch-didactische wenken Timing 1. De leerinhouden van het subvak conditie worden gegeven in nauwe samenwerking met de andere sport- en bewegingsactiviteiten van de leerlingen. 2. Ook met de theoretische subvakken en de wetenschappen ligt een nauwe samenwerking voor de hand. 3. Vraag de leerlingen om hun eigen vorderingen bij te houden bijv. in een persoonlijk sportschrift.

26 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 25 SUBVAK 5: ZWEMMEN Basispakket: Decr. nr. De leerlingen kunnen Motorische competenties LEERPLANDOELSTELLINGEN LO crawl, schoolslag en rugcrawl op een reglementaire en efficiënte manier zwemmen en de elementaire vormen van starten van deze 3 zwemslagen uitvoeren. LEERINHOUDEN techniekdrills voor crawl, schoolslag en rugcrawl grijpstart of start met armzwaai start voor rugslag een keerpunt met aantikken van de muur voor crawl en schoolslag een elementair keerpunt voor rugcrawl ( met aantikken van de muur) LO inzicht verwerven in hydrodynamica en fysieke eigenschappen. aanvoelen van vlotvermogen, stuwings- en remmingsvlakken LO *-24 Gezonde en veilige levensstijl 3. basistechnieken van zelfredding en reddingszwemmen uitvoeren en gevaren die verbonden zijn aan het zwemmen inschatten. LO 21* 4. gezondheidsaspecten en hygiënische voorschriften naleven en zich houden aan duidelijke afspraken. LO *-27*-29* Zelfconcept en sociaal functioneren Zelfredding en reddingszwemmen apneu-oefeningen van op het droge hulp bieden aan een persoon in moeilijkheden onder water zwemmen een voorwerp ophalen uit het diep gedeelte een partner vervoeren Gezondheidsaspecten, hygiëne en afspraken stortbad voor het zwemmen reinheid kleedkamer aangepaste zwemkledij mekaar niet onder duwen afgesproken zwemrichting volgen 5. grenzen verleggen wat snelheid en uithouding betreft. Afstand zwemmen in S, R of C ( wisselen van slag toegelaten)

27 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 26 SUBVAK 5: ZWEMMEN Nr. Specifieke pedagogisch-didactische wenken Timing Basispakket 1. 50mC, 50mR en 50mS: stijlbeoordeling. 1e leerjaar 2. 75mR/S/C: jongens 1'30", meisjes 1'35". 1e leerjaar m slag naar keuze wisselen toegelaten: jongens 11', meisjes 12'. 1e leerjaar 4. Oefeningen wrikken en aquatisch ademhalen. 1e leerjaar 5. 15m onder water zwemmen met start (afhankelijk van de accommodatie). 1e leerjaar mC, 100mR en 100mS: stijlbeoordeling. 2e leerjaar 7. 75mR/S/C: jongens 1'25", meisjes 1'30". 2e leerjaar m slag naar keuze wisselen toegelaten: jongens 16'30", meisjes 18'. 2e leerjaar 9. Combinatieslagen, afslag en watergevoel. 2e leerjaar m onder water zwemmen met start (afhankelijk van de accommodatie). 2e leerjaar

28 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 27 SUBVAK 6: BASKETBAL Basispakket Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN Motorische competenties LO 1 1. de meeste elementaire spel- en speelregels toepassen in een spelsituatie. 3 3, 3 2, 2-1, 3 1 spelsituaties LO 2 2. spelen zonder lichamelijk contact. zie 1 LO 3 3. medeleerlingen helpen bij het spelen van de spel- en speelregels. zie 1 LO 4 4. zelfstandig individueel en in groep spelsituaties oplossen en bespreken. zie 1 LO 5 5. bij zichzelf nagaan in welke mate zij in het spel vooruitgang boeken. zie 1 LO 6 6. de aangeleerde criteria bij zichzelf evalueren. zie 1 LO scoren en de juiste beslissing nemen in een meerderheidssituatie van 2 1 tot 3 2. setshot lay-up na dribbel lay-up na pas 8. de juiste beslissing nemen en weten wanneer en waar ze kunnen scoren. shotselectie jumpshot of het gesprongen setshot 9. kansen creëren in een meerderheidssituatie van 2 1 tot 3 2. passen en vangen: borstpas-botspas-éénhandse-duwpas-verre borstpas dribbel: de lage beschermde en hoge dribbel, verandering van ritme en snelheid, verandering van richting binnenwaarts en buitenwaarts stoppen: 1 tijd pivoteren in functie van het richten en beschermen van de bal vrijlopen: veranderen van richting en snelheid van pass en doorsnijden naar give and go 10. bij het creëren van kansen de bal controleren en weten wanneer ze kunnen passen, dribbelen en zich vrijlopen. LO opbouwen in een gelijkheidssituatie van 2 2 tot 3 3 en in een meerderheidssituatie van 2 1 tot 3 2 op een half terrein en op een volledig terrein. controle pass-selectie dribbel-selectie vrijlopen in functie van een ploegmaat zie 9 en 10 maar nu in functie van opbouw aanvalsopbouw op een half terrein tegenaanvalsopbouw van 2 1 tot 3 2

29 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 28 Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN in and out LEERINHOUDEN LO spelen op een half en volledig terrein zie 1 tot en met aanvalsopbouw in functie van de geziene technische en tactische elementen 3 2 aanvalsopbouw in functie van de tegenaanval 3 3 aanvalsopbouw in voorbereiding van de 5 5 situatie Gezonde en veilige levensstijl LO voor zichzelf wijzigingen in de fitheid aangeven. zie leerinhoud motorische competentie LO onveilige bewegingssituaties herkennen en gepast reageren. LO 21* 15. de hygiënische basisregels toepassen. LO 22* 16. zich houden aan welbepaalde regels van de houdings- en rugscholing. LO 23* 17. zich inzetten met het oog op de fysieke fitheid. Zelfconcept en sociaal functioneren LO verschillende rollen vervullen in een 3 3 spelsituatie. zie leerinhoud motorische competentie op verschillende spots spelen LO samenwerken bij het oefenen en het samenspelen. zie leerinhoud motorische competentie LO 27* 20. hun eigen mogelijkheden aanvaarden. zie leerinhoud motorische competentie LO 29* 21. zich binnen een spelsituatie aanpassen aan het niveau van een medeleerling. zie leerinhoud motorische competentie

30 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 29 SUBVAK 6: BASKETBAL Nr. Specifieke pedagogisch-didactische wenken Timing 1. Stel duidelijk een aantal aandachtspunten voorop als er gespeeld wordt. 2. Vermijd het gebruik van handen en armen in verdediging. 3. Laat de leerlingen in kleine groepen spelen. 4. Gebruik evaluatiefiches. 5. Zorg ervoor dat de belangrijkste aandachtspunten beheerst zijn. 6. Vertrek van de meerderheidssituaties om leerlingen te doen inzien wanneer en waar zij moeten scoren. 7. Eerst op een half terrein daarna op een volledig terrein. 8. Zorg ervoor dat het spel vertraagd wordt door te stoppen en pivoteren. 9. Maak gebruik van spots. 10. Laat de verdedigers binnen de driepuntszone verdedigen. 11. Differentieer.

31 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 30 SUBVAK 7: HANDBAL Basispakket Decr. nr. De leerlingen kunnen Motorische competenties LEERPLANDOELSTELLINGEN LO 1 1. hun verantwoordelijkheid opnemen omtrent elkaars veiligheid door de afspraken en regels te respecteren en na te leven. Individuele techniek met de bal LEERINHOUDEN LO 5 2. zichzelf evalueren en beoordelen in bepaalde bewegingssituaties. dribbelen in tegenaanval, al slalommend of met richtingsveranderingen LO 6 3. bij falen of slagen op basis van gemaakte afspraken zichzelf of de groep analyseren en bijsturen. LO gekende vaardigheden inpassen en combineren. doelworp vanuit sprong 5. verworven vaardigheden uitvoeren in groep. 6. zoeken naar, behouden en herstellen van het evenwicht in de verschillende maar toch specifieke handbalsituaties. dribbelen in tegenaanval, al slalommend of met richtingsveranderingen passen en vangen in beweging in een vrije situatie of ten opzichte van een verdediger richtingsveranderingen in balbezit -de schijnbeweging 7. draaien in verschillende situaties. Individuele techniek zonder bal 8. aangepaste vormen van springen, werpen en lopen in verschillende situaties uitvoeren. 9. meegaan en/of tegenwerken in bewegingen met anderen in aanval en verdediging. 10. binnen aangepaste spelvormen van handbal beslissen over doelen, passen, dribbelen of vrijspelen in aanval en zich positioneren tussen de aanvaller en het doel in verdediging. 11. een tijdsbesef ontwikkelen zoals tempo maken, ritme ontwikkelen en het juiste instartmoment kiezen. loopwegen het instarten van een beweging het veranderen van richting zonder bal zich aanspeelbaar maken het verdedigen van het eigen doel

32 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 31 Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN Gezonde en veilige levensstijl LO voor zichzelf wijzigingen in de fitheid aangeven. Groepstechnieken en pre-tactieken 21*-22*-23* 13. onveilige bewegingssituaties herkennen en gepast reageren. spelvormen in meerderheidssituaties in aanval ( 2><1, 3><2, 4><3, ) 14. de hygiënische basisregels toepassen. het kunnen gebruikmaken van en samenspelen met de cirkelspeler. 15. zich houden aan welbepaalde regels van de houdings- en rugscholing. van de individuele verdediging naar een primaire vorm van samenwerking in verdediging in minderheidssituaties. 16. zich inzetten met het oog op de fysieke fitheid. Zelfconcept en sociaal functioneren LO verschillende rollen vervullen. 26*-27*-28*- 18. overleggen, afspraken maken, samenspelen in groepsverband. 29*-30* 19. bewegingsvreugde ervaren in het handbalspel. 20. hun eigen mogelijkheden en beperkingen aanvaarden. 21. respect hebben voor het eigen lichaam en dat van anderen. 22. het onderling niveauverschil aanvaarden en er rekening mee houden. 23. respectvol omgaan met de omgeving en met het materiaal.

33 TSO 2e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 32 SUBVAK 7: HANDBAL Nr. Specifieke pedagogisch-didactische wenken Timing 1. Basisprincipe We spelen zo collectief mogelijk en zo individueel als noodzakelijk. Het samenspel staat centraal zowel in aanval als in verdediging. De groep reageert op de situatie als een collectief en niet als een samenbundeling van individualisten. De individuele actie geven het spel een meerwaarde. Het samenspel en de individuele acties worden zoveel mogelijk in open situaties geoefend (spel of wedstrijdsituaties). Er wordt gestreefd naar een functionele verhouding tussen de groepswerking (hier kan de keuze gemaakt worden tussen heterogene en homogene groepsverdeling) en de individuele opdrachten. 2. Spelbekwaamheid De hoofdbetrachting is een ontwikkeling van de beginners spelbekwaamheid. Deze omvat motorische, cognitieve tactische én sociale attitudes, die in elke les dienen benadrukt te worden en in hun totaliteit moeten geoefend worden. De volgende attitudes (zie ook de leerinhouden) vormen de basis: voortdurend observeren en analyseren; permanent en vooral snel anticiperen; samenspelend vrijlopen of steun geven; een correcte techniek nastrevend; aandacht schenken aan het speltempo en de timing van de actie(s); een accurate en snelle overschakeling van de aanval naar de verdediging en omgekeerd; spelbekwaamheid vereist vooral zelf en groepsdiscipline. 3. Verdere wenken Zonder accenten te willen plaatsen gelden de volgende wenken: zorg voor een spelgerichte methodiek; iedere oefen-, spel-,of wedstrijdvorm bevat zowel motorische, technisch tactische als sociale elementen; het leren werken met gestructureerde organisatievormen verdient alle aandacht; streef een progressieve klimming na van eenvoudig naar complex; breng progressief geleide spelvormen aan; een variatie van oefeningen wordt gestimuleerd, zonder de doelstellingen uit het oog te verliezen; een individuele foutenanalyse met de juiste remediëring is permanent noodzakelijk; kies de opdrachten regelmatig zo dat de creativiteit van de spelers aan bod kan komen; schenk aandacht aan de meerderheids- of minderheidssituaties; krachtontwikkeling, rekening houdend met de groeiontwikkeling, moet de nodige aandacht krijgen; schenk aandacht aan het tactische spel van zet en tegenzet; vergeet de verbale, visuele leermiddelen en leergesprekken niet.