AV Lichamelijke opvoeding AV Sport

Transcriptie

1 LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS Vakken: AV Lichamelijke opvoeding AV Sport Basisvorming Specifiek gedeelte 2/2 lt/w 14/13-12 lt/w Studierichting: Studiegebied: Onderwijsvorm: Graad: Leerjaar: Lichamelijke opvoeding en sport Sport TSO derde graad eerste en tweede leerjaar Leerplannummer: 2008/042 (vervangt 2006/095) Nummer inspectie: 2008 / 71 // 1 / T / SG / 1 / III / / D/ (vervangt 2004 / 135 // 1 / T / BS / 2H / III / / D/) Pedagogische begeleidingsdienst GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Emile Jacqmainlaan Brussel

2 TSO 3e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 1 INHOUD Visie... 2 Beginsituatie... 5 Algemene doelstellingen... 6 Leerplandoelstellingen/leerinhouden... 8 Subvak 1: Theorie van de sport... 9 Subvak 2: Fysiologie van de beweging Subvak 3: Atletiek Subvak 4: Gymnastiek meisjes Subvak 4: Gymnastiek jongens Subvak 5: Ritmische en dansante vorming Subvak 6: Zwemmen Subvak 7: Basketbal Subvak 8: Handbal Subvak 9: Rugby Subvak 10: Voetbal Subvak 11: Volleybal Subvak 12: Badminton Subvak 13: Tafeltennis Subvak 14: Tennis Subvak 15: Verdedigingssporten (Budo) Subvak 16: Paardrijden Subvak 17: Watersporten Subvak 18: Golf Subvak 19: Triatlon-duatlon Subvak 20: Wielrennen Algemene pedagogisch-didactische wenken Minimale materiële vereisten Evaluatie Bibliografie...123

3 TSO 3e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 2 VISIE Deze studierichting realiseert de vormingsdoelen van TSO en richt zich in het bijzonder naar een harmonische persoonlijkheidsvorming waarbij de sportcomponent een extra vormingsmiddel is voor de ontwikkeling van de persoonlijkheid van de jongere. Ze spreekt vooral jongeren aan die minder studiegericht maar sportminded zijn waarbij een intense lichaamsbeleving een motivatie betekent voor hun studieloopbaan. TSO Lichamelijke opvoeding en sport beoogt echter niet alleen de ontwikkeling van het lichaam maar ook van de geest. Logischerwijze moeten de verschillende vakken en componenten binnen de opleiding op elkaar afgestemd zijn. Sport als uitlaatklep voor hypernerveuze jongeren of als compensatie voor te veel zitonderwijs zijn geen redenen om deze studierichting aan te raden. Goed presteren in theorie en sport vereisen planning, regelmaat, recuperatie en verzorging. De studierichting moet de leerlingen toelaten zich voor te bereiden op 1. een doorstroming naar bepaalde vormen van Hoger Onderwijs (pedagogisch, sociaal, paramedisch, economisch...) 2. tewerkstelling in verschillende beroepsgerichte sectoren a. beroepssector waarbij het fysiek element belangrijk is (leger, rijkswacht, politie, brandweer, zwembadredder...) b. vrijetijdssector waarbij communicatieve vaardigheden essentieel zijn: recreatieve sportclubs, gemeentelijke sportdiensten, OCMW, clubtoerisme, strandanimatie... c. commerciële sector verwant aan sport: fitnesscentra, verkoop van sportartikelen, onderhoud van sportmaterieel... d. sportspecifieke sector waarbij de sporttechnische kennis belangrijk is bijv. hulptrainer en trainer in een specifieke sportdiscipline e. beroepssportsector: voltijdse of deeltijdse tewerkstelling in eigen sportdiscipline: voetbal, wielrennen, tennis, basketbal

4 TSO 3e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 3 De lichamelijke opvoeding en sportgerichte opleiding, bestaat uit volgende componenten: 1. Het ontwikkelen van de motorische competentie Sportief talent kan enkel ontdekt worden indien de lichamelijke ontwikkeling in de breedste zin van het woord maximale kansen gekregen heeft. Hierbij denken we aan zowel de grof motorische en de fijn motorische ontwikkeling als aan de ontwikkeling van de fysieke basiseigenschappen zoals kracht, lenigheid, snelheid, uithouding e.d. Via vakken als atletiek, zwemmen, gymnastiek, ritmiek en balsporten wordt er gewerkt aan de motorische ontwikkeling. De fysieke conditie wordt voornamelijk in de hand gewerkt door regelmatig en voldoende intensieve fysieke activiteit van het opgroeiende individu, dit echter zonder te willen voorbij gaan aan andere medebepalende factoren zoals de hygiëne, de voeding, de nachtrust, het schoolritme... De opleiding LO en Sport is polyvalent en kan leiden tot specialisatie. Via keuzesport wordt een doorgedreven fysieke en motorische training nagestreefd waarbij doorzettingsvermogen en karaktervorming centraal staan. De motivatie tot fysieke inspanning is belangrijk. Men streeft naar het leveren van prestaties zoals ook in het dagelijkse leven van een volwassene worden gevraagd. 2. Het ontwikkelen van het zelfconcept en sociaal functioneren Bij elke gedragsvorm, dus ook de motorische, is er een duidelijke interactie aanwezig tussen de ontwikkelingsdomeinen van de persoonlijkheid en de motoriek. De verschillende bewegingsdomeinen bieden een belangrijke bijdrage tot het verwerven van positieve sociale attitudes: fair play, leren aanvaarden van regels, waarden en normen, de verantwoordelijkheid ten opzichte van de medeleerlingen, hulpvaardigheid en samenwerking. Ook individuele attitudes zoals doorzettingsvermogen, wilskracht, zorg voor eigen gezondheid en conditie, beheersing en zelfstandigheid worden in verschillende bewegingsactiviteiten sterk aangesproken. 3. Het ontwikkelen van de cognitieve competentie De cognitieve vormingscomponent berust op: 3.1 een wetenschappelijke benadering van de basiselementen van het menselijk bewegen De leerstof, op het niveau van de leerlingen TSO, behandelt aspecten van anatomische en fysiologische aard gerelateerd aan sportbeoefening en het leveren van fysieke inspanningen. Het inzicht in de fysiologische en biomechanische principes m.b.t. beweging en inspanning en de toepassing ervan in eigen praktijkuitvoeringen moet ondersteund worden door de positieve wetenschappelijke vakken: fysica, chemie, biologie.

5 TSO 3e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport het aanbrengen van kennis en inzicht in de theorie van de lichamelijke opvoeding Deze theorie behandelt het leren over bewegen: het bijbrengen van kennis en inzicht in bewegen en sport, in de bewegings- en sportcultuur en in andermans kunnen. De spelorganisatorische aspecten van de sport en het begeleiden van groepsdynamische processen via bewegingsactiviteiten worden bijgebracht. 3.3 het situeren van het fenomeen sport in een maatschappelijke context Sport is een cultuurfenomeen met een belangrijke maatschappelijke invloed. Eigen ervaringen maken de leerlingen bewust van het belang van de beweging voor de ontwikkeling, de vrije tijd en de sociale integratie. Door het toenemend belang van de politiek, geld en de media bestaat het gevaar dat er een breuk ontstaat tussen de waarden van de sport en de realiteit. Informatie en het bijbrengen van inzicht in de ethische aspecten van de sport behoren tot de essentie van een opleiding LO en Sport. 3.4 het bijbrengen van kennis en inzichten in economische markten De kwaliteit van een opleiding LO en Sport berust op volgende pijlers: - gemotiveerde leerlingen die weten waaraan ze beginnen en die bereid zijn inspanningen te leveren en door te zetten; - bekwame leerkrachten LO die de meest actuele, wetenschappelijk onderbouwde, inzichten in sportbegeleiding gebruiken; - degelijke en veilige infrastructuur; - goede contacten met externe organisaties zoals SVS, BLOSO, BVLO, sportfederaties en gemeentelijke sportdiensten. Vakgebonden en vakoverschrijdend overleg Bij de uitwerking van de leerplannen zijn zowel verticale als horizontale samenhang belangrijk. De verticale samenhang legt het verband met de basisdoelstellingen van de eerste graad en de einddoelstellingen van de derde graad. De horizontale samenhang legt het verband met andere vakken en vakoverschrijdende gebieden. In de vakken biologie, chemie, fysica, toegepaste biologie worden de basisleerinhouden aangebracht als ondersteuning voor de toepassingen gericht naar beweging en inspanning in het onderdeel theorie: wetenschappelijke benadering van de basiselementen van de menselijke beweging. Het doel van de lessen economie is niet alleen de leerlingen inzicht te verstrekken in het economisch mechanisme met haar onderscheiden entiteiten en markten, maar ook specifieke aspecten van het bedrijfsbeleid te brengen. Tevens wordt uitvoerig aandacht besteed aan het juridische statuut van de sportbeoefenaar, zowel van de betaalde als van de niet-betaalde.

6 TSO 3e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 5 BEGINSITUATIE De leerplandoelstellingen en de leerinhouden steunen op de verworven kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes uit de tweede graad. Ze richten zich zowel naar de sportbegaafde leerling als naar de sportgeïnteresseerde leerling. De leerlingen beschikken over voldoende motorische vaardigheden, hebben een positieve bewegingsingesteldheid, doorzettingsvermogen en zin voor samenwerking. De leerlingen moeten ook veel interesse hebben voor wetenschappelijke toepassingen. In het eerste leerjaar van de derde graad moet men rekening houden met een aantal instromers. Hun kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes steunen op het leerplan lichamelijke opvoeding uit de basisvorming van de tweede graad. Het is aangewezen deze leerlingen duidelijk de minimacriteria mee te delen die in de tweede graad van de studierichting LO en sport moeten behaald worden. Anderzijds is het aan te bevelen bij het begin van het schooljaar een geleidelijke opbouw te voorzien zodat deze leerlingen na een bepaalde periode voldoen aan de voorwaarden om met succes een derde graad te volgen.

7 TSO 3e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 6 ALGEMENE DOELSTELLINGEN 1. Ontwikkelen van motorische en cognitieve competenties Algemene doelstellingen uit de 2e graad die worden gehandhaafd of verder uitgediept: basisbewegingen en geleerde vaardigheden uit de verschillende bewegingsgebieden toepassen in andere bewegingscontexten; aandacht hebben voor een goede technische uitvoering en het bereiken van geoefendheid in een discipline die kan gaan tot topsport; bewegingsopdrachten zelfstandig kunnen aanpakken, oplossen en tot een goed einde brengen, rekening houdend met eigen mogelijkheden; sportspecifieke spel- en gedragsregels kennen en deze toepassen zowel individueel als in groep; reflecteren op het lukken of mislukken van een bewegingsopdracht en oplossingen kunnen geven; evalueren en reflecteren op zichzelf en op de eigen mogelijkheden. Nieuwe algemene doelstellingen: volgens vooropgestelde criteria bij zichzelf kunnen nagaan of er vorderingen worden gemaakt bij het uitvoeren van bewegingsopdrachten; een mening hebben over bewegingssituaties en bewegingservaringen kunnen uitwisselen; motorische, cognitieve en socio-affectieve basis verwerven nodig om door te stromen naar hoger onderwijs of om met voldoende zelfvertrouwen een loopbaan te beginnen in een sportgerichte beroepssector. 2. Gezonde en veilige levensstijl Algemene doelstellingen uit de 2e graad die worden gehandhaafd of verder uitgediept: het belang kennen van een goede fysieke conditie in functie van een gezonde en veilige levensstijl; eigen doelen kunnen bepalen met betrekking tot een optimale fysieke fitheid; spontaan deelnemen zowel aan competitieve als aan recreatieve bewegingsactiviteiten; voldoening beleven aan fysieke inspanning in coördinatie met een aangepaste hygiëne en lichaamsverzorging; risico s voor gezondheid en veiligheid verbonden aan de verschillende sporten kennen en gepast weten te handelen; belangrijke gezondheidsaspecten van sporten blijven toepassen, zoals: het gebruik van aangepaste kledij en schoeisel, het belang van de opwarming en cooling down, correct helpen en bijstaan basisregels van een correcte houding- en rugscholing hanteren om overbelasting en kwetsuren te vermijden; beseffen dat onsportief, onethisch, ongezond en onbezonnen gedrag oorzaak kan zijn van letsels en trauma s; verantwoordelijkheid opnemen omtrent veiligheidsafspraken; inzicht hebben in medebepalende gezondheidsfactoren zoals hygiëne, voeding, gebruik van genoten geneesmiddelen, nachtrust, schoolritme, trainingsfrequentie ; de positieve invloed van sporten in de natuur ervaren. Nieuwe algemene doelstellingen: het verband kunnen leggen tussen bewegen, gezondheid en samenleving; kritisch omgaan met het bewegingsaanbod; leren zinvol trainen; eerste hulp kunnen bieden bij sportongevallen.

8 TSO 3e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 7 3. Zelfconcept en sociaal functioneren Algemene doelstellingen uit de 2 e graad die worden gehandhaafd of verder uitgediept: een gezonde sportieve instelling verwerven door te oefenen in een geest van veiligheid en wederzijds respect; ervaren van bewegingsvreugde; verantwoordelijkheid opnemen als deelnemer, materiaalverantwoordelijke, helper, spelleider, scheidsrechter ; aanvaarden van afspraken, spelregels, waarden en normen; zelfstandig kunnen oefenen individueel of in kleine groepen waarbij men respect opbrengt voor elkaars mogelijkheden en individuele verschillen; weten dat een goede samenwerking, zoals medeleerlingen helpen wanneer de bewegingssituatie dit vereist, kwetsuren en andere trauma s helpen vermijden. Nieuwe algemene doelstellingen: weten welke bewegingsactiviteit het best aansluit bij de eigen fysieke en relationele mogelijkheden; recreatieve en competitieve bewegingsactiviteiten alleen of in groep kunnen organiseren en aanpassen aan de deelnemers; kritisch kunnen reflecteren over sport in de maatschappij. 4. Vakoverschrijdende doelstellingen leren problemen oplossen en zowel de oplossingswijze als de oplossing kunnen evalueren; een realistische training- en tijdsplanning op langere termijn kunnen maken; het leerproces kunnen bijsturen en beoordelen op doelgerichtheid; toekomstgerichte conclusies kunnen trekken uit leerervaringen; de oorzaak van slagen of falen objectief kunnen toeschrijven; ontwikkelen van een positief zelfbeeld op basis van betrouwbare gegevens en daarover kunnen communiceren; omgevingsinvloeden kunnen onderkennen; een kritische houding kunnen aannemen ten aanzien van allerlei vormen van informatie; het belang inzien van gevoelens en lichaamstaal; bereid zijn tot luisteren, respecteren en overleggen; ongelijk en onmacht durven toegeven; aannemen van een kritische houding tegenover het eigen voedingspatroon en bereid zijn het aan te passen, rekening houdend met criteria voor een evenwichtige voeding binnen diverse voedingssystemen; kunnen herkennen van risicofactoren voor eetstoornissen en hun gevolgen; kunnen toepassen van eerste hulp en cardiopulmonaire resuscitatie (CPR); milieuproblemen kennen in verband met sommige sporten en zich verantwoordelijk voelen voor het milieu waarin er wordt gesport; Wij wensen de leerplangebruiker erop te wijzen dat deze lijst met vakoverschrijdende doelstellingen zeker niet limitatief is en enkel LO-gerelateerde voorbeelden zijn uit de verschillende vakoverschrijdende thema s. De uitbreiding van deze lijst is sterk afhankelijk van de aanpak van de individuele leerkracht alsook van projecten opgezet zowel door de vakgroep als door de school.

9 TSO 3e graad Basisvorming + Specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 8 / De leerplandoelstellingen en de leerinhouden staan in onderlinge relatie. Leerinhouden zijn middelen om doelstellingen te bereiken. Motorische competenties worden bereikt via aangepaste leerinhouden en aangepaste methodischdidactische werkvormen en kunnen verschillend zijn voor jongens en meisjes. Attitude gebonden en vakoverschrijdende doelstellingen kunnen niet steeds door specifieke leerinhouden bereikt worden maar eerder door een gepaste methodisch-didactische aanpak. Daarenboven zijn er een aantal attitudegebonden doelstellingen die als een rode draad doorheen het leerproces van alle disciplines lopen. De doelstellingen en de leerinhouden worden per discipline geformuleerd.

10 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 9 SUBVAK 1: THEORIE VAN DE SPORT 1e leerjaar: 2 lestijden /week 2e leerjaar: 2 lestijden /week 1. de mogelijke waarden van de bewegingsopvoeding inzien. Ontwikkeling van: de motorische competentie de gezonde en veilige levensstijl het zelfconcept en sociaal functioneren LO de principes van het leidinggeven toepassen. Leiderschapsstijlen versus leerstijlen LO de beginselen van didactiek verwerven. Verschillende didactische werkvormen: werken met groepen, individueel, partner globaal, analytisch zelfgestuurd leren casestudy 4. het jeugdsportbeleid inschatten. de ontwikkelingsfasen voorwaarden waaraan jeugdtraining moet voldoen randfenomenen: omgang met ouders, sociale activiteiten 5. inzicht verwerven in de organisatie van de sport. de comités de organisatievormen competitiesystemen: uitdaging, afval, poule, combinatie, roulering instuif- en schooltornooi 6. de rol van de sport als maatschappelijk fenomeen begrijpen. De verschillende invalshoeken op de sport: gezondheid vrije tijd welzijn ontspanning sociale invalshoek spektakel 7. de tewerkstelling in de sport overzien. Onderwijs, Vlaamse trainerschool, sportgerichte beroepssectoren

11 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 10 LO LO de belangrijkste trainingsprincipes aangeven en toepassen op hun sport. 9. de basiscomponenten weerstand, coördinatie; kracht; lenigheid; uithouding en snelheid inschatten en de methodes toepassen op hun sport. LO plannen en periodiseren. de cycli jaarindeling begrippen conditionele factoren, techniek en tactiek, lichaamsbouw, accommodatie en psychische factoren supercompensatie belastingscomponenten voornaamste principes van trainingsstructuur begrippen en inhoud trainingsmethodes trainingsmethodes in functie van de soort organisatievormen van oefensessies evaluatie van de verschillende componenten

12 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 11 subvak 1: THEORIE VAN DE SPORT Nr. Specifieke pedagogisch-didactische wenken Timing 1. Geef lessen trainingsleer zo praktisch mogelijk. (Ervaringsgericht lesgeven!) 2. Vakoverschrijdend samenwerken met de collega s sport is een must. 3. Wijs op de intrinsieke waarden en gevaren in de sportbeleving. Zoek in de media naar uitingen van deze beleving tot op het topniveau. 4. Leerlingen zoeken progressies in hun eigen keuzesport. Zij moeten zich stellen op het niveau initiatie, waar bewegingen minder vanzelfsprekend of gewoon zijn voor onze sportervaren leerlingen. 5. Leerstijlen: inzicht in de persoonlijkheid van de sporter: fysiek, temperament, intelligentie, karakter en attitude, sociale vaardigheid, faalangst 6. Opzoeken van artikels in kranten, sporttijdschriften, uitgaven van diverse sportorganisaties, internet over de diverse thema s. 7. Gebruik van videoreportages als illustratie. 8. De leerlingen geven voorbeelden aan uit eigen ervaring in club of school. 9. De leerlingen vertellen over de trainingen die zij in clubverband uitvoeren, brengen wedstrijdtabellen en klassementen mee. Zij organiseren in de school sportinstuiven en tornooien via de keuzesport. 10. De leerlingen voeren zelf testen uit. 11. Zoeken op het internet naar een actuele lijst van de verboden producten. 12. In het eerste jaar van de graad worden reeds links gelegd naar de stage sport van het laatste jaar. 13. Gebruik van de documentatie als onderwerp voor een groepsdiscussie of panelgesprek. 14. Een doordachte aanpak maakt het mogelijk om tevens heel wat vakoverschrijdende eindtermen na te streven binnen het eigen vak. Voornamelijk de eindtermen uit de domeinen leren leren en sociale vaardigheden kunnen aan bod komen. 15. Veel items leiden tot vakoverschrijdend samenwerken: toepassing van trainingsleer (alle keuzesporten); het verwerken van de documentatie tot een spreekbeurt (Nederlands, andere talen ;) opzoeken en verwerken van informatie i.v.m. de gemeentelijke sportraad, subsidiewerking, sportdienst, wetteksten en decreten (recht & wet, toegepaste informatica, ); invloeden van de media en het bedrijfsleven op de sport (recht en wet: media, sponsoring, reclame ); stage op de gemeentelijke sportdienst (GIP; stage); doping (fysiologie, levensbeschouwelijke vakken, recht & wet );

13 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 12 SUBVAK 2: FYSIOLOGIE VAN DE BEWEGING 1e leerjaar: 2 lestijden /week 2e leerjaar: 2 lestijden /week 1. het lichaam situeren in de ruimte (module 1). basisbegrippen en terminologie 2. inzicht verwerven in de studie van de gewrichten (module 2). schoudergewricht ellebooggewricht heupgewricht kniegewricht wervelkolom 3. inzicht verwerven in de beweging van de gewrichten (module 3). schoudergewricht ellebooggewricht heupgewricht kniegewricht wervelkolom 4. de spiercontracties begrijpen (module 4). macro micro spierweefsel 5. inzicht verwerven in de energieleveringssystemen (module 5). studie van de energieprocessen in het spierweefsel 6. het verband leggen tussen de regulerende systemen (module 6). het zenuwstelsel het hormonaal stelsel 7. de relatie leggen tussen voeding en sport (module 7). de spijsvertering samenstelling van de voeding. 8. het belang aangeven van de transportsystemen (module 8). het bloed lymfe 9. en kennen het belang van de uitwisseling van gassen (module 9). de ademhaling

14 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 13 subvak 2: FYSIOLOGIE VAN DE BEWEGING Module Specifieke pedagogisch-didactische wenken Timing 1. lichaamsassen lichaamsvlakken lichaamsbewegingen richtingsaanduidingen 2. Anatomische benadering van de beenderen: bouw van de beenderen soorten beenderen mogelijke letsels en afwijkingen invloed van training op het skelet lenigheidremmende en bevorderende factoren rugscholing 3. De inwerkende (belangrijkste) spieren op de gewrichten: oorsprong en insertie analyse van de beweging hefbomen en krachten (agonisten, synergisten en antagonisten) mogelijke letsels 4. prikkeloverdracht motorische eenheid prikkelduur / prikkelfrequentie snelle en trage spiervezels 5. ATP wederopbouw aëroob anaëroob lactisch alactisch lactaatmetingen steady state omslagpunt recuperatie zuurstoftekort en zuurstofschuld

15 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 14 Module Specifieke pedagogisch-didactische wenken Timing 6. verband tussen de stelsels stijgende en dalende banen synaps verschillende soorten beweging: reflex; bewuste beweging; automatismen; emotionele beweging feedback stretching (zenuwstelsel) actie / reactie reflex 7. kwantitatieve en kwalitatieve samenstelling van de voeding enzymen dieet (sportdieet) + voedingsschema (voor-tijdens-na) vitaminen oligo-elementen soorten suikers dranken; sportdranken 8. bloedsomloop / hart samenstelling van het bloed hartslagmeter / bloeddrukmeter filtratieproces aandoeningen afweersysteem 9. bouw van de longen (herhaling 2 e graad) partiële O 2 CO 2 -druk hoogtetraining / diepzeeduiken spirometrie Maak afspraken binnen de vakgroep. Probeer samen met de subvakken sport zoveel mogelijk te streven naar praktijkgerichte toepassingen.

16 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 15 SUBVAK 3: ATLETIEK Basispakket: 50 lestijden per graad Motorische competenties Afhankelijk van de accommodatie, het beschikbare materiaal en het weer maakt de leerkracht een keuze in analogie met de 2 e graad. LO de techniek en de beweging optimaal beheersen en perfectioneren. LO technieken oefenen om de afgesproken schoolcriteria te bereiken. LOOPNUMMERS: START EN SPRINT EN/OF HORDENLOOP EN/OF AFLOSSING EN/OF UITHOUDING LO 3 3. streven naar een veelzijdige ontwikkeling van de basiseigenschappen. LO 6 4. belasting en intensiteit verhogen. START EN SPRINT LO verbanden leggen en transfers maken tussen en naar verschillende bewegingen. perfectioneren van de start- en sprinttechniek wedstrijd met correcte startbevelen LO leren anaëroob lactisch lopen. AFLOSSING Gezonde en veilige levensstijl een stokwissel uitvoeren aan maximale snelheid oefenen in de aflossingszone LO 1 7. veiligheidsvoorschriften, regels en afspraken naleven. prestatie LO 21*-22* 8. positief staan tegenover regelmatig oefenen. HORDENLOOP LO 20-21* 9. de gezonde invloed ervaren van regelmatige fysieke inspanning. perfectioneren van de techniek overschrijden van de horden op regelmatige afstand met 3-passenritme LO het belang van de opwarming en de cool down aangeven. prestatie LO het belang inzien van het dragen van aangepaste sportkledij. UITHOUDING progressief afstand en tempo opdrijven extensief interval intensief interval Coopertest

17 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 16 Zelfconcept en sociaal functioneren WERPNUMMERS: KOGEL EN/OF DISCUS EN/OF SPEER LO zelfstandig oefenen. KOGELSTOTEN perfectioneren van de standstoot en stoten met glijfase prestatie LO met iedereen, zonder onderscheid, samenwerken. SPEERWERPEN perfectioneren van de standworp 3-passenritme, 5-passenritme en het werpen met volledige aanloop prestatie LO hun eigen mogelijkheden juist inschatten. DISCUSWERPEN LO de prestaties van anderen waarderen. intensifiëren en perfectioneren van de technieken accent leggen op de uitvoeringssnelheid van de beweging prestatie LO inzet en volharding tonen en hun fysieke grenzen verleggen. SPRINGNUMMERS: HOOG EN/OF VER EN/OF HINKSTAPSPRINGEN LO 21*-22* 17. voldoening beleven aan fysieke inspanning. HOOGSPRINGEN techniek boven de lat perfectioneren aanloopritme verzorgen en opdrijven prestatie LO plannen en naar een prestatie toeleven. VERSPRINGEN perfectioneren van de hangsprong aanloop bepalen en de plank treffen prestatie LO kritiek aanvaarden. HINKSTAPSPRONG perfectioneren van de techniek specifieke springkrachtoefeningen prestatie

18 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 17 subvak 3: ATLETIEK Uitbreidingspakket: 100 lestijden per graad Motorische competenties Leerstof basispakket 3 e graad inoefenen en vervolmaken. LO 4 1. verbanden leggen, ook naar de theorie van de lichamelijke opvoeding. LO snelheid verhogen tijdens duurloop; aërobe en anaërobe uithouding De leerlingen worden verdeeld in 2 basisgroepen: verbeteren. LO de eindproef nl. een meerkamp naar behoren afwerken. A: aangesloten bij atletiekclub LO verbanden leggen en transfers tussen de diverse bewegingen. B: niet aangesloten LO technische raad uitwisselen aan elkaar en elkaar stimuleren om de afgesproken minimacriteria te behalen. LO prestatieverbetering nastreven. Groep B: weekplanning: LO 4 7. trainingsprincipes uit de trainingsleer toepassen in atletiek. technieken Gezonde en veilige levensstijl inhaalles LO 1 8. veiligheidsvoorschriften, regels en afspraken naleven. Groep A: mits een trainingsschema van de club mag de leerling individueel zijn schema afwerken. Zoniet bij groep B. uithouding en lenigheid (zie jaarplanning) LO 21*-22* 9. positief staan tegenover regelmatig oefenen. Groep B: jaarplanning: alternatieve activiteiten die basiseigenschappen verbeteren 10. de gezonde invloed ervaren van regelmatige fysieke inspanning. Ontwikkeling van de basiseigenschappen (K, L en U) LO het belang van de opwarming en de cool down aangeven. sept.-febr.: opdrijven van km en tempo. Aëroob LO de negatieve invloed van genotsmiddelen en slechte voeding duiden. ma.-apr.: intensieve intervals Technieken alle technieken van meerkamp worden getraind met de specifieke kracht- en snelheidstraining

19 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 18 Zelfconcept en sociaal functioneren Alternatieve activiteiten LO zelfstandig oefenen. spelvormen oriënteringsloop LO met iedereen, zonder onderscheid, samenwerken. LO hun eigen mogelijkheden juist inschatten. LO de prestaties van anderen waarderen. Inhaalles techniek (+ lln. andere keuzesporten) gecoördineerd met de les atletiek LO inzet en volharding tonen en hun fysieke grenzen verleggen. LO 21*-22* 18. voldoening beleven aan fysieke inspanning. Powertraining maximumprestaties bepalen LO plannen en naar een prestatie toeleven. fiche opstellen LO kritiek aanvaarden.

20 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 19 subvak 3: Atletiek Nr. Specifieke pedagogisch-didactische wenken Timing 1. Een prestatieverbetering nastreven door regelmatige en systematische trainingsopbouw. 2. De vorderingen (laten) noteren en bespreken. 3. Gevarieerde oefen- en organisatievormen aanwenden. 4. Aan de motorische basisvorming wordt verder gewerkt door de beweging te perfectioneren. 5. In functie van de onderwezen atletiekdisciplines worden de bijkomende basiseigenschappen getraind. 6. Oefenstof voor de verbetering van coördinatie, beweeglijkheid en ritme aanbieden, zodat de link naar andere atletiek- en sportdisciplines wordt gelegd. 7. Leren plannen en naar een prestatie werken. 8. De leerlingen moeten minimacriteria realiseren. 9. SPRINGEN: - landingsheuvel bij hoogspringen voldoende hoog, zacht en veilig. - competitievormen van verspringen niet op een zachte valmat maar in een verspringput. - gevarieerde oefenvormen gebruiken om de springkracht en de springbehendigheid te ontwikkelen. - uitleggen wat de belangrijkste fasen zijn bij een sprong en elkaar leren observeren. - groepsopdrachten, groepscompetities zijn motiverend en stimuleren het sociaal contact. 10. WERPEN EN STOTEN: - de veiligheid staat centraal bij de opstelling van de leerlingen op en rond het werpterrein. Duidelijke afspraken maken om dit te ondersteunen. 11. LOPEN: - bij het lopen in openlucht is respect voor de natuur en leefomgeving belangrijk. - voor loopactiviteiten buiten de school wordt er extra aandacht besteed aan veiligheid, plichtsgevoel, verantwoordelijkheidsbesef, hoffelijkheid en het maken van duidelijke afspraken.

21 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 20 SUBVAK 4: GYMNASTIEK MEISJES Basispakket: 50 of 75 lestijden per graad De uitbreidingen voor het pakket van 75 lestijden per graad staan tussen haakjes en cursief. Motorische competenties Leerstof basispakket 2e graad aanleren, inoefenen en vervolmaken (= afhankelijk van de vooropleiding en beginsituatie van de leerlingen) LO ruimte-, tijd- en lichaamsperceptie verwerven om zich bewust te zijn van een juiste houding, beweging en vormspanning. GROND: LO * 2. oefenen ter verbetering van de algemene spierkracht en ze begrijpen de opbouw van een krachttraining. koprol: voorwaarts en rugwaarts benen gespreid; korte zweefrol 3. de specifieke terminologie van het toestelturnen begrijpen en gebruiken. handenstand: afstoot 2 voeten en doorrollen rad: in serie LO bewegingsopdrachten zelfstandig aanpakken en tot een goed einde rondat: aanloop opsprong rondat brengen. (rondat rad); Gezonde en veilige levensstijl LO 22* 5. overtuigd worden van het grote belang van lenigheidsoefeningen en een opwarming in functie van het toestel. LO 1 6. steunverbanden en hulpmiddelen in functie van de veiligheid correct gebruiken. LO de technieken van helpen en bijstaan aanleren en toepassen tijdens het inoefenen van de bewegingen uit de behandelde leerstof. overslag (::); (overslag flikflak: uit stand (::) (uit stand in minitramp/ flikflak +landen op valmat spreidsprong, hurksprong, kattesprong samenstellen van een reeks met gekende bewegingen basiselementen acrogym BRUG: opsprong: aanloop opsprong buikdraai rugwaarts loopkip (::) molendraai voorwaarts buikdraai rugwaarts (buikdraai voorwaarts (::)) (uitsprong: zolendraai rugwaarts) samenstellen van een reeks met gekende oefeningen

22 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 21 Zelfconcept en sociaal functioneren LO door een positieve houding de groepsgeest binnen de klas helpen BALK: stimuleren. draaien: ½ draai op 1 voet LO de noodzakelijke inzet tonen om meer complexe bewegingen in te oefenen. sprongen: combinatie van 3 sprongen verplaatsingen: voorw., rugw. en zijw. met begeleidende armbeweging LO inschatten welke bewegingen het best aansluiten bij hun eigen fysieke mogelijkheden. rad: op zweedse bank : op lage balk (::); (op lage balk) afsprong: rondat : (overslag (::)) samenstellen van een reeks met gekende oefeningen SPRONGEN: plint breedte: handenstand overslag (::) minitrampoline: salto voorwaarts (::)

23 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 22 subvak 4: GYMNASTIEK MEISJES Uitbreidingspakket: 100 lestijden per graad LO Motorische competenties Inoefenen en vervolmaken leerstof basispakket (75 lestijden) 3e graad en uitbreiding 2e graad 1. zich door het uitvoeren van oefeningen in combinatie meer complexe bewegingspatronen eigen maken. LO inzicht verwerven in de opbouw van de oefeningen en kunnen de technieken benoemen. GROND: handenstand: afstoot 2 voeten, benen gestrekt rad: aanloop opsprong zweefrad overslag: aanloop overslag (neerkomen op 1 of 2 benen) 3. de basisprincipes van het beoordelingsysteem van de F.I.G. interpreteren. flikflak: aanloop rondat flikflak (::) salto voorwaarts of rugwaarts: afstoot op verhoogd vlak (::) LO aandacht hebben voor een goede technische uitvoering en lichaamshouding samenstellen van een reeks: een combinatie van bewegingen uit zoals verwacht wordt van een competitieturnster. de leerstof van het basispakket (50u./ 75u.) van de 2e graad, van de 3e graad en van de uitbreiding (100u.) van de 2e en 3e graad LO zelfstandig met gekende motorische vaardigheden een creatieve combinatie samenstellen en uitvoeren. BRUG: zweefkip (::) LO trainingsprincipes uit de trainingsleer toepassen in de gymnastiek. zwaaikip (::) uitsprong : zolendraai rugwaarts (hoge legger) samenstellen van een reeks: een combinatie van bewegingen uit de leerstof van het basispakket (50u./ 75u.) van de 2e graad, van de 3e graad en van de uitbreiding (100u.) van de 2e en 3e graad Gezonde en veilige levensstijl BALK: LO 1 7. door inzicht in het bewegingsverloop van de diverse technieken, potentieel gevaarlijke situaties inschatten en vermijden. LO de algemene principes van de houdings- en rugscholing begrijpen en hanteren om overbelasting en kwetsuren te vermijden. sprongen: een combinatie van 3 sprongen in serie draaien: een volledige draai op 1 voet rol: voorwaartse of rugwaartse rol op hoge balk (::) rad: op hoge balk (::) LO begrijpen dat een goede samenwerking ongevallen kan helpen vermijden. handenstand: op hoge balk (::) afsprong: overslag : losse afsprong (zonder handensteun). samenstellen van een reeks: een combinatie van bewegingen uit de leerstof van het basispakket (50u./ 75u.) van de 2e graad, van de 3e graad en van de uitbreiding (100u.) van de 2e en 3e graad

24 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 23 Zelfconcept en sociaal functioneren SPRONGEN: LO zelfvertrouwen opbouwen door het zich bewust zijn van een correcte lichaamshouding. plint breedte: handenstand afwenden : handenstand overslag LO eigen kennis en kunde aanwenden om als assistent-coach te fungeren bij : handenstand overslag met draai om de lengteas voor schoolsportactiviteiten intra- of extramuros en bij demonstraties ter of achter de steunfase (::) gelegenheid van schoolfeesten. LO begrijpen dat een goede samenwerking ongevallen kan helpen vermijden. minitrampoline: salto voorwaarts : salto voorwaarts gehoekt : barani

25 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 24 SUBVAK 4: GYMNASTIEK JONGENS Basispakket: 50 of 75 lestijden per graad De uitbreidingen voor het pakket van 75 lestijden per graad worden staan tussen haakjes en in cursief. Motorische competenties LO ruimte -, tijd -, en lichaamsperceptie verwerven om zich bewust te zijn van een juiste houding, beweging en vormspanning. LO * 2. oefenen ter verbetering van de algemene spierkracht en ze begrijpen de opbouw van een krachttraining. Leerstof basispakket 2e graad aanleren, inoefenen en vervolmaken conform de beginsituatie van de leerlingen) GROND: koprol, benen gespreid: voorwaarts en rugwaarts handenstand: afstoot 2 voeten en doorrollen (via benen gespreid en gestrekt) : overpak in 2 tijden 3. de specifieke terminologie van het toestelturnen begrijpen en gebruiken. : (stut (::) rad en rondat: aanloop opsprong rondat halve draai rad; LO bewegingsopdrachten zelfstandig aanpakken en tot een goed einde overslag (::); brengen. (flikflak: uit stand (::)) (: voorbereidende oefeningen rondat flik (::)) verbindingen en verplaatsingen: 2 sprongen Gezonde en veilige levensstijl : 2 halve draaien; 1 evenwichtshouding; (2 evenwichtshoudingen); LO 22* 5. overtuigd worden van het grote belang van lenigheidsoefeningen en een opwarming in functie van het toestel. LO 1 6. steunverbanden en veiligheidshulpmiddelen correct gebruiken. BRUG: LO de technieken van helpen en bijstaan aanleren en toepassen op de bewegingen van de behandelde leerstof. samenstellen van een reeks met gekende oefeningen basiselementen van acrogym korte kip: zwaaien in streksteun; val tot kiplig; kip tot streksteun vooropzet: als insprong achterinleg schouderstand: opzwaai vanuit streksteun doorrollen tot bovenarmsteun (salto voorwaarts: vanuit zwaai in streksteun tot bovenarmsteun) (afsprong: kroontje uit) samenstellen van een reeks met gekende oefeningen

26 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 25 Zelfconcept en sociaal functioneren LO door een positieve houding de groepsgeest binnen de klas helpen stimuleren. REK laag + hoog molendraai voorwaarts buikdraai voorwaarts LO de noodzakelijke inzet tonen om meer complexe bewegingen in te oefenen. zolendraai rugwaarts: na opzwaai tot spreidstand uit streksteun loopkip (::) LO inschatten welke bewegingen het best aansluiten bij hun eigen fysieke mogelijkheden. (zweefkip (::)) (zwaaikip (hoge rekstok) (::)) uit hang/ rugwaarts om breedteas draaien tot streksteun (buikdraai rugwaarts (hoog rek)) samenstellen van een reeks met gekende oefeningen SPRONGEN: plint breedte: duiksprong, benen tussen steun : handenstand afwenden : handenstand overslag (plint lengte: handenstand overslag (::)) minitrampoline: salto voorwaarts (plank: salto voorwaarts)

27 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 26 subvak 4: GYMNASTIEK JONGENS Uitbreidingspakket: 100 lestijden per graad LO Motorische competenties 1. zich door het uitvoeren van oefeningen in combinatie meer complexe bewegingspatronen eigen maken. LO inzicht verwerven in de opbouw van de leerstof en kunnen de technieken benoemen. Inoefenen en vervolmaken leerstof 3e graad basispakket (75u.) en 2e graad uitbreiding. GROND: koprol: hoge zweefrol handenstand: afstoot 2 voeten, benen gestrekt : overpak in 2 tijden en doorrollen LO trainingsprincipes uit de trainingsleer toepassen in de gymnastiek. : stut rondat flikflak (::) LO aandacht hebben voor een goede technische uitvoering en lichaamshouding salto voorwaarts: landen op valmat zoals verwacht wordt van een competitieturner. salto rugwaarts: afstoot op verhoogd vlak (::) LO zelfstandig met gekende motorische vaardigheden een creatieve combinatie : rondat salto (::) samenstellen en uitvoeren. overslag 6. de basisprincipes van het beoordelingssysteem van de F.I.G. interpreteren. samenstellen van een reeks: een combinatie van bewegingen uit de leerstof van het basispakket (50u./ 75u.) van de 2e graad, van de 3e graad en van de uitbreiding (100u.) van de 2e en 3e graad Gezonde en veilige levensstijl BRUG: LO 1 7. door inzicht in het bewegingsverloop van de diverse technieken potentieel zweefkip gevaarlijke situaties inschatten en vermijden. vanuit streksteun/ opzwaaien tot handenstand (::) LO de algemene principes van de houdings- en rugscholing begrijpen en onderzwaai: vanuit hoeksteun tot zwaai in bovenarmsteun (::) hanteren om overbelasting en kwetsuren te vermijden. LO begrijpen dat een goede samenwerking ongevallen kan helpen vermijden. samenstellen van een reeks: een combinatie van bewegingen uit de leerstof van het basispakket (50u./ 75u.) van de 2e graad, van de 3e graad en van de uitbreiding (100u.) van de 2e en 3e graad

28 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 27 Zelfconcept en sociaal functioneren REK: LO zelfvertrouwen opbouwen door het zich bewust zijn van een correcte lichaamshouding. valkip achteropzet (::) opzwaai naar handenstand: in palmgreep vanuit streksteun zolendraai rugwaarts: uitzwaaien; ½ draai en greepwissel LO eigen kennis en kunde aanwenden om als assistent-coach te helpen bij schoolsportactiviteiten intra- of extramuros en bij demonstraties ter gelegenheid van schoolfeesten. LO begrijpen dat een goede samenwerking ongevallen kan helpen vermijden. samenstellen van een reeks: een combinatie van bewegingen uit de leerstof van het basispakket (50u./ 75u.) van de 2e graad, van de 3e graad en van de uitbreiding (100u.) van de 2e en 3e graad SPRONGEN: plint of paard breedte: handenstand overslag plint of paard lengte: handenstand overslag : handenstand overslag + kwart schroef minitramp: salto voorwaarts gehoekt : barani

29 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 28 subvak 4: GYMNASTIEK MEISJES EN JONGENS Nr. Specifieke pedagogisch-didactische wenken Timing A* Basispakket 1. De lessen worden voor de jongens en de meisjes in een afzonderlijke groep aangeboden. 2. Een constante vooruitgang, zowel op het inhoudelijk vlak(= moeilijkheid), als op het vormelijk vlak(= zin voor afwerking en esthetiek) blijft het doel. 3. Zorg op elk leerniveau voor een progressieve klimming in de oefenstof. 4. Individuele remediëring blijft noodzakelijk. 5. Gevarieerde oefenvormen en organisatievormen zijn aan te bevelen. 6. Tijdens de opwarming dient rekening te worden gehouden met de specificiteit van het toestel. 7. Het verbeteren van de algemene lenigheid is van het grootste belang. Leerlingen kunnen ook de opdracht krijgen hier naschools aan te werken. 8. Het belang van krachttraining i.v.m. letselpreventie is bewezen. Algemene krachttraining voorzien in de jaarplanning is aangewezen. 9. Er moet bijzondere aandacht worden besteed aan de technieken van helpen en bijstaan en aan de veiligheid. B* Uitbreidingspakket 10. De extra leerinhouden worden gekozen uit de diverse bewegingsfamilies zoals zij vermeld staan in de internationale puntencode van de F.I.G. 11. De basiskennis en de individuele aanleg van elke leerling zullen mede deze extra leerinhouden bepalen. Het werken met een persoonlijk trainingsschrift is dus noodzakelijk. 12. Voor een wedstrijdturnster zal de leerstof uitgebreid worden in functie van de te leveren prestaties. Samenspraak met de clubtrainer is dus wenselijk. 13. De uitrusting in de oefenzaal en de veiligheidshulpmiddelen (landingsmatten, valput, saltogordels) kunnen ook een invloed hebben op het benadrukken van bepaalde leerstofonderdelen. 14. Van de leerlingen wordt een elementaire kennis van de F.I.G.- reglementen verwacht. 15. Een individueel trainingsschema en het zelfstandig werken in kleine groepen wordt benadrukt. 16. De technieken van helpen en bijstaan worden systematisch aangeleerd. 17. Bij het beoordelen van een toets worden zowel de moeilijkheidsgraad als de afwerking geëvalueerd.

30 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 29 SUBVAK 5: RITMISCHE EN DANSANTE VORMING Basispakket: 25 lestijden per graad Motorische competenties 1. het nut van ritme en beweging inzien en aanvoelen. De leerstof basispakket 2e graad aanleren, inoefenen en vervolmaken, conform de beginsituatie bij de leerlingen. LO ritmegevoel, lichaams- en bewegingsbewustzijn verder ontwikkelen. LO eerder geleerde vaardigheden uit verschillende bewegingsgebieden toepassen in andere bewegingscontexten (bijv. gymnastiek = rock n roll). 4. tijdsbesef ontwikkelen: ervaren van tempo, ritme, duur en accentuatie. Een keuze uit NIEUWE TRENDS : AEROBIC, STEP-AEROBIC, TAEBO, CARDIO-FUNK, STREETDANCE, LATINO, COMBAT 5. coördinatie tussen beweging en uitdrukking ontwikkelen. terminologie van de basispassen wordt uitgebreider LO 15* 6. expressief bewegen. bewegingszin met variatie op basissteps uitvoeren LO een aëroob uithoudingsvermogen ontwikkelen. variatie in tijd / kracht / ruimte LO zowel kracht (vnl. versterken van romp, gordel en benen) als snelheid, lenigheid en evenwicht in sterke mate ontwikkelen. 9. hun specifieke kennis van de terminologie uitbreiden. LO via de eigen lichaamstaal converseren met de partner. SOCIALE DANS, ROCK n ROLL: Gezonde en veilige levensstijl parendansen geven een extra dimensie aan de ritmische LO 20-22* 11. fysieke en motorische basiseigenschappen via dansante bewegingsvormen bewegingsopvoeding: ze zijn hét middel bij uitstek voor coïnstructie. ontwikkelen. LO het belang van een correcte houding aangeven. de basispas individueel aanleren LO het belang inzien van opwarming, stretching, buik- en rugspieroefeningen, relaxatie. Zelfconcept en sociaal functioneren eenvoudige danscombinaties LO 15* 14. expressiviteit en innerlijke beleving ontwikkelen. LO 15*-21* 15. presence en zelfzekerheid ontwikkelen. 16. zich concentreren. LO inzien dat dans- en ritmische bewegingsopdrachten hun een voortreffelijke basistechniek meegeeft en bijdraagt tot een harmonische ontplooiing. LO * respect opbrengen voor elkaars mogelijkheden. een correcte houding sterk benadrukken zodat de partners de kans krijgen elkaar aan te voelen

31 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 30 subvak 5: RITMISCHE EN DANSANTE VORMING Uitbreidingspakket: 100 lestijden per graad Motorische competenties LO 15* 1. een expressieve lichaamstaal ontwikkelen. Verbreden en verdiepen van de ritmische bewegingsvormen die reeds in het basispakket en in de 2e graad werden aangeboden. LO een ritmegevoel ontwikkelen. Afhankelijk van de interesses van de leerlingen en de specialiteit(en) LO lichaams- en bewegingsbewustzijn ontwikkelen. van de lesgever kunnen diverse ritmische bewegingsvormen worden aangeboden en /of verder verdiept. LO tijdsbesef ontwikkelen: ervaren van tempo, ritme, duur en accentuatie. VOLKSDANSEN: LO coördinatie tussen beweging en uitdrukking ontwikkelen. moeilijke dansen LO via de eigen lichaamstaal converseren met de partner. van veel tot moeilijker passen en figuren LO een aëroob uithoudingsvermogen ontwikkelen. veel ritmes; snelle tempo s LO geleerde technieken uit de verschillende ritmische bewegingsvormen demonstraties toepassen in andere dansante vormen. LO zowel kracht (vnl. versterken van romp, bekken en benen), snelheid, lenigheid en evenwicht in sterke mate ontwikkelen. samenstellen van variaties op een al dan niet gekende volksdans LO kritisch omgaan met het bewegingsaanbod in het algemeen en het aanbod dansante vormen in het bijzonder. 11. de specifieke kenmerken van de bewegingspatronen in de dansvormen die ze onderwezen krijgen herkennen. LO trainingsprincipes uit de trainingsleer toepassen in de ritmische of dansante vormen. LICHAAMSEXPRESSIE beweging = buigen, strekken, draaien, wordt gecombineerd met ter plaatse bewegen en voortbeweging houdingen= staan, zitten, liggen geven we de volgende kwaliteiten: open gesloten / gebogen recht / breed smal/ symmetrie asymmetrie... momenten = aanvang, tijdens het slot van de bewegings- en houdingszin maken expressie-, lichaams- en danstaal zorgen voor de uitdrukking zintuigen worden gestimuleerd = voelen, horen, zien groepswerk waarin de verschillende exploraties worden verwerkt uitwerken van thema s met of zonder muziek

32 TSO 3e graad Basisvorming + specifiek gedeelte Lichamelijke opvoeding en sport 31 Gezonde en veilige levensstijl LO 20-22* 13. fysieke en motorische basiseigenschappen via dansante bewegingsvormen ontwikkelen. LO het belang van een correcte houding aangeven en toepassen in bewegingszinnen. LO 20-21* 15. met betrekking tot fitheid hun eigen doelen bepalen en zijn bereid dit te integreren in hun eigen levensstijl. Zelfconcept en sociaal functioneren JAZZ: nadruk op bewegingsvreugde en expressie verdieping van de basistechnieken: round down, demi-plié, hipwalk side grand plié, isolatiebewegingen, tendu-dégagé, ritmevormen, sprongen, draaivormen DANSCOMBINATIE: is een geheel van bewegingen dat wordt samengesteld door de lesgever op niveau van de geziene leerstof LO 15* 16. expressiviteit en innerlijke beleving ontwikkelen. aanbieding van nieuwe dansstijlen zoals: Zuid-Amerikaanse of Spaanse dans, solowerk gericht naar specifieke expressie (bijv.: melancholie, woede, uitbundigheid) LO 15* presence en zelfzekerheid ontwikkelen. opbouwen tot een uitgewerkt dansstuk bestaande uit solo- en groepschoreografieën LO keuzes maken uit het mogelijke activiteitenaanbod. LO inzien dat dans- en ritmische bewegingsopdrachten hun een voortreffelijke basistechniek meegeeft en bijdraagt tot een harmonische ontplooiing. DANSCREATIE: een door de leerlingen samengesteld dansstuk, individueel of in groep LO in een ritmische bewegingsopdracht leiding nemen over en leiding aanvaarden van medeleerlingen. LO aan een opdracht werken om deze zo origineel mogelijk uit te voeren. IMPROVISATIE aan de hand van welbepaalde richtlijnen en / of beperkingen (muziek, aantal dansers, tijdsbeeld, accessoires en attributen) wordt onmiddellijk ingespeeld op de opdracht LO zich concentreren.