VVL, 20 maart Het werken in groepjes bij de behandeling van stotteren bij kinderen. Mies Bezemer VVL,

Transcriptie

1 VVL, 20 maart 2015 Het werken in groepjes bij de behandeling van stotteren bij kinderen Mies Bezemer VVL,

2 Inhoud presentatie: Bewijs uit onderzoeken? Evidence Based Practice?..Practice Based Evidence? Nederlandse richtlijnen stottertherapie bij kinderen (2014) Visie SCZ, Demands & Capacities, Erasmus 4 componenten model en Erasmus Procesmodel Indicatie groepstherapie Voor- en nadelen groepstherapie Illustratieve films Literatuur VVL,

3 Onderzoek groepstherapie bij stotteren Vaak beschreven m.b.t volwassenen - dan vaak gericht op verbaalmotorische component (EBP) Weinig beschreven m.b.t schoolkinderen Niet of heel weinig beschreven m.b.t. kleuters Hoe hard is EBP? Veel uit PBE. VVL,

4 RICHTLIJN Stotteren bij kinderen, adolescenten en volwassenen Nederland, 2014 Jonge kinderen: Aantal studies effect behandeling naar Verwachtingen en Mogelijkheden Model: beperkt Geringe zekerheid effectgrootte DCM. Geen klinisch relevant verschil in reductie stotterpercentage tussen DCM- en Lidcombe Programmagroep N.B.: Over groepstherapie wordt niet gesproken, geen EBP VVL,

5 RICHTLIJN Stotteren bij kinderen, adolescenten en volwassenen Nederland, 2014 Aanbeveling Beter wel behandelen dan afwachten Bepaal in overleg met de ouders voorkeur voor DCM of Lidcombe Groepstherapie? VVL,

6 SCZ: stottertherapie is maatwerk Het jonge kind: Bewerking Demands & Capacities - Mogelijkheden en Verwachtingen in balans proberen te brengen (Starkweather) - Motorisch - Linguïstisch - Sociaal-emotioneel - Cognitief (Lidcombe elementen op te nemen) VVL,

7 Functie van een groep Film kring SJSN emoties en foutjes maken probleemoplossing VVL,

8 Groepstherapie bij het jonge kind? Sociaal emotionele component Cognitieve component Voorkómen van taboe-ontwikkeling VVL,

9 RICHTLIJN Stotteren bij kinderen, adolescenten en volwassenen Nederland, 2014 Personen/ kinderen die stotteren: effectgrootte verschillende stottertherapieën voor kinderen tussen 6 en 13 jaar ontbreekt Behandeling in de leeftijd tussen 6 en 13 jaar gebaseerd op een behandelplan dat alle ICF-elementen bevat behandeling van die categorie gedragingen, emoties en cognities die uit assessment naar voren komen Groepstherapie? VVL,

10 Intertional Classification of Functioning, Disability and Health (ICF) VVL,

11 Onderzoek, alle ICF elementen Observaties / video/ analyse (stotter)gedrag SSI 4? SSI 3? TvS-NL/L Behaviour Assessment Battery Overall Assessment of the Speaker's Experience of Stuttering for adults (OASES-A; Yaruss and Quesal, 2006 and Yaruss and Quesal, 2010) Normering in het Nederlands is in ontwikkeling, ook voor kinderversie VVL,

12 SCZ: Schoolkinderen / jongeren / volwassenen.icf - elementen VVL,

13 SCZ: Erasmus Proces Model (Bouwen & Stournaras, 1992) Sociale training Verbaal-motorische training F o Emotionele training Emotionele training l l o w Cognitieve training Cognitieve training Cognitieve training - u p Tijd zelfinzicht verantwoordelijkheid management zelfcontrole VVL,

14 RICHTLIJN Stotteren bij kinderen, adolescenten en volwassenen Nederland, 2014 Aanbevelingen Behandeling van stotteren voor adolescenten en volwassenen dient individueel gericht te zijn. Dit kan in een individuele en/of groepssetting plaatsvinden Behandelplan dient alle ICF-elementen te omvatten VVL,

15 Er bestaat o.i. geen one fits for all therapie Maatwerk staat centraal VVL,

16 Conclusie: Groepstherapie of Individuele therapie in groepsverband? VVL,

17 Psychotherapie: groepstherapie vooral effectief : Bij fase van veranderen van cognities en attitudes Bij angstvermindering/ desensitisatie Bij sociale activiteiten binnen de therapie Bij toepassen van geleerde vaardigheden, o.m. reageren op pesten; sociale vaardigheden VVL,

18 Stotteren bij kinderen, groepstherapie? Kleuters: ( uit DCM) Sociaal - emotioneel Cognitief ( o.m.: Desensitiseren, Beurtgedrag, Frustratietolerantie, Problemsolving, ( temperament: reactiviteit zelfregulatie ) Schoolkinderen: (uit Erasmus Procesmodel) Cognitieve training Emotionele training Sociale training/ problemsolving Transfer bij alle componenten ( inclusief verbaalmotorische componenten) VVL,

19 Elementen van directe therapie bij kleuters Indirecte begeleiding blijft een belangrijke basis Bespreekbaar maken van stotteren Desensitiseren voor stotteren Directe aandacht voor beurtgedrag Praattijd/ luistertijd Praten over gedachten en gevoelens Problemsolving bij kleuters Een foutje maken moet kunnen Betrekken van de omgeving VVL,

20 Therapie: Rekening houden met leerprocessen Klassieke en operante leerprocessen Ontwikkelde cognities over stotteren in relatie tot attitudevorming, emotie, stress, motivatie, denkstijlen en.geleerd gedrag om aan het stotteren te ontsnappen (secundair gedrag) Ervaringen Omgevingsreacties SCZ: Stotteren, van theorie naar therapie, jongeren en volwassenen

21 Leren en Gedrag Behaviorisme Gedrag volledig te verklaren vanuit omgeving (S-R-C) Cognitieve leerpsychologie S-O-R-C/K - Innerlijke factoren van lerende persoon (O)zijn van belang voor verklaren van gedrag (R) - Persoonlijke kenmerken spelen belangrijk rol (O) SCZ: Stotteren, van theorie naar therapie, jongeren en volwassenen

22 Cognitieve processen en leren Niet de omgeving maar innerlijke processen staan centraal Betreft mentale activiteiten - waarnemen - interpreteren - herinneren - geheugen - informatieverwerking - denken - gevoelens SCZ: Stotteren, van theorie naar therapie, jongeren en volwassenen

23 Sociale leertheorie Model-leren (Bandura) Leren via observeren van model zonder dat beloning volgt Beloning en/of straf wordt ook geobserveerd Verwachting van beloning/straf bepaalt het imiteren van gedrag Morele ontwikkeling speelt een rol Identificeren met persoon bepaalt wel/niet overnemen van gedrag Sociale beïnvloeding SCZ: Stotteren, van theorie naar therapie, jongeren en volwassenen

24 Groepstherapie kleuters? Groep representeert een natuurlijke omgeving (K) Plezier in praten (leren krijgen)..(kring) (T) Observeren van gedrag in een groep Knelpunten herkennen binnen capacities Welke demands zijn stotter-uitlokkend (K) Het kind is niet het enige kind dat stottert Voorkomen van taboe- ontwikkeling (K) Praten over stotteren/ gebruik innerlijke taal als instrument bij cognitieve training VVL,

25 Groepstherapie kleuters? (K) Frustratietolerantie verhogen (K) Oefenen in probleemoplossing (K) Sociale druk helpt bij het leren durven..(desensitisatie) (K) Leren van modellen (K) Meerdere activiteiten verleggen het accent binnen de therapie/ werken dan relativerend VVL,

26 Kleuters en groepstherapie film Beurtgedrag beurtgedrag Desensitisatie. desensitiseren stotters variëren durven stotteren en losjes stotteren Problemsolving uitspelen problemsolving VVL,

27 Voordelen van groepstherapie bij stottertherapie (school)kinderen Kind niet de enige die stottert, normalisering Sociale situatie creëren Leren van anderen (modellen) Toepassen van individueel geleerde vaardigheden/ hiërarchieën hanteren Onderlinge steun en motivatie, sociale bekrachtiging Speciale topics: Pesten? Beurten? Andere? Leren van anderen / niet altijd zelf centraal Angstreductie Meer gelegenheid tot humor VVL,

28 Voordelen van groepstherapie bij stottertherapie (schoolkinderen) Een ander adviseren geeft (ook) meer kennis en inzicht in eigen problemen Discussiemogelijkheden Sociale vaardigheden/ omgaan met pesten Spreken in publiek Meer hoop op verandering, anderen stimuleren Grenzen verleggen, over grenzen leren gaan. Meer verscheidenheid in probleemoplossing En..taboe voorkómen of opheffen VVL,

29 Demo film durven stotteren, stad en telefoon durven stotteren, stad en telefoon.wmv VVL,

30 Contra-indicaties groepstherapie Kind is nog te angstig. Geen basisdurf in individuele therapiefase Leeftijd/ leeftijdverschillen Grote verschillen in functioneren binnen de groep / onvoldoende modelwerking mogelijk Grote verschillen / comorbiditeit Organisatorische problemen die continuïteit beïnvloeden VVL,

31 Humor VVL,

32 Bezoek : Ook voor post-hbo bij- en nascholing mbezemer@stottercentrumzeeland.nl VVL,

33 Geraadpleegde literatuur William P. Murphya,, J. Scott Yaruss b, Robert W. Quesal Enhancing treatment for school-age children who stutter I. Reducing negative reactions through desensitization and cognitive restructuring, Journal of Fluency Disorders 32 (2007) Hilary Liddle, Sarah James, Margaret Hardman Group therapy for school-aged children who stutter: A survey of current practices Journal of Fluency Disorders 36 (2011) Guitar, B: Stuttering, an integrated approach to its nature and treatment ( 2014) Manning, W.H, clinical decision making in fluency disorders, (2010) VVL,