Groepsbehandeling voor jongeren met een depressieve stoornis en

Transcriptie

1 Groepsbehandeling voor jongeren met een depressieve stoornis en comorbiditeit ASS 10/05/2012 Dr. Corine Faché Lemke Leyman UCKJA

2 Waarom een groepsbehandeling Het belang van peers Het leren van elkaar, co-therapeuten Zelfde taal hanteren (h)erkenning Kunnen oefenen in groepjes Interactie Groepsgevoel, samenhorigheid, aanvaarding

3 Groepsbehandeling met focus op het depressieve symptoom Depri klacht is herkenbaar. Ook passend binnen de ado- ontwikkeling Via de groep woorden vinden voor het gevoel, de gedachten, Depri klacht tgv verlieservaringen, tgv aanpassingen, Tgv depri klacht, functieverlies.

4 Groepsbehandeling voor ASS Belang van concrete tips Belang van herhaling Belang van visualisering Belang van ervaringsgericht Belang van oefenen Belang van gezien te worden zoals de anderen. Belang van imiteren Soms belang van extra individuele ondersteuning

5 Doepressie en ACT 2 groepsbehandelingen Allebei gedragstherapie Totaal verschillend Doepressie = cognitieve therapie ( gedachten proberen te veranderen, meer zelfcontrole, ) Act = derde generatie gedragstherapie, leren aanvaarden van die gedachten Toch Complementair Individueel te bekijken

6 Groepstrainingen en groepstherapieën bij adolescenten algemeen groepstrainingen groepstherapie Doepressietraining ACT vaardigheden worden aangeleerd, getraind en ingeoefend veel structuur en voorspelbaarheid volgens vast draaiboek meer stilstaan bij persoonlijke thema s, waarden en doelen waarrond wordt gereflecteerd meer afhankelijk van wat cliënten brengen, beïnvloed door groepsdynamieken

7 Groepstrainingen en groepstherapieën bij adolescenten algemeen Doepressietraining -> 2 de generatie gedragstherapie de basisingrediënten Psycho-educatie Aanleren van vaardigheden: zichzelf leren observeren sociale vaardigheden probleemoplossende vaardigheden ontspanningstechnieken constructief denken Huiswerkopdrachten

8 ACT= Acceptatie en Commitment therapy 3 de generatie = ACT, mindfulness Doelstelling: het leren accepteren van onvermijdelijk menselijk lijden, zonder gedrag erop af te stemmen. Gedrag wel laten sturen en bepalen door eigen waarden en doelen. Dus niet gericht op symptoomreductie, eerder gericht op verhogen van levenskwaliteit.

9 Acceptatie deel Commitment deel

10 Groepstrainingen en groepstherapieën bij adolescenten een praktische onderdompeling cursus 'Adolescent coping with depression course' (G. Clarke, P. Lewinsohn en H. Hops, 1990) Nederlandstalige bewerking in 2005 (Y. Stikkelbroek, H. Bouman & P. Cuijpers) Meer info:

11 Groepstrainingen en groepstherapieën bij adolescenten een praktische onderdompeling Voor Wie? jongeren tussen 16 en 21 jaar depressieve symptomen, depressie of dysthyme stoornis Voor wie niet? jongeren met bipolaire stoornissen, paniekstoornissen, drugs-of alcoholmisbruik, gedragsstoornissen of schizoaffectieve stoornissen, suïcidegevaar, mentale handicap 16 sessies van 2 uur oudersessie terugkomsessie na 6 maand

12 Observeren en noteren van de stemming Doel: niet altijd rot voelen Patronen ontdekken versterken gevoel van zelfcontrole Hoe? Stemmingsdagboek maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag = erg somber Somber voorbeeld: 7 = gelukkig Gelukkig voorbeeld:

13 Vergroten van plezierige activiteiten Doel: reactivatie (1 ste stap) vermeerderen activiteiten (2 de stap) verband leren zien tussen doen en voelen (3 de stap) Hoe? plezierige activiteitenlijst (> 300) -> 20 activiteiten uitkiezen die plezierig zijn makkelijk en vaak te doen zijn waar jij controle over hebt goedkoop zijn waar anderen zich niet aan storen Registratie stemming en activiteiten in grafiek Analyseren Stellen streefdoelen stemming en activiteiten

14

15 Concentratieoefeningen Doel: stress en spanning leren onder controle houden klassieke ontspanningsoefeningen Hoe? herkennen en inventariseren alarmsignalen herkennen van moeilijke situaties voornamelijk gebruik zintuigen smaak geur geluid foto focus op één ding + ademhaling spannen en ontspannen hand

16 Sociale vaardigheden Doel: stimuleren sociale contacten Hoe? eenvoudige oefeningen jezelf voorstellen weggaan uit een groep een gesprekje voeren. huiswerk

17 constructief denken Doel: automatische gedachten herkennen (stap 1) denkfouten zien (stap 2) uitdagen van gedachten (stap3) Hoe? huiswerk: bijhouden GGG-schema s gedachtenstop-technieken positief denken stimuleren : feedback over elkaars positieve kwaliteiten

18 communicatie en onderhandelen Doel: leren duidelijk maken wat men wil en hoe men zich voelt actief leren luisteren assertiviteit verdiepen van relaties losmakingsproces stimuleren Hoe? oefenen in rollenspelen ik-boodschappen leren formuleren inventarisatie problemen jongere en ouders -> stop/denk/doe

19 toekomst plannen/hervalpreventie Doel: alert leren zijn voor aanwijzingen ontstaan negatieve spiraal Hoe? levensplan maken met korte-en lange termijn doelen aandacht voor mogelijke obstakels en hoe die te overwinnen

20 ACT

21 Structuur groepstherapie Gebaseerd op draaiboek van GGZ Dender en Waas en St.Niklaas (jongvolwassenen) Individuele intake met eerste inventaris van waarden en monsters 8 sessies: Sessie 1: Waarden en monsters Sessie 2: Creatieve hopeloosheid Sessie 3: Defusie Sessie 4: Zelf als context Sessie 5: Bereidheid/ expansie Sessie 6: Waarden Sessie 7: Doelen en Actie Sessie 8: Integratie

22 Vervolg structuur groepstherapie 1 terugkomsessie, na 2 tot 3 maanden 1 oudersessie: - basisfilosofie uitleggen - enkele oefeningen om ook te ervaren. - verschil met andere groepstrainingen uitleggen

23 Mindfulness oefening: Bladeren op de stroom

24 Metaforen & doe-oefeningen Tijgermetafoor (creatieve hopeloosheid, sessie2) Kaartjes met gedachten (defusie, sessie 3) Ik ben een banaan (defusie, sessie3) Touwtrekken met monster (bereidheid,sessie 5)

25

26 Vanuit onze ervaringen Positieve effecten Door groepswerking Meer geloof in de therapie Meer motivatie Minder drop out Werkend op verschillende vlakken, waaronder ook SOVA Door ervaringsgericht Beklijft het meer voelen de bedoeling

27 Vanuit onze ervaringen Aandachtspunten, valkuilen. Checken hoe het begrepen wordt. Individuele ondersteuning Organisatieprobleem, concentratieprobleem, planningsprobleem Groepsdynamiek die weinig aandacht krijgt Grenzen in het oog houden

28