Oefententamen Diagnose en Interventie (8NB00)
|
|
- Antoon van der Wolf
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Oefententamen Diagnose en Interventie (8NB00) 7 januari :45-17:45 Gebruik van een gewone en/of grafische rekenmachine is toegestaan. Antwoorden mogen zowel in het Nederlands als het Engels gegeven worden. In totaal zijn er 110 punten te behalen. Motiveer je antwoorden goed. Veel succes! Vraag 1. Introductie (10 punten) (a) Noem in enkele woorden hetgeen wat je beeld vormt bij radiografie, CT, PET, SPECT, ultrasound en MRI. - Radiografie en CT imaging: de transmissie van X-ray straling door het lichaam. - PET/SPECT imaging: de hoeveelheid γ-straling die door radioactieve isotopen wordt afgegeven vanuit het lichaam. - Ultrasound: de reflectie en scatter van ultrasound door het lichaam - MRI: het radiofrequente signaal uitgezonden door de magnetische momenten van bepaalde kernen in een extern magnetisch veld. (b) Als we kijken naar het elektromagnetische spectrum, zien we dat er verschillen bestaan tussen de fotonen die gebruikt worden voor radiografie, CT, PET en SPECT. Noem 3 verschillen en hoe deze samenhangen. De verschillen zijn de energie (E), golflengte (λ) en frequentie (f). Deze hangen samen middels de constante van Planck: Of (c) Wat is de overeenkomst tussen de drie soorten fotonen? De snelheid van voortplanting, in dit geval de lichtsnelheid (c). Zie ook vraag b. (d) Noem (ten minste) 3 dingen waarin MRI superieur is ten opzichte van de (meeste) andere imaging modaliteiten die behandeld zijn in dit vak. - Zacht weefsel contrast - Elke beeldrichting mogelijk - Spatiële resolutie - Geen ioniserende straling - Functionele imaging Vraag 2. Radiografie (15 punten) (a) Zet, op volgorde van lage naar hoge energie, de vier interacties die mogelijk zijn wanneer fotonen door weefsel gaan en beschrijf ze kort. - Rayleigh Scattering. Het foton botst met het atoom/elektron en verliest hierbij geen energie (elastische botsing). Het foton vervolgt z n pad onder een andere hoek. - Photo-electric effect. Het foton botst met een elektron, dat de energie van het foton absorbeert. Het elektron schiet vervolgens uit de schil van het atoom. - Compton scattering. Het foton botst met een elektron en verliest hierbij een deel van zijn energie. Het elektron wordt door het absorberen van de energie weggeschoten uit de schil. Het
2 elektron en foton vervolgen hun pad, beiden in een andere richting dan het oorspronkelijke foton. - Pair production. Bij zeer hoge foton energieën (E>1022 kev) kan het foton een positron-elektron paar vormen. Dit paar ondergaat een aantal botsingen om de overige kinetische energie te verliezen, waarna het positron met een elektron annihilatie ondergaat. (b) Beschrijf kort hoe X-rays opgewekt worden in een Röntgenbuis. X-rays worden hoofdzakelijk opgewekt door Bremstrahlung. Een kathode zendt bij opwarming elektronen uit, die in een vacuüm door middel van een elektrisch veld richting de anode versneld worden. Bij deze anode worden de elektronen afgeremd door de atomen van de anode en produceren zodoende X-rays. De mate van afremming is bepalend voor de energie van het X-ray foton bij het verlaten van de Röntgenbuis, waardoor een breed energiespectrum ontstaat. (c) Hoe ontstaan karakteristieke pieken in een X-ray intensiteitsspectrum? Karakteristieke pieken zijn bij wijze van een bijproduct van Bremstrahlung. Dezelfde elektronen die de anode bombarderen kunnen ook een van de orbitale elektronen van de atomen van de anode losmaken (bijvoorbeeld uit de K-shell). Dit gat zal opgevuld worden door een elektron uit een hogere energieschil (L-shell). Hierbij wordt een foton vrijgemaakt met een energie die afhankelijk is van het energieverschil tussen de twee schillen, waardoor een piek bij een fotonenergie ontstaat die karakteristiek is voor het anode materiaal. Voor een bepaalde X-ray opstelling van de borstkas wordt een tube current van 0.8 ma gebruikt en een tube voltage van 120 kv. Een filter wordt toegepast tussen de X-ray bron en de patiënt (zie figuur A). Figuur A Schematische tekening van een X-ray opstelling. (d) Schets en beschrijf het absolute intensiteitsspectrum van de X-rays vóór de toepassing van het filter, na de patiënt en nadat het door de collimating grid heen is gegaan. Zie onderstaande X-ray intensiteitsspectra. Voor de toepassing van het filter bevat het eerste spectrum alle energieën, waarbij de absolute intensiteit afneemt bij toenemende energie. De maximale fotonenergie is 120 kev en de twee pieken geven de karakteristieke straling aan. Vervolgens worden door het filter de laag energetische fotonen eruit gefilterd (deze dragen bij aan de dosis, maar niet aan de beeldvorming). Als de straling door het lichaam gaat zullen de laag energetische fotonen meer attenuatie ondervinden dan de hoog energetische fotonen. Het gehele spectrum zal minder worden in intensiteit en de gemiddelde fotonenergie lichtelijk opschuiven naar de hogere energie waarden. Het collimating grid is bedoeld om alle gescatterde fotonen te filteren. Het gehele spectrum zal afnemen in intensiteit, zonder de effecten van beam hardening.
3 Vraag 3. Computed Tomography (25 punten) Een radioloog besluit om zijn CT-scanner te kalibreren met een set van drie fantomen (figuur B). Fantoom A is 60 cm lang en 20 cm breed met het volgende attenuatieprofiel over de breedte: µ(x)=0.03*x+0.01 cm -1 (A) waarbij x de locatie op de breedte-as van het fantoom is. Fantoom B (40x20 cm) en fantoom C (20x20 cm) hebben een homogene attenuatiecoëfficiënt van respectievelijk 0.05 cm -1 en cm -1. De radioloog zet de fantomen op 5 cm afstand van elkaar met daartussen lucht (µ = 0.0 cm -1 ). Verder weten we dat. Figuur B Schematische opstelling van de drie fantomen. De rode pijlen geven de richting van de fotonen aan. (a) Bereken I(s) nadat de fotonen door het fantoom zijn gegaan op verticale positie 1, 2 en 3. De rode pijlen geven de hoek van inval van de X-ray fotonen aan. Lucht kan bij deze berekeningen buiten beschouwing gelaten worden, gezien deze de stralen niet attenueert. Positie 1: Positie 2:
4 Positie 3: (b) Zie de CT scans van drie metalen staven in een bak water in figuur C. Er zijn twee verschillende soorten artefacten aanwezig in de linker en rechter scan, respectievelijk. Wat zijn deze artefacten en hoe ontstaan ze? Figuur C CT scans van een fantoom bestaande uit metalen staven in een bak water. Het linkerartefact (het partial volume effect) wordt veroorzaakt doordat tijdens de reconstructie transmissiedata van discrete naburige detectoren gemiddeld wordt. Je zou echter de verzwakkingscoëfficiënten μ moeten middelen om het beeld zonder artefact te verkrijgen. De gemiddelde gemeten transmissie is groter dan de transmissie gebaseerd op de gemiddelde μ. Dit leidt tot streak artefacten, net als bij beam-hardening. Het rechter artefact is het gevolg van beam-hardening. Laag-energetische fotonen worden uit het spectrum gefilterd waardoor de gemiddelde energie van de bundel hoger wordt. De lineaire verzwakkingscoëfficiënt van hogere energie fotonen is lager dan die van lagere energie fotonen. Hierdoor lijkt het alsof de attenuatie lager is dan verwacht. Dit geeft aanleiding tot de typerende artefacten die in de rechterfiguur zichtbaar zijn. (c) Teken het sinogram (over 180 graden) behorende bij het CT-beeld in figuur D, waarbij de scanner tegen de klok in draait.
5 Figuur D CT-fantoom. N.B. De intensiteit van de sinogramlijnen van het blauwe object is niet steeds hetzelfde over het gehele sinogram (zoals bij de ronde objecten), maar dit is in het sinogram niet goed zichtbaar. (d) Noem twee redenen waarom het gebruik van CT-scanners bij mensen met obesitas problematischer is dan bij mensen zonder. Meer weefsel betekent meer attenuatie, wat leidt tot twee problemen. Ten eerste is de hoeveelheid geabsorbeerde straling hoger, wat ook betekent dat de patiënt een hogere dosis krijgt. Ten tweede worden de effecten van beam hardening ook groter. Verder zijn CT-scanners circulaire (i.e. donutvormige) scanners, waar mensen met ernstige obesitas niet in zullen passen. Vraag 4. Nucleair Imaging (20 punten) (a) Beschrijf het proces van β -, β + verval en electron capture (EC). Leg ook uit hoe deze gebruikt kunnen worden in nucleair imaging. - Bij β - verval stoot een neutron een elektron uit (β - particle genoemd in deze context), waardoor het neutron een proton wordt. Dit gaat doorgaans gepaard met het uitstoten van een γ-foton, iets wat ofwel direct of vertraagd kan gebeuren. Hierdoor kunnen β - emitters veelal gebruikt worden bij SPECT.
6 - Bij β + verval stoot een proton een positron uit (β + particle, het tegenovergestelde van een elektron), waardoor het proton een neutron wordt. Het positron volgt een pad waarbij het regelmatig in botsing komt en daarbij kinetische energie verliest. Op het moment dat nagenoeg alle kinetische energie verloren is en het positron vrijwel stilstaat, komt het in aanraking met een elektron en ontstaat er een annihilatiereactie, waarbij 2 γ-fotonen van 511 kev onder een hoek van ~180 graden wegschieten. Dit soort reacties kan gebruikt worden bij PET. - Bij electron capture wordt een orbitaal elektron door de kern gevangen en gecombineerd met een proton, wat een neutron produceert. Een elektron in een hogere schil vult de leegte op en zendt hiermee een γ-foton uit. Dit soort straling is geschikt voor SPECT-imaging. (b) Hoe werkt time-of-flight (TOF) PET? Wat is het voordeel van TOF PET ten opzichte van reguliere PET? TOF PET maakt gebruik van het tijdsverschil Δt tussen de detectie van 2 fotonen, die door annihilatie ontstaan. Het tijdsverschil kan gebruikt worden om de positie van de annihilatiereactie op de lineof-response nauwkeuriger te berekenen ten opzichte van reguliere PET. Dit heeft een hogere SNR en een vermindering van de effecten van scattering als gevolg. Fluorodeoxyglucose ( 18 F-FDG) wordt regelmatig gebruikt om glucose metabolisme in kaart te brengen. Een oplossing van 18 F-FDG (halfwaardetijd minuten) wordt geïnjecteerd in een patiënt die ten minste 6 uur lang gevast heeft. Daarna volgt een wachtperiode van een uur lang, waarin de patiënt zo min mogelijk dient te bewegen. Daarna vinden 1 of meer PET-scans plaats van 20 minuten per stuk. (c) Waarvoor dient de periode van vasten? En waarvoor de periode van weinig bewegen? De periode van vasten dient ervoor om de bloedsuikerspiegel zo laag mogelijk te houden, waardoor de FDG zoveel mogelijk opgenomen wordt en niet in de bloedbaan blijft. Het weinig bewegen zorgt ervoor dat de suiker alleen door basaal metabolisme opgenomen wordt en dus niet het gevolg is van verhoogde weefselactiviteit. Bij de patiënt wordt in totaal een beginactiviteit van 400 MBq geïnjecteerd (1 Bq staat gelijk aan in verval per seconde) en we weten dat de activiteit gelijk staat aan: (d) Hoeveel kernen zijn oorspronkelijk ingespoten?
7 Op t=0: (e) Bereken de activiteit na het voltooien van 3 scans. Drie scans staat gelijk aan 1 uur (60 minuten), plus een uur wachttijd maakt in totaal 2 uur (120 minuten). Iets meer dan een halvering dus, wat logisch is met een halfwaardetijd van minuten). (f) In werkelijkheid zal de gemeten hoeveelheid radioactiviteit op dit tijdstip lager zijn. Noem twee redenen waardoor dit komt. Ten eerste zal door attenuatie een deel van de fotonen niet aankomen bij de detector. Hierdoor is de gemeten hoeveelheid lager dan de uitgezonden hoeveelheid γ-fotonen. Ten tweede vindt er ook biologisch verval plaats: een deel van de FDG zal uitgescheiden worden middels de urine etc. De effectieve halfwaardetijd (T E ) zal dus een combinatie zijn de radioactieve halfwaardetijd en de biologische halfwaardetijd (T B ): Vraag 5. Ultrasound (15 punten) (a) Leg het principe van ultrasound beknopt uit; hoe komen we van de US transducer tot een beeld? - De transducer stuurt een reeks van drukgolven door het weefsel. - Bij weefselovergangen wordt een deel van de golf terug gereflecteerd richting de transducer. - Met behulp van kennis van de geluidssnelheid in weefsel kan de diepte van de overgangen etc. bepaald worden, door het tijdsverschil tussen uitzenden en ontvangen te meten. - De intensiteit per pixel is evenredig met de intensiteit van het gereflecteerde signaal. - Verder worden door inhomogeniteiten in het weefsel de geluidsgolven alle kanten op gescattered, wat de zogeheten speckle patronen oplevert in het ultrasound beeld, die weer afhankelijk is van de absorptie door het weefsel.
8 (b) Voor het object in figuur E, schets het B-mode ultrasound beeld. Verwaarloos speckle, refractie en scatter en neem alleen backscatter signaal mee in je tekening. Akoestische impedanties: vet 1.41, spier 1.61, lever 1.41, tumoren 1.52 [x 10 6 kg/m 2 s]. Attenuatie coëfficiënten: spier 0.4, tumoren A & B 1.0 [db/(mhz cm)]. Geluidssnelheden: spier 1540, tumor A 750, tumor B 1540 [m/s]. Figuur E Weefsel dat met US in beeld wordt gebracht. Zie de figuur. De grijze lijnen staan voor gereflecteerd signaal. De donkergrijze gebieden staan voor speckle. Tumor A heeft een lagere geluidssnelheid dan de omgeving, dus zal verlengd verschijnen. Hierdoor zal ook de overgang van spier naar het stuk lever onder de tumor lager lijken te liggen. Verder hebben de tumoren een hogere attuenatie, waardoor de overgangen onder de tumoren minder akoestische enhancement vertonen. (c) Wanneer bij een patiënt het vermoeden bestaat dat hij/zij lijdt aan galstenen, is ultrasound een goede optie om dit in beeld te brengen. In figuur F zien we een ultrasound image waarin duidelijk een galsteen te zien is. Achter de galsteen zien we een donkere schaduw (een zogeheten shadowing artefact). Leg uit hoe deze ontstaat. Figuur F Ultrasound beelden van de galblaas en met daarin een galsteen. Wanneer de ultrasound golven het vaste materiaal van de galsteen bereiken, worden ze volledig gereflecteerd door een hoog verschil in akoestische impedantie met omringend weefsel. Hierdoor ziet de galsteen zelf er helder uit op het beeld. Echter blijft er zo geen akoestische energie over om het gedeelte achter de galsteen te imagen en zal dit gedeelte op het ultrasound beeld donker blijven, daarmee het schaduw effect verklarend.
9 Vraag 6. Magnetic Resonance imaging (25 punten) (a) Schets een MRI scanner en geef daarin de belangrijkste onderdelen aan die betrokken zijn bij de beeldvorming. Supergeleidende magneet RF spoel Gradient spoelen Supergeleidende magneet: hiermee wordt het externe magneetveld B 0 aangelegd met een typische sterkte van 3 T. Hierdoor wordt de resonantiefrequentie van de protonen bepaald. Gradient spoelen: door het introduceren van gradiënten in de x, y en z-richting wordt de resonantiefrequentie afhankelijk van de spatiële locatie van de protonen in de patiënt. Hierdoor kan een specifieke slice worden geselecteerd en kan een beeld worden gemaakt. Radiofrequente spoel: deze zendt energie in het lichaam en wordt ook gebruikt om het signaal weer op te vangen. Voor het beste resultaat wordt de spoel zo dicht mogelijk bij de patiënt geplaatst. (b) Leg uit hoe bij MRI onderscheid gemaakt kan worden in het signaal dat uit verschillende voxels (3Dversie van een pixel) komt tijdens een scan sequentie? Gradiënten kunnen de sterkte van het magneetveld beïnvloeden in de x, y en z-richting: - Door tijdens de RF puls de Slice Selectie gradiënt in te schakelen worden slechts de spins die zich in een bepaalde slice bevinden geexiteerd door de RF puls. Alleen deze spins draaien van de z-as weg naar het xy-vlak. Hierna wordt de SS-gradiënt uitgeschakeld - De spins hebben op dit moment allen dezelfde fase en frequentie. Een gradiënt in de y-richting zorgt ervoor dat spins langs de y-as een andere fase krijgen. De gradiënt, die we in dit geval de fase-coderings gradiënt noemen, wordt vervolgens weer uitgeschakeld. - De Frequency Encoding gradient blijft gedurende de read-out (het meten van het MRI signaal) aanstaan zodat spins, afhankelijk van hun locatie in de x-richting een verschillende frequentie hebben. - De spins zijn dus te onderscheiden door: o Wel/niet geëxciteerd (z-richting) o Verschillende phase (y-richting) o Verschillende frequentie (z-richting) Gegeven is de magnetisatie met grote M 0, gelegen in een magneetveld B 0 dat georiënteerd ligt parallel aan de z-as (zie figuur G).
10 Figuur G Assenstelsel in het rotating frame of reference, met daarin de richting van B 0 en een RF coil langs de x -as. (c) Laat de effecten van relaxatie buiten beschouwing. Teken de magnetisatie in de volgende scenario s: - Vóór applicatie van een RF-puls - Na applicatie van een 90 o RF-puls langs de +x -as - Na applicatie van een 90 o RF-puls langs de +y -as - Na applicatie van eerst een 90 o en dan 180 o RF-puls, beiden langs de +x -as Van links naar rechts: De relatieve signaal intensiteit in MRI bij een spin-echo sequentie (figuur H) wordt gegeven door de volgende formule: Met TE en TR de echo- en repetitietijd respectievelijk en de proton density. Door deze twee parameters aan te passen kunnen we de weging van het beeld aanpassen om daarna het beeldcontrast op de gewenste manier in te stellen. Tip: Gebruik je grafische rekenmachine om het signaal te plotten/berekenen.
11 Figuur H Schematische weergave van de spin-echo sequentie. (d) Hoe kiezen we TE en TR om: - Een T 2 -gewogen beeld te krijgen? - Een T 1 -gewogen beeld te krijgen? - Een -gewogen beeld te krijgen? - Voor een T 2 - gewogen beeld kiezen we een lange TE en TR. - Voor een T 1 -gewogen beeld kiezen we een korte TE en korte TR. - Voor een -gewogen beeld kiezen we een lange TR en korte TE.
Tentamen Diagnose en Interventie (8NB00)
Tentamen Diagnose en Interventie (8NB00) 21 januari 2014 9:00 12:00 Gebruik van een gewone en/of grafische rekenmachine is toegestaan. Antwoorden mogen zowel in het Nederlands als het Engels gegeven worden.
Nadere informatieTentamen Beeldvormende Technieken 1 8A820 Uitwerkingen
Tentamen Beeldvormende Technieken 8A820 Uitwerkingen Vraag. Radiografie (5 punten) a) Geef minstens twee redenen waarom de borsten platgedrukt worden tijdens een mammografie opname. 3pt - Het verminderen
Nadere informatieTentamen 8NB00 Medische Beeldvorming 19 januari 2016, 9-12h
Tentamen 8NB00 Medische Beeldvorming 19 januari 2016, 9-12h Dit tentamen bestaat uit 7 opgaven, per deelvraag staat uitgesplitst hoeveel punten deze vraag maximaal kan opleveren. In totaal zijn er 44 punten
Nadere informatieTentamen Beeldvormende Technieken 1 8A820 Dinsdag 13 augustus 2013 14.00 17.00 uur
Tentamen Beeldvormende Technieken 1 8A820 Dinsdag 13 augustus 2013 14.00 17.00 uur Gebruik van een gewone rekenmachine is toegestaan; een grafische rekenmachine is niet toegestaan. In totaal zijn er 100
Nadere informatiePositronEmissieTomografie (PET) Een medische toepassing van deeltjesfysica
PositronEmissieTomografie (PET) Een medische toepassing van deeltjesfysica Wat zie je? PositronEmissieTomografie (PET) Nucleaire geneeskunde: basisprincipe Toepassing van nucleaire geneeskunde Vakgebieden
Nadere informatieCursusinhoud. De spinecho pulssequentie 90 puls 180 puls sliceselectie fasecodering frequentiecodering gradiënt k vlak echo repetitietijd echotijd
1 Cursusinhoud Onderdelen en functie van de MRI resistieve / supergeleidende / permanente magneet open / gesloten MRI systemen RF en spoelen gradiënten veldsterkte magneet kooi van Faraday reconstructie
Nadere informatienatuurkunde havo 2017-I
Molybdeen-99 In Petten staat een kerncentrale waar isotopen voor medische toepassingen worden geproduceerd. Eén van de belangrijkste producten is molybdeen-99 (Mo-99). Mo-99 wordt geproduceerd door een
Nadere informatieVragen tentamen Medische Technologie (3 juli 2003)
Vragen tentamen Medische Technologie 140201 (3 juli 2003) Vraag 1: Licht: Voor electromagnetische golven geldt dat de voorplantingsnelheid c, de frequentie f en de golflengte λ aan elkaar gerelateerd zijn
Nadere informatieSamenvatting H5 straling Natuurkunde
Samenvatting H5 straling Natuurkunde Deze samenvatting bevat: Een begrippenlijst van dikgedrukte woorden uit de tekst Belangrijke getallen en/of eenheden (Alle) Formules van het hoofdstuk (Handige) tabellen
Nadere informatie1 Een lichtbron zendt licht uit met een golflengte van 589 nm in vacuüm.
Domein F: Moderne fysica Subdomein: Atoomfysica 1 Een lichtbron zendt licht uit met een golflengte van 589 nm in vacuüm. Bereken de energie van het foton in ev. E = h c/λ (1) E = (6,63 10-34 3 10 8 )/(589
Nadere informatie1 Wisselwerking en afscherming TS VRS-D/MR vj Mieke Blaauw
1 Wisselwerking en afscherming TS VRS-D/MR vj 2018 2 Wisselwerking en afscherming TS VRS-D/MR vj 2018 1-3 Atoombouw en verval 4,5 Wisselwerking van straling met materie en afscherming 6-9 Röntgentoestellen,
Nadere informatieNatuurkunde Practicum II. Nuclear Magnetic Resonance
Natuurkunde Practicum II Nuclear Magnetic Resonance Door: Jiri Tik Djiang Oen 5814685 September 2008 0 Samenvatting In dit verslag is te lezen hoe NMR werkt en hoe de relaxatietijden zich verhouden tot
Nadere informatieTentamen 8A820 Beeldvormende technieken
Tentamen 8A820 Beeldvormende technieken 26 juni 2015, 13.30-16.30h Dit tentamen bestaat uit 6 opgaven, elke opgave kan in totaal 10 punten opleveren. Tijdens dit tentamen is het gebruik van een gewone
Nadere informatieInhoud. Medische beeldvorming...2 Opgave: Röntgenapparaat...3 Opgave: PET-Scan...6 Opgave: MRI-scan...8 Opgave: Echografie...
Inhoud...2 Opgave: Röntgenapparaat...3 Opgave: PET-Scan...6 Opgave: MRI-scan...8 Opgave: Echografie...14 1/16 Medische beeldvormende technieken hebben als doel een beeld te vormen van het inwendige menselijke
Nadere informatie2-7-2014. Neuro & Revalidatie Congres 2014. Inhoud. MRI Veiligheid MRI. Magnetic Resonance Imaging
Neuro & Revalidatie Congres 2014 MRI Magnetic Resonance Imaging Guus Wisse Inhoud MRI Veiligheid MRI Techniek MRI Algemeen De MRI aanvraag Het radiologisch verslag Casuïstiek MRI Veiligheid 1 MRI Veiligheid
Nadere informatieInhoud. Medische beeldvorming... 2 Opgave: Röntgenapparaat... 3 Opgave: PET-Scan... 5 Opgave: MRI-scan... 7 Opgave: Echografie...
Inhoud... 2 Opgave: Röntgenapparaat... 3 Opgave: PET-Scan... 5 Opgave: MRI-scan... 7 Opgave: Echografie... 8 1/10 HAVO Medische beeldvormende technieken hebben als doel een beeld te vormen van het inwendige
Nadere informatieMedische beeldvorming
Opgave: MRI-scan a) Er zitten twee waterstofkernen in elk watermolecuul. Hoeveel watermoleculen zitten in 1,0 mm 3 water? m = ρ V = 0,9982 10 3 1,0 10 9 = 0,998 10 6 kg één molecuul heeft een massa van
Nadere informatie2.1 Wat is licht? 2.2 Fotonen
2.1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een Elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht is een elektromagnetische golf. Andere voorbeelden
Nadere informatieMedische Toepassingen van pixel detectors. Jan Visser
Medische Toepassingen van pixel detectors Courtesy ATLAS collaboration Jan Visser Viva Fysica, Amsterdam January 2015 Courtesy Linda B. Glaser Foto s maken in Hoge Energie Fysica Vertex resolutie ~ 15
Nadere informatieIn de figuur hieronder zie je een Elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur).
2.1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een Elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht is een elektromagnetische golf. Andere voorbeelden
Nadere informatieExact Periode 5 Niveau 3. Dictaat Licht
Exact Periode 5 Niveau 3 Dictaat Licht 1 1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht is
Nadere informatieWisselwerking. van ioniserende straling met materie
Wisselwerking van ioniserende straling met materie Wisselwerkingsprocessen Energie afgifte en structuurverandering in ontvangende materie Aard van wisselwerking bepaalt het juiste afschermingsmateriaal
Nadere informatieTENTAMEN NATUURKUNDE
CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN NATUURKUNDE TENTAMEN NATUURKUNDE datum : vrijdag 28 april 2017 tijd : 13.30 tot 16.30 uur aantal opgaven : 5 aantal antwoordbladen : 1 (bij opgave 1) Iedere opgave dient
Nadere informatieExact Periode 5.2. Licht
Exact Periode 5.2 Licht 1 1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht is een elektromagnetische
Nadere informatieExact Periode 5. Dictaat Licht
Exact Periode 5 Dictaat Licht 1 1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht is een elektromagnetische
Nadere informatieWelkom op de afdeling Nucleaire Geneeskunde Stage studenten eerste master arts Academisch jaar 2009-2010
Welkom op de afdeling Nucleaire Geneeskunde Stage studenten eerste master arts Academisch jaar 2921 11/3/29 1 Inleiding Beste studenten, Geachte toekomstige collega s, Welkom op de afdeling nucleaire geneeskunde.
Nadere informatieTentamen Beeldvormende Technieken 1 8A820
Tentamen Beeldvormende Technieken 1 8A820 Donderdag 26 juni 2014, 14-17h. Licht je antwoorden toe indien hierom gevraagd wordt. Het gebruik van een (grafische) rekenmachine is toegestaan. De meest fundamentele
Nadere informatieTentamen 8NB00 Medische Beeldvorming
Tentamen 8NB00 Medische Beeldvorming 20 januari 2015, 9h-12h Bij dit tentamen is het gebruik van een gewone rekenmachine toegestaan. Het tentamen bestaat uit 6 opgaven en er zijn in totaal 60 punten te
Nadere informatieSamenvatting Natuurkunde Domein B2
Samenvatting Natuurkunde Domein B2 Samenvatting door R. 1964 woorden 2 mei 2017 7,1 4 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Domein B. Beeld- en geluidstechniek Subdomein B2. Medische beeldvorming 1. Uitzending,
Nadere informatieHoofdstuk 9: Radioactiviteit
Hoofdstuk 9: Radioactiviteit Natuurkunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 9: Radioactiviteit Natuurkunde 1. Mechanica 2. Golven en straling 3. Elektriciteit en magnetisme 4. Warmteleer Rechtlijnige
Nadere informatiep na = p n,na + p p,na p n,na = m n v 3
Kernreactoren Opgave: Moderatorkeuze in een kernsplijtingscentrale a) Er is geen relevante externe resulterende kracht. Dat betekent dat er geen relevante stoot wordt uitgeoefend en de impuls van het systeem
Nadere informatieDe Zon. N.G. Schultheiss
1 De Zon N.G. Schultheiss 1 Inleiding Deze module is direct vanaf de derde of vierde klas te volgen en wordt vervolgd met de module De Broglie of de module Zonnewind. Figuur 1.1: Een schema voor kernfusie
Nadere informatieTentamen Optica. 19 februari 2008, 14:00 uur tot 17:00 uur
Tentamen Optica 19 februari 2008, 14:00 uur tot 17:00 uur Zet je naam en studierichting bovenaan elk vel dat je gebruikt. Lees de 8 opgaven eerst eens door. De opgaven kunnen in willekeurige volgorde gemaakt
Nadere informatieExamen VWO. natuurkunde 1,2 Compex. Vragen 1 tot en met 12. In dit deel van het examen staan vragen waarbij de computer niet wordt gebruikt.
Examen VWO 2008 tijdvak 1 dinsdag 20 mei totale examentijd 3 uur natuurkunde 1,2 Compex Vragen 1 tot en met 12 In dit deel van het examen staan vragen waarbij de computer niet wordt gebruikt. Bij dit examen
Nadere informatieHertentamen Beeldvormende Technieken 1 8A820
Hertentamen Beeldvormende Technieken 1 8A820 Donderdag 14 augustus 2014, 14-17h. Licht je antwoorden toe indien hierom gevraagd wordt. Het gebruik van een (grafische) rekenmachine is toegestaan. De meest
Nadere informatieFysische grondslagen radioprotectie deel 1. dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum
Fysische grondslagen radioprotectie deel 1 dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum rik.leyssen@jessazh.be Fysische grondslagen radioprotectie H1: INLEIDING H2: STRALING - RADIOACTIVITEIT
Nadere informatieNATUURKUNDE. a) Bereken voor alle drie kleuren licht de energie van een foton in ev.
NATUURKUNDE KLAS 5, INHAALPROEFWERK H7, 02/12/10 Het proefwerk bestaat uit 2 opgaven met samen 32 punten. (NB. Je mag GEEN gebruik maken van de CALC-intersect-functie van je GRM!) Opgave 1: Kwiklamp (17
Nadere informatie- KLAS 5. c) Bereken de snelheid waarmee een elektron vrijkomt als het groene licht op de Rbkathode
NATUURKUNDE - KLAS 5 PROEFWERK H7 --- 26/11/10 Het proefwerk bestaat uit 3 opgaven; totaal 32 punten. Opgave 1: gasontladingsbuis (4 p) In een gasontladingsbuis (zoals een TL-buis) zijn het gassen die
Nadere informatiesamenvatting interactie ioniserende straling materie
samenvatting interactie ioniserende straling materie Sytze Brandenburg sb/radsaf2005/1 ioniserende straling geladen deeltjes α-deeltjes electronen en positronen electromagnetische straling Röntgenstaling
Nadere informatieThe Color of X-rays. Spectral Computed Tomography Using Energy Sensitive Pixel Detectors E.J. Schioppa
The Color of X-rays. Spectral Computed Tomography Using Energy Sensitive Pixel Detectors E.J. Schioppa Samenvatting Het netvlies van het oog is niet gevoelig voor deze straling: het oog dat vlak voor het
Nadere informatieHOOFDSTUK I. - Toepassingsgebied en definities
BS 04/03/2016 3 FEBRUARI 2016. - Besluit houdende de aanvaardbaarheidscriteria voor PET-scanners voor gebruik in de nucleaire geneeskunde alsook de procedures dienaangaande 1 HOOFDSTUK I. - Toepassingsgebied
Nadere informatieInleiding stralingsfysica
Inleiding stralingsfysica Historie 1896: Henri Becquerel ontdekt het verschijnsel radioactiviteit 1895: Wilhelm Conrad Röntgen ontdekt Röntgenstraling RadioNucliden: Inleiding Stralingsfysica 1 Wat maakt
Nadere informatietoelatingsexamen-geneeskunde.be
Fysica juli 2009 Laatste update: 31/07/2009. Vragen gebaseerd op het ingangsexamen juli 2009. Vraag 1 Een landingsbaan is 500 lang. Een vliegtuig heeft de volledige lengte van de startbaan nodig om op
Nadere informatie. Vermeld je naam op elke pagina.
Tentamen: Elektriciteit en Magnetisme Docent: J. F. J. van den Brand R. J. Wijngaarden Datum: 30 Mei 2006 Zaal: Q112/M143 Tijd: 15:15-18.00 uur. Vermeld je naam op elke pagina.. Vermeld je collegenummer..
Nadere informatieSchriftelijk examen 2e Ba Biologie Fysica: elektromagnetisme 2011-2012
- Biologie Schriftelijk examen 2e Ba Biologie 2011-2012 Naam en studierichting: Aantal afgegeven bladen, deze opgaven niet meegerekend: Gebruik voor elke nieuwe vraag een nieuw blad. Zet op elk blad de
Nadere informatieRadioactiviteit werd ontdekt in 1898 door de Franse natuurkundige Henri Becquerel.
H7: Radioactiviteit Als een bepaalde kern van een element te veel of te weinig neutronen heeft is het onstabiel. Daardoor gaan ze na een zekere tijd uit elkaar vallen, op die manier bereiken ze een stabiele
Nadere informatieZonnestraling. Samenvatting. Elektromagnetisme
Zonnestraling Samenvatting De Zon zendt elektromagnetische straling uit. Hierbij verplaatst energie zich via elektromagnetische golven. De golflengte van de straling hangt samen met de energie-inhoud.
Nadere informatieEXAMEN HOGER ALGEMEEN VOORTGEZET ONDERWIJS IN 1975
2 H-11 EXAMEN HOGER ALGEMEEN VOORTGEZET ONDERWJS N 1975 Woensdag 27 augustus, 14.00-17.00 uur NATUURKUNDE Zie ommezijde Deze opgaven zijn vastgesteld door de commissie bedoeld in artikel 24 van het Besluit
Nadere informatieEindexamen vwo natuurkunde pilot II
Formuleblad Formules die bij het pilot-programma horen en die niet in Binas staan. C Beweging en wisselwerking F w,l = 1 2 ρc Av w 2 E chem = rv v E chem = m r m Σ p =Σ p voor na D Lading en veld I = GU
Nadere informatieFysische grondslagen radioprotectie deel 1. dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum
Fysische grondslagen radioprotectie deel 1 dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum rik.leyssen@jessazh.be Fysische grondslagen radioprotectie Wat is straling? Radioactiviteit?
Nadere informatieDetectie van kosmische straling
Detectie van kosmische straling muonen? geproduceerd op 15 km hoogte reizen met een snelheid in de buurt van de lichtsnelheid levensduur = 2,2.10-6 s s = 2,2.10-6 s x 3.10 8 m/s = 660 m = 0,6 km Victor
Nadere informatie1 Welk van onderstaande schakelingen is geschikt om de remspanning te meten?
Domein F: Moderne Fysica Subdomein: Atoomfysica 1 Welk van onderstaande schakelingen is geschikt om de remspanning te meten? 2 Bekijk de volgende beweringen. 1 In een fotocel worden elektronen geëmitteerd
Nadere informatieStatistiek voor Natuurkunde Opgavenserie 4: Lineaire regressie
Statistiek voor Natuurkunde Opgavenserie 4: Lineaire regressie Inleveren: Uiterlijk 15 februari voor 16.00 in mijn postvakje Afspraken Overleg is toegestaan, maar iedereen levert zijn eigen werk in. Overschrijven
Nadere informatieExamen HAVO - Compex. natuurkunde 1,2 Compex
natuurkunde 1, Compex Examen HAVO - Compex? Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 30 mei totale examentijd 3,5 uur 0 06 n dit deel van het examen staan de vragen waarbij de computer niet
Nadere informatieWoensdag 21 mei, uur
I H- ll EXAMEN HOGER ALGEMEEN VOORTGEZET ONDERWIJS IN 1975 Woensdag 21 mei, 14.00-17.00 uur NATUURKUNDE Zie ommezijde Deze opgaven zijn vastgesteld door de commissie bedoeld in artikel 24 van het Besluit
Nadere informatieHoofdstuk 5 Straling. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal
Hoofdstuk 5 Straling Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal 5.1 Straling en bronnen Eigenschappen van straling RA α γ β 1) Beweegt langs rechte lijnen vanuit een bron. ) Zwakker als ze verder
Nadere informatieWorkshop beeldvormend onderzoek
Workshop beeldvormend onderzoek Wat zijn beeldvormende technieken Röntgen(contrast)onderzoek CT-scan Echografie Magnetische resonantie PET-scan RÖNTGENFOTO Op een thoraxfoto kunnen onder andere de contouren
Nadere informatieEindexamen natuurkunde 1-2 havo 2003-II
Opgave Visby-lens uitkomst: n =,5 voorbeeld van een berekening: De invalshoek i 54 en de brekingshoek r 3. sin i Bij lichtbreking geldt: n. sin r sin54 0,809 Hieruit volgt dat n, 5. sin3 0,530 inzicht
Nadere informatieNuclear Magnetic Resonance
Nuclear Magnetic Resonance Spectroscopy (Kernspinresonantie spectroscopie) 1 Toepassingen van NMR-spectroscopie Structuuropheldering van (vaak) organische verbindingen Identificatie van onbekende stoffen
Nadere informatienatuurkunde vwo 2018-I
Uitrijden van een auto Een auto (m = 1520 kg) rijdt met een snelheid van 33,3 m s 1 (= 120 km h 1 ) over een vlakke weg bij windstil weer. Op t = 0 s trapt de bestuurder het koppelingspedaal in, zodat
Nadere informatieTheory DutchBE (Belgium) De grote hadronen botsingsmachine (LHC) (10 punten)
Q3-1 De grote hadronen botsingsmachine (LHC) (10 punten) Lees eerst de algemene instructies in de aparte envelop alvorens te starten met deze vraag. In deze opdracht wordt de fysica van de deeltjesversneller
Nadere informatieExamentraining 2015. Leerlingmateriaal
Examentraining 2015 Leerlingmateriaal Vak Natuurkunde Klas 5 havo Bloknummer Docent(en) Blok IV Medische beeldvorming (B2) WAN Domein B: Beeld- en geluidstechniek Subdomein B2: Straling en gezondheid
Nadere informatieNATUURKUNDE PROEFWERK
ATUURKUNDE 1 KLAS 5 10/05/06 NATUURKUNDE PROEFWERK N1V2 2.6-2.8 EN EN HOOFDSTUK 3 Proefwerk bestaat uit 2 opgaven. Geef duidelijke uitleg en berekeningen. Totaal: 33 punten. Opgave 1: een tl-buis Een tl-buis
Nadere informatieHoofdstuk 3: Licht. Natuurkunde VWO 2011/2012. www.lyceo.nl
Hoofdstuk 3: Licht Natuurkunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 3: Licht Natuurkunde 1. Mechanica 2. Golven en straling 3. Elektriciteit en magnetisme 4. Warmteleer Rechtlijnige beweging Trilling en
Nadere informatie9. Het lichaam van de patiënt verstoort de homogeniteit van het hoofdmagneetveld B0. - Waardoor komt deze verstoring?
Taak : 1.2 1. Wat is een proton en hoe komt een proton in weefsel voor? Een proton is een subatomair deeltje met een positieve elektrische lading het komt voor in waterstof 2. Wat is proton spin? Het vrij
Nadere informatieTentamen 8D040 - Basis beeldverwerking
Tentamen 8D040 - Basis beeldverwerking 6 augustus 2008, 14.00-17.00 uur Vraag 1. (1.5 punten) Gegeven het binaire beeld Components (figuur 1). De componenten in dit beeld moeten automatisch gesegmenteerd
Nadere informatieExact Periode 7 Radioactiviteit Druk
Exact Periode 7 Radioactiviteit Druk Exact periode 7 Radioactiviteit Druk Exact Periode 7 2 Natuurlijke radioactiviteit Met natuurlijke radioactiviteit wordt bedoeld: radioactiviteit die niet kunstmatig
Nadere informatieoefen vt vwo5 h6 Elektromagnetisme Opgaven en uitwerkingen vind je op www.agtijmensen.nl Oefen vt vwo5 h6 Elektromagnetisme Opgave 1.
Opgaven en uitwerkingen vind je op www.agtijmensen.nl Oefen vt vwo5 h6 Elektromagnetisme Opgave 1. Elektrisch veld In de vacuüm gepompte beeldbuis van een TV staan twee evenwijdige vlakke metalen platen
Nadere informatieMedische beeldvorming
Inhoud... 2 Opgave: Röntgenapparaat... 3 Opgave: PET-Scan... 6 Opgave: Onderzoek naar de doorbloeding van de hartspier... 8 Opgave: MRI-scan... 11 Opgave: Echografie... 18 1/21 VWO Medische beeldvormende
Nadere informatieHerSE4 6V Natuurkunde 1 Periode 2007-2008. Versie 10/4/2008
HerSE4 6V Natuurkunde 1 Periode 2007-2008 NAAM Leraar J. M. Muller Versie 10/4/2008 Gebruik van BINAS-boek en grafische rekenmachine is toegestaan. Bewijs je beweringen. Vul svp je naam hier boven in.
Nadere informatieGroep 1 + 2 (klas 5), deel 1 Vraag 1 Vraag 2 Vraag 3 Vraag 4 Vraag 5
Groep 1 + 2 (klas 5), deel 1 Meerkeuzevragen + bijbehorende antwoorden aansluitend op hoofdstuk 2 paragraaf 1 t/m 3, Kromlijnige bewegingen (Systematische Natuurkunde) Vraag 1 Bij een horizontale worp
Nadere informatieNaam: Klas: Repetitie Radioactiviteit VWO (versie A)
Naam: Klas: Repetitie Radioactiviteit VWO (versie A) Aan het einde van de repetitie vind je de lijst met elementen en twee tabellen met weegfactoren voor het berekenen van de equivalente en effectieve
Nadere informatieDetectie TMS MR & VRS-d Stijn Laarakkers
Detectie TMS MR & VRS-d 2018 Stijn Laarakkers Overzicht Detectie van ioniserende straling Soorten detectoren: Ionisatiedetectoren Scintillatiedetectoren Rendement/efficiency Telfout en meetgevoeligheid
Nadere informatie1 Atoom- en kernfysica TS VRS-D/MR vj Mieke Blaauw
1 Atoom- en kernfysica TS VRS-D/MR vj 2018 Mieke Blaauw 2 Atoom- en kernfysica TS VRS-D/MR vj 2018 1-3 Atoombouw en verval 4,5 Wisselwerking van straling met materie en afscherming 6-9 Röntgentoestellen,
Nadere informatieHoofdstuk 5 Straling. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal
Hoofdstuk 5 Straling Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal 5.1 Straling en bronnen Eigenschappen van straling RA α γ β 1) Beweegt langs rechte lijnen vanuit een bron. 2) Zwakker als ze verder
Nadere informatieDe hoeveelheid lucht die elke dag onderzocht wordt bedraagt 5,0 cm 3. Op dag 40
berekend. De meetresultaten zijn verwerkt in figuur. figuur De hoeveelheid lucht die elke dag onderzocht wordt bedraagt 5,0 cm 3. Op dag 40 3 vond men daarin 3,6 0 atomen radon. 8 Bereken het volume van
Nadere informatieExamen VWO. natuurkunde (pilot) tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.
Examen VWO 2012 tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur natuurkunde (pilot) Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 28 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 77 punten te behalen.
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen Stralingsfysica (3D100) d.d. 16 januari 2006 van 14:00 17:00 uur
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Stralingsfysica (3D d.d. 6 januari 6 van 4: 7: uur Vul de presentiekaart in blokletters in en onderteken deze. Gebruik van boek, aantekeningen of notebook is
Nadere informatieNATUURKUNDE 8 29/04/2011 KLAS 5 INHAALPROEFWERK HOOFDSTUK
NATUURKUNDE KLAS 5 INHAALPROEFWERK HOOFDSTUK 8 29/04/2011 Deze toets bestaat uit 3 opgaven (32 punten). Gebruik eigen grafische rekenmachine en BINAS toegestaan. Veel succes! Opgave 1: Afbuigen van geladen
Nadere informatieHoofdstuk 6: Elektromagnetisme
Hoofdstuk 6: lektromagnetisme Natuurkunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 6: lektromagnetisme Natuurkunde 1. Mechanica 2. Golven en straling 3. lektriciteit en magnetisme 4. Warmteleer Rechtlijnige
Nadere informatieSchoolexamen Moderne Natuurkunde
Schoolexamen Moderne Natuurkunde Natuurkunde 1,2 VWO 6 24 maart 2003 Tijdsduur: 90 minuten Deze toets bestaat uit 3 opgaven met 16 vragen. Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel punten met een goed
Nadere informatieAls de trapper in de stand van figuur 1 staat, oefent de voet de in figuur 2 aangegeven verticale kracht uit op het rechter pedaal.
Natuurkunde Havo 1984-II Opgave 1 Fietsen Iemand rijdt op een fiets. Beide pedalen beschrijven een eenparige cirkelbeweging ten opzichte van de fiets. Tijdens het fietsen oefent de berijder periodiek een
Nadere informatie1 Leerlingproject: Kosmische straling 28 februari 2002
1 Leerlingproject: Kosmische straling 28 februari 2002 1 Kosmische straling Onder kosmische straling verstaan we geladen deeltjes die vanuit de ruimte op de aarde terecht komen. Kosmische straling is onder
Nadere informatie(Permitiviteit van vacuüm)
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Stralingsfysica (3D1) d.d. 5 juni 1 van 9: 1: uur Vul de presentiekaart in blokletters in en onderteken deze. Gebruik van boek, aantekeningen of notebook is niet
Nadere informatieIONISERENDE STRALING. Deeltjes-straling
/stralingsbeschermingsdienst SBD 9673 Dictaat 98-10-26, niv. 5 A/B IONISERENDE STRALING Met de verzamelnaam straling bedoelen we vele verschillende verschijningsvormen van energie, die kunnen worden uitgezonden
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen Stralingsfysica (3D100) d.d. 16 november 2004 van 14:00 17:00 uur
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Stralingsfysica (3D) d.d. 6 november 4 van 4: 7: uur Vul de presentiekaart in blokletters in en onderteken deze. Gebruik van boek, aantekeningen of notebook is
Nadere informatieMINISTERIE VAN ONDERWIJS, WETENSCHAP EN CULTUUR UNIFORM EXAMEN VWO 2015
MINISTERIE VAN ONDERWIJS, WETENSCHAP EN CULTUUR VAK : NATUURKUNDE DATUM : VRIJDAG 19 JUNI 2015 TIJD : 07.45 10.45 UNIFORM EXAMEN VWO 2015 Aantal opgaven: 5 Aantal pagina s: 6 Controleer zorgvuldig of alle
Nadere informatieIn deze eindtoets willen we met jullie samenvatten waar we het in het afgelopen kwartiel over gehad hebben:
Eindtoets 3DEX1: Fysica van nieuwe energie 21-1- 2014 van 9:00-12:00 Roger Jaspers & Adriana Creatore In deze eindtoets willen we met jullie samenvatten waar we het in het afgelopen kwartiel over gehad
Nadere informatieTentamen Golven en Optica
Tentamen Golven en Optica 5 juni 008, uitwerking 1 Lopende golven en interferentie op een snaar a In[1]:= y 0 1; y 1 x, t : y x, t : y 0 x 300 t 4 y 0 x 300 t 4 4 In[4]:= Ploty 1 x, 0, y x, 0, x, 10, 10,
Nadere informatieEindronde Natuurkunde Olympiade 2018 theorietoets deel 1
Eindronde Natuurkunde Olympiade 2018 theorietoets deel 1 1. Spelen met water (3 punten) Water wordt aan de bovenkant met een verwaarloosbare snelheid in een dakgoot met lengte L = 100 cm gegoten en dat
Nadere informatieSchriftelijk examen: theorie en oefeningen Fysica: elektromagnetisme
Schriftelijk examen: theorie en oefeningen 2010-2011 Naam en studierichting: Aantal afgegeven bladen, dit blad niet meegerekend: Gebruik voor elke nieuwe vraag een nieuw blad. Zet op elk blad de vermelding
Nadere informatieVoorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Vrijdag 27 mei totale examentijd 3 uur
natuurkunde 1,2 Examen VWO - Compex Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Vrijdag 27 mei totale examentijd 3 uur 20 05 Vragen 1 tot en met 17. In dit deel staan de vragen waarbij de computer
Nadere informatieMeesterklas Deeltjesfysica. Universiteit Antwerpen
Meesterklas Deeltjesfysica Universiteit Antwerpen Programma 9u45 10u00 11u00 11u15 11u45 12u00 13u00 15u00 15u30 17u00 Verwelkoming Deeltjesfysica Prof. Nick van Remortel Pauze Versnellers en Detectoren
Nadere informatieNatuurkunde Hoofdstuk 12 & 13 VWO 5 / SE IV
Natuurkunde Hoofdstuk 12 & 13 VWO 5 / SE IV 12.1 Een deel van het elektromagnetische spectrum is infrarood, dit zit naast het zichtbare licht en wordt vaak warmtestraling genoemd. Alle voorwerpen zenden
Nadere informatieBiofysische Scheikunde: NMR-Spectroscopie
Inleiding & Kernmagnetisme Vrije Universiteit Brussel 19 maart 2012 Outline 1 Overzicht en Context 2 3 Outline 1 Overzicht en Context 2 3 Doelstelling Eiwitten (en andere biologische macromoleculen) Functionele
Nadere informatieWe willen dat de magnetische inductie in het punt K gelijk aan rul zou worden. Daartoe moet men door de draad AB een stroom sturen die gelijk is aan
jaar: 1995 nummer: 28 Twee zeer lange draden zijn evenwijdig opgesteld. De stroom door de linkse draad ( zie figuur) is in grootte gelijk aan 30 A en de zin ervan wordt aangegeven door de pijl. We willen
Nadere informatieEindexamen natuurkunde pilot havo 2010 - I
Opgave 1 Eliica De Eliica (figuur 1) is een supersnelle figuur 1 elektrische auto. Hij heeft acht wielen en elk wiel wordt aangedreven door een elektromotor. In de accu s kan in totaal 55 kwh elektrische
Nadere informatieIONISERENDE STRALING HAVO
IONISERENDE STRALING HAVO Foton is een opgavenverzameling voor het nieuwe eindexamenprogramma natuurkunde. Foton is gratis te downloaden via natuurkundeuitgelegd.nl/foton Uitwerkingen van alle opgaven
Nadere informatieNATIONALE NATUURKUNDE OLYMPIADE. Tweede ronde - theorie toets. 21 juni beschikbare tijd : 2 x 2 uur
NATIONALE NATUURKUNDE OLYMPIADE Tweede ronde - theorie toets 21 juni 2000 beschikbare tijd : 2 x 2 uur 52 --- 12 de tweede ronde DEEL I 1. Eugenia. Onlangs is met een telescoop vanaf de Aarde de ongeveer
Nadere informatieHoofdstuk 4: Licht. Natuurkunde Havo 2011/2012.
Hoofdstuk 4: Licht Natuurkunde Havo 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 4: Licht Natuurkunde 1. Kracht en beweging 2. Licht en geluid 3. Elektrische processen 4. Materie en energie Beweging Trillingen en
Nadere informatie