Fietsplan Stadshart 2013

Transcriptie

1 Fietsplan Stadshart 2013 Gemeente Lelystad Afdeling Beheer Openbare Ruimte Cluster Verkeer

2 Fietsplan Stadshart 2013 Gemeente Lelystad, Afdeling Beheer Openbare Ruimte, Cluster Verkeer Lelystad, september 2013 Gemeente Lelystad Stadhuisplein 2 Postbus AB Lelystad

3 Inhoud 1 Een fietsvriendelijk Stadshart Stadshart en het Lelystadse fietsnetwerk Bezoek aan het Stadshart Bezoekmotieven Fietsen en lopen Fietsparkeren Verdeelring en stallingslocaties Uitwerking op straat Uitstraling Capaciteit Ontwerp Handhaving Fasering Financiële middelen Fietsplan Stadshart 2013 Pagina i

4

5 1 Een fietsvriendelijk Stadshart De Lelystadse wegenstructuur leent zich prima voor fietsen. Vanuit de meeste woonwijken liggen directe en comfortabele fietsverbindingen naar het Stadshart. Een goede fietsbereikbaarheid ondersteunt de ambities van het in juli van dit jaar vastgestelde Masterplan Stadshart. Uit diverse onderzoeken blijkt bovendien dat fietsers zorgen voor meer omzet bij detailhandel en horeca dan automobilisten, vaker terugkomen en trouwe klanten zijn. Door te investeren in goede fietsvoorzieningen en zo het fietsgebruik te laten stijgen, verbetert de bereikbaarheid van het Stadshart zonder nieuwe noodzakelijke investeringen in parkeergarages voor het autoverkeer. Het doel van het Fietsplan Stadshart is dat fietsers op comfortabele wijze tot op acceptabele loopafstand van hun eindbestemming kunnen fietsen en hun fiets veilig kunnen stallen, ter ondersteuning van een dynamisch en attractief Stadshart. De fietsvoorzieningen worden zodanig ontworpen dat fietsers en gestalde fietsen geen overlast veroorzaken in het winkelgebied. Voor bromfietsers worden aparte voorzieningen gerealiseerd. De uitvoering van dit fietsplan versterkt de aantrekkelijkheid van het voetgangersgebied. Naast dit plan heeft de gemeente Lelystad aandacht voor de andere verkeersonderwerpen in het Stadshart, zoals expeditieverkeer, scootmobielen, etc. Deze notitie geeft het eindbeeld voor de fietsvoorzieningen in het Stadshart en laat zien op welke manier de komende jaren wordt toegewerkt naar dit eindbeeld. Fietsplan Stadshart 2013 Pagina 1

6 2 Stadshart en het Lelystadse fietsnetwerk Het Lelystadse hoofdfietsnetwerk kenmerkt zich door een rasterstructuur van fietspaden met ongelijkvloerse kruisingen met de dreven. Veel woonwijken bevinden zich binnen 10 fietsminuten vanaf het Stadshart (zie onderstaande figuur). De fiets is daarmee het ideale vervoermiddel voor een bezoek aan het Stadshart. Figuur: Hoofdfietsnetwerk en fietstijden vanaf het Stadshart In de figuur is het hoofdfietsnetwerk rondom het Stadshart weergegeven. Een aantal verbindingen in dit netwerk ligt aan de randen van het Stadshart. Bij ontwerpvraagstukken in het Stadshart wordt rekening gehouden met deze doorgaande routes. Er liggen geen doorgaande routes dwars door het Stadshart. De fietsvoorzieningen in het Stadshart worden op een logische manier aangesloten op het hoofdfietsnetwerk. Pagina 2 Fietsplan Stadshart 2013

7 3 Bezoek aan het Stadshart Het Stadshart trekt verschillende bezoekers met ieder hun eigen wensen en gedrag. Door deze groepen goed te analyseren worden de fietsvoorzieningen op maat gemaakt en wordt een groot draagvlak verkregen voor de spelregels, zoals het voetgangersgebied. 3.1 Bezoekmotieven In onderstaande alinea s worden de belangrijkste bezoekmotieven beschreven. Uiteraard zijn per bezoek meerdere motieven mogelijk. Winkelen Het winkelpubliek bezoekt meerdere winkels op zoek naar bijvoorbeeld kleding, cadeautjes of elektronica. Dit gebeurt lopend. De verblijfsduur is 1,5 à 2 uur. Fietsers die gaan winkelen zoeken een goede parkeerplek, direct aansluitend op de winkel-acht. De ideale locatie van de parkeerplek is afhankelijk van de fietsroute van de betreffende persoon naar het Stadshart. Een klein deel van deze groep heeft de behoefte aan een bewaakte stalling, vanwege de angst op schade of diefstal. Boodschappen doen en gericht (winkel)bezoek Gericht bezoek vindt plaats bij supermarkten, stadhuis, bibliotheek en bijvoorbeeld apotheken. De verblijfsduur bedraagt 15 à 30 minuten. Bezoekers van deze voorzieningen willen direct nabij de ingang kunnen parkeren. Werken en onderwijs Werknemers van bedrijven in het Stadshart kunnen in veel gevallen gebruik maken van een afgesloten fietsenstalling. Bij de onderwijsinstellingen is dit ook het geval. Als er geen fietsenstalling beschikbaar is, is men in beperkte mate bereid om enige afstand te lopen naar de eindbestemming. Wonen De bewoners in het Stadshart hebben eigen fietsenstallingen, die men fietsend wil bereiken. Hun bezoek zoekt een parkeerplek nabij een bestemming. Cultuur en entertainment Bezoekers van bijvoorbeeld het theater willen dichtbij de ingang parkeren. Aangezien het bezoek veelal in de avonduren plaatsvindt, heeft een deel van de bezoekers behoefte aan een bewaakte stalling. De verblijfsduur is 3 à 4 uur. Bezoek voor cultuur en entertainment wordt vaak gecombineerd met horecabezoek. Horeca en uitgaan Bezoekers van café en restaurants zoeken een parkeerplek in de omgeving van de bestemming. De afstand die men bereid is te lopen, is afhankelijk van de verblijfsduur. Verblijfsduur is 1 tot 4 uur. Station Het trein- en busstation ligt aan de rand van het Stadshart. Hoewel het station een grote eigen fietsenstalling heeft, is er sprake van overloop naar het Stadshart. De parkeerduur bij het station Fietsplan Stadshart 2013 Pagina 3

8 varieert tussen enkele uren en enkele weken. Fietsers zoeken een plek waar ze hun fiets bij voorkeur aan kunnen vastketenen. In de verdere analyse wordt het station buiten beschouwing gelaten. 3.2 Fietsen en lopen In onderstaande figuur is het eindbeeld weergegeven volgens het vastgestelde Masterplan Stadshart, met daarin de thematische clusters. Ook de belangrijkste locaties voor gericht bezoek zijn op de kaart aangegeven. Figuur: Verdeling bestemmingen Stadshart Fietsers willen zo ver mogelijk doorfietsen tot hun bestemming en zijn, afhankelijk van hun bezoekmotief, in meer of mindere mate bereid om het laatste stuk te lopen. Daar staat tegenover dat de ondernemers en alle bezoekers gebaat zijn bij een prettig verblijfsgebied met een goede sfeer. Fietsers en op straat geparkeerde fietsen worden door veel mensen als hinderlijk ervaren. Bij de planning van de regels omtrent fietsen in het Stadshart en de fietsvoorzieningen dienen deze belangen tegen elkaar te worden afgewogen. Acceptabele loopafstanden Het is van belang om de fietsvoorzieningen te laten aansluiten bij de wensen van de gebruikers. Op die manier wordt een groot draagvlak en begrip verkregen voor ondersteunende maatregelen zoals een fietsverbod en fietsparkeerverbod. Bij optimaal ingerichte fietsvoorzieningen is ook minder handhaving noodzakelijk. Pagina 4 Fietsplan Stadshart 2013

9 De acceptabele loopafstand tussen fietsparkeerplek en de eindbestemming is dan ook een belangrijke ontwerpvariabele. Op basis van de analyse van het bezoek aan het Lelystadse Stadshart worden de volgende waarden voor acceptabele loopafstand gehanteerd: Winkelen: Gericht bezoek: Werken en onderwijs: Cultuur en entertainment: Horeca en uitgaan: 150 meter 50 meter 100 meter 50 meter 100 meter Voetgangersgebied Een belangrijk onderdeel van een dynamisch en attractief Stadshart is een goed functionerend voetgangersgebied. Duidelijke regels voor het gebruik zijn essentieel. Uitgangspunt is dat fietsen en lopen elkaar niet mogen verstoren, waarbij duidelijk onderscheid gemaakt moet worden waar en wanneer fietsen is toegestaan. Fietsen in het voetgangersgebied is niet toegestaan tijdens winkeltijden en fietsen mogen alleen in de daarvoor bestemde voorzieningen worden geparkeerd. 3.3 Fietsparkeren Ontwerpuitgangspunten Het uitgangspunt voor het ontwerpen van de fietsvoorzieningen is het realiseren van stallingsvoorzieningen op acceptabele loopafstand van alle bestemmingen, waarbij, afhankelijk van de ontwikkeling van het Stadshart, een fietsvrij winkelgebied ontstaat daar waar nodig. Daarbij worden drie typen stallingsvoorzieningen toegepast: 1. Fietsenstallingen met (camera)toezicht In de huidige situatie zijn er al drie stallingen met toezicht; een vierde locatie in het cluster Cultuur en entertainment is gewenst. 2. Geclusterd fietsparkeren De geclusterde plaatsen worden op logische plekken aan de rand van het winkelgebied gesitueerd, zodat een soepele fiets- en looproute naar de eindbestemming ontstaat. 3. Verspreide fietsnietjes Op plekken in het Stadshart waar de eerste twee categorieën nog gaten overlaten worden zogenaamde fietsnietjes toegepast. Capaciteit volgt vraag In het parkeerbeleidsplan heeft de gemeenteraad fietsparkeernormen vastgesteld, die een inschatting geven van de benodigde capaciteit aan openbare stallingsplaatsen in het Stadshart. Deze normen worden gebruikt voor de inschatting van de parkeervraag in het eindbeeld bij een volledig uitgevoerd Masterplan. Voor de maatregelen die op korte termijn worden uitgevoerd, worden tellingen gebruikt om de capaciteit van de stallingslocaties te bepalen. Aangezien het mobiliteitsbeleid van de gemeente Lelystad erop is gericht het fietsgebruik te bevorderen, wordt als uitgangspunt gehanteerd dat de capaciteit de vraag volgt. Voldoende stallingsplaatsen is ook een belangrijke voorwaarde om juridisch gezien te kunnen handhaven op fout geparkeerde fietsen. Fietsplan Stadshart 2013 Pagina 5

10 4 Verdeelring en stallingslocaties Fietsers bereiken het Stadshart via het hoofdfietsnetwerk. In het Stadshart worden op logische plekken stallingsvoorzieningen gerealiseerd. De verdeelring leidt de fietsers naar de juiste stallingsplek. Verdeelring en aanloopstraten In onderstaande figuur zijn de gewenste locaties van de geclusterde stallingsvoorzieningen weergegeven. In de figuur is met blauwe cirkels met een straal van 100 meter aangegeven dat alle bestemmingen in het Stadshart binnen acceptabele loopafstand liggen. De gewenste verdeelring is in de huidige situatie al grotendeels aanwezig. Aan de oostzijde ligt echter nog geen duidelijke fietsverbinding. De huidige route via de Neringweg is niet optimaal. Als wensbeeld is dan ook een gestrekte route aangegeven. Ook bij het te slopen Waagdek wordt een ontbrekende schakel in de verdeelring gerealiseerd. Figuur: Wensbeeld verdeelring en ligging geclusterde fietsparkeerplaatsen Pagina 6 Fietsplan Stadshart 2013

11 Aan de zuidzijde ligt de verdeelring over de Zilverparkkade. Momenteel is deze weg ook toegankelijk voor autoverkeer, afkomstig van oude afspraken met de bedrijven aan de Zilverparkkade. In de praktijk blijken de bedrijven vrijwel geen gebruik te maken van deze mogelijkheid. Bovendien is het geen logische verbinding in de totale autostructuur rondom het Stadshart. Er wordt dan ook voorgesteld om deze verbinding autovrij te maken zodat de verdeelring voor het fietsverkeer rondom het gehele Stadshart goed kan functioneren. Vanaf de verdeelring verzorgen de aanloopstraten het laatste stuk. Aan de westzijde (Promesse) doorsnijdt de aanloopstraat het voetgangersgebied. Dit is noodzakelijk om alle fietsenstallingen binnen de juiste loopafstand naar alle bestemmingen te plaatsen. Op de kaart is ook een nieuwe fietsenstalling met toezicht aangegeven nabij het theater. Fietsplan Stadshart 2013 Pagina 7

12 Bromfietsparkeren Deze notitie richt zich grotendeels alleen op fietsers. Bromfietsers worden in dit verband als een andere modaliteit gezien, aangezien ze met hogere snelheden rijden, niet mogen rijden op fietspaden en ook eigen stallingsvoorzieningen nodig hebben. In de huidige situatie maken bromfietsers grotendeels gebruik van dezelfde stallingsvoorzieningen als de fietsers. Deze situatie is niet optimaal, omdat de klemmen en fietsnietjes niet geschikt zijn voor bromfietsen. Ook bevinden de fietsenstallingen zich veelal op locaties waar bromfietsers niet mogen rijden. Locaties In onderstaande figuur zijn de voorgestelde locaties van de parkeerplekken voor bromfietsers weergegeven. Deze liggen direct aan de routes die voor bromfietsers toegankelijk zijn. Zo wordt voorkomen dat bromfietsers illegaal over fietspaden en trottoirs gaan rijden. Daarnaast kunnen bromfietsers gebruik maken van de overdekte stallingen met toezicht bij de Zilverparkgarage en Neringgarage en de gewenste toekomstige stalling nabij de Agorabaan. Figuur: wensbeeld locaties bromfietsparkeren Pagina 8 Fietsplan Stadshart 2013

13 5 Uitwerking op straat 5.1 Uitstraling Voor het gehele Stadshart is een kwaliteitsniveau van de openbare ruimte vastgesteld. Onderdelen, zoals straatmeubilair, zijn opgenomen in een toolkit. De te realiseren fietsvoorzieningen voldoen aan deze kwaliteitsstandaard. Aanloopstraten De aanloopstraten vormen inprikkers in het voetgangersgebied. De juridische bebording van het voetgangersgebied staat aan het begin van de aanloopstraat. In het gedeelte tot aan de fietsenstalling zullen fietsers veelal blijven fietsen. Door middel van een lijn in de bestrating (zie foto), wordt de overgang naar het echte voetgangersgebied aangegeven. Figuur: overgang naar voetgangersgebied Stallingsvoorzieningen Bij de geclusterde stallingsvoorzieningen worden de fietsklemmen van het type Tulip toegepast (zie foto), zoals deze al in het Stadshart staan. Dit type heeft een hoge capaciteit per strekkende meter en geeft fietsers de mogelijkheid hun fiets eenvoudig vast te ketenen. Aanvullend op deze fietsklemmen worden zogenaamde fietsnietjes (zie onder) geplaatst. Deze nietjes hebben een iets lagere capaciteit per strekkende meter, maar hebben als voordeel dat een fiets snel kan worden gestald (handig bij kort bezoek) en dat meerdere typen fietsen (denk aan brede banden) kunnen worden gestald. Figuur: Fietsklem Tulip Figuur: fietsnietje Fietsplan Stadshart 2013 Pagina 9

14 Bromfietsparkeren Bromfietsen en scooters hebben meer ruimte nodig dan fietsen. In de praktijk is stallen aan een rek niet handig. Vanwege het ontbreken van een frame moet een bromfiets meestal worden vastgeketend aan het wiel. Er wordt dan ook voorgesteld om parkeervakken aan te geven waarbinnen bromfietsen kunnen worden geparkeerd. Er wordt een voorziening aangebracht om de bromfiets aan het wiel vast te ketenen, zoals afgebeeld op onderstaande foto. De vakken zijn alleen bedoeld voor bromfietsen; fietsen zijn niet toegestaan. Figuur: Voorbeeld bromfietsparkeervak met vastketenvoorziening 5.2 Capaciteit Voor de bepaling van de vraag naar stallingsplaatsen in de huidige situatie wordt gebruik gemaakt van tellingen. Het uitgangspunt is dat de geclusterde stallingsplaatsen voldoende capaciteit krijgen om in de gehele vraag te voorzien. Bij nieuwe ontwikkelingen in het Stadshart wordt aan de hand van de fietsparkeernormen de verwachte groei van de parkeervraag berekend. Vooralsnog wordt gerekend met een uitbreiding van de capaciteit met 646 plaatsen. De benodigde capaciteit wordt gemonitored aan de hand van tellingen. Pagina 10 Fietsplan Stadshart 2013

15 5.3 Ontwerp In onderstaande figuur is het ontwerp van een aanloopstraat weergegeven. Aan de rand van het voetgangersgebied, waar ook de bebording staat, is de overgang met een granieten band aangegeven in het wegdek. Ook kan in de toekomst op deze plek een toegangscontrole worden toegepast. Aan het einde van de aanloopstraat, voorbij de fietsenstalling, is het einde van de aanloopstraat opnieuw gemarkeerd met een granieten band. Figuur: Voorbeeldinrichting aanloopstraat 5.4 Handhaving Zelfs bij een groot draagvlak voor de maatregelen en regels voor fietsen in het Stadshart is adequate handhaving noodzakelijk. In de gebieden waar de fietsvoorzieningen volledig op orde zijn gebracht wordt de eerste maanden intensieve handhaving voorgesteld. Hiertoe is een eenmalig extra budget noodzakelijk, bovenop de werkafspraken in het onlangs vastgestelde handhavingsuitvoeringsprogramma (HUP). Na deze periode valt de handhaving onder de reguliere werkzaamheden uit het HUP. Het is van belang dat de regels voor alle gebruikers duidelijk zijn. Juridisch gezien zal het gehele Stadshart moeten worden aangewezen als zone waarin alleen in de klemmen mag worden geparkeerd en waarin mag worden gehandhaafd op deze regels. Daarnaast dienen bebording en inrichting juridisch correct te worden aangebracht, zodat de handhavers hun werk kunnen doen. Fietsplan Stadshart 2013 Pagina 11

16 6 Fasering De figuren in de voorgaande hoofdstukken zijn de wensbeelden voor de eindsituatie. De uitvoering van maatregelen wordt om financiële en praktische redenen gekoppeld aan de uitvoering van het Masterplan Stadshart. De hieronder beschreven fasen zijn op zichzelf afgeronde en handhaafbare fasen. Met behulp van onderstaande figuren wordt dit puntsgewijs toegelicht. In de eerste fase (2013) worden de volgende maatregelen gerealiseerd: Geclusterde stallingsvoorzieningen en inrichting aanloopstraten: herinrichting bestaande Dukaatplein, Promesse De bromfietsparkeerplek aan de Stationsweg wordt gerealiseerd. De Wissel en Zuidzijde Promesse tot kruising Dukaatpassage fietsvrij tijdens winkeltijden. Figuur: fase 1: kwaliteitsslag fietsvoorzieningen De tweede fase is gekoppeld aan de sloop van het Waagdek (2013). De verdeelring aan de noordwestzijde wordt gecompleteerd met een vrijliggend fietspad. Ter plaatse van de Jumbo wordt een geclusterde stallingsvoorziening gerealiseerd. Aan de noordzijde worden een fietsenstalling met toezicht en de bromfietsparkeerplek gerealiseerd. Figuur: fase 2: sloop Waagdek Pagina 12 Fietsplan Stadshart 2013

17 De derde fase is gekoppeld aan de herinrichting van het Stadhuisplein (2014). Het Stadhuisplein krijgt een kwaliteitsimpuls en wordt fietsvrij gemaakt. De geclusterde stallingsvoorziening in de Dukaatpassage wordt gerealiseerd t.b.v. een goede fietsbereikbaarheid van stadhuis en Stadhuisplein. De bromfietsparkeerplek bij de Zilverparkgarage en Florijnstraat worden gerealiseerd. In de Stadhuisstraat en Florijnstraat worden tevens de geclusterde stallingsvoorzieningen gerealiseerd. Aangezien de Zilverparkkade als onderdeel van de verdeelring nu nadrukkelijker in gebruik wordt genomen, wordt deze volledig autovrij gemaakt. Figuur: fase 3: herinrichting Stadhuisplein In de laatste fase (eindbeeld) zijn de ABC-locatie en Agorahof ontwikkeld. Met deze ontwikkeling wordt de verdeelring aan de oostzijde aangelegd. De verbinding vanaf de oversteekplaats over de Lindelaan wordt aangelegd. Er worden geclusterde stallingsvoorzieningen gerealiseerd bij het Agorahof en de Neringpassage. De bromfietsparkeerplek nabij de Agorahof wordt gerealiseerd. Het voetgangersgebied wordt uitgebreid in oostelijke richting. Nu de ontwikkeling aan de oostzijde ook is gerealiseerd wordt het fietsverkeer over het Agorahof niet langer toegestaan. Figuur: fase 4: ontwikkeling ABC en Agorahof De ontwikkeling van Parkwijk is nog niet meegenomen in deze fasering. Wel sluit de gerealiseerde structuur dan goed aan bij deze ontwikkeling. Fietsplan Stadshart 2013 Pagina 13

18 7 Financiële middelen In het voorgaande hoofdstuk is een fasering voor de realisatie van de maatregelen aangegeven, die voornamelijk is gebaseerd op de ontwikkelingen van het Masterplan Stadshart. Daarnaast worden enkele verbeterslagen in reeds uitgevoerde locaties doorgevoerd. Het uitgangspunt voor de financiële dekking van de maatregelen is dan ook als volgt: maatregelen ten behoeve van een kwaliteitsslag in reeds ingerichte gebieden worden gedekt uit de ISV-reserve; maatregelen, die gekoppeld zijn aan ontwikkelingen uit het Masterplan worden gefinancierd het budget voor groot onderhoud aangevuld met een dekking uit de grondexploitatie Stadshart; De totale kosten van beschreven maatregelenpakket zijn als volgt opgebouwd: Verwijderen, verplaatsen en leveren fietsklemmen en bromfietsbeugels: Handhavingsactie fase Realisatie nieuwe fietspaden Bestrating en aanduiding aanloopstraten: Bebordingspanelen: Totaal: Er wordt voorgesteld alle bebordingspanelen direct in de eerste fase te plaatsen, zodat een eenduidige uitstraling ontstaat en handhaving van de regels direct mogelijk is. De overige maatregelen zijn gekoppeld aan de in het vorige hoofdstuk beschreven fasering. Uitgesplitst naar de vier fasen en de beoogde dekkingsbronnen ziet dit er als volgt uit: ISV GO GREX Totaal Fase 1: kwaliteitslag fietsvoorzieningen Fase 2: sloop Waagdek Fase 3: herinrichting Stadhuisplein Fase 4: ontwikkeling ABC en Agorahof De kosten voor de voorgestelde stalling met toezicht in de omgeving van het theater zijn niet opgenomen in deze raming. De haalbaarheid daarvan wordt nog onderzocht. Pagina 14 Fietsplan Stadshart 2013