Ergotherapie bij Ouderen met Dementie en hun Mantelzorgers Aan Huis (EDOMAH programma)

Transcriptie

1 Ergotherapie bij Ouderen met Dementie en hun Mantelzorgers Aan Huis (EDOMAH programma) Dr. Maud Graff Afdeling Revalidatie & IQ healthcare Radboud Alzheimer Centrum, Radboudumc Nijmegen tudiedag Ergotherapie bij Dementie,

2 Centrale onderwerpen: EDOMAH nieuwe ontwikkelingen binnen- en buitenland Wat is er bekend? (effectiviteit, implementatie NL) Post-HBO cursus nieuwe stijl, EDOMAH website en regionale kennisnetwerken NL: coaches & experts Lopende projecten? (multidisciplinair, cross-nationaal) Toekomstplannen?

3 Welkom bij deze EDOMAH presentatie: Ergotherapie bij Ouderen met Dementie en hun Mantelzorgers Aan Huis (het EDOMAH programma) EDOMAH stuurgroep (2011) en docenten NL: Maud Graff Marjolein Thijssen Patricia Verstraten Jana Zajec Gera Lambrechts : post-hbo EDOMAH: In 2015 ruim 350 ETs getraind. Noor Theunissen -Nuijten (secretariaat) Martine Josten Jose Temmink Marielle Hammer- Schilderman

4 Welcome at this COTiD presentation: Community Occupational Therapy in Dementia (COTiD-UK) COTiD-UK - Part I,II and III. Research manual (2013) ter evaluatie in 5 jarig VALiD onderzoek. - Aangepast boek COTiD-UK in ETs getraind in Londen, Hull en Sheffield - Engelse onderzoeker /mede=docent: Jennifer Wenborn WFOT Japan

5 Bienvenue sur la présentation du programme COTiD L ergothérapie a domicile auprès des personnes âgées souffrant de démence et leurs aidants COTiD-Fr : 22 ETs. Franse ET vereniging. Vertaalster boek COTiD-Fr, NLs ET in Parijs/mede docent: Maaike Wind. 2014: 22 ETs. Vertaler/mede docent Franse ET Arnaud Schabaille. 2015: 22 ETs. Docenten Arnaud Schabaille & Jean-Marie Caire (maker films EDOMAH). Train de trainer: vertaler Dominique van der Veen. 2015: totaal 66 Franse ETs getraind in Parijs

6 Benvenuti alta presentatione del COTiD-It Terapia occupaziale a domicilio per gli anziani con demenza e i loro caregiver - Manual, master course , boek Mastercourse COTiD-IT regio Emilia Romona - Mededocent/vertaalster Petra ten Boom, Nlse ET, Italie gewerkt. EDOMAH COTiD-It Organisatie: geriater: Andrea Fabbo & psychologen - 22 ergotherapeuten getraind, 5 geriaters & 5 psychologen: toehoorders tbv implementatie - Nieuwe master course in 2016 in Milaan, Italiaanse ET vereniging, Patrizia Ianes

7 Herzlich wilkommen zur Präsentation des EDOMAH Programmes Ergotherapie am Hause der Demenz Erkrankten und ihre Angehörigen Duitsland 14 ETs getraind in 2008 Verkorte cursus, richtlijn en interview & observatie-instrumenten vertaald. Nu Duits aangepast WHEDA programma: deel EDOMAH, Onderzoeker/mede-docent: Sebastian Voigt-Radloff Zwitserland 22 ETs worden getraind najaar 2015 Geheel EDOMAH programma momenteel vertalen door Zwitserse ET, in NL gewerkt: Franziska v.oosterhout

8 EDOMAH: persoonsgerichte zorg op maat Oudere met dementie en mantelzorger: Verbeteren deelname betekenisvolle activiteiten in eigen omgeving eigen regie kwaliteit van leven Omgaan met gevolgen van dementie voor dagelijks leven Verminderen onzekerheid en zorglast mantelzorger

9 EDOMAH : Persoonsgerichte zorg op maat: Verhaal oudere dementie & mantelzorger centraal: Motivatie, perspectief, beleving: betekenisvolle activiteiten, gewoontes, normen, waarden Mogelijkheden, strategiën Haalbare doelen gezamelijk opstellen Versterken probleemoplossing (empoweren) mantelzorger Effectief inzetten strategiën oudere dementie & mantelzorger Aanpassen (fysieke en sociale) omgeving Graff, Melick, Thijssen, Verstraten, Zajec. Ergotherapie aan huis bij ouderen met dementie en mantelzorgers. EDOMAH programma. Bohn Stafleu & van Loghum, 2010.

10 EDOMAH-programma: Probleeminventarisatie en analyse Doelbepaling Uitvoer van plan van aanpak Verhaal oudere met dementie Verhaal mantelzorger Verhaal ergotherapeut Ergotherapeutische probleemanalyse Samenvatting van de 3 verhalen Persoonlijke doelen samen opstellen Empoweren mantelzorger: effectieve coping & probleemoplossing Empoweren oudere dementie & mantelzorger: effectief inzetten strategieën in betekenisvolle activiteit in juiste context

11 SCQ Competentie EDOMAH : resultaten effectonderzoek: RCT (n=135) Effectief (significante & klinisch relevante verbeteringen): - vaardigheden oudere met dementie - behoefte hulp oudere dementie - gevoel van competentie mantelzorger Graff et al; BMJ, = Occupational therapy group = Controls Follow-up - kwaliteit van leven, stemming, gezondheid, gevoel controle Graff et al.;. J Gerontol Med Science, 2007.

12 EDOMAH : resultaten kosteneffectiviteit: 1750 euro besparing per succesvolle behandeling: 3 maanden - klinisch relevante verbetering op primaire uitkomsten (effecten: dagelijks functioneren oudere dementie, gevoel van competentie mantelzorger) - kosten vanuit maatschappelijk perspectief Graff, et. al; BMJ 2008 SEO rapport november 2014: aangeboden aan staatssecretaris: Iedere euro investering ergotherapie: levert 11 euro besparing/jaar - Gebaseerd op: -prijs en kosten behandeling (kostprijzen econ. evaluaties 2010) - kwaliteit van leven (QALY s Graff, 2008; Lam & Gitlin) - besparing overige zorgkosten (EDOMAH kost-eff.,prijzen 2010) - tijdsbesparing mantelzorger (EDOMAH kost-eff & Gitlin, prijzen 2010) - produktiviteitswinst (kostprijzen econ. eval., prijzen 2010) SEO rapport, 2014

13 Pilot-implementatie EDOMAH NL (2008): Barrières implementatie: A) EDOMAH ergotherapeuten: 20% gebruikt EDOMAH richtlijn: - onzeker over kwaliteit eigen handelen/behandeling; - gebrek aan ervaring en feedback B) artsen en managers: - gebrek aan kennis over meerwaarde en effectiviteit EDOMAH - onzeker over vergoeding 10 behandelingen ET aan huis Gevolg: - weinig verwijzingen, - onvoldoende facilitering door management - onzekerheid door gebrek ervaring ergotherapeuten Van t Leven & Graff, et al; Int J Ger Psych, 2011.

14 Implementatie EDOMAH NL: multi-component strategie vs gebruikelijke 3 daagse post-hbo EDOMAH ( ): Cluster-gerandomiseerde RCT: (n=45 instellingen, in 3 regio s: Nijmegen, Amsterdam, Utrecht-Rotterdam) ETs (n= 90) Post-HBO cursus (3 dagen) Implementation training (1 dag) Coaching on the job (3 x) Web-based systeem richtlijn Discussie forum (platform) Regionale bijeenkomsten Artsen en managers (n= 45) Voorlichting via website Nieuwsbrieven Motiverende telefoongesprekken Döpp & Graff et.al.; BMC Ger 2011; BMC Family Practice, 2013; Implementation Science, 2013; Clinical Rehab 2014.

15 Resultaat implementatie (2011): significant meer verwijzingen! Adherence/therapietrouw ergotherapeuten aan EDOMAH richtlijn niet verbeterd & geen kennis artsen/ managers & geen patient/mantelzorg uitkomsten Barrières: Implementatietijd te kort = 1 jaar! Verwijzingen: aquisitie & PR kost veel tijd: aandacht ETs & coaching on job grotendeels hierop gericht Toepassing EDOMAH: gebrek tijd/aandacht: onvoldoende facilitering door organisatie & onvoldoende inbedding/ondersteuning dementie netwerk Faciliterende factoren: ETs actief (PR) in interprofessioneel dementie netwerk: meer verwijzingen! Coaching on the job & deelname aan regiogroepen = kennisnetwerken: positieve stimulans implementatie! Promotie Carola Döpp 23 september 2015! Döpp & Graff et.al.; BMC Family Practice, 2013; Döpp & Graff et.al.; Implementation Science, 2013; Döpp & Graff et.al.; Clinical Rehab 2014.

16 Succesvolle implementatie EDOMAH: Voorwaarden scheppen: o.a.: Goed opgeleide ergotherapeuten: competenties in: EDOMAH, reflectie op eigen handelen & implementatie! Therapeut & netwerk centraal: coaching & feedback op eigen situatie! Nieuwe post-hbo (sinds 2013): 4 dagen + coaching on the job 3x! vaardigheden in: EDOMAH, implementatie & intervisie & feedback eigen situatie. Inspelen op lokale, regionale situatie: deelname kennisnetwerken(=regiogroepen) EDOMAH & discussie platforms: stakeholders betrekken; interdisciplinair samenwerken: in organisatie & dementienetwerken in buurt.

17 Succesvolle implementatie EDOMAH: Voorwaarden scheppen: o.a.: Voldoende verwijzingen: samenwerken in regio! In interprofessioneel dementie- netwerk regio (zorg & welzijn/gemeente) profileren: meerwaarde EDOMAH voor cliënt-systeem & interdisciplinair Voorwaarde motivatie & mogelijkheden tot uitvoering EDOMAH: EEE, facilitering team, tijd investeren: in competenties & in samenwerking in interprofessioneel netwerk regio & regiogroepen=kennisnetwerken EDOMAH Voorwaarde motivatie ouderen dementie en mantelzorgers: persoongerichte benadering: eigen wensen, behoeften centraal; eigen regie: gezamenlijk opstellen doelen en plan uitvoering interventie; persoonsgerichte coaching en training: gebruik eigen routines & strategieën, in eigen omgeving

18 Implementatie EDOMAH in 2014 in NL: Resultaten rapport richtlijncommissie EN: 50% ergotherapeuten werkzaam met doelgroep dementie geeft aan te werken volgens EDOMAH. Effectieve toepassing EDOMAH? Nieuwe evaluatie! Voorwaarden nu verbeterd: Sinds 2008 meer 1 e lijn ET-praktijken & in zorg-, en welzijnsorganisaties : meer bekendheid & samenwerking ; Sinds 2009 in 3 regio s & sinds 2013 landelijk: nieuwe post-hbo EDOMAH inclusief implementatie-training, intervisie, coaching on the job. Regiogroepen/kennisnetwerken: groepen en experts in alle regio s in NL, Opleiding train de trainer: opleiden van coaches voor alle regio s Website EDOMAH: info EDOMAH & PR: Rubriek vind n EDOMAH therapeut. Meer bekendheid EDOMAH in NL artikelen, boeken, zorgstandaarden, SEO rapport nu bij ministerie, congressen, netwerken, websites, Alzheimercafe s.

19 Website: www. EDOMAH.NL (2010-heden) Informatie over : EDOMAH algemeen EDOMAH nieuws Cursussen/Post-HBO Werkgroepen: (EDOMAH stuurgroep, kennisnetwerken, coaching on the job) Publicaties EDOMAH Contact EDOMAH secretariaat Forum Zoek een ergotherapeut : eigen PR via web (lidmaatschap) Nieuw eigen logo EDOMAH! Kaartjes na afloop meenemen!

20 Implementatie EDOMAH toekomst haalbaar? Te weinig ergotherapeuten: groeiende doelgroep ouderen dementie thuis Niet allemaal beschikking over mantelzorger Continuering aanpak EDOMAH thuissituatie Project krachten bundelen : Marjolein Thijssen ( ; subsidie ZONMw, HAN neurrevalidtie, Radboudumc Revalidatie): 1) ontwikkelen & testen onderwijs EDOMAH aan verpleging/verzorgenden & ET 2) pilot implementatie, evaluatie: samenwerking EDOMAH (n=12) Resultaten: 1)positieve evaluatie cursus, samenwerking ET-vp in 1 e lijn 2)positieve ervaring ouderen dementie, mantelzorgers, vps/vz,et s; Thijssen & Graff et al; submitted 2014 Vervolg project krachten bundelen : (2015-) Opleiden, pilot-implementatie: ETs & case-managers; ETs & vrijwilligers

21 Sociaal Fit project: ( ) Doel: vergroten sociale participatie ouderen met geheugenproblemen & mantelzorgers Ontwikkeling programma & evaluatie (kosten-)effectiviteit Samenwerkingsprogramma: -Ergotherapie (EDOMAH) -Fysiotherapie (Coach2Move programma) -Welzijn (groepen & individuele vrijwilligers) Ontwikkeling & kwalitatieve studies naar succesfactoren interventie & voorwaarden implementatie afgerond. Pilot & evaluatie effectiviteit in RCT. Donkers & Graff, et al; Sociaal Fit programma handleiding & richtlijn. Radboudumc, afdeling IQ healthcare, 2013.

22 Effectiviteit EDOMAH multicenter trial Duitsland: EDOMAH geen verschil met gebruikelijke zorg! Proces analyse: Actieve controle groep: verwacht verschil kleiner, power studie aangepast Geen ruimte voor verbetering: Geen behoefte aan hulp op baseline (volgens IDDD), Duitse ouderen met dementie zelfde gemiddelde MMSE score voor cognitie als NLse. Culturele verschillen: zorgbehoefte & beleving mantelzorger; zorgsysteem. EDOMAH behandeling onvoldoende, cultuur & implementatieproblemen: Protocol adherence problemen (problemen client-gericht werken in probleeminventarisatie & stellen clientgerichte doelen): geen aanpassing cultuur; onvoldoende training/ervaring ETs,implementatie-problemen: Te kort: 2 jaar inclusief RCT. Voigt-Radloff & Graff et al; 2009 BMC Ger; BMJ online2011 a&b

23 Wat we geleerd hebben: overburg de culturele brug systematisch! MRC framework voor ontwikkeling & evaluatie interventies opnieuw volgen! Ontwikkeling aangepaste interventie & training; -Vertaling programma, intensieve training EDOMAH en uittesten in praktijk; aanpassen aan cultuur Kwalitatief onderzoek: - Succesvolle componenten van interventie vaststellen in dit land - Keuze geschikte uitkomstmaten - Pilot implementatie & evaluatie bevorderende & belemmerende factoren & feasibility interventie en onderzoeksprotocol in ieder land/culturele aspecten -Aanpassing EDOMAH aan land en lokale setting (samenwerking/netwerken) Kwantitatief onderzoek: -Kleine lokale studies in landen nodig -Evaluatie (kosten-)effectiviteit in RCT s

24 Effectiveness & efficiency COTiD Maud Graff EDOMAH programma: MRC framework: ontwikkeling & evaluatie complexe interventies. Ook cross-nationaal! Implementatie Onderzoek Ontwikkelingsfase: Inhoud/aanpassing EDOMAH? Explorerend onderzoek: Interventie: succesvolle componenten? Proces? Pilotonderzoek Klein onderzoek: Feasibility design RCT & implementatie proces? RCT: Effectonderzoek & procesevaluatie Effectief & kosten-effectief? Proces? Kleine studies: barrières & stimulerende factoren? Strategiën? Preklinisch Fase 1 Fase 2 Fase 3 Fase 4 Evaluatie EDOMAH implementatie in regio/ land

25 Start EU implementatie: NLse versie Franse versie Engelse manual Italiaanse versie Vertaling EDOMAH programma & master courses in Engels, Frans, Italiaans, Duits 5 jaar project in UK (NHR, ): Mastercourses & onderzoek Londen, Hull, Sheffield. Vertaald manual & CD ondertiteld. Aangepast cultuur: COTiD-UK. Training aangepast: doelen stellen meer focus. Kwalitatief onderzoek. Pilot & RCT. Frankrijk: Boek & 3 mastercourses, CD ondertiteld. Twee jaar implementatie: evaluatie & focusgroep. ET vereniging: supplement boek Frans cultuur. Italië: ( ): 1 regio Emilia Romana; Aardbeving: EDOMAH project: innovatie! Vertaald manual &CD ondertiteld, aangepast aan cultuur. COTiD-It Kleine pilot: significante verbeteringen COPM, behoefte hulp, gevoel competentie mantelzorger. Zwitserland boek EDOMAH in Duits vertaald. CD in Frans & Italiaans. Start mastercourse najaar 2015! Spanje is bezig met vertaling.

26 Cross-national transfer: toekomstig EU onderzoek: Implementatie & evaluatie EDOMAH (COTiD) in Europa In hoeverre is: EDOMAH/ COTiD interventie implementatie trial procedures voor evaluatie Geschikt & toepasbaar in verschillende EU landen? En wat is er nodig voor aanpassing aan cultuur/implementatie? Wat zijn belangrijkste componenten om rekening mee te houden bij cross-national transfer en evaluatie?

27 Regionale implementatie EDOMAH Regionale samenwerking, intervisie regeling: peers- coaching on job- cursus Regionale voorwaarden implementatie : Regionale samenwerking in dementie netwerken, buurtzorg Regionale implementatie strategie: voorwaarden scheppen Kennisnetwerken EDOMAH: informatie en intervisie Peer-assessment groepen ETs & multidisc.: vergroten adherence Coaching on the job

28 EDOMAH projecten : nationaal / internationaal: Social Fitness programma: EDOMAH Coach2Move (FT) Welzijn Krachten bundelen: interdisc. samenwerking EDOMAH ET& vp/vz/vw EDOMAH programma NL: ontwikkeling & evaluatie (kosten-) effectiviteit Crossnational transfer van EDOMAH/ COTiD in Europa Effectiviteit implementatie EDOMAH in NL Effectiviteit EDOMAH Duitsland: (WHEDA Project) Cross-national transfer EDOMAH/ COTiD naar UK: (VALiD project) Regionale implementatie EDOMAH in NL

29 Stel cliënt-systeem en netwerk(en) centraal! Vragen?