Body awareness training als behandeling voor wearing-off gerelateerde stress bij patiënten met de ziekte van Parkinson

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Body awareness training als behandeling voor wearing-off gerelateerde stress bij patiënten met de ziekte van Parkinson"

Transcriptie

1 Body awareness training als behandeling voor wearing-off gerelateerde stress bij patiënten met de ziekte van Parkinson Ires Ghielen, promovendus & GZ-psycholoog i.o.,

2 Parkinson symptomen Ghielen et al, in prep Ziekte van Parkinson = Motoriek Angst Depressie Autonome Dopaminerge medicatie:, maar medicatie werkt uit Apathie Slaap Cognitie Hallucinaties...

3 Parkinson & wearing-off Dopaminerge medicatie verbetert veel symptomen, maar medicatie werkt uit Dopaminerge medicatie:, maar medicatie werkt uit STRESS > 65% van patiënten heeft wearing-off binnen 5 jaar van ziekteduur!

4 Psychologische behandeling Ghielen et al, under revision Meta-analyse naar effectiviteit van psychotherapeutische behandelingen bij MS en Parkinson patiënten: moderate effect size (g = 0.46) Meta-analyse naar effectiviteit van niet-farmacologische behandelingen bij MS en PD patiënten: moderate effect size (g = 0.46) Ontoereikend: Één kant van het verhaal Gericht op symptoomreductie

5 Multidisciplinaire aanpak! Wisselwerking tussen lichaam en geest:

6 BEWARE therapie Ghielen et al., 2015 in Trials Acceptance & commitment therapy in combinatie met fysiotherapie: Body awareness training Omgaan met wearing-off Waarde(n)vol leven Groepstherapie (N = 4-6) Herkennen, verdragen, en hanteren

7 Pilot RCT Ghielen et al., 2015 in Trials BEWARE vs TAU (fysiotherapie) N = 38 (19 per conditie) 6 weken, 2 maal 1 uur = 12 uur therapie Voor-, na-, en follow-up meting Interviews door patiëntonderzoekers Primaire outcome = zelfredzaamheid

8 Resultaten Ghielen et al., 2017 Journal of Psychosomatic Research BEWARE TAU ± Zelfredzaamheid + Emotioneel welzijn + Balans + Stigmatisering

9 Patiëntenperspectief Ghielen et al., 2017

10 Patiëntenperspectief Wat vonden de deelnemers zelf? Positief! Belastbaarheid drop-out 26% Mantelzorgers implementatie Naslagwerk implementatie

11 Wat gaan we nu doen? Hersenstichting subsidie binnen! Multicenter: Amsterdam, Heerlen & Nieuwegein Chronic Illness Acceptance Questionnaire 1 x 1,5 uur gedurende 10 weken Betrekken mantelzorgers Online werkboek

12 Wat gaan we nu doen? Inclusie R BEWARE (N = 44) 9 groepen 10 weken 12 weken TAU(N = 44) 9 groepen T0 T1 T2 Baseline Post-treatment Follow-up

13 Ons doel! You can t stop the waves, but you can learn to surf Jon Kabat-Zinn

14 Hartelijk dank voor jullie aandacht! Dr. E.E.H. van Wegen Prof. dr. O.A. van den Heuvel Drs. I. Ghielen Drs. T. Kuut Drs. M. Houniet-de Gier I.A.L. Burgers-Bots Drs. C.J.T. de Goede Prof. Dr. G. Kwakkel Prof. dr. H.W. Berendse Dr. J.I. Hoff Drs. D. van Rhijn Corine Driever-Visser Dr. G. Tissingh Dr. A. Van den Hout J. Groenendaal Drs. K. Vermunt Mw. B. van Vliet Drs. R. Hagen

15 Discussiepunten Zelfredzaamheid primaire uitkomstmaat problemen oplossen Balans fysiotherapie conditie lichaam & geest interacties? Drop-out 26% belastbaarheid patiëntenpopulatie Cognitie nodig om te leren MoCA ipv MMSE (afkapwaarde: 25)

16 Elementen BEWARE Psycho-educatie (PD, wearing-off, interacties) Uitleg en trainen van body awareness, cognitieve defusie, waardevol leven, FEEL oefeningen (exposure) Fysio: starten met bewegen, transities, ritmiek (muziek) Huiswerk opdrachten (body scan, waarden in kaart brengen)

Patient met angststoornis(sen) Video - casus

Patient met angststoornis(sen) Video - casus Behandeling van angststoornissen in de eerstelijnszorg; effectiviteit en toepasbaarheid van Begeleide Zelfhulp Christine van Boeijen Symposium Geen paniek 2010 Voorstellen Christine van Boeijen, psychiater

Nadere informatie

Back on Track: eerste ervaringen met geprotocolleerde pijnrevalidatie in de eerste lijn. Reni van Erp, MSc

Back on Track: eerste ervaringen met geprotocolleerde pijnrevalidatie in de eerste lijn. Reni van Erp, MSc Back on Track: eerste ervaringen met geprotocolleerde pijnrevalidatie in de eerste lijn. Reni van Erp, MSc Disclosure slide Companies No relations Research funding CZ Fonds Provincie Limburg Adelante epartment

Nadere informatie

Inhoud. Nieuw in de NHG Standaard Angst. Vraag 2. Vraag 1. Vraag 3. Nieuw in de NHG standaard in beleid. Nieuw?! Diagnose en beleid RCT Implementatie

Inhoud. Nieuw in de NHG Standaard Angst. Vraag 2. Vraag 1. Vraag 3. Nieuw in de NHG standaard in beleid. Nieuw?! Diagnose en beleid RCT Implementatie Inhoud Nieuw in de NHG Standaard Angst Christine van Boeijen PAO H 2012 Nieuw?! Diagnose en beleid RCT Implementatie En verder Wat hebt u geleerd? Vraag 1 Waarmee presenteert een patient met een angststoornis

Nadere informatie

Mindfulness bij somatoforme stoornissen. Hiske van Ravesteijn psychiater i.o.

Mindfulness bij somatoforme stoornissen. Hiske van Ravesteijn psychiater i.o. Mindfulness bij somatoforme stoornissen Hiske van Ravesteijn psychiater i.o. Mindfulness-based cognitieve therapie (MBCT) bij somatoforme stoornissen Onverklaarde lichamelijke klachten 20% Persisterende

Nadere informatie

Mindfulness binnen de (psycho) oncologie. Else Bisseling, 16 mei 2014

Mindfulness binnen de (psycho) oncologie. Else Bisseling, 16 mei 2014 Mindfulness binnen de (psycho) oncologie Else Bisseling, 16 mei 2014 (Online) Mindfulness-Based Cognitieve Therapie voor kankerpatiënten. (Cost)effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT)

Nadere informatie

Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe?

Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe? Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe? Effecten en Werkingsmechanismes van Cognitieve Therapie en Interpersoonlijke Therapie voor Depressie Dr. Lotte Lemmens Maastricht University Psychotherapie

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie voor MSgerelateerde

Cognitieve gedragstherapie voor MSgerelateerde Cognitieve gedragstherapie voor MSgerelateerde vermoeidheid Marieke Houniet- de Gier, Gz-psycholoog/ cognitief gedragstherapeut/ promovenda Afdeling Medische Psychologie + afdeling Revalidatiegeneeskunde

Nadere informatie

Wetenschappelijke onderbouwing PPEP-varianten

Wetenschappelijke onderbouwing PPEP-varianten Wetenschappelijke onderbouwing PPEP-varianten PPEP4ALL Symposium 7 november 2013 Cornelie Andela, MSc. Psycholoog-promovenda, afdeling Endocrinologie Eerdere wetenschappelijke publicaties Introductie PPEP

Nadere informatie

De COGnitieve Training In Parkinson Studie

De COGnitieve Training In Parkinson Studie De COGnitieve Training In Parkinson Studie Een onderzoek naar een online training voor het denkvermogen Voor meer informatie of aanmelden gaat u naar www.cogtips.nl Dr. Chris Vriend, neurowetenschapper

Nadere informatie

Chronische vermoeidheid: Revalidatie of cognitieve gedragstherapie? Dr. Desirée Vos-Vromans

Chronische vermoeidheid: Revalidatie of cognitieve gedragstherapie? Dr. Desirée Vos-Vromans Chronische vermoeidheid: Revalidatie of cognitieve gedragstherapie? Dr. Desirée Vos-Vromans Onderzoeksgroep: Prof. Rob Smeets Prof. André Knottnerus Dr. Ivan Huijnen Drs. Nieke Rijnders Dr. Albère Köke

Nadere informatie

BeMind studie: Mindfulness bij kanker

BeMind studie: Mindfulness bij kanker BeMind studie: Mindfulness bij kanker Een vergelijking tussen online en face to face mindfulness versus standaardzorg Prof. Dr. A.E.M. Speckens, Radboud UMC en Dr. M. van der Lee, Helen Dowling Instituut

Nadere informatie

Mindfulness bij kanker en andere (chronische) lichamelijke aandoeningen. Félix René Compen NvPD 26 januari 2018

Mindfulness bij kanker en andere (chronische) lichamelijke aandoeningen. Félix René Compen NvPD 26 januari 2018 Mindfulness bij kanker en andere (chronische) lichamelijke aandoeningen Félix René Compen NvPD 26 januari 2018 1. Mindfulness, een introductie 2. Mindfulness in klinische settings 3. Mindfulness en psychodermatologie

Nadere informatie

CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP

CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP WAAROM CALM? Ongeveer 25% van de oncologische patiënten in de palliatieve fase ontwikkelt een depressie of aanpassingsstoornis.

Nadere informatie

Meer licht op stemming en slaap bij de ziekte van Parkinson. Chris Vriend, neurowetenschapper Sonja Rutten, psychiater in opleiding

Meer licht op stemming en slaap bij de ziekte van Parkinson. Chris Vriend, neurowetenschapper Sonja Rutten, psychiater in opleiding Meer licht op stemming en slaap bij de ziekte van Parkinson Chris Vriend, neurowetenschapper Sonja Rutten, psychiater in opleiding Inhoud Verschijnselen van de ziekte van Parkinson Slaapproblemen Stemmingsproblemen

Nadere informatie

Mindfulness voor kinderen Introductie

Mindfulness voor kinderen Introductie Mindfulness voor kinderen Introductie Mindfulness voor kinderen - Introductie Mindfulness algemeen Wat? Geschiedenis Waarom? Hoe? Mindfulness kinderen Mindfulness voor kinderen Mindful Kids training Mindful

Nadere informatie

Voorstellen. Belangenverstrengeling. Indeling workshop

Voorstellen. Belangenverstrengeling. Indeling workshop Workshop Durf te leren, om daarna te leren durven RCT en begeleide zelfhulp Christine van Boeijen Voorstellen Christine van Boeijen, psychiater GGNet Apeldoorn-Zutphen en plaatsvervangend opleider GGNet

Nadere informatie

BREATH Online zelfhulpprogramma voor vrouwen met borstkanker

BREATH Online zelfhulpprogramma voor vrouwen met borstkanker BREATH Online zelfhulpprogramma voor vrouwen met borstkanker prof. dr. Judith Prins drs. Sanne vd Berg- dr. Marieke Gielissen dr. Nelleke Ottevanger Medische Psychologie UMC St Radboud Nijmegen 8 maart

Nadere informatie

STERKER ZORGEN: EEN ONLINE CURSUS VOOR MANTELZORGERS VAN DEPRESSIEVE PATIENTEN

STERKER ZORGEN: EEN ONLINE CURSUS VOOR MANTELZORGERS VAN DEPRESSIEVE PATIENTEN STERKER ZORGEN: EEN ONLINE CURSUS VOOR MANTELZORGERS VAN DEPRESSIEVE PATIENTEN TARA DONKER, LISETTE BIJKER, ANNET KLEIBOER, HELEEN RIPER, PIM CUIJPERS 2 MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR INLEIDING 20% van de

Nadere informatie

Verbeteren van effectiviteit en efficiëntie van cognitieve gedragstherapie middels cliëntfeedback VGCt najaarsconferentie 2015

Verbeteren van effectiviteit en efficiëntie van cognitieve gedragstherapie middels cliëntfeedback VGCt najaarsconferentie 2015 Verbeteren van effectiviteit en efficiëntie van cognitieve gedragstherapie middels cliëntfeedback VGCt najaarsconferentie 2015 Prof. dr. Marc Verbraak, klinisch psycholoog / cognitief-gedragstherapeut

Nadere informatie

Parkinson en neuropsychiatrie

Parkinson en neuropsychiatrie Parkinson en neuropsychiatrie Rosalie van der Aa- Neuropsycholoog Altrecht Opbouw Onze Hersenen en Parkinson Neuropsychiatrie Adviezen Onze Hersenen en Parkinson de ziekte van Parkinson: 2 de neurodegeneratieve

Nadere informatie

Therapeutische waarde van specifieke persoonlijke herinneringen. Prof. dr. Filip Raes KU Leuven

Therapeutische waarde van specifieke persoonlijke herinneringen. Prof. dr. Filip Raes KU Leuven Therapeutische waarde van specifieke persoonlijke herinneringen Prof. dr. Filip Raes KU Leuven Antwerpen Het verhaal, met en zonder woorden 17.03.2017 waarover zal ik het hebben? belang van specifieke

Nadere informatie

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen 1 oktober 2014 Marielle van den Heuvel, Gezondheidszorgpsycholoog Afdeling Medische Psychologie Orbis Medisch Centrum Inhoud

Nadere informatie

Effect van multidisciplinaire graded exposure bij Complex Regionaal Pijn Syndroom-Type I. Marlies den Hollander

Effect van multidisciplinaire graded exposure bij Complex Regionaal Pijn Syndroom-Type I. Marlies den Hollander Effect van multidisciplinaire graded exposure bij Complex Regionaal Pijn Syndroom-Type I Marlies den Hollander Inhoud van de presentatie Beperkingen en pijn-gerelateerde angst in CRPS-I Graded exposure

Nadere informatie

ACT en Authenticiteit

ACT en Authenticiteit ACT en Authenticiteit Weg met het keurslijf, ruimte voor jezelf. Datum: 25-09-2015 Door: Tim Batink Locatie: Bussum even voorstellen Tim Batink, MSc GZ-Psycholoog i.o., Cognitief Gedragstherapeut VGCt,

Nadere informatie

Online behandeling van depressie. Drs. Carolien Christ Onderzoeker i.o. & Psycholoog

Online behandeling van depressie. Drs. Carolien Christ Onderzoeker i.o. & Psycholoog Online behandeling van depressie Drs. Carolien Christ Onderzoeker i.o. & Psycholoog Inhoud 1. Stand van zaken 2. Voorbeelden van internet-based interventies 3. Rondleiding behandelplatform 4. Rol van de

Nadere informatie

WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE?

WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE? WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE? Onderwerp: Hoe lees ik een wetenschappelijk artikel? Marjolein Snaterse, docent/onderzoeker Faculteit Gezondheid, Hogeschool van Amsterdam TOCH MAAR WEER: EVIDENCE BASED PRACTICE

Nadere informatie

Inzicht in de praktijk van online therapie. Stijn Bornewasser Behandelcoördinatie Interapy

Inzicht in de praktijk van online therapie. Stijn Bornewasser Behandelcoördinatie Interapy Inzicht in de praktijk van online therapie Stijn Bornewasser Behandelcoördinatie Interapy Inhoud Kenmerken online therapie? Welke behandelingen biedt Interapy aan? Voor wie is het geschikt (en voor wie

Nadere informatie

TelePsy Handleiding mindfulnessmodule

TelePsy Handleiding mindfulnessmodule TelePsy 2019 Handleiding mindfulnessmodule Algemene informatie De Mindfulness module is tot stand gekomen in samenwerking met Barbara Kuiters en verschillende medewerkers van TelePsy. Barbara Kuiters is

Nadere informatie

Positieve Psychologie Interventies

Positieve Psychologie Interventies Positieve Psychologie Interventies PPI bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn AIOS psychiatrie KenBiS Klinisch Wetenschappelijke Vergadering 16 december 2016 Inhoud Achtergrond

Nadere informatie

Circuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter

Circuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter Circuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter Drs. Lotte Wevers Dr. Ingrid van de Port Prof. Dr. Eline Lindeman Prof. Dr. Gert Kwakkel Kenniscentrum De Hoogstraat, Utrecht Overzicht

Nadere informatie

Positieve psychologie in de praktijk

Positieve psychologie in de praktijk Welbevindentherapie Positieve psychologie in de praktijk Prof. dr. E.T. Bohlmeijer Dr. L. Christenhusz Dr. P. Meulenbeek VCGT 2015 Programma 1. Achtergrond & relevantie welbevindentherapie en positieve

Nadere informatie

7/11/2016. HersenletselCongres B7 - Iedereen is anders: aandacht voor de persoonlijke factoren na hersenletsel. Succes Marlou van Rhijn?

7/11/2016. HersenletselCongres B7 - Iedereen is anders: aandacht voor de persoonlijke factoren na hersenletsel. Succes Marlou van Rhijn? Disclosure belangen sprekers B7 - Iedereen is anders: aandacht voor de persoonlijke factoren na hersenletsel Caroline van Heugten & Ieke Winkens (Potentiële) belangenverstrengeling De betrokken relaties

Nadere informatie

Tijdige detectie van dementie - Interventies bij diagnose dementie. Sophie Vermeersch Klinisch neuropsycholoog (MsC)

Tijdige detectie van dementie - Interventies bij diagnose dementie. Sophie Vermeersch Klinisch neuropsycholoog (MsC) Tijdige detectie van dementie - Interventies bij diagnose dementie Sophie Vermeersch Klinisch neuropsycholoog (MsC) overzicht Detectie van dementie - cognitieve screening in de eerste lijn - ADL evaluatie

Nadere informatie

Acceptance and Commitment Therapy bij kanker

Acceptance and Commitment Therapy bij kanker Acceptance and Commitment Therapy bij kanker Waardenvol Leven & Levenseinde Datum: 13042017 Door: Tim Batink PhDcandidate Maastricht University GZpsycholoog i.o., Gedragstherapeut & ACTsupervisor Ucenter

Nadere informatie

Mindfulness voor onverklaarde lichamelijke klachten. Anne Speckens Hoogleraar Psychiatrie

Mindfulness voor onverklaarde lichamelijke klachten. Anne Speckens Hoogleraar Psychiatrie Mindfulness voor onverklaarde lichamelijke klachten Anne Speckens Hoogleraar Psychiatrie From: Meditation Programs for Psychological Stress and Well-being: A Systematic Review and Meta-analysis JAMA Intern

Nadere informatie

Uitkomstmaten. Het Mindset Cognitieve Remediatie Project. Onderzoek Mindset Cognitieve Remediatie Project (CoRePro) Lana Otto

Uitkomstmaten. Het Mindset Cognitieve Remediatie Project. Onderzoek Mindset Cognitieve Remediatie Project (CoRePro) Lana Otto Onderzoek Mindset Cognitieve Remediatie Project (CoRePro) Lana Otto Inclusie criteria Ouder dan 18 jaar Cognitieve problemen die normaal school functioneren belemmeren Nog minstens 1 jaar studie te gaan

Nadere informatie

Zelfmanagement ondersteuningsbehoeften. Bij mensen met EPA. Titus Beentjes Nationaal Congres GGz Verpleegkunde 16 juni 2016

Zelfmanagement ondersteuningsbehoeften. Bij mensen met EPA. Titus Beentjes Nationaal Congres GGz Verpleegkunde 16 juni 2016 Zelfmanagement ondersteuningsbehoeften Bij mensen met EPA Titus Beentjes Nationaal Congres GGz Verpleegkunde 16 juni 2016 Zelfmanagement ondersteuning behoeften & EPA Introductie Methode Bevindingen Discussie

Nadere informatie

Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie?

Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie? Nijmeegs Kenniscentrum Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie? Jan-Frederic Wiborg, Jose van Bussel, Agaat van Dijk, Gijs Bleijenberg, Hans

Nadere informatie

Tornado. Mijnke Janssen, kinder en jeugdpsychiater

Tornado. Mijnke Janssen, kinder en jeugdpsychiater Tornado Mijnke Janssen, kinder en jeugdpsychiater www.karakter.com 1 Onderzoeksteam Mijnke Janssen 1, Prof. Dr. Michel Wensing 2, Prof. Dr. Jan Buitelaar 1,5,, Prof. Dr. Rutger Jan v.d. Gaag 1 Dr. Eddy

Nadere informatie

ANGST! Geen belangenverstrengeling. Voorstellen

ANGST! Geen belangenverstrengeling. Voorstellen Begeleide zelfhulp, een nieuwe interventie Christine van Boeijen Voorstellen Christine van Boeijen, psychiater GGNet Apeldoorn en plv. opleider GGNet AGIKO GGZBuitenamstel, nu GGZ ingeest Onderzoek EMGO

Nadere informatie

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari

Nadere informatie

Toepasbaarheid en effectiviteit van behandeling voor angststoornissen in de eerste lijn. Christine van Boeijen

Toepasbaarheid en effectiviteit van behandeling voor angststoornissen in de eerste lijn. Christine van Boeijen Toepasbaarheid en effectiviteit van behandeling voor angststoornissen in de eerste lijn Christine van Boeijen Indeling presentatie Welke stoornissen Vooronderzoeken Hoofdonderzoeken Implementatie Welke

Nadere informatie

Begeleide zelfhulp, een nieuwe interventie. Christine van Boeijen

Begeleide zelfhulp, een nieuwe interventie. Christine van Boeijen Begeleide zelfhulp, een nieuwe interventie Christine van Boeijen Indeling workshop Voor welke stoornissen Randomised Controlled Trial (RCT) Bekendheid effectieve methode Implementatie Begeleide zelfhulp

Nadere informatie

D v/h Noorden; 17 sept 2005

D v/h Noorden; 17 sept 2005 D v/h Noorden; 17 sept 2005 10 jaar Integrale Psychiatrie Wat heeft het ons gebracht? Dr Rogier Hoenders, psychiater, CIP, Lentis 1 2 Het beste van twee werelden 29 maart 2006 3 4 Integrative Medicine

Nadere informatie

MINDFULNESS EN AANVAARDING HELPEN BIJ CHRONISCHE PIJN

MINDFULNESS EN AANVAARDING HELPEN BIJ CHRONISCHE PIJN MINDFULNESS EN AANVAARDING HELPEN BIJ CHRONISCHE PIJN Karlein Schreurs 16 mei 2014 Het gaat redelijk goed. Ik doe weer wat in de tuin en ik help mijn zoon op de boerderij. Maar die pijn, die pijn is niet

Nadere informatie

Gedragsverandering bij mensen met de ziekte van Parkinson. EC Zorginnovatie en CEMO: PWO onderzoek VIVES gezondheidszorg, campus Kortrijk

Gedragsverandering bij mensen met de ziekte van Parkinson. EC Zorginnovatie en CEMO: PWO onderzoek VIVES gezondheidszorg, campus Kortrijk Gedragsverandering bij mensen met de ziekte van Parkinson EC Zorginnovatie en CEMO: PWO onderzoek VIVES gezondheidszorg, campus Kortrijk Aanleiding Cognitieve beperking Depressie Fysieke beperking Apathie

Nadere informatie

Workshop Mindfulness. 7 oktober 2016 Verpleegkundig Oncologie Symposium Franca Warmenhoven

Workshop Mindfulness. 7 oktober 2016 Verpleegkundig Oncologie Symposium Franca Warmenhoven ? Workshop Mindfulness 7 oktober 2016 Verpleegkundig Oncologie Symposium Franca Warmenhoven franca@seetrue.nl Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie en EMDR bij problematisch ernstig astma

Cognitieve gedragstherapie en EMDR bij problematisch ernstig astma Cognitieve gedragstherapie en EMDR bij problematisch ernstig astma Dr. Marieke Verkleij, GZ-psycholoog/postdoc onderzoeker VGCT najaarscongres 9-11-2018 Disclosure Interest Geen belangenverstrengeling

Nadere informatie

Licht op depressie bij Parkinson

Licht op depressie bij Parkinson Licht op depressie bij Parkinson dr. Odile A. van den Heuvel, psychiater / universitair hoofddocent Sonja Rutten, AIOS psychiatrie / promovendus Afd. Psychiatrie (Centrum Neuropsychiatrie Parkinson) Afd.

Nadere informatie

but you can learn how to surf. JON KABAT-ZINN

but you can learn how to surf. JON KABAT-ZINN Inhouds opgave Wat is Mindfulness? 6 Jon Kabat-Zinn 8 6 manieren om mindful te zijn 9 Minder en meer 14 Wetenschappelijk onderzoek 16 Maak de balans op 17 Zingeving is key 18 Zingeving voor jou 20 Opruimlijstje

Nadere informatie

Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest

Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Van DSM IV naar DSM 5 DSM IV - somatisatie stoornis, - somatoforme

Nadere informatie

Titel Korte toelichting op de poster Spreker

Titel Korte toelichting op de poster Spreker Titel Korte toelichting op de poster Spreker The Personalized Parkinson Project Parkinson is een variabele ziekte: de symptomen, de progressie en de reactie op de behandeling variëren sterk tussen patiënten.

Nadere informatie

Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht

Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht Flip Kolthoff, psychiater Radboud Universitair Centrum voor Mindfulness, GGZ Noord-Holland-Noord Flip Kolthoff, VUmc, 20-01-2012 1 Inleiding Flip Kolthoff,

Nadere informatie

Mindfulness op individuele basis: wat kan een patiënt met een chronische aandoening daarmee?

Mindfulness op individuele basis: wat kan een patiënt met een chronische aandoening daarmee? Mindfulness op individuele basis: wat kan een patiënt met een chronische aandoening daarmee? M A Y A S C H R O E V E R S, U N I V E R S I T A I R M E D I S C H C E N T R U M G R O N I N G E N Mindfulness

Nadere informatie

Prognostische factoren bij de ziekte van Parkinson. Daan Velseboer Afdeling Neurologie AMC, 29 November 2013

Prognostische factoren bij de ziekte van Parkinson. Daan Velseboer Afdeling Neurologie AMC, 29 November 2013 Prognostische factoren bij de ziekte van Parkinson Daan Velseboer Afdeling Neurologie AMC, 29 November 2013 Nut van prognostische data De patiënt wil (vaak) weten: Hoe snel zullen mijn klachten toenemen?

Nadere informatie

Aantrekkelijke interventies: Gaming voor mentale gezondheid (2) Marlou Poppelaars, promovenda

Aantrekkelijke interventies: Gaming voor mentale gezondheid (2) Marlou Poppelaars, promovenda Aantrekkelijke interventies: Gaming voor mentale gezondheid (2) Marlou Poppelaars, promovenda Waarom video games? Nadelen van huidige interventies Effectiviteit Toegankelijkheid Stigmatisering Didactische

Nadere informatie

1. Wie zijn wij? Habex Anneke Jessa ziekenhuis 2007 Geriatrie à 2012 opstart psychogeriatrie

1. Wie zijn wij? Habex Anneke Jessa ziekenhuis 2007 Geriatrie à 2012 opstart psychogeriatrie Blij dat jij er bent! Gastvrije zorg en ergotherapie Uitdagingen voor de ergotherapeut bij ouderen in een ziekenhuis Anneke Habex Tiziana Lenaers 1 1. Wie zijn wij? Habex Anneke Jessa ziekenhuis 2007 Geriatrie

Nadere informatie

WELKOM! LEZING MINDFULNESS

WELKOM! LEZING MINDFULNESS WELKOM! LEZING MINDFULNESS Confidanza, Praktijk voor danstherapie en mindfulness www.confidanza.nl 1 WELKOM danstherapie en mindfulness 2 HOEZO STRESS? danstherapie en mindfulness 3 WAT IS MINDFULNESS

Nadere informatie

Iedereen is anders: de invloed van persoonlijke factoren na hersenletsel Caroline van Heugten

Iedereen is anders: de invloed van persoonlijke factoren na hersenletsel Caroline van Heugten Iedereen is anders: de invloed van persoonlijke factoren na hersenletsel Caroline van Heugten Geprikkeld brein 19 okt. 2016, Swalmen Dept P&N, MHeNS, FHML Dept NP&PP, FPN Kent u haar? Kent u haar? Marlou

Nadere informatie

Zorgpad Somatische symptoomstoornis en verwante stoornissen. Zorgpad Somatische symptoomstoornis

Zorgpad Somatische symptoomstoornis en verwante stoornissen. Zorgpad Somatische symptoomstoornis Zorgpad Somatische symptoomstoornis en verwante stoornissen Een zorgpad beschrijft hoe uw behandeling er uit gaat zien. En welke behandelmethode wordt gebruikt. Stap 1-5 zijn de standaard modules, voor

Nadere informatie

Sport & Bewegen bij Parkinson. Arlène Speelman & Marlies van Nimwegen

Sport & Bewegen bij Parkinson. Arlène Speelman & Marlies van Nimwegen Sport & Bewegen bij Parkinson Arlène Speelman & Marlies van Nimwegen ParkinsonNet Jaarsymposium November 2012 Wie staan er voor u: Arlène Speelman Fysiotherapeut & Bewegingswetenschapper Onderzoeker ParkFit

Nadere informatie

Diversiteitscompetentie bij de behandeling van depressie

Diversiteitscompetentie bij de behandeling van depressie Diversiteitscompetentie bij de behandeling van depressie Turkse en Marokkaanse cliënten uitgelicht Gabriela A. Sempértegui Promovenda Universiteit van Tilburg, GZ-psycholoog i.o. Psychologisch Centrum

Nadere informatie

Anders leren omgaan met ziekte en pijn. Mindfulness-training voor patiënten

Anders leren omgaan met ziekte en pijn. Mindfulness-training voor patiënten Anders leren omgaan met ziekte en pijn Mindfulness-training voor patiënten Soms wordt iemands leven overheerst door problemen die een ernstige of chronische ziekte met zich mee kan brengen. U kunt bijvoorbeeld

Nadere informatie

Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct

Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Kate Sitnikova 8 november 2018 Amsterdam UMC Locatie VUmc Afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde Sheet

Nadere informatie

Energieverdeling & coaching

Energieverdeling & coaching Energieverdeling & coaching Jantina Kroese, MSc/ Ergotherapeut Ruth Kuiper, maatschappelijk werk nov 2017 Indeling Verwachtingen Brainstorm Theorie Interventies maatschappelijk werk en ergotherapie Meetinstrumenten

Nadere informatie

Mood and Resilience in Offspring

Mood and Resilience in Offspring Mood and Resilience in Offspring De Depressie deal 19 februari 2017 Depressie deal ondertekend Doel: 30 procent minder mensen met een depressie in 2030 Investering in vroegherkenning en preventie Huidige

Nadere informatie

Telemonitoring van pijn bij kanker E-health toegepast in de praktijk

Telemonitoring van pijn bij kanker E-health toegepast in de praktijk Verpleegkundig oncologie symposium - 3 oktober, 2014 Telemonitoring van pijn bij kanker E-health toegepast in de praktijk L. Hochstenbach, MSc Dr. A. Courtens Dr. S. Zwakhalen Prof. dr. M. van Kleef Prof.

Nadere informatie

Over angst en chronische pijn

Over angst en chronische pijn Over angst en chronische pijn Maurice Theunissen afdeling Anesthesiologie & Pijnbehandeling Maastricht UMC+ Ik ga naar huis.. Preoperatieve angst Angst Operatie Postoperatieve pijn Angst Acute pijn

Nadere informatie

WORKSHOP 1: Angst na Kanker

WORKSHOP 1: Angst na Kanker WORKSHOP 1: Angst na Kanker Workshopleider: Coen Völker, GZ-psycholoog bij het Helen Dowling Instituut (Bilthoven en Arnhem), eigenaar van Psychologenpraktijk Coen Völker (Nijmegen) en co-auteur van het

Nadere informatie

Veerkracht en PTSS-behandeling

Veerkracht en PTSS-behandeling Veerkracht en PTSS-behandeling Prof. Dr. Agnes van Minnen Angstpoli GGz Nijmegen Radboud Universiteit Nijmegen 29 mei 2008 COGIS-Symposium Trauma en Veerkracht Behandeling PTSS Wat is effectief? Meest

Nadere informatie

Science

Science Science Fiction ? No Mijlpalen in de behandeling van psychose Lieuwe de Haan, Zorglijn Vroege Psychose Uitvoeren wat we al weten Bron en disclaimer Waar kunnen we de meeste winst halen? I. Hoop II. Zelfvertrouwen

Nadere informatie

Positieve Psychologie Interventies

Positieve Psychologie Interventies Positieve Psychologie Interventies Positieve psychologie bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn, AIOS psychiatrie/senior-onderzoeker SCBS Bipolaire stoornissen Jannis

Nadere informatie

Ergotherapeutische Energiemanagement interventies en de effecten op vermoeidheid

Ergotherapeutische Energiemanagement interventies en de effecten op vermoeidheid Ergotherapeutische Energiemanagement interventies en de effecten op vermoeidheid Resultaten van een systematisch review en een toepassing voor de praktijk Lyan Blikman, MSc. Bewegingswetenschapper PhD

Nadere informatie

Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase. Henry Honné

Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase. Henry Honné Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase Henry Honné februari/maart 2017 Breincafés Midden-Limburg 1 Master Neurorehabilitation and Innovation cum laude, en fysiotherapeut.

Nadere informatie

Kennismaking met Acceptance & Commitment Therapy (ACT) bij chronische pijn

Kennismaking met Acceptance & Commitment Therapy (ACT) bij chronische pijn Vernieuwend - Attent - Samen Kennismaking met Acceptance & Commitment Therapy (ACT) bij chronische pijn Anita Eijkelenkamp, GZ-psycholoog pijnrevalidatie Lisanne Heijboer, stagiaire psychologie Roessingh,

Nadere informatie

Anatomische correlaties van neuropsychiatrische symptomen bij dementie

Anatomische correlaties van neuropsychiatrische symptomen bij dementie Anatomische correlaties van neuropsychiatrische symptomen bij dementie K.J. Kaland, AIOS klinische geriatrie, Parnassia Groot Haags Geriatrie Referaat 6 februari 2017 Gedragsproblemen bij dementie Behavioral

Nadere informatie

Succesvol leven met Afasie Afasie conferentie Doriene van der Kaaden GZ-psycholoog (in opleiding)

Succesvol leven met Afasie Afasie conferentie Doriene van der Kaaden GZ-psycholoog (in opleiding) Succesvol leven met Afasie Afasie conferentie 2017 Doriene van der Kaaden GZ-psycholoog (in opleiding) Inhoud van de sessie u Wat is succesvol leven met afasie? u Interventies die bijdragen aan een succesvol

Nadere informatie

Tim Peetoom, klinisch psycholoog

Tim Peetoom, klinisch psycholoog Tim Peetoom, klinisch psycholoog 1 e staps interventie: Psycho-educatiecursus voor patiënten en naastbetrokkenen 2e staps interventies: CGT, IPSRT, FFT 2e staps interventie: Verslaving, Traumabehandeling,

Nadere informatie

Neurocognitief functioneren bij electroconvulsietherapie

Neurocognitief functioneren bij electroconvulsietherapie Neurocognitief functioneren bij electroconvulsietherapie Het belangrijkste doel van dit proefschrift was het bestuderen van de aard en de mate van veranderingen op meerdere domeinen van het neurocognitief

Nadere informatie

Patiënt Educatie Programma Parkinson (PEPP) Een oppepper voor patiënt én partner

Patiënt Educatie Programma Parkinson (PEPP) Een oppepper voor patiënt én partner Patiënt Educatie Programma Parkinson (PEPP) Een oppepper voor patiënt én partner Leven met de ziekte van Parkinson De ziekte van Parkinson heeft niet alleen lichamelijke, maar ook psychologische en sociaal-emotionele

Nadere informatie

Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Wat te vewachten? 1. Praktijkervaring en registratie 2. Whiplash-trial 3. Prognostische factoren 1. Patiëntgegevens 1998 2003 Praktijk

Nadere informatie

"Bidden, meditatie en mindfulness: over vorm, inhoud en iets "meer" Introductie: - aanleidingen en achtergronden - vraagstelling

Bidden, meditatie en mindfulness: over vorm, inhoud en iets meer Introductie: - aanleidingen en achtergronden - vraagstelling 1 "Bidden, meditatie en mindfulness: over vorm, inhoud en iets "meer" Introductie: - aanleidingen en achtergronden - vraagstelling 2 Aanleidingen en achtergronden 1 Aanleidingen en achtergronden 2 Aanleidingen

Nadere informatie

Wie zijn wij? Wie bent u? Waar bent u werkzaam? Welke setting en sector? Wat wilt u leren van deze workshop?

Wie zijn wij? Wie bent u? Waar bent u werkzaam? Welke setting en sector? Wat wilt u leren van deze workshop? Wat kunt U daarmee? Alwies Hendriks, psychomotorisch therapeut Margje Mahler, ouderenpsycholoog Wie zijn wij? Wie bent u? Waar bent u werkzaam? Welke setting en sector? Wat wilt u leren van deze workshop?

Nadere informatie

CVA revalidatie wat weten we wel en wat nog niet. Anne Visser-Meily

CVA revalidatie wat weten we wel en wat nog niet. Anne Visser-Meily CVA revalidatie wat weten we wel en wat nog niet Anne Visser-Meily beste herstel geen herhaling weer werken energie hebben huishouden doen met kleinkinderen naar park geen ruzie met man weer naar feestje

Nadere informatie

Mood and Resilience in Offspring

Mood and Resilience in Offspring Mood and Resilience in Offspring De Depressie deal 19 februari 2017 Depressie deal ondertekend Doel: 30 procent minder mensen met een depressie in 2030 Investering in vroegherkenning en preventie Huidige

Nadere informatie

Interapy Online Psychotherapie 10 jaar Onderzoek & Praktijk. Bart Schrieken

Interapy Online Psychotherapie 10 jaar Onderzoek & Praktijk. Bart Schrieken Interapy Online Psychotherapie 10 jaar Onderzoek & Praktijk Bart Schrieken Presentatie Soorten e-mental health Onderzoek Voorbeelden praktijk Conclusies & aanbevelingen Online aanbod door GGZ in Nederland

Nadere informatie

Pilot studie naar de implementatie en effectiviteit van een stress-reductie training via de smartphone

Pilot studie naar de implementatie en effectiviteit van een stress-reductie training via de smartphone Pilot studie naar de implementatie en effectiviteit van een stress-reductie training via de smartphone Anke Versluis 12 november 2015 Bart Verkuil, PhD., Jos Brosschot, PhD. & Philip Spinhoven, PhD. CBS:

Nadere informatie

Ziekte van Parkinson wat als de pillen niet meer werken? Dr. Ania Winogrodzka, neuroloog Dhr. Koen Gilissen, Parkinson verpleegkundige

Ziekte van Parkinson wat als de pillen niet meer werken? Dr. Ania Winogrodzka, neuroloog Dhr. Koen Gilissen, Parkinson verpleegkundige Ziekte van Parkinson wat als de pillen niet meer werken? Dr. Ania Winogrodzka, neuroloog Dhr. Koen Gilissen, Parkinson verpleegkundige ± 50% (L-dopa responsieve) PD patiënten ervaart na 5 jr motorische

Nadere informatie

MAARTJE SCHOORL DANIELLE OPREL

MAARTJE SCHOORL DANIELLE OPREL FASEGERICHT OF TRAUMAGERICHT BEHANDELEN BIJ PATIËNTEN MET PTSS TEN GEVOLGE VAN VROEGKINDERLIJK TRAUMA MAARTJE SCHOORL DANIELLE OPREL PsyQ Haaglanden, afdeling psychotrauma, Universiteit Leiden Projectgroep

Nadere informatie

Dementie op jonge leeftijd

Dementie op jonge leeftijd Dementie op jonge leeftijd Stand van zaken in de wetenschap 357 hits PubMed presenile young onset early onset dementia Wat zijn de ervaren problemen en behoeften van jonge dementerenden en hun familie

Nadere informatie

Zorgpad Angst. Angst. Behandelmethode

Zorgpad Angst. Angst. Behandelmethode Zorgpad Angst 1 Een zorgpad beschrijft hoe uw behandeling er uit gaat zien. Stap 1-5 zijn de standaard modules, voor iedereen. Evenetueel aangevuld met Plusmodules, zoals bijvoorbeeld relatie- of groepstherapie.

Nadere informatie

Mindfulness en kanker

Mindfulness en kanker Mindfulness en kanker Else Bisseling 3 oktober 2015 augustus 2014 00 maand 0000 Mindfulness (Kabat-Zinn, 1990; Teasdale, Segal & Williams, 1995) Aandacht geven aan wat we van moment tot moment doen en

Nadere informatie

Gelukkig ondanks pijn

Gelukkig ondanks pijn Gelukkig ondanks pijn Een online positieve psychologie interventie voor patiënten met chronische musculoskeletale pijn Elke Smeets, Madelon Peters, Marion Feijge, Steven Linton, & Gerhard Andersson Positieve

Nadere informatie

Family empowerment. ondersteuning voor naasten en mantelzorgers

Family empowerment. ondersteuning voor naasten en mantelzorgers Family empowerment ondersteuning voor naasten en mantelzorgers Prof. dr. Anne Visser-Meily Jessica de Wit, PhD student Nanda Helmus en Lonneke Bijnen, Maatschappelijk werkers Carin Schroder, Anita Beelen

Nadere informatie

Verpleegkundige aandachtspunten bij een parkinsonpatiënt. Delaere Griet

Verpleegkundige aandachtspunten bij een parkinsonpatiënt. Delaere Griet Verpleegkundige aandachtspunten bij een parkinsonpatiënt Delaere Griet Verpleegkundige aandachtspunten inhoud: 1. Medicatie 2. Mobiliteit 3. Voeding 4. Uitscheiding 5. Slaappatroon 6. Psychische en cognitieve

Nadere informatie

Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) Interventie na of ter preventie van kindermishandeling. Mariëlle Abrahamse, AMC De Bascule

Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) Interventie na of ter preventie van kindermishandeling. Mariëlle Abrahamse, AMC De Bascule Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) Interventie na of ter preventie van kindermishandeling Mariëlle Abrahamse, AMC De Bascule AMC De Bascule o Mariëlle Abrahamse o Dr. Ramón Lindauer Universiteit Twente

Nadere informatie

Multidisciplinaire richtlijn probleemgedrag bij dementie (2018)

Multidisciplinaire richtlijn probleemgedrag bij dementie (2018) Multidisciplinaire richtlijn probleemgedrag bij dementie (2018) Spreker: dr. Franka Meiland Afdeling: Huisartsengeneeskunde & Ouderengeneeskunde/ Gerion VU medisch centrum Geriatrie dagen 8 februari 2018

Nadere informatie

Waarde van ACT voor de behandeling van CLRP

Waarde van ACT voor de behandeling van CLRP Supporting self-help ACT with e-mail counseling Waarde van ACT voor de behandeling van CLRP RNT 03-04-2014 Prof. dr. Karlein Schreurs Psychologie, Gezondheid en Technologie Revalidatiecentrum Roessingh,

Nadere informatie

Mindfulnesstraining. Anders omgaan met stress, pijn en vermoeidheid

Mindfulnesstraining. Anders omgaan met stress, pijn en vermoeidheid Mindfulnesstraining Anders omgaan met stress, pijn en vermoeidheid Mindfulnesstraining Een lichamelijke ziekte en/of chronische klachten, zoals pijn en vermoeidheid, gaan vaak gepaard met intense emoties,

Nadere informatie

Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met

Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Autismespectrumstoornissen: ADASS Achtergrond ADASS Veelvuldig voorkomen van

Nadere informatie