Ergotherapie Thuis. Verwijst u op tijd? Even voorstellen: Ergotherapie. Dementie, verlies van:

Transcriptie

1 Ergotherapie Thuis Verwijst u op tijd? Even voorstellen: Eerstelijns Therapeuten Chantal Lambooij Monique de Barbanson Mariken van Mierlo Danique Dappers Lisa van der Pas Danique Chantal Lisa Monique Mariken Ergotherapie Dementie, verlies van: Zelfstandigheid Alledaagse handelingen Rekening houdend met beperkingen/ mogelijkheden gebruiken Adviseren cliëntsysteem Ergotherapie bij dementie Ergotherapie bij dementie Edomah: Ergotherapie bij Dementerende Ouderen en hun Mantelzorgers Aan Huis Dr. Maud Graff ergotherapeut & gezondheidswetenschapper, senior onderzoeker & universitair docent raff.pdf 1

2 Mogelijkheden ouderen met dementie en hun mantelzorgers versterken Aansluiten bij wensen en behoeften van de oudere en zijn/haar mantelzorger Participeren in betekenisvolle activiteiten in eigen omgeving Omgaan met gevolgen van ziekte & beperking Behoud en vergroting autonomie Verbetering van kwaliteit van leven Samenwerking met professionals op gebied van zorg en welzijn EDOMAH programma Fase van diagnostiek Gebruik makend van gestandaardiseerde testen en onderzoeken Amps PRPP Valanalyse Nu veelal op verwijzing van geriater in diagnostische fase Amps Gestandaardiseerde observatie van iemands bedrevenheid in het uitvoeren van dagelijkse (ADL) taken twee bekende, relevante en door hem zelf gekozen taken twee schalen: een ADL motorische schaal (16 vaardigheden) en een ADL proces schaal (20 vaardigheden) elke vaardigheid wordt gescoord op de mate van onhandigheid of fysieke inspanning, efficiënt gebruik van tijd en ruimte, het veiligheidsrisico en/of de noodzaak om hulp te verlenen bekwaamheidsmaat berekenen met computer. De positie van deze maten op de AMPS schalen geven een indicatie van iemands ADL bekwaamheid (maar ook van veiligheid en leerbaarheid) AMPS Results Report PRPP Het PRPP-systeem is een gestandaardiseerd, valide en krachtig instrument dat gebruikt kan worden bij iedere cliënt met verdenking op problemen in de informatieverwerking. De ergotherapeut brengt routines, taken en subtaken van de cliënt in kaart. Na observatie van enkele voor de cliënt betekenisvolle taken worden de verkregen observatie gegevens geanalyseerd en kunnen eventuele problemen in de processen van informatieverwerking worden benoemd, verklaard en begrepen. 2

3 PRPP Scores: Samenvatting Fase van doelbepaling Fase van doelbepaling cliënt Gezamenlijk doelen en prioriteiten bepalen. Enkele voorbeelden: Autonomie binnen zelfzorg Minder spullen kwijt zijn Agenda / kalenderbeheer Veiligheid in huis, bijvoorbeeld koken Verplaatsen buitenshuis Blijven deelnemen aan verenigingsleven Fase van doelbepaling mantelzorger Praktische en emotionele ondersteuning mantelzorgers Kennis vergroten over ziektebeeld meer begrip over gedrag tijdens dagelijks handelen (over)-belasting verminderen Toekomen aan eigen betekenisvolle activiteiten Aanpassen van omgeving & communicatie Fase van de behandeling Ergotherapie aan huis: training cliënt: zorg op maat! Cliënt leren betekenisvolle (deel-) activiteiten uit te voeren: Door : - compensaties en effectieve strategieën - aanpassingen in fysieke & sociale omgeving 3

4 Leerstrategien ouderen met dementie Probleemoplossing dmv consultvoering Ergotherapie aan huis: training mantelzorger: zorg op maat! Praktische & emotionele ondersteuning mantelzorgers: uitvoering betekenisvolle activiteiten - effectieve probleemoplossing - effectieve benaderingswijze cliënt - aanpassen omgeving & communicatie - aan mogelijkheden/strategieën cliënt - eigen betekenisvolle activiteiten Normen en waarden van oudere met dementie èn mantelzorger(s) Een oudere met dementie is trots op haar uiterlijk. Zij kiest kleding zelf met zorg uit en wil er graag netjes uitzien. Haar dochters daarentegen vinden dat zij er steeds onverzorgder uit gaat zien; de kleding die ze uitkiest past niet goed bij elkaar en ziet er versleten uit. De oudere piekert er niet over om andere kleding aan te schaffen. Zonde van het goede goed!, vindt zij. Zij voelt zich betutteld. Het wordt een twistpunt en de irritaties nemen toe. Rekening houden met beperkingen, mogelijkheden gebruiken. Rekening houden met beperkingen. Mogelijkheden gebruiken Oudere raakt regelmatig de sleutels kwijt, waardoor hij zijn huis niet binnen kan komen. Zoon komt dan van zijn werk om de reservesleutels te brengen. Zoon heeft soms het idee dat zijn vader daarom te gemakkelijk over de huissleutels denkt en er niet alert genoeg meer op is. Uit observatie / gesprek bleek echter dat de oudere de zakken zo vol heeft zitten dat hij de sleutel niet herkent bij het zoeken. Oudere vindt het handig om van te voren alles bij zich te steken, juist omdat hij bang is dat hij iets vergeet. Helaas kan hij daardoor de sleutels niet onderscheiden van alle andere spullen in de jaszakken. Het is belangrijk om te bedenken op welke manier de heer zijn sleutels terug kan vinden. Scenario 1: Hulpverlener: Kunt u niet beter proberen om wat minder spullen bij u te steken? Oudere: Hoezo? Hulpverlener: Nou, u neemt ook dingen mee die u waarschijnlijk nauwelijks nodig zult hebben, zoals uw fietssleutels. Daardoor raakt u misschien in de war. Als u die voortaan thuis laat, kunt u, met minder spullen in uw jaszak, mogelijk uw huissleutel wel op het gevoel herkennen. Oudere: Ja maar, wat moet ik wel en niet meenemen? Hulpverlener: Dat wat u het minst gebruikt (kunt u) bijvoorbeeld Scenario 2: Ergotherapeut: Hoe zou het voor u mogelijk zijn om de sleutel te onderscheiden tussen de andere spullen? Oudere: Ik voel altijd naar de sleutels maar dat is niet genoeg? Ergotherapeut: Het is belangrijk dat u in uw jaszak uw sleutel op het gevoel kunt herkennen. Dan bent u geholpen. Oudere: Nou, dan hang ik er toch gewoon een dingetje aan of zo. Ergotherapeut: Goed idee, misschien een soort sleutelhanger? Een die groot genoeg is of herkenbaar genoeg? Oudere: Ik heb zo n ding van mijn kleinzoon gekregen (lacht), dat is misschien wat. 4

5 SCQ Effectonderzoek experimentele groep (n=68) controlegroep (n=67) Klinische relevante verbeteringen primaire uitkomstmaten (experimentele groep versus controlegroep) vaardigheden (AMPS) (84% vs 9%) behoefte hulp (IDDD) (78% vs 12%) gevoel competentie (SCQ) (58% vs 18%) SCQ = Occupational therapy group = Controls (Graff, Vernooij-Dassen, Thijssen, Dekker, Hoefnagels,Olde-Rikkert, Follow-up BMJ, 2006) 3. Effectonderzoek (n=135): Klinisch relevante verbeteringen secundaire uitkomstmaten (experimentele groep versus controlegroep) kwaliteit van leven (Dqol) stemming (CSD, CES-D) gezondheidstoestand (GHQ) gevoel controle (Mastery Scale) Dqol patiënt overall (Graff, Vernooij-Dassen, Thijssen, Dekker, Hoefnagels, Olde-Rikkert, J Gerontol Med Science, 2007) Follow-up Follow-up 3. Kosteneffectiviteit Winstpunten Incrementele kosteneffectiviteitsratio (ICER): Kosten gezondheidszorgconsumptie cliënt (middels kostendagboek) Effecten van succesvolle behandeling (klinisch relevante verbetering cliënt en mantelzorger) Resultaat: 1750 euro besparing per succesvolle behandeling! (Graff, Adang, Vernooij-Dassen, Dekker, Jönsson, Thijssen, Hoefnagels, Olde-Rikkert. BMJ, 2008) Cliënt met dementie: Eigenwaarde neemt toe Actiever Plezier in het leven Langer thuis wonen Mantelzorger: Inzicht in ziektebeeld Meer begrip voor gedrag Toename gevoel competentie Afname draaglast Verwijzingen Vroeg in dementieel proces ingeschakeld worden Ouderen met dementie en/of mantelzorgers die Moeilijkheden ervaren tijdens uitvoeren van dagelijkse activiteiten. Vragen hebben over het verbeteren/vergemakkelijken van dagelijkse activiteiten Verwijzing voor cliënt / directe toegankelijkheid Verwijzing voor mantelzorger (indien 10 uur extra ergotherapie nodig zijn) Contact zoek een edomah ergotherapeut Monique de Barbanson Ma-di-wo-do Monique.debarbanson@Brabantzorg.eu Chantal Lambooij Ma-di-do-vrij Chantal.Lambooij@Brabantzorg.eu 5