De onderwijsvisitatie Oosterse Studies

Transcriptie

1 De onderwijsvisitatie Oosterse Studies Een evaluatie van de kwaliteit van de opleiding Oosterse Talen en Culturen aan de Universiteit Gent en de opleidingen Taal- en Regiostudies aan de Katholieke Universiteit Leuven. [Brussel - oktober 2006]

2 De onderwijsvisitatie Oosterse Studies Exemplaren van dit rapport kunnen tegen betaling verkregen worden op het VLIR-secretariaat. Egmontstraat Brussel T F kwaliteitszorg@vlir.be Het rapport is elektronisch beschikbaar op de webstek van de VLIR: Wettelijk depot: D/2006/2939/5

3

4

5 Voorwoord van de voorzitter van de VLIR Dit rapport geeft de visie weer van de visitatiecommissie die de academische opleiding Oosterse Talen en Culturen aan de Universiteit Gent en de opleidingen Taal- en Regiostudies aan de Katholieke Universiteit Leuven evalueerde. De commissie verrichtte haar onderzoek en bezocht deze opleidingen respectievelijk in november en december Dit initiatief kadert mede in de opdracht die de Vlaamse overheid gaf aan de Vlaamse universiteiten en aan de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) wat betreft de externe kwaliteitszorg van het academisch onderwijs. De visitatiecommissie heeft hierbij de vernieuwde visitatieprocedure gevolgd, waarin de commissie naast de zeer belangrijke geachte suggesties en aanbevelingen in het kader van de continue verbetering van het academisch onderwijs ook een oordeel en evaluatiescore geeft over de zes onderwerpen en onderliggende facetten en criteria van het accreditatiekader van de Nederlands- Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). Deze evaluatiescores zullen een belangrijk element zijn in de accreditatiebesluiten van de NVAO. Net zoals in de vorige procedure legt elke visitatiecommissie vooraf haar eigen referentiekader voor aan de opleidingen. Daarin verwoordt de commissie waaraan een goede opleiding in het betrokken studiegebied volgens haar zou moeten voldoen, ook met het oog op een internationale benchmarking. Ook de onderzoeksgebondenheid van het onderwijs wordt in de evaluatie betrokken. Omdat voor vrijwel alle opleidingen deze visitatieronde inmiddels de tweede onderwijsvisitatie inhoudt, wordt door de commissie ook nagegaan in welke mate en op welke manier werd ingespeeld op de aanbevelingen en suggesties van de vorige visitatiecommissie. Het visitatierapport is in de eerste plaats bedoeld voor de betrokken opleidingen en is vooral gericht op kwaliteitshandhaving en -verbetering. Daarnaast wil voorwoord

6 het rapport ook de buitenwereld objectief inlichten over de kwaliteit van de geëvalueerde opleidingen. Daarom worden de visitatierapporten op de webstek van de VLIR geplaatst ( De lezer moet er echter rekening mee houden dat dit visitatierapport slechts een momentopname is en slechts één fase is in het proces van blijvende zorg voor onderwijskwaliteit. Al na korte tijd kunnen de opleidingen immers grondig zijn gewijzigd en verbeterd, mede als antwoord op de resultaten van interne onderwijsevaluaties door de universiteiten zelf of als reactie op terecht geformuleerde aanbevelingen van visitatiecommissies. Graag dank ik op de eerste plaats de voorzitter en de leden van de visitatiecommissie voor de geïnvesteerde tijd en voor de grote deskundigheid waarmee zij hun opdracht hebben uitgevoerd. Deze visitatie was enkel mogelijk dankzij de inzet van velen die binnen de universiteit betrokken waren bij de voorbereiding en uitvoering ervan. Oprecht wil ik hen daarvoor danken. Hopelijk ervaren zij in de positieve opmerkingen van de visitatiecommissie een bevestiging voor hun inspanningen en vinden zij in terecht geformuleerde aanbevelingen tevens een bijkomende stimulans om de kwaliteit van hun academisch onderwijs nog te verbeteren. B. Van Camp voorzitter VLIR voorwoord

7 Terugblik op de visitatie Hoe te verzekeren dat een visitatie een positief effect zal hebben en te vermijden dat het een bezoeking wordt? Dat zijn vragen die waarschijnlijk elke visitatiecommissie zich gedurende het hele proces stelt. Voor de betrokken studies is een visitatie hoe dan ook een zware belasting. Bovendien is in de huidige opzet de visitatie een operatie waar letterlijk het voortbestaan van een studie van af kan hangen. Een visitatiecommissie is derhalve vanzelfsprekend verplicht de grootst mogelijke zorgvuldigheid te betrachten en zich constructief op te stellen, ook als het oordeel kritisch uitvalt. De visitatiecommissie voor de Oosterse Studies is zich van deze verantwoordelijkheid ten volle bewust geweest. Het besef dat het hier gaat om studies die gezien het voortdurend toenemende economische en politieke belang van Azië in de wereld van grote, maar helaas nog onderschatte, maatschappelijke betekenis zijn, heeft de verantwoordelijkheid die de commissie voelde nog vergroot. De resultaten van de werkzaamheden van de commissie zijn vastgelegd in het rapport, dat merendeels voor zichzelf spreekt. De vorm van het rapport is echter in hoge mate bepaald door de van tevoren vastgelegde kaders. Ook de methodiek voor het toekennen van scores bood een beperkte speelruimte. Een goed begrip van het functioneren van de onderzochte studies is echter niet mogelijk zonder dat men de specificiteit en uitzonderlijkheid ervan onderkent. De moeilijkheidsgraad van de niet op de middelbare school onderwezen talen die een onmisbaar onderdeel uitmaken van het studiepakket van deze studies legt een zeer zware belasting op het onderwijzend personeel. Koele scores als voldoende waartoe het vigerende systeem de commissie vaak dwingt doen onvoldoende recht aan de creativiteit waarmee men in zeer veel gevallen de problemen te lijf gaat. Telkens weer was de commissie ook onder de indruk van de grote inzet van het personeel. Bovendien blijft in de huidige systematiek, waarin de blik zich primair richt op de opleidingen, de rol van de overheid grotendeels onbelicht, hoewel de financiering die zij verstrekt van doorslaggevende betekenis is. Het rapport maakt hier wel een enkele opmerking over, maar het zij hier nogmaals benadrukt dat de bijzondere aard van de Oosterse Studies en het manifeste belang van Azië in de moderne wereld nog in onvoldoende mate vertaald worden in regeringsbeleid en met name in een adequatere financieringsgrondslag. terugblik op de visitatie

8 Het heeft de commissie genoegen gedaan dat in vergelijking met de vorige visitatie van in heel veel opzichten een opmerkelijke vooruitgang is geboekt, terwijl nog uitstaande problemen op een serieuze wijze worden aangepakt. Wij verwachten dat het rapport in dit licht gelezen zal worden en dat het oordeel van de commissie in zijn geheel en niet uit het verband gelichte losse opmerkingen- de basis zal vormen voor discussie over de zo wenselijke verdere ontwikkeling van de Oosterse Studies in Vlaanderen. De commissie heeft gedurende haar werkzaamheden veel medewerking gekregen, niet in de laatste plaats van de medewerkers van de onderzochte studies, maar ook van de universitaire bestuurders en diensten en van de VLIR, en wil hiervoor graag aan allen haar erkentelijkheid betuigen. B. Walraven Voorzitter visitatiecommissie terugblik op de visitatie

9

10 Inhoud Voorwoord van de voorzitter van de VLIR Terugblik op de visitatie Deel 1: Algemeen deel I. de onderwijsvisitatie Oosterse Studies 1. Inleiding 2. De betrokken opleidingen 3. De visitatiecommissie 4. Opzet en indeling van het rapport II. het referentiekader van de visitatiecommissie Oosterse Studies Doelstellingen en eindtermen van de academische opleidingen Oosterse Studies 1.1 algemene doelstellingen 1.2 domeinspecifieke eisen eindtermen opleidingen Oosterse Studies 1.3 werkdomein en beroepsprofiel van de afgestudeerde 2. Onderwijskundige uitgangspunten 2.1 doelstellingen en eindtermen 2.2 didactiek van het onderwijs- en leerproces 2.3 studeerbaarheid 2.4 beoordeling en toetsing 2.5 kwaliteitseisen m.b.t. de eindverhandeling / masterproef 2.6 internationalisering 3. Onderwijsorganisatie en -voorzieningen 3.1 onderwijsorganisatie 3.2 materiële voorzieningen en faciliteiten 3.3 studie-informatie en begeleiding 4. Personeelsbeleid en kwaliteitseisen onderwijzende staf 5. Interne kwaliteitszorg 10 inhoud

11 III. IV. de opleidingen Oosterse studies in vergelijkend perspectief Voorwoord 1. Onderwerp 1: doelstellingen van de opleiding 2. Onderwerp 2: programma 3. Onderwerp 3: inzet van personeel 4. Onderwerp 4: voorzieningen 5. Onderwerp 5: interne kwaliteitszorg 6. Onderwerp 6: resultaten Algemeen besluit tabellen met scores, onderwerpen en facetten Deel 2: Opleidingsrapporten 1. Oosterse Talen en Culturen Universiteit Gent 2. Taal- en Regiostudies Katholieke Universiteit Leuven Bijlagen Bijlage 1: Personalia van de leden van de visitatiecommissie Bijlage 2: De bezoekschema Bijlage 3: Lijst van gebruikte afkortingen inhoud 11

12 12

13 DEEL 1 ALGEMEEN DEEL 13

14 14

15 I. De onderwijsvisitatie Oosterse Studies 1. Inleiding In dit rapport brengt de visitatiecommissie Oosterse Studies verslag uit van haar bevindingen over de academische opleiding Oosterse Talen en Culturen aan de Universiteit Gent en de opleidingen Taal- en Regiostudies aan de Katholieke Universiteit Leuven die zij respectievelijk in oktober 2005 en december 2005, in opdracht van de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) heeft bezocht. Dit initiatief kadert in de werkzaamheden van de VLIR op het vlak van de externe kwaliteitszorg, waarmee de Vlaamse universiteiten gevolg geven aan de decretale verplichtingen terzake. 2. De visitatiecommissie 2.1. Samenstelling De visitatiecommissie Oosterse Studies werd ingesteld door de VLIR ter vergadering van 8 februari De commissie had de volgende samenstelling : Voorzitter: - Prof. dr. B.C.A. Walraven, hoogleraar Koreaanse taal en cultuur, Faculteit der Letteren, Universiteit Leiden, Vakdeskundige leden: - Prof. dr. B. ter Haar, hoogleraar Geschiedenis van China en Talen en culturen van China, en directeur de onderzoeksschool CNWS (Research School for Asian, African and Amerindian Studies), Faculteit Letteren, Universiteit Leiden - Prof. dr. W.H. van Soldt, hoogleraar Assyriologie, Universiteit Leiden, Nederland - Prof. dr. M. Woidich, hoogleraar Arabische taal en cultuur, Faculteit Geesteswetenschappen, Universiteit Amsterdam - Prof. dr. J.M. Verpoorten, hoogleraar Indologie en Boeddhisme, Université de Lièges Professor Verpoorten is toegevoegd als vakdeskundige Indologie aan de commissie specifiek voor het bezoek aan de Universiteit Gent. de onderwijsvisitatie Oosterse Studies 15

16 Onderwijskundig lid: - Prof. dr. P. Van Petegem, hoogleraar onderwijskunde, Faculteit Onderwijs- en Informatiewetenschappen, Universiteit Antwerpen Student-lid: - Dhr. M. Groenweghe, student Oosterse studies, K.U.Leuven De heer Groenweghe heeft, gezien zijn verbondenheid aan de K.U.Leuven, enkel deelgenomen aan het bezoek van de Universiteit Gent. Mevr. J. Pletinckx, coördinator Onderwijsbeleid van de VLIR, trad op als secretaris van de commissie. Voor een kort curriculum vitae van de commissieleden wordt verwezen naar bijlage Taakomschrijving De opdracht aan de visitatiecommissie, die in het instellingsbesluit is omschreven, luidde als volgt: a. op basis van de door de faculteiten aan te leveren informatie en door middel van ter plaatse te voeren gesprekken, zich een oordeel vormen over de kwaliteit van de opleiding (inclusief de kwaliteit van de afgestudeerden) en over de kwaliteit van het onderwijsproces (inclusief de kwaliteit van de onderwijsorganisatie), mede gelet op de eisen/verwachtingen die voortvloeien uit de facultaire taak iedere student voor te bereiden op de zelfstandige beoefening van de wetenschap of de beroepsmatige toepassing van wetenschappelijke kennis; b. het formuleren van aanbevelingen om te komen tot kwaliteitsverbetering; c. het beoordelen of de kwaliteit van de opleiding voldoet aan de beoordelingscriteria van het accreditatiekader en het geven van een integraal oordeel over de opleiding waarop de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) zich zal baseren bij de accreditatie Werkwijze Voorbereiding Ter voorbereiding van de visitatie werd aan de instelling gevraagd een uitgebreid zelfevaluatierapport op te stellen. De Cel Kwaliteitszorg van de VLIR heeft hiervoor een visitatieprotocol 1 ter beschikking gesteld, waarin de verwachtingen ten aanzien van de inhoud van het zelfevaluatierapport uitgebreid zijn beschreven. Het zelfevaluatierapport volgt het accreditatiekader. Naast feitelijke beschrijvingen per onderwerp en per facet van het accreditatiekader wordt aan de opleidingen ook gevraagd hun de onderwijsvisitatie Oosterse Studies

17 toekomstperspectieven kenbaar te maken en een kritische sterkte-zwakte analyse op te nemen in het zelfevaluatierapport. Daarnaast wordt een aantal verplichte bijlagen opgenomen, o.a. een beschrijving van het programma, cursusbeschrijvingen, examenvragen, studenten- en personeelstabellen, De commissie ontvangt het zelfevaluatierapport een aantal maanden voor het eigenlijke bezoek, waardoor zij de gelegenheid krijgt dit document vooraf zorgvuldig te bestuderen en het bezoek grondig voor te bereiden. De commissieleden worden bovendien verzocht een tweetal eindverhandelingen te selecteren uit een lijst van recente eindverhandelingen. De geselecteerde eindverhandelingen worden eveneens een aantal weken voor het eigenlijke bezoek door de Cel Kwaliteitszorg aan de commissieleden bezorgd. Elk commissielid heeft bijgevolg per opleiding minstens twee eindverhandelingen grondig gelezen vooraleer het bezoek plaatsvindt. De visitatiecommissie hield haar installatievergadering op 13 oktober Op dit moment hadden de commissieleden het visitatieprotocol en het zelfevaluatierapport reeds in hun bezit. Tijdens deze vergadering werden de commissieleden verder ingelicht over het visitatieproces en hebben zij zich concreet voorbereid op de af te leggen bezoeken. Verder heeft de commissie op deze vergadering haar referentiekader geformuleerd (zie hoofdstuk II). Daarnaast werd het programma van het bezoek opgesteld (zie bijlage 2) en werd een eerste bespreking gehouden van het zelfevaluatierapport Bezoek aan de instelling De tweede bron van informatie wordt gevormd door de gesprekken die de commissie tijdens haar bezoek aan de UGent en de K.U.Leuven heeft gevoerd met alle geledingen die zijn betrokken bij het onderwijs in de Oosterse Studies. Ook wordt aan de instelling gevraagd - als een derde bron van informatie om een veelheid aan documenten ter inzage te leggen ten behoeve van de commissie. Tijdens het bezoek is voldoende tijd uitgetrokken om de commissie de gelegenheid te geven deze documenten grondig te bestuderen. De documenten die typisch ter inzage van de commissie worden gelegd zijn: het leermateriaal (cursussen, handboeken, syllabi), verslagen van de belangrijke beleidsvormende of beleidsopvolgende organen (faculteitsraad, onderwijscommissies, departementsraden, ), documenten die betrekking hebben op de interne kwaliteitszorg (enquêteformulieren, niet-persoonsgebonden evaluatie van het onderwijs, ), documenten aangaande de procedures van curriculumherzieningen, c.q. de omvorming naar de bachelor-masterstructuur, voorbeelden van informatieverstrekking aan aspirant-studenten, etc. Bovendien worden nog enkele tientallen eindverhandelingen bijkomend ter inzage gelegd. de onderwijsvisitatie Oosterse Studies 17

18 Het bezoekschema voorziet - naast gesprekken met het bestuur van de faculteit, de opleidingsverantwoordelijken, de studenten, de assistenten, de docenten en de facultaire en opleidingsgebonden beleidsmedewerkers - steeds in een bezoek aan de faciliteiten (inclusief bibliotheek, practicalokalen, computerfaciliteiten), een gesprek met de afgestudeerden van de opleidingen en een spreekuur waarop de commissie bijkomend leden van de opleiding kan uitnodigen of waarop personen op een vertrouwelijke wijze door de commissie kunnen worden gehoord. De gesprekken die de commissie heeft gevoerd, waren zeer openhartig en verhelderend en vormden een goede aanvulling bij de lectuur van het zelfevaluatierapport. Aan het einde van het bezoek werden, na intern beraad van de visitatiecommissie, de voorlopige bevindingen mondeling aan de gevisiteerde opleidingen medegedeeld Rapportering Als laatste stap in het visitatieproces heeft de commissie haar bevindingen, conclusies en aanbevelingen in voorliggend rapport vastgelegd. Bovendien geeft zij, overeenkomstig de bepalingen voor de visitaties in het kader van de accreditatie, een oordeel over de zes onderwerpen uit het accreditatiekader volgens een binaire beoordelingsschaal voldoende/onvoldoende en een integraal oordeel over de betrokken opleidingen. De instellingen, de respectievelijke opleidingen, werden in de gelegenheid gesteld om op het concept van het rapport te reageren. 3. Opzet en indeling van het rapport Het voorliggend rapport bestaat uit 2 delen. Het eerste deel bevat naast een inleidend hoofdstuk, het referentiekader van waaruit zij de gevisiteerde opleidingen heeft beoordeeld. In hoofdstuk III worden de belangrijkste conclusies en bevindingen van de commissie per thema vergelijkenderwijs weergegeven. In hoofdstuk IV is het oordeel van de commissie op de zes onderwerpen uit het accreditatiekader en de onderliggende facetten, uitgedrukt in scores, in een tabel weergegeven. In het tweede deel van het rapport brengt de commissie rapport uit over de verschillende opleidingen die zij heeft gevisiteerd. De aanbevelingen van de commissie voor afzonderlijke universiteiten zijn in de deelrapporten achteraan opgenomen. De deelrapporten zijn geordend naar de chronologie van het bezoek aan de respectievelijke instelling. 18 de onderwijsvisitatie Oosterse Studies

19 II. Het referentiekader van de visitatiecommissie Oosterse Studies najaar 2005 Inleiding Voor het beoordelen van het onderwijs gaat de visitatiecommissie uit van een referentiekader gebaseerd op geformuleerde doelstellingen, omschreven eindtermen en vastgestelde kwaliteitseisen waaraan naar haar oordeel een academische opleiding in de Oosterse Studies dient te voldoen. De commissie kan immers niet volstaan met het geven van oordelen, maar moet ook aangeven waarop deze oordelen zijn gebaseerd. Bij het opstellen van het referentiekader heeft de commissie zich gebaseerd op het referentiekader zoals gehanteerd in 1998 bij de onderwijsvisitatie Oosterse Studies (VLIR, september 1998) 1, de doelstellingen en eindtermen die de opleiding voor het eigen onderwijs heeft geformuleerd 2, het Vlaamse structuurdecreet (2003) 3 en het toetsingskader van het Nederlands-Vlaams Accreditatie Orgaan (NVAO) 4 waarin een aantal minimumeisen worden vooropgesteld die zijn gebaseerd op de internationaal aanvaarde Dublin descriptoren, alsook op internationale eisen die worden gesteld aan academische opleidingen in de Oosterse Studies. Het referentiekader beschrijft waaraan dient te worden voldaan aangaande de domeinspecifieke minimumeisen voor de opleiding (bachelor / licenties-master), het vereiste studentprofiel voor een afgestudeerde in het vakgebied en de aansluiting met de arbeidsmarkt. Tevens dient er voldoende inzicht te zijn in de algemeen onderwijskundige uitgangspunten van een academische opleiding, de eisen aangaande de onderwijsorganisatie, het personeelsbeleid en het onderwijzend personeel, en de interne kwaliteitszorg. 1 De Onderwijsvisitatie Oosterse Studies: een onderzoek naar de kwaliteit van de opleidingen in de Oosterse studies aan de Vlaamse universiteiten. VLIR, Brussel, september Zelfevaluatierapport Taal-en Regiostudies K.U.Leuven, Faculteit Letteren, academiejaar Zelfstudierapport van de opleiding Oosterse Talen en Culturen, Universiteit Gent, juli Decreet betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen (4 april 2003). 4 Het accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs in Vlaanderen, NVAO, 14 februari Referentiekader Oosterse Studies 19

20 Het referentiekader Oosterse Studies is geschreven voor de opleiding aan de Universiteit Gent (UGent) en deze aan de Katholieke Universiteit Leuven (K.U.L). Zij hebben gekozen voor een andere curriculumstructuur maar omwille van vergelijkbare curriculumdoelstellingen is het gehanteerde referentiekader op zodanige wijze geconstrueerd dat het toepasbaar is voor de opleidingen van beide instellingen. Het referentiekader werd vóór het bezoek, maar na het inleveren van de zelfevaluatie, voorgelegd aan de opleiding. Tijdens het bezoek van de visitatiecommissie werd het referentiekader met de opleiding bediscussieerd. Bij de visitatie en beoordeling van de opleidingen, zal de visitatiecommissie de richtlijnen van het VLIR/VLHORA visitatieprotocol 5 volgen. 1. Doelstellingen en eindtermen 1.1 Algemene doelstellingen Voor de omschrijving van de algemene (minimale) doelstellingen van een academische masteropleiding baseert de visitatiecommissie zich op vijf Dublin-descriptoren, met name (1) kennis en inzicht, (2) toepassen van kennis en inzicht, (3) oordeelsvorming, (4) communicatie, en (5) leervaardigheden. Kwalificatie bacheloropleiding A. Kennis en inzicht Heeft aantoonbare kennis en inzicht van/in een vakgebied, waarbij wordt voortgebouwd op het niveau bereikt in het voortgezet (secundair) onderwijs en dit wordt overtroffen; functioneert doorgaans op een niveau waarop met ondersteuning van specifieke leermiddelen, enige aspecten voorkomen waarvoor kennis van de laatste ontwikkelingen in het vakgebied vereist is. Kwalificatie uitdovende licentie (toekomstige masteropleiding) Heeft aantoonbare kennis en inzicht, gebaseerd op het verworven niveau van de bachelor en die deze overtreffen of verdiepen, alsmede een basis of een kans bieden om een originele bijdrage te leveren aan het ontwikkelen en/of toepassen van ideeën, vaak in onderzoeksverband. 5 Handleiding onderwijsvisitaties, VLIR/VLHORA, Brussel, februari Referentiekader Oosterse Studies

21 B. Toepassen van kennis Is in staat om zijn/haar kennis en en inzicht inzicht op verantwoorde wijze in de beroepsuitoefening toe te passen, en beschikt verder over competenties voor het opstellen en verdiepen van argumentaties en voor het oplossen van problemen in een breed georiënteerd vakgebied. C. Oordeelsvorming Is in staat om relevante gegevens te verzamelen en te interpreteren (meestal op het vakgebied) met het doel een oordeel te vormen dat mede gebaseerd is op het afwegen van cultureel, sociaal-maatschappelijke, wetenschappelijke of ethische aspecten. D. Communicatie Is in staat om informatie, ideeën en oplossingen over te brengen op een publiek bestaande uit specialisten en niet-specialisten. E. Leervaardigheden Bezit de leervaardigheden die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie die een hoog niveau van autonomie veronderstelt aan te gaan. Is in staat om kennis en inzicht en probleemoplossende vermogens toe te passen in nieuwe of onbekende omstandigheden binnen een brede multidisciplinaire context die gerelateerd is aan het vakgebied; is in staat om kennis te integreren en met complexe materie om te gaan. Is in staat om oordelen te formuleren op grond van onvolledige of beperkte informatie en daarbij rekening te houden met culturele, sociaalmaatschappelijke en ethische verantwoordelijkheden, die zijn verbonden aan het toepassen van de eigen kennis en oordelen. Is in staat om conclusies, alsmede de kennis, motieven en overwegingen die hieraan ten grondslag liggen, duidelijk en ondubbelzinnig over te brengen op een publiek van specialisten en niet-specialisten. Bezit de leervaardigheden die hem of haar in staat stellen een vervolgstudie aan te gaan met een grotendeels zelfgestuurd of autonoom karakter. Tabel 1: Beschrijving van de globale doelstellingen van academische opleidingen, aan de hand van de Dublin descriptoren 6 6 Het accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs in Vlaanderen, NVAO, 14 februari Referentiekader Oosterse Studies 21

22 1.2 Domeinspecifieke eisen, eindtermen opleidingen Oosterse Studies De visitatiecommissie expliciteert de volgende domeinspecifieke eisen voor de afgestudeerde bachelor en uitdovende licenties (inclusief toekomstige masteropleiding) voor de opleidingen Oosterse Studies De bacheloropleiding doelstelling talen - Het beheersen van Oosterse talen op voldoende niveau, steunend op theoretische grondslagen en met inzicht in de taalstructuur. - Het beheersen van de Oosterse talen op een voldoende actieve manier (schriftelijk en mondeling) zodat doelmatige communicatie mogelijk is. - Het verwerven van strategieën om de taalkennis zelfstandig uit te breiden. - Het kunnen vertalen en duiden van teksten in hun historische, literaire en maatschappelijke context. doelstelling cultuur - Het beschikken over een historisch, religieus en maatschappelijk kader om de bestudeerde culturen te doorgronden en teksten te situeren. - Het verwerven van coherente en voldoende gedetailleerde kennis van de Oosterse culturen, waarin onderzoek verankerd kan worden. - Het zich kunnen inleven in de hedendaagse gedachtegangen en het intellectueel erfgoed van Oosterse culturen en het inzicht verwerven in de historische processen die bepalend zijn voor de huidige situatie. doelstelling academische vorming / vakspecifieke vorming - Het vermogen (zelfstandig) algemene academische kennis en vaardigheden toe te passen, wetenschappelijke vragen te identificeren en formuleren, en deze kritisch te evalueren. - In staat zijn zich op een heldere en gestructureerde manier mondeling en schriftelijk uit te drukken en zelfstandig te werken. - Het toepassen van de moderne technieken uit de informatiekunde. doelstelling attitude / vaardigheden (incl. methoden en technieken) - Het zich eigen maken van een attitude die gekenmerkt wordt door openheid ten aanzien van andere culturen, waardering voor de wetenschappelijke studie van de verschillende uitdrukkingsvormen van menselijke beschaving, een algemeen kritische instelling en samenwerking met anderen. - De attitude aannemen van life-long learning. - Een visie ontwikkelen op de eigen vorming, en het ontwikkelen van specifieke interessevelden die toelaten in te spelen op tendensen op de arbeidsmarkt of (persoonlijke en professionele) ambities te verwezenlijken. 22 Referentiekader Oosterse Studies

23 De uitdovende licenties, inclusief de toekomstige masteropleiding 7 De licenties staan in het teken van een verdere verdieping van de doelstellingen zoals geformuleerd voor de bacheloropleiding. doelstelling: interpretatie van taaluitingen en teksten binnen hun context - Verdieping in en brede georiënteerde kennis van Oosterse talen met een voldoende grondig inzicht in de (cultuur)historische, literaire, economische en maatschappelijke context waarbinnen deze talen en de teksten of mondelinge taaluitingen hun relevantie hebben. - Het vermogen via de taal aan kritisch wetenschappelijk onderzoek te doen naar de identiteit en eigenheid van Oosterse culturen en hun onderlinge relaties. - Het vermogen via een grondige analyse van Oosterse teksten inzicht te verwerven in de structuur, inhoud en finaliteit van diverse teksten. In staat zijn tot een integrerende en interdisciplinaire benadering te komen van tekst en culturele (economische) context. Creatief en probleemoplossend kunnen denken in dit verband. - Kritische reflectie op het eigen denken en het confronteren en vergelijken van verschillende interpretaties van teksten en hun context. doelstelling: wetenschappelijke benadering van culturele fenomenen - Wetenschappelijk onderbouwen van de kennis van de cultuur van desbetreffende taal in haar diverse facetten (maatschappij, geschiedenis, godsdiensten, politiek, recht en materiele cultuur). - Inzicht hebben in de meerwaarde die andere disciplines kunnen toevoegen voor het oplossen van problemen bij de interpretatie van fenomenen uit de Oosterse maatschappijen en het cultuurhistorisch erfgoed. - Onderzoek naar fenomenen uit de Oosterse culturen en hun maatschappelijke/historische verankering. Coherente en gefundeerde visies kunnen verwoorden over complexe problemen uit de Oosterse culturen. Bruggen kunnen slaan tussen culturen. - Het bijbrengen van het besef dat de wetenschappelijke bestudering van de verschillende uitdrukkingsvormen van menselijke beschaving de nodige aandacht verdient. doelstelling: integrerend onderzoek naar Oosterse talen en culturen - Zelfstandig onderzoek leren opzetten, kritisch, creatief en probleemoplossend kunnen denken, en tot gewogen oordelen en interpretaties komen van Oosterse talen, teksten en hun context op basis van materiaal in de bestudeerde taal/talen. - Open staan voor interculturele en interdisciplinaire interpretaties. Integrerende benadering van een zelfstandig te verwerken onderwerp op basis van de methodes en attitudes die aangereikt en opgebouwd zijn gedurende de studie. - Het vermogen om Oosterse teksten te analyseren, vertalen, interpreteren en in een brede historische, maatschappelijke of literaire context te plaatsen. 7 de masteropleiding wordt voor het eerst ingericht in het academisch jaar Referentiekader Oosterse Studies 23

24 doelstelling: attitude / vaardigheden - Vaardigheid in schriftelijke formulering; helder en gestructureerd vanuit verschillende standpunten een onderwerp kunnen presenteren, de divergerende opvattingen kritisch evalueren en zelf een standpunt kunnen ontwikkelen. - Het aanleren van zin voor het belang van objectieve, controleerbare procedures bij het interpreteren en verklaren van verschijnselen (ook waar het religie en doctrine betreft). - Bewustzijn van contextualiteit van elk historisch gebeuren stimuleren. - Een algemene kritische instelling bevorderen. - Een positieve attitude tegenover life-long learning aanleren Werkdomein en beroepsprofiel van de afgestudeerde De academische opleiding legt een basis voor een brede waaier aan beroepen zonder direct op één specifiek beroep afgestemd te zijn. Zowel de bachelor als de master geeft toegang tot een aantal sectoren in de arbeidsmarkt. Omwille van hun kennis van talen en culturen, hun brede visie op de maatschappij en hun vermogen tot communicatie met personen met een andere culturele achtergrond komen zij in verschillende functies terecht zoals: wetenschappelijk onderzoek, vertalers/tolken, het onderwijs, de bedrijfswereld, de overheid, het migranten- en asielbeleid, ontwikkelingssamenwerking, journalistiek, toerisme, etc. Uiteraard is ook één van de mogelijkheden een carrière in de academische wereld. Afgestudeerden die een carrière in de zakenwereld of de diplomatieke of sociaal-politieke sector ambiëren krijgen hiertoe de mogelijkheid via de geïmplementeerde minorstelsels (pakket economie of een pakket politieke/sociale wetenschappen). 2. Onderwijskundige uitgangspunten De opleiding stelt zich garant voor de wetenschappelijke, maatschappelijke en beroepsvoorbereidende relevantie, de effectiviteit en efficiëntie van het opleidingsprogramma. Daartoe moet het onderwijs voldoen aan inhoudelijke en professionele standaarden bepaald door de ontwikkelingen in het vak- en wetenschapsgebied en aan eisen die de arbeidsmarkt stelt, moet de opleiding op de hoogte zijn van de beschikbare wetenschappelijke kennis over leren en onderwijzen nodig voor het ontwerpen, uitvoeren en evalueren van het onderwijs en rekening houden met relevante maatschappelijke ontwikkelingen zoals de sterke opkomst van de informatietechnologie, de toenemende multiculturaliteit van de samenleving en de trend tot internationalisering. 24 Referentiekader Oosterse Studies

25 Wetenschaps- en vakgebied De opleiding is op de hoogte van de (meest recente) theorievorming en van de ontwikkelingen in het vakgebied en deze zijn terug te vinden in de inhoud en de opbouw van het onderwijsprogramma. Arbeidsmarkt Samen met de faculteit bouwt de opleiding structurele contacten op met het werkveld. De kennis van en ervaring met het werkveld wordt daar waar mogelijk vertaald naar het onderwijsaanbod. Samen met de faculteit voert de opleiding een actief alumnibeleid. Wetenschappelijke kennis omtrent leren en onderwijzen De opleiding heeft een expliciete visie op leren en onderwijzen (het onderwijskundige referentiekader) die is gebaseerd op recente theorieën. Het onderwijskundig referentiekader is mede uitgangspunt voor de inrichting van het programma. Relevante maatschappelijke ontwikkelingen De opleiding is op de hoogte van de effecten van de informatietechnologie op het vak- en wetenschapsgebied en heeft die kennis verwerkt in het onderwijsprogramma. De opleiding heeft een duidelijke en geëxpliciteerde visie op de internationalisering van de opleiding Doelstellingen en eindtermen De doelstellingen en eindtermen van de opleiding zijn mede gebaseerd op de wettelijke regelingen, de ontwikkelingen in het wetenschaps- en vakgebied, de arbeidsmarkt voor de afgestudeerden, de kennis omtrent leren en onderwijzen en relevante maatschappelijke ontwikkelingen. De keuze die daarbij door de opleiding zijn gemaakt zijn helder en expliciet vastgelegd in het onderwijsbeleid van de opleiding en vertaald naar het opleidingsprofiel. De doelstellingen en eindtermen zijn helder en concreet. De eindtermen zijn beschreven aan de hand van bij de student waarneembaar gedrag (inzake kennis, vaardigheden en attitudes). In de doelstellingen en eindtermen komt het wetenschappelijk niveau van de opleiding concreet tot uitdrukking. De eindtermen zijn richtinggevend voor de inhoud en de vormgeving van het onderwijsaanbod. Doelstellingen en eindtermen zijn zowel geformuleerd op het niveau van de opleiding als op programmafase en cursusniveau. Het academisch personeel werkt aantoonbaar in het kader van de eindtermen van de opleiding. Er is sprake van een herkenbare samenhang tussen de eindtermen van de opleiding en de doelstellingen op cursusniveau, programmafase en programmaniveau. Eindtermen en doelstellingen zijn zo geformuleerd dat ze toetsbaar zijn. Referentiekader Oosterse Studies 25

26 2.2. Didactiek van het onderwijs- en leerproces De visie op leren en onderwijzen is concreet vertaald naar door de opleiding noodzakelijk geachte werkvormen en didactiek. Het leerproces van de student staat centraal en is vertrekpunt voor de invulling en vormgeving van het onderwijsprogramma. Het leerproces wordt ondersteund door een adequate didactische uitrusting en door goed aansluitend studie- en instructiemateriaal dat in voldoende mate voor de studenten beschikbaar is. Er is een gevarieerd gebruik van aangepaste didactische werkvormen en een efficiënte begeleiding ervan met relevante technologieën (vb. elektronisch leerplatform). De werkvormen zijn stimulerend en activerend. 2.3 Studeerbaarheid Studeerbaarheid De visie op leren en onderwijzen is concreet vertaald naar studeerbaarheidskenmerken waaraan de programma-organisatie van de opleiding moet voldoen. Het programma dient door de student te kunnen worden gevolgd in de ervoor gestelde tijd en dient aan te zetten tot doelmatig tijdsgebruik. In de mate van het mogelijke dient rekening te worden gehouden met individuele variaties in studietempo. Dit blijkt onder meer uit differentiatievoorzieningen binnen het programma. Studierendement / Studietijd De instelling beschikt over een systematische studietijdbewaking. In de instelling wordt gewerkt aan een systeem waardoor cijfermatige gegevens aangaande studievoortgang en studieloopbaan ter beschikking zullen komen. Instroom / Toelatingsvoorwaarden De instelling geeft duidelijk aan welk beginniveau van de studenten wordt vereist. De opleiding verwacht geen voorkennis van Oosterse talen en/of culturen en start vanaf het nulniveau. Aangewezen zijn studenten met een sterk culturele, historische en internationale belangstelling en aanleg voor talen, met een brede interesse voor internationale materie en interculturele relaties. Aanwezigheid studiebevorderende/studiebelemmerende factoren Studiebelemmerende factoren worden in kaart gebracht. Een remediëring wordt uitgewerkt. Studiebevorderende factoren worden geïmplementeerd, opgevolgd en bijgestuurd waar dit nodig blijkt. 26 Referentiekader Oosterse Studies

27 2.4. Beoordeling en toetsing De visie op leren en onderwijzen is concreet vertaald naar de vorm en inhoud van de evaluatie. Er wordt gestreefd naar variatie in evaluatievormen, naar een optimale spreiding van studielast en naar een zo gunstig mogelijke planning van de evaluatieactiviteiten tijdens de examenperiodes. De exameneisen en -vormen zijn vooraf aan de studenten duidelijk bekend gemaakt. De beoordeling vindt plaats op basis van te voren vastgelegde beoordelingscriteria. De opleiding voorziet in feedback over de toetsresultaten aan de studenten Kwaliteitseisen mbt. de eindverhandeling / masterproef De eindverhandeling/masterproef is een individuele proeve van bekwaamheid en vormt het sluitstuk van de opleiding. De opleiding is zo ingericht dat de student zich op een adequate manier kan voorbereiden op het afleggen van een proeve van bekwaamheid. De student begon in de loop van de eerste licentie aan de eindverhandeling, maar in het nieuwe programma is er maar één jaar voorzien. De opleiding heeft daarom in de BA een gradueel opgebouwde vorming voorzien in wetenschappelijke rapportering. Met de eindverhandeling/masterproef tonen de studenten aan dat ze een onderzoeksprobleem op een creatieve en wetenschappelijk verantwoorde manier kunnen analyseren, aanpakken en uitvoeren, en de resultaten ervan helder kunnen rapporteren, zowel schriftelijk als mondeling. De eindverhandeling/masterproef heeft een omvang van ten minste één vijfde van het totale aantal studiepunten met een minimum van 15 en een maximum van 30 studiepunten. De beoordelingscriteria zijn helder en expliciet vastgelegd en bekendgemaakt Internationalisering De opleiding maakt actief deel uit van een netwerk van onderwijsinstellingen. Buitenlandse studenten worden gestimuleerd bij de opleiding onderwijs te volgen. De opleiding moedigt internationalisering en universitaire mobiliteit aan zowel binnen Europa als naar de betrokken studiegebieden. Om de internationale dimensie ook aan hen die niet naar het buitenland vertrekken aan te bieden, worden regelmatig buitenlandse gastsprekers uitgenodigd en internationale conferenties georganiseerd. De kwaliteit van het in het buitenland gevolgd onderwijs wordt getoetst. De curriculumstructuur en organisatorische randvoorwaarden van de opleiding zijn ondermeer afgestemd op de mobiliteit van studenten, met name studenten die een tijd gaan studeren in het buitenland en andersom, buitenlandse studenten die instromen in onze opleiding Oosterse Studies. Referentiekader Oosterse Studies 27

28 3. Onderwijsorganisatie / Voorzieningen 3.1 Onderwijsorganisatie De onderwijsorganisatie is zo ingericht dat sturing van het onderwijs mogelijk is. De onderwijsorganisatie is zodanig van opzet dat de samenhang van het onderwijsprogramma (zowel in de ontwikkelingsfase als in de uitvoerings- en verbeterfase) is gewaarborgd. Het opleidingsbestuur heeft de bevoegdheid en verantwoordelijkheid om vanuit de doelstellingen en eindtermen en het daarop gebaseerde opleidingsprofiel vorm en inhoud te geven aan het onderwijs en de onderwijsorganisatie. De interne werk- en overlegstructuur is afgestemd op de noodzakelijke sturing van het programma. 3.2 Materiële voorzieningen / faciliteiten De staf heeft voldoende middelen (kwantiteit en kwaliteit) en adequate accommodatie ter beschikking in functie van hun onderwijs- en onderzoeksopdracht. De studenten hebben voldoende middelen (kwantiteit en kwaliteit) en adequate accommodatie ter beschikking ter ondersteuning van het onderwijs- en leerproces. 3.3 Studie-informatie en -begeleiding Er wordt voldoende informatie (brochures, website, introductiedagen) beschikbaar gesteld voor (potentiële) studiekiezers. Het onderwijs- en examenreglement wordt voor iedereen beschikbaar gesteld alsook de mogelijkheid om dienaangaande klacht neer te leggen bij een ombudsdienst, centrale afdeling, vertrouwenspersoon. De opleiding voert een beleid gericht op het vroegtijdig signaleren van veranderingen in de instroom. Flexibele leerroutes zijn uitgewerkt in functie van individuele voorkeuren en verschillende vooropleiding van studenten (Individueel Aangepast Jaarprogramma, cumuleren, combineren van studiejaren van verschillende opleidingen, brugprogramma s, trajecten Eerder Verworven Kennis/ Eerder Verworven Competenties, voorbereidings- en schakelprogramma s). In het onderwijs zijn mogelijkheden ingebouwd om de deficiënties in kennis en vaardigheden weg te werken en/of hiervoor door te verwijzen naar andere instanties. De opleiding voorziet in een systeem van studie- en studentenbegeleiding gericht op het voorkomen en tijdig signaleren van studieproblemen. Er wordt actief naar oplossingen gezocht. Individuele begeleiding is voorzien voor persoonlijke en/of studiegebonden problemen. De begeleiding van de studenten is gericht op het nemen van eigen verantwoordelijkheid mbt. het (leren) studeren. 28 Referentiekader Oosterse Studies

29 De opleiding neemt gericht maatregelen om de resultaten en de studievoortgang van de studenten te bevorderen. De opleiding voert een actief begeleidingsbeleid. 4. Personeelsbeleid en kwaliteitseisen te stellen aan de onderwijzende staf 4.1 Personeelsbeleid De procedure aangaande aanwervingen en benoemingen van personeel is helder omschreven en gekend. Selectie van personeel vindt mede plaats op basis van taakprofielen die afgestemd zijn op de onderwijstaken. Het periodiek voeren van functionerings- en beoordelingsgesprekken is een integraal onderdeel van het personeelsbeleid van de opleiding. De opleiding heeft een geëxpliciteerd scholingsbeleid dat is afgestemd op de eisen van het onderwijsprogramma en op de resultaten van functioneringsgesprekken. Resultaten van evaluaties vormen mede de basis van het te voeren personeelsbeleid. De opleiding werkt met normen voor het vaststellen van de onderwijslast. Het personeel is aanspreekbaar en bereikbaar. Er wordt gezorgd voor voldoende evenwicht tussen de omvang van het personeelsbestand en de specifieke kwaliteit die wordt vereist van het personeel in functie van de opleiding / afstudeerrichtingen. Er wordt een actieve politiek gevoerd inzake gelijkekansenbeleid. 4.2 Kwaliteitseisen te stellen aan de onderwijzende staf De kwaliteitseisen van de onderwijzende staf hebben vooral betrekking op: o de onderwijsdeskundigheid o de wetenschappelijke deskundigheid o taalvaardigheid o brede culturele georiënteerdheid o de vertrouwdheid en de ervaring met het werkveld Er wordt steeds gestreefd naar een duidelijke koppeling van onderzoek en onderwijs van de staf. De brede georiënteerdheid eigen aan een opleiding vereist eveneens een brede inzetbaarheid van de staf. Vandaar dat het onderwijsdomein regelmatig ruimer kan zijn dan het onderzoeksdomein. De gerichtheid van de opleiding vereist van de staf de uitbouw van internationale contacten met een terugkoppeling naar het onderwijs en/of onderzoek door middel van participatie aan internationale netwerken en samenwerkingsverbanden. Referentiekader Oosterse Studies 29

30 Opdat bekendheid met en betrokkenheid bij het wetenschappelijk onderzoek kan gerealiseerd worden, wordt van de staf een wetenschappelijk curriculum en een actieve deelname in het wetenschappelijk onderzoek verondersteld. 5. Interne kwaliteitszorg De opleiding beschikt over een geëxpliciteerd integraal kwaliteitszorgsysteem. Het kwaliteitsbeleid en -systeem is zowel preventie- als controlegericht. De kwaliteitszorg betreft niet enkel het primaire proces, maar alle kwaliteitsaspecten in hun onderlinge samenhang en in relatie tot de verantwoordelijkheidsniveaus. De opleiding werkt zo veel mogelijk met streefnormen voor het beoordelen of en in welke mate de gewenste kwaliteit wordt gerealiseerd. Er is duidelijk vastgelegd wie welke bevoegdheid heeft in het kader van de uitvoering van de kwaliteitscontrole, het overleg n.a.v. de beschikbaarheid van de resultaten, de follow-up van de genomen besluiten met mogelijke aanpassingen en/of onderwijsinnovaties als gevolg. De opleiding beschikt over de informatiesystemen nodig voor het tot stand brengen van kwaliteit en voor het bewaken en beoordelen van de geleverde kwaliteit. Er is een duidelijke structuur aanwezig ter ondersteuning van het kwaliteitszorgproces. De kwaliteitsbewaking is afgestemd op de met het onderwijsontwerp beoogde doelen en de streefnormen die voor het halen daarvan zijn vastgesteld. Binnen de opleiding is een klimaat aanwezig gericht op het leveren van maximale kwaliteit. 30 Referentiekader Oosterse Studies

31 III. De opleidingen Oosterse studies in vergelijkend perspectief De opleiding Oosterse Talen en Culturen aan de Universiteit Gent en de opleidingen Taal- en Regiostudies aan de Katholieke Universiteit Leuven. Woord vooraf In dit hoofdstuk geeft de visitatiecommissie in vergelijkend perspectief een overzicht van haar bevindingen over de opleidingen Taal- en Regiostudies van de Katholieke Universiteit Leuven (K.U.Leuven) en de opleiding Oosterse Talen en Culturen van de Universiteit Gent (UGent). Zij besteedt hierbij voornamelijk aandacht aan elementen die haar het meest in het oog zijn gesprongen of die zij belangrijk acht, en aan algemene vaststellingen die zij in beide instellingen heeft gedaan. Het is geenszins de bedoeling van de commissie om de individuele deelrapporten van de opleidingen aan de verschillende instellingen in detail te herhalen. Voor een uitvoerige beschrijving van haar bevindingen en een grondige motivering van de afzonderlijke scores verwijst de commissie naar de afzonderlijke deelrapporten. De uitwerking van de gedetailleerde programma s voor de bachelor- en masteropleidingen bevonden zich ten tijde van de visitatie nog in verschillende stadia van implementatie. De bachelor en aansluitende masteropleidingen zijn voortgekomen uit de kandidaats- en licentiaatsopleidingen die een vergelijkbare naam droegen, zij het met een andere studie-indeling (2+2 jaar werd 3+1 jaar). Het eerste bachelorjaar ging van start in , het tweede bachelorjaar in , het derde bachelorjaar begint in en de masteropleidingen in Concreet betekent dit dat op het moment van de visitatie, het eerste bachelorjaar voor de tweede maal gegeven wordt, het tweede bachelorjaar voor het eerst georganiseerd wordt, en het derde bachelorjaar en de masterprogramma s nog niet zijn aangeboden en dus nog het licentie-programma loopt. De contouren voor de nieuwe BAMA-opleidingen liggen echter duidelijk vast. De commissie heeft de voorstellen en programma s van het nog te realiseren bachelorjaar 3 en de masteropleidingen grondig bestudeerd en heeft hierover van gedachten gewisseld met betrokkenen vanuit verschillend perspectief, met name met de bestuursverantwoordelijken, de De opleidingen Oosterse studies in vergelijkend perspectief 31

32 opleidingsverantwoordelijken als ook de studenten. Daarnaast heeft zij de zelfevaluatierapporten bestudeerd, een aantal eindverhandelingen grondig gelezen en andere ingekeken, heeft zij cursusmateriaal en examenopgaven geanalyseerd, heeft zij de infrastructuur geïnspecteerd en heeft zij uitgebreide gesprekken gevoerd met bestuursverantwoordelijken (universitair en facultair niveau), opleidingsverantwoordelijken, onderwijzend (en onderzoeks-) personeel, de studenten en alumni, en met vertegenwoordigers van de ondersteunende (universitaire en/of facultaire) diensten voor studiebegeleiding en kwaliteitszorg. ONDERWERP 1: DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING 1.1. Niveau en oriëntatie van de academische bachelor- en masteropleidingen Oosterse Studies De twee instellingen die de opleidingen aanbieden doen dit met een verschillend onderwijsconcept. Het Gentse model heeft ervoor gekozen om de Oosterse Talen en Culturen in een overkoepelende structuur vorm te geven. Concreet betekent dit dat deze opleiding verschillende disciplines onder één noemer aanbiedt: Assyriologie, Hebraïstiek, Arabistiek en Islamkunde, Indologie, Sinologie en Japanologie. Deze structuur heeft het voordeel de deur te openen voor interculturele benaderingen en studies, die de grenzen van de deelgebieden overschrijden. Bijvoorbeeld, de taalcombinatie Sanskriet en Chinees is vanzelfsprekend van groot nut voor de studie van het Boeddhisme. Aan de K.U.Leuven is gekozen voor onafhankelijke opleidingen met als uitgangspunt dat op die manier de eigenheid van de verschillende te bestuderen cultuurgebieden optimaal tot haar recht komt. Het is de bedoeling de student in staat te stellen om een welbepaalde regio en de in die regio gesproken taal of één van de talen op een wetenschappelijk verantwoorde wijze te bestuderen. De opleidingen zijn gevormd volgens het area studies concept, met als resultaat de opleidingen Japanologie, Sinologie, Arabistiek en Islamkunde en het Oude Nabije Oosten (waarbinnen weer onderscheid wordt gemaakt tussen de deelgebieden Egyptologie, Syro-Palestina en Syro-Mesopotamië). De commissie respecteert deze verscheidenheid en komt tot de vaststelling dat het niveau en de oriëntatie van de doelstellingen van de opleidingen goed zijn zowel aan de UGent als aan de K.U.Leuven. Binnen de bacheloropleidingen bestaat er ruime aandacht voor het aanleren van algemene competenties waarbij de ontwikkeling van minores een belangrijke rol speelt. De commissie onderstreept het positieve effect van dergelijke minores voor een doelgerichtere voorbereiding van de studenten op de arbeidsmarkt. Studenten beheersen algemene wetenschappelijke competenties doordat hun gedurende de bachelorfase een wetenschappelijke houding wordt aangeleerd, gebaseerd op theoretische en praktische overwegingen. 32 De opleidingen Oosterse studies in vergelijkend perspectief

33 De commissie is wel van mening dat het bachelorprofiel van de opleidingen nog concreter dient te worden ingevuld vanuit het besef dat het einde van de bachelorfase een uitstroommoment voor de studenten kan betekenen of een scharniermoment om zich te heroriënteren naar een andersoortige masteropleiding. De algemene doelstellingen van de uitdovende licenties situeren zich duidelijk op een hoger aggregatieniveau. De opzet van de opleidingen beantwoordt aan de vereiste criteria waaronder het beheersen van algemene competenties en de nodige wetenschappelijke competenties op gevorderd niveau, inzicht in de nieuwste ontwikkelingen, het verwerven van vaardigheden specifiek voor deze disciplines, en de nodige competenties voor het zelfstandig uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek. 1.2 Domeinspecifieke eisen De commissie beoordeelt de domeinspecifieke eisen aan de K.U.Leuven voor de opleidingen Japanologie, Sinologie en het Oude Nabije Oosten als goed en voor Arabistiek/Islamkunde als voldoende. De opleiding Oosterse Talen en Culturen aan de UGent krijgt de beoordeling voldoende. De doelstellingen sluiten aan bij wat internationaal gebruikelijk is, alhoewel er geen concreet geformuleerd eisenpakket is samengesteld door (internationale) vakgenoten. Er zijn uiteenlopende tradities die verschillende accenten leggen. De opleiding aan de UGent is ambitieus te noemen door de combinatie van een brede oriëntatie in het vakgebied met de nadruk op culturele componenten en taalverwerving, met het accent op leesvaardigheid en tekstanalyse. Aan de K.U.Leuven kenmerken de opleidingen zich door een scherpe focus op de grondige beheersing van een taal (zowel gesproken als geschreven) in combinatie met de studie van diverse aspecten van de regio. De focus op de taalbeheersing door het voorzien in de nodige contacturen binnen het programma en door de inzet van voldoende native speakers leidt ertoe dat studenten de beoogde doelstellingen bereiken op een hoger niveau. De opleiding Arabistiek/Islamkunde dient zich nog verder te ontwikkelen. De volledige herziening van het huidige programma overeenkomstig een actieplan dat onder leiding van facultaire bestuursverantwoordelijken wordt doorgevoerd lijkt daarvoor een goed uitgangspunt. Volgens de commissie dient zowel te Leuven als te Gent aandacht te worden besteed aan de verdere uitwerking van de internationale dimensie van de opleidingen door de integratie van een verblijf in het doelland van de studenten. De opleidingsverantwoordelijken denken in eerste instantie aan een buitenlandverblijf in de masterfase. Toch meent de commissie dat een buitenlandverblijf tijdens de studie, met name ook in de bachelorfase, aantrekkelijk is voor de studenten en een positief effect zal De opleidingen Oosterse studies in vergelijkend perspectief 33