Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde"

Transcriptie

1 Vlaamse Vlaamse Hogescholenraad Onderwijsvisitatie Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde Een onderzoek naar en evaluatie van de kwaliteit van de opleiding Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde Brussel december

2 Onderwijsvisitatie Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde Een onderzoek naar en evaluatie van de kwaliteit van de opleiding Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde

3 De onderwijsvisitatie Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde Een gedrukte versie van dit rapport kan tegen betaling bekomen worden op volgende adressen: VLIR-secretariaat, Ravensteingalerij 27, 1000 Brussel T +32 (0) F +32 (0) administratie@vlir.be VLHORA-secretariaat, Ravensteingalerij 27/3, 1000 Brussel T +32 (0) F +32 (0) info@vlhora.be Het rapport is elektronisch beschikbaar op Wettelijk depot: D/2008/2939/7

4 Voorwoord van de voorzitters van de VLIR en de VLHORA De visitatiecommissie brengt met dit rapport verslag uit over haar bevindingen en de daaraan ten grondslag liggende motivering, conclusies en aanbevelingen die resulteren uit het onderzoek dat zij heeft verricht naar de masteropleidingen Verpleegkunde en Vroedkunde. In Vlaanderen worden vier opleidingen Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde georganiseerd. Die opleidingen worden georganiseerd binnen het kader van de associaties. De universiteit staat telkens in voor de coördinatie van de opleiding, waarbij ook één of meerdere hogescholen actief betrokken zijn. Zoals bepaald in het artikel 93 van het Structuurdecreet van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs, is deze visitatie gezamenlijk georganiseerd door de VLIR en de VLHORA. De praktische coördinatie was in handen van de Cel Kwaliteitszorg van de VLIR. De visitatiecommissie verrichtte haar onderzoek en bezocht de betrokken opleidingen in Zij volgde daarbij de visitatieprocedure zoals vastgelegd in de Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR/VLHORA (Brussel, februari 2005). Naast de belangrijk geachte suggesties en aanbevelingen voor de continue verbetering van het academisch onderwijs, formuleerde de commissie een oordeel en kende zij een evaluatiescore toe; tevens gaf zij een score voor de zes onderwerpen en de onderliggende facetten van het accreditatiekader van de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). Samen met de kwalitatieve oordelen vormen de scores in de opleidingsrapporten een belangrijk element ten behoeve van de accreditatiebesluiten van de NVAO. Het visitatierapport is in de eerste plaats bedoeld voor de betrokken opleidingen. Het is vooral gericht op kwaliteitshandhaving en -verbetering. Daarnaast wil het rapport ook de buitenwereld objectief inlichten over de kwaliteit van de geëvalueerde opleiding. Daarom wordt het visitatierapport publiek gemaakt op de webstekken van de VLIR en de VLHORA. De lezer van dit verslag moet er rekening mee houden dat het visitatierapport slechts een momentopname is en enkel één fase in het proces van blijvende zorg voor onderwijskwaliteit omvat. Al na korte tijd kan de opleiding immers grondig zijn gewijzigd en verbeterd, mede als antwoord op de resultaten van interne onderwijsevaluaties door de betrokken universiteiten en hogescholen zelf of als reactie op de geformuleerde aanbevelingen van visitatiecommissies. Graag danken wij namens de VLIR en de VLHORA in de eerste plaats de voorzitter en de leden van de visitatiecommissie voor de geïnvesteerde tijd en voor de grote deskundigheid waarmee zij hun opdracht hebben uitgevoerd. Deze visitatie was enkel mogelijk dankzij de inzet van velen die binnen de universiteiten en hogescholen betrokken waren bij de voorbereiding en uitvoering ervan. Oprecht willen wij ook hen daarvoor danken. Hopelijk ervaren zij in de positieve opmerkingen van de visitatiecommissie een bevestiging voor hun inspanningen en vinden zij in de aanbevelingen een bijkomende stimulans om de kwaliteit van het academisch onderwijs aan hun instelling verder te versterken. Marc Vervenne voorzitter VLIR Bert Hoogewijs voorzitter VLHORA Voorwoord voorzitters VLIR en VLHORA 3

5

6 Woord vooraf van de voorzitter van de visitatiecommissie Master in de verpleegkunde en vroedkunde Hoewel het onderwijs en het onderzoek in de Verplegingswetenschap in Vlaanderen enige traditie kent, bestaat pas sinds 2003 de mogelijkheid om het vak aan te bieden in een eigenstandige masteropleiding. Van de vier universiteiten die deze master Verpleeg- en Vroedkunde aanbieden, in samenwerking met hogescholen binnen hun Associatie, zijn er twee die konden voortbouwen op de aanwezige traditie en twee die geheel nieuw van start gingen. De visitatie van deze vier opleidingen bood de unieke gelegenheid om vast stellen hoe bachelor opgeleide verpleegkundigen en vroedkundigen in Vlaanderen hun kennis en vaardigheden op master niveau brengen. Het was mij dan ook een grote eer en genoegen om deze visitatie te mogen voorzitten. De commissie was samengesteld uit heel betrokken leden die ieder een gedegen inbreng hadden vanuit hun eigen deskundigheid. Graag wil ik hen danken voor hun inzet, kritisch denken en inspiratie. Zij maakten het voorzitterschap licht door de, vanaf het eerste begin, uitstekende samenwerking. De bezoeken waren intensief maar de gedrevenheid van de docenten, studenten, alumni, bestuurders en het werkveld was indrukwekkend. Het is duidelijk dat er hard gewerkt wordt en dat een ieder binnen de gegeven mogelijkheden tracht een goede opleiding neer te zetten. Dat is niet eenvoudig, het betreft een jong vak waar het aantal gepromoveerden schaars is en de middelen voor onderzoek eveneens. Toch zijn goede onderzoekers vanuit de verpleeg- en vroedkunde van levensbelang voor een goede master Verpleeg- en Vroedkunde. Naast goed onderzoek is een nauwe samenwerking met de beroepspraktijk van eminent belang. Ook dit is niet eenvoudig omdat de functies die passend zijn bij de competenties van de afgestudeerden nog maar in beperkte mate voorhanden zijn. De opleidingen vervullen een belangrijke rol naar de ontwikkeling van het werkveld. Ook de samenwerking binnen de Associatie, de afstemming met de bacheloropleidingen, speelt bij deze masteropleiding nadrukkelijk een rol. Kortom, van docenten aan de masteropleidingen Verpleeg- en Vroedkunde wordt veel gevraagd, zij dienen van vele markten thuis te zijn. De commissie heeft getracht kritisch te kijken naar de verschillende aspecten van de vier opleidingen en haar oordelen zorgvuldig gewogen. De opleidingen verschilden sterk van elkaar en iedere opleiding had aspecten die verrassend waren. Ik hoop dat het werk van de commissie de opleidingen in staat stelt het goede te behouden, op punten gericht te verbeteren en zich blijvend verder te ontwikkelen. Een regelmatige blik in elkaars keuken zou hierbij mijns inziens aan te bevelen zijn. Graag wil ik alle docenten, studenten, alumni, bestuurders en het werkveld betrokken bij de opleidingen danken voor hun inzet en openheid ten behoeve van dit visitatieproces. Tot besluit gaat mijn dank uit naar de secretaris van de commissie, Pieter-Jan Van de Velde. Zijn inzet en deskundigheid zorgden ervoor dat de commissie haar werk goed kon doen en dat de resultaten daarvan hun weerslag vonden in een heldere rapportage. Dr Marieke J. Schuurmans Utrecht, 23 december 2008 Voorwoord voorzitter visitatiecommissie 5

7

8 Lijst van gebruikte afkortingen AP AAP APN Art. ATP AZ BAP CIKO CZV DUO E EB-commissie ECHO EVC EVK G ICT IDLO IPSIG IRIS netwerk KCO K.U.Leuven MJ NVAO NVT O O2-project Academisch Personeel Assisterend Academisch Personeel Advanced Practice Nursing Artikel Administratief en Technisch Personeel Algemeen Ziekenhuis Bijzonder Academisch Personeel Cel voor Innovatie en Kwaliteitszorg in het Onderwijs (Universiteit Antwerpen) Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap Dienst Universitair Onderwijs (K.U.Leuven) Excellent Ethische Beoordelingscommissie (K.U.Leuven) Expertisecentrum Hoger Onderwijs (Universiteit Antwerpen) Eerder verworven competenties Eerder verworven kwalificaties Goed Informatie- en Communicatietechnologie Interfacultair Departement Lerarenopleiding (Vrije Universiteit Brussel) InterProfessionele Samenwerking in de Gezondheidszorg (K.U.Leuven) Netwerk van 11 Brusselse openbare ziekenhuizen Kwaliteitscel Onderwijs (UGent) Katholieke Universiteit Leuven Masterjaar Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie Niet van toepassing Onvoldoende Project competentiegericht geïntegreerd onderzoeksonderwijs (Vrije Universiteit Brussel) Gebruikte afkortingen 7

9 OSC PAP POC POP QANU SIDin SJ stp SPSS TOLEDO UA UGent UZ V VLIR VLHORA VPN VTE VUBIS VUBnet ZAP Onderwijsvernieuwing & Onderwijs Service Centrum (Vrije Universiteit Brussel) Persoonlijk actieplan (Universiteit Antwerpen) Permanente Onderwijs Commissie (K.U.Leuven) Persoonlijk ontwikkelingsplan (Universiteit Antwerpen) Quality Assurance Netherlands Universities Studie-Informatiedagen Schakeljaar Studiepunt(en) Statistical Package for the Social Sciences Toetsen en Leren Doeltreffend Ondersteunen (K.U.Leuven) Universiteit Antwerpen Universiteit Gent Universitair Ziekenhuis Voldoende Vlaamse Vlaamse Hogescholenraad Virtual Private Network Voltijds Equivalent Geïntegreerd bibliotheekpakket, ontwikkeld door de Vrije Universiteit Brussel Vrije Universiteit Brussel-net Zelfstandig Academisch Personeel 8 Gebruikte afkortingen

10 Inhoud p 3 p 5 p 7 Voorwoord van de voorzitters van de VLIR en de VLHORA Voorwoord van de voorzitter van de visitatiecommissie Lijst met afkortingen p 11 p 13 p 19 p 27 p 35 Deel 1 Algemeen deel I. De onderwijsvisitatie Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde II. Het referentiekader III. Algemene beschouwingen IV. Tabel met scores, onderwerpen en facetten p 39 p 41 p 61 p 85 p 109 Deel 2 Opleidingsrapporten Vrije Universiteit Brussel, in samenwerking met Erasmushogeschool Brussel Universiteit Antwerpen, in samenwerking met Artesis Hogeschool Antwerpen, Hogeschool Zeeland en Karel de Grote-Hogeschool Universiteit Gent, in samenwerking met Arteveldehogeschool, Hogeschool Gent en Hogeschool West-Vlaanderen K.U.Leuven, in samenwerking met EHSAL Europese Hogeschool Brussel, Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende, Katholieke Hogeschool Kempen, Katholieke Hogeschool Leuven, Katholieke Hogeschool Limburg, Katholieke Hogeschool Mechelen, Katholieke Hogeschool Sint-Lieven en Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen p 133 Bijlagen Bijlage 1: Personalia van de leden van de visitatiecommissie Bijlage 2: Bezoekschema Inhoud 9

11

12 Deel 1 Algemeen deel

13

14 I. De onderwijsvisitatie Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde Inleiding In dit rapport brengt de visitatiecommissie Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde verslag uit van haar bevindingen over de masteropleiding Verpleegkunde en Vroedkunde die zij in 2008, in opdracht van de Vlaamse (VLIR) en de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) heeft bezocht. Dit initiatief kadert in de werkzaamheden van de VLIR en de VLHORA op het vlak van de externe kwaliteitszorg, waarmee de Vlaamse universiteiten en hogescholen gevolg geven aan de decretale verplichtingen ter zake. 1 De betrokken opleidingen Ingevolge haar opdracht heeft de visitatiecommissie bezocht: - op 26 en 27 mei 2008: De Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde aan de Vrije Universiteit Brussel (penvoerende instelling) in samenwerking met de Erasmushogeschool Brussel. - op 23 en 24 september 2008: De Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde aan de Universiteit Antwerpen (penvoerende instelling) in samenwerking met de Artesis Hogeschool Antwerpen, de Hogeschool Zeeland en de Karel de Grote-Hogeschool. - op 7 en 8 oktober 2008: De Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde aan de Universiteit Gent (penvoerende instelling) in samenwerking met de Arteveldehogeschool, de Hogeschool Gent en de Hogeschool West-Vlaanderen. - op 23 en 24 oktober 2008: De Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde aan de Katholieke Universiteit Leuven (penvoerende instelling) in samenwerking met de EHSAL Europese Hogeschool Brussel, de Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende, de Katholieke Hogeschool Kempen, de Katholieke Hogeschool Leuven, de Katholieke Hogeschool Limburg, de Katholieke Hogeschool Mechelen, de Katholieke Hogeschool Sint-Lieven en de Katholieke Hogeschool Zuid- West-Vlaanderen. De onderwijsvisitatie Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde 13

15 2 De visitatiecommissie 2.1 Samenstelling De samenstelling van de visitatiecommissie Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde werd op 9 april 2008 bekrachtigd door de Erkenningscommissie Hoger Onderwijs. De visitatiecommissie werd vervolgens door de VLIR en de VLHORA ingesteld bij besluit van 11 april De commissie had de volgende samenstelling: Voorzitter: - Dr. M. Schuurmans, docent Nursing, Hogeschool Utrecht en Researcher, Universitair Medisch Centrum Utrecht Vakdeskundige leden: - Prof. dr. C. Frederiks, emeritus hoogleraar Verplegingswetenschappen, Katholieke Universiteit Nijmegen - Mevr. Th. Colle, Verpleegkundig directeur AZ Sint-Lucas en Volkskliniek vzw Onderwijskundig lid: - Prof. dr. G. Croiset, hoogleraar Medisch Onderwijs, Universiteit Utrecht Student-leden: - Dhr. D. Demedts, student Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde, Universiteit Gent - Mevr. M. Verstraete, student Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde, Universiteit Antwerpen Mevr. Christiane Vanvinckenroye en mevr. Myriam Slock, verbonden aan het VLHORA-secretariaat stonden in voor de samenstelling van de visitatiecommissie. Vervolgens trad dhr. Pieter-Jan Van de Velde, stafmedewerker kwaliteitszorg verbonden aan het VLIR-secretariaat, op als projectleider en secretaris van de commissie. Mevrouw Th. Colle heeft gezien haar lidmaatschap van de opleidingsadviesraad van de bacheloropleiding Verpleegkunde van de Arteveldehogeschool, niet deelgenomen aan het bezoek en de beoordeling van de masteropleiding aan de Universiteit Gent. De voorzitter en andere leden van de visitatiecommissie hebben er tijdens het bezoek aan en de beoordeling van de opleiding aan de UGent over gewaakt dat aan die elementen die te maken hebben met de specifieke expertise van mevr. Colle aandacht is besteed. De studentleden hebben niet deelgenomen aan het bezoek en de beoordeling van de eigen opleiding. Dhr. D. Demedts nam deel aan de bezoeken en de beoordeling van de opleiding van de Katholieke Universiteit Leuven, de Universiteit Antwerpen en de Vrije Universiteit Brussel. Gezien zijn verbondenheid aan de Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde van de Universiteit Gent heeft hij noch deelgenomen aan het bezoek noch aan de beoordeling van de opleiding van de Universiteit Gent. Mevr. M. Verstraete nam deel aan het bezoek en de beoordeling van de opleiding van de Universiteit Gent. Gezien haar verbondenheid aan de opleiding Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde van de Universiteit Antwerpen heeft zij noch deelgenomen aan het bezoek noch aan de beoordeling van de opleiding van de Universiteit Antwerpen. Voor een kort curriculum vitae van de commissieleden wordt verwezen naar bijlage De onderwijsvisitatie Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde

16 2.2 Taakomschrijving De opdracht van de visitatiecommissie, die in het instellingsbesluit is omschreven, luidde als volgt: a. een gemotiveerd en onderbouwd oordeel geven over de zes onderwerpen en bijhorende facetten uit het accreditatiekader en in voorkomend geval over de bijzondere kwaliteitskenmerken; b. een integraal oordeel geven over de opleiding waarop de NVAO zich zal baseren bij de accreditatie; c. aanbevelingen formuleren om waar mogelijk te komen tot kwaliteitsverbetering; 2.3 Werkwijze Voorbereiding Ter voorbereiding van de visitatie werd aan de opleidingen gevraagd een uitgebreid zelfevaluatierapport op te stellen. De voor de praktische organisatie van de visitatie instaande Cellen Kwaliteitszorg van de VLIR en VLHORA hebben hiervoor een visitatieprotocol 1 ter beschikking gesteld, waarin de verwachtingen ten opzichte van de inhoud van het zelfevaluatierapport uitgebreid beschreven zijn. Het zelfevaluatierapport volgt het accreditatiekader. Naast feitelijke beschrijvingen per onderwerp en per facet van het accreditatiekader wordt aan de opleiding ook gevraagd haar toekomstperspectieven kenbaar te maken en een kritische sterkte-zwakte analyse op te nemen in het zelfevaluatierapport. Daarnaast wordt een aantal verplichte bijlagen opgenomen, zoals een beschrijving van het programma, studenten- en personeelstabellen, cursusbeschrijvingen, examenvragen, De commissie ontvangt de zelfevaluatierapporten een aantal maanden voor het eigenlijke bezoek, waardoor zij voldoende gelegenheid krijgt deze documenten zorgvuldig te bestuderen en het eigenlijke bezoek grondig voor te bereiden. De vakdeskundige commissieleden worden bovendien verzocht een tweetal masterproeven te selecteren uit een lijst van recente masterproeven. De geselecteerde masterproeven worden eveneens een aantal weken voor het eigenlijke bezoek door de organiserende Cel Kwaliteitszorg van de VLIR aan de commissieleden bezorgd. Elk commissielid heeft bijgevolg twee eindverhandelingen grondig gelezen vooraleer het bezoek aan de opleiding plaatsvindt. De visitatiecommissie hield haar installatievergadering op 29 april Op dit moment hadden de commissieleden het visitatieprotocol reeds in hun bezit. Tijdens deze vergadering werden de commissieleden verder ingelicht over het visitatieproces en hebben zij zich concreet voorbereid op de af te leggen bezoeken. Verder heeft de commissie op deze vergadering een referentiekader geformuleerd (zie hoofdstuk II). Daarnaast werden de programma s voor de bezoeken opgesteld (zie bijlage 2) Bezoek aan de instellingen De tweede bron van informatie wordt gevormd door de gesprekken die de commissie tijdens haar bezoek aan de betreffende instellingen heeft gevoerd met alle geledingen die zijn betrokken bij het onderwijs. Ook wordt aan de opleidingen gevraagd als een derde bron van informatie om een veelheid aan documenten ter inzage te leggen ten behoeve van de commissie. Tijdens de bezoeken is voldoende tijd uitgetrokken om de commissie de gelegenheid te geven deze documenten grondig te bestuderen. De documenten die ter inzage van de commissie worden gelegd zijn: het leermateriaal (cursussen, handboeken, syllabi), verslagen van de belangrijke beleidsvormende of beleidsopvolgende organen (faculteitsraad, opleidingscommissies, departementsraden), documenten die betrekking hebben op de interne kwaliteitszorg (enquêteformulieren, niet-persoonsgebonden evaluatie van het onderwijs), documenten aangaande de procedures van curriculumherzieningen, de omvorming naar de bachelor-master (bama)structuur, voorbeelden van informatieverstrekking aan kandidaat-studenten, Bovendien worden nog enkele tientallen masterproeven ter inzage gelegd. 1 Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR/VLHORA. Brussel, februari 2005 ( en De onderwijsvisitatie Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde 15

17 Het programma voorziet naast gesprekken met de opleidingsverantwoordelijken, de studenten, de assistenten, de docenten en de facultaire en opleidingsgebonden beleidsmedewerkers, steeds in een bezoek aan de faciliteiten (inclusief bibliotheek, practicalokalen, computerfaciliteiten), een gesprek met de afgestudeerden van de opleiding en een spreekuur waarop de commissie bijkomend leden van de opleiding kan uitnodigen of waarop individuen op een vertrouwelijke wijze door de commissie kunnen worden gehoord. De gesprekken zijn erg verhelderend geweest en waren een goede aanvulling bij de lectuur van de zelfevaluatierapporten. Aan het einde van de bezoeken werden, na intern beraad van de visitatiecommissie, de voorlopige bevindingen mondeling aan de gevisiteerde opleiding meegedeeld aan de hand van een presentatie door de voorzitter Rapportering Als laatste stap in het visitatieproces heeft de commissie haar bevindingen, conclusies en aanbevelingen in voorliggend rapport vastgelegd. Bovendien heeft zij, overeenkomstig de bepalingen voor de visitaties in het kader van de NVAO accreditatie van de opleidingen, een beoordeling voldoende/onvoldoende toegekend aan de zes onderwerpen van het accreditatiekader, en een beoordeling excellent/goed/voldoende/onvoldoende toegekend aan de samenstellende en onderliggende facetten van elk onderwerp. De opleidingen werden hierbij in de gelegenheid gesteld om op hun concept deelrapport te reageren en hebben dit ook gedaan. De commissie heeft deze reacties voor zover zij zich er in kon vinden in de rapporten verwerkt. 4 Een korte terugblik op de visitatie De commissie heeft de haar toegekende opdracht met zeer grote belangstelling uitgevoerd. De visitatie heeft de leden van de commissie de kans geboden masteropleidingen die in een nieuw kader georganiseerd worden van naderbij te bekijken. Tevens was deze visitatie een unieke gelegenheid om onder vakgenoten te reflecteren en te debatteren over de aard, de kwaliteit en de toekomst van het hoger onderwijs. De commissie is er zich van bewust dat de visitatie voor de opleidingen vroeg na de omvorming tot master. Desondanks is de commissie van oordeel dat deze visitatie voor alle betrokkenen uitermate relevant en leerrijk was: in deze ontwikkelingsfase van de masteropleiding is zowel interne reflectie als een externe blik op het tot nog toe gerealiseerde van groot belang in het kader van een verdere kwaliteitsverbetering van de betrokken opleidingen. Met dit rapport wil de commissie dan ook een bijdrage leveren aan de verdere positieve ontwikkeling van het onderwijs op masterniveau in de Verpleegkunde en Vroedkunde in Vlaanderen. De commissie wenst met het rapport in de eerste plaats een discussie op gang te brengen binnen de betrokken faculteiten en departementen met de bedoeling na te gaan op welke punten verbetering nodig is en in welke mate dit binnen de gegeven randvoorwaarden te verwezenlijken is. Verder hoopt de visitatiecommissie dat voorliggend rapport in zijn geheel ook aan de buitenwereld nuttige informatie verschaft en een goed inzicht geeft in de eigenheid en de kwaliteit van de gevisiteerde opleidingen. Tot slot dankt de visitatiecommissie de decanen, bestuurders, medewerkers, studenten en afgestudeerden van de betrokken opleidingen die door hun inspanningen tijdens de voorbereiding en de open dialoog tijdens de bezoeken hebben bijgedragen aan het welslagen van deze visitatie. 16 De onderwijsvisitatie Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde

18 5 Opzet en indeling van het rapport Het voorliggend rapport bestaat uit twee delen. In het eerste deel van het rapport beschrijft de visitatiecommissie in hoofdstuk II het referentiekader van waaruit zij de gevisiteerde opleiding heeft beoordeeld. In hoofdstuk III wordt een aantal algemene beschouwingen van de commissie weergegeven op basis van haar bevindingen tijdens de visitatie masters Verpleegkunde en Vroedkunde en in hoofdstuk IV worden de toegekende scores in tabelvorm samengevat. De visitatiecommissie benadrukt dat de tabellen niet los van de rapporten kunnen geïnterpreteerd worden. In het tweede deel van het rapport brengt de visitatiecommissie verslag uit over de verschillende opleidingen die zij heeft gevisiteerd. De aanbevelingen die de commissie doet ten aanzien van de afzonderlijke opleidingen worden in deze deelrapporten achteraan opgenomen. De deelrapporten werden geordend in chronologische volgorde van de bezoeken. De onderwijsvisitatie Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde 17

19

20 II. Referentiekader van de visitatiecommissie Verpleegkunde en Vroedkunde behoeve van de academische masteropleidingen Verpleegkunde en Vroedkunde in Vlaanderen Inleiding Voor het beoordelen van het onderwijs in de masteropleidingen Verpleegkunde en Vroedkunde gaat de visitatiecommissie uit van een referentiekader. Dit kader is gebaseerd op de doelstellingen, eindtermen en kwaliteitseisen waarover volgens haar consensus bestaat. Naar haar oordeel dienen academische masteropleidingen in Verpleegkunde en Vroedkunde aan dit referentiekader te voldoen. Het expliciet formuleren van dit referentiekader is noodzakelijk opdat de commissie aangeeft waarop haar oordelen zijn gebaseerd. Bij het opstellen van het referentiekader heeft de commissie zich gebaseerd op het onderwijskundige referentiekader zoals in Vlaanderen gehanteerd door de Cel Kwaliteitszorg van de VLIR, het Vlaamse Structuurdecreet (2003) en het toetsingskader van het Nederlands-Vlaams Accreditatie Orgaan (NVAO) waarin een aantal minimumeisen voor academische opleidingen worden vooropgesteld die zijn gebaseerd op de internationaal aanvaarde Dublin-descriptoren, alsook op kenmerken van buitenlandse academische opleidingen in Verpleegkunde en Vroedkunde 1. Tevens zijn de in de zelfstudies weergegeven referentiekaders van de te visiteren opleidingen gebruikt, voor zover ze aansluiten bij de hiervoor vermelde documenten. Het referentiekader beschrijft aan welke disciplinespecifieke minimumeisen de masteropleidingen dienen te voldoen, wat de vereiste kwalificaties voor een afgestudeerde in het vakgebied zijn en hoe moet worden gezorgd voor een adequate aansluiting op de arbeidsmarkt. Tevens biedt het referentiekader algemeen onderwijskundige maatstaven waaraan academische opleidingen moeten voldoen. Daarnaast worden algemene eisen gesteld op vlak van de onderwijsorganisatie, het personeelsbeleid, het onderwijzend personeel en de interne kwaliteitszorg. Het referentiekader wordt vóór de eigenlijke visitatie, maar na het inleveren van de zelfevaluaties, voorgelegd aan de opleidingen. Tijdens het bezoek van de visitatiecommissie wordt de gelegenheid geboden om het referentiekader met de opleiding te bediscussiëren. Bij de visitatie en beoordeling van de opleidingen, zal de visitatiecommissie de richtlijnen van het VLIR/VLHORA-visitatieprotocol volgen. 1 Rapport Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) additionele beoordeling masteropleiding Verplegingswetenschap Universiteit Utrecht, maart 2006 en John Hopkins University School of Nursing, graduate programs Referentiekader 19

21 Met alle respect voor de doelstellingen die elke opleiding zichzelf stelt, mag worden verwacht dat deze alleszins een aantal gemeenschappelijke kernelementen weerspiegelen op het vlak van kennis en inzicht en de toepassing daarvan, oordeelsvorming, communicatie, leervaardigheden. Deze kernelementen vindt men terug in de Dublin-descriptoren en komen hieronder aan bod. 1 Algemeen Het artikel 58 van het Structuurdecreet, dat is opgesteld in de geest van de Dublin-descriptoren, verwacht dat de instelling een onderwijs aanbiedt dat studenten bij de voltooiing van hun opleiding brengt tot (i) het beheersen van algemene competenties; (ii) het beheersen van algemene wetenschappelijke competenties; (iii) het begrijpen en inzicht hebben in de wetenschappelijk-disciplinaire kennis en (iv) het beheersen van algemene en specifieke beroepsgerichte competenties. Meer concreet houdt dit voor afgestudeerde Master-studenten het volgende in: - Het beheersen van algemene competenties op een gevorderd niveau zoals het vermogen om op een wetenschappelijke wijze te denken en te handelen, het om kunnen gaan met complexe problemen, het kunnen reflecteren op het eigen denken en werken en het kunnen vertalen van de reflectie naar de ontwikkeling van adequate oplossingen, het vermogen tot communiceren van het eigen onderzoek en probleemoplossingen met vakgenoten en leken, en het vermogen tot oordeelsvorming in een onzekere context. - Het beheersen van algemene wetenschappelijke competenties op een gevorderd niveau als het kunnen gebruiken van methoden en technieken in onderzoek, het kunnen ontwerpen van onderzoek, het kunnen toepassen van paradigma s in het domein van de wetenschappen en het kunnen aanduiden van de grenzen van paradigma s, het vermogen tot originaliteit en creativiteit met het oog op het continu uitbreiden van de kennis en inzichten, en het samen kunnen werken in een multidisciplinaire omgeving. - Het begrijpen van en hebben van inzicht in de wetenschappelijk-disciplinaire kennis eigen aan een bepaald domein van de wetenschappen, inzicht hebben in de nieuwste kennis in het vakgebied of delen ervan, in staat zijn om in een of enkele delen van het vakgebied een originele bijdrage aan kennis te leveren en het bezitten van een specifieke bij het vakgebied horende vaardigheden als ontwerpen, onderzoeken, analyseren en diagnosticeren. - Het beheersen van de algemene en beroepsgerichte competenties nodig voor de zelfstandige aanwending van wetenschappelijke kennis op het niveau van een beginnende beroepsbeoefenaar. Van de afgestudeerde wordt verwacht dat hij/zij de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek kritisch kan beoordelen en dat hij/zij toepassingsgericht onderzoek kan opzetten (incl. het vertalen van vraagstukken uit de hulpverlening naar onderzoek). Hij/zij kan ook resultaten van onderzoek omzetten naar verbeterd professioneel handelen. De brugfunctie tussen wetenschap en hulpverlenen (in beide richtingen) is essentieel in de masteropleiding Verpleegkunde en Vroedkunde. 20 Referentiekader

22 2 Domeinspecifieke uitgangspunten Een masterprogramma Verpleegkunde en Vroedkunde levert een bijdrage aan de wetenschappelijke ontwikkeling en onderbouwing van de verpleegkundige en vroedkundige zorgverlening in een multidisciplinaire context. Het programma leidt op tot academisch professional, onderzoeker en innovator. Vanuit deze rollen wordt wetenschappelijke kennis ontwikkeld, verspreid en geïntegreerd in de gezondheidszorg, de verpleegkunde en vroedkunde in het bijzonder. Dat betekent ook het leveren van verpleegkundige en vroedkundige zorg op advanced level, het formuleren van innovatie- en kwaliteitsbeleid. het initiëren en evalueren van veranderingsprocessen, met als doel de kwaliteit en doelmatigheid van de verpleegkundige en vroedkundige zorg te realiseren, te behouden dan wel te verbeteren. De masteropleiding Verpleegkunde en Vroedkunde valt onder het wetenschapsgebied van de gezondheidswetenschappen. Met bestaande wetenschappelijke inzichten onder meer afkomstig uit de geneeskunde, biologie, epidemiologie, gedragswetenschappen en innovatiewetenschap, maar zeker ook vanuit de verplegingswetenschap zelf, wordt het verpleegkundig zorgaanbod kritisch geëvalueerd en aangestuurd. Daarnaast vormt het onderzoeksprogramma van verplegingswetenschap een belangrijke bron van nieuwe kennis voor zorgvernieuwing en optimalisering van de verpleegkundige zorgpraktijk. De afgestudeerde master in de Verpleegkunde en Vroedkunde is in staat om: - vanuit een visie en een wetenschappelijke basis zich verder te ontwikkelen tot een verpleegkundige of vroedkundige op advanced practice niveau; - kennis te nemen van maatschappelijke en professionele ontwikkelingen en die vertalen naar consequenties voor beleid en uitvoering van de verpleegkundige of vroedkundige zorgverlening; - vragen uit de verpleging en verzorging, in het bijzonder klinische patiëntgerelateerde problemen, te vertalen naar voorstellen voor wetenschappelijk onderzoek; - wetenschappelijk onderzoek binnen het domein van de verpleegkundige of vroedkundige zorgverlening op te zetten, uit te voeren en hierover te rapporteren binnen de gangbare normen en opvattingen van de wetenschap; - resultaten vanuit wetenschappelijk onderzoek te vertalen naar consequenties voor beleid en de uitvoering van de verpleegkundige of vroedkundige zorgverlening; - zorginnovaties te implementeren en te toetsten op bruikbaarheid, effectiviteit en toegevoegde waarde vanuit het perspectief van patiënten, professionals en zorgorganisaties, financiers en overheden; - vaardigheden toe te passen om zorgverlening te verbeteren in een variëteit van gezondheidszorgpraktijken; - actief en efficiënt samen te werken en te communiceren met individuen, samenwerkingsverbanden en netwerken, zowel mono- als multidisciplinair, in de gezondheidszorg en de wetenschap. Via de kwaliteiten van de afgestudeerden draagt de masteropleiding bij tot de verbetering van de kwaliteit van het denken over en het beoefenen van verpleegkunde of vroedkunde. Referentiekader 21

23 3 Onderwijskundige uitgangspunten De visitatiecommissie hanteert, naast de inhoudelijke domeinspecifieke eisen, onderstaande criteria met betrekking tot onderwijskundige en onderwijsorganisatorische aspecten als nastrevenswaardige doelen voor de opleidingen. De opleiding kan daarbij betrekking hebben op de opleiding in strikte zin, de opleiding binnen de context van een faculteit (bijvoorbeeld met betrekking tot het voeren van een alumnibeleid) en de opleiding binnen de context van de universiteit (bijvoorbeeld met betrekking tot het uitwerken van een geëxpliciteerde visie op internationalisering). De commissie zal, voor zover relevant, aandacht geven aan onderstaande opsommingen in het vormen van haar oordeel. 3.1 Doelstellingen en eindtermen - De doelstellingen en eindtermen van de opleiding zijn mede gebaseerd op de wettelijke regelingen, de ontwikkelingen in het wetenschaps- en vakgebied, de arbeidsmarkt voor de afgestudeerden, de kennis omtrent leren en onderwijzen en relevante maatschappelijke ontwikkelingen. - De keuzes die daarbij door de opleiding zijn gemaakt zijn helder en expliciet vastgelegd in het onderwijskundig referentiekader van de opleiding. - De doelstellingen en eindtermen zijn helder en concreet. De eindtermen zijn beschreven aan de hand van bij de student waarneembare en toetsbare leerresultaten (inzake kennis, vaardigheden en attitudes). - In de doelstellingen en eindtermen komt de wetenschappelijke oriëntatie van de opleiding concreet tot uitdrukking. - De doelstellingen en eindtermen zijn richtinggevend voor de inhoud en de vormgeving van het onderwijsaanbod. - Doelstellingen en eindtermen zijn zowel geformuleerd op het niveau van de opleiding als op het niveau van de opleidingsonderdelen. - Elk opleidingsonderdeel draagt op een eigen wijze bij aan de doelstellingen van de opleiding als geheel. 3.2 Programma Aansluiting programma op academische en professionele eisen De opleiding stelt zich garant voor de wetenschappelijke, maatschappelijke en beroepsvoorbereidende relevantie van het onderwijs, de doelmatigheid en doeltreffendheid van het opleidingsprogramma. Daartoe moet de opleiding: - voldoen aan standaarden bepaald door de ontwikkelingen in het vak- en wetenschapsgebied en rekening houdend met verwachtingen die de arbeidsmarkt stelt; - op de hoogte zijn van de beschikbare wetenschappelijke kennis over leren en onderwijzen nodig voor het ontwerpen, uitvoeren en evalueren van het onderwijs; - zo veel als mogelijk rekening houden met relevante maatschappelijke ontwikkelingen. Wetenschaps- en vakgebied - De opleiding is op de hoogte van de (meest recente) theorievorming en van de ontwikkelingen in het vakgebied. Deze zijn terug te vinden in de inhoud en de opbouw van het onderwijsprogramma. Werkveld - De opleiding zit in relevante netwerken met het werkveld. 22 Referentiekader

24 - De kennis van en ervaring met het werkveld wordt daar waar mogelijk en zinvol vertaald naar het onderwijsaanbod, bijvoorbeeld via stages. - De vragen waarmee het werkveld worstelt zijn één van de inspiratiebronnen voor het wetenschappelijk onderzoek dat aan de master verbonden is. - De opleiding voert een actief alumnibeleid. Wetenschappelijke kennis omtrent leren en onderwijzen - De opleiding heeft een expliciete visie op leren en onderwijzen (neergeschreven in het onderwijskundige referentiekader) die refereert aan wetenschappelijk aanvaarde onderwijskundige inzichten. - Het onderwijskundig referentiekader is mede uitgangspunt voor de inrichting van het programma. Relevante maatschappelijke ontwikkelingen - De opleiding is op de hoogte van het belang/de betekenis van de informatietechnologie op het vak- en wetenschapsgebied en houdt hiermee rekening in het onderwijsprogramma. - De opleiding heeft een duidelijke en geëxpliciteerde visie op de internationalisering van de opleiding. Studeerbaarheid Studeerbaarheid - De programmaorganisatie van de opleiding dient de studeerbaarheid te bevorderen. - Het programma dient door de gemiddelde student te kunnen worden afgerond in de ervoor gestelde tijd. Studierendement/Studietijd - De opleiding bewaakt systematisch de studietijd. - De opleiding houdt cijfermatige gegevens bij aangaande studievoortgang en studieloopbaan. - De opleiding stemt het programma af op de diverse doelgroepen ten behoeve van de bevordering van de in-, door- en uitstroom. Instroom/Toelatingsvoorwaarden - De opleiding geeft duidelijk aan welk beginniveau van de studenten wordt vereist en hoe dat niveau te bereiken. Aanwezigheid studiebevorderende/studiebelemmerende factoren - Studiebelemmerende factoren worden in kaart gebracht. Een remediëring wordt uitgewerkt. - Studiebevorderende maatregelen worden genomen, opgevolgd en bijgestuurd waar dit nodig blijkt. Didactiek van het onderwijsleerproces - De visie op leren en onderwijzen is concreet vertaald naar door de opleiding noodzakelijk geachte werkvormen en didactiek. - Het leerproces van de student staat centraal en is vertrekpunt voor de invulling en vormgeving van het onderwijsprogramma. - Het leerproces wordt ondersteund door een adequate didactische uitrusting en door goed aansluitende onderwijs- en leermiddelen die in voldoende mate voor de studenten beschikbaar zijn. - Er is een gevarieerd gebruik van aangepaste didactische werkvormen en een efficiënte begeleiding ervan met relevante technologieën (bijvoorbeeld elektronisch leerplatform). - De invulling van de werkvormen is stimulerend en activerend. Referentiekader 23

25 Beoordeling en toetsing - De visie op leren en onderwijzen is concreet vertaald naar de vorm en inhoud van de evaluatie. - Er wordt gestreefd naar een zo gunstig mogelijke planning van de evaluatieactiviteiten tijdens de examenperiodes. - De exameneisen en -vormen zijn vooraf aan de studenten duidelijk bekend gemaakt. - De beoordeling vindt plaats op basis van van te voren vastgelegde beoordelingscriteria. - De opleiding voorziet in feedback over de toetsresultaten aan de studenten. Kwaliteitseisen met betrekking tot de masterproef - De masterproef is een individuele proeve van bekwaamheid en vormt het sluitstuk van de opleiding. - De opleiding is zo ingericht dat de student zich op een adequate manier kan voorbereiden op het volbrengen van de masterproef, bijvoorbeeld door de mogelijke organisatie van stages. - Met de masterproef tonen de studenten aan dat ze een onderzoeksprobleem op een creatieve en wetenschappelijk verantwoorde manier kunnen analyseren, aanpakken en uitvoeren, en de resultaten ervan helder kunnen rapporteren, schriftelijk en eventueel mondeling. - De masterproef heeft een omvang van ten minste één vijfde van het totale aantal studiepunten met een minimum van 15 en een maximum van 30 studiepunten. - De beoordelingscriteria zijn helder en expliciet vastgelegd en bekendgemaakt. Internationalisering - De opleiding heeft structurele contacten met andere (buitenlandse) universiteiten. - De opleiding moedigt internationalisering en mobiliteit binnen het hoger onderwijs aan zowel binnen als buiten Europa. - Er worden initiatieven genomen om de internationale dimensie ook voor hen die niet naar het buitenland vertrekken in het onderwijs in te bouwen. - De kwaliteit van het in het buitenland gevolgd onderwijs wordt opgevolgd. - De curriculumstructuur en organisatorische randvoorwaarden van de opleiding houden in de mate van het mogelijke rekening met de mobiliteit van studenten. 3.3 Inzet van Personeel Kwaliteitseisen onderwijzende staf - De kwaliteitseisen van de onderwijzende staf hebben vooral betrekking op:! de wetenschappelijke deskundigheid! de onderwijsdeskundigheid! de vertrouwdheid en de ervaring met het werkveld - Er wordt steeds gestreefd naar een duidelijke koppeling van onderzoek en onderwijs van de staf bij de toekenning van de onderwijsopdracht. - De internationale gerichtheid van de opleiding veronderstelt van de staf de uitbouw van internationale contacten met een terugkoppeling naar het onderwijs en/of onderzoek door middel van participatie aan internationale netwerken en samenwerkingsverbanden. - De staf beschikt over een wetenschappelijk curriculum en neemt actief deel aan het wetenschappelijk onderzoek. 24 Referentiekader

26 Personeelsbeleid (vanuit een onderwijsperspectief) - De procedure aangaande aanwervingen en benoemingen van personeel is helder omschreven en voor iedereen raadpleegbaar. - Selectie en bevordering van personeel gebeurt mede op basis van de onderwijskwaliteit van de betrokkene. - De opleiding heeft een geëxpliciteerd professionaliseringsbeleid. - Het personeel is aanspreekbaar en bereikbaar. - Er wordt gezorgd voor voldoende evenwicht tussen de omvang van het personeelsbestand en de specifieke kwaliteit die wordt vereist van het personeel in functie van de opleiding/afstudeerrichtingen. - Er wordt een actieve politiek gevoerd inzake gelijkekansenbeleid. 3.4 Voorzieningen/onderwijsorganisatie Materiële voorzieningen/faciliteiten - De staf kan beschikken over voldoende materiële voorzieningen (kwantiteit en kwaliteit) en over adequate accommodatie ter ondersteuning van het onderwijsproces. - De studenten kunnen beschikken over voldoende middelen (kwantiteit en kwaliteit) en adequate accommodatie ter ondersteuning van het onderwijs- en leerproces. Studie-informatie en -begeleiding - Er wordt adequate informatie beschikbaar gesteld voor (potentiële) studenten. - Het onderwijs- en examenreglement, inclusief de klachtenprocedure in het geval van betwisting, zijn vooraf bekend gemaakt. - De opleiding voert een beleid gericht op het detecteren van veranderingen in de instroom. - In het onderwijs zijn mogelijkheden ingebouwd om de deficiënties in voorkennis en vaardigheden weg te werken en/of hiervoor door te verwijzen naar andere instanties. - De opleiding voorziet in een systeem van studie- en studentenbegeleiding en neemt gericht maatregelen om de resultaten en de studievoortgang van de studenten te bevorderen. 3.5 Interne kwaliteitszorg De opleiding beschikt over een duidelijk omschreven kwaliteitszorgsysteem met betrekking tot onderwijs. Het kwaliteitsbeleid en -systeem is zowel preventie- als controlegericht. Er is duidelijk vastgelegd wie welke bevoegdheid heeft in het kader van het kwaliteitszorgsysteem. Er is een duidelijke structuur aanwezig ter ondersteuning van het kwaliteitszorgproces. De kwaliteitsbewaking is afgestemd op het onderwijskundig referentiekader van de opleiding. De opleiding werkt zo veel mogelijk met streefnormen voor het beoordelen voor de beoordeling van de mate waarin de gewenste kwaliteit wordt gerealiseerd. De opleiding betrekt medewerkers, studenten, alumni en vertegenwoordigers van het werkveld in haar kwaliteitszorgsysteem. 3.6 Resultaten De opleiding waakt over de realisatie van haar doelstellingen en heeft oog voor haar onderwijsrendement. Daarbij kunnen de volgende elementen een rol spelen: - Het eindniveau van de afgestudeerden (onder meer het niveau van de masterproef, het niveau van de stage en het niveau van de examens). - De structurele contacten met het werkveld en de aandacht voor de behoeften van het werkveld. - Een actief alumnibeleid. Referentiekader 25

27 - Het onderwijsrendement:! Studiebelemmerende factoren worden in kaart gebracht. Een remediering wordt uitgewerkt. Studiebevorderende maatregelen worden genomen, opgevolgd en bijgestuurd waar dit nodig blijkt.! Cijfermatige gegevens worden bijgehouden door de opleiding en opgevolgd door het opleidingsbestuur.! Het onderwijsrendement, inclusief dat van verschillende kansengroepen, wordt gestimuleerd in het licht van het nieuwe financieringsmodel (cf. financiering uit het aanmoedigingsfonds). 26 Referentiekader

28 III. Algemene beschouwingen Woord vooraf In dit hoofdstuk geeft de visitatiecommissie een aantal algemene beschouwingen weer op basis van haar bevindingen tijdens de visitatie masters Verpleegkunde en Vroedkunde. De commissie besteedt hierbij voornamelijk aandacht aan elementen die haar het meest in het oog zijn gesprongen of goede praktijken die zij relevant acht, en aan vaststellingen die zij in meerdere opleidingen heeft gedaan. Het is niet de bedoeling van de commissie om de individuele deelrapporten van de opleidingen aan de verschillende instellingen in detail te herhalen. 1 Historische ontwikkeling van de opleidingen De masteropleidingen Verpleegkunde en Vroedkunde werden mogelijk gemaakt door het Structuurdecreet (04/04/2003). Samen met de masteropleiding Toerisme en de masteropleidingen Sociaal Werk, nemen deze opleidingen een specifieke plaats in het Vlaamse hoger onderwijs in. Het zijn immers de enige masteropleidingen die zich uitsluitend richten op studenten met als vooropleiding een professionele bachelor of een graduaatsopleiding (de voorganger van de professionele bacheloropleiding). Voordat ze toegelaten worden tot de master van 60 studiepunten moeten alle studenten bovendien een schakelprogramma volgen (eveneens 60 studiepunten). Alle andere Vlaamse masteropleidingen sluiten aan bij een academische bachelor of een andere masteropleiding. Een ander kenmerk van deze opleidingen is dat ze georganiseerd worden in samenwerking tussen hogescholen en een universiteit in het kader van een associatie. De coördinatie van de opleiding ligt in handen van de universiteit. Voor de eenvoud zal in dit rapport enkel de naam van de betrokken universiteit vermeld worden. De Universiteit Antwerpen en de Vrije Universiteit Brussel maakten van de mogelijkheden van het Structuurdecreet gebruik om een volledig nieuwe opleiding Verpleegkunde en Vroedkunde op te zetten. Aan de K.U.Leuven en de UGent vormde de masteropleiding een omvorming van de vroegere optie Ziekenhuiswetenschappen binnen de opleiding Medisch-Sociale Wetenschappen. Via deze opleiding konden afgestudeerden van de graduaatsopleiding Verpleegkunde of Vroedkunde via een driejarig opleidingstraject een licentiediploma behalen. Bij de omvorming werd het opleidingstraject aan de universiteit ingekort van drie naar twee jaar. Deze inkorting heeft de opleidings- Algemene beschouwingen 27

29 verantwoordelijken aangezet tot een grondige reflectie over de essentiële elementen van de opleiding. Ze hebben hierbij volgens de commissie over het algemeen de juiste keuzes gemaakt en de kern van de opleiding overgehouden. Toch toont de commissie begrip voor de bedenkingen van opleidingsverantwoordelijken die aangeven dat zij hun doelstellingen beter konden realiseren in een driejarig opleidingstraject. De organisatie van de masteropleiding in het kader van de associaties heeft ertoe geleid dat in iedere associatie een gestructureerd overleg over het onderwijs in de verpleegkunde en de vroedkunde werd opgestart. De commissie heeft vastgesteld dat de samenwerking binnen de associaties ervoor zorgt dat de masteropleiding een hefboom vormt voor de kwaliteitsverbetering van de bacheloropleidingen Verpleegkunde en Vroedkunde. Lectoren uit deze opleidingen volgen immers de opleiding, er gebeurt een afstemming van de doelstellingen van bachelor en master en in sommige gevallen leidt dit overleg zelfs tot de integratie van een sterkere component wetenschappelijke vorming in de bacheloropleidingen. 2 Profielen van de opleidingen De vier masteropleidingen kozen voor een generiek profiel, met eigen accenten. Studenten kunnen bovendien binnen de aangeboden opleiding in min of meerdere mate keuzes maken volgens hun eigen interesses en ervaringen. Aan de Universiteit Antwerpen wordt er gestreefd naar geïntegreerde leerlijnen die aansluiten bij de rollen clinical leader, onderzoeker, evidence based deskundige en academisch zorgverlener, die de opleiding nastreeft. Leiderschap binnen al deze rollen is het centrale concept in deze opleiding. Binnen dit concept wordt ook de nodige aandacht besteed aan managementvaardigheden. De drie andere opleidingen hebben ervoor gekozen om de specifieke managementvorming onder te brengen in een aparte masteropleiding, en in de Master Verpleegkunde en Vroedkunde meer nadruk te leggen op de verpleeg- en vroedkundige zorg. De commissie heeft in gesprekken met alumni en vertegenwoordigers van het afnemend veld evenwel opgemerkt dat de keuze voor dit profiel nog meer dient gecommuniceerd te worden naar het afnemend beroepenveld. Er wordt immers vaak verwacht dat studenten van de master Verpleegkunde en Vroedkunde een managementopleiding krijgen. De commissie ondersteunt de opleidingsverantwoordelijken echter in hun keuze om aan managementaspecten relatief weinig aandacht te besteden en vooral de nadruk te leggen op de wetenschappelijke vorming en de advanced practice in nursing. De commissie vindt dat het profiel dat aan de K.U.Leuven uitgebouwd werd hierin het meest vooruitstrevend is. Er wordt een zeer goede integratie gerealiseerd tussen de wetenschappelijke vorming, leiderschap en advanced practice nursing (APN). De commissie waardeert hierbij in het bijzonder de aandacht voor clinical assessment in de opleiding. Aan de Universiteit Gent ligt een sterke nadruk op de wetenschappelijke vorming en evidence informed werken in de beroepspraktijk. Aan de Vrije Universiteit Brussel wordt er gestreefd naar een combinatie van Clinical Nurse Specialist en Advanced Nurse Practitioner voor de optie verpleegkunde en van Advanced Midwifery Practitioner en Clinical Midwife Specialist voor de optie vroedkunde. De commissie vindt de combinatie van deze profielen in een masteropleiding van één jaar, zelfs indien voorafgegaan door een schakelprogramma, wel erg, zoniet te ambitieus. 28 Algemene beschouwingen

30 3 Doelpubliek De opleiding is specifiek gericht op personen met een graduaatsdiploma of een professionele bachelor Verpleegkunde of Vroedkunde. Er wordt nergens werkervaring vereist voor toelating tot de opleiding dit kan overigens decretaal ook niet. De opleiding aan de K.U.Leuven trekt vooral net afgestudeerde bachelors aan. Slechts een beperkt deel van de studenten daar heeft reeds werkervaring wanneer zij aan de opleiding beginnen. De andere drie opleidingen richten zich voornamelijk op werkende studenten. Dit blijkt onder andere uit hun onderwijsorganisatie. Aan de Universiteit Antwerpen worden de onderwijsactiviteiten het sterkst gegroepeerd (op twee namiddagen per week). Zowel het voltijds als het deeltijds traject worden zo goed mogelijk georganiseerd. Ook aan de Vrije Universiteit Brussel en de Universiteit Gent worden zowel een voltijds als een deeltijds traject georganiseerd. Het contactonderwijs is evenwel minder sterk geconcentreerd dan dat aan de Universiteit Antwerpen het geval is. De Universiteit Gent beveelt haar studenten expliciet aan de (voltijdse) opleiding niet te combineren met voltijdse tewerkstelling. De meeste studenten kiezen dan ook voor een deeltijdse tewerkstelling gedurende de opleiding. Studenten en alumni geven aan dat de combinatie van jong afgestudeerden en werkstudenten met praktijkervaring een grote meerwaarde voor de opleiding vormt. Het lijkt de commissie efficiënt dat de universiteiten hun focus op deeltijdse of veeleer voltijdse studenten bewaren en zo de verschillende groepen studenten een opleiding naar hun keuze kunnen vinden. Het aantal studenten in het schakeljaar (zie grafiek 1) maakt de opleiding duidelijk leefbaar aan de K.U.Leuven, de Universiteit Antwerpen en de Universiteit Gent. Ook in het masterprogramma (zie grafiek 2) is dit het geval. De commissie heeft evenwel haar zorg uitgesproken over de studentenaantallen aan de Vrije Universiteit Brussel. De eerste twee cohorten waren niet groot, maar net leefbaar. De derde cohorte lijkt de commissie evenwel te klein om de nodige middelen te genereren voor de verdere uitbouw van de opleiding. Grafiek 1 studentenaantallen in het schakelprogramma ( ) Algemene beschouwingen 29

Het referentiekader van de visitatiecommissie Informatica-Toegepaste Informatica-Computerwetenschappen 2009

Het referentiekader van de visitatiecommissie Informatica-Toegepaste Informatica-Computerwetenschappen 2009 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 INLEIDING Het referentiekader van de visitatiecommissie Informatica-Toegepaste

Nadere informatie

Master in het Sociaal werk

Master in het Sociaal werk Onderwijsvisitatie Master in het Sociaal werk Een evaluatie van de kwaliteit van de opleiding Master in het Sociaal werk De onderwijsvisitatie Master in het Sociaal werk Een gedrukte versie van dit rapport

Nadere informatie

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Informatievergadering Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Wie zijn we? Besluit Vlaamse Regering Visitatieprotocol Planning ZER en beoordelingskader Visitatieproces Visitatiecommissie 23/04/2014 2

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Filmstudies en Visuele Cultuur

De onderwijsvisitatie Filmstudies en Visuele Cultuur De onderwijsvisitatie Filmstudies en Visuele Cultuur Een evaluatie van de kwaliteit van de masteropleiding Filmstudies en Visuele Cultuur aan de Universiteit Antwerpen www.vlir.be Brussel December 2010

Nadere informatie

Doelstellingen Onderwerp niet behandeld tijdens de verkorte procedure na tijdelijke erkenning.

Doelstellingen Onderwerp niet behandeld tijdens de verkorte procedure na tijdelijke erkenning. Ontwerp van accreditatierapport en -besluit met een positieve beoordeling van de accreditatieaanvraag voor de opleiding Master of Science in de architectuur (master) van de Universiteit Antwerpen (na tijdelijke

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Diergeneeskunde en Laboratory Animal Science

De onderwijsvisitatie Diergeneeskunde en Laboratory Animal Science De onderwijsvisitatie Diergeneeskunde en Laboratory Animal Science Een evaluatie van de kwaliteit van de bacheloropleiding in de Diergeneeskunde (Universiteit Antwerpen) en van de master-na-masteropleiding

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Geschiedenis. Een evaluatie van de kwaliteit van de opleidingen in het domein Geschiedenis aan de Vlaamse universiteiten

De onderwijsvisitatie Geschiedenis. Een evaluatie van de kwaliteit van de opleidingen in het domein Geschiedenis aan de Vlaamse universiteiten De onderwijsvisitatie Geschiedenis Een evaluatie van de kwaliteit van de opleidingen in het domein Geschiedenis aan de Vlaamse universiteiten www.vluhr.be Brussel - september 2012 De onderwijsvisitatie

Nadere informatie

HET REFERENTIEKADER VAN DE VISITATIECOMMISSIE MATERIAALKUNDE CHEMISCHE TECHNOLOGIE INLEIDING

HET REFERENTIEKADER VAN DE VISITATIECOMMISSIE MATERIAALKUNDE CHEMISCHE TECHNOLOGIE INLEIDING HET REFERENTIEKADER VAN DE VISITATIECOMMISSIE MATERIAALKUNDE CHEMISCHE TECHNOLOGIE INLEIDING Voor het beoordelen van het onderwijs gaat de visitatiecommissie uit van een referentiekader gebaseerd op geformuleerde

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Onderwijswetenschappen

De onderwijsvisitatie Onderwijswetenschappen De onderwijsvisitatie Onderwijswetenschappen Een evaluatie van de kwaliteit van de bachelor Onderwijskunde van de Katholieke Universiteit Leuven Campus Kortrijk en de master Opleidings- en Onderwijswetenschappen

Nadere informatie

Nieuw accreditatiestelsel: de opleidingsbeoordeling

Nieuw accreditatiestelsel: de opleidingsbeoordeling Wie zijn wij? Patrick van den Bosch Expert Kwaliteitszorg Patrick.vandenbosch@vluhr.be Nieuw accreditatiestelsel: de opleidingsbeoordeling Wouter Teerlinck Expert Kwaliteitszorg Wouter.teerlinck@vluhr.be

Nadere informatie

De hervorming van het hoger onderwijs in Vlaanderen.

De hervorming van het hoger onderwijs in Vlaanderen. De hervorming van het hoger onderwijs in Vlaanderen. Associaties, bama-structuur en flexibilisering Frank Baert Jaarlijkse Algemene vergadering van het Wit-Gele Kruis van Vlaanderen 25 juni 2004 Europese

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Pedagogische Wetenschappen - Sociale en Culturele Agogiek

De onderwijsvisitatie Pedagogische Wetenschappen - Sociale en Culturele Agogiek De onderwijsvisitatie Pedagogische Wetenschappen - Sociale en Culturele Agogiek Een evaluatie van de kwaliteit van de opleidingen pedagogische wetenschappen en sociale en culturele agogiek aan de Vlaamse

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Kunstwetenschappen en Archeologie

De onderwijsvisitatie Kunstwetenschappen en Archeologie Ravensteingalerij 27 B 1000 Brussel T +32 (0)2 792 55 00 F +32 (0)2 211 41 99 www.vlir.be administratie@vlir.be De onderwijsvisitatie Kunstwetenschappen en Archeologie De onderwijsvisitatie Kunstwetenschappen

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie master na master Geneeskunde

De onderwijsvisitatie master na master Geneeskunde De onderwijsvisitatie master na master Geneeskunde Een evaluatie van de kwaliteit van de master na masteropleidingen Arbeidsgeneeskunde, Bioethics, Gehandicaptenzorg / Handicapstudies, Jeugdgezondheidszorg,

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Moraalwetenschappen

De onderwijsvisitatie Moraalwetenschappen De onderwijsvisitatie Moraalwetenschappen Een evaluatie van de kwaliteit van de opleidingen Bachelor en Master in de Moraalwetenschappen van de Universiteit Gent www.vlir.be Brussel Juni 2010 V L I R

Nadere informatie

Doelstellingen van de opleiding Onderwerp niet behandeld tijdens de verkorte procedure na tijdelijke erkenning.

Doelstellingen van de opleiding Onderwerp niet behandeld tijdens de verkorte procedure na tijdelijke erkenning. nvao nederiands - viaamse accreditatieorganisatie Besluit datum 21 november 2016 onderwerp Definitief accreditatiebesluit (004107) bijlage 1 Intrekking en nieuwe vaststelling van het accreditatiebesluit

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Flanders Business School

De onderwijsvisitatie Flanders Business School De onderwijsvisitatie Flanders Business School Een evaluatie van de kwaliteit van de Executive Master of Business Administration met focus op Entrepreneurship aan de Flanders Business School, Antwerpen

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Verkeerskunde. Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Verkeerskunde aan de Universiteit Hasselt

De onderwijsvisitatie Verkeerskunde. Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Verkeerskunde aan de Universiteit Hasselt De onderwijsvisitatie Verkeerskunde Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Verkeerskunde aan de Universiteit Hasselt www.vluhr.be Brussel - oktober 2012 De onderwijsvisitatie Verkeerskunde

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Biochemie / Biotechnologie

De onderwijsvisitatie Biochemie / Biotechnologie VLIR Vlaamse Interuniversitaire Raad De onderwijsvisitatie Biochemie / Biotechnologie Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Biochemie / Biotechnologie aan de Vlaamse universiteiten

Nadere informatie

VISITATIE TOEGEPASTE TAALKUNDE

VISITATIE TOEGEPASTE TAALKUNDE VISITATIE TOEGEPASTE TAALKUNDE EEN KIJK VAN ONDERUIT Prof.dr. Rita Godyns, decaan Faculteit Toegepaste Taalkunde Hogeschool Gent Universiteit Gent Overzicht: situering van de opleiding het visitatieproces

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Politieke Wetenschappen

De onderwijsvisitatie Politieke Wetenschappen De onderwijsvisitatie Politieke Wetenschappen Een evaluatie van de kwaliteit van de bachelor-, master- en master-na-masteropleidingen Politieke Wetenschappen aan de Vlaamse Universiteiten www.vlir.be Brussel

Nadere informatie

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 12 november 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Handreiking voor specifieke invulling van de standaarden

Nadere informatie

Visitatieprotocol. specifieke lerarenopleidingen november 2009

Visitatieprotocol. specifieke lerarenopleidingen november 2009 Visitatieprotocol specifieke lerarenopleidingen 9 10 12 november 2009 Programma 1. Wie zijn we? 2. Terminologie 3. De specifieke lerarenopleiding 4. Stelsel van kwaliteitszorg 5. Genese visitatieprotocol

Nadere informatie

Het domeinspecifieke referentiekader professioneel gerichte bacheloropleiding Biomedische laboratoriumtechnologie

Het domeinspecifieke referentiekader professioneel gerichte bacheloropleiding Biomedische laboratoriumtechnologie Uittreksel uit het visitatierapport biomedische laboratoriumtechnologie voedings- en dieetkunde, 15 december 2008 Het domeinspecifieke referentiekader professioneel gerichte bacheloropleiding Biomedische

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Medisch-Sociale Wetenschappen en Gerontologie

De onderwijsvisitatie Medisch-Sociale Wetenschappen en Gerontologie De onderwijsvisitatie Medisch-Sociale Wetenschappen en Gerontologie Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Medisch- Sociale Wetenschappen en Gerontologie aan de Vlaamse universiteiten

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Manama s Economische wetenschappen Toegepaste economische wetenschappen Handelsingenieur

De onderwijsvisitatie Manama s Economische wetenschappen Toegepaste economische wetenschappen Handelsingenieur De onderwijsvisitatie Manama s Economische wetenschappen Toegepaste economische wetenschappen Handelsingenieur Een evaluatie van de kwaliteit van de master-na-masteropleidingen in de Economische wetenschappen,

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Technology for Integrated Water Management

De onderwijsvisitatie Technology for Integrated Water Management De onderwijsvisitatie Technology for Integrated Water Management Een evaluatie van de kwaliteit van de Master of Science Technology for Integrated Water Management, ingericht door de Universiteit Antwerpen,

Nadere informatie

Toerisme. Vlaamse Interuniversitaire Raad Vlaamse Hogescholenraad ONDERWIJSVISITATIE

Toerisme. Vlaamse Interuniversitaire Raad Vlaamse Hogescholenraad ONDERWIJSVISITATIE Vlaamse Interuniversitaire Raad Vlaamse Hogescholenraad ONDERWIJSVISITATIE Toerisme Een onderzoek naar en evaluatie van de kwaliteit van de opleiding master in het Toerisme Brussel november 2007 www.vlir.be

Nadere informatie

H a n d l e i d i n g O n d e r w i j s v i s i t a t i e s v l i r v l h o r a 125

H a n d l e i d i n g O n d e r w i j s v i s i t a t i e s v l i r v l h o r a 125 H a n d l e i d i n g O n d e r w i j s v i s i t a t i e s v l i r v l h o r a 125 BIJLAGE 6.4. CHECKLIST Inleiding De onderwerpen en facetten waarover de commissie zich een oordeel moet vormen, zijn

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Bouwkunde/ Bachelor Ingenieurswetenschappen

De onderwijsvisitatie Bouwkunde/ Bachelor Ingenieurswetenschappen De onderwijsvisitatie Bouwkunde/ Bachelor Ingenieurswetenschappen Een evaluatie van de kwaliteit van de bachelor- en masteropleidingen Bouwkunde en de bacheloropleiding Ingenieurswetenschappen aan de Vlaamse

Nadere informatie

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Vergelijkende Cultuurwetenschappen

De onderwijsvisitatie Vergelijkende Cultuurwetenschappen De onderwijsvisitatie Vergelijkende Cultuurwetenschappen Een evaluatie van de kwaliteit van de opleiding Vergelijkende Cultuurwetenschappen aan de Universiteit Gent www.vlir.be [Brussel - juni 2006] De

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Lichamelijke Opvoeding en Bewegingswetenschappen

De onderwijsvisitatie Lichamelijke Opvoeding en Bewegingswetenschappen De onderwijsvisitatie Lichamelijke Opvoeding en Bewegingswetenschappen Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Lichamelijke Opvoeding en Bewegingswetenschappen aan de Vlaamse universiteiten

Nadere informatie

Reglement opleidingsraden zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur op 24 april Opleidingsraden. reglement

Reglement opleidingsraden zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur op 24 april Opleidingsraden. reglement Opleidingsraden reglement REGLEMENT OPLEIDINGSRADEN Zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur op 24 april 2012 INHOUDSTABEL Hoofdstuk I: Definities en toepassingsgebied Hoofdstuk II: Samenstelling van

Nadere informatie

ERKENNING NIEUWE OPLEIDING VLAANDEREN SJABLOON AANVRAAGDOSSIER AMBTSHALVE GEREGISTREERDE INSTELLINGEN MACRODOELMATIGHEIDSTOETS TOETS NIEUWE OPLEIDING

ERKENNING NIEUWE OPLEIDING VLAANDEREN SJABLOON AANVRAAGDOSSIER AMBTSHALVE GEREGISTREERDE INSTELLINGEN MACRODOELMATIGHEIDSTOETS TOETS NIEUWE OPLEIDING ERKENNING NIEUWE OPLEIDING VLAANDEREN SJABLOON AANVRAAGDOSSIER AMBTSHALVE GEREGISTREERDE INSTELLINGEN MACRODOELMATIGHEIDSTOETS TOETS NIEUWE OPLEIDING Opzet en structuur De sjabloon van het aanvraagdossier

Nadere informatie

Standpunt van de VLIR betreffende de visitatie van het onderwijs aan de universitaire instellingen in Vlaanderen

Standpunt van de VLIR betreffende de visitatie van het onderwijs aan de universitaire instellingen in Vlaanderen Standpunt van de VLIR betreffende de visitatie van het onderwijs aan de universitaire instellingen in Vlaanderen Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België Yvette Michotte 27 februari 2016 10-3-2016

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Oost-Europese talen en culturen

De onderwijsvisitatie Oost-Europese talen en culturen De onderwijsvisitatie Oost-Europese talen en culturen Een evaluatie van de kwaliteit van de bachelor- en masteropleidingen in de Oost-Europese talen en culturen aan de Vlaamse Universiteiten www.vlir.be

Nadere informatie

Besluit. Oordeel en samenvattend advies van de visitatiecommissie. Doelstellingen. Programma

Besluit. Oordeel en samenvattend advies van de visitatiecommissie. Doelstellingen. Programma n ed erl a n ds - v I a a mse a ccr e ditati eo r ga ni sati e Besluit Accreditatierapport en -besluit met een positieve beoordeling van de accreditatieaanvreag voor de opleiding Master of Arts in de bedrijfscommunicatie*

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Kerkelijk Recht

De onderwijsvisitatie Kerkelijk Recht De onderwijsvisitatie Kerkelijk Recht Een evaluatie van de kwaliteit van de masteropleidingen Master in samenleving, recht en religie en Master of Society, Law and Religion en de master-na-masteropleidingen

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Godgeleerdheid en godsdienstwetenschappen

De onderwijsvisitatie Godgeleerdheid en godsdienstwetenschappen De onderwijsvisitatie Godgeleerdheid en godsdienstwetenschappen Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Godgeleerdheid en godsdienstwetenschappen in Vlaanderen www.vlir.be [Brussel

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Oosterse Studies

De onderwijsvisitatie Oosterse Studies De onderwijsvisitatie Oosterse Studies Een evaluatie van de kwaliteit van de opleiding Oosterse Talen en Culturen aan de Universiteit Gent en de opleidingen Taal- en Regiostudies aan de Katholieke Universiteit

Nadere informatie

Politieonderwijs & externe kwaliteitszorg op weg naar accreditatie

Politieonderwijs & externe kwaliteitszorg op weg naar accreditatie Politieonderwijs & externe kwaliteitszorg op weg naar accreditatie dr. Steven Van Luchene [VLIR Cel Kwaliteitszorg] op weg naar accreditatie 1. routebeschijving: tno visita e accredita e 2. de meet: generieke

Nadere informatie

De NVAO heeft voor de beoordeling van de aanvraag op 27 oktober 2005 een panel van deskundigen ingesteld. Het panel kende de volgende samenstelling:

De NVAO heeft voor de beoordeling van de aanvraag op 27 oktober 2005 een panel van deskundigen ingesteld. Het panel kende de volgende samenstelling: College van bestuur Universiteit Utrecht Postbus 80125 3508 TC UTRECHT Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding wo-master Selective Utrecht Medical Master

Nadere informatie

Kwaliteitscode - Vlaanderen 2015-2017

Kwaliteitscode - Vlaanderen 2015-2017 Kwaliteitscode - Vlaanderen 2015-2017 Situering van de Kwaliteitscode Afstemming op Europese referentiekaders De regie-pilots De uitgebreide instellingsreview In de periode 2015-2017 krijgen de universiteiten

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Sociale en Culturele Antropologie

De onderwijsvisitatie Sociale en Culturele Antropologie De onderwijsvisitatie Sociale en Culturele Antropologie Een evaluatie van de kwaliteit van de master en master-namasteropleidingen in de Sociale en Culturele Antropologie aan de Vlaamse Universiteiten

Nadere informatie

Besluit. Oordeel en samenvattend advies van de visitatiecommissie De beoordeling betreft een verkorte procedure na tijdelijke erkenning.

Besluit. Oordeel en samenvattend advies van de visitatiecommissie De beoordeling betreft een verkorte procedure na tijdelijke erkenning. se a ccr ed tati eorga n t s att e Besluit Accreditatierapport en -besluit met een positieve beoordeling van de accreditatieaanvraag voor de opleiding Bachelor of Arts in de taal- en letterkunde: combinatie

Nadere informatie

Reglement opleidingsraden zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur d.d. 1 april Opleidingsraden. reglement

Reglement opleidingsraden zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur d.d. 1 april Opleidingsraden. reglement Opleidingsraden reglement REGLEMENT OPLEIDINGSRADEN Zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur op 1 april 2014. INHOUDSTABEL Hoofdstuk I: Definities en toepassingsgebied Hoofdstuk II: Samenstelling van

Nadere informatie

Gedragscode Onderwijstaal Universiteit Antwerpen UITGANGSPUNTEN

Gedragscode Onderwijstaal Universiteit Antwerpen UITGANGSPUNTEN Gedragscode Onderwijstaal Universiteit Antwerpen (Raad van Bestuur, 23 april 2013, 27 mei 2014, 31 maart 2015, 12 april 2016, 28 maart 2017 en 27 maart 2018) UITGANGSPUNTEN De Universiteit Antwerpen wenst

Nadere informatie

Samenvattende bevindingen en overwegingen De NVAO steunt haar inhoudelijke besluitvorming op de onderstaande elementen uit het visitatierapport.

Samenvattende bevindingen en overwegingen De NVAO steunt haar inhoudelijke besluitvorming op de onderstaande elementen uit het visitatierapport. nvao r n e d e rla n d s- viaam se accreditatieorganisatie Accreditatiebesluit met een positief eindoordeel voor de opleiding Bachelor of Science in de politieke wetenschappen (academisch gerichte bachelor)

Nadere informatie

Samenvattende bevindingen en overwegingen De NVAO steunt haar inhoudelijke besluitvorming op de onderstaande elementen uit het visitatierapport.

Samenvattende bevindingen en overwegingen De NVAO steunt haar inhoudelijke besluitvorming op de onderstaande elementen uit het visitatierapport. nvao nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie Besluit Accreditatiebesluit met een positief eindoordeel voor de opleiding Master of Science in het overheidsmanagement en -beleid (master) van de Katholieke

Nadere informatie

Besluit. Voozieningen (facet 4.1 )

Besluit. Voozieningen (facet 4.1 ) n ed erl a n d s - v I a a ms e a ccr ed itati eo r ga ni sati e Besluit Accreditatierapport en -besluit met een positieve beoordeling van de accreditatieaanvraag voor de opleiding Bachelor in de interieurvormgeving

Nadere informatie

Onderwijsvisitaties van de eerste academiserende opleidingen van de hogescholen afgerond

Onderwijsvisitaties van de eerste academiserende opleidingen van de hogescholen afgerond PERSBERICHT Onderwijsvisitaties van de eerste academiserende opleidingen van de hogescholen afgerond maandag 7 december 2009 van 14.00 tot 17.00 uur, Brussel Paleis der Schone Kunsten Volgens het structuurdecreet

Nadere informatie

Richtlijn beoordeling onderzoeksmasters vanaf 1 september 2015. 23 april 2015

Richtlijn beoordeling onderzoeksmasters vanaf 1 september 2015. 23 april 2015 Richtlijn beoordeling onderzoeksmasters vanaf 1 september 2015 23 april 2015 Parkstraat 28 Postbus 85498 2508 CD Den Haag P.O. Box 85498 2508 CD The Hague The Netherlands T +31 (0)70 312 2300 info@nvao.net

Nadere informatie

GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE

GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE Behaal een academisch diploma. Ontwikkel uw loopbaan als gerontoloog U bent nu net afgestudeerde bachelor of enige tijd werkzaam als zorgverstrekker in een ziekenhuis,

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Materiaalkunde Chemische Technologie

De onderwijsvisitatie Materiaalkunde Chemische Technologie De onderwijsvisitatie Materiaalkunde Chemische Technologie Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Materiaalkunde Chemische Technologie aan de Vlaamse universiteiten www.vlir.be Brussel

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Psychologie. Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Psychologie aan de Vlaamse universiteiten

De onderwijsvisitatie Psychologie. Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Psychologie aan de Vlaamse universiteiten De onderwijsvisitatie Psychologie Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Psychologie aan de Vlaamse universiteiten www.vluhr.be Brussel - september 2012 De onderwijsvisitatie Psychologie

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Afrikaanse Talen en Culturen

De onderwijsvisitatie Afrikaanse Talen en Culturen De onderwijsvisitatie Afrikaanse Talen en Culturen Een evaluatie van de kwaliteit van de Bachelor en de Master in de Afrikaanse Talen en Culturen aan de Vlaamse Universiteiten www.vlir.be Brussel Juni

Nadere informatie

Master in de Verpleegkunde. en de vroedkunde.

Master in de Verpleegkunde. en de vroedkunde. Master in de Verpleegkunde en de Vroedkunde georganiseerd in samenwerking met de Arteveldehogeschool, Hogeschool Gent en Hogeschool West- Vlaanderen De opleiding tot Master in de Verpleegkunde en de Vroedkunde

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

in de vergelijkende en internationale politiek (master) van de Katholieke Universiteit Leuven

in de vergelijkende en internationale politiek (master) van de Katholieke Universiteit Leuven nvao f nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Accreditatiebesluit met een positief eindoordeel voor de opleiding Master of Science in de vergelijkende en internationale politiek (master)

Nadere informatie

Visitaties in de hogescholen en universiteiten. VEP 7 december 2012

Visitaties in de hogescholen en universiteiten. VEP 7 december 2012 Visitaties in de hogescholen en universiteiten VEP 7 december 2012 1 Visitaties in de hogescholen en universiteiten 1. Situering van de visitaties in de kwaliteitsbewaking 2. Onderzoek van Belgische Rekenhof

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie

De onderwijsvisitatie Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie De onderwijsvisitatie Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie www.vluhr.be Brussel - december

Nadere informatie

Het domeinspecifieke referentiekader masteropleiding Monumenten- en landschapszorg

Het domeinspecifieke referentiekader masteropleiding Monumenten- en landschapszorg Uittreksel uit het visitatierapport, 7 december 2010 Het domeinspecifieke referentiekader masteropleiding Monumenten- en landschapszorg 1.1 Inleiding Voor iedere opleiding wordt een domeinspecifiek referentiekader

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Brussel, 10 december _Advies_accreditatieverdrag. Advies. Accreditatieverdrag met Nederland

Brussel, 10 december _Advies_accreditatieverdrag. Advies. Accreditatieverdrag met Nederland Brussel, 10 december 2003 111903_Advies_accreditatieverdrag Advies Accreditatieverdrag met Nederland Inhoud Inhoud... 2 1. Inleiding en situering adviesvraag... 3 2. Samenvatting... 4 3. Advies...5 2 1.

Nadere informatie

in de politieke wetenschappen (master) van de Vrije Universiteit Brussel

in de politieke wetenschappen (master) van de Vrije Universiteit Brussel {nvao r nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie Besluit Accreditatiebesluit met een positief eindoordeel voor de opleiding Master of Science in de politieke wetenschappen (master) van de Vrije Universiteit

Nadere informatie

Informatiebrochure. Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding)

Informatiebrochure. Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding) Rijselstraat 5 8200 Brugge T 050 38 12 77 F 050 38 11 71 www.howest.be Informatiebrochure Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding) ACADEMIEJAAR 2013-2014 Inhoud Doel

Nadere informatie

Informatiebrochure. Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding)

Informatiebrochure. Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding) Informatiebrochure Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding) ACADEMIEJAAR 2012-2013 Inhoud Doel van de opleiding Situering van de opleiding Onderwijsvormen Onderwijsorganisatie

Nadere informatie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie Breakout sessie 2-5 Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling De voorstellen beschreven in deze notitie dienen als uitwerking van (aangekondigde) wetswijzigingen. Op basis van deze wetswijzigingen

Nadere informatie

Arteveldehogeschool. Bachelor in het onderwijs: lager onderwijs. (professioneel gerichte bachelor)

Arteveldehogeschool. Bachelor in het onderwijs: lager onderwijs. (professioneel gerichte bachelor) Arteveldehogeschool Bachelor in het onderwijs: lager onderwijs (professioneel gerichte bachelor) Accreditatie bestaande Opleiding NVAO Ontwerp van Accreditatierapport en besluit 2 december 2008 Inhoud

Nadere informatie

Omvorming naar de masteropleidingen

Omvorming naar de masteropleidingen Omvorming naar de masteropleidingen Data van indiening van de ingevulde formulieren: Dit beperkt formulier op 4 oktober 2002 Uitgebreider formulier (met o.m. de doelstellingen en eindtermen) uiterlijk

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van bestuur Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Facility

Nadere informatie

Toetsingskaders opleidingsschool en academische kop 2013

Toetsingskaders opleidingsschool en academische kop 2013 Toetsingskaders opleidingsschool en academische kop 2013 NVAO 10 juni 2013 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Definitie 6 3 Toetsingskaders 7 4 Werkwijze 12 pagina 2 1 Inleiding 1.1 Vooraf Beoordeling kwaliteit opleidingsschool

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Biologie

De onderwijsvisitatie Biologie De onderwijsvisitatie Biologie Een evaluatie van de kwaliteit van de opleidingen Biologie en de master in Nematologie, de master in Mariene en Lacustriene Wetenschappen en de master in Ecologisch Marien

Nadere informatie

BESLUIT: HOOFDSTUK I. ALGEMENE BEPALINGEN

BESLUIT: HOOFDSTUK I. ALGEMENE BEPALINGEN Reglement betreffende de erkenning van evaluatieorganen die een coördinerende taak hebben ten aanzien van de externe beoordeling van hogeronderwijsopleidingen in de Vlaamse Gemeenschap Gelet op het decreet

Nadere informatie

Arteveldehogeschool. Bachelor in het onderwijs: kleuteronderwijs. (professioneel gerichte bachelor)

Arteveldehogeschool. Bachelor in het onderwijs: kleuteronderwijs. (professioneel gerichte bachelor) Arteveldehogeschool Bachelor in het onderwijs: kleuteronderwijs (professioneel gerichte bachelor) Accreditatie bestaande Opleiding NVAO Accreditatierapport en besluit 2 december 2008 Inhoud 1 Samenvattende

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Architectuur

De onderwijsvisitatie Architectuur De onderwijsvisitatie Architectuur Een evaluatie van de kwaliteit van de bachelor-, master- en master na masteropleidingen Architectuur aan de Vlaamse Universiteiten www.vlir.be Brussel Juli 2011 VLIR

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Politieke Wetenschappen

De onderwijsvisitatie Politieke Wetenschappen De onderwijsvisitatie Politieke Wetenschappen Een evaluatie van de kwaliteit van de bachelor-, master- en master-na-masteropleidingen Politieke Wetenschappen aan de Vlaamse Universiteiten www.vlir.be Brussel

Nadere informatie

Opleiding Master in de industriële wetenschappen: bouwkunde. Competenties en gedragsindicatoren

Opleiding Master in de industriële wetenschappen: bouwkunde. Competenties en gedragsindicatoren Opleiding Master in de industriële wetenschappen: bouwkunde Competenties en gedragsindicatoren IW&T De competenties werden uitgeschreven in een meer begrijpbare taal. Vervolgens werden daar uit een beperkt

Nadere informatie

Commissie Hoger Onderwijs Vlaanderen

Commissie Hoger Onderwijs Vlaanderen Commissie Hoger Onderwijs Vlaanderen Oordeel bij de aanvraag tot inrichting van een anderstalige equivalente initiële bachelor- of masteropleiding (Codex Hoger Onderwijs dd. 20 december 2013, deel 2. Structuur

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie specialistische geneeskunde

De onderwijsvisitatie specialistische geneeskunde De onderwijsvisitatie specialistische geneeskunde Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen specialistische geneeskunde en Disaster Medicine aan de Vlaamse universiteiten www.vluhr.be

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Psychologie. Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Psychologie aan de Vlaamse universiteiten

De onderwijsvisitatie Psychologie. Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Psychologie aan de Vlaamse universiteiten De onderwijsvisitatie Psychologie Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Psychologie aan de Vlaamse universiteiten www.vluhr.be Brussel - september 2012 Bachelor of Science in de

Nadere informatie

Kwaliteitszorg en accreditatie

Kwaliteitszorg en accreditatie Infofiche Kwaliteitszorg en accreditatie Om kwaliteitsvol onderwijs te garanderen, worden opleidingen en instellingen beoordeeld. Enerzijds is er interne kwaliteitszorg die binnen de hogeschool of universiteit

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Tandheelkunde. Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Tandheelkunde aan de Vlaamse universiteiten

De onderwijsvisitatie Tandheelkunde. Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Tandheelkunde aan de Vlaamse universiteiten De onderwijsvisitatie Tandheelkunde Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Tandheelkunde aan de Vlaamse universiteiten www.vlir.be Brussel Juli 2011 VLIR Vlaamse Interuniversitaire

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Farmaceutische Wetenschappen

De onderwijsvisitatie Farmaceutische Wetenschappen De onderwijsvisitatie Farmaceutische Wetenschappen Een evaluatie van de kwaliteit van de opleidingen in het domein Farmaceutische Wetenschappen aan de Vlaamse universiteiten www.vlir.be Brussel Juli 2011

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

es luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Epidemiologie van de Vrije Universiteit Amsterdam

es luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Epidemiologie van de Vrije Universiteit Amsterdam ,nvao r nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie es luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Epidemiologie van de Vrije Universiteit Amsterdam datum 30 september

Nadere informatie

Strategische onderwijsdoelstellingen: realisaties

Strategische onderwijsdoelstellingen: realisaties Strategische onderwijsdoelstellingen: realisaties 1.1 De opleidingen hebben een uitgeschreven en gedragen onderwijsvisie. 1.2 De opleidingen beschikken over een dynamisch competentieprofiel dat o.a. aan

Nadere informatie

betreffende het Onderwijs XXIII

betreffende het Onderwijs XXIII stuk ingediend op 2066 (2012-2013) Nr. 5 19 juni 2013 (2012-2013) Ontwerp van decreet betreffende het Onderwijs XXIII Amendementen Stukken in het dossier: 2066 (2012-2013) Nr. 1: Ontwerp van decreet Nr.

Nadere informatie

AANVULLENDE VISITATIE

AANVULLENDE VISITATIE AANVULLENDE VISITATIE Industriële wetenschappen: elektronica-ict Een aanvullend onderzoek naar de kwaliteit van de academisch gerichte bacheloropleiding en de masteropleiding Industriële wetenschappen:

Nadere informatie

Addendum (april 2014) bij de Handleiding onderwijsvisitatie Specifieke lerarenopleiding, Brussel, 2009

Addendum (april 2014) bij de Handleiding onderwijsvisitatie Specifieke lerarenopleiding, Brussel, 2009 Addendum (april 2014) bij de Handleiding onderwijsvisitatie Specifieke lerarenopleiding, Brussel, 2009 Nieuwe organisatiestructuur VLUHR Sinds 1 januari 2013 zijn de Cellen kwaliteitszorg van VLIR en VLHORA

Nadere informatie

Formuleren van de onderwijsdoelen van de bacheloropleidingen aan de UA

Formuleren van de onderwijsdoelen van de bacheloropleidingen aan de UA Formuleren van de onderwijsdoelen van de bacheloropleidingen aan de UA Inleiding Tijdens de eerste studiedag van de BAMA-werkgroep op 10 oktober l.l. werd aan de BAMAcoördinatoren de opdracht gegeven om

Nadere informatie

VISITATIEREGLEMENT Commissie Nationale Kwaliteitsvisitatie Intensive Care (NKIC)

VISITATIEREGLEMENT Commissie Nationale Kwaliteitsvisitatie Intensive Care (NKIC) VISITATIEREGLEMENT Commissie Nationale Kwaliteitsvisitatie Intensive Care (NKIC) A Inleiding Artikel 1 Onder visitatie van IC-afdelingen verstaat de Commissie Nationale Kwaliteitsvisitatie Intensive Care

Nadere informatie

Indeling hoger onderwijs

Indeling hoger onderwijs achelor & master Sinds enkele jaren is de structuur van het hoger onderwijs in België afgestemd op die van andere Europese landen. Hierdoor kan je makkelijker switchen tussen hogescholen en universiteiten

Nadere informatie

De onderwijsvisitatie Chemie. Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Chemie aan de Vlaamse universiteiten

De onderwijsvisitatie Chemie. Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Chemie aan de Vlaamse universiteiten De onderwijsvisitatie Chemie Een evaluatie van de kwaliteit van de academische opleidingen Chemie aan de Vlaamse universiteiten www.vlir.be Brussel December 2010 VLIR Vlaamse Interuniversitaire Raad De

Nadere informatie

Bij de opmaak van deze leidraad werden de volgende uitgangspunten gehanteerd:

Bij de opmaak van deze leidraad werden de volgende uitgangspunten gehanteerd: Leidraad voor het ontwerpen van een domeinspecifiek referentiekader master inleiding Deze leidraad heeft de bedoeling een hulpmiddel te zijn voor voorzitter en secretaris van visitatiecommissies

Nadere informatie

Bijzondere examenreglementen

Bijzondere examenreglementen Bijzondere examenreglementen Versie goedgekeurd door de Academische raad d.d. 14.05.2007 Examenreglement van de K.U.Leuven 2007-2008 Onderafdeling 1 - Bijzondere bepalingen in verband met de verhandeling

Nadere informatie