Verantwoording Jeugdgezondheidszorg Gemeente Helmond

Transcriptie

1 Verantwoording Jeugdgezondheidszorg 2016 Gemeente Helmond

2 Voorwoord Bijgaand treft u de verantwoording aan van Jeugdgezondheidszorg 0-4 jaar van de Zorgboog over het jaar Een jaar in het teken van Groei en waarbij een start is gemaakt met een doorgaande lijn JGZ 0-18 jaar. Het is ook een jaar van implementatie van een nieuw dossier JGZ Dat nieuwe dossier betekent helaas ook dat we niet - zoals u van ons gewend bent - alle JGZ resultaten cijfermatig kunnen onderbouwen. Daarom ontvangt u per product een verantwoording in tekst waarbij zoveel mogelijk de verhalen en ervaringen van de klant zijn verwerkt. De financiële verantwoording inclusief een accountantsverklaring wordt separaat aan de gemeente gestuurd.

3 1 Prenataal huisbezoek voor risicozwangeren Om de problematiek goed in te schatten is kennis van de pre- en postnatale ontwikkeling erg belangrijk. De jeugdverpleegkundige bezit deze en is bovendien laagdrempelig omdat alle ouders het consultatiebureau bezoeken. In 2016 zijn er 56 aanmeldingen geweest en zagen we een toename van hele jonge moeders. In Helmond is er veelal sprake van zwangere ouders met complexere problemen. Hierbij valt te denken aan alleenstaande moeders, tienermoeders, financiële- en huisvesting problemen, middelengebruik, psychische problematiek en /of een verstandelijke beperking. Indien nodig en of gewenst worden casussen met ouders en betrokken hulpverleners besproken met de coördinatoren van de BOBP (begeleiding ouders met bijzondere problemen) zoals LEV groep, GGZ, ORO en JGZ. In 2016 waren er in Helmond veertig BOBP casussen. Met ouders en betrokken ketenpartners wordt een zorgplan gemaakt en een casemanager benoemd. Ouders worden in hun eigen kracht gezet en zoveel mogelijk wordt het eigen netwerk betrokken bij de zorg. Hulpverleners en ouders weten wat ze van elkaar kunnen verwachten. Hierdoor kunnen de ouders een goede start maken met hun kindje. We trachten door deze werkwijze ouders zo te ondersteunen dat meldingen bij Veilig Thuis en uithuisplaatsingen voorkomen kunnen worden. Uit enquêtes blijkt dat ouders en hulpverleners tevreden zijn over deze manier van werken! Quotes: Ik vind dat het consultatiebureau/jgz het goed overneemt na de zwangerschap. Door het inzetten van hulpverlening is er rust in het gezin gekomen, waardoor ik me goed heb kunnen richten op mijn kindje. Voor ouders met een verstandelijke beperking kan het lastig zijn om met hulpverleners rond de tafel te zitten. Beter zou zijn om deze mensen nadien in te lichten.

4 2 Screeningshuisbezoek n 2016 is 99,9% van de kinderen bereikt voor de gehoorscreening (zie bovenstaande grafiek). Deelnamepercentage, tijdspad en referpercentage (overscreening) voldeden ruimschoots aan de gestelde kwaliteitsnormen. De Zorgboog heeft samen met de ziekenhuizen voor de hielprik een 100% bereik in de regio. De hielprikken worden in de regio van de Zorgboog tijdig en daarmee binnen de norm uitgevoerd.

5 3 Intake huisbezoek Tijdens een intake huisbezoek wordt een eerste taxatie van de beschermende en bevorderende factoren gedaan. Door observatie en (professionele) communicatie in dialoog met de ouders worden deze factoren verzameld. Minstens 70% van de communicatie verloopt non-verbaal middels lichaamstaal (Kerstens, 1998). Doordat er bij een telefonisch consult alleen sprake is van verbale communicatie, zal een groot gedeelte van de communicatie, namelijk het non-verbale, niet in beeld zijn. Juist de combinatie van deze twee is essentieel bij het maken van een gedegen risicotaxatie. Het gevolg voor ouder, kind én professional kan zijn dat deze taxatie onvolledig is en hiermee de risico s op en signalen van bijvoorbeeld (mogelijke) kindermishandeling te laat worden gesignaleerd Wil de JGZ vroegtijdige risicotaxaties van kinderen blijven doen, dan is een intake huisbezoek voor elk geboren kind wenselijk. Alle eerstgeborenen in een gezin hebben in 2016 standaard een intake huisbezoek gehad. Ouders met meerdere kinderen zijn doorgaans telefonisch door de JGZ benaderd voor een intake. Op verzoek van ouders of op basis van risicotaxatie hebben we ook bij volgende kinderen regelmatig intake huisbezoeken gebracht. De huisbezoeken worden enorm gewaardeerd. Ouders geven vaker aan Ik heb het gevoel weer verder te kunnen en Nu weet ik tenminste dat alles goed is en waar ik heen kan bij vragen.

6 4 Consultatiebureau In overleg met ouders worden afspraken ingepland op basis van een afweging tussen de behoefte van ouders en de inschatting van de professional. Zo creëren we de mogelijkheid om de kinderen/ouders die het nodig hebben meer te zien en de kinderen/ouders bij wie het goed loopt wat minder te zien. Wij zien regelmatig kinderen met overgewicht op het consultatiebureau. De ouders van deze jonge kinderen zien dit vaak zelf nog niet. Ouders zijn trots als hun baby hard groeit. Bij dat nieuwe gewicht mag er dan ook weer meer voeding worden gegeven, redeneren deze ouders. Onze uitdaging is deze ouders op een positieve manier te informeren en handvatten te geven om hun kindje rustig aan te laten groeien. Dit is op termijn beter voor de gezondheid van hun kindje en het geeft later ook minder kans op overgewicht. De boodschap blijft een gevoelig onderwerp voor ouders. Het is aan ons om hen positief te stimuleren en ouders te complimenten voor hun inzet als er een lichte verbetering is van het BMI. We zien op het consultatiebureau een toename van anderstalige ouders. Deze consulten kenmerken zich door moeizame communicatie. Zo zijn er meer arbeidsmigranten zoals Polen. Poolse vaders spreken vaak wel wat Nederlands, maar Poolse moeders spreken vaak nauwelijks Nederlands of Engels. Ook het aantal vluchtelingengezinnen uit bijvoorbeeld Ethiopië en Syrië neemt toe. Voor deze ouders die geen Nederlands of Engels spreken, wordt een tolk gezocht die kan meekomen naar het consultatiebureau. Het vertalen kost extra tijd vanwege de uitleg over onze gezondheidszorg, voeding en verzorging. Deze verschilt met die in hun moederland. Ook bespreken we het belang van inburgeren en het leren van de Nederlandse taal. bijzonderheden op het consultatiebureau

7 De samenwerking met de ketenpartners hierin is essentieel. Ook is er in 2016 veel aandacht besteed aan signalering van taal/spraak achterstanden en de indicatiestelling voor voorschoolse voorzieningen. In 2016 hadden ouders meer vragen over het vaccineren en het aantal ouders dat later wilden starten of een enkele keer volledig van de vaccinaties wilden afzien, is licht toegenomen. Door automatische SMS herinneringen zijn ouders in 2016 beter komen opdagen of hebben ze tijdig afgezegd waardoor het aantal niet verschenen zonder bericht is afgenomen. Steeds meer ouders maken gebruik van digitale middelen zoals smartphone apps of zoeken informatie op het internet en hebben hierover vragen op het bureau. Ook worden veel vragen gesteld via de website ikwordgroter website en Facebook. Een kort illustratie filmpje (2:27 min.) van het verloop van een consult op het consultatiebureau is te zien door onderstaande linkt te volgen:

8 Vaccinatiegraad Landelijk zien we in het verslagjaar 2016 van geboortecohort 2013 een kleine afname van de vaccinatiegraad van ongeveer 0,5% per jaar zonder duidelijke reden. In de regio Zuidoost-Brabant is er echter (nog) geen duidelijke trend waarneembaar. De vaccinatiegraad ligt in Zuidoost-Brabant ruim boven de WHO norm van 90% voor polio en 95% voor mazelen (zie onderstaande grafiek). Deze minimale vaccinatiegraad is nodig om een goede groepsimmuniteit op te bouwen. Ouders lijken meer onzeker te zijn over het vaccineren om verschillende redenen. Wij gaan met ouders in gesprek om mogelijke twijfels en angsten te bespreken. We geven uitleg over de werking van vaccinaties, samenstelling van vaccins, ziektes waartegen gevaccineerd wordt en de mogelijkheden van alternatieve vaccinatieschema s. De meeste ouders vaccineren uiteindelijk wel. DKTP: BMR: HiB: HepB: Bron: Difterie, Kinkhoest, Tetanus en Polio Bof, Mazelen en Rode Hond Haemophilus type B Hepatitis B Algemeen_Actueel/Nieuwsberichten/2016/ Vaccinatiegraad_Rijksvaccinatieprogramma_hoog

9 5 Contactmoment op maat Ook in 2016 hebben we ervaren dat er bij een brede doelgroep ouders de behoefte blijft bestaan voor extra ondersteuning middels een huisbezoek. Veelal zijn de redenen van deze bezoeken van pedagogische aard. Te denken valt aan slaap- en eetproblemen, driftbuien/luistert niet en excessief huilgedrag (ik zou hem wat aan kunnen doen), zindelijkheidproblemen en andere kinderen pijn doen. We gaan samen met de ouder kijken welke factoren van invloed zijn op de situatie en de vraag die ouders hebben. Zij gaan zelf een plan van aanpak maken dat past bij hun situatie (eigen kracht) gericht op de vraag die zij hebben. Na een aantal weken evalueren we de aanpak. We doen dit onder meer met behulp van Triple P (Pedagogisch Praktisch Programma). Daarnaast waren de huisbezoeken ook van maatschappelijke en medische aard. Bijvoorbeeld ondersteuning in dieet bij gewichtsproblemen, al dan niet in samenwerking met de diëtiste en de kinderarts. Maar ook taal/spraak problemen zoals het niet opvolgen van geïndiceerde voorschoolse voorzieningen. Quote: Het is fijn is dat de zorg gecombineerd vanuit de Zorgboog geboden kon worden en dat ze zich enorm gesteund voelt en in haar kracht gezet.

10 6 Contactmoment op initiatief ouders Ouders kunnen ons op verschillende manier bereiken. Zo kunnen ze gebruik maken van het inloopspreekuur in de wijk, via mail, telefonisch via de zorgcentrale en ze kunnen ons bereiken via sociale media. Veel ouders stellen hun vraag via Facebook. Op deze manier kunnen zij 24/7 hun vraag stellen, eventueel kunnen ze een foto meesturen als het bijvoorbeeld om een huidprobleem gaat. Ouders krijgen binnen 24 uur een reactie op hun vraag. In de huidige tijd van moderne communicatie technologie is dit medium zeer laagdrempelig en klantvriendelijk. De jeugdverpleegkundige kan in overleg met ouders ook via Facebook beslissen dat een huisbezoek gewenst is. Ook plaatst de jeugdverpleegkundige met regelmaat artikelen over nieuwe ontwikkelingen of interessante weetjes voor ouders op Facebook. De mogelijkheden van Twitter zijn nog in ontwikkeling en zijn nog niet volledig benut. Enkele reacties van ouders na het beantwoorden van hun vragen op facebookpagina Zorgboog Pluim: - Bedankt voor de reactie! Dan weten we nu dat we goed bezig zijn. - Dankjewel. Het geeft ook een hoop onzekerheid. Ze woog 2 weken geleden bijna 6 kilo. - Dank je wel voor je uitgebreide antwoord. - Bedankt voor de snelle reactie. - Bedankt voor je snelle reactie. Dan begin ik met het brood in de ochtend. - Thanx voor je snelle antwoord! Super fijn! Fijne avond nog!

11 7 Monitoring en beleidsadvisering ISO certificering De externe audit in het kader van de ISO certificering is uitgevoerd in aanwezigheid van een afvaardiging van ketenpartners en gemeenten. Helaas moest de klant op het laatste moment verstek laten gaan. JGZ heeft haar certificaat met glans behaald. Bereik Gezien het patroon van de voorgaande jaren ligt het bereik van de JGZ in de werkgebied van de Zorgboog naar verwachting onverminderd hoog en ruim boven de gestelde norm van 95%. Percentage 3-jarigen met overgewicht Het percentage overgewicht voor de kinderen in de leeftijd van 2-11 jaar zal naar verwachting in de gemeenten Helmond, Geldrop-Mierlo en Someren boven de 10% liggen (zie afbeelding van de Jeugdmonitor). JOGG voor de gemeente Geldrop-Mierlo en Jong Helmond Lekker Gezond (JHLG) voor de gemeente Helmond zijn programma s die als doel hebben om overgewicht en obesitas terug te dringen. Dit door het bevorderen en faciliteren van samenwerking van partijen die actief zijn op het gebied van voeding, beweging en gezondheid. Het thema overgewicht staat op de agenda in alle gemeenten en krijgt aandacht tijdens de contactmomenten van de JGZ. De gegevens betreffende de vaccinatiegraad en het gebruik kinderopvang en peuterspeelzaal leest u bij respectievelijk de producten Consultatiebureau en Samenwerking Peuterspeelzaal en toegeleiding Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE). Bron: mlcasjgz

12 Heeft overgewicht (inclusief obesitas) (2-11 jr) Gemeenten (Brabant-Zuidoost) Bron: GGD-Jeugdmonitor 0 t/m 11 jarigen, 2013

13 Veilig Thuis In gesprek met Veilig Thuis blijkt dat het aantal meldingen kindermishandeling in de regio Helmond laag is. De Zorgboog heeft een goed opgeleide en deskundige aandachtsfunctionaris huiselijk geweld/ kindermishandeling die kan worden geconsulteerd kan worden door collega s bij zorgen rondom kinderen. Jaarlijks vindt scholing plaats voor JGZ medewerkers en kraamverzorgenden. Ook de verloskundigen sluiten steeds vaker aan bij de scholingen van de Zorgboog. Verder is een aantal medewerkers JGZ ook werkzaam als opvoedondersteuner in de gemeente. Opvoedondersteuners geven aan in een vroeg stadium risicosituaties in gezinnen te kunnen de-escaleren en stemmen waar nodig af met andere hulpverleners die zijn betrokken in een gezin. Borstvoeding Borstvoeding geven biedt voordelen voor zowel kind als moeder vanwege de verwachte gezondheidswinst. De JGZ onderschrijft het advies van de WHO om baby s de eerste 6 maanden uitsluitend borstvoeding te geven. Ons beleid is er op gericht, in samenspraak met verloskundigen, kraamzorg, ziekenhuis en lactatiekundigen in de regio, om waar mogelijk de borstvoedingsperiode zo goed mogelijk te begeleiden.

14 8 Ondersteuning Voorschoolse Voorzieningen (OVV) We zien in Helmond dat de meerderheid van de kinderen gebruik maakt van een vorm van kinderopvang zoals een peuterspeelzaal, kinderdagverblijf of gastouder. Indien een kind met twee of drie jaar nog geen voorschoolse voorziening bezoekt, wordt dit door de jeugdverpleegkundige of jeugdarts met nadruk geadviseerd. Met als doel de best mogelijke voorbereiding op school, maar ook dat het kind de beste kansen krijgt om zich sociaal emotioneel en cognitief te ontwikkelen. Voorschoolse Voorzieningen In 2016 is de gemeente Helmond in samenwerking met BCO gaan werken aan een VVE-monitor. Om zo de VVE middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten. Op dat moment was het niet duidelijk om inzicht te krijgen hoeveel kinderen een indicatie hebben, verwezen worden en ook daadwerkelijk VVE krijgen. Voor het tot stand kunnen brengen van deze monitor heeft de gemeente gegevens nodig over de kinderen die in aanmerking komen voor VVE. JGZ heeft deze informatie aangeleverd. In juli 2016 is de JGZ een lijst gaan bijhouden naast het kind dossier, om zo alle kinderen met een VVE indicatie in Helmond in beeld te krijgen en te kunnen opvolgen. We werken samen met Truus Ruijs, Jacqueline Vriens en BCO om deze lijst te optimaliseren en de gegevens daaruit te interpreteren. Een kind kan om verschillende reden worden verwezen naar VVE. De meest voorkomende indicaties zijn taal/spraak ontwikkeling, gewichtenregeling en anderstalige ouders. Andere indicaties zijn sociaal-emotionele ontwikkeling en sociaal medische factoren. JGZ volgt de verwijzing naar VVE. We gaan na of het kind geplaatst is op een VVE gecertificeerde voorschoolse voorziening, wanneer het gestart is met VVE en zo niet, waarom.

15 9 Casuïstiekoverleg binnen lokale zorgstructuren Op beleidsniveau voeren we structureel overleg met partners zoals verloskundige, logopedie en kinderfysiotherapie, ziekenhuis en voorschoolse voorzieningen. Resultaat hiervan is continuïteit en uniformiteit van zorg voor de kinderen. Bijkomend positief effect is deskundigheidsbevordering. Op casusniveau is er regelmatig overleg geweest met intern begeleiders van de basisscholen, logopedie, voorschoolse voorzieningen en opvoedondersteuner, GGZ, Veilig Thuis, Novadic, LEV, buurtbrigadier de Combinatie. Veelal ging dit over kinderen met gedragsproblemen, ontwikkelingsachterstand of belaste gezinssituatie. De resultaten die we met deze samenwerking hebben behaald: Tijdige toeleiding tot de juiste vorm van basisonderwijs. Tijdige verwijzing naar Integrale Vroeghulp, de Combinatie en het Audiologisch Centrum, voor verder onderzoek. Hierdoor werd duidelijk wat er met het kind aan de hand was en kon hulp worden georganiseerd. Continuit van zorg bij risicokinderen door warme overdracht naar GGD.

16 Quotes Wijkverpleegkundige JGZ team Oost: Iedere zes weken komen we als ketenpartners samen voor een casusoverleg betreffende de wijken Rijpelberg en Brouwhuis. Aanwezig zijn dan de LEV groep, de woningbouw, leger des heils, de Zorgboog wijkverpleegkundige van de thuiszorg en wijkverpleegkundige JGZ 0-4, WMO, gemeente, MEE, ORO, politie en soms school. Het casusoverleg zorgt er voor dat we samen naar oplossingen gaan zoeken voor het kind en er meegedacht wordt. We weten elkaar veel sneller te vinden en we spreken elkaar sneller aan, omdat we elkaar kennen. Het resultaat is betere zorg op maat voor kind en gezin. JGZ 0-4 jaar wordt telkens door dezelfde persoon vertegenwoordigd. Zij brengt eigen casussen in en ingebrachte signalen van ketenpartners koppelt ze terug aan haar team. Afgelopen jaar hebben we casussen besproken met onderwerpen zoals armoede in de gezinnen, drugs, mishandeling en huisvestingsproblematiek. Ook tijdens de signaleringsoverleggen, twee keer per jaar, is vooral de groei van de armoede in de Rijpelberg een veel besproken item. Het is zeer belangrijk dat we als ketenpartners deze overleggen blijven voortzetten en casussen blijven bespreken. De rechten van het kind moeten blijven gehoord!

17 Quotes Gezins- en Jongerencoach: Een voogd vanuit Den Bosch belt dat er een gezin naar Helmond verhuist, bestaande uit een jonge moeder met kinderen van één en drie jaar oud. Ze wil graag een overdracht doen, zodat het gezin niet in een gat valt doordat ze zonder hulp komen te zitten als ze verhuisd zijn. Zij zal het gezin overdragen naar de voogd in Eindhoven. Ouders hebben geen hulpvraag en als gezinscoach werk je vanuit de hulpvraag van ouders, mits de veiligheid van kinderen geborgd is. Omdat ik ook vanuit de JGZ werk, bied ik aan om mijn collega s in te lichten, zodat zij spontaan langs kunnen bij deze moeder. De gezinsvoogd is verrast en is blij met de snelle oplossing. Een voorbeeld dat illustreert dat het goed zou zijn als de Jeugdgezondheidszorg vertegenwoordigd wordt in de T-teams van de wijk. Afgelopen maand heb ik als gezinscoach overleg gehad met de peuterspeelzaal over de communicatie tussen ons. Wanneer verwijzen zij door naar de gezinscoach en wanneer verwijzen zij naar de JGZ? We hebben afstemming bereikt om elkaar te informeren welk traject men loopt met ouders en kinderen. Zo gaan verwijzingen niet dubbel verlopen, of worden er geen trajecten in gang gezet die ouders al hebben doorlopen. Tijdens een verwijzing van een moeder naar de huisarts heb ik contact met de huisarts gezocht om mijn verwijzing toe te lichten. Moeder van twee kinderen heeft al geregeld hulp gevraagd bij allerlei instanties en krijgt geen overzicht in haar huishouden en de financiën. Ze kan de thuissituaties niet overzien en is impulsief in haar beslissingen. Tijdens mijn begeleiding krijg ik zicht op het gezin, en vraag ik me af of moeder leerbaar is. Onderzoek naar haar IQ zou wordt ingezet. Door het overleg delen we onze visie, en werken we niet langs elkaar heen en bekrachtigen we elkaar. Prima afstemming. De huisarts was blij met mijn initiatief omdat hij de thuissituatie niet kent.

18 Team Vroeghulp: De grote meerwaarde van het team Vroeghulp is dat er bij complexe problematiek van en rondom het kind multidisciplinair wordt afgestemd. Hierdoor kan aan ouders en kind snel de gewenste zorg worden aangeboden. Dit komt het ontwikkelingsperspectief van het kind ten goede en geeft ouders een gerust en gehoord gevoel. Er wordt altijd samen met ouders gezocht naar een advies c.q. onderzoekstraject op maat. Mocht er betrokkenheid van meerdere organisaties noodzakelijk zijn dan vindt ter plekke de juiste afstemming plaats. Integrale Vroeghulp is een adviesteam voor kinderen met signalen van een beginnende ontwikkelingsachterstand op een of meerdere gebieden. Ouders, pedagogisch personeel van een voorschoolse voorziening, leerkrachten, JGZ-verpleegkundigen, jeugdartsen, kinderartsen en opvoedondersteuners kunnen het kind aanmelden bij Integrale Vroeghulp. Onafhankelijk van welke professional het kind naar Vroeghulp heeft verwezen, er is altijd een opvoedondersteuner of JGZ-verpleegkundige betrokken. Deze levert de juiste informatie aan ten aanzien van groei en ontwikkeling voor de uitgebreide beeldvorming van het kind. Deze beeldvorming die tot stand is gekomen door informatie van alle betrokken professionals, wordt multidisciplinair in het bijzijn van ouders en opvoedondersteuner besproken. Over het algemeen wordt ieder kind eerst in het kernteam besproken. Dit kernteam bestaat uit een gedragswetenschapper van de ORO, een jeugdarts(4-18) van de GGD en een jeugdarts(0-4) van de Zorgboog. Wanneer meer en uitgebreider advies op maat gewenst is, kan het kernteam adviseren de casus te bespreken in het grote team. Het grote team bestaat uit deskundigen van de volgende organisaties: de Combinatie Jeugdzorg, GGD-BZO, Herlaarhof, kinderarts regionaal ziekenhuis, Kentalis, Visio, Libra Zorggroep (Revalidatiecentrum Blixembosch, Audiologisch Centrum Brabant).

19 10 Innovatie Jong Helmond Lekker Gezond (JHLG) In 2016 zijn we met verschillende thema s bezig geweest. O zijn multidisciplinaire ouderinformatiebijeenkomsten georganiseerd voor ouders met kinderen van 0-4 jaar. De diëtiste vertelde over voeding, een kinderfysiotherapeut over beweging en een opvoedondersteuner over opvoeding. Ouders gaven de scholing een gemiddeld cijfer van 8,3. Verder heeft het jaar 2016 in het teken gestaan van het belang van Drink Water! De ouders van kinderen van 0-4 jaar zijn tijdens het consultatiebureau middels een vragenlijst gevraagd naar de vochtinname van hun kindje: water, gezoete dranken, frisdrank en dergelijke. Ruim 80% van de ouders van kinderen tussen 0-3 jaar, geven aan dat kun kindje op een doordeweekse dag gezoete dranken krijgen. Dit is een van de oorzaken van overgewicht. In samenwerking met kinderdagverblijven en peuterspeelzalen zijn we actief geweest om ouders hiervan bewust te maken. Op de consultatiebureaus wordt in de wachtkamer water geschonken en er zijn posters opgehangen met de hoeveelheid suikerklontjes in gezoete dranken (zie onder), die door ouders echt als een eye-opener wordt ontvangen. Op de peuterspeelzalen en kinderdagverblijven is het beleid aangepast: er wordt alleen nog maar water geschonken tussen de voedingsmomenten door. De eerder genoemde meting van ruim 80% is in mei 2016 gedaan. In mei 2017 zal een nameting worden gedaan om de resultaten van de Drink Water!-campagne in beeld te krijgen. Verder biedt Zorgboog in Balans Fitkidzz aan. Dit is peutergym voor jonge kinderen van twee en drie jaar en wordt gegeven door een kinderfysiotherapeut. Dit blijkt een succesvolle formule. Veelal vindt de peutergym plaats in Fitland, maar het kan afhankelijk van de aanmeldingen ook elders in Helmond worden aangeboden.

20 Koemelkeiwit provocatie test Sinds januari 2016 voeren we op het consultatiebureau dubbel blinde placebo gecontroleerde provocatietesten uit. Dit doen we bij kinderen met een verdenking koemelkeiwit-allergie. Dit zijn kinderen die klachten hebben zoals onrust, veel huilen, moeilijk slapen, buikkrampen, obstipatie of juist diarree, spugen en eczeem. Als deze klachten niet reageren op de gebruikelijke behandelingen, gaan we denken aan een koemelkeiwit allergie. Het voordeel van een DBPGVP test op het consultatiebureau is de laagdrempeligheid voor ouders en het voorkomt twee dagen opname in het ziekenhuis. In 2016 zijn 35 kinderen geprovoceerd, waarvan er elf positief waren en daadwerkelijk een koemelkeiwit allergie hadden. Een ander voordeel is dus ook dat we 24 onnodige behandelingen met dieetvoeding hebben voorkomen. De financiering vindt plaats via de ziektekostenverzekeraar.

21 Prematuren polikliniek Sinds 2015 zijn we gaan samenwerken met de kinderartsen van het Elkerliek ziekenhuis om een prematuren poli te starten om zo betere zorg te kunnen leveren aan deze doelgroep. Premature kinderen die zijn geboren onder de 34 weken zwangerschapsduur, worden op vaste momenten gezien in een carrousel van specialisten. De kinderen komen achtereenvolgens bij de kinderfysiotherapeut, logopedist en gezamenlijk bij de kinderarts en jeugdarts. In 2016 zijn zo 56 kinderen op de poli opgevolgd. Hun ouders geven aan dat zij het fijn vinden dat diverse deskundigen samenwerken en samen naar hun kind kijken. Ouders benoemen ook de efficiency: geen dubbele consulten meer bij de kinderarts en het consultatiebureau en een goede terugkoppeling naar de wijkverpleegkundigen, waardoor ouders afgestemde zorg ontvangen en niet telkens hun verhaal opnieuw hoeven te vertellen. Ook de betrokken professionals zijn erg positief over de samenwerking en zeggen van elkaar te blijven leren.

22 11 Versterking Lokale Veld Verantwoording Versterking Lokale Veld JGZ 2016 Gemeente Helmond Product Uren 2016 beschikt Uren 2016 gerealiseerd Themabijeenkomsten/cursussen Cursus Waarde(n)vol communiceren Hulpverlening meervoudige problematiek Specifieke doelgroepen Overige VLV/ enkelvoudige problematiek Video home training (VHT) 25 trajecten 34 Stevig Ouderschap (SO) 40 trajecten 29 Totaal

23 Algehele conclusie en toelichting op onderdelen: In totaal zijn meer uren gemaakt dan was beschikt. Dit komt enerzijds door een relatief kleine overschrijding in de uren opvoedondersteuning. (hulpverlening meervoudige problematiek). Anderzijds zijn door JGZ medewerkers 329 uur besteed aan extra huisbezoeken voor die doelgroep ouders waarbij het aantal huisbezoeken in het BAP niet voldoende was. Quote opvoedondersteuner: Samenwerking vanuit het ondersteuningsteam Westwijzer. Als gezinscoach heb ik afgelopen jaar deel genomen aan het ondersteuningsteam Westwijzer. Hieraan nemen politie, school, buurtwerk, jongerenwerk, GGD; eenmaal per twee maanden deel. In dit overleg heb ik een gezin ingebracht dat ik vanuit het consultatiebureau volgde. Met anderhalfjarige leeftijd kwam een kind en haar ouders in de wijk Helmond West wonen. Vanuit het consultatiebureau begeleidde ik de ouders en het kind, met opvoedtrajecten, verwijzing naar de peuterspeelzaal met een VVE indicatie, logopedie, en werden ouders en Petra ondersteund in de ontwikkelingsstimulering. Als gezinscoach kwam ik later met hen in contact en werd Homestart ingezet en volgde vader een traject bij Novadic-Kentron. Vanuit een preventieve gedachte werd Petra met drie-en-een-half jaar door mij als gezinscoach in het ondersteuningsteam ingebracht. Gezien haar ontwikkelingsachterstand was het namelijk niet zeker of zij met vier jaar zou kunnen starten in het regulier onderwijs. Met gezamenlijk advies heb ik via de gemeente een aanvraag gedaan voor SNOZ; een traject vanuit de Combinatie voor op school en in de thuissituatie. Tijdens dit traject worden Petra en haar ouders individueel begeleid in de

24 ontwikkelingsstimulering. Door deze samenwerking is Petra in december gestart op de Westwijzer, en zijn haar ouders heel blij dat ze naar de buurtschool kan. Advies voor de gemeente is om de focus te blijven leggen op de samenwerking tussen scholen, JGZ, GGD en gezinscoach, zodat er vanuit deze samenwerking en vanuit de transitie gedachten meer preventief gewerkt wordt. Dit biedt ook de mogelijkheid om met verschillende disciplines de casus op te pakken, en gebruik te maken van elkaars expertise. Cursussen en themabijeenkomsten Er zijn in Helmond in cursussen en themabijeenkomsten gegeven. Het betrof zeven cursussen Baby in beeld. Deze cursus omvat drie bijeenkomsten voor ouders die pas een baby hebben gekregen. Ouders zijn doorgaans zeer enthousiast en zouden het liefste nog meer bijeenkomsten bijwonen. Het komt vaak voor dat de moeders na afloop van de cursus een groepsapp aanmaken en vaker afspreken samen om over de opvoeding van hun kind te spreken. Quote ouders Baby in beeld: - Ik vond dat er goed naar de kinderen gekeken werd en hierop werd aangepast met voeden, huilen, etc. - Goed vond ik de opzet en de groep mensen met dezelfde ervaringen. - Prettig om ervaringen uit te wisselen met anderen; nuttige info/tips. - Fijn om verschillende meningen/manieren uit te wisselen. - Prettig om andere ouders te spreken hoe het gaat. - Leerzaam en duidelijk. - Alle ouders zouden Baby in Beeld moeten bijwonen, ik ga hem aanraden bij een vriendin. De themabijeenkomsten waren divers in aanbod, er werd driemaal

25 een bijeenkomst peuterpuberteit, eenmaal een oppascursus voor tieners, eenmaal een bijeenkomst peuter en eten, tweemaal positief opvoeden en eenmaal Hoera een baby gegeven. Ook werd er een bijeenkomst Baby in beeld gegeven voor Poolse moeders. Quote ouders peuterpuberteit: - Fijn om niet alleen te zijn met een peuterpuber. - Ervaringen uitwisselen, herkenning, handvaten. - Veel goede tips gekregen, veel vragen beantwoord. - Informatief; fijn om ervaringen uit te wisselen; tips vanuit verpleegkundige ook erg fijn. - Echte verhalen van anderen, fijn! - Goede combinatie van theorie en wisselen van ervaring met andere ouders. - Open communicatie, leuke interactie. - Alle ouders zouden de themabijeenkomst Peuterpubertijd moeten bijwonen. Daarnaast werden er acht lezingen en workshops van Tripel P gegeven: tweemaal leren luisteren, tweemaal positief opvoeden, eenmaal zelfvertrouwen/sociale vaardigheden, eenmaal veerkracht, eenmaal slaappatroon en eenmaal op stap met je kind. De bijeenkomsten worden aangeboden aan ouders met kinderen van 0-12 jaar. Veelal vonden de bijeenkomsten plaats in de Fonkel, peuterspeelzaal, brede school Westwijzer of het wijkgebouw. In de bijlage kunt u het aantal deelnemers en de resultaten van de bijeenkomsten lezen.

26 Waardevol communiceren In 2016 zijn vijf cursussen verzorgd waardevol communiceren, waarvan drie basiscursussen en twee vervolgcursussen. Deze cursus bieden we al jaren aan en de reacties van de cursisten zijn unaniem positief. We zien ook dat, door de ervaring van de docente, we minder uren per cursus nodig hebben. Onderstaand reacties van de cursisten: Ruimere en betere inzichten in communicatie Top: bewustwording, rustig blijven. Erg leerzaam en boeiend. Voor mij had het nog wel een paar weken door mogen gaan Ik dacht dat ik al actief luisterde maar ben er achter gekomen dat dit nog veel meer kan verbeteren Meteen resultaat! Fijne lessen, goede communicatie met een mix van theorie, praktijkvoorbeelden en humor! Meegaan met de gevoelens van je kind in plaats van met oplossingen te komen. Laat het kind zelf de oplossing bedenken. Verschil tussen jongens & meisjes: dat had ik eerder moeten weten Eyopener! Specifieke doelgroepen Specifieke doelgroepen in Helmond is het aanbod spreekuur opvanghuis de Koning, BOBP, bijeenkomsten voor asielzoekers, Poolse en Syrische ouders, zigeuners/woonwagen bewoners en de cursus het eerste stapje.

27 Eerste stapje De cursus wordt aangeboden voor een specifieke kwetsbare doelgroep van zeer jonge ouders met veel risicofactoren en met weinig netwerken en sociale contacten. In 2016 zijn er elf bijeenkomsten georganiseerd met moeders en vaders uit een lagere sociaal milieu. De thema s die aan bod gekomen zijn: Hoe is het om ouder te zijn, waar loop je tegenaan De ontwikkeling van een kind. Babymassage (4x) Muziek op schoot Gebarentaal Zwemmen Bibliotheek (2x) Het is mooi om te zien hoe deze moeders en vaders genieten van het bezig zijn met hun kindje Het liefdeshormoon oxcytocine, wordt tijdens de babymassage letterlijk aangemaakt hetgeen de hechting ten goede komt. Ik leer ze tijdens de massage ook een liedje. Een van de keren hoorde ik een moeder zingend de deur uitgaan. Ze vertelde dat ze van huis nooit liedjes had geleerd. De bijeenkomsten ervaren ouders als zinvol, niet alleen de kennis en het bezig zijn met hun kindje, maar ook het onderling uitwisselen van ervaringen wordt positief gewaardeerd. Foto van het bezoek aan zwembad de Wissen in het kader van het Eerste Stapje. Ouders geven aan ook later samen (zonder begeleiding) nog meerdere bezoeken aan het zwembad gebracht te hebben.

28 Opvanghuis de Koning Elke maand gaat de wijkverpleegkundige jeugdgezondheidszorg spreekuur houden in SMO de Koning. Vanwege de wisselende populatie die er verblijft, is het even zoeken geweest naar een goede manier om alle moeders en kinderen uit te nodigen op het maandelijks terugkerende spreekuur. Tevens was het noodzakelijk om met de moeders op zoek te gaan naar onderwerpen die hen aanspreken en zo kwamen we op het idee om een keer samen met de kinderen te gaan ontbijten. Via die weg konden we in gesprek gaan over goede voeding en eetproblemen bij kinderen. We hebben een lijst gemaakt met alle onderwerpen die ze interessant vonden zoals zindelijkheid, slapen, straffen en driftbuien. Tegen het einde van het jaar zijn alle vrouwen doorgestroomd naar een andere woning met hun kinderen. Het heeft veel meerwaarde om als wijkverpleegkundige de moeders en vaders in de Koning te bezoeken. Vooral omdat er vaak veel problematiek speelt wat een grote invloed op de ontwikkeling van het kind(eren) kan hebben. Daar willen we snel en goed op in spelen door de juiste interventies in te zetten. Alle moeders krijgen VHT aangeboden. Ouders geven aan hier veel van te leren en raken meer zelfverzekerd. Speciale Doelgroep: Baby s van ouders met bijzondere problemen (BOBP) Met betrekking tot dit product verwijzen we naar het jaarverslag 2016 van BOBP van LEV, ORO, GGZ en de Zorgboog.

29 Videohometraining (VHT) In totaal zijn er in trajecten gestart, waarvan er één traject wordt vervolgd in Bij negen van de 34 trajecten waren er twee of drie kinderen van het gezin betrokken. In de bijlage treft u het aantal huisbezoeken per traject aan, de aanleiding en het resultaat van de ondersteuning. De trainers zijn zeer enthousiast over deze interventie omdat hiermee veel problemen worden voorkomen door inzicht te geven in de lichaamstaal van het jonge kind. Wanneer een kind gezien en gehoord wordt door zijn ouders, zal hij meer vertrouwen in zichzelf hebben en in zijn omgeving en dit zorgt voor een goede hechting waardoor er veel problemen op lange en korte termijn worden voorkomen. Ook binnen de Sociaal Maatschappelijke Opvang (de Koning) zijn er veel trajecten geweest en juist daar waar er acute onveiligheid is voor het kind is het belangrijk geweest om aandacht te hebben voor het contact tussen ouder en kind.

30 Hier volgen enkele uitspraken van ouders welke het KVHT traject hebben gevolgd in 2016: De video home training was erg prettig tijdens de weken dat onze zoon veel huilde. Ik vond de VHT erg leuk en interessant. Heb veel bevestiging gekregen. Het is verassend om jezelf en je gezin zo terug te zien en zo te kunnen bekijken hoe de interacties tussen de verschillende gezinsleden verloopt. De positieve feedback is sterk. De nadruk ligt op wat er goed gaat en de beelden hierbij zijn essentieel omdat je vaak direct zelf ziet wat er niet soepel verloopt in de communicatie. Aan de hand van uitleg over de juiste communicatie technieken worden suggesties gedaan hoe je nog meer zou kunnen reageren en wat het effect daarvan is. Ik heb gezien wat ik verkeerd doe en wat ik goed doe en waar ik op moet letten en hoe ik kan reageren. Ik ben blij dat ik heel veel dingen heb gezien aan mezelf en dat ik het best goed doe terwijl ik een heel lastige baby heb en ik geen rust had. Nu gaat het goed en hier ben ik dankbaar voor. Ik was heel onzeker als beginnende moeder, maar ik heb door de video home training meer zelfvertrouwen gekregen omdat ik bevestiging kreeg dat ik het goed deed. Vader heeft een andere kijk gekregen op het contact met zijn kind. Ik heb de video home training als erg prettig ervaren, ben nu meer zelfverzekerd. Heel goed dat de video home training er is. Het bevestigt je enorm in je rol als ouder. En zo fijn om te zien dat de band met mijn kind gewoon goed is.

31 Stevig ouderschap (SO) In totaal zijn er in trajecten gestart, meerdere trajecten worden vervolgd in 2017 omdat de doorloop tijd van Stevig ouderschap anderhalf tot twee jaar is. Bij tien van deze trajecten waren twee of drie kinderen betrokken. In de bijlage treft u het aantal huisbezoeken per traject, de aanleiding en het resultaat aan van de ondersteuning. Stevig Ouderschap was in 2016 een nieuw product in de gemeente Helmond. Er zijn drie wijkverpleegkundigen JGZ met betrekking tot deze interventie opgeleid. Alle verpleegkundigen zijn erg enthousiast over de interventie. Het is niet altijd gemakkelijk om kinderen op te voeden, en er zijn situaties die het nog ingewikkelder kunnen maken. Niet kunnen terugkijken op een veilige, stabiele opvoeding, geen netwerk hebben om op terug te vallen, het zijn een paar dingen die veel impact kunnen hebben op de omgang met je eigen kinderen. Het is fijn om te merken dat je in dit soort situaties ouders preventief een steuntje in de rug mag aanbieden. Niet alle ouders die voor Stevig Ouderschap in aanmerking komen, maken er gebruik van, en dat hoeft ook niet. Soms is er al genoeg hulp in het eigen netwerk, soms hebben ouders er geen behoefte aan. De huisbezoeken zijn soms erg verschillend. Bij de ene is het vooral erg praktisch, het geven van informatie of doorverwijzen, bij de ander is het vooral het luisterend oor zijn en het stellen van de juiste vragen zodat de ouder zelf meer zicht krijgt in het probleem en met de mogelijke oplossing ervan.