Verantwoording Jeugdgezondheidszorg Gemeente Laarbeek

Transcriptie

1 Verantwoording Jeugdgezondheidszorg 2016 Gemeente Laarbeek

2 Voorwoord Bijgaand treft u de verantwoording aan van Jeugdgezondheidszorg 0-4 jaar van de Zorgboog over het jaar Een jaar in het teken van Groei waarbij een start is gemaakt met een doorgaande lijn JGZ 0-18 jaar. Het is ook een jaar van implementatie van een nieuw dossier JGZ Dat nieuwe dossier betekent helaas ook dat we niet - zoals u van ons gewend bent - alle JGZ resultaten cijfermatig kunnen onderbouwen. Daarom ontvangt u per product een verantwoording in tekst waarbij zoveel mogelijk de verhalen en ervaringen van de klant zijn verwerkt. De financiële verantwoording inclusief een accountantsverklaring wordt separaat aan de gemeente gestuurd.

3 1 Prenataal huisbezoek voor risicozwangeren In 2016 zijn er zeven casussen geweest waarbij prenatale huisbezoeken zijn gebracht, vier daarvan waren BOBP (begeleiding ouders met bijzondere problemen) gezinnen. Het prenatale huisbezoek bij risicozwangeren levert veel duidelijkheid op aan (toekomstige) ouders. Het wordt als positief ervaren dat één persoon, met bekendheid van het hulpverlenerstraject, het gezin bijstaat. Er is een duidelijke doorlopende lijn vanaf de zwangerschap. Ook het bijhorende multidisciplinaire gesprek, met alle betrokken hulpverleners en de ouders samen, heeft een grote meerwaarde. Samen kan er open worden gesproken over de problemen die spelen en de beslissingen die samen met ouders moeten worden genomen. Wij zien wel dat de casuïstiek complexer wordt, met name daar waar ouders de taal niet beheersen en er nauwelijks een netwerk is.

4 2 Screeningshuisbezoek In 2016 is 99,9% van de kinderen bereikt voor de gehoorscreening (zie bovenstaande grafiek). Deelnamepercentage, tijdspad en referpercentage (overscreening) voldeden ruimschoots aan de gestelde kwaliteitsnormen. De Zorgboog heeft samen met de ziekenhuizen voor de hielprik een 100% bereik in de regio. De hielprikken worden in de regio van de Zorgboog tijdig en daarmee binnen de norm uitgevoerd.

5 3 Intake huisbezoek Tijdens een intake huisbezoek wordt een eerste taxatie van de beschermende en bevorderende factoren gedaan. Door observatie en (professionele) communicatie in dialoog met de ouders worden deze factoren verzameld. Minstens 70% van de communicatie verloopt non-verbaal middels lichaamstaal (Kerstens, 1998). Doordat er bij een telefonisch consult alleen sprake is van verbale communicatie, is een groot gedeelte van de communicatie namelijk het non-verbale, niet in beeld. Juist de combinatie van deze twee is essentieel bij het maken van een gedegen risicotaxatie. Het gevolg voor ouder, kind én professional kan zijn dat deze taxatie onvolledig is en hiermee de risico s op en signalen van bijvoorbeeld (mogelijke) kindermishandeling te laat worden gesignaleerd. Wil de JGZ vroegtijdige risicotaxaties van kinderen blijven doen, dan is een intake huisbezoek voor elk geboren kind wenselijk. Om dit te ondervangen zoekt JGZ naast het brengen van een huisbezoek ook naar digitale mogelijkheden zoals beeldbellen. Sinds 2016 hebben wij alleen bij gezinnen met een eerste kindje een intake huisbezoek gebracht. Bij gezinnen met meerdere kindjes gebeurde de intake telefonisch. Op specifiek verzoek van ouders kon er echter ook dan nog een huisbezoek plaatsvinden. Over het algemeen vinden ouders dat niet nodig en wordt de telefonische intake goed geaccepteerd. Bij gezinnen die nieuw in de wijk zijn, wordt met de ouders afgestemd of zij behoefte hebben aan een intake huisbezoek.

6 4 Consultatiebureau Opvallend in 2016 is de toename van het aantal kinderen met een verwijzing naar een Audiologisch centrum (Kentalis, Libra). Een Audiologisch Centrum geeft ouders inzicht in problematiek rondom gehoor, spraaktaal - en cognitieve ontwikkeling van hun kind. Ouders krijgen aanvullend een schoolen/of behandeladvies. Ook het aantal niet Nederlands sprekende peuters is het afgelopen jaar toegenomen. Dit wordt veroorzaakt door de vestiging van een aantal vluchtelingen gezinnen en een toename van het aantal Oost-Europese gezinnen in de gemeente Laarbeek. Niet Nederlandssprekende kinderen jonger dan vier jaar op de peuterspeelzalen zoals vluchtelingen kinderen en kinderen van Oost-Europese ouders, krijgen een VVE (voorschoolse voozieningen) indicatie voor het bevorderen van de (Nederlandse) spraaktaalontwikkeling. Door de taalbarrière voelen kinderen zich vaak niet veilig op de peuterspeelzaal en laat het effect van VVE langer op zich wachten. Als JGZ willen we graag meedenken over het opzetten van een pool van vrijwilligers die deze kinderen/gezinnen, in samenspraak met de peuterspeelzaal, begeleidt met eenvoudige Nederlandse lessen. Het effect van VVE zou hiermee kunnen worden versterkt. Wij zien regelmatig kinderen met overgewicht op het consultatiebureau. De ouders van deze jonge kinderen zien dit vaak zelf nog niet. Ouders zijn trots als hun baby hard groeit. Bij dat nieuwe gewicht mag er dan ook weer meer voeding worden gegeven, redeneren deze ouders. Onze uitdaging is deze ouders op een positieve manier te informeren en handvatten te geven om hun kindje rustig aan te laten groeien. Dit is op termijn beter voor de gezondheid van hun kindje en het geeft later ook minder kans op overgewicht. We motiveren bijzonderheden op het consultatiebureau

7 ouders om hier al op jonge leeftijd op in te spelen. De BMI-curve die we bij de leeftijd van twee jaar laten zien aan ouders, maakt het overgewicht heel inzichtelijk. De boodschap blijft een gevoelig onderwerp voor ouders. Het is aan ons om hen positief te stimuleren en ouders te complimenten voor hun inzet als er een lichte verbetering is van het BMI. Vaccinatiegraad Landelijk zien we in het verslagjaar 2016 van geboortecohort 2013 een kleine afname van de vaccinatiegraad van ongeveer 0,5% per jaar zonder duidelijke reden. In de regio Zuidoost- Brabant is er echter (nog) geen duidelijke trend waarneembaar. De vaccinatiegraad ligt in Zuidoost-Brabant ruim boven de WHO norm van 90% voor polio en 95% voor mazelen (zie onderstaande grafiek). Deze minimale vaccinatiegraad is nodig om een goede groepsimmuniteit op te bouwen. Ouders lijken meer onzeker te zijn over het vaccineren om verschillende redenen. Wij gaan met ouders in gesprek om mogelijke twijfels en angsten te bespreken. We geven uitleg over de werking van de vaccinaties, samenstelling van vaccins, ziektes waartegen wordt gevaccineerd en de mogelijkheden van alternatieve vaccinatieschema s. De meeste ouders vaccineren uiteindelijk wel. DKTP: BMR: HiB: HepB: Bron: Difterie, Kinkhoest, Tetanus en Polio Bof, Mazelen en Rode Hond Haemophilus type B Hepatitis B Algemeen_Actueel/Nieuwsberichten/2016/ Vaccinatiegraad_Rijksvaccinatieprogramma_hoog

8 5 Contactmoment op maat Tijdens huisbezoeken is er meer tijd voor de ouders; daardoor kunnen problemen beter in kaart gebracht worden en krijgen ouders meer inzicht in wat er speelt waardoor zij beter gemotiveerd worden om problemen aan te pakken. Bij TripleP huisbezoeken kunnen ouders door middel van een schalingsvraag aangeven wanneer hun doel bereikt is, met welk cijfer zij tevreden zouden zijn. Na de huisbezoeken zijn de scores nog beter dan waar ouders zich in eerste instantie op hadden gericht. Nu weet ik wat ik moet doen, een patroon dat er langzaam aan insluipt, kun je niet zomaar omzetten, dat vraagt doorzetten van ons als ouders. Er zijn in 2016 vier kinderen vanuit het consultatiebureau doorverwezen naar Vroeghulp. JGZ signaleert en er vindt een observatie plaats op de peuterspeelzaal Dit wordt met de arts besproken en het kind wordt eerder op het consultatiebureau gezien. Vervolgens vind er een verwijzing naar het Vroeghulpteam plaats. In 2016 is de introductie geweest van de VVE huisbezoeken. Hierbij is een start gemaakt om tijdens een huisbezoek een gezinsplan te maken waarin breed in beeld komt waarmee ouders zelf aan de slag gaan en waarin begeleiding door vrijwilligers wordt aangestuurd. Hierdoor krijgen ouders meer zelf verantwoordelijkheid voor de spraaktaalontwikkeling van hun kind. Het vraagt extra tijd, maar hierdoor wordt niet alleen een extra dagdeel gegeven: de spraak/taal wordt breed aangepakt. Ons advies aan de gemeente is: VLV uren handhaven en indien mogelijk uitbreiden zodat de JGZ ook enkelvoudige problematiek goed kan oppakken en de VVE huisbezoeken kan blijven continueren.

9 6 Contactmoment op initiatief ouders Ouders kunnen ons op verschillende manier bereiken. Zo kunnen ze gebruik maken van het inloopspreekuur in de wijk, via mail, telefonisch via de zorgcentrale en ze kunnen ons bereiken via sociale media. Veel ouders stellen hun vraag via Facebook. Op deze manier kunnen zij 24/7 hun vraag stellen, eventueel kunnen ze een foto meesturen als het bijvoorbeeld om een huidprobleem gaat. Ouders krijgen binnen 24 uur een reactie op hun vraag. In de huidige tijd van moderne communicatie technologie is dit medium zeer laagdrempelig en klantvriendelijk. De jeugdverpleegkundige kan in overleg met ouders ook via Facebook beslissen dat een huisbezoek gewenst is. Ook plaatst de jeugdverpleegkundige met regelmaat artikelen over nieuwe ontwikkelingen of interessante weetjes voor ouders op Facebook. De mogelijkheden van Twitter zijn nog in ontwikkeling en zijn nog niet volledig benut.

10 7 Monitoring en beleidsadvisering In 2016 is de JGZ overgegaan op een nieuw digitaal kinddossier. Hierdoor zijn (nog) geen cijfermatige rapportages beschikbaar. Daarom beschrijven we hieronder per onderdeel wat is geconstateerd in ISO certificering De externe audit in het kader van de ISO certificering is uitgevoerd in aanwezigheid van een afvaardiging van ketenpartners en gemeenten. Helaas moest de klant op het laatste moment verstek laten gaan. JGZ heeft haar certificaat met glans behaald. Bereik Gezien het patroon van de voorgaande jaren ligt het bereik van de JGZ in de werkgebied van de Zorgboog naar verwachting onverminderd hoog en ruim boven de gestelde norm van 95%. Percentage 3-jarigen met overgewicht Het percentage overgewicht voor de kinderen in de leeftijd van 2-11 jaar zal naar verwachting in de gemeenten Helmond, Geldrop-Mierlo en Someren boven de 10% liggen (zie afbeelding van de Jeugdmonitor). JOGG voor de gemeente Geldrop- Mierlo en Jong Helmond Lekker Gezond (JHLG) voor de gemeente Helmond zijn programma s die als doel hebben om overgewicht en obesitas terug te dringen. Dit door het bevorderen en faciliteren van samenwerking van partijen die actief zijn op het gebied van voeding, beweging en gezondheid. Het thema overgewicht staat op de agenda in alle gemeenten en krijgt aandacht tijdens de contactmomenten van de JGZ. De gegevens betreffende de vaccinatiegraad en het gebruik kinderopvang en peuterspeelzaal leest u bij respectievelijk de producten Consultatiebureau en Samenwerking Peuterspeelzaal en toegeleiding Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE). Bron: mlcasjgz

11 Heeft overgewicht (inclusief obesitas) (2-11 jr) Gemeenten (Brabant-Zuidoost) Bron: GGD-Jeugdmonitor 0 t/m 11 jarigen, 2013

12 Veilig Thuis In gesprek met Veilig Thuis blijkt dat het aantal meldingen kindermishandeling in de regio Helmond laag is. De Zorgboog heeft een goed opgeleide en deskundige aandachtsfunctionaris huiselijk geweld/ kindermishandeling die kan worden geconsulteerd door collega s bij zorgen rondom kinderen. Jaarlijks vindt scholing plaats voor JGZ medewerkers en kraamverzorgenden. Ook de verloskundigen sluiten steeds vaker aan bij de scholingen van de Zorgboog. Verder is een aantal medewerkers JGZ ook werkzaam als opvoedondersteuner in de gemeente. Opvoedondersteuners geven aan in een vroeg stadium risicosituaties in gezinnen te kunnen de-escaleren en stemmen waar nodig af met andere hulpverleners die zijn betrokken in een gezin. Borstvoeding Borstvoeding geven biedt voordelen voor zowel kind als moeder vanwege de verwachte gezondheidswinst. De JGZ onderschrijft het advies van de WHO om baby s de eerste 6 maanden uitsluitend borstvoeding te geven. Ons beleid is er op gericht, in samenspraak met verloskundigen, kraamzorg, ziekenhuis en lactatiekundigen in de regio, om waar mogelijk de borstvoedingsperiode zo goed mogelijk te begeleiden.

13 8 Ondersteuning Voorschoolse Voorzieningen (OVV) Op basis van een afstudeeropdracht van één van de jeugdverpleegkundigen in Laarbeek is er in 2016, in samenwerking met kindcentrum De Raagten, een pilot gedraaid om een betere samenwerking te realiseren tussen peuterspeelzaal/kinderdagverblijf en consultatiebureau. Eén maal in de twee weken was de jeugdverpleegkundige gemiddeld een half uur aanwezig op de peuterspeelzaal. De ouders van de peuters en de begeleiders van de peuterspeelzaal konden haar dan consulteren. De pilot was erg succesvol. Er zijn kortere lijntjes met de peuterspeelzaal ontstaan en er is een betere afstemming tussen ouders, JGZ, peuterspeelzaal en CJG. Het wordt eerder opgemerkt als er hulp, begeleiding of verder onderzoek nodig is en dit kan vervolgens via het consultatiebureau of via de opvoedondersteuner sneller worden opgepakt. Dit heeft onder andere opgeleverd dat er tijdig meer duidelijkheid is over de te volgen schoolkeuze. Op de peuterspeelzaal zijn vragen over een kind. Dit wordt met de JGZ verpleegkundige besproken. De ouder wordt hierbij betrokken en er vindt een gesprek plaats. De ouder gaat kijken hoe haar kind in de groep op andere kinderen reageert. De ouder krijgt hierdoor inzicht in het probleem. Ze begrijpt de vraag van de peuterspeelzaal en gezamenlijk wordt een plan van aanpak gemaakt. Voor ouders is het prettig om mét hen te praten in plaats van over hen. Het streven moet daarbij wel zijn om het aantal betrokken ketenpartners bij overleggen zo beperkt mogelijk te houden. Dit heeft een positieve invloed op de snelheid waarmee kan worden geschakeld. Gezien het succes van de pilot uit 2016 willen wij aanbevelen het product in 2017 uit te breiden naar alle peuterspeelzalen en kinderdagverblijven in Laarbeek.

14 9 Casuïstiekoverleg binnen lokale zorgstructuren In 2016 hebben alle jeugdverpleegkundigen in Laarbeek meegedraaid in het CJG. De casuïstiek besprekingen en de contacten met netwerkpartners zijn als waardevol ervaren. Over het algemeen kan worden gezegd dat de contacten met andere netwerkpartners in Laarbeek, logopedisten, fysiotherapeuten en huisartsen soepel verloopt. Men weet elkaar makkelijk te vinden en de lijntjes zijn kort. Voor ouders geeft het veel duidelijkheid als er een goede afstemming is tussen consultatiebureau, netwerkpartners en ouders. Ouders vinden het fijn dat zaken snel en breed opgepakt worden en ervaren het als prettig dat de JGZ-verpleegkundige als vertrouwd gezicht betrokken is. (Quote: O fijn, ben jij t! ). De samenwerking met vluchtelingenwerk, Savant, Zorgboog in Balans en de peuterspeelzaal is in 2016 geïntensiveerd. In een vluchtelingen gezin was weinig structuur en gezag. Kinderen sloegen elkaar en vader zat erbij te lachen. Na een aantal huisbezoeken door JGZ om probleem helder te krijgen is Intensieve Thuisbegeleiding ingezet. Na dit traject is er een overdracht geweest tussen Intensieve thuisbegeleiding en JGZ in het gezin. Moeder is nu zwanger en JGZ brengt samen met ouders en een vriendin een prenataal huisbezoek om te kijken wat nodig is wanneer de moeder binnenkort bevalt. Een Syrische vrijwilliger van Vierbinden wordt nu breder in gezet als tolk bij Syrische gezinnen. Deze tolk was een bekendheid op de Syrische tv. De ouders waren helemaal verrast haar te zien.

15 10 Innovatie Koemelkeiwit provocatie test Sinds januari 2016 voeren we op het consultatiebureau dubbel blinde placebo gecontroleerde provocatietesten uit. Dit doen we bij kinderen met een verdenking koemelkeiwit-allergie. Dit zijn kinderen die klachten hebben zoals onrust, veel huilen, moeilijk slapen, buikkrampen, obstipatie of juist diarree, spugen en eczeem. Als deze klachten niet reageren op de gebruikelijke behandelingen, gaan we denken aan een koemelkeiwit allergie. Het voordeel van een DBPGVP test op het consultatiebureau is de laagdrempeligheid voor ouders en het voorkomt twee dagen opname in het ziekenhuis. In 2016 zijn 35 kinderen geprovoceerd, waarvan er elf positief waren en daadwerkelijk een koemelkeiwit allergie hadden. Een ander voordeel is dus ook dat we 24 onnodige behandelingen met dieetvoeding hebben voorkomen. De financiering vindt plaats via de ziektekostenverzekeraar.

16 Prematuren polikliniek In 2015 zijn we gaan samenwerken met de kinderartsen van het Elkerliek ziekenhuis om een prematuren poli te starten om zo betere zorg te kunnen leveren aan deze doelgroep. Premature kinderen die zijn geboren onder de 34 weken zwangerschapsduur, worden op vaste momenten gezien in een carrousel van specialisten. De kinderen komen achtereenvolgens bij de kinderfysiotherapeut, logopedist en gezamenlijk bij de kinderarts en jeugdarts. In 2016 zijn zo 56 kinderen op de poli opgevolgd. Hun ouders geven aan dat zij het fijn vinden dat diverse deskundigen samenwerken en samen naar hun kind kijken. Ouders benoemen ook de efficiency: geen dubbele consulten meer bij de kinderarts en het consultatiebureau en een goede terugkoppeling naar de wijkverpleegkundigen, waardoor ouders afgestemde zorg ontvangen en niet telkens hun verhaal opnieuw hoeven te vertellen. Ook de betrokken professionals zijn erg positief over de samenwerking en zeggen van elkaar te blijven leren.

17 11 Versterking Lokale Veld Verantwoording Versterking Lokale Veld JGZ 2016 Gemeente Laarbeek Product Uren 2016 beschikt Uren 2016 gerealiseerd Hulpverlening meervoudige problematiek Extra middelen Cursussen Specifieke doelgroepen Totaal Algehele conclusie en toelichting op onderdelen: Er zijn iets meer uren ingezet dan begroot. Deze kleine overschrijding komt met name door de toezegging van het mogen gebruiken van de resterende middelen uit 2015 voor de inzet van de opvoedondersteuner.

18 Cursussen In Laarbeek zijn in 2016 vier workshops Triple P gegeven. Twee daarvan met het onderwerp slapen en twee over agressie. Gemiddeld waren er acht ouders per groep. De cursus Hoera een baby is twee keer georganiseerd. Gemiddeld bestond de groep uit zes ouders. JGZ 0-4 heeft samen met de GGD een bijeenkomst georganiseerd voor Poolse ouders. Men heeft mensen aangeschreven en een oproep in de Laarbeker gedaan. Helaas was hier niet veel animo voor. JGZ heeft deelgenomen aan de Mama verwendag. Een groots opgezette markt die druk bezocht werd door ouders en waar vele ketenpartners elkaar ontmoeten. Specifieke doelgroepen In 2016 zijn in Laarbeek vier zwangeren vanuit de BOBP (begeleiding ouders met bijzondere problemen) begeleid. Daarnaast was er extra aandacht nodig voor jonge vluchtelingenkinderen en hun ouders. Ouders hadden soms extra informatie nodig over hoe de gezondheidszorg is georganiseerd. Maar ook was steeds opnieuw uitleg gewenst over hoe de school, de peuterspeelzaal en het VVE-traject functioneren. Tevens vroeg deze groep extra aandacht en tijd om te beoordelen of de vaccinatiestatus conform het vaccinatieprogramma van het RIVM was. Vaak waren vaccinatiepapieren niet aanwezig of moesten deze worden vertaald. Regelmatig moest er een nieuw/inhaal vaccinatieprogramma worden opgesteld.