Middels dit voorstel stellen wij de beantwoording van de vragen vast.

Transcriptie

1 Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Beantwoording schriftelijke vragen werkervaringsplaatsen Programma Economie & Werk Portefeuillehouder T. Tankir Samenvatting Dhr. Sweep en dhr. Vat (raadsfractie SP) hebben schriftelijke vragen gesteld getiteld Zorgen over uitbuiting bij starterstrajecten. De vragen hebben betrekking op oneigenlijk gebruik van werkervaringsplaatsen. Middels dit voorstel stellen wij de beantwoording van de vragen vast. BW-nummer Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. MO10, Jona Overmars, 9023 Datum ambtelijk voorstel 22 januari 2016 Registratienummer Ter besluitvorming door het college 1. Brief aan de fractie van de SP met de beantwoording van schriftelijke vragen over werkervaringsplaatsen vast te stellen. Steller Jona Overmars Paraaf akkoord Datum Alleen ter besluitvorming door het College Besluit B&W d.d. 2 februari 2016 X Conform advies Aanhouden Anders, nl. nummer: 3.7 Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Portefeuillehouder

2 Collegevoorstel

3 mg.nr.: SP fractie Nijmegen Postbus JAN HG Nijmegen T UMiGEN t.- "''=--=== fractie@sp. nijmegen.nl Nijmegen 11 januari 2016 Aan: Van: Betreft: Onderwerp: Geacht College, afgedaan: Het College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen Maarten Sweep en Stijn Vat, SP-fractie Nijmegen Schriftelijke vragen, conform artikel 39 van het reglement van orde Zorgen over uitbuiting bij starterstrajecten Afgelopen weken traden FNV-jong en de KRO meermaals in de publiciteit met bevindingen over vermeende uitbuiting bij werkervaringsplaatsen. In het KRO-programma de Monitor werd op 3 januari verslag gedaan van de wijze waarop gekwalificeerde starters in -met name- de GGZ en Orthopedagogiek fulltime worden ingezet om tegen een stagevergoeding te werken. De publicaties ontketenden een stroom aan reacties die er op wijzen dat de aangekaarte misstanden bij leertrajecten voor afgestudeerden en starters niet op zichzelf staan. FNV-jong deed in 2015 onderzoek naar de ervaringen van pas afgestudeerden die kozen voor een betaalde leerplek bij een bedrijf omdat ze niet aan een reguliere baan konden komen. Op het meldpunt van de FNV kwamen klachten binnen van deelnemers over slechte begeleiding, ontbrekende leerdoelen, overvolle werkweken en intimidatie ("voor jou tien anderen"). Ook werd melding gemaakt van onderbetaling voor gekwalificeerd werk en het gebrek aan perspectief op een vaste betaalde baan. De Nijmeegse SP-fractie heeft vergelijkbare meldingen ontvangen. Zo kan het voorkomen dat starters met een master op zak tegen onkostenvergoeding worden ingezet voor laag geschoold werk. Dat is niet alleen frustrerend voor de academicus met een diploma, maar ook voor de lager geschoolde werknemer die hierdoor wordt verdrongen en thuis komt te zitten. De tijdelijkheid van deze trajecten maakt werknemers eenvoudig inwisselbaar. De SP is bevreesd dat de regelingen voorbij schieten aan het eigenlijke doel, namelijk het opdoen van werkervaring en het koppelen van starters aan potentiële werkgevers. Dit kan er toe leiden dat werkgevers misbruik maken van gemotiveerde starters en voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten. FNV-jong is bezorgd dat de meldingen op haar website slechts het topje van de ijsberg vormen. Daarom wil de SP graag dat het college de ervaringen omtrent arbeidsbemiddeling voor starters in kaart brengt. Gelet hierop stellen wij uw college graag de volgende vragen; 1. Hoeveel starters maken momenteel in Nijmegen gebruik van de diverse vormen van arbeidsbemiddeling (bijvoorbeeld de startersbeurs) met als doel starters aan werk te helpen? 2. Deelt het college de mening van de SP fractie dat regulier werk een volwaardig loon verdient? 3. Het uitgangspunt van een leerwerktraject is dat de arbeidsovereenkomst tijdig is en maximaal een half jaar duurt. Toch worden bij de FNV meldingen gemaakt van langdurige trajecten (tot twee jaar) waarin volwaardig gekwalificeerd werk voor starters enkel wordt beloond met een karige vergoeding. Van de respondenten zegt maar liefst 72% dat hun werkzaamheden niet verschillen van die van regulier betaalde startersfuncties, terwijl slechts in 7% van de gevallen gebruik wordt gemaakt van een leerplan. Ook worden werkweken tot wel zestig uur gemeld, terwijl uitgegaan wordt van aanstellingen van 32 uur. Zijn vergelijkbare gevallen in de regio Nijmegen bekend bij het College? 4. Hoeveel klachten heeft de gemeente ontvangen over werkervaringsplaatsen? Hoe is er op die klachten gereageerd? Wat heeft het college ondernomen om deze problematiek in kaart te brengen?

4 SP fractie Nijmegen Postbus HG Nijmegen T fractie@sp. nijmegen. nl 5. Hoeveel mensen stromen via de diverse regelingen door naar werk? En als het bedrijf vervolgens mensen geen werk aanbiedt, maken de bedrijven dan wel opnieuw gebruik van een van die regelingen? Met andere woorden, wordt er gebruik gemaakt van draaideurconstructies? 6. Heeft het college zicht op de aard van de werkzaamheden die de deelnemende werkgevers vragen van de deelnemende starters? Deze worden vastgelegd in de Leerwerkovereenkomst, maar worden deze ook geborgd en gecontroleerd door het werkbed rijf? En in hoeverre sluiten deze werkzaamheden aan op hun opleidingsniveau? 7. In hoeverre acht het college de diverse vormen van arbeidsbemiddeling in overeenstemming met het door de raad aangenomen standpunt dat instrumenten om mensen aan het werk te helpen niet mogen leiden tot verdringing van reguliere banen? 8. Kan het college aangeven wat het verdringingseffect is van de verschillende genoemde regelingen? 9. Uit het onderzoek van FNV Jong blijkt dat slechts 1% van de melders de weg weet te vinden naar de bevoegde autoriteit: de Inspectie SZW. Hetzij uit angst, hetzij uit een gebrek aan vertrouwen dat er niets met hun klacht wordt gedaan. Worden de deelnemers aan de diverse regelingen actief ingelicht over hun rechten en plichten? Zo nee, is het college bereid om dit alsnog te doen en desnoods zelf een anoniem benaderbaar mailadres hiervoor beschikbaar te stellen? Met vriendelijke groet, namens de SP-fractie, Maarten Sweep Stijn Vat

5 SP fractie Nijmegen Postbus HG Nijmegen T fractie@sp.nijmegen.ni Bijlage 1: Persbericht FNV-Jong JONGEREN STARTEN 2016 OP SCHIJN WERKPLEK Vandaag is de eerste werkdag van het nieuwe jaar. Voor een grote groep jongeren begint deze werkdag op een schijnwerkplek. Uit onderzoek van FNV Jong en De Monitor blijkt dat steeds meer afgestudeerde jongeren op `werkervaringsplekken' volwaardig werk doen voor minder dan het minimumloon. De uitzending van 'De Monitor' van 3 januari jl. schetste een aantal schrikbarende portretten van jongeren op zo'n werkervaringsplek. Esther Crabbendam, voorzitter van FNV Jong: 'Jongeren worden in schijnconstructies uitgebuit maar staan tegelijkertijd met hun rug tegen de muur. Weiger je te werken voor een hongerloontje? Voor jou tien anderen. Aan dit misbruik van jongeren moet zo snel mogelijk een einde komen.' Jongeren hebben een zwakke positie op de arbeidsmarkt: ze krijgen steeds vaker een flexibel contract, onder de 23 worden jongeren afgescheept met een jeugdloon en nu lijkt de startersbaan ook definitief te zijn verdwenen. Steeds meer jongeren moeten na hun afstuderen eerst één of meerdere stages lopen voordat ze kans maken op een echte baan. FNV Jong startte hierom in 2015 het Meldpunt Stagemisbruik. Crabbendam: 'Met een diploma op zak zijn jongeren klaar om te starten op de arbeidsmarkt, maar ze worden enkel aangenomen op stageplekken. Uit ons meldpunt blijkt ook nog eens dat deze jongeren precies hetzelfde werk doen als hun collega's die wel gewoon een contract hebben. Deze jongeren zijn niet alleen onderbetaalde arbeidskrachten; ze zitten op plekken die bedoeld zijn als startersfunctie en die door deze schijnconstructie verdwijnen.' Op het Meldpunt Stagemisbruik van FNV Jong konden jongeren uitbuiting op werkervaringsplekken melden, Zo zegt 7 op de 10 melders werk te doen dat niet verschilt van het werk dat hun betaalde collega's verrichten. Ook herkent 9 op de 10 melders geen leeraspect in hun werkervaringsplek, terwijl dit een stage van een arbeidsplaats hoort te onderscheiden. Crabbendam: 'Een stage is er voor studenten om praktijkervaring op te doen tijdens hun studie, niet voor werkgevers om goedkope arbeidskrachten in te zetten.' Het tvprogramma 'De Monitor' bevestigt de signalen die FNV Jong binnen krijgt. Zo bleek uit het onderzoek van De Monitor dat 73% van de ondervraagde psychologen en orthopedagogen zich uitgebuit voelt op een werkervaringsplek. FNV Jong roept de politiek op om hier actie tegen te ondernemen. Minister Asscher gaf eerder aan met een plan te komen om de problematiek rondom werkervaringsplekken aan te pakken. FNV Jong denkt dat dit hard nodig is. Crabbendam: "Het is bizar dat de wetgeving in Nederland het toelaat dat jongeren voltijds werken en daar niet van rond kunnen komen. Wij willen dat de minister met concrete acties komt om deze problemen aan te pakken. Eén van deze acties is proactief handhaven om dit soort schijnconstructies aan te pakken". Bijlage 2: Factsheet FNV Jong, vindplaats: mrige stagiair th da ratne!ah t FkaiJohpuihinddrahigaraltain ealdeulk wokanirseruppldkglimba: laineuirn Maldpuns ug.ht r. tcemda rmgrfabontondatale.l.gaarousek cru% cor.:;roms vurteurk.ppljk. ab EneligNalnda rug. ha kuu Zij raimalehocronginz.klatairao mnwalunuirkpy...lt. eandg zij ga matmx edishal. kuhimaị.1hd.h.wolcovelngtikka: zijn utentilhp7... adeihgla.4 J» owelg.d.inataxr. duld: t Iler:idek. d.w.tkorialtrdejr.dt. pilt h do Irian* htaitiml bold Uhl; 255 melding* 22 un 27

6 Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Aan de fractie van de SP t.a.v. dhr. Sweep en dhr. Vat Korte Nieuwstraat PP Nijmegen Telefoon Telefax (024) gemeente@nijmegen.nl Postbus HG Nijmegen Datum Ons kenmerk MO10/ Contactpersoon Jona Overmars Onderwerp Beantwoording schriftelijke vragen over werkervaringsplaatsen Datum uw brief Doorkiesnummer (024) Geachte heer Sweep, heer Vat, U heeft op 11 januari jl. schriftelijke vragen gesteld over werkervaringsplaatsen, getiteld Zorgen over uitbuiting bij starterstrajecten. In deze brief beantwoorden wij uw vragen. 1. Hoeveel starters maken momenteel in Nijmegen gebruik van de diverse vormen van arbeidsbemiddeling (bijvoorbeeld de startersbeurs) met als doel starters aan werk te helpen? De startersbeurs is in de regio Rijk van Nijmegen 483 keer ingezet sinds juli Momenteel zijn er nog 88 starters bezig met hun traject. Er zijn nog 13 nieuwe startersbeurzen beschikbaar. Jongeren melden zichzelf (vrijwillig) aan voor een startersbeurs via de website van de startersbeurs. De jongeren worden nooit verplicht om gebruik te maken van dit instrument. Deze jongeren zijn lang niet allemaal in traject bij het Werkbedrijf. Bij de startersbeurs komen vrijwel alle matches tot stand zonder betrokkenheid van gemeente/werkbedrijf. Naast de startersbeurs worden er proefplaatsen en leerwerkplekken ingezet voor jongeren. Een proefplaatsing wordt alleen ingezet als het er ook een reële kans is om daarna uit te stromen naar regulier werk. Leerwerkplekken worden ingezet als voorschakeltraject voor jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Daarnaast merken wij op dat niet alle starters waar u in de context van uw vragen op doelt, een uitkering ontvangen van de gemeente. Niet alle starters zijn dus in beeld bij de gemeente of het Werkbedrijf. Veel werkervaringsplaatsen, en ook de problemen die daar eventueel bij spelen, komen tot stand zonder dat de gemeente of het Werkbedrijf daarbij betrokken is. 2. Deelt het college de mening van de SP fractie dat regulier werk een volwaardig loon verdient? Ja.

7 Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Vervolgvel 1 3. Het uitgangspunt van een leerwerktraject is dat de arbeidsovereenkomst tijdig is en maximaal een half jaar duurt. Toch worden bij de FNV meldingen gemaakt van langdurige trajecten (tot twee jaar) waarin volwaardig gekwalificeerd werk voor starters enkel wordt beloond met een karige vergoeding. Van de respondenten zegt maar liefst 72% dat hun werkzaamheden niet verschillen van die van regulier betaalde startersfuncties, terwijl slechts in 7% van de gevallen gebruik wordt gemaakt van een leerplan. Ook worden werkweken tot wel zestig uur gemeld, terwijl uitgegaan wordt van aanstellingen van 32 uur. Zijn vergelijkbare gevallen in de regio Nijmegen bekend bij het College? De landelijke organisatie die de startersbeurs uitvoert en het Werkbedrijf nemen dit punt zeer serieus, en hebben duidelijke richtlijnen waar een werkervaringsplaats aan moet voldoen om het in uw vraag geschetste misbruik te voorkomen. In een paar gevallen is gebleken dat bedrijven deze regeling op een oneigenlijke manier gebruiken. In één van die gevallen hebben wij besloten dat er geen starters meer bij het betreffende bedrijf aan de slag mogen, en de andere bedrijven hebben een waarschuwing gekregen. De startersbeurs is landelijk ongeveer 3000 keer ingezet, daarbij is het aantal incidenten beperkt, er zijn zes bedrijven op een zwarte lijst gezet. Leerwerkplekken hebben tot doel om starters een extra kans te geven om ervaring op te doen op de arbeidsmarkt. Daarbij sluiten we zeker niet uit dat dit soort banen ingezet wordt om volledig gekwalificeerd werk uit te voeren. In onze optiek hoeft dat ook niet strijdig te zijn met het doel van de regelingen. Volledig gekwalificeerd werk is juist van belang om de juiste ervaring op te doen. Wij zien er op toe dat met de regelingen wel werk wordt verricht dat anders om financiële redenen niet zou worden uitgevoerd. Dat wil echter niet zeggen dat dat geen volledig gekwalificeerd werk zou mogen zijn. 4. Hoeveel klachten heeft de gemeente ontvangen over werkervaringsplaatsen? Hoe is er op die klachten gereageerd? Wat heeft het college ondernomen om deze problematiek in kaart te brengen? Bij ons zijn geen klachten over werkervaringsplaatsen bekend. Er zijn drie klachten bekend over bedrijven die iemand met een startersbeurs in dienst hadden. Naar deze bedrijven toe is actie ondernomen (de klachten gingen om uitbetaling loon of te veel starters in dienst ten opzichte van het aantal reguliere medewerkers). 5. Hoeveel mensen stromen via de diverse regelingen door naar werk? En als het bedrijf vervolgens mensen geen werk aanbiedt, maken de bedrijven dan wel opnieuw gebruik van een van die regelingen? Met andere woorden, wordt er gebruik gemaakt van draaideurconstructies? Bij de startersbeurs heeft 30% van de deelnemers een baan bij het bedrijf dat de werkervaringsplaats aanbood gevonden, 30% heeft een baan gevonden bij een ander bedrijf. De overige 40% is een opleiding gaan volgen of is werkzoekend (al dan niet met uitkering). Bij goed functioneren resulteren alle proefplaatsingen in uitstroom naar regulier werk. Wij zetten leerwerkplekken in voor de jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Deze plekken zetten we in als activeringsmiddel en niet zozeer met het doel om bij deze bedrijven reguliere uitstroom te realiseren.

8 Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Vervolgvel 2 6. Heeft het college zicht op de aard van de werkzaamheden die de deelnemende werkgevers vragen van de deelnemende starters? Deze worden vastgelegd in de Leerwerkovereenkomst, maar worden deze ook geborgd en gecontroleerd door het werkbedrijf? En in hoeverre sluiten deze werkzaamheden aan op hun opleidingsniveau? Het Werkbedrijf voert geen controles uit op de leerwerkovereenkomsten in het kader van de Startersbeurs. Als het Werkbedrijf voor een jongere een leerwerkplek inzet, dan wordt daar wel door het Werkbedrijf de leerwerkovereenkomst gecontroleerd. Deze werkzaamheden sluiten aan op het opleidingsniveau van de kandidaat. 7. In hoeverre acht het college de diverse vormen van arbeidsbemiddeling in overeenstemming met het door de raad aangenomen standpunt dat instrumenten om mensen aan het werk te helpen niet mogen leiden tot verdringing van reguliere banen? Wij hebben u middels eerdere brieven en besprekingen tijdens de Politieke Avond al aangegeven dat wij het voorkomen van verdringing zeer serieus nemen. Tegelijkertijd is de realiteit dat op de arbeidsmarkt altijd sprake is van concurrentie tussen werkzoekenden. De gemeente heeft maar zeer beperkt invloed op de keuzes die werkzoekenden en bedrijven maken. Onder verdringing verstaan we dat mensen hun baan verliezen omdat andere mensen aangenomen worden die dezelfde arbeid goedkoper kunnen verrichten. Dit vinden we zeer ongewenst en ons beleid is er dan ook op gericht dit te voorkomen. Werkervaringsplaatsen die met gemeentelijke betrokkenheid worden gecreëerd, worden getoetst op verdringingsaspecten. Het doel kan nooit zijn dat bedrijven regulier betaalde werknemers vervangen door gratis kandidaten die op een werkervaringsplaats werkzaam zijn. 8. Kan het college aangeven wat het verdringingseffect is van de verschillende genoemde regelingen? Het verdringingseffect wordt niet gemonitord. Als werkervaringsplaatsen (en de regelingen waarmee ze soms mogelijk worden gemaakt) goed worden ingezet, is er geen sprake van verdringing. Bij een werkervaringsplaats moet het accent liggen op leren/ervaring en niet op productie.

9 Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Vervolgvel 3 9. Uit het onderzoek van FNV Jong blijkt dat slechts 1% van de melders de weg weet te vinden naar de bevoegde autoriteit: de Inspectie SZW. Hetzij uit angst, hetzij uit een gebrek aan vertrouwen dat er niets met hun klacht wordt gedaan. Worden de deelnemers aan de diverse regelingen actief ingelicht over hun rechten en plichten? Zo nee, is het college bereid om dit alsnog te doen en desnoods zelf een anoniem benaderbaar mailadres hiervoor beschikbaar te stellen? Ja, deelnemers worden ingelicht over hun rechten en plichten. Klachten kunnen via de reguliere kanalen kenbaar worden gemaakt (door middel van de formele klachtenprocedure van het Werkbedrijf of de organisatie die de startersbeurs uitvoert, maar ook binnen het reguliere contact tussen deelnemer en contactpersoon bij gemeente of Werkbedrijf). Hoogachtend, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, Plaatsvervangend Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls drs. R.J.M. van Wuijtswinkel