Dit examen bestaat uit 11 pagina s, inclusief het voorblad. Controleer of alle pagina s aanwezig zijn.

Transcriptie

1 SPD Finance & Riskmanagement Examenopgave FINANCE & RISKMANAGEMENT DONDERDAG 15 DECEMBER UUR UUR Belangrijke informatie Dit examen bestaat uit 11 pagina s, inclusief het voorblad. Controleer of alle pagina s aanwezig zijn. Dit examen bestaat uit de volgende documenten: examenopgaven Controleer of alle documenten aanwezig zijn. Het aantal te behalen punten is 100. Als bij een vraag een x-aantal antwoorden wordt gevraagd, wordt alleen het eerste x-aantal antwoorden meegenomen in de beoordeling. Lever beide exemplaren van het examenpapier in. Lever ook het kladpapier na afloop van het examen in bij de toezichthouder. Dit wordt vernietigd en niet meegenomen in de beoordeling. Schrijf zo duidelijk mogelijk. Schrijf met een blauw- of zwartschrijvende pen. De toegestane hulpmiddelen bij dit examen zijn: woordenboek programmeerbare rekenmachine SPD Bedrijfsadministratie Finance & Riskmanagement donderdag 15 december 2016 B / 11

2 2016 NGO-ENS B / 11

3 Opgave 1 (17 punten) In deze opgave kunt u de omzetbelasting buiten beschouwing laten. Casus De directie van de Peellandacademie heeft besloten om zonnepanelen aan te leggen op de daken van alle scholen. Enerzijds om invulling te geven aan maatschappelijk verantwoord ondernemen, anderzijds om besparingen in financiële zin te realiseren. Hans van Oisterwijk, controller van de Peellandacademie, heeft onderzoek gedaan. Hij heeft het onderstaande aan de directie gerapporteerd: Op de scholen kunnen zonnepanelen worden geplaatst. Een zonnepaneel kost 500,-. Financiering van het project vindt plaats uit eigen middelen. De opbrengst per zonnepaneel is 200 kwh per jaar. De geschatte levensduur van een zonnepaneel is 30 jaar. De inkoopprijs van elektriciteit is 0,21 per kwh. Van de opgewekte energie zal 75% intern worden verbruikt. De resterende 25% wordt verkocht aan energiemaatschappij E4Y. E4Y betaalt aan de Peellandacademie per kwh 0,11. Er zijn geen relevante bijkomende kosten. Na 30 jaar hebben de zonnepanelen geen restwaarde meer. De energiebesparingen worden aan het einde van het jaar gerealiseerd. Vraag 1 Bereken de verwachte jaarlijkse opbrengst van de investering. Deze opbrengst bestaat uit de besparing op de energiekosten en de opbrengst van de verkochte stroom. De directie van de Peellandacademie heeft Hans gevraagd om aanvullende informatie. Hans heeft op internet een interessant rapport gelezen van het adviesbureau SUN4Y. Het bureau komt tot twee opvallende uitspraken. 1. De terugverdientijd van zonnepanelen is minimaal 6 en maximaal 10 jaar. 2. De interne rentabiliteit van de investering in zonnepanelen ligt tussen de 8% en 14%. Hans besluit deze uitspraken te toetsen door het uitvoeren van een aantal berekeningen. Vraag 2 Vraag 3 (3 punten) Bereken de terugverdientijd van de investering in zonnepanelen. Geef uw antwoord in gehele jaren. Bereken de interne rentabiliteit van de investering in zonnepanelen. Geef uw antwoord in twee decimalen nauwkeurig. SPD Bedrijfsadministratie Finance & Riskmanagement donderdag 15 december / 11

4 Vraag 4 (2 punten) Bij het berekenen van de netto contante waarde wordt altijd uitgegaan van een vooraf vastgestelde rendementseis. Waarom wordt deze rendementseis in het algemeen hoger gesteld dan de vaste rentevergoeding van de bank? SPD Bedrijfsadministratie Finance & Riskmanagement donderdag 15 december / 11

5 Opgave 2 (44 punten) Casus Lagoni bv heeft in 2012 behoefte aan aanvullende financiering van 5 miljoen. De onderneming sluit bij de Rio-bank een 10-jarige aflossingsvrije lening af op basis van de 3-maands Euribor plus kredietopslag. De hoogte van de kredietopslag hangt af van de kredietrating van de onderneming. Zie hiervoor tabel 1. Debt ratio 0,3 = A >0,3 = B Werkkapitaalratio 1,5 = A <1,5 = B Rentabiliteit van het totale vermogen 12% = A <12% = B Rentedekkingsfactor 10 = A <10 = B Tabel 1: kredietopslag Toelichting op tabel 1. De kredietopslag bedraagt 0,75% indien de score van de vier ratio s uit tabel 1 minimaal drie keer A en maximaal één keer een B is. Alle andere scores leiden tot een kredietopslag van 1,50%. De Rio-bank baseert zich in zijn berekeningen op de onderstaande informatie uit de jaarrekening van a. Balansgegevens per : - totaal vaste activa: 40 miljoen; - totaal vlottende activa (inclusief liquide middelen): 60 miljoen; - totaal vreemd vermogen lang: 20 miljoen; - totaal vreemd vermogen kort: 20 miljoen. b. Verkorte resultatenrekening over 2011: Omzet 400 miljoen Kosten van de omzet excl. rente 360 miljoen Inkomen voor aftrek van rente en belasting 40 miljoen Rente 2 miljoen Nettowinst voor aftrek van belasting 38 miljoen Belasting 9 miljoen Nettowinst na aftrek van belasting 29 miljoen Vraag 5 (9 punten) a. Bereken de debt ratio per 31 december b. Bereken de werkkapitaalratio per 31 december c. Bereken de rentabiliteit van het totale vermogen over d. Bereken de rentedekkingsfactor over e. Bepaal hoe hoog de kredietopslag is voor Lagoni bv. SPD Bedrijfsadministratie Finance & Riskmanagement donderdag 15 december / 11

6 De directeur verwacht dat de rente de komende jaren zal stijgen. De directeur sluit daarom een renteswap af, waarbij hij een vast rentepercentage betaalt en Euribor ontvangt. Hij sluit bij de Sun-bank een 10-jaars renteswap af tegen een tarief van 3,85% per jaar. Alle contracten worden afgesloten op 1 oktober De eerste verrekening tussen Lagoni bv en de Sun-bank zal plaatsvinden aan het einde van het vierde kwartaal van Ook deze lening heeft het karakter van een aflossingsvrije lening. Eind 2012 bedraagt de 3-maands Euribor 2,65%. Vraag 6 Bereken de totale rentelasten van de lening bij de Rio-bank en de renteswap bij de Sun-bank voor het vierde kwartaal van 2012, uitgaande van een 3-maands Euribor van 2,65%. Op 1 juli 2016 verkoopt de directeur het bedrijf. Hij lost alle bestaande schulden af. Ook de swap-transactie wordt afgewikkeld. De marktwaarde van de swap bedraagt ,86. Lagoni bv moet dit bedrag betalen aan de Sunbank. De directeur stelt zich achteraf de vraag of hij niet beter had kunnen kiezen voor een 10-jarige aflossingsvrije lening in plaats van de swap-constructie. Destijds waren de leningsvoorwaarden van een aflossingsvrije lening: 5% rente per jaar; boete bij vervroegde aflossing: 1% van de uitstaande schuld. De totale rentelasten van de lening bij de Rio-bank en de renteswap bij de Sun-bank voor de periode van 1 oktober 2012 tot 1 juli 2016 waren ,-. Dit bedrag is exclusief de afkoopsom van de swap-overeenkomst. Vraag 7 Vraag 8 Vraag 9 Laat door middel van een berekening zien welke financieringsvorm voor Lagoni bv uiteindelijk het meest voordelig zou zijn geweest. Een renteswap is een voorbeeld van een derivatentransactie. (3 punten) Noem drie andere voorbeelden van rentederivaten. (4 punten) Noem twee kenmerken van een derivaat. De Sun-bank kan op 31 december 2015 van de Moon-bank een deel van de hypotheekportefeuille overnemen. Elk jaar, voor het eerst op 31 december 2016, genereert de hypotheekportefeuille een gelijkblijvende kasstroom van 40 miljoen. Op 31 december 2019 zal de laatste ontvangst plaatsvinden. De Sun-bank rekent met 8% rente op jaarbasis. SPD Bedrijfsadministratie Finance & Riskmanagement donderdag 15 december / 11

7 Vraag 10 Vraag 11 (4 punten) Bereken de maximale aankoopsom van de hypotheekportefeuille in hele euro s nauwkeurig. Bereken de modified duration van de hypotheekportefeuille in twee decimalen nauwkeurig. Financiering van de overname van de hypotheekportefeuille vindt plaats door: 1. het aanwenden van eigen vermogen; 2. het afsluiten van een 4-jarige lening met een rentevoet van 5% per jaar. Deze lening wordt over 4 jaar ineens afgelost. De modified duration van deze lening is 3,70. De Sun-bank wil deze overname zodanig financieren dat immunisatie bereikt wordt. Vraag 12 Bereken hoeveel eigen vermogen de Sun-bank minimaal moet aanwenden voor het bereiken van immunisatie. SPD Bedrijfsadministratie Finance & Riskmanagement donderdag 15 december / 11

8 Opgave 3 (39 punten) Casus BOCOHA nv ontwikkelt en fabriceert ramen, deuren en serres afgestemd op de Nederlandse markt. Het bedrijf is gevestigd in Zuid-Nederland. Om groei boven de grote rivieren te stimuleren, heeft het bedrijf het voornemen om branchegenoot Byentuin nv uit Oldenzaal over te nemen. De directie van Byentuin is positief gestemd over een eventuele overname. De leiding van BOCOHA geeft er de voorkeur aan om de overname van Byentuin in contanten te voldoen. Zij wil daarvoor een nieuwe banklening afsluiten. BOCOHA neemt van Byentuin alle bezittingen en schulden over. De overnamesom bedraagt 1,95 miljoen. De aandeelhouders van Byentuin gaan akkoord met het voorstel tot overname. De huisbankier is bereid om mee te werken, maar stelt aan BOCOHA de eis dat de debt ratio na overname niet groter mag zijn dan 0,5. debet Balans BOCOHA, , alle bedragen x 1 miljoen credit gebouwen 10 geplaatst aandelenkapitaal 10 machines 34 agioreserve 2 voorraad grondstoffen 8 winstreserve 18 voorraad eindproducten 1 hypothecaire lening 6 debiteuren 1 banklening 5 liquide middelen 4 voorzieningen 8 crediteuren 3 nog te betalen bedragen 2 GNI-bank Toelichting op de balans van BOCOHA: Alle aandelen hebben een nominale waarde van 1,-. Het maatschappelijk aandelenkapitaal van BOCOHA is 20 miljoen. De beurskoers op 31 december 2015 bedraagt 4,- per aandeel. SPD Bedrijfsadministratie Finance & Riskmanagement donderdag 15 december / 11

9 debet Balans Byentuin, , alle bedragen x 1 miljoen credit gebouwen 1,3 geplaatst aandelenkapitaal 1 machines 2,6 agioreserve 0,1 voorraad grondstoffen 0,2 winstreserve 0,4 voorraad eindproducten 0,4 hypothecaire lening 0,8 debiteuren 0,2 banklening 1 liquide middelen 0,1 voorzieningen 0,5 crediteuren 0,4 nog te betalen bedragen 0,1 NIG-bank 0,5 4,8 4,8 Toelichting op de balans van Byentuin nv: Alle aandelen hebben een nominale waarde van 20,-. Het maatschappelijk aandelenkapitaal van Byentuin nv is 2 miljoen. De beurskoers op 31 december 2015 bedraagt 80,- per aandeel. Vraag 13 Vraag 14 (4 punten) Bereken de hoogte van de goodwill die BOCOHA gaat betalen voor de overname van Byentuin nv. Uit berekeningen van de debt ratio is gebleken dat een overname in contanten niet haalbaar is. Toon door middel van een berekening aan dat het afsluiten van een aanvullende banklening niet mogelijk is. Beide ondernemingen willen de overname per se door laten gaan. Zij stellen daarom voor om de overname te financieren door middel van een aandelenruil. Tijdens een vergadering van de directie is besloten om te onderzoeken op welke wijze de ruilverhouding van de aandelen zal worden bepaald. Optie 1: De aandelenruil is gebaseerd op de intrinsieke waarde per aandeel. Vraag 15 Bereken hoeveel aandelen BOCOHA een aandeelhouder van Byentuin ontvangt voor 1 aandeel Byentuin als de ruilverhouding gebaseerd is op de intrinsieke waarde per aandeel. SPD Bedrijfsadministratie Finance & Riskmanagement donderdag 15 december / 11

10 Optie 2: De aandelenruil is gebaseerd op de rentabiliteitswaarde per aandeel. Winst-en-verliesrekening 2015 BOCOHA en Byentuin, alle bedragen x 1 miljoen BOCOHA Byentuin omzet ,5 operationele kosten ,9 afschrijvingen 8 0,8 interest 1 0,2 nettowinst 4 0,6 Bij het bepalen van de rentabiliteitswaarde wordt uitgegaan van een marktinterest van 8% per jaar. Vraag 16 Vraag 17 Vraag 18 Vraag 19 Bereken hoeveel aandelen BOCOHA nv een aandeelhouder van Byentuin nv ontvangt voor 1 aandeel Byentuin nv als de ruilverhouding gebaseerd is op de rentabiliteitswaarde per aandeel. De aandeelhouders van beide partijen zijn niet tevreden met de uitkomsten van het onderzoek. Uiteindelijk komen beide ondernemingen overeen om de overnamesom te baseren op de beurswaarde per aandeel. BOCOHA neemt per 1 januari 2016 alle bezittingen en schulden van Byentuin over. De aandeelhouders Byentuin ontvangen hiervoor in ruil aandelen BOCOHA. (3 punten) Wat is het doel van het baseren van de ruilverhouding van de aandelen op de beurswaarde per aandeel? (4 punten) Geef een reden waarom het in het algemeen zinvoller is om een overnamebod te baseren op de beurswaarde per aandeel in plaats van de intrinsieke waarde per aandeel. (3 punten) Bereken, uitgaande van een overnamesom die gebaseerd is op de beurswaarde per aandeel, de omvang van het geplaatste aandelenkapitaal van BOCOHA na overname van Byentuin per 1 januari SPD Bedrijfsadministratie Finance & Riskmanagement donderdag 15 december / 11

11 Onlangs is het zuiden van Nederland getroffen door een gigantische storm. Er was veel schade aan daken, deuren, rolluiken, lichtstraten en roldeuren, ook bij klanten van BOCOHA. Dit betekent veel extra werk voor BOCOHA. Daarom is er dringend behoefte aan een extra spuitgietmachine. Op de website van de huisbankier heeft de controller informatie gevonden over business lease. Voor het berekenen van de gelijkblijvende maandtermijn gaat hij uit van de onderstaande gegevens: Aanschafwaarde spuitgietmachine excl. btw: ,- Eigen inleg door BOCOHA: ,- Looptijd van het leasecontract: 12 maanden Verhoging slottermijn: nee Rentepercentage: 2,6% per jaar De postnumerando maandtermijn is gebaseerd op annuïteiten. Bij het afsluiten van het leasecontract moet eenmalig 250,- afsluitprovisie betaald worden. Na betaling van de laatste termijn is BOCOHA eigenaar van de spuitgietmachine. Vraag 20 Vraag 21 (4 punten) Bereken de hoogte van de maandelijkse leasetermijn. (3 punten) Bereken de totale betaalde financieringskosten gedurende de hele looptijd van het leasecontract. Einde examen SPD Bedrijfsadministratie Finance & Riskmanagement donderdag 15 december / 11