INVLOED VAN LUCHTVERVUILING OP GEZONDHEID
|
|
- Sylvia Verstraeten
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 INVLOED VAN LUCHTVERVUILING OP GEZONDHEID
2 Belangrijkste Hoofdproces Voorkomen, Vroegdetectie en Interventie van Milieugezondheidsschade PREVENTIEDECREET Maatregelen die gericht zijn op bevorderen en in stand houden van een gezonde leefstijl - Gezondheidsvoorlichting Kennis aanbrengen, attitude en sociale norm beïnvloeden, vaardigheden aanleren dat mensen gezonde keuze kunnen maken. EN Gezondheidsbevorderende omgeving van een gezonde sociale en fysieke omgeving Gezondheids promotie Preventieve Gezondheidszorg + HiaP s Gezondheids bescherming Ziekte preventie Maatregelen om bevolking te beschermen tegen gezondheidsbedrei gende factoren. Maatregelen die gericht zijn op het voorkomen van specifieke ziekten of op de vroege signalering daarvan.
3 GESCHIEDENIS DE MAASVALLEI, 1-5 DECEMBER 1930 Bron Prof. Ben Nemery Agentschap Zorg en Gezondheid 3
4 IEDER JAAR WORDEN WE 1 SEIZOEN OUDER Theoretische marge voor verbetering, oa. door preventie te voorkomen, Vermijdbare sterfte = Indicator voor waar er nog verbeteringen mogelijk zijn in het beleid. Het is een theoretisch concept dat evolueert met De ontwikkeling van de wetenschappelijke kennis en sterk afhankelijk is van welke doodsoorzaken als vermijdbaar worden geselecteerd K. De Brouwere et al., VITO 2015 io AZG Sterftecijfers 2014 AZG RR van Pope et. al 2002: 1,062 per 10 µg/m³ PM2,5 Bevolkingsgewogen blootstellingsdata VMM (Buekers et al., 2012) PM 2,5 in 2010 = 17, µg/m³ Populatie Vlaanderen 2010 (statbel.fgov) Sterftecijfers 2010 VAZG 5674 = attributief aantal sterftegevallen WHO AQG 2005 PM2,5 = 10 µg/m³ 3326 = attributief aantal sterftegevallen vermijdbaar 2328 sterftegevallen Agentschap Zorg en Gezondheid 4
5 1 Relatie aantonen in praktijk 1 1 Veel kans quasi nihil Veel Veel Veel kans???: volksgezondheid 1 Milieuspoor Mn Gezondheidsspoor
6 BLOOTSTELLING EFFECT Relatie tussen milieublootstelling en effect op de mens (bron: E. Den Hond) MILIEU Uitstoot in omgeving Concentratie in omgeving Blootstelling bij de mens ERKERS AN STELLING Vroegtijdig biologisch effect Biologisch effectieve dosis Interne dosis ERKERS EFFECT Verandering structuur, functie Gezondheidseffecten Ziekte Agentschap Zorg en Gezondheid 6
7 Een kind is geen volwassene Bij de geboorte wegen de hersenen zo'n 350 gr en heeft elke hersencel zowat 2500 synapsen. Na zes maanden is het gewicht ongeveer de helft van een volwassen brein. Op een jaar is het tot 60% toegenomen, bij tweeënhalf is dat 75% Tegen het derde levensjaar zijn er dat zo'n synapsen per cel. Rond het zesde levensjaar 90% en tegen het tiende 95%. Drinken, eten, ademen meer t.o.v. hun lichaamsgewicht; Dieet kind dieet volwassene; Gedrag andere inschatting om gevaar te vermijden, Levensstijl leven korter tegen de grond, voorwerpen in de mond, ; Ontwikkeling, groei Socio-economische kloof Mag niet bijdragen tot het vergroten van een gezondheidskloof t.g.v. luchtverontreiniging, impact van luchtverontreiniging is niet gelijk uitgesmeerd over Vlaanderen
8 Luchtvervuiling heeft een onmiddellijke impact op meerdere organen en heeft lange termijns gevolgen Respiratory disease mortality Respiratory disease morbidity Lung cancer Pneumonia Upper and lower respiratory symptoms Airway inflammation Decreased lung function Decreased lung growth Type 2 diabetes Type 1 diabetes Bone modification Stroke Neurological development Mental Health Neurodegenerative diseases Cardiovascular Disease Mortality Carciovascular Disease Morbidity Myocardal infaction Arrhythmia Congestive Heart Failure Changes in Heart Rate Variability ST-segment depression High blood pressure Endothelial dysfunction Increased blood coagulation Systemic inflammation Deep Venous Thrombosis Premature birth Decreased birth weight Decreased foetal growth In uterine growth retardation Decreased sperm quality Preclampsia Annette Peters Helmholtz Zentrum München
9 BLOOTSTELLING 10 µm 1 µm 0,1 µm Induceren oxidatieve stress Activatie immuun systeem UFP transloceren naar andere organen Pro-thrombotic effects Induceren arterosclerose Inflammatoire respons hersenen, organen en weefsels
10 BIOLOGISCH MECHANISME DAT PM-BLOOTSTELLING KOPPELT AAN CVD Brook et al., Circulation, 2010; 121: Agentschap Zorg en Gezondheid 10
11 EEN CHEMISCHE STOF: POTENTIELE DREMPEL- EN NIET-DREMPEL-EFFECTEN? - drempel-effecten (grofweg niet-kanker effecten) - niet-drempel-effecten (grofweg ~ genotox carcinogene eigenschappen) => Beide potentiële effecten nagaan in een risico-analyse! Agentschap Zorg en Gezondheid 11
12 KRITISCHE EN SUB-KRITISCHE DREMPEL-EFFECTEN Effect Effect A Effect B Effect C Blootstelling (dosis) NOAEL kritisch effect : 1 ste effect dat optreedt bij blootstelling Hierop wordt de gezondheidskundige toetsingswaarde gebaseerd Agentschap Zorg en Gezondheid 12
13 Review of evidence on health aspects of air pollution REVIHAAP OC gezondheid: secundaire organische aerosolen UFP short term / CNS-cardioresp. O3 chronische blootstelling drempeleffect Relatie cardiovasc en resp mortaliteit NO2 en PM2,5 Aankondiging op ISEE 2016, Rome Update AQG for EU: 2017 WHO AQG EU limit Value
14 NO2 en PM2,5 hebben onafhankelijk van elkaar een effect op mortaliteit EU limit Value EU limit Value
15 NIET DREMPEL EFFECTEN De experts hebben besloten (...) dat er voldoende aanwijzingen zijn om te stellen dat blootstelling aan vervuilde buitenlucht longkanker veroorzaakt. Ze hebben ook een direct verband tussen luchtvervuiling en een verhoogd risico op blaaskanker vastgesteld, IARC monograph on air pollution klasse 1 > Voor de meeste genotoxische carcinogenen is er een lineair verband tussen blootstelling en kans op effect bij lage blootstellingsniveaus (typisch milieublootstellingen) Unit risk of cancer slope factor : De unit risk is de lineaire toename in de kans op het ontwikkelen van kanker door levenslange blootstelling aan 1 µg/m³ van een bepaalde stof). > Bv: Air Quality Guidelines WHO : de levenslange blootstelling aan een luchtconcentratie van 1 µg/m³ benzeen een extra risico op het ontwikkelen van leukemie = 6x => levenslange blootstelling aan 0,17 µg/m³ = extra risico op leukemie van 1/miljoen - => levenslange blootstelling aan 1,7 µg/m³ = extra risico op leukemie van 1/100,000 - => levenslange blootstelling aan 17 µg/m³ = extra risico op leukemie van 1/10, Agentschap Zorg en Gezondheid 15
16 Onderstaand kader Inschatting van het extra kankerrisico bij levenslange blootstelling vervangt het kader uit Hoe groot is groot in termen van risico-evaluatie (Bart Bautmans, 2005). Een extra CA risico > 10-6 bij LL blootstelling kan slechts getolereerd worden indien redelijkerwijs geen daling haalbaar of mogelijk is Agentschap Zorg en Gezondheid 16
17 ILLUSTRATIES ORDE VAN GROOTTE Het levenslang extra risico op overlijden door longkanker door roken is gemiddeld 4,8 x 10-2 Het extra levenslang risico op sterfte door vervoersongeval = 6 x 10-3 Het extra levenslang risico op overlijden door Legionellose wordt geschat op afgerond 1 x 10-4 (jaarlijks extra risico = afgerond 1 x 10-6 ) Agentschap Zorg en Gezondheid 17
18 GEZONDHEIDSGEGEVENS: AANTALLEN EN DOSIS/EFFECT-RELATIES Time-spatial analysis blaaskanker Gezondheidsspoor volgen? CAR-smoothed SIRs of bladder cancer for males at the municipality level Agentschap Zorg en Gezondheid 18
19 NIET carcinogenen zonder drempel Bv. PM, EC NIEUWE studies tonen dosis-effect relaties bij zeer lage concentraties Schatting van de verandering in effect Geen veilige drempel Aanpak d.m.v. pseudo - gezondheidskundige advieswaarde o.a. voor scoring géén veilige ondergrens waaronder geen gezondheidseffecten kunnen optreden. - Voorstel: (themagroep mobiliteit AZG) : > Voor PM 2.5 : 10 µg/m³ (WHO AQG 2005) Crouse et al., EHP Agentschap Zorg en Gezondheid 19
20 Langrish et al., J Int Med 2012
21 PROCEDURE SELECTIE GEZONDHEIDSKUNDIGE TOETSINGSWAARDEN > 2015 : Katleen De Brouwere, Christa Cornelis, VITO > Waarom? MG inschattingen over gevolgen voor volksgezondheid : toetsingswaarde nodig => soms hele waaier: bv WHO, ATSDR, EPA, CalEPA, ECHA => keuze kan beoordeling als OK/niet OK voor volksgezondheid beïnvloeden => praktijkgericht protocol om uniform en transparant te kiezen voor een bepaalde toetsingswaarde van een instantie > Aanpak? Literatuur Binnen- en buitenlandse instanties bevraagd Obv voor- en nadelen: voorstel tot protocol met argumentatie van de keuzes Voorgelegd aan panel van binnen- en buitenlandse experts + Toegepast op cases Gebruik nieuwe MER-richtlijnenboek Mens-Gezondheid Agentschap Zorg en Gezondheid 21
22 IMPACTFUNCTIES Ontwikkelen van een methodiek die de gezondheidsimpact in kaart brengt van infrastructuurprojecten die wegverkeer dragen of genereren, 2015, VITO i.o.v. Agentschap Zorg en Gezondheid > EC sterfgevallen: 5, (95% BI: 3,6 8, ) gevallen per µg EC/m 3 per persoon (weerspiegelt ook de grootte van de populatie) levensverwachting: 3,5 (95% BI 3,0 4,0) maanden per 0,5 µg EC/m 3. > NO2 Forced vital capacity of gemiddelde longfunctie groei: 6,4 ml verlies in FVC per 1 µg NO 2 /m 3 (voor scholieren) > PM2,5 sterfgevallen: 5, (95% BI 3, tot 6, ) gevallen per µg PM2,5/m 3 per persoon levensverwachting: 21 (95% BI 14-27) dagen per µg PM2,5/m 3 per persoon. > GELUID Environmental Epidemiology: Lucht en Geluid steeds samen bekijken % hinder = 1, (L -37) 3 - den + 2, (L den 37) 2 + 0,5353 (L den -37) % sterke hinder = 9, (L -42) 3 1, (L -42) 2 den den + 0,5118 (L den -42) % slaapverstoring = 13,8 0,85 L night + 0,01670 L 2 night % sterke slaapverstoring = 20,8 1,05 L night + 0,01486 L 2 night > Groene ruimte 10% extra groen binnen 1 km = + 2,46 gezonde levensjaren per 1000 inwoners Agentschap Zorg en Gezondheid 22
23 RISICO-GESTUURD Disability Adjusted Life Years voor een milieustressor per jaar in Vlaanderen Milieurapport Vlaanderen MIRA/2012/06, juli 2012 VITO 2012/MRG/R/ Agentschap Zorg en Gezondheid 23
24 ONDERZOEKSTECHNIEKEN Onderzoekstechnieken, toegepast op milieugezondheidsketen (bron: E. Den Hond)!!! opportuniteitskost!!! EXTERN MILIEU Uitstoot in omgeving Concentratie in omgeving Blootstelling bij de mens BIOMERKERS VAN BLOOTSTELLING Vroegtijdig biologisch effect Biologisch effectieve dosis Interne dosis BIOMERKERS VAN EFFECT Verandering structuur, functie Gezondheidseffecten Ziekte Bij twijfel over de gezondheidseffecten van een infrastructurele maatregel (of hoe groot ze zijn), neemt men de grootst mogelijke proactieve maatregel. Künzli et al. - Lancet, Agentschap Zorg en Gezondheid 24
25 EFFECT GERICHT METEN Toxicologisch profiel van Genk en Koksijde (* significant verschil) Vlaamse Overheid dep. LNE Genetische toxiciteit: AMES Endocriene verstoring: MELN assay Immunotoxiciteit: Il-6 en il-8: inflammatie Endotoxines Systemische toxiciteit: Cytotoxiciteit Radicaal genererend vermogen EXPOSOMEN Wild, 2010 Hazard ID Life-course Toekomst Genome Transcriptome Proteome Metabolome Adductome HELIX (early life exposome) en Exposomics Vrijheid et al. 2015, EHP 122 (6)
26 Registratienetwerk voor huisartsen elektronisch medisch dossier 2.3 mio diagnosen 9 mio medicatievoorschriften 18 mio laboratoriumresultaten patiënten Toekomst? Time-Spatial Gridanalysis > Geografische verdeling van de mensen met en zonder COPD ( Genk drie Integopraktijken) > Geografische verdeling van de mensen met en zonder COPD ( Genk drie Integopraktijken) exl. rokers Agentschap Zorg en Gezondheid 26
27 HEALTH IN ALL POLICIES Hier doen we het voor N E T W E R K Agentschap Zorg en Gezondheid 27
28 Geluid + CO NOx PM O3 Benzeen Longen Carcinogeen Astma Allergie Neurologisch Milieugezondheidsenquête Genk-Zuid, 2006
29 MEDISCH MILIEUKUNDIG NETWERK Partnerorganisatie Milieugezondheidszorg (Website MMK s) (Agentschap Zorg en Gezondheid) (Departement LNE) (Steunpunt G&M) Agentschap Zorg en Gezondheid 29
30 NIET VERGETEN We brengen tot 80% van onze tijd binnen door! onze woning ademt buitenlucht in en binnenlucht uit Agentschap Zorg en Gezondheid 30
31 Binnenmilieu Sara Benoy Gezondheidsimpact mobiliteit Stefan Acke Risico-analyse & HotSpotwerking Joke De Backer Drinkwater Liesbet Lejon Recreatiewater Patricia Schapmans Biologische vectoren, HOP Koen Schoeters
MILIEU-GEZONDHEIDSRISICO S OBJECTIVEREN EN AANPAKKEN
MILIEU-GEZONDHEIDSRISICO S OBJECTIVEREN EN AANPAKKEN DISCIPLINE: MEDISCHE MILIEUKUNDE MILIEUGEZONDHEIDSZORG Studiedag ongerustheid 2 april 2015 Bart Bautmans, teamverantwoordelijke milieugezondheidszorg
Nadere informatieLuchtkwaliteit en gezondheid
Luchtkwaliteit en gezondheid - Bronnen van fijn stof in de Gelderse Vallei - Rik van de Weerdt, arts medische milieukunde / toxicoloog GGD Gelderland Midden Gezondheidsraad 2018 Volksgezondheid Toekomst
Nadere informatieAdemloos Horta. Nood aan Luchtzaak
Ademloos Horta Nood aan Luchtzaak 5,3 biljoen / jaar Meer dan budget voor Volksgezondheid 17,7 miljard euro per jaar > opbrengst Haven Antwerpen Ringland verlaagt mortaliteit Health Impact Assessment of
Nadere informatieKosten en baten van het EUluchtbeleid
Kosten en baten van het EUluchtbeleid Conferentie luchtkwaliteit 2014, Minaraad Bob Nieuwejaers Herziening NEC-richtlijn Richtlijn uit 2001 December 2013: commissievoorstel herziening NEC-richtlijn Verminderen
Nadere informatieFijnstof niet fijn voor de luchtwegen
IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD DISCLOSURE IN DE BELANGEN HUISARTSENPRAKTIJK SPREKER: 4 en 5 februari 2016 te Papendal GEEN BELANGENVERSTRENGELING
Nadere informatieLuchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest
Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest Overzicht presentatie Luchtkwaliteit getoetst aan de normen Impact van deze luchtkwaliteit op onze gezondheid Bespreking van stikstofdioxide en fijn stof De nieuwste
Nadere informatieMeervoudige gezondheidswinst dankzij een gezonde publieke ruimte. Stefan Acke, Zorg & Gezondheid
Meervoudige gezondheidswinst dankzij een gezonde publieke ruimte Stefan Acke, Zorg & Gezondheid MEERVOUDIGE GEZONDHEIDSWINST DANKZIJ EEN GEZONDE PUBLIEKE RUIMTE Stefan Acke, Zorg & Gezondheid Studiedag
Nadere informatieLuchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest. Koen Toté - VMM
Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest Koen Toté - VMM Overzicht presentatie Luchtkwaliteit 2017 getoetst aan de normen Impact van deze luchtkwaliteit op onze gezondheid Bespreking van fijn stof en stikstofdioxide
Nadere informatieControverses tussen grenswaarden De casus benzeen Het duiveltje zit in het detail. Gerard Swaen, Universiteit Maastricht NvT 8 maart 2018
Controverses tussen grenswaarden De casus benzeen Het duiveltje zit in het detail Gerard Swaen, Universiteit Maastricht NvT 8 maart 2018 Wat gaan we doen? 3 benzeen grenswaarden van drie expert commissies
Nadere informatieLuchtvervuiling en gezondheidsrisico s: de klinische inzichten
SYMPOSIUM Luchtvervuiling en gezondheidsrisico s: de klinische inzichten 1 oktober 2014 Renée van Snippenburg longarts Diakonessenhuis Utrecht Disclosures Geen European Respiratory Society 2014 Luchtvervuiling
Nadere informatieGenk-Zuid Werkgroep Gezondheid. Stand van zaken 6 februari 2007
Genk-Zuid Werkgroep Gezondheid Stand van zaken 6 februari 2007 Aanleiding Meetwaarden VMM 2004: hoge waarden voor nikkel en chroom in Genk December 2005: Persbelangstelling ongerustheid Info-vergaderingen
Nadere informatieDe impact van verkeer op de gezondheid.
De impact van verkeer op de gezondheid. 25 juni 2012 Prof. Dr. Dirk Avonts. Universiteit Gent. VERKEER LAWAAI AFSTAND TOT VERKEERSAS LUCHT- VERVUILING AFNAME GROENE RUIMTE Bewijskracht. Cohortstudies,
Nadere informatieLuchtkwaliteit in Steden Probleemschets, Aandachtspunten, Tendensen
Luchtkwaliteit in Steden Probleemschets, Aandachtspunten, Tendensen Frans Fierens, Gerwin Dumont (*) (*)Medewerkers van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) gedetacheerd naar de Intergewestelijke Cel voor
Nadere informatieDr. Ir. Roel Gijsbers
Dr. Ir. Roel Gijsbers r.gijsbers@ens-cleanair.com Slimme, Gezonde en Vitale Stad Leefbaarheid Kwaliteit gebouwde omgeving Groen Infrastructuur & bereikbaarheid Kwaliteit voorzieningen Cultuur & Recreatiemogelijkheden
Nadere informatieWaarom kunnen omgevingsfactoren een belangrijk risico op kanker inhouden?
Waarom kunnen omgevingsfactoren een belangrijk risico op kanker inhouden? 1.Mechanistische inzichten in belang van lage dosissen 1.1Carcinogenese berust op accumulatie van mutaties 1.2 Dosis-antwoord voor
Nadere informatieKosten-BATEN analyse fietsostrade Mechelen-Antwerpen. Jurgen Buekers, Evi Dons, Bart Elen, Luc Int Panis Milieu & Gezondheid, VITO Maart 2016
Kosten-BATEN analyse fietsostrade Mechelen-Antwerpen Jurgen Buekers, Evi Dons, Bart Elen, Luc Int Panis Milieu & Gezondheid, VITO Maart 2016 1 Inleiding PASTA Physcial Activity Through Sustainable Transport
Nadere informatieDe Legitimiteit Groep. 16 juni 2011 Corpus, Oegstgeest
De Legitimiteit Groep 16 juni 2011 Corpus, Oegstgeest Welkom Robbert Reimering Dagvoorzitter De Legitimiteit Groep Agenda 14.30 uur Welkom, Robbert Reimering 14.35 uur Introductie project, Kevin Zuidhof
Nadere informatieGerard Hoek Universitair docent IRAS Universiteit Utrecht
IRAS Utrecht, The Netherlands Gezondheidseffecten van luchtverontreiniging Gerard Hoek Universitair docent IRAS Universiteit Utrecht February 27, 2011 Luchtverontreiniging Welke gezondheidseffecten zijn
Nadere informatieINTERPRETATIE LUCHT- EN DEPOSITIEMETINGEN VMM IN GENK-ZUID EN OMGEVING
(SAMENGEVATTE) VOLKSGEZONDHEIDSKUNDIGE INTERPRETATIE LUCHT- EN DEPOSITIEMETINGEN VMM IN GENK-ZUID EN OMGEVING Stuurgroep Genk-Zuid, januari 2017 VMM-MEETPOSTEN GENK-ZUID Benaming meetpost Adres Gebied
Nadere informatieVliegverkeer slecht voor de gezondheid. Sara Botschuijver Leonard Beijdewellen Informatieavond Laagvliegroutes van Lelystad Airport: Berkum
Vliegverkeer slecht voor de gezondheid Sara Botschuijver Leonard Beijdewellen Informatieavond Laagvliegroutes van Lelystad Airport: Berkum 9-01-2018 Kleine deeltjes in de Lucht: Fijnstof en ultra fijnstof
Nadere informatieNeurocognitieve prestaties en blootstelling aan luchtvervuiling. Saenen Nelly - UHasselt
Neurocognitieve prestaties en blootstelling aan luchtvervuiling Saenen Nelly - UHasselt Fijn stof - translocatie Fijn stof Fijn stof Organische componenten Metalen Water oplosbare componenten Koolstof
Nadere informatieThemasessie 2: Fietsen brengt op. Voordelen en risico s van fietsen voor de gezondheid
Themasessie 2: Fietsen brengt op Voordelen en risico s van fietsen voor de gezondheid Luc Int Panis (VITO/UH) Brugge 24 maart 2014 25/03/2014 1 Agenda (en conclusies)» Is fietsen gezond? (ja, meestal wel)»
Nadere informatieLuchtkwaliteit in de regio. Lezing Duurzame Week Boxtel 06 oktober 2016
Luchtkwaliteit in de regio Lezing Duurzame Week Boxtel 06 oktober 2016 Inhoudsopgave - Ik stel mijzelf en mijn werkzaamheden voor - Enkele vormen van onderscheid. Waarover gaat dit wel en niet? - Waarom
Nadere informatieLuchtverontreiniging in Perspectief:
Luchtverontreiniging in Perspectief: het gezondheidsrisico van luchtverontreiniging uitgedrukt in aantal meegerookte sigaretten Saskia van der Zee, GGD Amsterdam Paul Fischer, DMG, RIVM Gerard Hoek, IRAS,
Nadere informatieNieuwe gezondheidskundige richtlijnen voor omgevingsgeluid. Elise van Kempen
Nieuwe gezondheidskundige richtlijnen voor omgevingsgeluid Elise van Kempen NSG bijeenkomst Utrecht, 21 februari 2019 Wat zijn de WHO guidelines? Document met richtlijnen en aanbevelingen van de WHO Gericht
Nadere informatieHeart and Soul. Cardiovasculair en Depressie
Heart and Soul Cardiovasculair en Depressie Ten leading causes of DALY s 2030 - high income countries (in %) - Unipolar depressive disorder 9.8 Ischaemic heart disease 5.9 Alzheimer and other dementias
Nadere informatieSara Benoy, medisch milieukundige.
Sara Benoy, medisch milieukundige. Gezondheidseffecten verkeer. Directe invloeden van verkeer: Luchtverontreiniging Geluidsoverlast Verkeersonveiligheid Gebrek aan beweging Indirecte gezondheidsgevolgen
Nadere informatieGezondheid & verkeer: de rol van lokale besturen. Stien Stassen Medisch milieukundige 5 december 2013
Gezondheid & verkeer: de rol van lokale besturen Stien Stassen Medisch milieukundige 5 december 2013 Uitgangspunt Verkeer beïnvloedt onze gezondheid: ook op lokaal niveau kan je het verschil maken! 1.
Nadere informatieIeder kind heeft recht op een school in een gezonde omgeving. Horta avond, Ademloos 22 mei 2013 Prof. Dr. Dirk Avonts Universiteit Gent.
Ieder kind heeft recht op een school in een gezonde omgeving. Horta avond, Ademloos 22 mei 2013 Prof. Dr. Dirk Avonts Universiteit Gent. Ademen in Antwerpen. Aandeel autosnelwegen in de totale luchtvervuiling
Nadere informatieComplexe blootstellingen in Vlaanderen visie vanuit het beleid Karen Van Campenhout VPO 21 mei 2019
Complexe blootstellingen in Vlaanderen visie vanuit het beleid Karen Van Campenhout VPO 21 mei 2019 Leiegardens 2014, Your Estate Solution Departement Omgeving Departement Omgeving is op 1 april 2017 ontstaan
Nadere informatieLuchtkwaliteit in Vlaanderen en in uw gemeente. Koen Toté - VMM
Luchtkwaliteit in Vlaanderen en in uw gemeente Koen Toté - VMM VMM meet de luchtkwaliteit 13/03/2019 3 Luchtkwaliteit in Vlaanderen Waaraan toetsen we? Grens- en streefwaarden van de Europese Unie (EU)
Nadere informatieGezondheidsimpact wegverkeer Thema-middag rond gezondheid, stadsplanning en mobiliteit Antwerpen 12 september 2012
Gezondheidsimpact wegverkeer Thema-middag rond gezondheid, stadsplanning en mobiliteit Antwerpen 12 september 2012 Sara Benoy Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid Gezondheidseffecten verkeer algemeen Directe
Nadere informatieWereldgezondheidsorganisatie : fijnstof onderschat
Wereldgezondheidsorganisatie : fijnstof onderschat In deze publicatie http://tiny.cc/3l493w van de regionale afdeling Europa van de WHO, wordt antwoord gegeven op 24 vragen die alle betrekking hebben op
Nadere informatieChemisch toxicologische eigenschappen van acrylonitril en medische aspecten van een blootstelling
Chemisch toxicologische eigenschappen van acrylonitril en medische aspecten van een blootstelling Prof. Dr. Benoit Nemery KU Leuven Prof. Dr. Christophe Stove UGent Acrylonitril: chemische eigenschappen
Nadere informatieNormering geluid. Martin van den Berg Directie Klimaat, Lucht en Geluid
Normering geluid Martin van den Berg Directie Klimaat, Lucht en Geluid Inhoud 1. Algemeen (geluid) normering Richtwaarden Streefwaarden Grenswaarden 2. Afleiding grens en streefwaarden Relevante gegevens
Nadere informatieHoe bepaal je. in planvorming
Hoe bepaal je gezondheid in planvorming Tilly Fast Presentatie > Verschillende methoden: hoe bepalen welke geschikt is? > Methoden Hoe werkt het Wat levert het op Beperkingen/Randvoorwaarden Voorbeelden
Nadere informatieSamenvatting. Vraagstelling
Samenvatting Vraagstelling Op verzoek van de minister van Sociale zaken en Werkgelegenheid schat de Commissie Gezondheid en Beroepsmatige Blootstelling aan Stoffen (GBBS) van de Gezondheidsraad het extra
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Luchtverontreiniging groot probleem gezondheid Elk jaar sterven wereldwijd zo n 6,5 miljoen mensen aan de gevolgen van luchtverontreiniging en in Nederland zorgt dit jaarlijks zeker voor 13.000 vroegtijdige
Nadere informatieBloeddruk en hartfalen door geluid van weg- en railverkeer. Danny Houthuijs en Elise van Kempen
Bloeddruk en hartfalen door geluid van weg- en railverkeer Danny Houthuijs en Elise van Kempen 1 Uit New Scientist 25 augustus 2007: Dying for some peace and quiet Beleidsanalyse Geluid Verzoek van Milieu
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting De levensverwachting van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) is gemiddeld 13-30 jaar korter dan die van de algemene bevolking. Onnatuurlijke doodsoorzaken zoals
Nadere informatiePlan MER Mens en Gezondheid Voorstel plan van aanpak. 13 maart 2012
Plan MER Mens en Gezondheid Voorstel plan van aanpak 13 maart 2012 Scope Plan MER mens & gezondheid Algemeen plan MER: Interpretatie feiten Scope van onderzoek duidelijker formuleren Sinds 2005 heel wat
Nadere informatieWelke agentia uit het milieu zijn kankerverwekkend? Prof.Dr.M.van Sprundel Universiteit Antwerpen Epidemiologie en Sociale Geneeskunde
Welke agentia uit het milieu zijn kankerverwekkend? Prof.Dr.M.van Sprundel Universiteit Antwerpen Epidemiologie en Sociale Geneeskunde Een beetje geschiedenis 18 eeuw : eerste gedocumenteerde studies naar
Nadere informatieSlappe normen voor luchtkwaliteit zijn gevaar voor de gezondheid
Slappe normen voor luchtkwaliteit zijn gevaar voor de gezondheid Adviesbureau Royal HaskoningDHV (RHDHV) heeft in opdracht van Milieudefensie onderzocht hoeveel bescherming verschillende normen (wettelijke
Nadere informatieLuchtkwaliteit, Verkeer en Gezondheid Maatregelen, kosten en bevoegdheden
Luchtkwaliteit, Verkeer en Gezondheid Maatregelen, kosten en bevoegdheden Luc Int Panis Conferentie Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling (FRDO) Residence Palace, Brussel 12/10/2018 Inleiding Luchtvervuiling
Nadere informatieToegang tot de Lokale luchtkwaliteit getoetst
Toegang tot de Lokale luchtkwaliteit getoetst Deskundigendag: Dinsdag 31 oktober 2006 Tijd: 10.00 13.00 Agenda 9.30 10.00 Ontvangst, koffie/thee 10.00 10.10 Opening door voorzitter Manon Vaal 10.10 10.20
Nadere informatieWat betekent dit voor. van omwonenden?
Emissies van chemische stoffen door ThermPhos Wat betekent dit voor de gezondheid van omwonenden? dr Joost van Rooij - toxicoloog joost.vanrooij@caesar-consult.nl Informatiebijeenkomst omwonenden 1 December
Nadere informatieGezondheidsverwachting volgens socio-economische gradiënt in België Samenvatting. Samenvatting
Verschillende internationale studies toonden socio-economische verschillen in gezondheid aan, zowel in mortaliteit als morbiditeit. In bepaalde westerse landen bleek dat, ondanks de toegenomen welvaart,
Nadere informatie/ verslag /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
/ verslag Voorzitter Verslaggever Datum Bart Bautmans Koen Schoeters 12.02.2016 Sara Benoy, Joke De Backer Onderwerp Verslag tweede infovergadering oproep partnerorganisatie milieugezondheidszorg 12/02/2016
Nadere informatieBenzeen in lucht,
Indicator 12 juni 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De gemeten jaargemiddelde benzeenconcentratie
Nadere informatieNachtwerk en borstkanker: een causaal verband?
Nachtwerk en borstkanker: een causaal verband? Dr.ir. A. Pijpe Afd. Psychosociaal onderzoek en Epidemiologie Heijermanslezing Kanker en Werk 14 juni 2013 Soorten kanker in verband gebracht met ploegendienst
Nadere informatieErytrocytentransfusie: van literatuur naar praktijk.
Erytrocytentransfusie: van literatuur naar praktijk. Amerik de Mol Kinderarts-neonatoloog Albert Schweitzer ziekenhuis 1 e Symposium Regionale Neonatologie Inhoud Cochrane review Eén review, één richtlijn?
Nadere informatieLuchtverontreiniging en gezondheid
Luchtverontreiniging en gezondheid Dr. Ir. Moniek Zuurbier GGD Gelderland-Midden 2 Inhoud presentatie Gezondheidseffecten: longen en hart Gevoelige groepen Blootstelling in Nederland Trends Componenten
Nadere informatieVerhoging maximumsnelheid A10 West. Een analyse van de impact op de gezondheid van omwonenden
Verhoging maximumsnelheid A10 West Een analyse van de impact op de gezondheid van omwonenden VERHOGING VAN DE MAXIMUM SNELHEID OP DE A10 WEST 1 Samenvatting Achtergrond De verhoging van de maximumsnelheid
Nadere informatieStand van zaken rond geluidhinder in Nederland. Oscar Breugelmans Centrum voor Duurzaamheid, Milieu en gezondheid
Stand van zaken rond geluidhinder in Nederland Oscar Breugelmans Centrum voor Duurzaamheid, Milieu en gezondheid oscar.breugelmans@rivm.nl Inhoud 1. WHO environmental noise guidelines 2. Resultaten hinderinventarisatie
Nadere informatieVerkeer en luchtverontreiniging
Verkeer en luchtverontreiniging gezondheidsschade Dr Ir Miriam Gerlofs-Nijland RIVM 1 Positie RIVM Onderzoeksinstituut rijksoverheid Onafhankelijk van politiek en beleid Verbindt wetenschap en beleid Maakt
Nadere informatieOnderzoek en beleid binnenhuismilieu Vlaanderen E Goelen
Onderzoek en beleid binnenhuismilieu Vlaanderen E Goelen Onderzoek Resultaten van 3 projecten Vergelijkingen met omgevingswaarden Beleid Wie doet wat in Vlaanderen Waar kan ik terecht met vragen Voorstel
Nadere informatieEen overkapte Ring staat borg voor een gezond Borgerhout. Prof. Dr. Dirk Avonts. Universiteit Gent. Dirk.Avonts@ugent.be. 2 mei 2012.
Een overkapte Ring staat borg voor een gezond Borgerhout. Prof. Dr. Dirk Avonts. Universiteit Gent. Dirk.Avonts@ugent.be. 2 mei 2012. VERKEER LAWAAI AFSTAND TOT VERKEERSAS LUCHT- VERVUILING AFNAME GROENE
Nadere informatieVOORSTELLING LOKALE GEZONDHEIDSINDICATOR MOBILITEIT
/ rapport VOORSTELLING LOKALE GEZONDHEIDSINDICATOR MOBILITEIT 14.09.2018 1 Inleiding De 4 beschouwde variabelen (luchtverontreiniging, geluidshinder, verkeersongevallen en actieve mobiliteit) die een impact
Nadere informatieDiversiteit en Gezondheid: Geslacht, SES, Etniciteit
Diversiteit en Gezondheid: Geslacht, SES, Etniciteit Prof. Dr. Walter Devillé Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg UvA Vluchtelingen en Gezondheid OMGEVING POPULATIE KENMERKEN GEZONDHEIDS-
Nadere informatieKansen voor gezondheid!
Gaaf Gaaf Gezond Gelderland Gelderland Kansen voor gezondheid! Kern Omgevingsvisie & Gezondheid Bereikbaarheid Mobiliteit Wonen E-transitie Klimaat Ronde tafel Omgevingswet 10-10-2018 Grootste gezondheidswinst
Nadere informatieProject uitgevoerd door:
Luchtkwaliteit op postcode, kan dat? Marga Jacobs, voorzitter Leefmilieu Project uitgevoerd door: Wetenschapswinkel Biologie van de Universiteit van Utrecht Opdrachtgever: vereniging Leefmilieu Projectmedewerkster:
Nadere informatieHoe gevoelig is onze bevolking aan luchtvervuiling: van epidemiologische determinanten naar moleculaire mechanismen bij tweelingen
Hoe gevoelig is onze bevolking aan luchtvervuiling: van epidemiologische determinanten naar moleculaire mechanismen bij tweelingen Tim Nawrot, PhD. Centre for Environmental Sciences, Hasselt University,
Nadere informatieBeschaving. Lang, gezond en gelukkig leven? Horizon 2050, 25 september 2015. Edwin De Boeck Hoofdeconoom KBC Groep
Beschaving Lang, gezond en gelukkig leven? Horizon 25, 25 september 215 Edwin De Boeck Hoofdeconoom KBC Groep Meer welvaart = langer leven Bbp per capita en levensverwachting 6 55 5 45 4 Wereld 8 7 6 17
Nadere informatieKanker: klinisch beeld,
Kanker: klinisch beeld, epidemiologie, biologie en pathofysiologie Prof. Patrick Schöffski, M.D., M.P.H. Dienst Algemene Medische Oncologie Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg Leuvens Kanker Instituut
Nadere informatieMilieu en Gezondheid in Genk-Zuid. Dirk Wildemeersch Vlaamse Gezondheidsinspectie
Milieu en Gezondheid in Genk-Zuid Dirk Wildemeersch Vlaamse Gezondheidsinspectie Inhoud Probleemstelling Giftigheid Algemeen Specifiek voor de verhoogd gemeten stoffen Richtwaarden en normen versus Genk
Nadere informatieSTERFTECIJFERS 2015 Cijfers Zorg en Gezondheid 15 December 2017
Sterftecijfers 25 15.12.27 STERFTECIJFERS 25 Cijfers Zorg en Gezondheid 15 December 27 > Het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid verwerkt zelf de sterftecertificaten van het Vlaams Gewest. Sinds 20 (registratiejaar
Nadere informatieKwantificeren van de gezondheidsschade door luchtverontreiniging voor GGD-en
Kwantificeren van de gezondheidsschade door luchtverontreiniging voor GGD-en Achtergronddocument behorend bij de rekentool auteurs: Saskia van der Zee, GGD Amsterdam Moniek Zuurbier, GGD Gelderland-Midden
Nadere informatieStatiqAir. Het is onze missie om een fijnstof vrije leef- en werkomgeving te realiseren tegen zo gering mogelijk kosten.
NL StatiqAir StatiqAir is een jonge onderneming die zich richt op de ontwikkeling en productie van fijnstof reduceersystemen. StatiqAir is in het bezit van unieke octrooien. Deze octrooien en onze kennis
Nadere informatieResultaten VGO en gerelateerde studies: inzichten in de relatie veehouderij en gezondheid? Dick Heederik IRAS Universiteit Utrecht
Resultaten VGO en gerelateerde studies: inzichten in de relatie veehouderij en gezondheid? Dick Heederik IRAS Universiteit Utrecht VGO studie Geen aanwijzingen voor meer ziekte door zoönoseverwekkers of
Nadere informatieEffect van beheersmaatregelen op blootstelling aan dieselmotoremissies bij huisvuilophalers en asfalteerders
IRAS, Universiteit Utrecht CE, Delft Effect van beheersmaatregelen op blootstelling aan dieselmotoremissies bij huisvuilophalers en asfalteerders Roy Veldhof, Hans Kromhout, Dick Heederik Institute for
Nadere informatieArteriële verstijving en vitamine K tekort
Arteriële verstijving en vitamine K tekort CSO: Prof. Dr. S. Heymans, Cardiologist President R&D: Dr. P. Kleikers, MD Feb_2018 Wat? Arteriële verstijving is een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten
Nadere informatieDo s and Don ts bij de acute opvang van een prematuur. Odile Frauenfelder MA-ANP Verpleegkundig Specialist Neonatologie
Do s and Don ts bij de acute opvang van een prematuur Odile Frauenfelder MA-ANP Verpleegkundig Specialist Neonatologie Wat kunt u verwachten Verschillen tussen term en preterm Consequenties voor de opvang
Nadere informatieLECTORAAT ZORG & INNOVATIE IN PSYCHIATRIE. Risicofactoren, leefstijl en de mondzorg bij jong volwassenen na vroege psychose
LECTORAAT ZORG & INNOVATIE IN PSYCHIATRIE Risicofactoren, leefstijl en de mondzorg bij jong volwassenen na vroege psychose Symposium onderzoeksresultaten 2017 Sonja Kuipers, MSc MSW RN PhD-Student Zonder
Nadere informatiePX-10. Onderzoek naar blootstelling en gezondheidsrisico s bij Defensie personeel
PX-10 Onderzoek naar blootstelling en gezondheidsrisico s bij Defensie personeel Prof. dr. ir. Erik Lebret Chief Science Officer RIVM Integrale Risicobeoordeling 1 28 januari 2016 Aanleiding RIVM onderzoek
Nadere informatieEvidence piramide. Gecontroleerde studies. Welk studie type? 19/02/2013. 3 me ta.eu. Niet dezelfde piramide voor elke vraag. me ta.eu. me ta.
Niet dezelfde piramide voor elke vraag Evidence piramide Gecontroleerde studies Welk studie type? 3 1 Effect van roken op longkaner Richard Doll 1951: prospectieve studie 2/3 mannelijke Britse artsen Goede
Nadere informatieInvloed van aannames in modellen van kosteneffectiviteit onderzoek
Invloed van aannames in modellen van kosteneffectiviteit onderzoek Paul van Gils Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) Centrum Voeding, Preventie en Zorg Afdeling Kwaliteit van Zorg en Gezondheidseconomie
Nadere informatieLuchtkwaliteit: een Europees perspectief
Luchtkwaliteit: een Europees perspectief Conferentie Luchtkwaliteit Brussel, 5 december 2014 Dr Hans Bruyninckx Executive Director European Environment Agency EEA rapporten 2014 Luchtverontreiniging een
Nadere informatieMonique Meijerink 30 maart 2009. Relatie luchtkwaliteit - gezondheidsaspecten
Monique Meijerink Relatie luchtkwaliteit - gezondheidsaspecten Krantenkoppen liegen er niet om Bewoners eisen recht op schone lucht Niks aan de hand, gewoon deuren en ramen dicht Megastal bedreiging voor
Nadere informatieGezondheidswinst door schonere lucht. Nr. 2018/01. Samenvatting
Gezondheidswinst door schonere lucht Nr. 2018/01 Gezondheidswinst door schonere lucht pagina 2 van 5 De lucht in Nederland is de afgelopen decennia een stuk schoner geworden en voldoet nu vrijwel overal
Nadere informatieMobiliteit, beweging, gezondheid DINSDAG 28 JUNI 2016
Mobiliteit, beweging, gezondheid DINSDAG 28 JUNI 2016 Mobiliteit, beweging, gezondheid WHO 2011 : gezondheid is het vermogen van mensen zich aan te passen en eigen regie te voeren, in het licht van fysieke,
Nadere informatieGezondheid & verkeer: de rol van lokale besturen. Stefanie Vanhoutte Medisch milieukundige Logo Midden-West-Vlaanderen 2 december 2013
Gezondheid & verkeer: de rol van lokale besturen Stefanie Vanhoutte Medisch milieukundige Logo Midden-West-Vlaanderen 2 december 2013 Inhoud Uitgangspunt & feiten Waarom lokaal? Hoe? Wat kan je concreet
Nadere informatieRegionale VTV 2011. Levensverwachting en sterftecijfers. Referent: Drs. M.J.J.C. Poos, R.I.V.M.
Regionale VTV 2011 Levensverwachting en sterftecijfers Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Levensverwachting en sterftecijfers Auteurs: Dr. M.A.M. Jacobs-van
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDIG ONDERBOUWDE GRENSWAARDEN
GEZONDHEIDSKUNDIG ONDERBOUWDE GRENSWAARDEN Waar ligt de grens? Is een grens te bepalen? Grenzen: België-Nederland GEZONDHEIDSKUNDIG ONDERBOUWDE GRENSWAARDEN Hoe deden/doen we het in de GBBS van de Gezondheidsraad?
Nadere informatieHet gevaar van tuberculose
Het gevaar van tuberculose Tbc. s Werelds dodelijkste infectieziekte. Een ziekte die voornamelijk de longen aantast en jaarlijks meer dan 10 miljoen slachtoffers maakt. Waarvan 1,7 miljoen dodelijke. Tbc
Nadere informatieGezond leven ook voor kansarmen en allochtonen. 1. De Diagnose is vlug gemaakt. De Factorij 12 december 2007
Gezond leven ook voor kansarmen en allochtonen 1. De Diagnose is vlug gemaakt De Factorij 12 december 2007 Vul aan Mensen die in armoede leven vinden gezondheid. In vergelijking met de gemiddelde Vlaming
Nadere informatieDé milieuuitdagingen voor Vlaanderen in 21 ste eeuw:
Dé milieuuitdagingen voor Vlaanderen in 21 ste eeuw: Lawaai pollutie Fijn stof pollutie Beide verbonden met logistiek en stille doders! The Meuse Valley Fog (1930) LUCHTVERVUILING STIKSTOF OXYDE ZWAVEL
Nadere informatieFIJN STOF EN PLANTEN: EEN BOEIENDE INTERACTIE
FIJN STOF EN PLANTEN: EEN BOEIENDE INTERACTIE Roeland SAMSON Siegfried DENYS Laboratory of Environmental and Urban Ecology (EUREC A!) roeland.samson@uantwerpen.be siegfried.denys@uantwerpen.be Structuur:
Nadere informatieRichtlijnen boek Mens-Gezondheid Toelichting Studiedag MER 15 april 2016
Richtlijnen boek Mens-Gezondheid Toelichting Studiedag MER 15 april 2016 Overzicht Overzicht voorgestelde methodologie Deskundige mens-gezondheid Stap 1: beschrijving ruimtegebruik en populatie Stap 2:
Nadere informatieEen gezond binnenmilieu op school, daar gaan we voor!
Een gezond binnenmilieu op school, daar gaan we voor! Vlaamse NME-dag Workshop Gezond Binnen 20 oktober 2009 Dieter Deplancke Nel Van lent Medisch milieukundigen bij de Logo s 1 2 Aandacht: Binnenmilieu
Nadere informatieVerkeer en Longen: een lastig huwelijk
Verkeer en Longen: een lastig huwelijk Dr Wouter Arrazola de Oñate Medisch Directeur VRGT Vereniging voor Respiratoire Gezondheid en Tuberculose Geen conflict van belangen, geen banden met: Industrie Bouwbedrijf
Nadere informatieVlaams Humaan Biomonitoringsprogramma
Vlaams Humaan Biomonitoringsprogramma Hoorzitting C-LEE Vlaams parlement 23 mei 2017 Dr. Vera Nelen, PIH Prof. dr. Tim Nawrot, UHasselt Prof. dr. Greet Schoeters, VITO Prof. dr. Ilse Loots, UA Humane biomonitoring
Nadere informatieStaticAir. Het is onze missie om een fijnstof vrije leef- en werkomgeving te realiseren tegen zo gering mogelijk kosten.
NL StaticAir StaticAir is een jonge onderneming die zich richt op de ontwikkeling en productie van fijnstof reduceersystemen. StaticAir is in het bezit van unieke octrooien. Deze octrooien en onze kennis
Nadere informatieGeluidhinder. Oscar Breugelmans
Geluidhinder Oscar Breugelmans Inhoud 1. Geluidhinder in Nederland 2. Wat is geluidhinder 3. Vaststellen van geluidhinder 4. Nieuwe WHO review geluidhinder Geluidhinder in Nederland Hinderinventarisatie
Nadere informatieFIJN STOF EN PLANTEN: EEN BOEIENDE INTERACTIE
FIJN STOF EN PLANTEN: EEN BOEIENDE INTERACTIE Roeland SAMSON Siegfried DENYS Laboratory of Environmental and Urban Ecology (EUREC A!) roeland.samson@uantwerpen.be siegfried.denys@uantwerpen.be Structuur:
Nadere informatieMIRA-T wil een antwoord geven op de vraag of we op goede weg zijn om het milieu en de natuur in Vlaanderen te beschermen:
Milieu & Gezondheid in het Milieurapport Vlaanderen 24 Ten geleide Het jaarlijkse milieurapport MIRA-T van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) beschrijft de ontwikkelingen in de toestand van het leefmilieu
Nadere informatieDE VLAAMSE REGERING, Gelet op het decreet van 21 november 2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid, artikel 30, 2, artikel 39, 51 en 55;
Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van diverse bepalingen van het Binnenmilieubesluit van 11 juni 2004 en tot opheffing van het ministerieel besluit van 16 maart 2006 tot vaststelling van het
Nadere informatieWat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg
Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg Prof. Dr. Brenda Penninx Vakgroep psychiatrie / GGZ ingeest Neuroscience Campus Amsterdam Mental Health EMGO+ Institute for Health and Care Research b.penninx@vumc.nl
Nadere informatieWanneer is een leven redden te duur? vv-ecmo on trial. dr Erwin J.O. Kompanje. Department of Intensive Care
Wanneer is een leven redden te duur? vv-ecmo on trial dr Erwin J.O. Kompanje Department of Intensive Care Vergoeding van behandelingen, pakketprincipes CVZ 1 Noodzaak * 2 Effectiviteit 3 Kosteneffectiviteit
Nadere informatieZorgstrategisch Plan Vlaanderen Template voor een regionaal ZSP
Zorgstrategisch Plan Vlaanderen Template voor een regionaal ZSP Inhoudstafel 1 Inleiding... 3 1.1 Doelstelling van het Regionaal Zorgstrategisch Plan... 3 1.2 Structuur van het Regionaal Zorgstrategisch
Nadere informatieDepressie bij ouderen Trends over de tijd
DEPARTMENT OF PSYCHIATRY Disclosure belangen spreker Depressie bij ouderen Trends over de tijd Hans Jeuring Psychiater en onderzoeker, UMCG Afdeling Ouderenpsychiatrie (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatie