Gezondheidsverwachting volgens socio-economische gradiënt in België Samenvatting. Samenvatting
|
|
- Annemie Janssen
- 1 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Verschillende internationale studies toonden socio-economische verschillen in gezondheid aan, zowel in mortaliteit als morbiditeit. In bepaalde westerse landen bleek dat, ondanks de toegenomen welvaart, deze verschillen niet kleiner werden maar integendeel zelfs toenamen. In ons land waren dergelijke studies tot voor enkele jaren moeilijk uit te voeren aangezien informatie over sterfte of morbiditeit en informatie over de socio-economische toestand niet op het niveau van het individu gekoppeld konden worden. Recente initiatieven, zoals de koppeling van de volkstelling van 1991 aan het Nationaal Register en de gezondheidsenquête van 1997, maakten die individuele koppeling wel mogelijk en gaven aanleiding tot de opzet van een aantal nieuwe studies in dit domein. Het doel van deze studie is het verband tussen socio-economische status en gezondheid te beschrijven aan de hand van een samengestelde indicator de gezondheidsverwachting. De gezondheidstoestand van een bevolking kan beschreven worden door enkel de mortaliteit of morbiditeit van die populatie te beschrijven. Deze benadering vormt de basisinformatie. De cijfers zijn duidelijk en laten gemakkelijk toe populaties met elkaar te vergelijken in tijd en ruimte. Anderzijds wordt slechts één aspect van de gezondheidstoestand belicht en wordt er geen rekening gehouden met de vaak complexe interactie tussen mortaliteit en morbiditeit. Daarom wordt de gezondheidstoestand van een populatie meer en meer beoordeeld door middel van een samengestelde indicator die zowel informatie over mortaliteit als morbiditeit bevat. De opvolging over de tijd van de gezondheidstoestand aan de hand van een dergelijke indicator, zoals bijvoorbeeld de gezondheidsverwachting, kan bovendien meer duidelijkheid brengen of er compressie dan wel expansie van de morbiditeit optreedt. De gezondheidsverwachting geeft, analoog aan het begrip levensverwachting, het aantal jaren in goede gezondheid dat een persoon op een bepaalde leeftijd nog kan verwachten te leven. De voordelen van gezondheidsverwachting op andere samengestelde gezondheids-indicatoren, zoals de DALY (Disability-adjusted life years), zijn o.a. de eenvoud en de conceptuele relatie met een reeds goed begrepen indicator, de levensverwachting, de beschikbaarheid van de basisgegevens en de visuele voorstellingsmogelijkheden. I
2 Gezondheid is een zeer ruim begrip en kan naargelang de interpretatie op uiteenlopende manier gemeten worden. Beter inzicht in de gezondheid van de bevolking wordt bekomen door meerdere dimensies van gezondheid te onderzoeken. In dit onderzoek werd daarom voor 3 gezondheidsuitkomsten - de ervaren gezondheid, de afwezigheid van beperkingen en de geestelijke gezondheid - de gezondheidsverwachting berekend. Hoewel de drie belangrijkste dimensies voor socio-economische status - beroep, inkomen en opleiding - onderling sterk met elkaar verbonden zijn, heeft elk toch zijn specifieke invloed op de gezondheid. Verschillen in de gezondheidsverwachting werden in deze studie naar slechts één dimensie bepaald, namelijk het hoogst bereikte opleidingsniveau. Dit gebeurde enerzijds om praktisch redenen, namelijk de beschikbaarheid van de sterftekansen naar het opleidingsniveau. Anderzijds heeft de dimensie opleiding enkele duidelijke voordelen in vergelijking met de andere dimensies: de informatie is voor nagenoeg iedereen in onze maatschappij beschikbaar en blijft relatief stabiel in de loop van de tijd. De verschillende gezondheidsverwachting-indicatoren werden berekend met de Sullivan methode. Deze methode maakt gebruikt van sterftekansen en prevalenties van gezondheidsproblemen. De sterftekansen werden bekomen door het koppelen van de volkstelling van 1991 aan het Nationaal Register over een periode van 5 jaar ( ). De prevalenties waren afkomstig uit de gezondheidsenquête van Om een aantal redenen (het in rekening brengen van de relatieve grootte van elke opleidingsgroep, correctie voor het cohorteffect, internationale vergelijkbaarheid) werden niet enkel de verschillen in gezondheidsverwachting naar absoluut maar ook naar relatief opleidingsniveau bepaald. Daarom werden voor elke leeftijd de leeftijdsspecifieke sterftekansen en prevalenties opnieuw geschat d.m.v. een gewogen lineair regressie model. De categorische variabele opleiding wordt hierbij omgezet in een numerieke schaal van 0 tot 100 door aan elke opleidingscategorie een bepaalde plaats in de socioeconomische hiërarchie toe te kennen. De positionering van bepaalde opleidingsklassen (voornamelijk het algemeen secundair onderwijs) is niet empirisch bepaald. Daar moet rekening mee gehouden worden bij de interpretatie van de resultaten bekomen met deze methode. Zowel de absolute als de relatieve verschillen in gezondheid tussen verschillende socio-economische groepen kunnen berekend worden. Relatieve verschillen worden over het algemeen gemakkelijker begrepen, maar het belang voor de algemene volksgezondheid wordt soms duidelijker aangetoond door absolute verschillen. Daarom wordt in de resultaten van deze studie vooral de klemtoon gelegd op de absolute verschillen en worden de relatieve verschillen meer als aanvulling vermeld. II
3 Aangezien de indicator gezondheidsverwachting zowel informatie over mortaliteit als over morbiditeit bevat, zijn er veel verschillende aspecten van de indicator die men kan vergelijken. Het absoluut verschil in totale gezondheidsverwachting (het verschil in jaren) tussen twee groepen is een aspect dat nagenoeg altijd vergeleken wordt. De partiële levens- en gezondheidsverwachting maken het echter mogelijk nog een heel aantal andere aspecten te gaan vergelijken, zoals o.a. de verloren levens- en gezondheidsverwachting tussen twee afgebakende leeftijden. Op 25 jaar kunnen mannen gemiddeld verwachten nog 49,6 jaar te leven tot de leeftijd van 74,6. Daarvan zijn 37,5 jaar (76%) in goede ervaren gezondheid, 38,1 jaar (77%) zonder beperkingen en 36,9 jaar (74%) in goede geestelijke gezondheid. De levensverwachting bij vrouwen op de leeftijd van 25 is 55,9 jaar (leeftijd 80,9 jaar). Daarvan zijn 37,6 jaar (67%) in goede ervaren gezondheid, 39,0 jaar (70%) zonder beperkingen en 36,6 jaar (66%) in goede geestelijke gezondheid. Het grootst mogelijke verschil in levensverwachting op 25 jaar tussen de verschillende onderwijscategorieën bedraagt 5,5 jaar bij mannen en 3,5 jaar bij vrouwen. De verschillen in gezondheidsverwachting zijn echter groter. In levensverwachting in goede ervaren gezondheid kan het verschil tussen de opleidingscategorieën tot 17,8 jaar bedragen bij mannen en tot 24,7 jaar bij vrouwen. Het verschil in levensverwachting zonder beperkingen is tot 22 jaar bij mannen en tot 17,3 jaar bij vrouwen. Het verschil in levensverwachting in goede geestelijke gezondheid is maximaal 11,1 jaar bij mannen en 13,7 jaar bij vrouwen. De verschillen in gezondheidsverwachting in deze studie lijken hoger te liggen dan in de enkele andere landen waar gelijkaardig onderzoek is gedaan. Dit kan voor een deel te wijten zijn aan verschillen in de gebruikte definities van onderwijscategorieën. Daarom is de studie naar verschillen in gezondheidsverwachting volgens het relatief onderwijsniveau belangrijk. Het verschil in partiële levensverwachting, leeftijd 25 tot 75 jaar, tussen personen met de laagst en hoogst mogelijke socio-economische positie in de maatschappij is 3,5 jaar bij mannen en 1,3 jaar bij vrouwen. III
4 Het verschil in partiële levensverwachting in goede ervaren gezondheid, leeftijd 25 tot 75 jaar, tussen de twee uitersten is 17,1 jaar bij mannen en 21 jaar bij vrouwen. In vergelijking met Noorwegen en Finland zijn de absolute en relatieve verschillen in levensverwachting in slechte ervaren gezondheid, de verloren gezondheidsverwachting en het verloren gezonde levenspercentage in België telkens van dezelfde grootteorde als in Noorwegen en gevoelig groter dan in Finland. In vergelijking met Nederland, lijken de resultaten van deze studie te wijzen op een groter verschil in levensverwachting in goede ervaren gezondheid. Tussen de leeftijd 25 tot 75 jaar is het verschil in partiële levensverwachting zonder beperkingen van personen met de laagst en hoogst mogelijk opleiding 15,1 jaar bij mannen en 12,5 jaar bij vrouwen. Voor de partiële levensverwachting in goede geestelijke gezondheid bedraagt dit verschil 5,2 jaar bij mannen en 5,9 jaar bij vrouwen. Het aantal absolute jaren waarbij men de gezondheid als slecht ervaart is in alle opleidingcategorieën groter bij vrouwen dan bij mannen. Tussen hun vijfentwintigste jaar en het moment van overlijden kunnen de laagst geschoolde mannen tot bijna 10 extra jaren in slechte ervaren gezondheid verwachten in vergelijking met hoger opgeleide personen, terwijl dit aantal tot 21,2 jaar kan bedragen bij vrouwen. Het maximaal verschil in jaren met beperkingen is 16,6 jaar bij mannen en 14,2 jaar bij vrouwen en het maximaal verschil in slechte geestelijke gezondheid bedraagt 8,6 jaar in mannen en 13,4 jaar bij vrouwen. De conclusies in deze studie zijn overeenkomstig met deze van vergelijkbaar internationaal onderzoek. Namelijk personen met een lage positie in de socioeconomische hiërarchie, hier in casu het hoogst behaalde opleidingsniveau, leven niet alleen minder lang dan personen met een hogere positie. Ze leven ook minder lang in goede gezondheid. Daarnaast kunnen ze gedurende hun korter leven, zowel absoluut als relatief, méér jaren in slechte gezondheid verwachten. De ongelijkheid is dus groter in termen van levenskwaliteit dan kwantiteit. Het doel van deze studie was het beschrijven en het kwantificeren van de verschillen naar socio-economische gradiënt op basis van het hoogst bereikte opleidingsniveau. Het feit dat de verschillen in levensverwachting geringer zijn dan deze in de berekende gezondheidsverwachtingen wijst op het bestaan van een compressie van de morbiditeit naar socio-economische positie. Het bepalen van de grootte van deze verschillen is een maatstaf voor de evaluatie van beleidsmaatregelen om de ongelijkheid in gezondheid terug te drijven. Interventiestrategieën zullen zich moeten richten op de intermediaire factoren die de relatie tussen het opleidingsniveau en de gezondheid bepalen. Deze factoren zijn o.a. gedrag en leefstijl (rookgedrag, voedingsgewoonten,,), IV
5 gebruik van gezondheidsvoorzieningen en structurele factoren (woon- en arbeidsomstandigheden,,). In de onmiddellijke toekomst is gericht onderzoek noodzakelijk in de volgende domeinen: het bepalen van het relatief belang in België van deze intermediaire factoren op de relatie tussen socio-economische positie en gezondheid; het bepalen van de impact van chronische ziekten en aandoeningen op de kwaliteit en de kwantiteit van het leven - door studie naar het effect van de theoretische eliminatie van bepaalde ziekten op de levens- en levensverwachting zonder beperkingen; - door de decompositie van de verschillen naar socio-economische status in de levens- en de levensverwachting zonder beperkingen om na te gaan welke de ziekten zijn die voor deze verschillen verantwoordelijk zijn. V
5. Discussie. 5.1 Informatieve waarde van de basisgegevens
5. 5.1 Informatieve waarde van de basisgegevens Relevante conclusies voor het beleid zijn pas mogelijk als de basisgegevens waaruit de samengestelde indicator berekend werd voldoende recent zijn. In deze
4. Resultaten. 4.1 Levensverwachting naar geslacht en opleidingsniveau
4. Het doel van deze studie is de verschillen in gezondheidsverwachting naar een socio-economisch gradiënt, met name naar het hoogst bereikte diploma, te beschrijven. Specifieke gegevens in enkel mortaliteit
Gezondheidsenquête, België Methodologie. Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu.
Methodologie Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. Methodologie Inleiding Om sociale ongelijkheden in gezondheid in kaart te brengen en om mogelijke trends in de
2. Socio-economische verschillen in gezondheid
2. 2.1 Aanwijzingen voor socio-economische verschillen in gezondheid In onze maatschappij zijn de middelen niet gelijk verdeeld tussen de individuen. Op basis van deze verdeling ontwikkelt zich een sociale
Gezondheid en sterfte naar onderwijsniveau
Gezondheid en sterfte naar onderwijsniveau Den Haag, 28 maart 212 Jan-Willem Bruggink (Centraal Bureau voor de Statistiek) Seminar: De opleidingsgradiënt in de demografie Wat gaat er komen? Gezondheid,
Resultaten voor België Psychische Gezondheid Gezondheidsenquête, België, 1997
5.7.1. Inleiding. Psychische gezondheidsproblemen, ook niet ernstige vormen, hebben een hoge belasting op het welzijn van een bevolking en op de kwaliteit van het leven. Echt psychiatrische condities zijn
Inleiding. Johan Van der Heyden
Inleiding Johan Van der Heyden Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 26 E-mail : johan.vanderheyden@iph.fgov.be
Resultaten voor Brussels Gewest Psychische Gezondheid Gezondheidsenquête, België, 1997
5.7.1. Inleiding. Psychische gezondheidsproblemen, ook niet ernstige vormen, hebben een hoge belasting op het welzijn van een bevolking en op de kwaliteit van het leven. Echt psychiatrische condities zijn
Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Sociale Gezondheid Gezondheidsenquête, België, 1997
5.8.1. Inleiding De WHO heeft in haar omschrijving het begrip gezondheid uitgebreid met de dimensie sociale gezondheid en deze op één lijn gesteld met de lichamelijke en psychische gezondheid. Zowel de
Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Uitgaven voor Gezondheidszorgen Gezondheidsenquête, België, 1997
7.7.1. Inleiding De basisprincipes van het huidige Belgische gezondheidssysteem zijn: vrije keuze van geneesheer door de patiënten, therapeutische vrijheid voor de practiserende geneesheren en toegankelijkheid
Ontwikkelingen in (gezonde) levensverwachting naar opleidingsniveau
Ontwikkelingen in (gezonde) levensverwachting naar opleidingsniveau Jan-Willem Bruggink opgeleide mensen leven bijna 7 jaar langer dan laagopgeleiden. Dit verschil is in de periode 1997/2 25/28 even groot
Positieve trends in (gezonde) levensverwachting
Positieve trends in (gezonde) levensverwachting 13 stijgt nog steeds in 28 78,3 jaar voor mannen en 82,3 jaar voor vrouwen Stijging levensverwachting vooral door daling sterfte op hogere leeftijden Recente
Nieuwe mythen over ouder worden: Over medische kennisvermeerdering en maatschappelijke gevolgen
Nieuwe mythen over ouder worden: Over medische kennisvermeerdering en maatschappelijke gevolgen Prof.dr. Dorly J.H. Deeg EMGO-Instituut / Afd. Psychiatrie, Afd. Epidemiologie & Biostatistiek, VU medisch
Leefstijl en preventie
Leefstijl en preventie Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. . Inhoudstafel Inhoudstafel... 59 Bestudeerde indicatoren... 61 1. Voedingsgewoonten.... 61 3. Gebruik
3. Materiaal en methoden
3. 3.1 Berekeningsmethode 3.1.1 Methodes om gezondheidsverwachting te berekenen 3.1.1.a Multistate methode De multistate methode baseert zich op incidenties(59). Een persoon doorloopt tijdens zijn leven
Socio-economische ongelijkheden in gezondheid in het Vlaams Gewest
Socio-economische ongelijkheden in gezondheid in het Vlaams Gewest Analyse indicatoren Gezond leven Analyse van de gezondheidsenquête in opdracht van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid Door Sabine
Fetal Origins of Socioeconomic Inequalities. in Early Childhood Health. The Generation R Study. Lindsay Marisia Silva SAMENVATTING
Fetal Origins of Socioeconomic Inequalities in Early Childhood Health The Generation R Study Lindsay Marisia Silva SAMENVATTING Sociaal-economische gezondheidsverschillen vormen een groot maatschappelijk
Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Gezondheidsenquête, België, 1997 Andere gezondheidsvoorzieningen en alternatieve geneeskunde
7.6.1. Inleiding In dit hoofdstuk hebben we het over contacten met de kinesitherapeut, thuisverpleegkunde, voorzieningen voor bejaarden, de diëtist en arbeidsgeneeskundige diensten tijdens het afgelopen
GEZONDHEIDSENQUETE 2013
GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 1: GEZONDHEID EN WELZIJN Johan Van Der Heyden, Rana Charafeddine (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J.
Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Contacten met de Huisarts Gezondheidsenquête, België, 1997
7.1.1. Inleiding De huisarts vervult een essentiële rol binnen het geheel van de gezondheidszorg. Deze rol is bovendien in volle evolutie. Thema s zoals het globaal medisch dossier en de echelonnering
6.1.1. De gezondheidstoestand
6.1. Kernboodschap 6.1.1. De gezondheidstoestand Er is een verschuiving in het morbiditeitsprofiel in vergelijking met de gegevens over overlijden. In vergelijking met de voornaamste oorzaken van overlijden
Bespreking pagina 1
Ziekten en langdurige aandoeningen (verder kortweg aandoeningen genoemd) brengen specifieke gevolgen met zich mee voor de gezondheidsbeleving, het dagelijks functioneren en het gebruik van de gezondheidszorg.
Gezondheidsenquête, België Medische consumptie. Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu.
Medische consumptie Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. . Inhoudstafel Inhoudstafel... 79 Bestudeerde indicatoren... 81 1. Contacten met zorgverstrekkers... 81
Resultaten voor België Andere gezondheidsvoorzieningen en alternatieve geneeskunde Gezondheidsenquête, België, 1997
7.6.1. Inleiding In dit hoofdstuk hebben we het over contacten met de kinesitherapeut, thuisverpleegkunde, voorzieningen voor bejaarden, de diëtist en arbeidsgeneeskundige diensten tijdens het afgelopen
Bespreking 5.2.2.2. page 1
Ziekten en langdurige aandoeningen (verder kortweg aandoeningen genoemd) brengen specifieke gevolgen met zich mee voor de gezondheidsbeleving, het dagelijks functioneren en het gebruik van de gezondheidszorg.
Leefstijl en Preventie
Leefstijl en Preventie Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. . Inhoudstafel Inhoudstafel... 87 Inleiding... 89 1. Lichaamsbeweging... 91 Globale lichaamsbeweging...
Verdere evolutie van de geharmoniseerde werkloosheid in ruime zin
Verdere evolutie van de geharmoniseerde werkloosheid in ruime zin ruime zin in België, Duitsland, Frankrijk en Nederland in 2014 Directie Statistieken, Begroting en Studies stat@rva.be Inhoudstafel: 1
Resultaten voor Brussels Gewest Chronische Ziekten Gezondheidsenquête, België, 1997
Ziekten en langdurige aandoeningen (verder kortweg aandoeningen genoemd) brengen specifieke gevolgen met zich mee voor de gezondheidsbeleving, het dagelijks functioneren en het gebruik van de gezondheidszorg.
Inleiding. Bespreking pagina 1
6.3.1. Inleiding Recente onderzoeken hebben toegelaten aan te tonen dat lichamelijke activiteiten een wezenlijke impact hebben op de gezondheidstoestand en dat ze van groot belang zijn op het vlak van
Samenvatting. Gezond zijn of je gezond voelen: veranderingen in het oordeel van ouderen over de eigen gezondheid Samenvatting
Samenvatting Gezond zijn of je gezond voelen: veranderingen in het oordeel van ouderen over de eigen gezondheid 2 2 3 4 5 6 7 8 Samenvatting 161 162 In de meeste Westerse landen neemt de levensverwachting
Gezondheidskloof tussen sociale groepen neemt toe
Met de steun van PERSBERICHT 4/05/2010 6 blz Gezondheidskloof tussen sociale groepen neemt toe opgeleiden leven langer, lager opgeleiden gaan er niet op vooruit Brussel, 4 mei 2010 Een vrouw van 25 jaar
Gezondheidsrapport :
Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Afdeling Epidemiologie Gezondheidsrapport : Een verkenning van de gezondheidssituatie in België aan de hand van sterftecijfers en gezondheidsverwachtingscijfers
6.7.1. Ongelijkheden in gezondheidstoestand, levensstijl en preventie
6.7. Ongelijkheid in Gezondheid 6.7.1. 6.7.1.1. Samenvatting 6.7.1.1.1 Gezondheidsstatus De perceptie van de eigen gezondheid vertoont een negatieve samenhang met het opleidingsniveau: bij personen zonder
Gezondheidsvaardigheden in de Nederlandse volwassen bevolking Het doel van het eerste deel van dit proefschrift, was te onderzoeken in hoeverre
Samenvatting Inleiding In Nederland wordt van burgers verwacht dat zij een zelfstandige en verantwoordelijke rol vervullen met betrekking tot hun gezondheid en zorg. Dit is het gevolg van verschillende
Gezondheid en samenleving
Gezondheid en samenleving Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. . Inhoudstafel Inhoudstafel... 115 Bestudeerde indicatoren... 117 1. Sociale gezondheid..... 117 2.
GEZONDHEIDSENQUETE 2013
GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 1: GEZONDHEID EN WELZIJN Johan Van Der Heyden, Rana Charafeddine (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J.
vervolgonderwijs na de lagere school, waar men tot 14 jaar verblijft. Deze scholen zijn gelegen in Kosice, een stad in Oost-Slowakije met 240.
SAMENVATTING De aanwezigheid van sociaal-economische gezondheidsverschillen (SEGV) is bevestigd in bijna alle West Europese landen. Gedurende de vroege kinderleeftijd zijn de SEGV groot; ze blijven gedurende
Resultaten voor België Ongevallen Gezondheidsenquête, België, 1997
6.10.1. Inleiding De term ongeval kan gedefinieerd worden als 'elk onverwacht en plots voorval dat schade berokkent of gevaar oplevert (dood, blessures,...) of als ' een voorval dat onafhankelijk van de
Wat vinden Vlamingen belangrijk in hun werk?
Motivatie en welzijn Wat vinden Vlamingen belangrijk in hun werk? SERV. 2012. Arbeidsethos en arbeidsoriëntaties op de Vlaamse arbeidsmarkt 2007-2010. Informatiedossier. Brussel: SERV Stichting Innovatie
Levensverwachting en sterfte
Levensverwachting en sterfte Tabel 1 Levensverwachting Utrecht bij geboorte, 4-jaarsgemiddelde 2005-2008 en 2007-2010 (Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek, CBS) TOTAAL GESLACHT WIJK Man Vrouw West
Resultaten voor België Ongelijkhenden in gezondheidstoestand, levensstij en preventie Gezondheidsenquête, België, 1997
8.1.1. Inleiding In 1977 aanvaardden de WGO en haar lidstaten de resolutie waarbij Gezondheid voor Allen voor de regeringen het belangrijkste doel werd op het vlak van sociale gezondheid. In het verlengde
Contacten met de huisarts
Contacten met de huisarts Johan Van der Heyden Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 26 E-mail
Ambulante contacten met de specialist
Ambulante contacten met de specialist Johan Van der Heyden Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642
Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Lichamelijke Activiteit Gezondheidsenquête, België, 1997
6.3.1. Inleiding Recente onderzoeken hebben toegelaten aan te tonen dat lichamelijke activiteiten een wezenlijke impact hebben op de gezondheidstoestand en dat ze van groot belang zijn op het vlak van
deelrapport Levensverwachting en sterfte
deelrapport Levensverwachting en sterfte Regionale Volksgezondheid Toekomstverkenning Zeeland 2012 Inhoud Kernboodschappen 3 Inleiding 4 Levensverwachting en sterfte in Zeeland 5 Wat brengt de toekomst?
hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5
SAMENVATTING 117 Pas kortgeleden is aangetoond dat ADHD niet uitdooft, maar ook bij ouderen voorkomt en nadelige gevolgen kan hebben voor de patiënt en zijn omgeving. Er is echter weinig bekend over de
Lezing: De QALY als maatstaf voor smartengeld
Lezing: De QALY als maatstaf voor smartengeld Louis Visscher (RILE) Erasmus School of Law Erasmus Universiteit Rotterdam Visscher@law.eur.nl FuturNIStisch: 35-jarig jubileum NIS 10 september 2015, Amerongen
Resultaten voor Brussels Gewest Prenatale Opvolging Gezondheidsenquête, België, 1997
6.7.1.1. Inleiding Algemeen wordt erkend dat de prenatale consultaties een fundamentele rol spelen inzake de gezondheid van de moeder en het toekomstige kind, maar de rol van respectievelijk de huisarts,
GEZONDHEIDSENQUETE 2013
GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 5: PREVENTIE Stefaan Demarest, Rana Charafeddine (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat
Methodebeschrijving Gezonde levensverwachting naar opleiding
Paper Methodebeschrijving Gezonde levensverwachting naar opleiding Naar aanleiding van herziening methode Jan-Willem Bruggink September 2017 CBS 2014 Scientific Paper 1 Inhoud 1. Inleiding 3 2. Leeswijzer
Hinder door een handicap of langdurige gezondheidsproblemen
Hinder door een handicap of langdurige gezondheidsproblemen Een beeld vanuit de EAK Tijdens het tweede kwartaal van 2007 werd in de Enquête naar de Arbeidskrachten gevraagd of de respondenten in hun dagelijkse
Beschaving. Lang, gezond en gelukkig leven? Horizon 2050, 25 september 2015. Edwin De Boeck Hoofdeconoom KBC Groep
Beschaving Lang, gezond en gelukkig leven? Horizon 25, 25 september 215 Edwin De Boeck Hoofdeconoom KBC Groep Meer welvaart = langer leven Bbp per capita en levensverwachting 6 55 5 45 4 Wereld 8 7 6 17
Nederlandse Samenvatting
11 Nederlandse Samenvatting Bij beslissingen over het al dan niet vergoeden van behandelingen wordt vaak gebruikt gemaakt van kosteneffectiviteitsanalyses, waarin de kosten worden afgezet tegen de baten.
6.7.1.1. Inleiding. Bespreking 5.3.7.1.2. pagina 1
6.7.1.1. Inleiding Algemeen wordt erkend dat de prenatale consultaties een fundamentele rol spelen inzake de gezondheid van de moeder en het toekomstige kind, maar de rol van respectievelijk de huisarts,
Nederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Het aantal mensen met een gestoorde nierfunctie is de afgelopen decennia sterk toegenomen. Dit betekent dat er steeds meer mensen moeten dialyseren of een niertransplantatie moeten
Samenvatting Zoeken naar en leren begrijpen van speciale woorden Herkenning en de interpretatie van metaforen door schoolkinderen
Samenvatting Zoeken naar en leren begrijpen van speciale woorden Herkenning en de interpretatie van metaforen door schoolkinderen Onderzoek naar het gebruik van metaforen door kinderen werd populair in
Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Ongelijkheden in gezondheidstoestand, levensstijl en preventie Gezondheidsenquête, België, 1997
8.1.1. Inleiding In 1977 aanvaardden de WGO en haar lidstaten de resolutie waarbij Gezondheid voor Allen voor de regeringen het belangrijkste doel werd op het vlak van sociale gezondheid. In het verlengde
Samenvatting. Etiologie. samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene inleiding op dit proefschrift. Luchtweginfecties zijn veel voorkomende aandoeningen, die door een groot aantal verschillende virussen en bacteriën veroorzaakt kunnen
fluchskrift Vergrijzing in Fryslân neemt toe Aantal senioren sterk gestegen Aantal 65-plussers in Fryslân, /2012
Vergrijzing in Fryslân fluchskrift Vergrijzing in Fryslân neemt toe In Fryslân wonen op 1 januari 2011 647.282 inwoners. De Friese bevolking groeit nog jaarlijks. Sinds 2000 is het aantal inwoners toegenomen
Het ICF schema ziet er als volgt uit. (Schema uit hoofdtekst hier opnemen)
1 International Classification of Functioning, Disability and Health Het ICF-Schema ICF staat voor; International Classification of Functioning, Disability and Health. Het ICF-schema biedt een internationaal
GEZONDHEIDSENQUETE 2013
GEZODHEIDSEQUETE 2013 RAPPORT 2: GEZODHEIDSGEDRAG E LEEFSTIJL Lydia Gisle, Stefaan Demarest (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat
Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het
Samenvatting Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het individu als op populatieniveau. Effectieve
Jacob Mooiman. (100 jaar)
Jacob Mooiman (100 jaar) Ik voel mij helemaal niet kwetsbaar, ik voel mij in optima forma. Ik kan alles nog en doe alles nog zelf: lopen, wassen, mijn bed opmaken. De zusters zeggen wel eens: We doen zo
Opname in het ziekenhuis
Opname in het ziekenhuis Sabine Drieskens Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 50 25 E-mail :
DE ARBEIDSDEELNAME VAN MENSEN MET FUNCTIONERINGSPROBLEMEN
1 DE ARBEIDSDEELNAME VAN MENSEN MET FUNCTIONERINGSPROBLEMEN Op basis van de Gezondheidsenquête 2001 Erik Samoy - Studiecel VFSIPH - juni 2003 Sedert 1997 worden de Belgen om de drie à vier jaar ondervraagd
Projectie van de exogene variabelen
Studiedag RIZIV-FPB dinsdag 21 November 217 PROMES: een nieuw instrument voor de projectie van de ZIV-uitgaven geneeskundige zorg Projectie van de exogene variabelen Karel Van den Bosch Overzicht van de
Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling Sociale Zekerheid
Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling Sociale Zekerheid SCSZ/10/067 BERAADSLAGING NR 10/037 VAN 1 JUNI 2010 MET BETREKKING TOT DE MEDEDELING VAN GECODEERDE PERSOONSGEGEVENS
Armoede en gezondheid Dike van de Mheen
Armoede en gezondheid Dike van de Mheen 10 oktober 2017 Waar gaat het over? Verschillen in gezondheid naar sociaaleconomische klasse (SEGV) Armoede, schulden en gezondheid Enkele feiten - Verschil in levensverwachting
Evolutie van het arbeidsongevallenrisico in de privésector in België tussen 1985 en 2013
Evolutie van het arbeidsongevallenrisico in de privésector in België tussen 1985 en 2013 Verschillende factoren bepalen het aantal arbeidsongevallen. Sommige van die factoren zijn meetbaar. Denken we daarbij
Ongelijkheid in gezondheid
Ongelijkheid in gezondheid Patrick Deboosere VVSG VIGeZ Torhout 1 juni - Hasselt 8 juni 2010 1-6-2010 Herhaling titel van presentatie 1 Overzicht 1. Ongelijkheid in gezondheid? 2. Wordt de kloof groter?
Resultaten voor België Vaccinatie bij volwassen Gezondheidsenquête, België, 1997
6.4.1. Inleiding. Het belang van vaccinatie programma s is ruimschoots aangetoond geweest. De vragen werden slechts gesteld aan personen van 15 jaar en ouder, aangezien de vaccinale dekking bij kinderen
Tabel 69: Verdeling van het gavpppd volgens geslacht en hoofdvervoerswijze. meerdere verplaatsingen heeft gemaakt.
2.2 Gavpppd en socio-economische kenmerken Iedereen die mobiliteit en verplaatsingsgedrag bestudeert, heeft wellicht al wel eens van een studie gehoord waarin socio-economische kenmerken gebruikt worden
Resultaten voor België Gezondheidsklachten Gezondheidsenquête, België, 1997
5.4.1. Inleiding De meerwaarde van een gezondheidsenquête in vergelijking met de traditioneel verzamelde gezondheidsinformatie bestaat er o.a. uit dat ook gepeild wordt naar klachten waarvoor niet persé
Leeswijzer levensverwachting tabellen
Leeswijzer levensverwachting tabellen Om inzicht te krijgen in de lokale gezondheidssituatie zijn de levensverwachting (LV) en varianten van de gezonde levensverwachting belangrijke gezondheidsmaten. Dit
Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
Samenvatting 11 Samenvatting Bloedarmoede, vaak aangeduid als anemie, is een veelbesproken onderwerp in de medische literatuur. Clinici en onderzoekers buigen zich al vele jaren over de oorzaken en gevolgen
INFOKAART OUDEREN EN ROKEN
INFOKAART OUDEREN EN ROKEN Roken Roken is de risicofactor die de meeste sterfte en het meeste gezondheidsverlies met zich brengt en zodoende ook zorgt voor veel verlies aan kwaliteit van leven (1). Vijftien
Gezondheidstoestand
6.3. Beknopte Samenvatting 6.3.1. Gezondheidstoestand Subjectieve gezondheid. In het Vlaams Gewest ervaart 82% van de bevolking zijn gezondheid als goed tot zeer goed. Het percentage personen dat zijn
but no statistically significant differences
but no statistically significant differences Astma is een chronische aandoening, die niet te genezen is. Met de passende zorg kunnen symptomen tot een minimum worden gereduceerd en zou een astma patiënt
Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1997
6.8.1. Inleiding In deze module worden 2 specifieke preventiedomeinen behandeld: de hypertensie en de hypercholesterolemie. De hart- en vaatziekten zijn aandoeningen die uit het oogpunt van volksgezondheid,
30 augustus blauw. Toelatingsexamen arts en tandarts. Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2
Kleef hier onmiddellijk een identificatiesticker blauw Toelatingsexamen arts en tandarts 30 augustus 2016 Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2 Figuur 1: Kerncijfers over armoede in België.
Samenvat ting en Conclusies
Samenvat ting en Conclusies Samenvatting en Conclusies 125 SAMENVAT TING EN CONCLUSIES In dit proefschrift werd de invloed van viscerale obesitas en daarmee samenhangende metabole ontregelingen, en het
Tabel 2.1 Overzicht van de situatie op de arbeidsmarkt van de onderzochte personen op 30/06/97. Deelpopulatie 1996
Dit deel van het onderzoek omvat alle personen tussen de 18 en 55 jaar oud (leeftijdsgrenzen inbegrepen) op 30 juni 1997, wiens dossier van het Vlaams Fonds voor de Sociale Integratie van Personen met
Frequentiematen voor ziekte: Hoe vaak komt de ziekte voor
Frequentiematen voor ziekte: Hoe vaak komt de ziekte voor 4 juni 2012 Het voorkomen van ziekte kan op drie manieren worden weergegeven: - Prevalentie - Cumulatieve incidentie - Incidentiedichtheid In de
.192. Etnische ongelijkheid in hart- en vaatziekterisico:
Samenvatting Etnische ongelijkheid in hart- en vaatziekterisico: de aanwezigheid van risicofactoren onder Amsterdammers met een Turkse en Marokkaanse etnische achtergrond. De incidentie van hart- en vaatziekten
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340 78
Uitgevoerd door Dimensus Monitor Sociale Kracht Houten 2016
Uitgevoerd door Dimensus Monitor Sociale Kracht 2016 De Monitor Sociale Kracht: 7 pijlers Participatie De Monitor Sociale Kracht gaat uit van de beredeneerde veronderstelling dat de sociale kracht van
De levensverwachting meet de sterfte
Bevolkingstrends De levensverwachting meet de sterfte 217 4 Lenny Stoeldraijer Carel Harmsen CBS Bevolkingstrends april 217 4 1 Inhoud 1. Inleiding 3 2. Berekening van de levensverwachting 3 3. De levensverwachting
Nederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Het onderwerp van dit proefschrift is depressieve en angst symptomen in chronische dialyse patiënten en andere patiënten. Het proefschrift bestaat uit twee delen (deel A en deel
Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting De levensverwachting van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) is gemiddeld 13-30 jaar korter dan die van de algemene bevolking. Onnatuurlijke doodsoorzaken zoals
Samenvatting R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9
SAMENVATTING 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 134 Type 2 diabetes is een veel voorkomende ziekte die een grote impact heeft op zowel degene waarbij
Onderzoeksteam : (in alfabetische volgorde)
Afdeling Epidemiologie FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Juliette Wystmansstraat 14 Leuvenseweg 40 1050 Brussel 1000 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : his@iph.fgov.be
Voedingsprofiel. Hoofdstuk IV. Inleiding en methoden. Studiepopulatie. Voedings- en gezondheidsstatus. Maaltijdpatroon
Hoofdstuk IV Voedingsprofiel Inleiding en methoden Studiepopulatie Voedings- en gezondheidsstatus Voedingsprofiel Maaltijdpatroon Plaats waar maaltijd genomen wordt Specifieke diëten Voedingsmiddelen Voedingssupplementen
Hypertensie en Diabetes Mellitus in Curaçao
Hypertensie en Diabetes Mellitus in Curaçao Een ruimtelijke analyse gebaseerd op de verzamelde gegevens tijdens de census uit 2001 Sean de Boer Inleiding Dit artikel gaat in op het voorkomen van Hypertensie
Resultaten voor Brussels Gewest Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1997
6.8.1. Inleiding In deze module worden 2 specifieke preventiedomeinen behandeld: de hypertensie en de hypercholesterolemie. De hart- en vaatziekten zijn aandoeningen die uit het oogpunt van volksgezondheid,
2e Themasessie Gezondheid. September 2014
2e Themasessie Gezondheid September 2014 Welkom bij 2 e themasessie Aanleiding Doelstelling Wie aanwezig? Locatie en coproductie Interactie Aan tafels en Digital Voting System In de browser intikken: www.klm.presenterswall.com
Kernboodschappen Gezondheid Almelo
Kernboodschappen Gezondheid Almelo De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Almelo epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Almelo en de factoren die hierop van invloed
Gelijke gezondheidszorg voor iedereen?
Gelijke gezondheidszorg voor iedereen? Ongelijkheid in de Vlaamse gezondheidszorg Culturele barrières Prof. Monique Elseviers Universiteit Antwerpen Enkele Belgische cijfers Levensverwachting voor een
Demografische gegevens ouderen
In dit hoofdstuk worden de demografische gegevens van de doelgroep ouderen beschreven. We spreken hier van ouderen indien personen 55 jaar of ouder zijn. Dit omdat gezondheidsproblemen met name vanaf die
Langer leven, langer gezond, langer werken? Implicaties van opleidingsverschillen
Langer leven, langer gezond, langer werken? Implicaties van opleidingsverschillen Wilma Nusselder & Johan Mackenbach Erasmus MC Afdeling Maatschappelijke gezondheidszorg Netspar Match Making Event, Breukelen,
Wat is armoede? Er zijn veel verschillende theorieën en definities over wat armoede is. Deze definities zijn te verdelen in categorieën.
Wat is armoede? Er zijn veel verschillende theorieën en definities over wat armoede is. Deze definities zijn te verdelen in categorieën. Absolute en relatieve definities Bij de absolute definities wordt