MILIEU-GEZONDHEIDSRISICO S OBJECTIVEREN EN AANPAKKEN

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "MILIEU-GEZONDHEIDSRISICO S OBJECTIVEREN EN AANPAKKEN"

Hilde Boer
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 MILIEU-GEZONDHEIDSRISICO S OBJECTIVEREN EN AANPAKKEN DISCIPLINE: MEDISCHE MILIEUKUNDE MILIEUGEZONDHEIDSZORG Studiedag ongerustheid 2 april 2015 Bart Bautmans, teamverantwoordelijke milieugezondheidszorg

2 1 1 Relatie aantonen in praktijk 1 kans quasi nihil Veel Veel Veel Veel kans???: volksgezondheid 1 Milieuspoor Mn Gezondheidsspoor

3 MILIEUSPOOR VERSUS ZIEKTESPOOR Milieuspoor Welke bronnen van milieuverontreiniging? Welke stoffen worden uitgestoten + in welke mate? Hoe groot is de verspreiding van de verontreiniging? Wat zijn de gezondheidseffecten van deze stoffen? Ziektespoor Welke aandoeningen komen voor en in welke mate? Wat is de geografische spreiding van die aandoeningen? ernst + omvang

Hoe groot is de verspreiding van de verontreiniging?

4 PROBLEEMANALYSE Risico = kans * omvang Agentschap Zorg en Gezondheid 4

5 BLOOTSTELLING EFFECT Relatie tussen milieublootstelling en effect op de mens (bron: E. Den Hond) Agentschap Zorg en Gezondheid 5

6 BLOOTSTELLING

7 TOXICITEIT (ALGEMEEN) Effect (schade, ziekte) > Noodzakelijke stoffen Dosis > Onnodige stoffen Effect (schade, ziekte) Dosis > Kankerverwekkende stoffen Kans op kanker aanvaardbaarheid risico? Dosis

8 ONDERZOEKSTECHNIEKEN Onderzoekstechnieken, toegepast op milieugezondheidsketen (bron: E. Den Hond) Agentschap Zorg en Gezondheid 8

9 GEBRUIK WAT JE REEDS HEBT ADMINISTRATIE milieu effect rapportage 5 stappen goede risico-analyse 10 I. II. III. IV. V. identificatie van de relevante wijzigingen in het milieu; beschrijving van het studiegebied (fysisch, geografisch, historisch,...) en van de populatie; identificatie en kwantificatie van blootstelling en belasting; identificatie van de relevante gezondheidseffecten in de bestudeerde populatie; bespreking van de te verwachten gevolgen voor de gezondheid van de populatie in kwestie plus voorstelling van milderende maatregelen Agentschap Zorg en Gezondheid 9

..) en van de populatie; identificatie en kwantificatie van blootstelling en belasting; identificatie van de relevante gezondheidseffecten in de

10 /9m glijdend ng/m³ ng/m³ Ni Cr totaal stof PM10 Bijkomende milieu-info?

2005 2006 2007 2008 2009/9m glijdend ng/m³ 0 50 100 150 200 250

11 Wanneer de milieu-info gezondheidskundig uitdiepen? Blootstelling verder onderzoeken indien: Wettelijke norm Wetenschappelijke advieswaarde Huidige toestand Achtergrondimmissie 8O% OF 80 % / / OF Bijdrage door de vermoedelijke bron 1 % OF 1 % OF 1 % OF Reeds bestaande klachten X OF Reeds bestaande onrust bij de bevolking X

advieswaarde Huidige toestand Achtergrondimmissie 8O% OF 80 % / / OF Bijdrage

12 GEZONDHEIDSKUNDIG INTERPRETEREN (IMMISSIE) focus op woonzone (cf. blootstelling) jaargemiddelden aftoetsen aan gezondheidskundige advieswaarden voor blootstelling op lange termijn gezondheidskundige advieswaarden (WHO, US-ATSDR, ) wettelijke normen (technische en economische aspecten) mogelijke gezondheidseffecten verschillend van kanker (korte termijn, lange termijn) mogelijke kankereffecten (langetermijnblootstelling) extra carcinogeen risico bij levenslange blootstelling Risicoacceptatie > 1/ ( ) Onaanvaardbaar buiten de arbeidssituatie Gezondheidskundig niet verwaarloosbaar 1/ (1 x 10-5 ) < 1/ ( ) Gezondheidskundig verwaarloosbaar gecombineerde blootstelling ( stoffen) -geïntegreerde blootstelling ( blootstellingswegen) 15/04/07 Agentschap Zorg en Gezondheid 12

economische aspecten) mogelijke gezondheidseffecten verschillend van kanker (korte termijn, lange termijn) mogelijke kankereffecten (langetermijnblootstelling) extra carcinogeen risico bij

13 ZU01 05/10/ /03/2013 Advies ToVo dd. 06/08/2012: Veegstalen A-weg en B-straat: Zn Mn Pb verhoogd (Cr Ni) Afstandsrelatie tot industriezone PM10 binnen/buitenlucht 1 maal 24h Binnen niet verhoogd Buiten B-straat: Cr, Ni, Mn, V, Ti, Fe depositiekruiken - bedrijf: Cd, Cr, Ni, Mn, Pb verhoogd in de industriezone PCB s: zut 2, 6 en 7 niet verhoogd in industriezone wel PAK: zut 6 en 7 niet verhoogd, zut 2 en 3 vgl. stedelijk niveau Invloed industrieterrein zichtbaar Gezondheidskundig aanvaardbaar in de woonzone voor de parameter zware metalen

Binnen niet verhoogd Buiten B-straat: Cr, Ni, Mn, V, Ti, Fe depositiekruiken - bedrijf: Cd, Cr, Ni, Mn, Pb verhoogd in de industriezone

14 Luister!!! (objectiveer het subjectief klachtenbeeld) Agentschap Zorg en Gezondheid 14

15 Geluid + CO NOx PM O3 Benzeen Longen Carcinogeen Astma Allergie Neurologisch

16 Humane biomonitoring

Nikkel (-7%) Antimoon (-21%) Kwik (-15%) NIETVERSCHILLEND IN GENK-ZUID Zware metalen Methylkwik (-7%) Mangaan (+2%) Lood (-2%)

17 OVERZICHT VOOR BLOOTSTELLING AAN ZWARE METALEN EN VERBRANDINGSPRODUCTEN HOGER IN GENK-ZUID Zware metalen Chroom (+32%) Toxisch arseen (+32%) Cadmium (+18%) Thallium (+11%) Koper (+5%) Verbrandingsproducten PAK s(+33%) LAGER IN GENK-ZUID Zware metalen Nikkel (-7%) Antimoon (-21%) Kwik (-15%) NIETVERSCHILLEND IN GENK-ZUID Zware metalen Methylkwik (-7%) Mangaan (+2%) Lood (-2%) Verbrandingsproducten Benzeen (+8%) % = gemiddelde stijging of daling van waarde in bloed, urine of haar ten opzichte van Vlaanderen

18 MAAR HOGER IN GENK-ZUID Komeettest (%DNA) (meet breuken in DNA) Oxidatieve komeettest (%DNA) (meet ook andere DNA schade) +26% +69% Biomerker van Effect of Blootstelling? Agentschap Zorg en Gezondheid 18

EFFECT GERICHT METEN Toxicologisch profiel van Genk en Koksijde (* significant verschil) Genetische toxiciteit: AMES Endocriene verstoring: MELN assay

19 EFFECT GERICHT METEN Toxicologisch profiel van Genk en Koksijde (* significant verschil) Genetische toxiciteit: AMES Endocriene verstoring: MELN assay Immunotoxiciteit: Il-6 en il-8: inflammatie Endotoxines Systemische toxiciteit: Cytotoxiciteit Radicaal genererend vermogen Vlaamse Overheid, Dep. LNE dienst Milieu & Gezondheid

Immunotoxiciteit: Il-6 en il-8: inflammatie Endotoxines Systemische toxiciteit:

20 HS Biomonitoring 2011 VMM-VITO 2006 Binnenmilieu / Drinkwater Agentschap Zorg en Gezondheid 20

21 GEURHINDER? klachteninventaris geurdagboeken telefonische enquêtes!!! geurdrempel vs. toxicologie!!! speciatie VOS

22 1 snuffeleenheid [se/m³] = De geurconcentratie die door de snuffelploeg nog net kan waargenomen worden (= concentratie op de rand van de pluim) Geuremissie berekenen Dispersiemodel (IFDM)

23 + aanvaardbaarheidscriterium geurhinder in 2% van de tijd (P98) + aanvaardbaarheidscriterium ernstige geurhinder P98 of Pmax

24 geurbeheersplan

25 GEZONDHEIDSSPOOR LIKAR:

26 Registratienetwerk voor huisartsen elektronisch medisch dossier 2.3 mio diagnosen 9 mio medicatievoorschriften 18 mio laboratoriumresultaten patiënten Toekomst? Time-Spatial Gridanalysis > Geografische verdeling van de mensen met en zonder COPD ( Genk drie Integopraktijken) > Geografische verdeling van de mensen met en zonder COPD ( Genk drie Integopraktijken) exl. rokers Agentschap Zorg en Gezondheid 26

27 GEZONDHEIDSGEGEVENS: AANTALLEN EN DOSIS/EFFECT-RELATIES Time-spatial analysis blaaskanker Gezondheidsspoor volgen? CAR-smoothed SIRs of bladder cancer for males at the municipality level Agentschap Zorg en Gezondheid 27

28 COMMUNICATIE Agentschap Zorg en Gezondheid 28

29 PREQ Cumulatieve chronische blootstelling aan Cr 6+ en Ni Basis: zware metalen op PM10 jaargemiddelde VMM Passief Rook Equivalent Cumulatieve chronische blootstelling aan Cr 6+ en Ni PREQ Genk-Zuid Ni + 1% Cr 6+ Ni + 6.4% Cr 6+ 00GK03 Ford Genk GK02 Krelstraat GK04 Oosterring GK05 De Koor HS Biomonitoring PREQ = hetzelfde risiconiveau als dit van een persoon die woont in een huis waar men dagelijks 1 sigaret rookt. Risico - perceptie

30 Activiteit Sigaretten roken (1 pakje per dag) Overlijdensrisico 1 op de 200 mensen Motorrijder 1 op de mensen Bromfietser Autorijden Maximaal Toelaatbaar Risico voor kankerverwekkende stoffen Asbest (beroepsmatige blootstelling) Straling Fietsen Voetganger Brand en verbranding Vliegen Streefwaarde voor kankerverwekkende stoffen Bliksem Bijensteek Verdrinking door dijkdoorbraak Een röntgenopname in een goed ziekenhuis meteorietinslag 1 op de mensen 1 op de mensen 1 op de mensen 1 op de mensen 1 op de mensen 1 op de mensen 1 op de mensen 1 op de mensen 1 op de mensen 1 op het miljoen mensen 1 op de 2 miljoen mensen 1 op de 5 miljoen mensen 1 op de 10 miljoen mensen 1 op de 700 miljoen mensen 1 op de miljoen mensen Geschatte risico s: rechtomweten.nl

31 OP WELK NIVEAU VAN INTERACTIE GA JE COMMUNICEREN? Missie (E-missie plan) Duurzame leefbaarheid in en rond Genk-Zuid Gezonde omgeving Goede communicatie Duurzame economie Voldoende tewerkstelling Opvolgen & Sturen van de uitvoering van het E-missieplan Succesfactoren Engagement en Gedragenheid Agentschap Zorg en Gezondheid 31

32 COMMUNICATIESTRUCTUUR Engagementsverklaring ~ mei ~ Agentschap Zorg en Gezondheid 32

33 AANDACHTSPUNT: RISICOPERCEPTIE Bennett P, Calman K, Fishoff, fright factors Risicokarakteristieken Toelichting Evaluatie Aanwezig Afwezig Onvrijwillig pollutie versus roken x Onevenredig verdeeld sommigen de baten, anderen de risico s x Onontkoombaar geen persoonlijke impact op risicobeheersing x Onvertrouwde bron x Irreversibele schade x Initieel onzichtbare schade lange latentie tussen blootstelling en ziekte x Antropogeen industrie versus storm x Gevaar voor kinderen x Gevaar voor volgende generaties x Specifieke schade bijvoorbeeld kanker x Tegenstrijdige berichten x Wetenschappelijk onzeker x Beschrijvende eindbeoordeling: Het risico is aanwezig, het is redelijk groot maar enkel theoretisch zichtbaar voor de bevolking Agentschap Zorg en Gezondheid 33

34 ACTIEPLAN Sense of Urgency Gedragenheid Engagement Communicatie Communicatie Communicatie Agentschap Zorg en Gezondheid 34

35 MAATREGEL NO 1 : BRONMAATREGEL Vito-Mol MMOL 24 M Periode: 1/1/2005 0:30 tot 31/12/ : m N 172 ng/m³ reg_roos R3, gemeten Ni_pm (ng/m³) Agentschap Zorg en Gezondheid 35

36 Ruimtelijke ordening: afstand tussen bron en effectgebied vergroten, bufferzones respecteren

Aanname Cr 6+ /Cr = 2% Koebaan Wintergroen straat Ni 20 31 15 9,3 Cr 12,5 66 37 26 Mn 100

37 Meetpost Koebaan 00GK12 De Sleutel (00GK11) Meetpost Wintergroenstraat 00GK13 ng/m³ G-toetsing 01/09/ /12/ /06/ /09/ /10/ /03/2013 Mn Aanname Cr 6+ /Cr = 2% Koebaan Wintergroen straat Ni ,3 Cr 12, Mn Ni 20 7,4 6,2 3,6 Cr 12, ,2 LCR = 2, Agentschap Zorg en Gezondheid 37

38 Eigen geteelde groenten grondig wassen voor consumptie Handen wassen, zeker voor iedere maaltijd Nat kuisen (binnenshuis terras buitenshuis indien er kleine kinderen op spelen) Sensibilisatie: mensen leren leven in sommige situaties

39 MEDISCH MILIEUKUNDIG NETWERK MMK s) (Agentschap Zorg en Gezondheid) LNE) G&M) Agentschap Zorg en Gezondheid 39

Vergelijkbare documenten

Gezondheid & Milieu Genk-Zuid

Gezondheid & Milieu Genk-Zuid Gezondheid & Milieu GenkZuid Kolderbos Dioxines en DLPCB s voornamelijk via voedsel teratogeen carcinogeen endorcriene storingen immunosuppressie WHO (1998) en WHO (1992) Toelaatbare Dagelijkse Inname