Rabobank Retail Update

Transcriptie

1 Rabobank Retail Update Juni 2017 Deze update geeft een selectie van belangrijke ontwikkelingen in de sector 1. De onderwerpen zijn voorzien van Rabobank commentaar en gegroepeerd naar vijf bepalende thema s in de Nederlandse retail: Fusion/grenzeloze retail, Verticale integratie, Omnichannel/ technologie, Samenwerking en Markt en concurrentie. Verder zijn enkele kerncijfers opgenomen ter illustratie van de marktontwikkelingen en vooruitzichten. Olaf Zwijnenburg is in dienst getreden bij de Rabobank als sectorspecialist (non-food) retail. Olaf heeft een uitgebreide ervaring in de retailsector en heeft bij diverse landelijke retailers multichannel directiefuncties bekleed. Fusion grenzeloze retail Hunkemöller: flexibiliteit in merken formulestrategie Hunkemöller zet sportmerk HKMX (omzet EUR 20m in 2016) als standalone winkelconcept in de markt. De eerste winkel is geopend in Berlijn en krijgt later dit jaar navolging op drie locaties. Onze langetermijnvisie is om in de komende vijf jaar vijftig winkels te openen, zegt CEO Philip Mountford. De lingerieketen ziet een groot potentieel in het merk, dat los wordt gemaakt van moedermerk Hunkemöller. Eerder was er een shop-in-shop concept van HKMX in de flagshipstore in Amsterdam (Kalverstraat). Jumbo combineert formules In Groningen is een gemakswinkel geopend waarin elementen van Jumbo en La Place worden gecombineerd. Je kan er boodschappen doen, vers bereid eten meenemen en het ter plekke opeten, vertelt directeur innovatie en formule Colette Cloosterman-van Eerd. De eerste gezamenlijke Foodmarkt City moet in veel andere binnensteden navolging krijgen. Jumbo kan door de overname van La Place een enorme versnelling maken in horeca, stelt Cloosterman. Na de opening van de eerste gezamenlijke Jumbo en La Place in Groningen, is Den Bosch aan de beurt. Op termijn wil de retailer vijftig van deze convenience stores openen. Zalando naar fysieke retail Zalando denkt aan het openen van flagship stores in grote steden als Londen, Parijs en Berlijn. De Duitse moderetailer zegt zijn vele 'fans' in die plaatsen naast een webshop ook een offline markt te willen bieden. Voor de bevoorrading van de winkels overweegt Zalando een fabriek in te richten waar met 3Dprinttechnologie artikelen gedrukt kunnen worden, ook voor andere kleine en middelgrote modemerken. Zalando investeert de laatste tijd vaker in fysieke winkels, naast zijn bestaande outlets in Frankfurt, Keulen en Berlijn. Zo kocht het bedrijf onlangs de Duitse sportketen Kickz, met vijftien filialen in de Duitse thuismarkt. In 2015 voegde Zalando de Berlijnse modevakbeurs Bread & Butter aan zijn portfolio toe en richtte een tijdelijk modehuis in. Sligro wordt serviceprovider voor Heineken Foodservicespeler Sligro wil de groothandelsactiviteiten van Heineken overnemen. Hierdoor zal de groothandelsketen de logistieke activiteiten van het biermerk voor de Nederlandse horeca gaan uitvoeren. Door de overname ontstaat volgens Sligro een one stop shop voor alle drank, food en nonfoodbestellingen voor horecaklanten. Als gevolg van de transactie neemt de groothandelsomzet van Sligro met ca. EUR 150m toe. Beide partijen mikken op een langdurige samenwerking van in eerste instantie vijftien jaar. De overeenkomst wordt naar verwachting in het najaar afgerond. 1 Voor bronnen: zie pagina 4. Pagina 1 van 5

2 Fusion gaat over het verdwijnen van grenzen binnen en buiten de retailsector wat nieuwe groeikansen biedt. De voorbeelden bevatten verschillende van dit soort kansen. Hunkemöller en Jumbo laten zien dat een flexibele merken formulestrategie extra groeimogelijkheden geeft. Hunkemöller maakt van een sub-merk (sportlijn) een hoofdmerk en geeft dit merk extra lading door er een retailconcept van te maken. Jumbo combineert haar formules Jumbo en La Place tot een nieuw convenience concept dat op termijn tot vijftig nieuwe winkels moet leiden. De investeringen van Zalando in fysieke winkels laten zien dat de grenzen tussen online en offline steeds verder vervagen. Sligro heeft een bestaand groothandelsplatform en kan dit uitbreiden met de groothandelsactiviteiten van een partner, leverancier Heineken. Sligro kan het groothandelsplatform laten groeien en daarmee efficiencyvoordelen realiseren, terwijl Heineken zich kan focussen op merkenbouw en productie. Verticale integratie Asics: verder bouwen aan eigen winkels Asics wil een tweede eigen winkel in Nederland openen, in Rotterdam. Asics lanceert verder een nieuw winkelconcept in zijn bestaande flagshipstore in Amsterdam. In deze winkel hangen grote digitale schermen in de etalages, die de collecties tot leven brengen. Verder zijn er digitale touchpoints, waar klanten informatie over de producten kunnen vinden. Ook kunnen klanten gebruikmaken van MotionID, een voetanalyse die de beste hardloopschoen voor elk profiel kan bepalen. Er is tevens een community room, waar onder meer lessen en workouts worden gegeven. CEO Europa Alistair Cameron stelt dat Asics in eigen winkels beter verkoopt dan in shop-in-shops bij warenhuizen, doordat bij shop-in-shops keuzes moeten worden gemaakt welke collecties wel en niet worden aangeboden. Birkenstock gaat direct, met hulp van distributeur De Hooijer Groep, importeur en distributeur van schoenenmerken, wil voor 2022 in Nederland de eerste tien winkels van het Duitse merk Birkenstock openen. Onlangs opende in Utrecht de eerste Birkenstock-store de deuren. Het wordt voor merken steeds belangrijker om op de juiste manier zichtbaar te zijn voor de consument, stelt CEO Hilko Hooijer. De Birkenstock-slippers hebben een grote naamsbekendheid en worden wereldwijd in zo`n 100 landen verkocht. Tal van celebrities lopen tegenwoordig op de `gezondheidssandalen` van Birkenstock, waardoor de slippers een trendy imago hebben gekregen. Kennis geeft meer kleur aan Emté Emté heeft de samenwerking met TV-kok Hugo Kennis verlengd. Op social media gaat de maker van het door Emté gesponsorde - RTL 4-programma Uit Eigen Keuken voor de supermarktketen op woensdag op zoek naar de bron van versproducten om daar op vrijdag in de keuken mee aan de slag te gaan. De belevenissen van de kok worden middels korte filmpjes gepubliceerd op Facebook, Instagram en YouTube. Verticale integratie het voeren van regie over de keten en het dicht bij de klant komen is een belangrijke trend in retail. De voorbeelden laten zien dat meerdere partijen deze regierol proberen te pakken. Sportmerk Asics bouwt verder aan eigen winkels. Via het toevoegen van diverse belevingselementen (digitale schermen, touchpoints, voetanalyse, workouts) aan de producten worden deze winkels extra aantrekkelijk gemaakt. Birkenstock gaat via brand stores rechtstreeks naar de klant. Een groothandel (De Hooijer Groep) helpt Birkenstock daarbij en levert op die manier toegevoegde waarde. Supermarktketen Emté creëert extra versbeleving door haar merk te koppelen aan een TVprogramma en een TV-kok. De content die dit oplevert wordt geleveraged naar sociale media. Omnichannel en technologie Media Markt koppelt kanalen via prijskaartjes in winkel In de verbouwde Media Markt-winkel in Eindhoven kunnen klanten door het scannen van de prijskaartjes online informatie opzoeken over het product. Het gaat om reviews, productvideo s, maar ook om het online vergelijken met andere artikelen, aldus Jeroen Mertens, store director bij Media Markt. De prijskaartjes in de winkel zijn verbonden met de mobiele Store Mode-applicatie, waardoor klanten met hun smartphone hun offline winkelervaring met online kunnen koppelen. Zo kunnen zij digitaal meer informatie vinden over een product en het artikel vervolgens daarna online bestellen of direct kopen in de winkel. Amazon geeft gas op drones Amazon opent een Prime Air Development Center in Parijs. Met behulp van dat onderzoekscentrum wil de e-tailer zijn drone bezorgservice uitbreiden. In het nieuwe centrum komen onderzoekers te werken die zich voornamelijk bezighouden met een systeem om van drones veilige verkeersdeelnemers te maken. De ontwikkelaars moeten de veiligste en meest geavanceerde traffic management software ter wereld maken voor drones, aldus Amazon. Het doel met Prime Air is om uiteindelijk bestellingen binnen een half uur te kunnen bezorgen. Het Franse centrum werkt nauw samen met andere Prime Air-centers, onder meer in de Verenigde Staten, Oostenrijk en Israël. Eerder breidde Amazon zijn onderzoeksfaciliteiten voor drones in Engeland al uit. Pagina 2 van 5

3 Discounter ziet online omzet groeien Op=Op Voordeelshop ziet zijn omzet uit de onlineverkoop behoorlijk stijgen. Dat hadden we niet voorzien toen wij daar een half jaar geleden mee begonnen, zegt topman Vincent Alkema. Vooral in de Randstad wordt veel online besteld, stelt Alkema. Daar zitten de meeste tweeverdieners met weinig tijd. Vaak gaat het om orders van minimaal EUR 40, aangezien de bezorging dan gratis is. We kijken momenteel om ons heen hoe wij die orderstroom zo efficiënt mogelijk kunnen verwerken. De klant staat centraal bij het issue omnichannel en technologie en niet de technologie of de kanalen. Door het combineren en integreren van kanalen moet de service aan de klant verbeterd worden, waarbij technologie ondersteunend is. De voorbeelden sluiten hier op aan. Media Markt biedt haar klanten meer informatie en service door de prijskaartjes in de winkel te koppelen aan de online systemen. Oriënteren en kopen wordt hiermee gemakkelijker. Amazon werkt hard aan de ontwikkeling van drones waarmee supersnelle bezorging (binnen een half uur) van online bestelde artikelen mogelijk wordt. Fysieke winkels zullen een antwoord op deze trend moeten bieden omdat zij hiermee één van hun USP s, directe productbeschikbaarheid, kwijt raken. Het voorbeeld van Op=Op Voordeelshop laat zien dat discount en online een goede combinatie kan vormen. Ook klanten van discounters zijn op zoek naar gemak en tijdsbesparing en zijn blijkbaar bereid om voor een zodanig bedrag te bestellen dat de bezorgkosten hieruit kunnen worden terugverdiend. Samenwerking AliExpress+PostNL = snellere levering PostNL wordt de exclusieve partner van AliExpress bij het bezorgen van een groot deel van zijn Nederlandse pakketten (pakjes tot twee kilo). AliExpress is onderdeel van de Chinese online gigant Alibaba. Door het partnerschap kan AliExpress binnen vijf tot zeven werkdagen leveren aan Nederlanders. Dat kan omdat het Nederlandse postbedrijf een Aziatische tak heeft: Spring Global Delivery Services. De pakjes worden dan in China direct in het PostNL-netwerk gestopt, waardoor ze veel sneller in Nederland aankomen en via het netwerk van PostNL thuisbezorgd kunnen worden. Samen werken aan duurzaamheid Grote internationale kledingmerken en -retailers, waaronder Marks & Spencer en Target, hebben zich verenigd in Cotton Doel van het samenwerkingsverband is het gebruik van duurzaam geproduceerd katoen in de kledingindustrie te stimuleren. Behalve kledingmerken, zijn ook organisaties als Better Cotton Initiative, Cotton Made in Africa (CMiA) en de Fairtrade Foundation, aangesloten. Samen willen de partners de productie en inkoop van duurzaam katoen opschalen, zodat duurzaam geproduceerd katoen mainstream wordt in de kledingindustrie. De aanpak omvat een aantal acties waaronder het verhogen van de vraag naar duurzaam katoen, het sluiten van de kringlopen van katoen en het verhogen van de traceerbaarheid van katoen door de gehele supply chain. Hudson s Bay + formule topkok = meer beleving Hudson`s Bay werkt samen met topkok Ron Blaauw voor het invullen van het restaurantgedeelte van de vestiging aan het Amsterdamse Rokin, de flagshipstore van Hudson`s Bay. In dit nieuwe warenhuis wordt het restaurant Nacarat van Ron Blaauw geopend, geïnspireerd op de Midden-Oosterse keuken. Klanten kunnen in het restaurant zowel lunchen als dineren. De samenwerking met de topkok draagt volgens marketing- en inkoopdirecteur Jacco van der Steen bij aan `het karakter en de beleving van het Nederlandse Hudson`s Bay-concept`. Meer formules onder één dak In Voorschoten is een nieuwe combinatiewinkel geopend. Daarin zijn drie formules samengebracht onder één dak: The Read Shop, Prima (huishoud) en D.I.O. Drogisterij. De ondernemers achter deze winkel waren al eigenaar van het The Read Shop filiaal in het winkelcentrum Hofland te Voorschoten. Toen daar in 2014 de enige drogisterij haar deuren sloot, merkten de ondernemers dat veel klanten dit als een enorm gemis ervoeren. Daarom besloten zij hun The Read Shop uit te breiden met een Prima Huishoud en een drogisterij. Een groot voordeel van samenwerking is dat de zelfstandigheid in stand blijft. Bovendien worden de risico s van andere groeistrategieën vermeden. Samenwerking is daarmee een aantrekkelijke strategische optie voor retailers. De voorbeelden laten verschillende vormen van samenwerking zien waarmee diverse strategische doelen bereikt kunnen worden. Door samenwerking met PostNL kan AliExpress snellere levering van producten mogelijk maken. In combinatie met de lage prijsstelling ontstaat daarmee een nog aantrekkelijkere klantpropositie. De samenwerking tussen kledingmerken, retailers en overige belangenorganisaties kan een boost geven aan het gebruik van duurzaam katoen in de sector. Hiermee kunnen meerdere doelen worden bereikt, waaronder het verduurzamen van het businessmodel, het inspelen op de vraag naar meer duurzaamheid en het verbeteren van het imago van de sector. Hudson s Bay geeft een extra impuls aan haar formule door de samenwerking met een restaurant van een topkok. Voor de kok is het warenhuis een traffic generator en een uithangbord. In Voorschoten werken meerdere franchise-organisaties samen om verschillende formules onder één dak te brengen. Daarmee kan ook in kleinere plaatsen nog een redelijk volwaardig aanbod van fysieke winkels blijven bestaan. Bovendien is het een one-stop-shop voor klanten en draagt het daarmee bij aan het klantgemak. Pagina 3 van 5

4 Markt en concurrentie Blokker Holding: focus en sanering Blokker Holding zoekt nieuwe eigenaren voor een groot deel van zijn winkelformules. Het retailconcern heeft besloten zich volledig te richten op Blokker. Intertoys, Bart Smit, Toys XL, Maxi Toys, Xenos, Big Bazar en Leen Bakker zijn of worden verkocht, terwijl Marskramer doorgaat als franchiseformule. Leen Bakker is inmiddels verkocht aan Gilde, de eigenaar van Kwantum. Als gevolg van de strategiewijziging gaan er naar verwachting ca arbeidsplaatsen verloren. Verder neemt Blokker tussen nu en april 2018 afscheid van zo n honderd Blokker winkels op onrendabele locaties. Ook zullen de ca. 100 eigen winkels van Marskramer worden gesloten. De overblijvende Blokker winkels (ruim 400) worden allemaal naar de formule De Nieuwste Blokker omgebouwd. We zijn ervan overtuigd dat onze andere winkelformules met een nieuwe eigenaar een goede toekomst hebben, aldus CEO Casper Meijer. ElectronicPartner sluit winkels ElectronicPartner (EP) sluit acht van de zestien Maxwell-winkels die het eind vorig jaar overnam. EP nam de winkels van Maxwell vorig jaar over, met het doel die eerst in eigen beheer voort te zetten en daarna over te dragen aan aangesloten ondernemers. Dat is deels gelukt, zegt CEO Patrick van Tent van ElectronicPartner. Voor een aantal van de resterende winkels waren wij al enige tijd in gesprek met verschillende partijen, maar kwam het niet tot een overeenkomst. De winkels waarvoor EP geen ondernemers kon vinden, lieten tegenvallende resultaten zien, zegt Van Tent. Ook op langere termijn zouden die volgens hem niet rendabel worden. Bagels & Beans trapt het gaspedaal in Bagels & Beans wil de komende tijd flink uitbreiden in Nederland. Wij vinden dat iedere plaats een eigen Bagels & Beans verdient, aldus medeoprichter Ronald Bakker. De horecaformule richt zich op plaatsen vanaf ongeveer 35 duizend inwoners. Voor nieuwe vestigingen kijkt Bagels & Beans zowel naar bestaande panden als nieuwbouwlocaties ter grootte van 75 tot 250 vierkante meter. Dit jaar opent de keten zestien nieuwe vestigingen in ons land. Duurzaamheid is een van de belangrijkste pijlers van het bedrijf. De collecties zijn bijvoorbeeld op een verantwoorde manier geproduceerd en geheel veganistisch. McCartney houdt ook het effect van haar bedrijf op het milieu bij en is hier open over. Marktomstandigheden worden beter De vertrouwensindicatoren hebben in mei een kleine dip laten zien, maar de lange termijn trend is positief. In maart 2017 steeg de retailomzet, zowel in food als in non-food. Het aantal koopdagen had een positief effect op de non-food omzet. Online groeide in hoog tempo door en won verder marktaandeel. Zie het onderdeel Kerncijfers voor meer details. De marktomstandigheden verbeteren voor de retailsector zoals blijkt uit de positieve langere termijn trend van de vertrouwensindicatoren en de ontwikkeling van de retailomzet. De structurele veranderingen van de sector (consumentengedrag, demografie, technologie, concurrentie) zijn echter veel bepalender voor de toekomst dan de swings in de economie. De gebeurtenissen bij Blokker Holding zijn een gevolg van deze structurele veranderingen, evenals de sluiting van de winkels van EP. Blokker Holding kiest voor het focussen van beperkte middelen (geld en managementaandacht) op één formule: Blokker. De nieuwe strategie van Blokker Holding heeft ook belangrijke gevolgen voor het fysieke winkellandschap in Nederland als geheel. De onderneming gaat winkels sluiten van haar formules Blokker en Marskramer waardoor er nieuwe gaten in de winkelstraat ontstaan en vooral winkelgebieden in kleinere plaatsen verder onder druk komen. Ook de nieuwe eigenaren van de formules die door Blokker Holding zijn of worden verkocht kunnen gaan kiezen voor een nieuwe strategie met minder winkels. Bagels & Beans laat zien dat er niet alleen sprake is van sanering in de markt, maar dat er ook ruimte is voor groei. Stella McCartney kiest voor duurzaamheid als onderscheidend vermogen en toont daarmee aan dat duurzaamheid niet alleen een risicogebied is, maar ook businesskansen biedt voor de sector. Bronnen voor deze uitgave zijn: retailnews.nl, retailwatching.nl, twinklemagazine.nl, rtlz.nl, Distrifood, SchoenVisie, Dagblad van het Noorden, Logistiek.nl, fashionunited.nl, duurzaambedrijfsleven.nl, Algemeen Dagblad, missethoreca.nl, D.I.O. Drogisterij, The Read Shop, Elektro Retail Magazine, CBS Statline Contactgegevens Sectorspecialisten (food) retail Jos Voss Jos.Voss@rabobank.com Martijn Rol Martijn.Rol@rabobank.nl Stella McCartney: onderscheiden met duurzaamheid Stella McCartney heeft in Parijs een tweede winkel geopend, waarin het nieuwe retailconcept is onthuld. De nieuwe winkel heeft een sterke focus op duurzaamheid. Zo is in het ontwerp van de winkel gebruik gemaakt van organische, duurzame en handgemaakte materialen, waaronder gerecupereerd hout en beton en op maat gemaakte keramiektegels. Stella McCartney maakt zich hard voor het verduurzamen van de mode-industrie. Olaf Zwijnenburg Olaf.Zwijnenburg@rabobank.nl Sebastiaan Schreijen Sebastiaan.Schreijen@rabobank.com Els van Diermen Els.van.Diermen@rabobank.nl Karine Chartier Karine.Chartier@rabobank.com Pagina 4 van 5

5 Kerncijfers Vertrouwensindicatoren May/16 Jul/16 Sep/16 Nov/16 Jan/17 Mar/17 May/ Het consumentenvertrouwen is in mei voor het eerst sinds juli 2016 gedaald. De indicator kwam in mei uit op +23 (april +26). De voor de detailhandel belangrijke koopbereidheid is ook gedaald: van +10 in april naar +8 in mei Consumer confidence NL Readiness to buy NL Detailhandelsomzet: groei in % (jaar-op-jaar) Mar/16 May/16 Jul/16 Sep/16 Nov/16 Jan/17 Mar/17 30% 25% De omzet van de food winkels steeg ca. 1% in maart. De non-food winkels lieten een stijging zien van ca. 6%. 20% 15% 10% 5% 0% -5% Sales growth non-food stores Sales growth food stores De samenstelling van het aantal koopdagen had in maart een positief effect op de non-food cijfers; gecorrigeerd hiervoor zou de omzetstijging ca. 5% zijn geweest. Online groeit nog steeds flink en wint verder marktaandeel. Sales growth online+catalogue players Online sales growth multi channel stores Non-food winkels januari-maart 2017 groei in % (jaar-op-jaar) 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% -8% -10% Living 7.6% 4.6% Textile superm. DIY Clothing Average Shoes Drugstores 5.3% 4.9% 2.3% 2.5% 3.5% Growth in % Jan-March 2017 (YoY) 2.5% 0.2% 0.2% -0.1% -8.5% 3.2% -2.1% -2.5% Growth in % Jan-March 2016 (YoY) Consumer electr. -6.8% Wonen en DHZ profiteren van de aantrekkende woningmarkt. Er zijn ook plussen voor textielsupermarkten (valuefor-money propositie) en bovenkleding. Ondanks het hoge aandeel need to have producten laten de drogisterijen nu een daling zien. Schoenen doen het veel beter dan vorig jaar, vooral door een sterke omzetgroei in maart (>11%). Consumentenelektronica zit nog steeds in de min. Bron: CBS Deze publicatie is een uitgave van Rabobank. De in deze publicatie gepresenteerde visie is gebaseerd op gegevens uit door ons betrouwbaar geachte bronnen die worden genoemd in de bronvermelding. Deze bronnen zijn op zorgvuldige wijze in onze analyse verwerkt. Rabobank aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor het geval dat de in deze publicatie neergelegde gegevens of prognoses onjuistheden bevatten noch voor eventuele (zet-)fouten en onvolledigheden. Het betreft algemene informatie die aan veranderingen onderhevig is. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. De tekst is afgesloten op 2 juni Pagina 5 van 5