Doelmatigheid van Zorg in de Vervolgopleiding

Transcriptie

1 Doelmatigheid van Zorg in de Vervolgopleiding Eerste referaat 08 april 2016 Tweede referaat 27 mei 2016 OF 03 juni 2016 Derde referaat 23 september 2016 Cindy Noben, PhD OOR ZON bureau Academie Medische Vervolgopleidingen

2 Programma 1. Introductie in doelmatigheid 2. Exercitie o.b.v. literatuur 3. Brainstorm doelmatigheidsinitiatief 4. Vervolg & evaluatie

3 Adelante Hoensbroek Zuyderland MC Sittard-Heerlen Catharina ZH Eindhoven Psychiatrie OOR ZUID Elkerliek ZH Helmond St. Anna Zorggroep Geldrop Laurentius ZH Roermond St. Jans Gasthuis Weert Maastricht UMC+ Viecuri MC voor Noord Limburg Máxima MC Veldhoven

4 Waarom aandacht voor doelmatige zorg? Bron: Ministerie van VWS: De zorg: hoeveel extra is het ons waard

5 Waarom aandacht voor doelmatige zorg? Stijging zorgkosten: Vaker dure behandelingen Vergrijzing Grenzen aan de zorg: Geen onbeperkt budget Toename zorgvraag Etc.

6 De Nederlandse artseneed [ ] Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen [ ] [ ] Ik luister en zal hem goed inlichten [...] [ ] Ik erken de grenzen van mijn mogelijkheden. Ik zal mij open en toetsbaar opstellen, en ik ken mijn verantwoordelijkheid voor de samenleving. Ik zal de beschikbaarheid en toegankelijkheid van de gezondheidszorg bevorderen. [ ] Uit: de Nederlandse artseneed.

7 Criteria doelmatige zorg? Nederlandse gezondheidszorg Basis is solidariteit: toegang tot een basispakket aan zorg ongeacht inkomenspositie, leeftijd of gezondheidstoestand Toetsing van het basispakket dient plaats te vinden om solidariteit niet onnodig te belasten: Op basis van welke criteria wordt getoetst?

8 Doelmatigheid in historisch perspectief Toetsing basispakket

9 Doelmatigheid van zorg? Verschillende definities OOR-ZON: doelmatigheid van zorg is het bereiken van dezelfde kwaliteit van zorg met minder middelen of een hogere kwaliteit van zorg met gelijke middelen. ZonMw: Doelmatigheidsonderzoek biedt inzicht in welke behandelwijze het beste resultaat biedt tegen welke kosten. Centraal Plan Bureau: zorg is doelmatig indien met de beschikbare (financiële) middelen een zo hoog mogelijke gezondheid in de samenleving wordt behaald

10 Meten of behandeling effect heeft, psychiaters worden er gek van 06/04/2014 in de verdieping Trouw Quote: Uiteindelijk gaat het, behalve om kwaliteit, ook om geld, om de beste behandeling tegen de laagste kosten. En dat is in ons aller belang. Ik ben zelf ook premiebetaler en wil dat verzekeringsgeld doelmatig besteed wordt. Relatie met behandelaar Armoede/werkloosheid Leeftijd Opleidingsniveau / intelligentie Soc.-Econ. achtergrond ouders Motivatie Jeugdtrauma s Lichamelijke klachten Etc.

11 Hoe weten we nu welke behandeling/ interventie de beste is? wanneer is de zorg kwalitatief hoog (genoeg)? Hoe weten we nu hoeveel de behandeling/ interventie kost? wanneer zijn kosten veroorloofd?

12 Doelmatigheid van zorg? 1. Sprake van een doelmatigheidsprobleem? (!) Output van zorg relateren aan de input (!) Alles wat geen waarde toevoegt aan de zorg voor de patiënt / organisatie van zorg - Kwalitatief geen goede zorg - Kosten niet veroorloofd Overbodige zorg, verspilling en onnodig handelen vermijden

13 Sprake van een doelmatigheidsprobleem in de dagelijkse praktijk? 1) Technische doelmatigheid een behandeling is niet tegen lagere kosten uitvoerbaar (met minder middelen zoals personeel, apparatuur, etc.) Betere afstemming van zorg Vb. Vermijden onzinnige, dubbelop zorg Operational excellence, lean six-sigma

14 Verspilling tegengaan Nagaan of er zorg wordt verleend waarvan bewezen is dat de: Zorg onnodig is (lower value care) Zorg geen waarde toevoegt voor de patiënt en/of de organisatie Nadelen en/of risico s de mogelijke gezondheidswinst overstijgen Bijvoorbeeld: onnodige echocardiografie bij patiënten met geen of stabiele klachten (zie dubbeldiagnostiek door geen goede afstemming huisarts - specialist

15 Operational Excellence: Programma voor een procesgerichte organisatie die zich continu verbetert. Lean Six Sigma: wat zijn waarde toevoegende en niet-waarde toevoegende activiteiten in het proces? A3: stappen -Define -Measure -Analyse -Improve -Control Zie ook intranet.mumc.nl/ projecten& dossiers-> operational excellence

16 Sprake van een doelmatigheidsprobleem in de dagelijkse praktijk? 2) Allocatieve doelmatigheid De beschikbare middelen daar inzetten waar ze het meeste opleveren Welke behandeling levert het beste resultaat (gezondheidswinst), tegen welke kosten? Situaties waarbij een nieuwe behandeling: gelijke effecten heeft maar minder kost betere effecten heeft maar minder kost betere effecten heeft maar evenveel kost betere effecten heeft maar meer kost kosteneffectiviteit

17 Specialist of huisarts behandeling uitvoeren? Investeren in preventie of behandeling? Worden de juiste patiënten behandeld? Krijgt de patiënt de juiste behandeling? Investeren in dure medische technologie, onderwijs, infrastructuur,...

18 Sprake van een doelmatigheidsprobleem in de dagelijkse praktijk? 3) Dynamische doelmatigheid ontwikkeling van doelmatigheid over tijd door innovatie, met als gevolg betere of goedkopere zorg Productinnovatie zoals betere behandeltechnieken of apparatuur (Vb. protontherapie, nieuwe radiotherapie, etc.) Organisatie-innovatie en procesinnovatie zoals communicatie, integratie en coördinatie tussen zorgaanbieders.

19 Doelmatigheid in de dagelijkse zorgpraktijk 1) Verspilling tegengaan in het proces TECHNISCHE DMH 2) Ondersteunen keuzes maken ALLOCATIEVE DMH 3) Dynamische (nieuwe) interventies INNOVATIEVE DMH

20 Doelmatigheid van zorg? 2. van DMH-probleem naar Oplossing (!) Output van zorg relateren aan de input (!) Kosten (input) & Uitkomsten (output) - Identificeren - Meten - Waarderen RELATEREN

21 a. Input: Kosten Identificeren van relevante kostencategorieën Middelenverbruik, personele- materiele inzet, tijd, etc. Gezondheidszorg zorggebruik, medicatie,... Kosten gerelateerd aan patiënt en familie wachttijd, reis- en parkeer kosten,... Interventie kosten onderhoud, opzetten,... Productiviteitskosten verzuim, efficiëntieverlies,... Enzovoort

22 Meten Registratie (vb. ziekenhuisinformatiesysteem) Experts (vb. collega s) Patiënten Literatuur Financiële afdeling ziekenhuis Waarderen / kwantificeren Bijvoorbeeld via: Markprijs Ziekenhuistarief DBC / DOT-tarieven Schattingen Kostenhandleiding ( Farmacotherapeutisch kompas (medicijnen) (

23 b. Output: Uitkomsten Op welke onderdeel van de zorg treedt een effect op? Identificeren van relevante uitkomsten Tevredenheid (patiënt / medewerker) door o.a. vermindering klachten, verhoogde kwaliteit van leven, etc. Klinische uitkomsten zoals o.a. vermindering infecties, recidieven, etc. Middelenverbruik zoals o.a. kortere wachttijd, minder polibezoeken, minder telefonische contacten, etc. Meten Literatuur (systematische reviews, evidence-based Healthcare, etc.) Zelf-gerapporteerd (vragenlijst, interview, etc.) Waarderen Afhankelijk van de methodiek van de meting Richtlijnen (bijv. klinische waarde, QALY, etc)

24 DMH in de dagelijkse praktijk - SV 1. Is er sprake van een DMH-probleem? Technische / allocatieve / innovatie DMH? 2. Van DMH-probleem naar oplossing? Input (kosten) & Output (uitkomsten) identificeren, meten, waarderen en relateren 1) Bepaal doel 2) Schiet

26 Voorbereiding 1. Opinie stuk over kwaliteitsmetingen & behandel effecten DMH in zorg 2. Opinie stuk over kosten bewustzijn DMH in opleiding 3. Overzichtsartikel DMH psychiatrie voor persoonlijkheidsstoornissen

27 Discussie Ben je bekend met deze trend? Hoe denk je hierover? (Voor)zie je veranderingen? Hoe sta jij tegenover het meten van de kwaliteit & de effectiviteit van behandelingen in de GGZ?

28 Discussie T.a.v. het noodzakelijkheidscriterium (de proportie van het potentieel aan levensjaren en gezondheid dat als gevolg van een aandoening verloren gaat als deze niet zou worden behandeld), kan jij behandelingen bedenken die hieraan niet voldoen, of niet aan bijdragen? Wordt de praktijk n.a.v. het criterium werkzaamheid beïnvloedt? Bepaal je de inzet van een behandeling o.b.v. effectiviteit? Wat houdt dit dan precies in? Hoe vergelijk je verschillende therapievormen, wetende dat deze verschillen door de behandelduur? Kijk je naar symptomatologie, persoonlijkheidspathologie,? Ben je bekend met doelmatigheidsonderzoek binnen de GGZ? Is de relatie tussen kosten én effecten daarbij bekeken? Ben jij je bewust van de kosten die gepaard gaan bij de inzet van behandelingen? Beïnvloedt dit jouw keuze voor behandeling? Informeer je de patiënt hierover?

29 De behandeling van een stoornis met een zware ziektelast (en dus hoge noodzakelijkheid) kan nog steeds worden vergoed, ook al blijkt de kosten effectiviteit minder gunstig De behandeling met een goede kosten effectiviteit kan niet vergoed worden als er sprake is van een lage ziektelast (en dus lage noodzakelijkheid) Doelmatig Goedkoop! Sleutelrol zorgprofessional Onderzoek kan bijdragen aan de besluitvorming hierover door gefundeerde resultaten binnen de verschillende gebieden van de trechter beschikbaar te stellen Ook vanuit de praktijk kan meer inzicht geboden worden in: Technische DMH - proces Allocatieve DMH - keuzes maken Innovatieve DMH - nieuw dynamisch Ondoelmatigheid herkennen in de praktijk

30 Doelmatigheidsinitiatieven in de praktijk? Reactief Pro-actief Klinisch Ondersteunend Technisch Simpel Complex Keuzes maken Verspilling tegen gaan Onnodig zorggebruik Verbetering zorgproces Onzinnige diagnostiek

31 Casuïstiek wetenschappelijk stuk & initiatieven geïnitieerd door aios (zie 1. Is er sprake van een DMH-probleem? Technische / allocatieve / innovatie DMH? 2. Van DMH-probleem naar oplossing? Input (kosten) & Output (uitkomsten) identificeren, meten, waarderen en relateren

32 Casus 1. Het evalueren van de kosteneffectiviteit van een gespecialiseerde, multidisciplinaire behandeling voor tinnitus gebaseerd op cognitieve gedragstherapie, vergeleken met standaard zorg Onderzoeksvraag: Is een gespecialiseerde, multidisciplinaire behandeling voor tinnitus gebaseerd op cognitieve gedragstherapie, kosteneffectief wanneer vergeleken met standaard zorg?'

33 Casus 1. Gespecialiseerde, multidisciplinaire behandeling voor tinnitus gebaseerd op cognitieve gedragstherapie Is er sprake van een doelmatigheidsprobleem? Allocatieve DMH - Keuzes maken kosten effectiviteit : Multidisciplinaire behandeling vs. CBT

34 Casus 1. Gespecialiseerde, multidisciplinaire behandeling voor tinnitus gebaseerd op cognitieve gedragstherapie Welke kosten kan je identificeren? Hoe kan je ze meten? - Gezondheidszorgkosten - Marktprijs hoorapparaat en de fitting - (extramurale) medicijnen en medische hulpmiddelen - Contacten met huisarts en overige zorgverleners, ziekenhuis overnachtingen - Interventie kosten - Educational group sessions - Huren van de (gym)locatie - Patiënt- en familie kosten - Reiskosten, OTC-medicatie - Productiviteitsverliezen - Dagen werkverzuim

35 Casus 2. Direct postoperatief verwijderen van blaaskatheter na een laparoscopische hysterectomie S. Dedden, gynaecoloog in opleiding, Máxima MC Onderzoeksvraag: Verblijfskatheter na hysterectomie is standaardbeleid, echter, geen evidence voor suggestie: Direct verwijderen CAD? Is er sprake van een doelmatigheidsprobleem? Technische DMH Onzinnige zorg?

36 Casus 2. Direct verwijderen verblijfskatheter na hysterectomie Doelmatigheidswinst? Pilot 3 maanden N=10 o Niet meer retentie o Geen urineweginfectie o 100% tevredenheid o Vermindering postoperatieve symptomatische urineweginfecties o Reductie postoperatieve complicaties o Verbetering kwaliteit van zorg

37 Casus 3. Het routinematig screenen van urine bij opname op de ATO afdeling Aios revalidatiegeneeskunde: Annemiek Backx, Catherine Steinbusch, Pieter Geeraert en Nadine van Kampen, Adelante MUMC+ Onderzoeksvraag: Hoe vaak komt bij asymptomatische patiënten die recent zijn opgenomen op de afdeling amputatie-trauma-orthopedie (ATO) bij een revalidatiecentrum een positieve at random urinestick voor en hoe vaak leidt deze positieve stick tot (behandel)consequenties? Is het zinvol om deze standaard urinestick te blijven afnemen? Is er sprake van een doelmatigheidsprobleem? Technische DMH Onzinnige, dubbelop zorg?

38 Casus 3. Urine screening Kosten (+/- halve dag identificatie, meting, waardering) Materiaal: o Urinescreening strips: 40,- voor 100 stuks, dus 0,40 per test o Steriele bakjes: 50,- voor 90 stuks, dus 0,56 per handeling Inzet: o Verpleging (5-10 min.): 3,07 (gebaseerd op verpleging algemeen ziekenhuis ) o Arts (5 min.): 16,50 (gebaseerd op huisartsentarief) o Tarief revalidatiearts en verpleging niet exact te bepalen omdat er wordt gerekend met prijs per dag inclusief RBU en zorg. Totale kosten een urinescreening: 20,63

39 Casus 4. Patiënt-informatiebrief voor iedere patiënt V. Klemann, chirurg in opleiding, VieCuri Is er sprake van een doelmatigheidsprobleem? Heropnames en SEH-/polibezoeken Gebrek aan informatie bij ontslag Beperkte overdracht naar eerste lijn en thuiszorg Verminderen ongeplande heropnames of ongeplande patiënt contacten op SEH of poli Patiënt tevredenheid bevorderen Dynamische doelmatigheid: Organisatie-innovatie en procesinnovatie zoals communicatie, integratie en coördinatie tussen zorgaanbieders.

40

41

42 Op basis van de voorbeelden.. Binnen de psychiatrie? In jouw eigen praktijk? 1. Is er sprake van een DMH-probleem? Technische / allocatieve / innovatie DMH? 2. Van DMH-probleem naar oplossing? Input (kosten) & Output (uitkomsten) identificeren, meten, waarderen en relateren

44 Doelmatigheid van zorg Doelmatigheidsinitiatieven Probleemstelling Doel van het initiatief Plan van aanpak Beoogde resultaten Verifiëren Uitvoeren Behaalde resultaten Borging Evaluatie Behaald conform beoogd? Hoe & wat gemeten?

45 Subgroepen Mei / Juni 2016 Presenteren: Plan van aanpak Doelmatigheidsprobleem? Beoogde resultaten - Input / Output?

46 Format doelmatigheidsinitiatieven [vul hier de titel van uw doelmatigheidsinitiatief in] SAMENVATTING (Max. 150 woorden liefst puntsgewijs) 1) Hoe draagt het doelmatigheidsinitiatief bij aan het verbeteren van de kwaliteit van zorg op afdelings- en/of instellingsniveau? 2) Hoe worden de algemene competenties (o.a. management, organisatie, samenwerken, communicatie, professionaliteit, maatschappelijk handelen) op de werkvloer getraind door het opzetten en uitvoeren van het doelmatigheidsinitiatief? 3) Hoe kan het doelmatigheidsinitiatief geborgd worden op de afdelingen en/of binnen de instelling? Vakgroep: Probleemstelling: Doel van het initiatief: Plan van aanpak: Beoogde resultaten: Behaalde resultaten: Evaluatie: Borging: Generaliseerbaarheid van de resultaten Rol AIOS: Leereffect [licht in maximaal 150 woorden de probleemstelling, indien nodig gestaafd met achtergrond- en contextuele informatie, toe] [illustreer stapsgewijs, in maximaal 200 woorden, de te volgen procedure om het doelmatigheidsinitiatief vorm te geven en uit te voeren. Licht zowel de analyse als de aanpak toe] [beschrijf in maximaal 150 woorden de beoogde resultaten van het doelmatigheidsinitiatief in termen van zowel kosten en effecten] [beschrijf in maximaal 150 woorden de behaalde resultaten tot nu toe in termen van zowel kosten en effecten] [beschrijf in maximaal 150 woorden hoe de resultaten van het doelmatigheidsinitiatief op korte- en lange termijn geëvalueerd zal worden] [beschrijf kort (maximaal 200 woorden) hoe het project geborgd kan worden binnen de structuur van de eigen organisatie en/of afdeling] Beschrijf in het kort of de resultaten van het initiatief ook generaliseerbaar zijn naar andere afdelingen/instellingen/regio] [beschrijf beknopt de rol van de aios t.a.v. het doelmatigheidsinitiatief] [beschrijf beknopt wat de aios wil leren door het uitvoeren van dit doelmatigheidsinitiatief, hoe de aios dat denkt te leren en hoe de evaluatie van het leerresultaat plaatsvindt]

47 DMH-prijs oorzon E-pass & Portfolio Subsidie DMH-onderzoek DOO-punten Landelijk bewustzijnsproject

48 Tot slot Tips:

50 Succes! Tel: